рд░рд╡िрд╡ाрд░, 30 рдордИ 2021

ЁЯФЖЁЯЩПЁЯФЖЁЯЩПЁЯФЖЁЯЩП рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж- 69, [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] ЁЯФЖЁЯЩП`рд╡ैрд╢ाрдЦ рд╢ुрдХ्рд▓ рдкрдХ्рд╖ рдХी рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी 'ЁЯФЖЁЯЩП`рджेрд░ рдХрднी рдирд╣ीं рд╣ोрддी , рдЬрдм рдЬाрдЧो рддрднी рд╕рд╡ेрд░ा।'

*рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж~ ремреп*

(рез)

[(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69 ]

ЁЯФЖЁЯЩПрдпрдеाрд░्рдерд╡ाрджी (Pragmatist) рдЕрд░्рдЬुрди рдХी рджुрд╡िрдзा :рдЧीрддा рдХे рдЙрдкрджेрд╖्рдЯा рдХौрди ?ЁЯФЖЁЯЩП

[The dilemma of the pragmatist Arjun]

рдорд╣ाрднाрд░рдд рдЧ्рд░ंрде рдХी рд░рдЪрдиा рдкूрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╡ेрджрд╡्рдпाрд╕ рдЬी рдиे рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдЕрдкрдиे рдкुрдд्рд░ рд╢ुрдХрджेрд╡ рдХो рдЗрд╕ рдЧ्рд░ंрде рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░ाрдпा рдеा। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡ैрд╢рдо्рдкाрдпрдирдкैрд▓рдЬैрдоिрдиिрдЕрд╕िрдд- рджेрд╡рд▓ рдЖрджि рдЕрди्рдп рд╢िрд╖्рдпों рдХो рдЗрд╕рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░ाрдпा рдеा। рджेрд╡рд░्рд╖ि рдиाрд░рдж рдиे рдЗрд╕ рдорд╣ाрдХाрд╡्рдп рдХो рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдЕрдз्рдпрди рдХрд░ाрдпा рдеा। рдЕрд╕िрдд-рджेрд╡рд▓ рдиे рдпрд╣ рдорд╣ाрдХाрд╡्рдп рдкिрддрд░ों рдХो рд╕ुрдиाрдпा рдеा। рдФрд░ рдЬрдирдоेрдЬрдп рдХे рдпрдЬ्рдЮ рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдоें рд╡ैрд╢рдо्рдкाрдпрди рдЬी рдиे рдордиुрд╖्рдпों, рддрдеा рд╕ूрддрдЬी рд╕рд╣िрдд рдХрдИ рдЛрд╖ि-рдоुрдиिрдпों рдХो рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХрдеा рдкрд░ рдк्рд░рд╡рдЪрди рджिрдпा рдеा। рд╢ुрдХрджेрд╡ рдЬी рдиे рдЧрди्рдзрд░्рд╡ों, рдпрдХ्рд╖ों рдФрд░ рд░ाрдХ्рд╖рд╕ों рдХो рдЗрд╕рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░ाрдпा। 

рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЧीрддा рдоें рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЖрдд्рдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рд╣ी рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддे рд╣ैं, рди рдХि рд╕ाрдоाрди्рдп рдоाрдирд╡- рд╕рдоाрдЬ рдХे рдПрдХ рд╕рджрд╕्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें।  рд▓ेрдХिрди рдЕрд░्рдЬुрди рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рдЦреЬे рд╣ोрдХрд░ рдЧीрддा рдХा рдЬो рдЙрдкрджेрд╢ рджे рд░рд╣े рдеे, рд╡े рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдХौрди рдеे рдЕрд░्рдЬुрди рдпрд╣  рд╕рдордЭ рдирд╣ीं рдкाрдпा рдХि рдЬो рдЙрд╕рдХे рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдЙрд╕рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рдЦреЬे рд╣ोрдХрд░ рдЧीрддा рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рджे рд░рд╣े рдеे ,  рдЬिрди्рд╣ें рд╡рд╣ рдХрдИ рд╡рд░्рд╖ों рд╕े рдЬाрдирддा рдеा рдФрд░ рдЬो рдЙрд╕рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдзी рднी рдеे, рд╡рд╣ी рдХृрд╖्рдг рднрд▓ा рдЕрдирди्рдд, рдкрд░рдо, рдЬрди्рдорд░рд╣िрдд рдФрд░ рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी -рдм्рд░рд╣्рдо рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं ?  рдЧीрддा рдХे рдЙрдкрджेрд╖्рдЯा рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХेрд╡рд▓ рд╡рд╕ुрджेрд╡ рдХे рдкुрдд्рд░, рдЧोрдкिрдпों рдХे рдк्рд░िрдпрддрдо, рдЕрд░्рдЬुрди рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдзी рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ैं , рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рддो рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╣ैं , рдоाँ рдХाрд▓ी рдХे рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ैं । рдкрд░рди्рддु рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рд╕рджैрд╡ рдоिрдд्рд░ рдпा рдк्рд░ेрдоी рдЕрдерд╡ा рдПрдХ рд╡िрд╢्рд╡рд╕рдиीрдп рдмुрдж्рдзिрдоाрди्, рдХूрдЯрдиीрддिрдЬ्рдЮ рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦрддे рд░рд╣рдиे рд╕े рдЕрд░्рдЬुрди рдЖрдд्рдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рдкрд╣рдЪाрди рдирд╣ीं рдкाрдпा।  рдпрдеाрд░्рдерд╡ाрджी рдЕрд░्рдЬुрди (Pragmatist Arjun) рднрдЧрд╡ाрди् рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рдЕрдкрдиे рдЪрд░्рдо рдЪрдХ्рд╖ुрдУं рд╕े рджेрдЦрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрд╕े, рдЙрдирдХा рдХेрд╡рд▓ рд╢рд░ीрд░ рд╣ी рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै। 

' рдЕрд░्рдЬुрди рдЙрд╡ाрдЪ '

рдкрд░ं рдм्рд░рд╣्рдо рдкрд░ं рдзाрдо рдкрд╡िрдд्рд░ं рдкрд░рдоं рднрд╡ाрди्।

рдкुрд░ुрд╖ं рд╢ाрд╢्рд╡рддं рджिрд╡्рдпрдоाрджिрджेрд╡рдордЬं рд╡िрднुрдо्।।

рдЖрд╣ुрд╕्рдд्рд╡ाрдоृрд╖рдпः рд╕рд░्рд╡े рджेрд╡рд░्рд╖िрд░्рдиाрд░рджрд╕्рддрдеा ॥

рдЕрд╕िрддो рджेрд╡рд▓ो рд╡्рдпाрд╕ः рд╕्рд╡рдпं рдЪैрд╡ рдм्рд░рд╡ीрд╖ि рдоे ॥ 

(рдЧीрддा рд╡िрднूрддि рдпोрдЧ - резреж/резреи -резрей)

[рдЕрд░्рдЬुрди рдЙрд╡ाрдЪ---рдЖрд╣ुः рдд्рд╡ाрдо् рдЛрд╖рдпः рд╕рд░्рд╡े рджेрд╡рд░्рд╖िः рдиाрд░рджः рддрдеा рдЕрд╕िрддः рджेрд╡рд▓ः рд╡्рдпाрд╕ः рд╕्рд╡рдпं рдЪ рдПрд╡ рдм्рд░рд╡ीрд╖ि рдоे ॥ резрей ॥ рднрд╡ाрди् (рддुрдо) рдкрд░ं рдм्рд░рд╣्рдо, рдкрд░ं рдзाрдо, рдкрд░рдоं рдкрд╡िрдд्рд░рдо् । рджेрд╡рд░्рд╖िः рдиाрд░рджः рдЕрд╕िрддः рджेрд╡рд▓ः рд╡्рдпाрд╕ः рдЗрддि рд╕рд░्рд╡े рдЛрд╖рдпः рдд्рд╡ां рд╢ाрд╢्рд╡рддं рджिрд╡्рдпं рдкुрд░ुрд╖рдо् рдЖрджिрджेрд╡рдо् рдЕрдЬं рд╡िрднुрдо् рдЖрд╣ुः । рддрдеा рд╕्рд╡рдпं рдЪ рдПрд╡ рдоे рдм्рд░рд╡ीрд╖ि ।]

[рдЛрд╖ि рдФрд░ рджेрд╡рд░्рд╖ि (Rishi and Devarshi) : рдпрд╣ाँ рдЕрд╕िрдд, рджेрд╡рд▓, рд╡्рдпाрд╕ рдЖрджि рдХो рдЛрд╖ि рдФрд░ рдиाрд░рдж рдХो рджेрд╡рд░्рд╖ि рдХ्рдпों рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै ? :рдЬिрд╕ рдордиुрд╖्рдп рдиे рдЕрдкрдиे рдорди рдФрд░ рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХो рдкूрд░्рдгрддः рдЕрдиुрд╢ाрд╕िрдд рдФрд░ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ै , рд╡рд╣ी рдЖрдд्рдоा (рдкрд░рдо् рд╕рдд्рдп) рдХो рд╕рдордЭ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рдЛрд╖ि (рдпा рд╕рдд्рдп-рдж्рд░рд╖्рдЯा) рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдФрд░ рдиिрд░рди्рддрд░ рд╢्рд░ीрд╣рд░ि рдХे рд╕ाрдиिрдз्рдп рдоें рд░рд╣рдиे рд╕े рдЬिрд╕ рдЛрд╖ि рдХी рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рджिрд╡्рдпрддा рд╕ाрдоाрди्рдп рдЛрд╖िрдпों рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╡िрдХрд╕िрдд рдЬाрддी рд╣ै, рдЙрди्рд╣ें рджेрд╡рд░्рд╖ि рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै !   Rishi is a holy sage of disciplined mind and senses. Devarshi A divine sage more highly evolved than a Rishi.

рдЕрдкрдиे рд╕ाрдордиे рдмैрдаे рд╣ुрдП рднрдЧрд╡ाрди рдХी рд╕्рддुрддि рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЕрд░्рдЬुрди (pragmatist-рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि) рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдоेрд░े рдкूрдЫрдиे рдкрд░ рдЬिрд╕рдХो рдЖрдкрдиे рдкрд░рдо рдм्рд░рд╣्рдо, рдкрд░рдо рдзाрдо рдФрд░ рдорд╣ाрди् рдкрд╡िрдд्рд░  рдХрд╣ा рд╣ै, рд╡рд╣ рдкрд░рдо рдм्рд░рд╣्рдо рддो рдЖрдк рд╣ी рд╣ैं ! рдЖрдк рд╢ाрд╢्рд╡рдд, рджिрд╡्рдп рдкुрд░ुрд╖, рдЖрджिрджेрд╡, рдЕрдЬрди्рдоा рдФрд░ рд╡िрднु (рд╡्рдпाрдкрдХ) рд╣ैं -- рдРрд╕ा рдЖрдкрдХो рд╕рдорд╕्рдд рдЛрд╖िрдЧрдг рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдФрд░ рд╡ैрд╕ा рд╣ी рджेрд╡рд░्рд╖ि рдиाрд░рдж, рдЕрд╕िрдд рддрдеा  рджेрд╡рд▓ рдЛрд╖ि ^ рддрдеा рд╡्рдпाрд╕ рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं।  рдФрд░ рд╕्рд╡рдпं рдЖрдк рднी рдоुрдЭрд╕े рдРрд╕ा рд╣ी рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं।

рдЕрд░्рдЬुрди рд╡ैрджिрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдкрд░िрдЪिрдд рдеा। рд╡рд╣ рдпрд╣ाँ рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдк्рд░ाрдЪीрди рдЛрд╖िрдпों рдиे рдЕрдирди्рдд рд╕рдиाрддрди рд╕рдд्рдп рдХो - рдкрд░ं рдм्рд░рд╣्рдо, рдкрд░ं рдзाрдо, рдкрд░рдо рдкрд╡िрдд्рд░ рдЖрджि рдЬिрди рд╢рдм्рджों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдЪिрдд рдХिрдпा рд╣ै --  рдЙрди рд╕рдм рд╡िрд╢ेрд╖рдгों рд╕े рддो  рд╡рд╣ рднी рдкрд░िрдЪिрдд рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдЙрд╕рдиे рдЕрдм рддрдХ рдпрд╣ी рд╕рдордЭा рдеा рдХि рдпे рд╕рдм рддो рдкрд░рдо рд╕рдд्рдп (рдИрд╢्рд╡рд░) рдХे рдЧुрдг рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП, рдЬрдм рд╡рд╣ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рдЗрди्рд╣ीं рд╢рдм्рджों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕्рд╡рдпं рдХे рд▓िрдП рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕ुрдирддा рд╣ै, рддрдм рд╡рд╣ рдХुрди्рддीрдкुрдд्рд░ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдпрдЪрдХिрдд рд░рд╣ рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрд╕े рдпрд╣ рд╕рдордЭ рдоें рдирд╣ीं рдЖрддा рдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд░рде-рд╕ाрд░рдеि рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЖрджिрдХाрд░рдг рдХे рд░ूрдк рдоें рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЬाрдиे ?  рдордиुрд╖्рдп рдХे 3rd 'H' (Heart рдпा рдЖрдд्рдоा ) рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХे рд▓िрдП рдпा рд╣ृрджрдпрд╕्рде рднрдЧрд╡ाрди् рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рдХी рд╡िрднूрддि рдФрд░ рдпोрдЧ рдХो рддрдд्рдд्рд╡ рд╕े рдЬाрдирдиा рднрдЧрд╡рдд्рдк्рд░ाрдк्рддि (рдпा  рдЖрдд्рдорд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░) рдоें рдкрд░рдо рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ै। рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдмुрдж्рдзि рдХा рд╡्рдпрдХ्рддि (pragmatist) рд╣ोрдиे рдХे рдиाрддे рдЕрд░्рдЬुрди рдХो рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг  рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХ рддрде्рдпों рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдеी।
{ рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдмुрдж्рдзि рдХा рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ोрдиे рдХे рдиाрддे рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХो (рдпा рдаाрдХुрд░ рдХे рд╢िрд╖्рдп рдордгि рдЬैрд╕े рднाрд╡ी рдиेрддा -would be Leader  рдХो) рднी рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ुрджेрд╡ рд╕्рд╡ाрдоी рднूрддेрд╢ाрдирди्рдж рдЬी ( рдпा рдЪрдкрд░ाрд╕ рдк्рд░ाрдк्рдд рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рдХ рдиेрддा, CINC - рдирд╡рдиीрджा) рдХे рдпрдеाрд░्рде рд╕्рд╡рд░ुрдк  рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХ рддрде्рдпों рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी  рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै। рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП  рдиिрд░्рдЬрди рд╡ाрд╕ рдЕрд░्рдеाрдд рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдФрд░ рдмрдиाрдиे рдХी рдкрдж्рдзрддि -Be and Make '  рдХे рдЫः рджिрд╡рд╕ीрдп рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░  рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж  23 рджिрд╕ंрдмрд░, 1895 рдХो рд╕्рд╡ाрдоी рд╕ाрд░рджाрдирди्рдж рдЬी рдХो рд▓िрдЦिрдд рдкрдд्рд░ рдоें рдХрд╣ा рдеा - 
` рдк्рд░िрдп рд╢рд░рдд,...." рд╕рдм рдХुрдЫ рдЕрдЪ्рдЫे рдХे рд▓िрдпे рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрджि рдпрд╣  -Be and Make ' рдк्рд░рднु рдХा рдХाрд░्рдп рд╣ो , рддो рдЙрдЪिрдд рд╕рдордп рдкрд░ рдпोрдЧ्рдп рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рддрджрдиुрд░ूрдк рдХाрд░्рдп рдоें рдЖрдХрд░ рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд╣ोंрдЧे।  рдЗрд╕рд▓िрдП , рддुрдо рд▓ोрдЧों рдХो рд╡्рдпрд░्рде рдоें рдЕрд╕рди्рддुрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпे।" рек/рейремреп 

" DEAR SHARAT, Everything is for the best. If it (Be and Make) is the Lord's work the right man for the right place will be forthcoming in the right time. None of you need feel disturbed. " Letter dated 23rd December, 1895.]
 
[(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69 ]

(ржЧুрж╣্ржпржХржеা)

ЁЯФЖЁЯЩПрд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдЧूреЭ рдЙрдкрджेрд╢  ЁЯФЖЁЯЩП

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЭाрдКрддрд▓्рд▓े рдоें рдордгि рдХे рд╕ाрде рдПрдХाрди्рдд рдоें рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рд╕ुрдмрд╣ рдХे рдЖрда рдмрдЬे рд╣ोंрдЧे ।рдЖрдЬ рдЕрдЧрд╣рди рдХी рдХृрд╖्рдгा рджрд╢рдоी рддिрдеि рд╣ै। рд╕ोрдорд╡ाрд░, 24  рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1883।  рдЖрдЬ рдордгि рдХा рдк्рд░рднु рдХे рд╕рдд्рд╕ंрдЧ рдоें (рдЧुрд░ुрдЧृрд╣рд╡ाрд╕ -рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг-рд╢िрд╡िрд░ рдоें) рд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рдХा рдЧ्рдпाрд░рд╣рд╡ाँ рджिрди рд╣ै।  рд╢ीрдд рдЛрддु рд╣ै । рдкूрд░्рд╡ рдЧрдЧрди рдоें рд╕ूрд░्рдпрдиाрд░ाрдпрдг рдЕрднी рдЕрднी рдЙрджिрдд рд╣ुрдП рд╣ैं । рдЭाрдКрддрд▓्рд▓े рдХे рдкрд╢्рдЪिрдо рдХी рдУрд░ рдЧंрдЧाрдЬी рдмрд╣ рд░рд╣ी рд╣ैं । рдЗрд╕ рд╕рдордп рд╡े рдЙрдд्рддрд░рд╡ाрд╣िрдиी рд╣ैं । рдЬ्рд╡ाрд░ рдЖрдпी рд╣ै । рдЪाрд░ों рдУрд░ рд╡ृрдХ्рд╖ рдФрд░ рд▓рддाрдПँ рд╣ैं । рдеोреЬी рд╣ी рджूрд░ рдкрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рд╕ाрдзрдиा рдХा рд╕्рдеाрди – рд╡рд╣ рдмिрд▓्рд╡рд╡ृрдХ्рд╖ – рджिрдЦाрдпी рджे рд░рд╣ा рд╣ै । (рдЧुрд░ु) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкूрд░्рд╡ाрднिрдоुрдЦ рд╣ो рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । (рд╢िрд╖्рдп) рдордгि рдЙрдд्рддрд░ाрднिрдоुрдЦ рд╣ो рд╡िрдирдпрдкूрд░्рд╡рдХ рд╕ुрди рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рджाрд╣िрдиी рдУрд░ рдкंрдЪрд╡рдЯी рдФрд░ рд╣ंрд╕-рдкुрд╖्рдХрд░िрдгी рд╣ै । рд╕ूрд░्рдп рдХे рдк्рд░рдХाрд╢ рдоें рдоाрдиो рдЬрдЧ рдмिрд╣ँрд╕ рд░рд╣ा рд╣ै। рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рдХी рдмाрддें ^рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं।  

[ржкрж░ржжিржи ржаাржХুрж░ рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг ржЭাржЙрждрж▓াрзЯ ржоржгিрж░ рж╕рж╣িржд ржПржХাржХী ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи। ржмেрж▓া ржЖржЯржЯা рж╣ржЗржмে। рж╕োржоржмাрж░, ржХৃрж╖্ржгржкржХ্рж╖েрж░ ржжрж╢ржоী рждিржеি। рзирзкрж╢ে ржбিрж╕েржо্ржмрж░, рззрзорзоржд ржЦ্рж░ীрж╖্ржЯাржм্ржж। ржЖржЬ ржоржгিрж░ ржк্рж░ржнুрж╕ржЩ্ржЧে ржПржХাржжрж╢ ржжিржмрж╕।рж╢ীрждржХাрж▓। рж╕ূрж░্ржпржжেржм ржкূрж░্ржмржХোржгে рж╕ржмে ржЙржаিрзЯাржЫেржи। ржЭাржЙрждрж▓াрж░ ржкрж╢্ржЪিржоржжিржХে ржЧржЩ্ржЧা ржмрж╣িрзЯা ржпাржЗрждেржЫেржи, ржПржЦржи ржЙржд্рждрж░ржмাрж╣িржиী — рж╕ржмে ржЬোрзЯাрж░ ржЖрж╕িрзЯাржЫে। ржЪрж░্рждুржжিржХে ржмৃржХ্рж╖рж▓рждা। ржЕржирждিржжূрж░ে рж╕াржзржиাрж░ рж╕্ржеাржи рж╕েржЗ ржмিрж▓্ржмрждрж░ুржоূрж▓ ржжেржЦা ржпাржЗрждেржЫে। ржаাржХুрж░ ржкূрж░্ржмাрж╕্ржп рж╣ржЗрзЯা ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи। ржоржгি ржЙржд্рждрж░াрж╕্ржп рж╣ржЗрзЯা ржмিржиীрждржнাржмে рж╢ুржиিрждেржЫেржи। ржаাржХুрж░েрж░ ржбাржиржжিржХে ржкржЮ্ржЪржмржЯী ржУ рж╣াঁрж╕ржкুржХুрж░। рж╢ীрждржХাрж▓, рж╕ূрж░্ржпোржжрзЯে ржЬржЧрзО ржпেржи рж╣াрж╕িрждেржЫে। ржаাржХুрж░ ржм্рж░рж╣্ржоржЬ্ржЮাржиেрж░ ржХржеা ржмрж▓িрждেржЫেржи।

At eight o'clock in the morning Sri Ramakrishna and M. were talking together in the pine-grove at the northern end of the temple garden. This was the eleventh day of M.'s stay with the Master. It was winter. The sun had just risen. The river was flowing north with the tide. Not far off could be seen the bel-tree where the Master had practised great spiritual austerities. Sri Ramakrishna faced the east as he talked to his disciple and told him about the Knowledge of Brahman.

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69 ]

[рждোрждাржкুрж░ীрж░ ржаাржХুрж░েрж░ ржк্рж░рждি ржм্рж░рж╣্ржоржЬ্ржЮাржиেрж░ ржЙржкржжেрж╢ ]

 ЁЯФЖЁЯЩПрддोрддाрдкुрд░ी ^***-рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг 'Be and Make' рд╡ेрджाрди्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрд░рдо्рдкрд░ा ЁЯФЖЁЯЩП

[рдирдордХ рдХा рдкुрддрд▓ा рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рдеाрд╣ рд▓ेрдиे рдЧрдпा рдеा । рд▓ौрдЯрдХрд░ рдЙрд╕рдиे (рдЬीрд╡рдХोрдЯि рдиे) рдЦрдмрд░ рдирд╣ीं рджी ।]

 [A salt doll entered the ocean to measure its depth; 

but it did not return to tell others how deep the ocean was.]

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдиिрд░ाрдХाрд░ рднी рд╕рдд्рдп рд╣ै рдФрд░ рд╕ाрдХाрд░ рднी рд╕рдд्рдп рд╣ै ।

рдиाрдЧा рдЙрдкрджेрд╢ рджेрддा рдеा; рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж рдм्рд░рд╣्рдо рдХैрд╕े рд╣ैं – рдЬैрд╕े рдЕрдирди्рдд рд╕ाрдЧрд░ рд╣ै, рдКрдкрд░ рдиीрдЪे, рджाрд╣िрдиे-рдмाрдпें, рдкाрдиी рд╣ी рдкाрдиी рд╣ै । рд╡рд╣ рдХाрд░рдг-рд╕рд▓िрд▓ рд╣ै – рд╕्рдеिрд░ рдкाрдиी рд╣ै । рдХाрд░्рдп рдХे рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЙрд╕рдоें рддрд░ंрдЧें рдЙрдардиे рд▓рдЧीं । рд╕ृрд╖्рдЯि, рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рдк्рд░рд▓рдп рдпрд╣ी рдХाрд░्рдп рд╣ै ।

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржиিрж░াржХাрж░ржУ рж╕ржд্ржп, рж╕াржХাрж░ржУ рж╕ржд্ржп।“ржи্ржпাংржЯা ржЙржкржжেрж╢ ржжিржд, — рж╕ржЪ্ржЪিржжাржиржи্ржж ржм্рж░рж╣্ржо ржХিрж░ূржк। ржпেржоржи ржЕржиржи্ржд рж╕াржЧрж░ — ржКрж░্ржз্ржмে ржиিржЪে, ржбাржЗржиে ржмাржоে, ржЬрж▓ে ржЬрж▓ ржХাрж░ржг — рж╕рж▓িрж▓। ржЬрж▓ рж╕্ржеিрж░। — ржХাрж░্ржп рж╣рж▓ে рждрж░ржЩ্ржЧ। рж╕ৃрж╖্ржЯি-рж╕্ржеিрждি-ржк্рж░рж▓рзЯ — ржХাрж░্ржп।

"The formless God is real, and equally real is God with form. Nangta used to instruct me about the nature of Satchidananda Brahman. He would say that It is like an infinite ocean — water everywhere, to the right, left, above, and below. Water enveloped in water. It is the Water of the Great Cause, motionless. Waves spring up when It becomes active. Its activities are creation, preservation, and destruction.

“рдлिрд░ рдХрд╣рддा рдеा, рд╡िрдЪाрд░ рдЬрд╣ाँ рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рд░ुрдХ рдЬाрдп, рд╡рд╣ी рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै । рдЬैрд╕े рдХрдкूрд░ рдЬрд▓ाрдиे рдкрд░ рдЙрд╕рдХा рд╕рд░्рд╡ांрд╢ рдЬрд▓ рдЬाрддा рд╣ै, рдЬрд░ा рднी рд░ाрдЦ рдирд╣ीं рд░рд╣ рдЬाрддी ।

[“ржЖржмাрж░ ржмрж▓ржд, ржмিржЪাрж░ ржпেржЦাржиে ржЧিрзЯে ржеেржоে ржпাрзЯ рж╕েржЗ ржм্рж░рж╣্ржо। ржпেржоржи ржХрж░্ржкূрж░ ржЬ্ржмাрж▓াрж▓ে ржкুрзЬে ржпাрзЯ, ржПржХржЯু ржЫাржЗржУ ржеাржХে ржиা।"

Again, he used to say that Brahman is where reason comes to a stop. There is the instance of camphor. Nothing remains after it is burnt — not even a trace of ash.

“рдм्рд░рд╣्рдо рдорди рдФрд░ рд╡рдЪрди рдХे рдкрд░े рд╣ैं । рдирдордХ рдХा рдкुрддрд▓ा рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рдеाрд╣ рд▓ेрдиे рдЧрдпा рдеा । рд▓ौрдЯрдХрд░ рдЙрд╕рдиे рдЦрдмрд░ рдирд╣ीं рджी । рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рдЧрд▓ рдЧрдпा ।

[“ржм্рж░рж╣্ржо ржмাржХ্ржп-ржоржиেрж░ ржЕрждীржд। рж▓ুржиেрж░ ржкুрждুрж▓ рж╕ржоুржж্рж░ ржоাржкрждে ржЧিржЫрж▓। ржПрж╕ে ржЖрж░ ржЦржмрж░ ржжিрж▓ে ржиা। рж╕ржоুржж্рж░েрждেржЗ ржЧрж▓ে ржЧেрж▓।

"Brahman is beyond mind and speech. A salt doll entered the ocean to measure its depth; but it did not return to tell others how deep the ocean was. It melted in the ocean itself.

[рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдиाрдЧा рдХौрди рдеे ? рд╕ाрд░ा рд╡िрд╢्рд╡ рдЬाрдирддा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЧुрд░ु рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдеे। 18 рдлрд░рд╡рд░ी    рд╕рди् 1836 рдХो рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рдХे рд╣ुрдЧрд▓ी рдЬिрд▓े рдХे рдЧांрд╡ рдХाрдоाрд░рдкुрдХुрд░  рдоें рдПрдХ рдиिрд░्рдзрди рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдПрдХ рдмाрд▓рдХ рдиे рдЬрди्рдо рд▓िрдпा, рдЬिрд╕рдХा рдиाрдо рд░рдЦा рдЧрдпा рдЧрджाрдзрд░ । рдпрд╣ी рдмाрд▓рдХ рдЖрдЧे рдЪрд▓рдХрд░ рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдоें рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЧрдпा।  рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд▓ोрдЧों рдХो рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рд╣ै рдХि рдЧрджाрдзрд░ (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг) рдХे рдЧुрд░ु рд╣рд░िрдпाрдгा рдХी рдкाрд╡рди рднूрдоि рдХे рд╢рд╣рд░ рдХैрдерд▓ рдХे рд╕рдоीрдк рдЧांрд╡ `рдмाрдмा рд▓рджाрдиा ' рдХे рдиाрдЧा рдмाрдмा рддोрддाрдкुрд░ी рдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдеे।  рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЧрджाрдзрд░ рдХो рд╕рди् 1865 рдоें рдЕрдж्рд╡ैрдд рд╡ेрджांрдд рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा-рджीрдХ्рд╖ा рджेрдХрд░ рдЕрдкрдиा рд╢िрд╖्рдп рдмрдиाрдпा рдФрд░ рдЙрд╕े рдиाрдо рджिрдпा рд░ाрдордХृрд╖्рдг। рд╣рд░िрдпाрдгा рдХे рдзрд░्рдордХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХुрд░ुрдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे 48 рдХोрд╕ рдХे рдЗрд▓ाрдХे рдХो рдЕрддि рдкाрд╡рди рдПрд╡ं рджेрд╡ рддुрд▓्рдп рднूрдоि рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ी рджेрд╡рддुрд▓्рдп рднूрдоि рдкрд░ рдХैрдерд▓ рдирдЧрд░ рдХे рдиिрдХрдЯ рдЧांрд╡ рдмाрдмा рд▓рджाрдиा рдПрдХ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╕्рдеाрди рд╣ै। рдмाрдмा рддोрддाрдкुрд░ी рдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдХा рдбेрд░ा рдЖрдЬ рднी рдХैрдерд▓ рд╢рд╣рд░ рдХे рдЪрди्рджाрдиा рдЧेрдЯ рд╕े рд╕ीрдзी рд╕рдб़рдХ рдкрд░ 5 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рдХी рджूрд░ी рдкрд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै।  рдЖрдо рдмोрд▓рдЪाрд▓ рдХी рднाрд╖ा рдоें рд▓ोрдЧ рдЗрд╕े 'рдмाрдмे рдХा рд▓рджाрдиा'  рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдк्рд░ांрдЧрдг рдоें рдкांрдЪ рдоंрджिрд░ рд╣ैं। рдкрд╣рд▓ा рдзूрдиी рдХा рдоंрджिрд░ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдордз्рдп рдоें рдзूрдиी рдиिрд░ंрддрд░ рдЬрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै

Dera Baba Rajpuri (BabaTotapuri or Naga Baba) :  Baba Rajpuri, also known as Baba Totapuri or Naga Baba, was the guru of Sri  Ram Krishan Paramhans. Sri Ram Krishan Paramhans├вs most famous disciple has been Swami Vivekananda. 

In 18th Century, a child named Raju was born in an agriculturist family in Village Baba Ladana . Right from childhood, Raju stood out on account of his thought process and deep understanding. After having his initial education from Sarswati puri Maharaj in adjoining Village Batta in Kaithal (Haryana) , this child started residing in a dera just outside Village Baba Ladana. Here, he achieved inner salvation and explored the minutes intricacies of Nature and philosophy. He became famous as  Baba Rajpuri or BabaTotapuri. During his travels, Pandit Gadadhar of Bengal was attracted to this ascetic with his overwhelming personality and Baba Rajpuri baptized him as Swami Ram Krishan Paramhans.Till date, Baba Rajpuri├вs dera in Village Baba Ladana is a source of insurmountable belief and reverence.]

  [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯФЖЁЯЩП рдиिрдд्рдп рдФрд░ рд▓ीрд▓ा -рджोрдиों рд╣ी рд╕рдд्рдп рд╣ैं ! рдЕрд╡рддाрд░ी рдкुрд░ुрд╖ों рдХो рд╕рднी рдкрд╣рдЪाрди рдирд╣ीं рд╕рдХрддेЁЯФЖЁЯЩП

“рдЛрд╖िрдпों рдиे рд░ाрдо рд╕े рдХрд╣ा рдеा, - ‘рд░ाрдо, рднрд░рдж्рд╡ाрдЬाрджि рддुрдо्рд╣ें рдЕрд╡рддाрд░ рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рд╣рдо рд▓ोрдЧ рдирд╣ीं рдХрд╣рддे। рд╣рдо рд▓ोрдЧ рд╢рдм्рджрдм्рд░рд╣्рдо (реР) рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рдХрд░рддे рд╣ैं । рд╣рдо рдордиुрд╖्рдп-рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддे ।’ рд░ाрдо рдХुрдЫ рд╣ँрд╕рдХрд░ рдк्рд░рд╕рди्рди рд╣ो рдЙрдирдХी рдкूрдЬा рд▓ेрдХрд░ рдЪрд▓े рдЧрдП ।

{“ржЛрж╖িрж░া рж░াржоржХে ржмрж▓েржЫিрж▓েржи, ‘рж░াржо, ржнрж░ржж্ржмাржЬাржжি рждোржоাржХে ржЕржмрждাрж░ ржмрж▓рждে ржкাрж░েржиржХিржи্рждু ржЖржорж░া рждা ржмрж▓ি ржиা। ржЖржорж░া рж╢ржм্ржжржм্рж░рж╣্ржоেрж░ ржЙржкাрж╕ржиা ржХрж░ি। ржЖржорж░া ржоাржиুрж╖рж░ূржк ржЪাржЗ ржиা।’ рж░াржо ржПржХржЯু рж╣েрж╕ে ржк্рж░рж╕ржи্ржи рж╣рзЯে, рждাржжেрж░ ржкূржЬা ржЧ্рж░рж╣ржг ржХрж░ে ржЪрж▓ে ржЧেрж▓েржи।”

"The rishis once said to Rama: 'O Rama, sages like Bharadvaja may very well call you an Incarnation of God, but we cannot do that. We adore the Word-Brahman. (Om, the symbol of Brahman.) We do not want the human form of God.' Rama smiled and went away, pleased with their adoration.}

“рдкрд░рди्рддु рдиिрдд्рдпрддा рдЬिрдирдХी рд╣ै, рд▓ीрд▓ा рднी рдЙрди्рд╣ीं рдХी рд╣ै । рдЬैрд╕े рдЫрдд рдФрд░ рд╕ीреЭिрдпाँ ।

“рдИрд╢्рд╡рд░рд▓ीрд▓ा, рджेрд╡рд▓ीрд▓ा, рдирд░рд▓ीрд▓ा, рдЬрдЧрдд्-рд▓ीрд▓ा । рдирд░рд▓ीрд▓ा рдоें рд╣ी рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ोрддा рд╣ै । рдирд░рд▓ीрд▓ा рдХैрд╕ी рд╣ै, рдЬाрдирддे рд╣ो ? рдЬैрд╕े рдмреЬी рдЫрдд рдХा рдкाрдиी рдирд▓ рд╕े рдЬोрд░-рд╢ोрд░ рд╕े рдЧिрд░ рд░рд╣ा рд╣ो । рд╡рд╣ी рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж рд╣ैं – рдЙрди्рд╣ीं рдХी рд╢рдХ्рддि рдПрдХ рд░ाрд╕्рддे рд╕े – рдирд▓ рдХे рднीрддрд░ рд╕े рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै । рдХेрд╡рд▓ рднрд░рдж्рд╡ाрдЬाрджि рдмाрд░рд╣ рдЛрд╖िрдпों рдиे рд╣ी рд░ाрдо рдХो рдкрд╣рдЪाрдиा рдеा рдХि рдпे рдЕрд╡рддाрд░ी рдкुрд░ुрд╖ рд╣ैं । рдЕрд╡рддाрд░ी рдкुрд░ुрд╖ों рдХो рд╕рднी рдкрд╣рдЪाрди рдирд╣ीं рд╕рдХрддे ।”

[“ржХিржи্рждু ржпাঁрж░ржЗ ржиিржд্ржп рждাঁрж░ржЗ рж▓ীрж▓া। ржпেржоржи ржмрж▓েржЫি, ржЫাржж ржЖрж░ рж╕িঁрзЬি। ржИрж╢্ржмрж░рж▓ীрж▓া, ржжেржмрж▓ীрж▓া, ржирж░рж▓ীрж▓া, ржЬржЧрзОрж▓ীрж▓া। ржирж░рж▓ীрж▓াрзЯ ржЕржмрждাрж░। ржирж░рж▓ীрж▓া ржХিрж░ূржк ржЬাржи? ржпেржоржи ржмрзЬ ржЫাржжেрж░ ржЬрж▓ ржирж▓ ржжিрзЯে рж╣ুрзЬрж╣ুрзЬ ржХрж░ে ржкрзЬржЫে। рж╕েржЗ рж╕ржЪ্ржЪিржжাржиржи্ржж, рждাঁрж░ржЗ рж╢ржХ্рждি ржПржХржЯি ржк্рж░ржгাрж▓ী ржжিрзЯে — ржирж▓েрж░ ржнিрждрж░ ржжিрзЯে ржЖрж╕ржЫে। ржХেржмрж▓ ржнрж░ржж্ржмাржЬাржжি ржмাрж░ржЬржи ржЛрж╖ি рж░াржоржЪржи্ржж্рж░ржХে ржЕржмрждাрж░ ржмрж▓ে ржЪিржиেржЫিрж▓েржи। ржЕржмрждাрж░ржХে рж╕ржХрж▓ে ржЪিржирждে ржкাрж░ে ржиা।”

"But the Nitya and the Lila are the two aspects of the same Reality. As I have said before, it is like the roof and the steps leading to it. The Absolute plays in many ways: as Isvara, as the gods, as man, and as the universe. The Incarnation is the play of the Absolute as man. Do you know how the Absolute plays as man? It is like the rushing down of water from a big roof through a pipe; the power of Satchidananda — nay, Satchidananda Itself — descends through the conduit of a human form as water descends through the pipe. Only twelve sages, Bharadvaja and the others, recognized Rama as an Incarnation of God. Not everyone can recognize an Incarnation.]

[рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рдХी рдмाрддें ~`рдж्рд╡े рд╡ाрд╡ рдм्рд░рд╣्рдордгो рд░ूрдкे ~The Two Forms of Brahman

`рдиिрдд्рдп рдФрд░ рд▓ीрд▓ा рджोрдиों рд╕рдд्рдп рд╣ैं' -- рдЗрд╕ рд░рд╣рд╕्рдп рдХो рдХौрди рдмрддा рд╕рдХрддे рд╣ैं ?^*** >> рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рдеाрд╣ рд▓ेрдХрд░ рд▓ौрдЯा рд╣ुрдЖ рдирдордХ рдХा  рдкुрддрд▓ा (рдЧुрд░ु , рдИрд╢्рд╡рд░рдХोрдЯि / рдиेрддा /C-IN-C /рдирд╡рдиीрджा рд╣ी рдмрддा рд╕рдХрддे рд╣ैं।)  рдпрд╣ाँ рдЬो рдЕрд╡рддाрд░рд╡рд░िрд╖्рда/ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕्рд╡рдпं  (рдпрд╣ाँ рднाрд╡ी рдиेрддा  рдордгि рдХो) рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди (рдЕрдж्рд╡ैрдд рд╡ेрджाрди्рдд)  рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдЙрдкрджेрд╢ рджे рд░рд╣े рд╣ैं ---------   

`рдж्рд╡े рд╡ाрд╡ рдм्рд░рд╣्рдордгो рд░ूрдкे 

рдоूрд░्рддं рдЪैрд╡ाрдоूрд░्рддं рдЪ [ рдоूрд░्рддं рдЪ рдЕрдоूрд░्рддं  рдЪ,-рд╕्рдеूрд▓ рдФрд░ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо। ] ,

 рдорд░्рдд्рдпं рдЪाрдоृрддं рдЪ [рдорд░्рдд्рдпं рдЪ рдЕрдоृрддрдо् рдЪ, рдирд╢्рд╡рд░ рдФрд░ рдЕрд╡िрдиाрд╢ी।]  

рд╕्рдеिрддं рдЪ рдпрдЪ्рдЪ [рд╕्рдеिрддрдо् рдЪ рдпрдд् рдЪ, рд╕्рдеिрд░ рдФрд░ рдЧрддिрд╢ीрд▓।
 
рд╕рдЪ्рдЪ рдд्рдпं рдЪ [рд╕рдд् рдЪ рдд्рдпрдд् рдЪ, рд╡्рдпрдХ्рдд рдФрд░ рдЕрд╡्рдпрдХ्рдд। ]

(рдмृрд╣рджाрд░рдг्рдпрдХोрдкрдиिрд╖рдж्-2.3.1) 

[рдЕрд░्рде-  'рдж्рд╡े рд╡ाрд╡  рдм्рд░рд╣्рдордгः рд░ूрдкे ' рдм्рд░рд╣्рдо рдХे рджो рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ोрддे рд╣ैं – рдкंрдЪ рднूрддों рдХे рджो рд╣ी рд░ूрдк рд╣ैं। ( рдоूрд░्рддं рдЪ рдЕрдоूрд░्рддं  рдЪ) рдорддрд▓рдм -рд╕्рдеूрд▓  рдФрд░ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо।  (рдорд░्рдд्рдпं рдЪ рдЕрдоृрддрдо् рдЪ) рдорд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╡ рди рдорд░рдиे рд╡ाрд▓ा (рд╕्рдеिрддрдо् рдЪ рдпрдд् рдЪ) рдард╣рд░ा рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा (рд╕рдд् рдЪ рдд्рдпрдд् рдЪ) рд╡्рдпрдХ्рдд рдФрд░ рдЕрд╡्рдпрдХ्рдд।  
рд╡्рдпाрдЦ्рдпा :  рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдиिрд░ाрдХाрд░ рд╣ै ,рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ै, рдПрдХ рд╕ाрде рд╕рдм рдЬрдЧрд╣ рдЙрд╕рдХी рд╡्рдпाрдк्рддि рд╣ै рд▓ेрдХिрди рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рднрдХ्рддों рдХे  рд▓िрдП рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ рд░ूрдкाрдХाрд░ (Personal Form- рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд░ूрдк ) рдоें рднी рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।  "рд╣рд░ि реР рддрдд्рд╕рдд्"  рд╢рдм्рдж рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдХी рдУрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдПрдХ рдиिрд░्рджेрд╢ рд╣ै।  рдЗрд╕ рдиाрдо рдоें рдм्рд░рд╣्рдо рдХे  рджोрдиों рд╕्рд╡рд░ूрдкों рдХी рд╕्рдоृрддि рд╣ै- "рд╣рд░ि" рд╕рдЧुрди рд░ूрдк рд╡िрд╖्рдгु  рд╣ैं,  рддो "реР" рдиिрд░ाрдХाрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ैं।] 

   [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯМ╝рдЕрд╡рддाрд░ рд▓ोрдЧ (рдИрд╢्рд╡рд░рдХोрдЯि)  рдЬ्рдЮाрди -рднрдХ्рддि рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рдЕрд╡рд╢्рдп рджेрддे рд╣ैं ЁЯМ╝  

[ рждিржиি ржЕржмрждাрж░ рж╣рзЯে ржЬ্ржЮাржи ржнржХ্рждি рж╢িржХ্рж╖া ржжেржи।]

[God incarnates Himself as man to teach people the way of love and knowledge. ]

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг(рдордгि рд╕े) – рд╡े рдЕрд╡рддीрд░्рдг рд╣ोрдХрд░ рдЬ्рдЮाрди-рднрдХ्рддि рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрддे рд╣ैं । рдЕрдЪ्рдЫा, рдоुрдЭे рддुрдо рдХ्рдпा рд╕рдордЭрддे рд╣ो ?

“рдоेрд░े рдкिрддा рдЧрдпा рдЧрдП рдеे । рд╡рд╣ाँ рд░рдШुрд╡ीрд░ рдиे рд╕्рд╡рдк्рди рджिрдЦрд▓ाрдпा, рдоैं рддेрд░ा рдкुрдд्рд░ рдмрдирдХрд░ рдЬрди्рдо рд▓ूँрдЧा । рдкिрддा рдиे рд╕्рд╡рдк्рди рджेрдЦрдХрд░ рдХрд╣ा, рджेрд╡, рдоैं рджрд░िрдж्рд░ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рд╣ूँ, рдоैं рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ेрд╡ा рдХैрд╕े рдХрд░ूँрдЧा ? рд░рдШुрд╡ीрд░ рдиे рдХрд╣ा, рд╕ेрд╡ा рд╣ो рдЬाрдПрдЧी।

рджीрджी – рд╣ृрджрдп рдХी рдоाँ – рдкुрд╖्рдк-рдЪрди्рджрди рд▓ेрдХрд░ рдоेрд░े рдкैрд░ рдкूрдЬрддी рдеी । рдПрдХ рджिрди рдЙрд╕рдХे рд╕िрд░ рдкрд░ рдкैрд░ рд░рдЦрдХрд░ (рдоैंрдиे) рдХрд╣ा, рддेрд░ी рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी рдоें рд╣ी рдоृрдд्рдпु рд╣ोрдЧी । 

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (ржоржгিрж░ ржк্рж░рждি) — рждিржиি ржЕржмрждাрж░ рж╣рзЯে ржЬ্ржЮাржи ржнржХ্рждি рж╢িржХ্рж╖া ржжেржи। ржЖржЪ্ржЫা, ржЖржоাржХে рждোржоাрж░ ржХিрж░ূржк ржмোржз рж╣рзЯ?

“ржЖржоাрж░ ржмাржмা ржЧрзЯাрждে ржЧিржЫрж▓েржи। рж╕েржЦাржиে рж░ржШুржмীрж░ рж╕্ржмржкржи ржжিрж▓েржи, ржЖржоি рждোржжেрж░ ржЫেрж▓ে рж╣ржм। ржмাржмা рж╕্ржмржкржи ржжেржЦে ржмрж▓рж▓েржи, ржаাржХুрж░, ржЖржоি ржжрж░িржж্рж░ ржм্рж░াрж╣্ржоржг, ржХেржоржи ржХрж░ে рждোржоাрж░ рж╕েржмা ржХрж░ржм! рж░ржШুржмীрж░ ржмрж▓рж▓েржи — рждা рж╣рзЯে ржпাржмে।

“ржжিржжি — рж╣ৃржжেрж░ ржоা — ржЖржоাрж░ ржкা ржкূржЬা ржХрж░ржд ржлুрж▓-ржЪржи্ржжржи ржжিрзЯে। ржПржХржжিржи рждাрж░ ржоাржеাрзЯ ржкা ржжিрзЯে (ржоা) ржмрж▓рж▓ে, рждোрж░ ржХাрж╢ীрждেржЗ ржоৃржд্ржпু рж╣ржмে।] 

"It is God alone who incarnated Himself as man to teach people the ways of love and knowledge. Well, what do you think of me?

"Once my; father went to Gaya. There Raghuvir said to him in a dream, 'I shall be born as your son.' Thereupon my father said to Him: 'O Lord, I am a poor brahmin. How shall I be able to serve You?' 'Don't worry about it', Raghuvir replied. 'It will be taken care of.'

"My sister, Hriday's mother, used to worship my feet with flowers and sandal-paste. One day I placed my foot on her head and said to her, 'You will die in Benares.'] 

[(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯФЖЁЯЩПрд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рдХा рдЖрдд्рдордкрд░िрдЪрдп~ рджेрд╣ рддो рдЖрд╡рд░рдг рдоाрдд्рд░ рд╣ैЁЯФЖЁЯЩП 

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг ржжেржмেрж░ ржЖржд্ржоржкрж░িржЪржп় ~ ржжেрж╣ ржПржХржЯি ржЖржмрж░ржг ржоাржд্рж░]

[Self-introduction of Sri Ramakrishna ~ The body is just a cover!]

“рдордеुрд░ рдмाрдмू рдиे рдХрд╣ा, ‘рдмाрдмा, рддुрдо्рд╣ाрд░े рднीрддрд░ рдФрд░ рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ै, рд╡рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ैं । рджेрд╣ рддो рдЖрд╡рд░рдг рдоाрдд्рд░ рд╣ै, рдЬैрд╕े рдмाрд╣рд░ рдХрдж्рджू рдХा рдЖрдХाрд░ рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рднीрддрд░ рдЧूрджा, рдмीрдЬ, рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд╣ै । рддुрдо्рд╣ें рджेрдЦा, рдоाрдиो рдШूँрдШрдЯ рдбाрд▓рдХрд░ рдХोрдИ рдЪрд▓ा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै ।’

“рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╕े рдоुрдЭे рд╕рдм рджिрдЦा рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै । рдмрдЯрддрд▓्рд▓े (рдкंрдЪрд╡рдЯी)  рдоें рдоैंрдиे рдЧौрд░ांрдЧ рдХे рд╕ंрдХीрд░्рддрди рдХा рджрд▓ рджेрдЦा рдеा । рдЙрд╕рдоें рд╢ाрдпрдж рдмрд▓рд░ाрдо рдХो рджेрдЦा рдеा рдФрд░ рддुрдо्рд╣ें рднी рд╢ाрдпрдж рджेрдЦा рдеा ।

[“рж╕েржЬোржмাржмু ржмрж▓рж▓ে, ржмাржмা, рждোржоাрж░ ржнিрждрж░ে ржЖрж░ ржХিржЫু ржиাржЗ, — рж╕েржЗ ржИрж╢্ржмрж░ржЗ ржЖржЫেржи। ржжেрж╣ржЯা ржХেржмрж▓ ржЦোрж▓ ржоাржд্рж░, — ржпেржоржи ржмাрж╣িрж░ে ржХুржорзЬোрж░ ржЖржХাрж░ ржХিржи্рждু ржнিрждрж░েрж░ рж╢াঁрж╕-ржмিржЪি ржХিржЫুржЗ ржиাржЗ। рждোржоাрзЯ ржжেржЦрж▓াржо, ржпেржи ржШোржоржЯা ржжিрзЯে ржХেржЙ ржЪрж▓ে ржпাржЪ্ржЫে।“ржЖржЧে ржеাржХрждে рж╕ржм ржжেржЦিрзЯে ржжেрзЯ। ржмржЯрждрж▓াрзЯ (ржкржЮ্ржЪржмржЯীрждрж▓াрзЯ) ржЧৌрж░াржЩ্ржЧেрж░ рж╕ংржХীрж░্рждржиেрж░ ржжрж▓ ржжেржЦেржЫিрж▓াржо। рждাрж░ ржнিрждрж░ ржпেржи ржмрж▓рж░াржоржХে ржжেржЦেржЫিрж▓াржо, — ржЖрж░ ржпেржи рждোржоাрзЯ ржжেржЦেржЫিрж▓াржо

"Once Mathur Babu said to me: 'Father, there is nothing inside you but God. Your body is like an empty shell. It may look from outside like a pumpkin, but inside there is nothing — neither flesh nor seed. Once I saw you as someone moving with a veil on.'

(To M.) "I am shown everything beforehand. Once I saw Gauranga and his devotees singing kirtan in the Panchavati. I think I saw Balaram there and you too.]

“рдоैंрдиे рдЧौрд░ांрдЧ рдХा рднाрд╡ рдЬाрдирдиा рдЪाрд╣ा рдеा । рдЙрд╕рдиे рджिрдЦाрдпा, рдЙрд╕ рджेрд╢ рдоें – рд╢्рдпाрдордмाрдЬाрд░ рдоें । рдкेреЬ рдкрд░ рдФрд░ рдЪाрд░рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдЖрджрдоी рд╣ी рдЖрджрдоी – рджिрдирд░ाрдд рд╕ाрде рд╕ाрде рдЖрджрдоी । рд╕ाрдд рджिрди рд╢ौрдЪ рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиा рднी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ो рдЧрдпा ! рддрдм рдоैंрдиे рдХрд╣ा, рдоाँ, рдмрд╕, рдЕрдм рд░рд╣рдиे рджो । рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЕрдм рднाрд╡ рд╢ाрди्рдд рд╣ै ।

[“ржЧৌрж░াржЩ্ржЧেрж░ ржнাржм ржЬাржирждে ржЪেрзЯেржЫিрж▓াржо। ржУ-ржжেрж╢ে — рж╢্ржпাржоржмাржЬাрж░ে — ржжেржЦাрж▓ে। ржЧাржЫে ржкাঁржЪিрж▓ে рж▓োржХ, — рж░াрждржжিржи рж╕ржЩ্ржЧে рж╕ржЩ্ржЧে рж▓োржХ! рж╕াрждржжিржи рж╣াржЧржмাрж░ ржЬো ржЫিрж▓ ржиা। рждржЦржи ржмрж▓рж▓াржо, ржоা, ржЖрж░ ржХাржЬ ржиাржЗ। рждাржЗ ржПржЦржи рж╢াржи্ржд।

"I wanted to know the experiences of Gauranga and was shown them at Syambazar in our native district. A crowd gathered; they even climbed the trees and the walls; they stayed with me day and night. For seven days I had no privacy whatever. Thereupon I said to the Divine Mother, 'Mother, I have had enough of it.'

“рдоुрдЭे рдПрдХ рдмाрд░ рдФрд░ рдЖрдиा рд╣ोрдЧा । рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдкाрд░्рд╖рджों рдХो рд╕рдм рдЬ्рдЮाрди рдоैं рдирд╣ीं рджेрддा । (рд╣ँрд╕рддे рд╣ुрдП) рддुрдо्рд╣ें рдЕрдЧрд░ рд╕рдм рдЬ्рдЮाрди рджे рджें, рддो рдлिрд░ рддुрдо рд▓ोрдЧ рд╕рд╣рдЬ рд╣ी рдоेрд░े рдкाрд╕ рдХ्рдпों рдЖрдУрдЧे ?

[“ржЖрж░ ржПржХржмাрж░ ржЖрж╕рждে рж╣ржмে। рждাржЗ ржкাрж░্рж╖ржжржжেрж░ рж╕ржм ржЬ্ржЮাржи ржжিржЪ্ржЫি ржиা। (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) рждোржоাржжেрж░ ржпржжি рж╕ржм ржЬ্ржЮাржи ржжিржЗ — рждাрж╣рж▓ে рждোржорж░া ржЖрж░ рж╕рж╣ржЬে ржЖржоাрж░ ржХাржЫে ржЖрж╕ржмে ржХেржи?

"I am at peace now. I shall have to be born once more. Therefore I am not giving all knowledge to my companions. (With a smile) Suppose I give you all knowledge; will you then come to me again so willingly?

[(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]

ЁЯФЖЁЯЩПрдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी  рдЧुрд░ु/рдиेрддा  рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрд╡рддрд░िрдд рд╣ोрдХрд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЙрд╕рдХा рд╕्рд╡рд░ुрдк рдмрддा рджेрддे рд╣ैं।ЁЯФЖЁЯЩП

“рддुрдо्рд╣ें рдоैं рдкрд╣рдЪाрди рдЧрдпा, рддुрдо्рд╣ाрд░ा `рдЪैрддрди्рдп-рднाрдЧрд╡рдд' ^* рдкреЭрдиा рд╕ुрдирдХрд░ । рддुрдо рдЕрдкрдиे рдЖрджрдоी рд╣ो । рдПрдХ рд╣ी рд╕рдд्рддा рд╣ै, рдЬैрд╕े рдкिрддा рдФрд░ рдкुрдд्рд░ । рдпрд╣ाँ рд╕рдм рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬैрд╕े рдХрд▓्рдоी рдХी рдмेрд▓ - рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ рдкрдХреЬрдХрд░ рдЦींрдЪрдиे рд╕े рд╕рдм рдЖ рдЬाрддा рд╣ै । рдкрд░рд╕्рдкрд░ рд╕рдм рдЖрдд्рдоीрдп рд╣ैं, рдЬैрд╕े рднाрдИ рднाрдИ । рд░ाрдЦाрд▓, рд╣рд░ीрд╢ рдЖрджि рдЬрдЧрди्рдиाрде-рджрд░्рд╢рди рдХे рд▓िрдП рдкुрд░ी рдЧрдП рд╣ैं, рдФрд░ рддुрдо рднी рдЧрдП рд╣ो, рддो рдХ्рдпा рдХрднी рддुрдо्рд╣ाрд░ा 'рдард╣рд░ाрд╡' ( рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдиिрд╡ाрд╕-рд╕्рдеाрди) рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै ?

[“рждোржоাрзЯ ржЪিржиেржЫি — рждোржоাрж░ ржЪৈрждржи্ржп-ржнাржЧржмржд ржкрзЬা рж╢ুржиে। рждুржоি ржЖржкржиাрж░ ржЬржи — ржПржХ рж╕ржд্рждা — ржпেржоржи ржкিрждা ржЖрж░ ржкুржд্рж░। ржПржЦাржиে рж╕ржм ржЖрж╕ржЫে — ржпেржи ржХрж▓ржоিрж░ ржжрж▓, — ржПржХ ржЬাрзЯржЧাрзЯ ржЯাржирж▓ে рж╕ржмржЯা ржПрж╕ে ржкрзЬে। ржкрж░рж╕্ржкрж░ рж╕ржи ржЖржд্ржоীрзЯ — ржпেржоржи ржнাржЗ ржнাржЗ। ржЬржЧржи্ржиাржеে рж░াржЦাрж▓, рж╣рж░িрж╢-ржЯрж░িрж╢ ржЧিрзЯেржЫে, ржЖрж░ рждুржоিржУ ржЧিрзЯেржЫ — рждা ржХি ржЖрж▓াржжা ржмাрж╕া рж╣ржмে?

"I recognized you on hearing you read the Chaitanya Bhagavat. (A life of Chaitanya.) You are my own. The same substance, like father and son. All of you are coming here again. When you pull one part of the kalmi creeper, all the branches come toward you. You are all relatives — like brothers. Suppose Rakhal, Harish, and the others had gone to Puri, and you were there too. Would you live separately?

[(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯФЖЁЯЩПрдмाрдШ-рд╢ाрд╡рдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдорди-рджрд░्рдкрдг рдоें рдЕрдкрдиा рд╕рдЪ्рдЪा рдоुँрд╣ рджेрдЦрдиा – рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдкрд╣рдЪाрдирдиा рд╣ै !ЁЯФЖЁЯЩП

“рдЬрдм рддрдХ рддुрдо рдпрд╣ाँ рдирд╣ीं рдЖрдпे рдеे ,  рддрдм рддрдХ рдЕрдкрдиे рдХो рднूрд▓े рд╣ुрдП рдеे, рдЕрдм рдЕрдкрдиे рдХो рдкрд╣рдЪाрди рд╕рдХोрдЧे । рд╡े рдЧुрд░ु  рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрдХрд░ рдЬрддा рджेрддे рд╣ैं । 

[“ржпрждржжিржи ржПржЦাржиে ржЖрж╕ ржиাржЗ, рждрждржжিржи ржнুрж▓ে ржЫিрж▓ে; ржПржЦржи ржЖржкржиাржХে ржЪিржирждে ржкাрж░ржмে। рждিржиি ржЧুрж░ুрж░ূржкে ржПрж╕ে ржЬাржиিрзЯে ржжেржи।”

"Before you came here, you didn't know who you were. Now you will know. It is God who, as the guru, makes one know.'

рдиाрдЧे рдиे рдмाрдШ рдФрд░ рдмрдХрд░ी рдХी рдХрд╣ाрдиी рдХрд╣ी рдеी । рдПрдХ рдмाрдШिрди рдмрдХрд░िрдпों рдХे рдЭुрдг्рдб рдкрд░ рдЯूрдЯ рдкреЬी । рдХिрд╕ी рдмрд╣ेрд▓िрдпे (Hunter-рд╢िрдХाрд░ी)  рдиे рджूрд░ рд╕े рдЙрд╕े рджेрдЦрдХрд░ рдоाрд░ рдбाрд▓ । рдЙрд╕рдХे рдкेрдЯ рдоें рдмрдЪ्рдЪा рдеा, рд╡рд╣ рдкैрджा рд╣ो рдЧрдпा। рд╡рд╣ рдмрдЪ्рдЪा рдмрдХрд░िрдпों рдХे рдмीрдЪ рдоें рдмреЭрдиे рд▓рдЧा । рдкрд╣рд▓े рдмрдЪ्рдЪा рдмрдХрд░िрдпों рдХा рджूрдз рдкीрддा рдеा । рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЬрдм рдХुрдЫ рдмреЬा рд╣ुрдЖ рддрдм рдШाрд╕ рдЪрд░рдиे рд▓рдЧा рдФрд░ рдмрдХрд░िрдпों рдХी рддрд░рд╣ ‘рдоें рдоें’ рдХрд░рдиे рд▓рдЧा ।

рдзीрд░े рдзीрд░े рд╡рд╣ рдмрд╣ुрдд рдмреЬा рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рддрдм рднी рд╡рд╣ рдШाрд╕ рд╣ी рдЪрд░рддा рдФрд░ ‘рдоें рдоें’ рдХрд░рддा । рдХोрдИ рдЬाрдирд╡рд░ рдЬрдм рдЖрдХ्рд░рдордг рдХрд░рддा, рддрдм рдмрдХрд░ों рдХी рддрд░рд╣ рдбрд░рдХрд░ рднाрдЧрддा ! рдПрдХ рджिрди рдПрдХ рднрдпंрдХрд░ рдмाрдШ рдмрдХрд░िрдпों рдкрд░ рдЯूрдЯ рдкреЬा। рдЙрд╕рдиे рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдоें рдЖрдХрд░ рджेрдЦा, рдЙрдирдоें рдПрдХ рдмाрдШ рднी рдШाрд╕ рдЪрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕े рджेрдЦрдХрд░ рдмрдХрд░िрдпों рдХे рд╕ाрде рд╡рд╣ рднी рджौреЬрдХрд░ рднाрдЧा । рддрдм рдмрдХрд░िрдпों рд╕े рдХुрдЫ рдЫेреЬрдЫाреЬ рди рдХрд░рдХे рдШाрд╕ рдЪрд░рдиेрд╡ाрд▓े рдЙрд╕ рдмाрдШ рдХो рд╣ी рдЙрд╕рдиे рдкрдХреЬा । рд╡рд╣ ‘рдоें рдоें’ рдХрд░рдиे рд▓рдЧा рдФрд░ рднाрдЧрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддा рдЧрдпा ।

рддрдм рдмाрдШ рдЙрд╕ рдкाрдиी рдХे рдХिрдиाрд░े рдЦींрдЪрдХрд░ рд▓े рдЧрдпा рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рдХрд╣ा, ‘рдЗрд╕ рдкाрдиी рдоें рдЕрдкрдиा рдоुँрд╣ рджेрдЦ । рд╣рдг्рдбी рдХी рддрд░рд╣ рдоेрд░ा рдоुँрд╣ рдЬिрддрдиा рдмреЬा рд╣ै, рдЙрддрдиा рд╣ी рдмреЬा рддेрд░ा рднी рд╣ै ।’ рдлिрд░ рдЙрд╕рдХे рдоुँрд╣ рдоें рдеोреЬा рд╕ा рдоाँрд╕ рдЦोंрд╕ рджिрдпा । рдкрд╣рд▓े рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдЦाрддा рд╣ी рди рдеा, рдлिрд░ рдХुрдЫ рд╕्рд╡ाрдж рдкाрдХрд░ рдЦाрдиे рд▓рдЧा । рддрдм рдмाрдШ рдиे рдХрд╣ा, ‘рддू рдмрдХрд░िрдпों рдХे рдмीрдЪ рдоें рдеा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ी рдХी рддрд░рд╣ рдШाрд╕ рдЦाрддा рдеा ! рдзिрдХ्рдХाрд░ рд╣ै рддुрдЭे’ рддрдм рдЙрд╕े рдмреЬी рд▓рдЬ्рдЬा рд╣ुрдИ

[“ржи্ржпাংржЯা ржмাржШ ржЖрж░ ржЫাржЧрж▓েрж░ ржкাрж▓েрж░ ржЧрж▓্ржк ржмрж▓েржЫিрж▓! ржПржХржЯা ржмাржШিржиী ржЫাржЧрж▓েрж░ ржкাрж▓ ржЖржХ্рж░ржоржг ржХрж░েржЫিрж▓। ржПржХржЯা ржм্ржпাржз ржжূрж░ ржеেржХে ржжেржЦে ржУржХে ржоেрж░ে ржлেрж▓рж▓ে। ржУрж░ ржкেржЯে ржЫাржиা ржЫিрж▓, рж╕েржЯা ржк্рж░рж╕ржм рж╣рзЯে ржЧেрж▓। рж╕েржЗ ржЫাржиাржЯা ржЫাржЧрж▓েрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржмрзЬ рж╣рждে рж▓াржЧрж▓। ржк্рж░ржержоে ржЫাржЧрж▓ржжেрж░ ржоাрзЯেрж░ ржжুржз ржЦাрзЯ, — рждাрж░ржкрж░ ржПржХржЯু ржмрзЬ рж╣рж▓ে ржШাрж╕ ржЦেрждে ржЖрж░ржо্ржн ржХрж░рж▓ে। ржЖржмাрж░ ржЫাржЧрж▓ржжেрж░ ржорждো ржн্ржпা ржн্ржпা ржХрж░ে।

 ржХ্рж░ржоে ржЦুржм ржмрзЬ рж╣рж▓ — ржХিржи্рждু ржШাрж╕ ржЦাрзЯ ржЖрж░ ржн্ржпা ржн্ржпা ржХрж░ে। ржХোржи ржЬাржиোрзЯাрж░ ржЖржХ্рж░ржоржг ржХрж░рж▓ে ржЫাржЧрж▓ржжেрж░ ржорждো ржжৌрзЬে ржкাрж▓াрзЯ!“ржПржХржжিржи ржПржХржЯা ржнрзЯংржХрж░ ржмাржШ ржЫাржЧрж▓ржжেрж░ ржкাрж▓ ржЖржХ্рж░ржоржг ржХрж░рж▓ে। рж╕ে ржЕржмাржХ্‌ рж╣рзЯে ржжেржЦрж▓ে ржпে, ржУржжেрж░ ржнিрждрж░ ржПржХржЯা ржмাржШ ржШাрж╕ ржЦাржЪ্ржЫিрж▓, — ржЫাржЧрж▓ржжেрж░ рж╕ржЩ্ржЧে рж╕ржЩ্ржЧে ржжৌрзЬে ржкাрж▓াрж▓! 

рждржЦржи ржЫাржЧрж▓ржжেрж░ ржХিржЫু ржиা ржмрж▓ে ржУржЗ ржШাрж╕ржЦেржХো ржмাржШржЯাржХে ржзрж░рж▓ে। рж╕েржЯা ржн্ржпা ржн্ржпা ржХрж░рждে рж▓াржЧрж▓! ржЖрж░ ржкাрж▓াржмাрж░ ржЪেрж╖্ржЯা ржХрж░рждে рж▓াржЧрж▓। рждржЦржи рж╕ে рждাржХে ржПржХржЯা ржЬрж▓েрж░ ржзাрж░ে ржЯেржиে ржиিрзЯে ржЧেрж▓। ржЖрж░ ржмрж▓рж▓ে, ‘ржПржЗ ржЬрж▓েрж░ ржнিрждрж░ рждোрж░ ржоুржЦ ржжেржЦ। ржжেржЦ, ржЖржоাрж░ржУ ржпেржоржи рж╣াঁрзЬিрж░ ржорждো ржоুржЦ, рждোрж░ржУ рждেржоржиি।’ рждাрж░ржкрж░ рждাрж░ ржоুржЦে ржПржХржЯু ржоাংрж╕ ржЧুঁржЬে ржжিрж▓ে। ржк্рж░ржержоে, рж╕ে ржХোржиржорждে ржЦেрждে ржЪাрзЯ ржиা — рждাрж░ржкрж░ ржПржХржЯু ржЖрж╕্ржмাржж ржкেрзЯে ржЦেрждে рж▓াржЧрж▓। рждржЦржи ржмাржШржЯা ржмрж▓рж▓ে, ‘рждুржЗ ржЫাржЧрж▓ржжেрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржЫিрж▓ি ржЖрж░ рждুржЗ ржУржжেрж░ ржорждো ржШাрж╕ ржЦাржЪ্ржЫিрж▓ি! ржзিржХ্‌ рждোржХে!’ рждржЦржи рж╕ে рж▓ржЬ্ржЬিржд рж╣рж▓।

"Nangta told the story of the tigress and the herd of goats. Once a tigress attacked a herd of goats. A hunter saw her from a distance and killed her. The tigress was pregnant and gave birth to a cub as she expired. The cub began to grow in the company of the goats. At first it was nursed by the she-goats, and later on, as it grew bigger, it began to eat grass and bleat like the goats. Gradually the cub became a big tiger; but still it ate grass and bleated. When attacked by other animals, it would run away, like the goats. One day a fierce-looking tiger attacked the herd. It was amazed to see a tiger in the herd eating grass and running away with the goats at its approach. It left the goats and caught hold of the grass-eating tiger, which began to bleat and tried to run away. But the fierce tiger dragged it to the water and said: 'Now look at your face in the water. You see, you have the pot-face of a tiger; it is exactly like mine.' Next it pressed a piece of meat into its mouth. At first the grass-eating tiger refused to eat the meat. Then it got the taste of the meat and relished it. At last the fierce tiger said to the grass-eater: 'What a disgrace! You lived with the goats and ate grass like them!' And the other was really ashamed of itself.

  [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

 ЁЯФЖЁЯЩПрдмाрдШ рд╢िрд╢ु рдХी рдЪाрд░ рдЕрд╡рд╕्рдеाрдпें рдФрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдЬрди्рдорддिрдеि рд╕े рд╕्рд╡рд░्рдгрдпुрдЧ рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рднЁЯФЖЁЯЩП

[ рдирд╡рдиीрджा рдХे рд╕ंрд╕्рдорд░рдг : рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╕े рд╕्‍рд╡рд░्рдгрдпुрдЧ (O Golden Age !) рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн ] 

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдордгि рдХे рдк्рд░рддि) “рдЬрдм рддрдХ рддुрдо рдпрд╣ाँ рдирд╣ीं рдЖрдпे рдеे ,  рддрдм рддрдХ рдЕрдкрдиे рдХो рднूрд▓े рд╣ुрдП рдеे, рдЕрдм рдЕрдкрдиे рдХो рдкрд╣рдЪाрди рд╕рдХोрдЧे । рд╡े рдЧुрд░ु  рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрдХрд░ рдЬрддा рджेрддे рд╣ैं । 

[“ржпрждржжিржи ржПржЦাржиে ржЖрж╕ ржиাржЗ, рждрждржжিржи ржнুрж▓ে ржЫিрж▓ে; ржПржЦржи ржЖржкржиাржХে ржЪিржирждে ржкাрж░ржмে। рждিржиি ржЧুрж░ুрж░ূржкে ржПрж╕ে ржЬাржиিрзЯে ржжেржи।”

Sri Ramakrishna - (To Mani)"Before you came here, you didn't know who you were. Now you will know. It is God who, as the guru, makes one know.'

“рдШाрд╕ рдЦाрдиा рд╣ै рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рд▓ेрдХрд░ рд░рд╣рдиा । рдмрдХрд░िрдпों рдХी рддрд░рд╣ ‘рдоें рдоें’ рдХрд░рдиा рдФрд░ рднाрдЧрдиा рд╣ै – рд╕ाрдоाрди्рдп рдЬीрд╡ों рдХी рддрд░рд╣ рдЖрдЪрд░рдг рдХрд░рдиा । рдмाрдШ рдХे рд╕ाрде рдЬाрдиा рд╣ै – рдЧुрд░ु (рдиेрддा /C-IN-C/) , рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЬ्рдЮाрди рдХी рдЖँрдЦें рдЦोрд▓ рджीं, рдЙрдирдХे рд╢рд░рдгाрдЧрдд рд╣ोрдиा, рдЙрди्рд╣ें рд╣ी рдЖрдд्рдоीрдп рд╕рдордЭрдиा । рдЕрдкрдиा рд╕рдЪ्рдЪा рдоुँрд╣ рджेрдЦрдиा рд╣ै – рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдкрд╣рдЪाрдирдиा ।”

[“ржШাрж╕ ржЦাржУрзЯা ржХি ржиা ржХাржоিржиী-ржХাржЮ্ржЪржи ржиিрзЯে ржеাржХা। ржЫাржЧрж▓েрж░ ржорждো ржн্ржпা ржн্ржпা ржХрж░ে ржбাржХা, ржЖрж░ ржкাрж▓াржиো — рж╕াржоাржи্ржп ржЬীржмেрж░ ржорждো ржЖржЪрж░ржг ржХрж░া। ржмাржШেрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржЪрж▓ে ржпাржУрзЯা, — ржХি ржиা, ржЧুрж░ু ржпিржиি ржЪৈрждржи্ржп ржХрж░াрж▓েржи; рждাঁрж░ рж╢рж░ржгাржЧржд рж╣ржУрзЯা, рждাঁржХেржЗ ржЖржд্ржоীрзЯ ржмрж▓ে ржЬাржиা; ржиিржЬেрж░ ржаিржХ ржоুржЦ ржжেржЦা ржХি ржиা рж╕্ржм-рж╕্ржмрж░ূржкржХে ржЪেржиা।”

"Eating grass is like enjoying 'woman and gold'. To bleat and run away like a goat is to behave like an ordinary man. Going away with the new tiger is like taking shelter with the guru, who awakens one's spiritual consciousness, and recognizing him alone as one's relative. To see one's face rightly is to know one's real Self.'] 

[ЁЯМ╝ЁЯФЖЁЯЩП рдирд╡рдиीрджा рдХे рд╕ंрд╕्рдорд░рдг : рдУ рд╕्‍рд╡рд░्рдгрдпुрдЧ (O Golden Age !) рд▓ीрдбрд░рд╢िрдк рдХ्рд▓ाрд╕ рдоें рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рджाрджा рдХे рдоुрдЦ рд╕े рд╕ुрдиा рдеा рдХि," рдЖрдд्рдордкрд░िрдЪрдп рдХी рдХрдеा рдк्рд░рдердо рдпुрд╡ा рдиेрддा рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг 'рдмाрдШ-рд╢िрд╢ु рдХी рдХрд╣ाрдиी ' рд╕ुрдиाрддे рдеे рдФрд░ рдЙрд╕ी рдХрд╣ाрдиी рдХो 'рдЧुрд░ु ' рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж  `рд╕िंрд╣-рд╢ाрд╡рдХ рдХी рдХрдеा' рдХे рдиाрдо рд╕े рд╕ुрдиाрддे рдеे!" рдФрд░ рдирд╡рдиीрджा [рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж -рдХैрдк्рдЯрди рд╕ेрд╡िрдпрд░ рд╡ेрджाрди्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖िрдд рджाрджा (C-IN-C рд╢्рд░ी рдирд╡рдиीрд╣рд░рди рдоुрдЦोрдкाрдз्рдпाрдп]  рдЗрд╕рдоें рдЬोреЬ рджेрддे рдеे рдХि рдЪाрд░ рдпुрдЧों рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рднी рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЪेрддрдиा рдХे рдЪाрд░ рдЪрд░рдг рд╣ैं , рд╕рдордп рдХे рдирд╣ीं। 

рдХрд▓ि рд╢्рдпाрдиो рднрд╡рддि рд╕ंрдЬिрд╣ाрдирд╕्рддु рдж्рд╡ाрдкрд░:।

рдЙрдд्рддिрд╖्рдаंрд╕्рдд्рд░ेрддा рднрд╡рддि рдХृрддं рд╕ंрдкрдж्рдпрддे рдЪрд░рди्:।।

рдЪрд░ैрд╡ेрддि। рдЪрд░ैрд╡ेрддि। -(рдРрддрд░ेрдп рдм्рд░ाрд╣्рдордг)

..... 'рдЬो рд╕ो рд░рд╣ा рд╣ै рд╡рд╣ рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рдЬी рд░рд╣ा рд╣ै, рдиिрдж्рд░ा рд╕े рдЙрда рдмैрдардиे рд╡ाрд▓े рдХा рдж्рд╡ाрдкрд░ рд╣ै, рдЙрдардХрд░ рдЦреЬा рд╣ो рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा рдд्рд░ेрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЬो рдЪрд▓ рдкрдбрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдХृрддрдпुрдЧ, рд╕рддрдпुрдЧ, рд╕्рд╡рд░्рдг —рдпुрдЧ рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрдд: рд╡्рдпрдХ्рддि, рджेрд╢ рдпा рдЬाрддि рдХो рдЬाрдЧृрдд рд╣ोрдХрд░ рдЪрд▓рддे рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП।’

1. рдШाрд╕ рдЦाрдиा = `рдШाрд╕ рдЦाрд╡ा рдХि рдиा рдХाрдоिрдиी -рдХांрдЪрди рдиिрдпे рдеाрдХा।' .. “ржШাрж╕ ржЦাржУрзЯা ржХি ржиা ржХাржоিржиী-ржХাржЮ্ржЪржи ржиিрзЯে ржеাржХা।  'рдХाрдоिрдиी -рдХांрдЪрди' рдоें рдЖрд╕рдХ्рдд рд░рд╣рдиा рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░ुрдк рдХो рднूрд▓ рдХрд░ рдШाрд╕ рдЦाрдиे рдЬैрд╕ा рд╣ै = -- Eating grass is like enjoying 'woman and gold'=`рдХрд▓ि: рд╢рдпाрдиो рднрд╡рддि --  рд╡рд╣ рдоोрд╣рдиिрдж्рд░ा (delusions,рдоाрдпा рдн्рд░рдо) рдоें рд╕ोрдпे рд░рд╣рдиे рдХा рдж्рдпोрддрдХ рд╣ै। рдЬो рд╕ोрдпा рд╣ै ,рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рдХрд▓िрдпुрдЧ рдЪрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЬो рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдоें рдЖрд╕рдХ्рдд рд╣ै рд╡рд╣ (рд╕्рд╡рд░्рдгрдоृрдЧ рдХे рдкीрдЫे рджौреЬ рд░рд╣ा рд╣ै।)  рд╡рд╣ рдЕрдЧрд░ рд╣рдЬाрд░ рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рднी рдеा рддो рднी рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рдеा, рдФрд░ рдпрджि рджрд╕ рд╣рдЬाрд░ рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рднी рдеा рддो рднी рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рдеा। рдЙрд╕рдХे рд╕ोрдпे рд░рд╣рдиे рдоें рд╣ी рдХрд▓िрдпुрдЧ рд╣ै।   'рдЬो рдЬाрдЧрдХрд░ рднी рд╕ो рд░рд╣ा рд╣ै,  рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдХрд▓ि рд╣ै।’ who is in a coma, is unconscious - рдЬो рдХोрдоा рдоें рд╣ै , рд╡рд╣ рдоूрд░्рдЫिрдд рд╣ै !

 2. рдмрдХрд░ी рдЬैрд╕ा ‘рдоें рдоें’ рдХрд░рдиा рдФрд░ рднाрдЧрдиा' > рдЫाрдЧрд▓ेрд░ рдорддो рдоें рдоें рдХрд░े рдбाрдХा , рдЖрд░ рдкाрд▓рдиो - рд╕ाрдоाрди्рдп рдЬीрд╡ेрд░ рдорддो рдЖрдЪрд░рдг рдХрд░ा। ржЫাржЧрж▓েрж░ ржорждো ржн্ржпা ржн্ржпা ржХрж░ে ржбাржХা, ржЖрж░ ржкাрж▓াржиো — рж╕াржоাржи্ржп ржЬীржмেрж░ ржорждো ржЖржЪрж░ржг ржХрж░া।  To bleat and run away like a goat is to behave like an ordinary man  = рд╕ंрдЬिрд╣ाрдирд╕्рддु рдж्рд╡ाрдкрд░:  рд╕ाрд░े рд╕िंрд╣-рд╢ाрд╡рдХ рдЕрдкрдиे рдХो рднेंреЬ рд╕рдордЭ рдХрд░ - `bleat and run away' рд╢िрдХाрдпрдд рднрд░ी рдЖрд╣ рдиिрдХाрд▓рдиा рд╣ै = рдЙрди्рд╣ें рдпрд╣ рднी рдкрддा рдирд╣ीं рд╡े рдХौрди рд╣ैं, рдХ्рдпों рд╣ैं, рдХिрд╕рд▓िрдП рд╣ैं, рдХрд╣ां рд╕े рдЖрддे рд╣ैं, рдХрд╣ां рдЬाрддे рд╣ैं, рдХ्рдпा рд╣ै рдЙрдирдХा рд╕्рд╡рднाрд╡? рдЕрдкрдиे рд╕े рдкрд░िрдЪिрдд рд╣ोрдиे рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХिрд░рдг—рдЬрдм рддुрдо рдиींрдж рд╕े рдЙрда рдмैрдаे, рдЖंрдЦ рдЦोрд▓ी, рдмैрда рдЧрдП; рддो рдж्рд╡ाрдкрд░ рдХा рдк्рд░ाрд░ंрдн। [рдИрд╢्рд╡рд░ рдХोрдЯि рдиेрддा рдХे рд╕рдоाрди рд╕рдд्рддाрд╡ाрди рд╣ोрдХрд░ рднी  рдЕрдкрдиे рдХो  рд╕ाрдоाрди्рдп 'рдЬीрд╡рдХोрдЯि' рдХा рдордиुрд╖्рдп рд╕рдордЭрдХрд░ рдоृрдд्рдпु рд╕े рднрдпрднीрдд рдмрдиे рд░рд╣рдиा। (рд╕िंрд╣-рд╢ाрд╡рдХ = C-IN- C рдирд╡рдиीрджा рдХा рдЕрдиुрдЬ рдЬैрд╕ा рдиिрд░्рд╡िрдХрд▓्рдк рд╕े рд▓ौрдЯ рдЖрдиे рдкрд░ рднी, рдЕрдкрдиे рдХो рдорд░рдгрдзрд░्рдоा рд╢рд░ीрд░ рд╕рдордЭрдХрд░ рдн्рд░рдо рдпा рдоाрдпा рд╕े рд╕рдо्рдоोрд╣िрдд рд░рд╣рдиा। ] 

3. рдмाрдШ рдХे рд╕ाрде рдЬाрдиा=  " рдмाрдШेрд░ рд╕ंрдЧे рдЪрд▓े рдЬाрд╡ा- рдХि рдиा , рдЧुрд░ु рдЬिрдиि рдЪैрддрди्рдп рдХрд░ाрд▓ेрди ; рддांрд░ рд╢рд░рдгाрдЧрдд рд╣ोрд╡ा , рддाँрдХेрдИ рдЖрдд्рдоीрдп рдмोрд▓े рдЬाрдиा।" ржмাржШেрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржЪрж▓ে ржпাржУрзЯা, — ржХি ржиা, ржЧুрж░ু ржпিржиি ржЪৈрждржи্ржп ржХрж░াрж▓েржи; рждাঁрж░ рж╢рж░ржгাржЧржд рж╣ржУрзЯা, рждাঁржХেржЗ ржЖржд্ржоীрзЯ ржмрж▓ে ржЬাржиা; Going away with the new tiger is like taking shelter with the guru, who awakens one's spiritual consciousness, and recognizing him alone as one's relative.  рдЙрдд्рддिрд╖्рдаंрд╕्рдд्рд░ेрддा рднрд╡рддि'   рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЬी рдХे рдЖрд╣्рд╡ाрди 'рдЙрдд्рддिрд╖्рдардд рдЬाрдЧ्рд░рдд ' рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рдЕрдиुрдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрдиा рдФрд░ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░ рдоें рдк्рд░рдердо рдмाрд░ рдЬाрдиा (1987) рддрдеा рд╡рд╣ाँ --рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рдЖрджि 3H рд╡िрдХाрд╕ рдХे 5 рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд▓ेрдиा рд╣ै рдмाрдШ (рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓) рд╕े рдЬुреЬ рдЬाрдиा। 

рдордбंрдЧрд▓ाрдЪрд░рдгрдо् --

рдз्рдпाрди рдоूрд▓ं рдЧुрд░ु (рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж)  рдоूрд░्рддि, рдкूрдЬा рдоूрд▓ं рдЧुрд░ु  (рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж) рдкрджрдо्।

рдоंрдд्рд░ рдоूрд▓ं рдЧुрд░ु  (рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж) рд╡ाрдХ्рдпं, рдоोрдХ्рд╖ рдоूрд▓ं рдЧुрд░ु (рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж) рдХृрдкा॥рез॥

рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдЙрдкрджेрд╢ों рд╕े рдЬ्рдЮाрди рдХी рдЖँрдЦें рдЦोрд▓ рджीं, рдЙрдирдХे рдЧुрд░ु (рдиेрддा /C-IN-C/ рдирд╡рдиीрджा рдХे ) , рд╢рд░рдгाрдЧрдд рд╣ोрдиा, рдФрд░ рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЙрди्рд╣ें рд╣ी рдЕрдкрдиा рдЖрдд्рдоीрдп рд╕рдордЭрдиा । рддрдм рдЙрд╕рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдд्рд░ेрддा рдпुрдЧ рдЪрд▓рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै।  

4.рдЕрдкрдиा рд╕рдЪ्рдЪा рдоुँрд╣ рджेрдЦрдиा=рдиिрдЬेрд░ рдаीрдХ рдоुрдЦ рджेрдЦा рдХि рдиा рд╕्рд╡-рд╕्рд╡рд░ूрдкрдХे рдЪेрдиा। ржиিржЬেрж░ ржаিржХ ржоুржЦ ржжেржЦা ржХি ржиা рж╕্ржм-рж╕্ржмрж░ূржкржХে ржЪেржиা।”To see one's face rightly is to know one's real Self.' рдЕрдкрдиे рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдкрд╣рдЪाрди рд▓ेрдиा (рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж рдмрдирдиा) , рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдФрд░ рдмрдиाрдиे рдХे рдЖंрджोрд▓рди "Be and Make " рд╕े рдЬुреЬ рдЬाрдиा ~ рд╣ै `рдХृрддं рд╕ंрдкрдж्рдпрддे рдЪрд░рди्।  рд╕рддрдпुрдЧ рдоें рдХोрдИ рдкैрджा рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рд╕рддрдпुрдЧ рдЕрд░्рдЬिрдд рдХрд░рдиा рд╣ोрддा рд╣ै। рдкैрджा рддो рд╣рдо рд╕рдм рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рд╣ोрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рд╣рдордоें рд╕े рдЬो рдЙрда рдмैрдарддा рд╣ै рд╡рд╣ рдж्рд╡ाрдкрд░ рд╣ै, рдФрд░ рдЬो рдЬाрдЧ рдЬाрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдд्рд░ेрддा। рдЬो  рдЪрд▓ рдкрдбрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдХृрдд। рдЙрдаो! рдиिрдж्рд░ा рдЫोрдб्рдХрд░ рдмैрдаो। рдЙрдардХрд░ рдЦреЬे рд╣ो рдЬाрдУ рдФрд░ рдлिрд░ рдЪрд▓ो। рдЬो рдЪрд▓ рдкреЬрддा рд╣ै, рд╡рд╣ी рдХृрддрдпुрдЧ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрддः рдЪрд░ैрд╡ेрддि рдЪрд░ैрд╡ेрддि ! рдЪрд▓рддे рд░рд╣ो, рдЪрд▓рддे рд░рд╣ो। рдХрд╣ीं рд░ुрдХрдиा рдирд╣ीं рд╣ै। рдЬो рдЪрд▓ рдкреЬा, рд╡рд╣ рдХृрддрдпुрдЧ рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рд╕्рд╡рд░्рдг—рд╡िрд╣ाрди рдЖ рдЧрдпा। рдЧрддि рдЖ рдЧрдпी рддो рдЬीрд╡рди рдЖ рдЧрдпा। рдЧрдд्рдпाрдд्рдордХрддा рдЖ рдЧрдпी рддो рдЙрд╖ा рдЖ рдЧрдпी! рддो рд░ाрдд рдЯूрдЯ рдЧрдпी, рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдЯूрдЯ рдЧрдпी... рдЕрддः рдЪрд░ैрд╡ेрддि рдЪрд░ैрд╡ेрддि ! рдЪрд▓рддे рд░рд╣ो, рдЪрд▓рддे рд░рд╣ो। рдХрд╣ीं рд░ुрдХрдиा рдирд╣ीं рд╣ै। рд░ुрдХे рдХि рдорд░े। рд░ुрдХे рдХि рд╕реЬे। рдмрд╣рддे рд░рд╣े рддो рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рд░рд╣े। рдмрд╣рддा рдкाрдиी рдиिрд░्рдорд▓ा।

рдЕрдХेрд▓ा рдЪрдиा рднाрдб़ рдирд╣ीं рдлोрдб़ рд╕рдХрддा – рдЕрдХेрд▓ा рд╡्рдпрдХ्рддि рдХोрдИ рдмрдб़ा рдХाрдо (рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рдЪрд░िрдд्рд░рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рдЖंрджोрд▓рди рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ -рдк्рд░рд╕ाрд░) рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рд╕ंрдШрдорди्рдд्рд░ рд╣ै - ` рд╕ंрдЧрдЪ्рдЫрдз्рд╡ं рд╕ंрд╡рджрдз्рд╡ं,рд╕ं рд╡ो рдордиांрд╕ि рдЬाрдирддाрдо्। рджेрд╡ा рднाрдЧं рдпрдеा рдкूрд░्рд╡े рд╕рдЮ्рдЬाрдиाрдиा рдЙрдкाрд╕рддे।।

`рдХрд▓ि: рд╢рдпाрдиो рднрд╡рддि.. .. 'рдЬो рд╕ो рд░рд╣ा рд╣ै рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдХрд▓ि рд╣ै।’ who is in a coma, is unconscious - рдЬो рдХोрдоा рдоें рд╣ै ,  рдоूрд░्рдЫिрдд рд╣ै ! рдЬो рдоोрд╣рдиिрдж्рд░ा (delusions,рдоाрдпा рдн्рд░рдо) рдоें рдоूрд░्рдЫिрдд рд╣ै,  рд╡рд╣ рдЕрдЧрд░ рд╣рдЬाрд░ рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рднी рдеा рддो рднी рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рдеा, рдФрд░ рдпрджि рджрд╕ рд╣рдЬाрд░ рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рднी рдеा рддो рднी рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рдеा। рдЙрд╕рдХे рд╕ोрдпे рд░рд╣рдиे рдоें рд╣ी рдХрд▓िрдпुрдЧ рд╣ै।

`рд╕ंрдЬिрд╣ाрдирд╕्рддु рдж्рд╡ाрдкрд░:' ....рд╕ो рд░рд╣े рд╣ैं рд╕ाрд░े рд▓ोрдЧ।  рдоूрд░्рдЪ्‍рдЫिрдд рд╣ैं рд╕ाрд░े рд▓ोрдЧ ! " рд╕ाрд░े рд╕िंрд╣ рд╢ाрд╡рдХ рдЕрдкрдиे рдХो рднेंреЬ рд╕рдордЭ рд░рд╣े рд╣ैं।" рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░ुрдк рд╕े рдЕрдкрд░िрдЪिрдд рд░рд╣рдиा рд╣ी  рдоूрд░्рдЪ्рдЫा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ें рдпрд╣ рднी рдкрддा рдирд╣ीं рд╡े рдХौрди рд╣ैं, рдХ्рдпों рд╣ैं, рдХिрд╕рд▓िрдП рд╣ैं, рдХрд╣ां рд╕े рдЖрддे рд╣ैं, рдХрд╣ां рдЬाрддे рд╣ैं, рдХ्рдпा рд╣ै рдЙрдирдХा рд╕्рд╡рднाрд╡? рдЕрдкрдиे рд╕े рдкрд░िрдЪिрдд рд╣ोрдиे рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХिрд░рдг—рдЬрдм рддुрдо рдиींрдж рд╕े рдЙрда рдмैрдаे, рдЖंрдЦ рдЦोрд▓ी, рдмैрда рдЧрдП; рддो рдж्рд╡ाрдкрд░ рдХा рдк्рд░ाрд░ंрдн। 

`рдЙрддिрд╖्рдард╕्рдд्рд░ेрддा рднрд╡рддि...।’ рдФрд░ рдЬो рдЙрда рдЦреЬा рд╣ुрдЖ рд╡рд╣ рдд्рд░ेрддा рд╣ै।’ рдпрд╣ рдоूрд░्рдЪ्рдЫा рдЫोрдбो। рдеोреЬा рд╣ोрд╢ рд╕рдо्рд╣ाрд▓ो। рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рд╕рд╣िрдд  3H рд╡िрдХाрд╕ рдХे 5 рдЕрдн्рдпाрд╕  рдХी рд╕ाрд░ी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдПं рд╣ोрд╢ рдХो рд╕рдо्рд╣ाрд▓рдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдПं рд╣ैं। рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рдпा рдПрдХाрдЧ्рд░рддा рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े рд╣ी рдпे рд╕ूрдд्рд░ рдкूрд░ा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै - 'рдХрд▓ि: рд╢рдпाрдиो рднрд╡рддि।' рдПрдХाрдЧ्рд░рддा рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░рдиे  рд╕े рд╣ी рддो рддुрдо рдЙрдаोрдЧे। рдк्рд░рдд्рдпाрд╣ाрд░ - рдзाрд░рдгा рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ (рд╕े рдз्рдпाрди-рд╕рдоाрдзि рд╣ोрдЧी)  рд╕े рд╣ी рддो рддुрдо рдЙрдаोрдЧे। рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рддंрдж्рд░ा рддрднी рддो —рдЯूрдЯेрдЧी। рддрднी рддो рдЦोрдкреЬी рдоें рднрд░ा рдпрд╣ —'рд╕рджिрдпों рдХा,  рдЬ्рдЮाрди рдХी рдЕрдЧ्рдиि рдоें рдЬрд▓ेрдЧा। рдПрдХाрдЧ्рд░рддा  рдХी рдЕрдЧ्рдиि рд╣ी рдЗрд╕े рд░ाрдЦ рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै।рдЬो рдпुрд╡ा рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЖрд╣्рд╡ाрди -'рдЙрдд्рддिрд╖्рдардд рдЬाрдЧ्рд░рдд ' рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ -рдЖंрджोрд▓рди рд╕े рдЬुреЬ рдЬाрддा рд╣ै, рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░ рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдФрд░ рдмрдиाрдиे' Be and Make '  рдХे рд▓िрдП - рдЙрда рдЦреЬा рд╣ोрддा рд╣ै; рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рдд्рд░ेрддा рдпुрдЧ рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।   

`рдХृрддं рд╕ंрдкрдж्рдпрддे рдЪрд░рди्।’ рдФрд░ рдЬो рдЪрд▓ рдкреЬрддा рд╣ै рд╡рд╣ рдХृрддрдпुрдЧ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै।’ рд╕рддрдпुрдЧ рдоें рдХोрдИ рдкैрджा рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рд╕рддрдпुрдЧ рдЕрд░्рдЬिрдд рдХрд░рдиा рд╣ोрддा рд╣ै। рдкैрджा рддो рд╣рдо рд╕рдм рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рд╣ोрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рд╣рдордоें рд╕े рдЬो рдЙрда рдмैрдарддा рд╣ै рд╡рд╣ рдж्рд╡ाрдкрд░ рд╣ै, рдФрд░ рдЬो рдЬाрдЧ рдЬाрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдд्рд░ेрддा। рдЬो  рдЪрд▓ рдкрдбрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдХृрдд। рдЙрдаो! рдиिрдж्рд░ा рдЫोрдб्рдХрд░ рдмैрдаो। рдЙрдардХрд░ рдЦреЬे рд╣ो рдЬाрдУ рдФрд░ рдлिрд░ рдЪрд▓ो। рдЬो рдЪрд▓ рдкреЬрддा рд╣ै, рд╡рд╣ी рдХृрддрдпुрдЧ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै।  рдФрд░ рдЬो рдЪрд▓рддा рд╣ी рд░рд╣рддा рд╣ै, рд╡рд╣ी рднрдЧрд╡ाрди рд╣ै, рд╡рд╣ी рднрдЧрд╡рдд्рддा рдХो рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рднрдЧрд╡рдд्рддा рдХो рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд╕ाрде рдЪрд▓рдиा рднी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЪрд▓рддा рд╣ी рдЬाрддा рд╣ै। рд╕ोрдиा, рдЙрда рдмैрдардиा, рдЙрда рдХрд░ рдЦреЬे рд╣ो рдЬाрдиा , рдФрд░ рдЪрд▓ рдкреЬрдиा—рдЬो рдЪрд▓ рдкреЬा, рд╡рд╣ рдХृрддрдпुрдЧ рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рд╕्рд╡рд░्рдг—рд╡िрд╣ाрди рдЖ рдЧрдпा। рдЧрддि рдЖ рдЧрдпी рддो рдЬीрд╡рди рдЖ рдЧрдпा। рдЧрдд्рдпाрдд्рдордХрддा рдЖ рдЧрдпी рддो рдЙрд╖ा рдЖ рдЧрдпी! рддो рд░ाрдд рдЯूрдЯ рдЧрдпी, рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдЯूрдЯ рдЧрдпी... 

рдЕрддः рдЪрд░ैрд╡ेрддि рдЪрд░ैрд╡ेрддि ! рдЪрд▓рддे рд░рд╣ो, рдЪрд▓рддे рд░рд╣ो। рдХрд╣ीं рд░ुрдХрдиा рдирд╣ीं рд╣ै। рд░ुрдХे рдХि рдорд░े। рд░ुрдХे рдХि рд╕реЬे। рдмрд╣рддे рд░рд╣े рддो рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рд░рд╣े। рдмрд╣рддा рдкाрдиी рдиिрд░्рдорд▓ा। ( рд╣ीрд░ाрдиंрдж рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдиंрдж рд╡ाрдд्рд╕्рдпाрдпрди ‘рдЕрдЬ्рдЮेрдп’ рдкूрд░्рд╡ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдпाрдд्рд░ा рдФрд░ рдЕрдиिрдпोрдЬिрдд рдпाрдд्рд░ा рдХे рдмीрдЪ рдХा рдЕंрддрд░ рдмрддाрдпा рд╣ै। рдпाрдд्рд░ा рдХрд░рдиे рдХे рджो рддрд░ीрдХे рдмрддाрдП рд╣ैं-рдПрдХ рддрд░ीрдХा рддो рдпрд╣ рдХि рдЖрдк рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рдпाрдд्рд░ा рд╕ंрдмंрдзिрдд рдкूрд░ी рдпोрдЬрдиा рдмрдиा рд▓ें , рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдпрд╣ рдХि рдЖрдк рдпोрдЬрдиा рддो рдХрд╣ीं рдФрд░ рдЬाрдиे рдХी рдмрдиाрдЗрдП рдФрд░ рдиिрдХрд▓ рдХрд╣ीं рдФрд░ рдЬाрдЗрдП। рдирдХ्рд╢े рдХे рд╕ाрде  рдпाрдд्рд░ा рдХрд░рдиे рдоें рдХाрдлी рд╕рд╣ूрд▓िрдпрдд рдоिрд▓рддी рд╣ै। рдирдХ्рд╢ा рд╣рдоें рд╕рд╣ी рд░ाрд╕्рддा, рджूрд░ी, рдиिрдпрдд рд╕्рдеाрди рдЖрджि рдХे рдмाрд░े рдоें рдкूрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी рджेрддा рд╣ै। рдЕрдХेрд▓ा рдЪрдиा рднाрдб़ рдирд╣ीं рдлोрдб़ рд╕рдХрддा – рдЕрдХेрд▓ा рд╡्рдпрдХ्рддि рдХोрдИ рдмрдб़ा рдХाрдо рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा। рдЗрд╕рд▓िрдП -рд╕ंрдЧрдЪ्рдЫрдз्рд╡ं рд╕ंрд╡рджрдз्рд╡ं,рд╕ं рд╡ो рдордиांрд╕ि рдЬाрдирддाрдо्। рджेрд╡ा рднाрдЧं рдпрдеा рдкूрд░्рд╡े рд╕рдЮ्рдЬाрдиाрдиा рдЙрдкाрд╕рддे।। )

 рдЙрдкрдиिрд╖рдж् рдХा рдпрд╣ рд╕ूрдд्рд░ - рд▓рдХ्рд╖्рдп рдк्рд░ाрдк्рддि рдХा рдоंрдд्рд░ рджेрддा рд╣ै :  рдЪрд▓рддे рд░рд╣ी, рдЪрд▓рддे рд░рд╣ो। рд░ुрдХрдиा рд╣ी рдордд। рдЕрдиंрдд рдпाрдд्рд░ा рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рдХोрдИ рдоंрдЬिрд▓ рдирд╣ीं। рдпाрдд्рд░ा рд╣ी рдоंрдЬिрд▓ рд╣ै। рдпाрдд्рд░ा рдХा рд╣рд░ рдХрджрдо рдоंрдЬिрд▓ рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рддुрдо рд╣рд░ рдХрджрдо рдХो рдЙрд╕рдХी рдкрд░िрдкूрд░्рдгрддा рдоें рдЬीрдУ рддो рдХрд╣ीं рдФрд░ рдоंрдЬिрд▓ рдирд╣ीं; рдпрд╣ीं рд╣ै, рдЕрднी рд╣ै, рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рд╣ै—рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдирд╣ीं, рдЕрддीрдд рдоें рдирд╣ीं। рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмोрдз рдоें рд╣ै, рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмोрдз рдХी рд╕рдордЧ्рд░рддा рдоें рд╣ै।

рднрдЧрд╡ाрди् рд╡्рдпाрд╕-рдкुрдд्рд░ рд╢्рд░ी рд╢ुрдХрджेрд╡ рдЬी рдиे рд░ाрдЬा рдкрд░ीрдХ्рд╖िрдд рд╕े рдХрд╣ा рдеा , ‘рдд्рд╡ं рддु рд░ाрдЬрди् рдорд░िрд╖्рдпेрддि рдкрд╢ुрдмुрдж्рдзिрдоिрдоां рдЬрд╣ि’ рдЕрд░्рдеाрдд्, рд╣े рд░ाрдЬрди्!  рдРрд╕ा рд╕ोрдЪрдиा рдХि рдоैं рдорд░ूँрдЧा, рдпा рдорди, рдмुрдж्рдзि, рдЕрд╣ंрдХाрд░ рд╕े рдЕрддीрдд рдЕрдЬрд░, рдЕрдорд░, рдЕрдЦрдг्рдб рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж рдкрд░рдм्рд░рд╣्рдо рдХा рдЕंрд╢-рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоैं рдорд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ , рдпрд╣ рдкрд╢ु рдмुрдж्рдзि (рднेँреЬрдмुрдж्рдзि) рд╣ै, рдЗрд╕рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рджो।   рдЧुрд░ु (рдмреЬा рд╕िंрд╣ /рдиेрддा -C-IN-C, рдирд╡рдиीрджा), рд╢िрд╖्рдп рдХो (рдмाрдШ-рд╢ाрд╡рдХ рдпा Would be Leader рдХो рдордиो рджрд░्рдкрдг рдоें рд╡िрд╡ेрдХ-рджрд░्рд╢рди рдХी рдкрдж्рдзрддि рдХा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рджेрдХрд░ рдпрд╣) рдмрддा рджेрддा рд╣ै рдХि - рд╡рд╣ рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдХ्рдпा рд╣ै ?...рддुрдо рдЕрдкрдиे рдЖрджрдоी рд╣ो, рд╕рдд्рддा рдПрдХ рд╣ी рд╣ै - рдЬैрд╕े рдкिрддा-рдкुрдд्рд░ ! рднाрдИ-рднाрдИ рдЬैрд╕े рд░ाрдо-рд▓рдХ्рд╖्рдордг ! 

рдпрддो рд╡ाрдЪो рдиिрд╡рд░्рддрди्рддे । рдЕрдк्рд░ाрдк्рдп рдордирд╕ा рд╕рд╣ । 

рдЖрдирди्рджं рдм्рд░рд╣्рдордгो рд╡िрдж्рд╡ाрди् । рди рдмिрднेрддि рдХुрддрд╢्рдЪрди। 

 рдПрддъг│ рд╣ рд╡ाрд╡ рди рддрдкрддि -

 рдХिрдорд╣ъг│рд╕ाрдзु рдиाрдХрд░рд╡рдо् ? рдЕрд╣ं рдХिं рдкाрдкрдо् рдЕрдХрд░рд╡рдо् рдЗрддि। 

рд╕ः рдпः рдПрд╡ं рд╡िрдж्рд╡ाрди् рдПрддे рдЙрднे рдЖрдд्рдоाрдиं рд╕्рдкृрдгुрддे।

 рдпः рдПрд╡рдо् рд╡ेрдж рдПрд╖ः рдЖрдд्рдоाрдиं рд╕्рдкृрдгुрддे। рдЗрддि рдЙрдкрдиिрд╖рдж् ॥ рез॥

 [рдЗрддि рдирд╡рдоोрд╜рдиुрд╡ाрдХः ॥॥ рдЗрддि рдм्рд░рд╣्рдоाрдирди्рджрд╡рд▓्рд▓ी рд╕рдоाрдк्рддा ॥ (рддैрдд्рддिрд░ीрдп 2.9)]

реР рд╕рд╣ рдиाрд╡рд╡рддु । рд╕рд╣ рдиौ рднुрдирдХ्рддु । рд╕рд╣ рд╡ीрд░्рдпं рдХрд░рд╡ाрд╡рд╣ै ।

рддेрдЬрд╕्рд╡िрдиाрд╡рдзीрддрдорд╕्рддु рдоा рд╡िрдж्рд╡िрд╖ाрд╡рд╣ै ।реР рд╢ाрди्рддिः рд╢ाрди्рддिः рд╢ाрди्рддिः ॥

'рдм्рд░рд╣्рдо' рдХा рд╡рд╣ `рдЖрдирди्рдж ' рдЬрд╣ाँ рд╕े рдХुрдЫ рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдП рдмिрдиा рд╡ाрдгी рд╡ाрдкिрд╕ рд▓ौрдЯ рдЖрддी рд╣ै,  рддрдеा рдорди рднी рдЬрд╣ाँ рдкрд╣ुँрдЪ рдХрд░ рд╡िрд╕्рдордп рд╕े рдЪрдХिрдд рд╣ोрдХрд░ рд▓ौрдЯ рдЖрддा рд╣ै, 'рдм्рд░рд╣्рдо' рдХे рдЙрд╕ рдЖрдирди्рдж рдХा рдЬिрд╕рдиे  рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ै, рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдЖрдд्рдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╕े рдЬाрди рд▓िрдпा рд╣ै;  рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рднрдп рдХा рдХोрдИ рдХाрд░рдг рд╣ी рдирд╣ीं рд░рд╣ рдЬाрддा, рд╡рд╣ рд╕рдмрдХा рдЖрдд्рдоा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЪाрд╣े рдЗрд╕ рдЬрдЧрдд् рдоें, рдЪाрд╣े рдЕрди्рдпрдд्рд░, рдХрд╣ीं рднी, рднрдпрднीрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा।  

рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдЙрд╕рдХो рдХोрдИ рд╕рди्рддाрдк (рджुःрдЦ) рдирд╣ीं рд╣ोрддा рддрдеा рдпे рдкीрдб़ाрдкूрд░्рдг рднाрд╡ рдЙрд╕рдХे рдорди рдоें рдирд╣ीं рдЖрддे- рдХि ''рдоैंрдиे рд╕рдд्рдХрд░्рдо рдХो рдХрд░рдиा рдХ्рдпों рдЫोрдб़ рджिрдпा рддрдеा рдоैंрдиे 'рдЙрд╕ рдкाрдкрдХрд░्рдо' рдХा рдЖрдЪрд░рдг рдХो рдХ्рдпों рдХिрдпा? рдХ्рдпोंрдХि рдЬो рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж рд╣ै , рдЬो 'рдиिрдд्рдпрдм्рд░рд╣्рдо' рдХो рдЬाрдирддा рд╣ै рд╡рд╣ рдЗрди्рд╣ें рдЬाрдирддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдпрд╣ рдЬाрдирддा рд╣ै рдХि рдпे рдЙрд╕рдХे 'рдЖрдд्рдорддрдд्рдд्рд╡' рдХे рд╕рдоाрди рд╣ी рд╣ैं।  рд╣ाँ,рд╡рд╣ рдЬाрдирддा рд╣ै рдХि рдпे рд╢ुрдн рдПрд╡ं рдЕрд╢ुрдн рджोрдиों рдХ्рдпा рд╣ैं рддрдеा 'рдм्рд░рд╣्рдо' рдХो рдРрд╕ा рдЬाрдирддे рд╣ुрдП рд╡рд╣ рдЖрдд्рдоा рдХो рдоुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдФрд░ рдпрд╣ी рд╣ै рдЙрдкрдиिрд╖рдж्, рдпрд╣ी рд╣ै рд╡ेрдж рдХा рд░рд╣рд╕्рдп।

'рд╡рд╣' рд╣рдо рджोрдиों рдХी рдПрдХ рд╕ाрде рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░े; 'рд╡рд╣' рдПрдХ рд╕ाрде рд╣рдо рджोрдиों рдХो рдЕрдкрдиे рдЕрдзीрди рдХрд░ рд▓े, рд╣рдо рдПрдХ рд╕ाрде рд╢рдХ्рддि рдПрд╡ं рд╡ीрд░्рдп рдЕрд░्рдЬिрдд рдХрд░ें। рд╣рдо рджोрдиों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рддेрдЬрд╕्рд╡ी рд╣ो, рдк्рд░рдХाрд╢ рдПрд╡ं рд╢рдХ्рддि рд╕े рдкрд░िрдкूрд░िрдд рд╣ो। рд╣рдо рдХрджाрдкि рд╡िрдж्рд╡ेрд╖ рди рдХрд░ें। реР рд╢ाрди्рддिः рд╢ाрди्рддिः। рд╢ाрди्рддिः। рд╣рд░िः реР।

He who knows the Bliss of Brahman from which all words return without reaching, It, together with the mind, is no more afraid of anything. Such thoughts ‘Why have I not done what is good? Why have I committed a sin,’ do not certainly come to distress a man of experience of the Truth. He who knows thus, regards both these as the Atman. Verily, both these are regarded by him who knows thus as only Atman. This is the Upanisad. Here ends the Brahmananda chapter.

Om. May He protect us both. May He help us both to enjoy the fruits of scriptural study. May we both exert together to find the true meaning of the sacred text. May our studies be fruitful. May we never quarrel with each other.Om. Peace! Peace! Peace!

   [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]  

ЁЯФЖЁЯЩПрд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рддрдкोрд╕्рдерд▓ी - рдкंрдЪрд╡рдЯी рдХे рд╡рдЯрд╡ृрдХ्рд╖ рдХे рдиीрдЪे рдмрдиे рдЪрдмूрддрд░े рдХो рдк्рд░рдгाрдо ЁЯФЖЁЯЩП

"рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЦреЬे рд╣ो рдЧрдП । рдЪाрд░ों рдУрд░ рд╕рди्рдиाрдЯा рд╣ै । рд╕िрд░्рдл рдЭाрдК рдХे рдкेреЬों рдХी рд╕рдирд╕рдиाрд╣рдЯ рдФрд░ рдЧंрдЧाрдЬी рдХी рдХрд▓рдХрд▓-рдз्рд╡рдиि рд╕ुрди рдкреЬ рд░рд╣ी рд╣ै । рд╡े рд░ेрд▓िंрдЧ рдкाрд░ рдХрд░рдХे рдкंрдЪрд╡рдЯी рдХे рднीрддрд░ рд╕े рдЕрдкрдиे рдХрдорд░े рдХी рдУрд░ рдордгि рд╕े рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं । рдордгि рдорди्рдд्рд░рдоुрдЧ्рдз рдХी рддрд░рд╣ рдкीрдЫे рдкीрдЫे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं ।

[ржаাржХুрж░ ржжржг্ржбাрзЯржоাржи рж╣ржЗрж▓েржи। ржЪрждুрж░্ржжিржХ ржиিрж╕্рждржм্ржз। ржХেржмрж▓ ржЭাржЙржЧাржЫেрж░ рж╕োঁ-рж╕োঁ рж╢ржм্ржж ржУ ржЧржЩ্ржЧাрж░ ржХুрж▓ুржХুрж▓ু ржз্ржмржиি। рждিржиি рж░েрж▓ ржкাрж░ рж╣ржЗрзЯা ржкржЮ্ржЪржмржЯীрж░ ржоржз্ржп ржжিрзЯা ржиিржЬেрж░ ржШрж░েрж░ ржжিржХে ржоржгিрж░ рж╕рж╣িржд ржХржеা ржХржЗрждে ржХржЗрждে ржпাржЗрждেржЫেржи। ржоржгি ржоржи্ржд্рж░ржоুржЧ্ржзেрж░ ржи্ржпাрзЯ рж╕ржЩ্ржЧে рж╕ржЩ্ржЧে ржпাржЗрждেржЫেржи।

Sri. Ramakrishna stood up. There was silence all around, disturbed only by the gentle rustling of the pine-needles and the murmuring of the Ganges. The Master went to the Panchavati and then to his room, talking all the while with M. The disciple followed him, fascinated. 

рдкंрдЪрд╡рдЯी рдоें рдЖрдХрд░, рдЬрд╣ाँ рдЙрд╕рдХी рдПрдХ рдбाрд▓ рдЯूрдЯी рдкреЬी рд╣ै, рд╡рд╣ीँ рдЦреЬे рд╣ोрдХрд░, рдкूрд░्рд╡ाрд╕्рдп рд╣ो, рдмрд░рдЧрдж рдХे рдоूрд▓ рдкрд░ рдмँрдзे рд╣ुрдП рдЪрдмूрддрд░े рдкрд░ рд╕िрд░ рдЯेрдХрдХрд░ рдк्рд░рдгाрдо рдХिрдпा । рдпрд╣ рд╕्рдеाрди рдЙрдирдХी рд╕ाрдзрдиा рдХा рд╕्рдеाрди рд╣ै । рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдХिрддрдиा рдХ्рд░рди्рджрди рдХिрдпा рд╣ै рдХिрддрдиे рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ी рд░ूрдкों рдХे рджрд░्рд╢рди рдХिрдП рд╣ैं, рдФрд░ рдоाрддा рдХे рд╕ाрде рдХिрддрдиी рдмाрддें рдХी рд╣ै ! рдХ्рдпा рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЬрдм рд╡े рдпрд╣ाँ рдЖрддे рд╣ैं рддो рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рддे рд╣ैं ?”

[ржкржЮ্ржЪржмржЯীрждে ржЖрж╕িрзЯা, ржпেржЦাржиে ржбাрж▓ржЯি ржкрзЬে ржЧেржЫে, рж╕েржЗржЦাржиে ржжাঁрзЬাржЗрзЯা ржкূрж░্ржмাрж╕্ржп рж╣ржЗрзЯা ржмржЯржоূрж▓ে, ржЪাрждাрж▓ ржорж╕্рждржХ ржж্ржмাрж░া рж╕্ржкрж░্рж╢ ржХрж░িрзЯা ржк্рж░ржгাржо ржХрж░িрж▓েржи। ржПржЗ рж╕্ржеাржи рж╕াржзржиেрж░ рж╕্ржеাржи; — ржПржЦাржиে ржХржд ржм্ржпাржХুрж▓ ржХ্рж░ржи্ржжржи — ржХржд ржИрж╢্ржмрж░ীрзЯ рж░ূржк ржжрж░্рж╢ржи। ржЖрж░ ржоাрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржХржд ржХржеা рж╣ржЗрзЯাржЫে! — рждাржЗ ржХি ржаাржХুрж░ ржПржЦাржиে ржпржЦржи ржЖрж╕েржи, рждржЦржи ржк্рж░ржгাржо ржХрж░েржи?

At the Panchavati Sri Ramakrishna touched with his forehead the raised platform around the banyan-tree. This was the place of his intense spiritual discipline, where he had wept bitterly for the vision of the Divine Mother, where he had held intimate communion with Her, and where he had seen many divine forms.

рдмрдХुрд▓рддрд▓्рд▓ा рд╣ोрдХрд░ рд╡े рдиौрдмрддрдЦाрдиे рдХे рдиिрдХрдЯ рдЖрдП । рдордгि рд╕ाрде рд╣ी рд╣ैं ।

[ржмржХুрж▓рждрж▓া рж╣ржЗрзЯা ржирж╣ржмрждেрж░ ржХাржЫে ржЖрж╕িрзЯাржЫেржи। ржоржгি рж╕ржЩ্ржЧে।

рдиौрдмрддрдЦाрдиे рдХे рдкाрд╕ рдЖрдХрд░ рд╣ाрдЬрд░ा рдХो рджेрдЦा । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрдирд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рдЕрдзिрдХ рди рдЦाрддे рдЬाрдиा (рдШाрд╕ ? ) рдФрд░ рдмाрд╣्рдп рд╢ुрдж्рдзि рдХी рдУрд░ рдЗрддрдиा рдз्рдпाрди рджेрдиा рдЫोреЬ рджो।  (рдЕрд░्рдеाрдд рдоिрдоिрдпाрдиा (To bleat) > рд╢िрдХाрдпрдд рднрд░ी рдЖрд╣ рдиिрдХाрд▓рдиा। рдЫोреЬ рджो) рдЬिрди्рд╣ें рдмेрдХाрд░ рдпрд╣ рдзुрди рд╕рд╡ाрд░ рд░рд╣рддी рд╣ै рдЙрди्рд╣ें рдЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рд╣ोрддा । рдЖрдЪाрд░ рдЙрддрдиा рд╣ी  рдЪाрд╣िрдП рдЬिрддрдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ै । рдмрд╣ुрдд рдЬ्рдпाрджा рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдЕрдкрдиे  рдХрдорд░े рдоें рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рдЖрд╕рди рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा ।

[рдЬрдм рддрдХ рд▓ौрдХैрд╖рдгा, рд╡िрдд्рддेрд╖्рдгा, рдкुрдд्рд░ैрд╖рдгा рд╕े рдкुрд░्рдгрддः рд╡िрдиिрд░्рдоुрдХ्рдд рди рд╣ो рдЬाрдп; рдпा рдЬрдм рддрдХ рднрдЧрд╡рдд् рдХрдеाрдоृрдд рд╢्рд░рд╡рдг рдоें рдкूрд░्рдг рд╢्рд░рдж्рдзा рдЬाрдЧ्рд░рдд рди рд╣ो рдЬाрдп, рддрдм рддрдХ рд╢्рд░рдж्рдзा-рднрдХ्рддि рдХे рд╕ाрде рдХрд░्рдо-рдХाрдг्рдб рдХा рд╕рдо्рдкाрджрди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рднрдЧрд╡рдд् рдХрдеाрдоृрдд рд░рд╕ाрд╕्рд╡ाрджрди-рд╣ेрддु рдХрд░्рдо-рдХाрдг्рдб, рдЙрдкाрд╕рдиा, рдЕрдиुрд╖्рдаाрди рдЖрджि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рддрджрдиुрд╕ाрд░ рдпोрдЧ्рдпрддा рдХा рд╕рдо्рдкाрджрди рдЕрдкेрдХ्рд╖िрдд рд╣ै।рд╕ाрднाрд░ krishnakosh.org]

[ржирж╣ржмрждেрж░ ржХাржЫে ржЖрж╕িрзЯা рж╣াржЬрж░াржХে ржжেржЦিрж▓েржи। ржаাржХুрж░ рждাঁрж╣াржХে ржмрж▓িрждেржЫেржи, “ржмেрж╢ি ржЦেрзЯো ржиা। ржЖрж░ рж╢ুржЪিржмাржЗ ржЫেрзЬে ржжাржУ। ржпাржжেрж░ рж╢ুржЪিржмাржЗ, рждাржжেрж░ ржЬ্ржЮাржи рж╣рзЯ ржиা! ржЖржЪাрж░ ржпрждржЯুржХু ржжрж░ржХাрж░, рждрждржЯুржХে ржХрж░ржмে। ржмেрж╢ি ржмাрзЬাржмাрзЬি ржХрж░ো ржиা।” ржаাржХুрж░ ржиিржЬেрж░ ржШрж░ে ржЧিрзЯা ржЙржкржмেрж╢ржи ржХрж░িрж▓েржи।

The Master and M. passed the cluster of bakul-trees and came to the nahabat. Hazra was there. The Master said to him: "Don't eat too much, and give up this craze for outer cleanliness. People with a craze do not attain Knowledge. Follow conventions only as much as necessary. Don't go to excess." The Master entered his room and sat on the couch.

(реи)

[(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]

 ЁЯМ╝рд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा рдоें рдпोрдЧ рдХी рдмाрддें рд╣ैं – рд╖рдЯ्рдЪрдХ्рд░ों рдХी рдмाрдд рд╣ै ЁЯМ╝ 

рднोрдЬрди рдХे рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЬрд░ा рд╡िрд╢्рд░ाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рдмреЬे рджिрди рдХी рдЫुрдЯ्рдЯी рд▓рдЧ рдЧрдпी рд╣ै । рдХрд▓рдХрдд्рддे рд╕े рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░, рд░ाрдо рдЖрджि рднрдХ्рддрдЧрдг рдзीрд░े рдзीрд░े рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं ।рджिрди рдХे рдПрдХ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ोрдЧा । рдордгि рдЕрдХेрд▓े рдЭाрдКрддрд▓्рд▓े рдоें рдЯрд╣рд▓ рд░рд╣े рд╣ैं । рдЗрд╕ी рд╕рдордп рд░ेрд▓िंрдЧ рдХे рдкाрд╕ рдЦреЬे рд╣ोрдХрд░ рд╣рд░ीрд╢ рдЙрдЪ्рдЪ рд╕्рд╡рд░ рд╕े рдордгि рдХो рдкुрдХाрд░рдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рд╢्рд░ीрдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдЖрдкрдХो рдмुрд▓ाрддे рд╣ैं, рд╢िрд╡-рд╕ंрд╣िрддा ^* рдкреЭी рдЬाрдпрдЧी । рд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा рдоें рдпोрдЧ рдХी рдмाрддें рд╣ैं – рд╖рдЯ्рдЪрдХ्рд░ों рдХी рдмाрдд рд╣ै । 

[ржЖрж╣াрж░াржи্рждে ржаাржХুрж░ ржПржХржЯু ржмিрж╢্рж░াржо ржХрж░িрждেржЫেржи। ржЖржЬ рзирзкрж╢ে ржбিрж╕েржо্ржмрж░। ржмрзЬржжিржиেрж░ ржЫুржЯি ржЖрж░ржо্ржн рж╣ржЗрзЯাржЫে। ржХрж▓িржХাрждা рж╣ржЗрждে рж╕ুрж░েржи্ржж্рж░, рж░াржо ржк্рж░ржнৃрждি ржнржХ্рждেрж░া ржХ্рж░ржоে ржХ্рж░ржоে ржЖрж╕িрждেржЫেржи।ржмেрж▓া ржПржХржЯা рж╣ржЗржмে। ржоржгি ржПржХাржХী ржЭাржЙрждрж▓াрзЯ ржмেрзЬাржЗрждেржЫেржи, ржПржоржи рж╕ржорзЯ рж░েрж▓েрж░ ржиিржХржЯ ржжাঁрзЬাржЗрзЯা рж╣рж░িрж╢ ржЙржЪ্ржЪৈঃрж╕্ржмрж░ে ржоржгিржХে ржмрж▓িрждেржЫেржи — ржк্рж░ржнু ржбাржХржЫেржи, — рж╢িржмрж╕ংрж╣িрждা ржкрзЬা рж╣ржмেрж╢িржмрж╕ংрж╣িрждাрзЯ ржпোржЧেрж░ ржХржеা ржЖржЫে, — рж╖ржЯ্‌ржЪржХ্рж░েрж░ ржХржеা ржЖржЫে।

Sri Ramakrishna was resting after his middav meal when Surendra, Ram, and other devotees arrived from Calcutta. It was about one o'clock. While M. was strolling alone under the pine-trees, Harish came there and told him that the Master wanted him in his room. Someone was going to read from title Siva Samhita, a book containing instructions about yoga and the six centres.

рдордгि рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдХрдорд░े рдоें рдЖрдХрд░ рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рдХे рдмैрдаे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЫोрдЯे рддрдЦ्рдд рдкрд░ рддрдеा рднрдХ्рддрдЧрдг рдЬрдоीрди рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдЗрд╕ рд╕рдордп рд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा рдХा рдкाрда рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕्рд╡рдпं рд╣ी рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं ।

[ржоржгি ржаাржХুрж░েрж░ ржШрж░ে ржЖрж╕িрзЯা ржк্рж░ржгাржо ржХрж░িрзЯা ржЙржкржмেрж╢ржи ржХрж░িрж▓েржи। ржаাржХুрж░ ржЦাржЯেрж░ ржЙржкрж░, ржнржХ্рждেрж░া ржоেржЭেрж░ ржЙржкрж░ ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи। рж╢িржмрж╕ংрж╣িрждা ржПржЦржи ржЖрж░ ржкрзЬা рж╣ржЗрж▓ ржиা। ржаাржХুрж░ ржиিржЬেржЗ ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи।

M. entered the room and saluted the Master. The devotees were seated on the floor, but no one was reading the book. Sri Ramakrishna was talking to the devotees.] 

[(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

 ЁЯМ╝ рдЕрд╡рддाрд░ рдФрд░ рдирд░рд▓ीрд▓ा>рдИрд╢्рд╡рд░ рдЬрдм рдордиुрд╖्рдп рдмрдирддें рд╣ैं, рддрдм рдаीрдХ рдордиुрд╖्рдп рдХी рддрд░рд╣ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं  ЁЯМ╝

[рдиेрддा рдЬैрд╕ा рд░ोрд▓ рдоिрд▓ा рд╣ै , рд╡ैрд╕ी рдПрдХ्рдЯिंрдЧ рдХрд░рддे рд╣ैं ,Leaders act as they have got the role.] 

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдЧोрдкिрдпों рдХी рдк्рд░ेрдоाрднрдХ्рддि рдеी । рдк्рд░ेрдоाрднрдХ्рддि рдоें рджो рдмाрддें рд░рд╣рддी рд╣ैं । - ‘рдЕрд╣ंрддा’ рдФрд░ ‘рдордорддा’ । рдпрджि рдоैं рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХी рд╕ेрд╡ा рди рдХрд░ूँ рддो рдЙрдирдХी рддрдмिрдпрдд рдмिрдЧреЬ рдЬाрдПрдЧी – рдпрд╣ рдЕрд╣ंрддा рд╣ै । рдЗрд╕рдоें рдИрд╢्рд╡рд░рдмोрдз рдирд╣ीं рд░рд╣рддा ।

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржЧোржкীржжেрж░ ржк্рж░েржоাржнржХ্рждি। ржк্рж░েржоাржнржХ্рждিрждে ржжুржЯি ржЬিржиিрж╕ ржеাржХে, — ржЕрж╣ংрждা ржЖрж░ ржоржорждা। ржЖржоি ржХৃрж╖্ржгржХে рж╕েржмা ржиা ржХрж░рж▓ে ржХৃрж╖্ржгেрж░ ржЕрж╕ুржЦ рж╣ржмে, — ржПрж░ ржиাржо ржЕрж╣ংрждা। ржПрждে ржИрж╢্ржмрж░ржмোржз ржеাржХে ржиা।

MASTER: "The gopis cherished ecstatic love for Krishna. There are two elements in such love: 'I-ness' and 'my-ness'. 'I-ness' is the feeling that Krishna will be ill if 'I' do not serve Him. In this attitude the devotee does not look upon his Ideal as God.]

“рдордорддा рд╣ै ‘рдоेрд░ा рдоेрд░ा’ рдХрд░рдиा । рдЧोрдкिрдпों рдХी рдордорддा рдЗрддрдиी рдмреЭी рд╣ुрдИ рдеी рдХि рдХрд╣ीं рдкैрд░ों рдоें рдЬрд░ाрд╕ी рдЪोрдЯ рди рд▓рдЧ рдЬाрдп, рдЗрдПрд▓िрдП рдЙрдирдХा рд╕ूрдХ्рд╖्рдорд╢рд░ीрд░ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХे рд╢्рд░ीрдЪрд░рдгों рдХे рдиीрдЪे рд░рд╣рддा рдеा ।

[“ржоржорждা, — ‘ржЖржоাрж░ ржЖржоাрж░’ ржХрж░া। ржкাржЫে ржкাрзЯে ржХিржЫু ржЖржШাржд рж▓াржЧে, ржЧোржкীржжেрж░ ржПржд ржоржорждা, рждাржжেрж░ рж╕ূржХ্рж╖্ржо рж╢рж░ীрж░ рж╢্рж░ীржХৃрж╖্ржгেрж░ ржЪрж░ржгрждрж▓ে ржеাржХржд।"

'My-ness' is to feel that the Beloved is 'my' own. The gopis had such a feeling of 'my-ness' toward Krishna that they would place their subtle bodies under His feet lest His soles should get hurt.

“рдпрд╢ोрджा рдиे рдХрд╣ा, ‘рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЪिрди्рддाрдордгि ^* рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рдоैं рдирд╣ीं рдЬाрдирддी । - рдоेрд░ा рддो рд╡рд╣ рдЧोрдкाрд▓ рд╣ी рд╣ै ।’ рдЙрдзрд░ рдЧोрдкिрдпाँ рднी рдХрд╣рддी рд╣ैं, ‘рдХрд╣ाँ рд╣ैं рдоेрд░े рдк्рд░ाрдгрд╡рд▓्рд▓рдн – рд╣ृрджрдпрд╡рд▓्рд▓рдн’ рдИрд╢्рд╡рд░рдмोрдз рдЙрдирдоें рдирд╣ीं рдеा ।

[рднाрд░рддीрдп рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рдЪिрди्рддाрдордгि рдПрдХ рдордгि рд╣ै рдЬो рдЗрдЪ्рдЫा рдХी рдкूрд░्рддि рдХрд░рддी рд╣ै। ]
“ржпрж╢োржжা ржмрж▓рж▓েржи, рждোржжেрж░ ржЪিржи্рждাржоржгি-ржХৃрж╖্ржг ржЬাржиি ржиা, ржЖржоাрж░ ржЧোржкাрж▓! ржЧোржкীрж░াржУ ржмрж▓ржЫে, ‘ржХোржеাрзЯ ржЖржоাрж░ ржк্рж░াржгржмрж▓্рж▓ржн! ржЖржоাрж░ рж╣ৃржжрзЯржмрж▓্рж▓ржн!’ ржИрж╢্ржмрж░ржмোржз ржиাржЗ।

"Yasoda remarked: 'I don't understand your Chintamani Krishna. To me He is simply Gopala.' The gopis also said: 'Oh, where is Krishna, our Beloved? Where is Krishna, our Sweetheart?' They were not conscious of His being God.

“рдЬैрд╕े рдЫोрдЯे рдЫोрдЯे рд▓реЬрдХे, рдоैंрдиे рджेрдЦा рд╣ै, рдХрд╣рддे рд╣ैं, ‘рдоेрд░े рдмाрдмा’ । рдпрджि рдХोрдИ рдХрд╣рддा рд╣ै, ‘рдирд╣ीं, рддेрд░े рдмाрдмा рдирд╣ीं рд╣ैं’ рддो рд╡े рдХрд╣рддे рд╣ैं, ‘рдХ्рдпों рдирд╣ीं – рдоेрд░े рдмाрдмा рддो рд╣ैं ।’

[“ржпেржоржи ржЫোржЯ ржЫেрж▓েрж░া, ржжেржЦেржЫি, ржмрж▓ে, ‘ржЖржоাрж░ ржмাржмা’। ржпржжি ржХেржЙ ржмрж▓ে, ‘ржиা, рждোрж░ ржмাржмা ржирзЯ’; — рждাрж╣рж▓ে ржмрж▓ржмে ‘ржиা, ржЖржоাрж░ ржмাржмা।’

"It is like a small child saying 'my daddy'. If someone says to the child, 'No, he is not your daddy', the child says, 'Yes, he is my daddy.'

“рдирд░рд▓ीрд▓ा рдХрд░рддे рд╕рдордп рдЕрд╡рддाрд░ी рдкुрд░ुрд╖ों рдХो рдаीрдХ рдЖрджрдоी рдХी рддрд░рд╣ рдЖрдЪрд░рдг рдХрд░рдиा рдкреЬрддा рд╣ै, - рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рдкрд╣рдЪाрдирдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै । рдирд░рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХिрдпा рд╣ै рддो рдк्рд░ाрдХृрдд рдирд░ों рдХी рддрд░рд╣ рд╣ी рдЖрдЪрд░рдг рдХрд░ेंрдЧे । рд╡рд╣ी рднूрдЦ-рдк्рдпाрд╕, рд░ोрдЧ-рд╢ोрдХ, рд╡рд╣ी рднрдп – рд╕рдм рдк्рд░рдХृрдд рдордиुрд╖्рдпों рдХी рддрд░рд╣ । рд╢्рд░ीрд░ाрдордЪрди्рдж्рд░ рд╕ीрддाрдЬी рдХे рд╡िрдпोрдЧ рдоें рд░ोрдП рдеे । рдЧोрдкाрд▓ рдиे рдирди्рдж рдХी рдЬूрддिрдпाँ рд╕िрд░ рдкрд░ рдвोрдпी рдеीं – рдкीреЭा рдвोрдпा рдеा ।

[“ржирж░рж▓ীрж▓াрзЯ ржЕржмрждাрж░ржХে ржаিржХ ржоাржиুрж╖েрж░ ржорждো ржЖржЪрж░ржг ржХрж░рждে рж╣рзЯ, — рждাржЗ ржЪিржирждে ржкাрж░া ржХржаিржи। ржоাржиুрж╖ рж╣рзЯেржЫেржи рждো ржаিржХ ржоাржиুрж╖। рж╕েржЗ ржХ্рж╖ুржзা-рждৃрж╖্ржгা, рж░োржЧрж╢োржХ, ржХржЦржи ржмা ржнрзЯ — ржаিржХ ржоাржиুрж╖েрж░ ржорждো। рж░াржоржЪржи্ржж্рж░ рж╕ীрждাрж░ рж╢োржХে ржХাрждрж░ рж╣рзЯржЫিрж▓েржи। ржЧোржкাрж▓ ржиржи্ржжেрж░ ржЬুрждো ржоাржеাрзЯ ржХрж░ে ржиিрзЯে ржЧিржЫрж▓েржи — ржкিঁрзЬে ржмрзЯে ржиিрзЯে ржЧিржЫрж▓েржи।

"God, incarnating Himself as man, behaves exactly like a man. That is why it is difficult to recognize an Incarnation. When God becomes man, He is exactly like man. He has the same hunger, thirst, disease, grief, and sometimes even fear. Rama was stricken with grief for Sita. Krishna carried on His head the shoes and wooden stool of His father Nanda.

“рдеिрдпेрдЯрд░ рдоें рд╕ाрдзु рдмрдирддे рд╣ैं рддो рд╕ाрдзुрдУं рдХा-рд╕ा рд╣ी рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं – рдЬो рд░ाрдЬा рдмрдирддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рддрд░рд╣ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рддे । рдЬो рдХुрдЫ рдмрдирддे рд╣ैं рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдЕрднिрдирдп рднी рдХрд░рддे рд╣ैं ।

[“ржеিрзЯেржЯাрж░ে рж╕াржзু рж╕াржЬে, рж╕াржзুрж░ ржорждржЗ ржм্ржпржмрж╣াрж░ ржХрж░ржмে, — ржпে рж░াржЬা рж╕েржЬেржЫে рждাрж░ ржорждো ржм্ржпржмрж╣াрж░ ржХрж░ржмে ржиা। ржпা рж╕েржЬেржЫে рждাржЗ ржЕржнিржирзЯ ржХрж░ржмে।

"In the theatre, when an actor comes on the stage in the role of a holy man, he behaves like one, and not like the actor who is taking the part of the king. He plays his own role.

“рдХोрдИ (рд▓реЬрдХा реЮैंрд╕ीрдб्рд░ेрд╕ рдк्рд░рдпोрдЧिрддा рдоें)  рдмрд╣ुрд░ुрдкिрдпा рд╕ाрдзु рдмрдиा рдеा, - рдд्рдпाрдЧी рд╕ाрдзु । рд╢्рд╡ाँрдЧ рдЙрд╕рдиे рдаीрдХ рдмрдиाрдХрд░ рджिрдЦрд▓ाрдпा рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдмाрдмुрдУं рдиे рдЙрд╕े рдПрдХ рд░ुрдкрдпा рджेрдиा рдЪाрд╣ । рдЙрд╕рдиे рди рд▓िрдпा, ‘рдКँрд╣ूँ’ рдХрд╣рдХрд░ рдЪрд▓ा рдЧрдпा । рджेрд╣ рдФрд░ рд╣ाрде-рдкैрд░ рдзोрдХрд░ рдЕрдкрдиे рд╕рд╣рдЬ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдЬрдм рдЖрдпा рддрдм рдЙрд╕рдиे рд░ुрдкрдпा рдоाँрдЧा । рдмाрдмुрдУं рдиे рдХрд╣ा, ‘рдЕрднी рддो рддुрдордиे рдХрд╣ा, рд░ुрдкрдпा рди рд▓ेंрдЧे рдФрд░ рдЪрд▓े рдЧрдП, рдЕрдм рд░ुрдкрдпा рд▓ेрдиे рдХैрд╕े рдЖрдП ?’ рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा, ‘рддрдм рдоैं рд╕ाрдзु рдмрдиा рд╣ुрдЖ рдеा, рдЙрд╕ рд╕рдордп рд░ुрдкрдпा рдХैрд╕े рд▓े рд╕рдХрддा рдеा !’ 

“рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдИрд╢्рд╡рд░ рдЬрдм рдордиुрд╖्рдп рдмрдирддें рд╣ैं, рддрдм рдаीрдХ рдордиुрд╖्рдп рдХी рддрд░рд╣ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं । 

[“ржПржХржЬржи ржмрж╣ুрж░ূржкী рж╕েржЬেржЫে, ‘ржд্ржпাржЧী рж╕াржзু’। рж╕াржЬржЯি ржаিржХ рж╣рзЯেржЫে ржжেржЦে ржмাржмুрж░া ржПржХржЯি ржЯাржХা ржжিрждে ржЧেрж▓। рж╕ে ржиিрж▓ে ржиা, ржЙঁрж╣ু ржХрж░ে ржЪрж▓ে ржЧেрж▓। ржЧা-рж╣াржд-ржкা ржзুрзЯে ржпржЦржи рж╕рж╣ржЬ ржмেрж╢ে ржПрж▓ো, ржмрж▓рж▓ে, ‘ржЯাржХা ржжাржУ’। ржмাржмুрж░া ржмрж▓рж▓ে, ‘ржПржЗ рждুржоি ржЯাржХা ржиেржмো ржиা ржмрж▓ে ржЪрж▓ে ржЧেрж▓ে, ржЖржмাрж░ ржЯাржХা ржЪাржЗржЫ?’ рж╕ে ржмрж▓рж▓ে, ‘рждржЦржи рж╕াржзু рж╕েржЬেржЫি, ржЯাржХা ржиিрждে ржиাржЗ।’“рждেржоржиি ржИрж╢্ржмрж░, ржпржЦржи ржоাржиুрж╖ рж╣ржи, ржаিржХ ржоাржиুрж╖েрж░ ржорждো ржм্ржпржмрж╣াрж░ ржХрж░েржи।

"Once an impersonator dressed himself as a world-renouncing monk. Pleased with the correctness of his disguise, some rich people offered him a rupee. He did not accept the money but went away shaking his head. Afterwards he removed his disguise and appeared in his usual dress. Then he said to the rich people, 'Please give me the rupee.' They replied: 'Why, you went away refusing our present. Why do you ask for it now?' The man said: 'But then I was in the role of a holy man. I could not accept money.' Likewise, when God becomes man He behaves exactly like a man.

“рд╡ृрди्рджाрд╡рди рдЬाрдиे рдкрд░ рдХिрддрдиे рд╣ी рд▓ीрд▓ा рдХे рд╕्рдеाрди рджीрдЦ рдкреЬрддे рд╣ैं ।”

[“ржмৃржи্ржжাржмржиে ржЧেрж▓ে ржЕржиেржХ рж▓ীрж▓াрж░ рж╕্ржеাржи ржжেржЦা ржпাрзЯ।”

"At Vrindavan one sees many places associated with Krishna's life."] 

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯМ╝ рдХिрд╕ी 'рдоंрдЧрддा'  рдХे рд╕ाрдордиे рдЖрдиे рдкрд░,  рдХाрд░ рдХा рд╢ीрд╢ा рдирд╣ीं рдЪреЭाрдиा рдЪाрд╣िрдП рджाрди рджेрдиा рдЪाрд╣िрдпे ЁЯМ╝

рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ – рд╣рдо рд▓ोрдЧ рдЫुрдЯ्рдЯी рдоें (рд╡ृрди्рджाрд╡рди) рдЧрдП рдеे । рд╡рд╣ाँ рдоँрдЧрддे рдЗрддрдиे рд╣ैं рдХि ‘рдкैрд╕ा рджीрдЬिрдП’, ‘рдкैрд╕ा рджीрдЬिрдП’ рдХी рд░рдЯ рд▓рдЧा рджेрддे рд╣ैं । ‘рджीрдЬिрдП’ ‘рджीрдЬिрдП’рдХрд░рдиे рд▓рдЧे – рдкрдг्рдбे рднी рдФрд░ рджूрд╕рд░े рднी । рдЙрдирд╕े рдоैंрдиे рдХрд╣ा, рд╣рдо рдХрд▓ рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЬाрдПँрдЧे; рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдЙрд╕ी рджिрди рд╡рд╣ाँ рд╕े рдиौ-рджो-рдЧ्рдпाрд░рд╣ !

[рж╕ুрж░েржи্ржж্рж░ — ржЖржорж░া ржЫুржЯিрждে ржЧিржЫрж▓াржо; ржмрзЬ “ржкрзЯрж╕া ржжাржУ”, “ржкрзЯрж╕া ржжাржУ” ржХрж░ে। ‘ржжাржУ’ ‘ржжাржУ’ ржХрж░рждে рж▓াржЧрж▓ — ржкাржг্ржбাрж░া ржЖрж░ рж╕ржм। рждাржжেрж░ ржмрж▓рж▓ুржо, ‘ржЖржорж░া ржХাрж▓ ржХрж▓ржХাрждা ржпাржм’। ржмрж▓ে, рж╕েржЗ ржжিржиржЗ ржкрж▓াрзЯржи।

SURENDRA: "We were there during the holidays. Visitors were continually pestered for money. The priests and others asked for it continually. We told them that we were going to leave for Calcutta the next day, but we fled from Vrindavan that very night."

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдпрд╣ рдХ्рдпा рд╣ै ? рдХрд▓ рдЬाрдПँрдЧे рдХрд╣рдХрд░ рдЖрдЬ рд╣ी рднाрдЧрдиा ! рдЫिः !

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржУ ржХি! ржЫি! ржХাрж▓ ржпাржм ржмрж▓ে ржЖржЬ ржкাрж▓াржиো! ржЫি!

MASTER: "What is that? Shame! You said you would leave the place the next day and ran away that very day. What a shame!"

рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░(рд▓рдЬ्рдЬिрдд рд╣ोрдХрд░) – рдЙрди рд▓ोрдЧों рдоें рднी рдХрд╣ीं рдХрд╣ीं рд╕ाрдзुрдУं рдХो рджेрдЦा рдеा ! рдиिрд░्рдЬрди рдоें рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╕ाрдзрди-рднрдЬрди рдХрд░ рд░рд╣े рдеे ।

[рж╕ুрж░েржи্ржж্рж░ (рж▓ржЬ্ржЬিржд рж╣ржЗрзЯা) — ржмржиেрж░ ржоржз্ржпে ржоাржЭে ржоাржЭে ржмাржмাржЬীржжেрж░ ржжেржЦেржЫিрж▓াржо, ржиিрж░্ржЬржиে ржмрж╕ে рж╕াржзржи-ржнржЬржи ржХрж░ржЫে।

SURENDRA (embarrassed): "Here and there we saw the babajis in the woods practising spiritual discipline in solitude."

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рд╕ाрдзुрдУं рдХो рдХुрдЫ рджिрдпा ?

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржмাржмাржЬীржжেрж░ ржХিржЫু ржжিрж▓ে?

MASTER: "Did you give them anything?"

рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ – рдЬी рдирд╣ीं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдпрд╣ рдЕрдЪ्рдЫा рдХाрдо рдирд╣ीं рдХिрдпा । рд╕ाрдзु (рд╕ंрди्рдпाрд╕िрдпों рдХो ) -рднрдХ्рддों рдХो рдХुрдЫ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै । рдЬिрдирдХे рдкाрд╕ рдзрди рд╣ै, рдЙрди्рд╣ें рдЙрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рдЖрджрдоी рдХो рд╕ाрдордиे рдкреЬрдиे рдкрд░ рдХुрдЫ рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП ।

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржУ ржнাрж▓ ржХрж░ ржиাржЗ। рж╕াржзুржнржХ্рждржжেрж░ ржХিржЫু ржжিрждে рж╣рзЯ। ржпাржжেрж░ ржЯাржХা ржЖржЫে, рждাржжেрж░ ржУрж░ূржк рж▓োржХ рж╕াржоржиে ржкрзЬрж▓ে ржХিржЫু ржжিрждে рж╣рзЯ।

MASTER: "That was not proper of you. One should give something to monks and devotees. Those who have the means should help such persons when they meet them.

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]

 ЁЯМ╝ 1868 рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा рдордеुрд░рдмाрдмू рдФрд░ рд╣्рд░рджрдп рдХे рд╕ाрде  рд╢्рд░ी рд╡ृंрджाрд╡рди-рджрд░्рд╢рди ЁЯМ╝ 

(рдордеुрд░ा рдХा рдз्рд░ुрд╡рдШाрдЯ, рдж्рд╡ाрджрд╢рд╡рди ,рд╢्рдпाрдордХुрдг्рдб рдФрд░ рд░ाрдзाрдХुрдг्рдб рдЖрджि рдХा рджрд░्рд╢рди) 

“рдоैं рднी рд╡ृрди्рджाрд╡рди рдЧрдпा рдеा, рдордеुрд░рдмाрдмू рдХे рд╕ाрде । рдЬ्рдпोंрд╣ी рдордеुрд░ा рдХा рдз्рд░ुрд╡рдШाрдЯ ^*  рдоैंрдиे рджेрдЦा рдХि рдЙрд╕ी рд╕рдордп рджрд░्рд╢рди рд╣ुрдЖ, рд╡рд╕ुрджेрд╡ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рдЧोрдж рдоें рд▓ेрдХрд░ рдпрдоुрдиा рдкाрд░ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । 

[“ржоржеুрж░াрж░ ржз্рж░ুржмржШাржЯ ржпাржЗ ржжেржЦрж▓াржо ржЕржоржиি ржжржк্‌ ржХрж░ে ржжрж░্рж╢ржи рж╣рж▓, ржмрж╕ুржжেржм ржХৃрж╖্ржг ржХোрж▓ে ржпржоুржиা ржкাрж░ рж╣ржЪ্ржЫেржи।

"I went to Vrindavan with Mathur Babu. The moment I came to the Dhruva Ghat3 at Mathura, in a flash I saw Vasudeva crossing the Jamuna with Krishna in his arms.

“рдлिрд░ рд╢ाрдо рдХो рдпрдоुрдиा рдХे рддрдЯ рдкрд░ рдЯрд╣рд▓ рд░рд╣ा рдеा । рдмाрд▓ू рдкрд░ рдЫोрдЯे рдЫोрдЯे рдЭोрдкреЬे рдеे, рдмेрд░ рдХे рдкेреЬ рдмрд╣ुрдд рдеे । рдЧोрдзूрд▓ी рдХा рд╕рдордп рдеा, рдЧौрдПँ рдЪрд░ाрдЧाрд╣ рд╕े рд▓ौрдЯ рд░рд╣ी рдеीं । рджेрдЦा, рдЙрддрд░рдХрд░ рдпрдоुрдиा рдкाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं । рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдХुрдЫ рдЪрд░рд╡ाрд╣े рдЧौрдУं рдХो рд▓ेрдХрд░ рдкाрд░ рд╣ोрдиे рд▓рдЧे । рдЬ्рдпोंрд╣ी рдпрд╣ рджेрдЦा рдХि ‘рдХृрд╖्рдг рдХрд╣ाँ рд╣ै ?’ рдХрд╣рдХрд░ рдмेрд╣ोрд╢ рд╣ो рдЧрдпा ।

[“ржЖржмাрж░ рж╕ржи্ржз্ржпাрж░ рж╕ржорзЯ ржпржоুржиাржкুрж▓িржиে ржмেрзЬাржЪ্ржЫি, ржмাрж▓িрж░ ржЙржкрж░ ржЫোржЯ ржЫোржЯ ржЦোрзЬোржШрж░। ржмрзЬ ржХুрж▓ржЧাржЫ। ржЧোржзূрж▓িрж░ рж╕ржорзЯ ржЧাржнীрж░া ржЧোрж╖্ржа ржеেржХে ржлিрж░ে ржЖрж╕ржЫে। ржжেржЦрж▓াржо рж╣েঁржЯে ржпржоুржиা ржкাрж░ рж╣ржЪ্ржЫে। рждাрж░ржкрж░েржЗ ржХрждржХржЧুрж▓ি рж░াржЦাрж▓ ржЧাржнীржжেрж░ ржиিрзЯে ржкাрж░ рж╣ржЪ্ржЫে।“ржпেржЗ ржжেржЦা, ржЕржоржиি ‘ржХোржеাрзЯ ржХৃрж╖্ржг!’ ржмрж▓ে — ржмেрж╣ুঁрж╢ рж╣рзЯে ржЧেрж▓াржо।

"One evening I was taking a stroll on the beach of the river. There were small thatched huts on the beach and big plum-trees. It was the 'cow-dust' hour. The cows were returning from the pasture, raising dust with their hoofs. I saw them fording the river. Then came some cowherd boys crossing the river with their cows. No sooner did I behold this scene than I cried out, 'O Krishna, where are You?' and became unconscious.

рд╢्рдпाрдордХुрдг्рдб ^* рдФрд░ рд░ाрдзाрдХुрдг्рдб ***** рдХे рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ुрдИ рдеी । рдкाрд▓рдХी рдкрд░ рдоुрдЭे рдордеुрд░рдмाрдмू рдиे рднेрдЬ рджिрдпा। рд░ाрд╕्рддा рдмрд╣ुрдд рджूрд░ рд╣ै । рдкाрд▓рдХी рдХे рднीрддрд░ рдкूреЬिрдпाँ рдФрд░ рдЬрд▓ेрдмिрдпाँ рд░рдЦ рджी рдЧрдпी рдеीं । рдоैрджाрди рдкाрд░ рдХрд░рддे рд╕рдордп рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдХрд░ рд░ोрдиे рд▓рдЧा, ‘рд╡े рд╕рдм рд╕्рдеाрди рддो рд╣ैं, рдкрд░ рдХृрд╖्рдг, рддू рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै ! – рдпрд╣ рд╡рд╣ी рднूрдоि рд╣ै рдЬрд╣ाँ рддू рдЧौрдПँ рдЪрд░ाрддा рдеा ।

[рж╢্ржпাржоржХুржг্ржб, рж░াржзাржХুржг্ржб ржжрж░্рж╢ржи ржХрж░рждে ржЗржЪ্ржЫা рж╣рзЯেржЫিрж▓। ржкাрж▓ржХি ржХрж░ে ржЖржоাрзЯ ржкাржаিрзЯে ржжিрж▓ে। ржЕржиেржХржЯা ржкрже; рж▓ুржЪি, ржЬিрж▓িржкি ржкাрж▓ржХিрж░ ржнিрждрж░ে ржжিрж▓ে। ржоাржа ржкাрж░ рж╣ржмাрж░ рж╕ржорзЯ ржПржЗ ржнেржмে ржХাঁржжрждে рж▓াржЧрж▓াржо, ‘ржХৃрж╖্ржг рж░ে! рждুржЗ ржиাржЗ, ржХিржи্рждু рж╕েржЗ рж╕ржм рж╕্ржеাржи рж░рзЯেржЫে! рж╕েржЗ ржоাржа, рждুржоি ржЧোрж░ু ржЪрж░াрждে!’

"I wanted to visit Syamakunda and Radhakunda; so Mathur Babu sent me there in a palanquin. We had a long way to go. Food was put in the palanquin. While going over the meadow I was overpowered with emotion and wept: 'O Krishna, I find everything the same; only You are not here. This is the very meadow where You tended the cows.'

“рд╣ृрджрдп рд░ाрд╕्рддे рдоें рд╕ाрде рд╕ाрде рдкीрдЫे рдЖ рд░рд╣ा рдеा । рдоेрд░ी рдЖँрдЦों рд╕े рдЖँрд╕ूрдУं рдХी рдзाрд░ा рдмрд╣ рд░рд╣ी рдеी । рдХрд╣ाрд░ों рдХो рдЦреЬे рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рднी рди рдХрд╣ рд╕рдХा ।

[“рж╣ৃржжে рж░াрж╕্рждাрзЯ рж╕ржЩ্ржЧে рж╕ржЩ্ржЧে ржкেржЫржиে ржЖрж╕ржЫিрж▓। ржЖржоি ржЪржХ্рж╖েрж░ ржЬрж▓ে ржнাрж╕рждে рж▓াржЧрж▓াржо। ржмিрзЯাрж░াржжেрж░ ржжাঁрзЬাрждে ржмрж▓рждে ржкাрж░рж▓াржо ржиা!

Hriday followed me on foot. I was bathed in tears. I couldn't ask the bearers to stop the palanquin.

“рд╢्рдпाрдордХुрдг्рдб рдФрд░ рд░ाрдзाрдХुрдг्рдб рдоें рдЬाрдХрд░ рджेрдЦा, рд╕ाрдзुрдУं рдиे рдПрдХ рдПрдХ рдЭोрдкреЬी-рд╕ी рдмрдиा рд░рдЦी рд╣ै, - рдЙрд╕ी рдХे рднीрддрд░ рдкीрда рдлेрд░рдХрд░ рд╕ाрдзрди-рднрдЬрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рдкीрда рдЗрд╕рд▓िрдП рдлेрд░ рдмैрдаे рд╣ैं рдХि рдХрд╣ीं рд▓ोрдЧों рдкрд░ рдЙрдирдХी рджृрд╖्рдЯि рди рдЬाрдП । рдж्рд╡ाрджрд╢рд╡рди рджेрдЦрдиे рд▓ाрдпрдХ рд╣ै ।

[рж╢্ржпাржоржХুржг্ржб, рж░াржзাржХুржг্ржбрждে ржЧিрзЯে ржжেржЦрж▓াржо, рж╕াржзুрж░া ржПржХржЯি ржПржХржЯি ржЭুржкрзЬিрж░ ржорждো ржХрж░েржЫে; — рждাрж░ ржнিрждрж░ে ржкিржЫржиে ржлিрж░ে рж╕াржзржи-ржнржЬржи ржХрж░ржЫে — ржкাржЫে рж▓োржХেрж░ ржЙржкрж░ ржжৃрж╖্ржЯিржкাржд рж╣рзЯ। ржж্ржмাржжрж╢ ржмржи ржжেржЦржмাрж░ ржЙржкржпুржХ্ржд। 

"At Syamakunda and Radhakunda I saw the holy men living in small mud huts. Facing away from the road lest their eyes should fall on men, they were engaged in spiritual discipline. One should visit the 'Twelve Grove'.

рдмाँрдХेрдмिрд╣ाрд░ी ^** рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдоुрдЭे рднाрд╡ рд╣ो рдЧрдпा рдеा; рдоैं рдЙрди्рд╣ें рдкрдХреЬрдиे рдЪрд▓ा рдеा । рдЧोрд╡िрди्рджрдЬी рдХो рджुрдмाрд░ा рджेрдЦрдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд╣ुрдИ । рдордеुрд░ा рдоें рдЬाрдХрд░ рд░ाрдЦाрд▓-рдХृрд╖्рдг рдХा рд╕्рд╡рдк्рди рджेрдЦा рдеा । рд╣ृрджрдп рдФрд░ рдордеुрд░рдмाрдмू рдиे рднी рджेрдЦा рдеा ।”

[ржмржЩ্ржХুржмিрж╣াрж░ীржХে ржжেржЦে ржнাржм рж╣рзЯেржЫিрж▓, ржЖржоি рждাঁржХে ржзрж░рждে ржЧিржЫিрж▓াржо। ржЧোржмিржиржЬীржХে ржжুржЗржмাрж░ ржжেржЦрждে ржЪাржЗрж▓াржо ржиা। ржоржеুрж░াрзЯ ржЧিрзЯে рж░াржЦাрж▓-ржХৃрж╖্ржгржХে рж╕্ржмржкржи ржжেржЦেржЫিрж▓াржо। рж╣ৃржжে ржУ рж╕েржЬোржмাржмুржУ ржжেржЦেржЫিрж▓।”

"I went into samadhi at the sight of the image of Bankuvihari. In that state I wanted to touch it. I did not want to visit Govindaji twice. At Mathura I dreamt of Krishna as the cowherd boy. Hriday and Mathur Babu had the same dream.

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]

ЁЯФЖЁЯЩПрдЬрдЧрддрдЬрдирдиी рдоाँ рдХाрд▓ी рдХे рднрдХ्рдд рдХो рдЪाрд░ो рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рде рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ैЁЯФЖЁЯЩП  

    [рдоाँ рддाрд░ा рдХा рдкुрдд्рд░ 'рдзрд░्рдо рдФрд░ рдоोрдХ्рд╖' рджोрдиों рдкाрддा рд╣ै, рддрдеा 'рдЕрд░्рде' рдФрд░ 'рдХाрдо' рдХा рднोрдЧ рднी рдХрд░рддा рд╣ै]  

(рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ ^ *рд╕े) – “  рддुрдо्рд╣ाрд░े рдпोрдЧ рднी рд╣ै рдФрд░ рднोрдЧ рднी рд╣ै । 

[“рждোржоাржжেрж░ ржпোржЧржУ ржЖржЫে, ржнোржЧржУ ржЖржЫে। 

(To Surendra) "You have both — yoga and bhoga. 

{рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░  - [рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░рдиाрде  рдоिрдд्рд░ (1850 - 1890) ] - рдаाрдХुрд░ рдХे рдЧृрд╣ी рднрдХ्рдд, рдЪाрд░ рд░рд╕рджрджाрд░ों рдоें рд╕े рдПрдХ । рдиिрд╖्рдХрдкрдЯ рд╡рдХ्рддा (candid-рд╕्рдкрд╖्рдЯрд╡ाрджी)। рдЕрдкрдиे рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рд╡े рдиाрд╕्рддिрдХ рдеे рдФрд░ рдбрд╕्рдЯ рдХंрдкрдиी рдХे рдоुрдЦ्‍рдп рдХाрд░्рдпрдкाрд▓рдХ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдеे। рд▓рдЧрднрдЧ рддीрд╕ рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдмрд╣ुрдд рд╕рди्рджेрд╣рдкूрд░्рдг  рдФрд░ рдЕрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ी рдорди рдХे рд╕ाрде рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ рд░ाрдордЪंрдж्рд░ рджрдд्рдд рдФрд░ рдордиोрдоोрд╣рди рдоिрдд्рд░ा рдХे рдХрд╣рдиे рдкрд░ рд╢्рд░ीрдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдЧрдП рдеे। рдХिрди्рддु рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдХे рдЕрдоृрдд-рд░ूрдкी рд╡ाрдгी рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рдЙрдирдХा рдоुрд░्рдЭाрдпा рд╣ुрдЖ рдорди, рд╢ुрд╖्рдХ рд╣्рд░рджрдп рд╣рд░ा рд╣ो рдЙрдаा , рд╕рдмрдХुрдЫ рднूрд▓рдХрд░ рдЙрди рд╡рдЪрдиों рд╕े рдЕрднिрднूрдд рд╣ो рдЧрдП।  рдЗрд╕ी рдЙрдо्рд░ рд╕े рд╡े рдиिрд░ंрддрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд╕्рдорд░рдг -рдордирди рдоें рдбूрдмे рд░рд╣рдиे рд▓рдЧे рдеे ।  рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рдХा рд╕ाрдиिрдз्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡े рдЕрдХ्рд╕рд░ рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдЬाрддे рд░рд╣рддे рдеे ; рдФрд░ рд╕्рд╡рдпं рд╢्рд░ी рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рднी рдЙрдирдкрд░ рдХृрдкाрджृрд╖्рдЯि рд░рдЦрддे рдеे рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдк्рд░िрдпрднрдХ्рдд рдХे рдШрд░ рдкрд░ рдкрдзाрд░рддे рдеे। рдЗрд╕ рдорд╣ाрдоिрд▓рди рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк , рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ рдХा рдЕрд╕्рддрд╡्рдпрд╕्рдд-рдЕрд╢ांрдд рдЬीрд╡рди рд╢ाрди्рдд рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे  рдаाрдХुрд░ рдХो рдЕрдкрдиे 'рдЧुрд░ु' (рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рдХ рдиेрддा C-IN-C)  рдХे рд░ूрдк рдоें рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рд▓िрдпा। рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ рдХे рдШрд░ рдкрд░ рдоाँ рдЕрди्рдирдкूрд░्рдгा, рдоाँ рдЬрдЧрдзाрдд्рд░ी рдЖрджि рджेрд╡िрдпों рдХी рдкूрдЬा рдХी рдЬाрддी рдеी। рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдШрд░ рдкрд░ рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рдиे рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдирд░ेрди्рдж्рд░ (рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж ) рдХे рдЧाрдиे рд╕ुрдиे рдеे। рдЗрди рдЙрдд्рд╕рд╡ों рдХो рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдоें рдмрд╣ुрдд рдЦрд░्рдЪ рд╣ोрддा рдеा , рдХिрди्рддु рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ рдмрд╣ुрдд рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рдХे рд╕ाрде рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЦрд░्рдЪ рдХा рд╡рд╣рди рдХрд░рддे рдеे। рдЬिрд╕ рд╕рдордп рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХाрд╢ीрдкुрд░ рдЙрдж्рдпाрди рдмाреЬी рдоें рд░рд╣ рд░рд╣े рдеे , рдЙрд╕рдХा рдЕрдзिрдХांрд╢ рдЦрд░्рдЪ рд╡े рд╣ी рд╡рд╣рди рдХрд░рддे рдеे। рдаाрдХुрд░ рдЙрди्рд╣ें 'рд░рд╕рджрджाрд░ ' рдХрд╣рдХрд░ рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░рддे рдеे। 'рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЬрди्рдоोрдд्рд╕्рд╡ ' рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░рдиाрде рдиे рд╣ी рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдХे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ी 1881 рдИ. рдоें рдк्рд░рдердо рдмाрд░ рдХिрдпा рдеा , рддрдеा рдмाрдж рдоें рднी рдЖрдпोрдЬिрдд рдЗрд╕ рдЙрдд्рд╕рд╡ рдХा рдЕрдзिрдХांрд╢ рдЦрд░्рдЪ рд╡े рд╣ी рд╡рд╣рди рдХिрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рдХे рд╢рд░ीрд░-рдд्рдпाрдЧ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж, рдЙрдирдХे рдд्рдпाрдЧी рд╕рди्рддाрдиों рдХी рд╕ेрд╡ा рдХे рд▓िрдП рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рдХाрдлी рдзрди рджिрдпा рдеा।  25 рдордИ 1890 рдХो рдХрд▓рдХрдд्рддा рдоें рд╢्рд░ीрд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░ рдХे рдкрд░рдо् рднрдХ्рдд рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░рдиाрде рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ुрдИ।] 

“рдм्рд░рд╣्рдорд░्рд╖ि, рджेрд╡рд░्рд╖ि рдФрд░ рд░ाрдЬрд░्рд╖िрдм्рд░рд╣्рдорд░्рд╖ि рдЬैрд╕े рд╢ुрдХрджेрд╡ – рдПрдХ рднी рдкुрд╕्рддрдХ рдкाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ै । рджेрд╡рд░्рд╖ि рдЬैрд╕े рдиाрд░рдж । рд░ाрдЬрд░्рд╖ि рдЬैрд╕े рдЬрдирдХ – рдиिрд╖्рдХाрдо рдХрд░्рдо рдХрд░рддे рд╣ैं ।

[“ржм্рж░рж╣্ржорж░্рж╖ি, ржжেржмрж░্рж╖ি, рж░াржЬрж░্рж╖ি ржм্рж░рж╣্ржорж░্рж╖ি, ржпেржоржи рж╢ুржХржжেржм — ржПржХржЦাржиি ржмржЗржУ ржХাржЫে ржиাржЗ। ржжেржмрж░্рж╖ি, ржпেржоржи ржиাрж░ржж। рж░াржЬрж░্рж╖ি ржЬржиржХ, — ржиিрж╖্ржХাржоржХрж░্ржо ржХрж░ে। 

There are different classes of sages: the brahmarshi, the devarshi, and the rajarshi. Sukadeva is an example of the brahmarshi. He didn't keep even one book with him. An example of the devarshi is Narada. Janaka was a rajarshi, devoted to selfless work.

“рджेрд╡ीрднрдХ्рдд (рдоाँ рддाрд░ा рдХा рдмेрдЯा'рдзрд░्рдо рдФрд░ рдоोрдХ्рд╖' рджोрдиों рдкाрддा рд╣ै।  рддрдеा 'рдЕрд░्рде рдФрд░ рдХाрдо' рдХा рднी рднोрдЧ рдХрд░рддा рд╣ै।

[“ржжেржмীржнржХ্ржд ржзрж░্ржо, ржоোржХ্рж╖ ржжু-ржЗ ржкাрзЯ। ржЖржмাрж░ ржЕрж░্рже, ржХাржоржУ ржнোржЧ ржХрж░ে।

"The devotee of the Divine Mother attains dharma and moksha. He enjoys artha and kama as well.

  [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯМ╝рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рдШाрдЯ рдкрд░ рдПрдХ рджेрд╡ीрднрдХ्рдд рдХा рджрд░्рд╢рди- рдирд╡ीрди рдиिрдпोрдЧी рдХो рдпोрдЧ рдФрд░ рднोрдЧ ЁЯМ╝

[ржШাржЯে ржаাржХুрж░েрж░ ржжেржмীржнржХ্рждржжрж░্рж╢ржи — ржиржмীржи ржиিрзЯোржЧীрж░ ржпোржЧ ржУ ржнোржЧ ]

“рддुрдо्рд╣ें рдПрдХ рджिрди рдоैंрдиे рджेрд╡ीрдкुрдд्рд░  (the child of the Divine Mother.) рджेрдЦा рдеा । рддुрдо्рд╣ाрд░े рджोрдиों рд╣ैं, рдпोрдЧ рдФрд░ рднोрдЧ । рдирд╣ीं рддो рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЪेрд╣рд░ा (countenance-рдоुрдЦреЬा) рд╕ूрдЦा рд╣ुрдЖ рд╣ोрддा ।

“рждোржоাржХে ржПржХржжিржи ржжেржмীржкুржд্рж░ ржжেржЦেржЫিрж▓াржо। рждোржоাрж░ ржжুржЗ-ржЗ ржЖржЫে — ржпোржЧ ржЖрж░ ржнোржЧ। ржиা рж╣рж▓ে рждোржоাрж░ ржЪেрж╣াрж░া рж╢ুрж╖্ржХ рж╣ржд।”

 Once I saw you in a vision as the child of the Divine Mother. You have both — yoga and bhoga; otherwise your countenance (рдоुрдЦрдордг्рдбрд▓)  would look dry.]

рд╕рд░्рд╡рдд्рдпाрдЧी рдХा рдЪेрд╣рд░ा рд╕ूрдЦा рд╣ुрдЖ рд╣ोрддा рд╣ै । рдПрдХ рджेрд╡ीрднрдХ्рдд (рдоाँ рдХा рдмेрдЯा-Mother's child) рдХो рдШाрдЯ рдкрд░ рдоैंрдиे рджेрдЦा рдеा । рднोрдЬрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╣ी рд╡рд╣ рджेрд╡ीрдкूрдЬा рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा । рдЙрд╕рдХा рд╕рди्рддाрди-рднाрд╡ рдеा ।

[“рж╕рж░্ржмржд্ржпাржЧীрж░ ржЪেрж╣াрж░া рж╢ুрж╖্ржХ। ржПржХржЬржи ржжেржмীржнржХ্рждржХে ржШাржЯে ржжেржЦেржЫিрж▓াржо। ржиিржЬে ржЦাржЪ্ржЫে ржЖрж░ рж╕েржЗ рж╕ржЩ্ржЧে ржжেржмীржкূржЬা ржХржЪ্ржЫে। рж╕ржи্рждাржиржнাржм!

"The man who renounces all looks dry. Once I saw a devotee of the Divine Mother at the bathing-ghat on the Ganges. He was eating his meal and at the same time worshipping the Mother. He looked on himself as the Mother's child .

[рд╡рд╣ рд╕्рд╡рдпं рдХो рдоाँ рдХा рдк्рдпाрд░ा-(рдЖँрдЦों рдХा рддाрд░ा) рдмेрдЯा рд╕рдордЭрддा рдеा। .....рдЬूрдаे рд╣ाрде рд╕े рдоाँ рдХी рдкूрдЬा рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा , рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдШाрдЯ рдкрд░ рдирд╣ाрддे рд╕рдордп рдмोрд▓ рд░рд╣ा рдеा- `рдоाँ рдмाреЬी рджे, рдирдп рддो рдЧाреЬी рджे !'] 

  [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]  

ЁЯМ╝рдпрджि рджेрд╡ीрднрдХ्рдд рдирд╣ीं рд░рд╣ो рдФрд░ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдзрди рд╣ो рдЬाрдпे- рддрдм рдЕрд╣ं рдмреЭ рдЬाрдпेрдЧा ЁЯМ╝

“рдкрд░рди्рддु рдЕрдзिрдХ рдзрди рд╣ोрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं । рдпрджु рдорд▓्рд▓िрдХ^* рдХो рдЗрд╕ рд╕рдордп рджेрдЦा, рдбूрдм рдЧрдпा рд╣ै । рдЕрдзिрдХ рдзрди рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै рди ।

“рдирд╡ीрди рдиिрдпोрдЧी ^*  рдХे рднी рдпोрдЧ-рднोрдЧ рджोрдиों рд╣ैं । рджुрд░्рдЧाрдкूрдЬा рдХे рд╕рдордп рдоैंрдиे рджेрдЦा, рдкिрддा-рдкुрдд्рд░ рджोрдиों рдЪँрд╡рд░ рдбुрд▓ा рд░рд╣े рдеे ।”

[“рждржмে ржмেрж╢ি ржЯাржХা рж╣ржУрзЯা ржнাрж▓ ржирзЯ। ржпржжু ржорж▓্рж▓িржХржХে ржПржЦржи ржжেржЦрж▓াржо ржбুржмে ржЧেржЫে! ржмেрж╢ি ржЯাржХা рж╣рзЯেржЫে ржХি ржиা।

“ржиржмীржи ржиিрзЯোржЧী, — рждাрж░ржУ ржпোржЧ ржУ ржнোржЧ ржжুржЗ-ржЗ ржЖржЫে। ржжুрж░্ржЧাржкূржЬাрж░ рж╕ржорзЯ ржжেржЦি, ржмাржк-ржм্ржпাржЯা ржжুржЬржиেржЗ ржЪাржорж░ ржХржЪ্ржЫে।”

"But it isn't good to have much money. I find that Jadu Mallick is drowned in worldliness. It is because he has too much money. Nabin Niyogi, too, has both yoga and bhoga. I saw him and his son waving the fan before the image of the Divine Mother at the time of the Durga Puja."

[рдпрджुрд▓ाрд▓ рдорд▓्рд▓िрдХ (1844 - 1894) - рдкрдеुрд░िрдпाрдШाрдЯ , рдХрд▓рдХрдд्рддा рдХे рдиिрд╡ाрд╕ी рдоोрддीрд▓ाрд▓ рдорд▓्рд▓िрдХ рдХे рджрдд्рддрдХ рдкुрдд्рд░ рдеे  рдзрдиी, рд╡ाрдХ्рдкрдЯु рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ -рднрдХ्рдд рдеे । 1861 рдИ. рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкाрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж B.A. рддрдХ рдХी рдкрдвाрдИ рдкूрд░ी рдХी рдеी।  рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХुрдЫ рд╕рдордп рддрдХ рдХाрдиूрди рдХी рдкрдв़ाрдИ рднी рдХी рдеी । `рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдЗंрдбिрдпрди рдПрд╕ोрд╕िрдПрд╢рди'  рдХे рд╕рджрд╕्рдп рддрдеा  'рдХрд▓рдХрдд्рддा рдирдЧрд░ рдкाрд▓िрдХा' рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдкрдж рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╕рдордп,рдЙрдЪ्рдЪ рдкрджрд╕्рде рд╕рд░рдХाрд░ी рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдХी рдХрдаोрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХे рд▓िрдП  рдХोрд▓рдХाрддा рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХा  рдХे рдЪेрдпрд░ рдоैрди рд╕рд░ рд╣ेрдирд░ी рд╣ैрд░िрд╕рди рдиे рдЙрди्рд╣ें  "The Fighting Cock" (рд▓рдб़ाрдХू рдЖрджрдоी)" рдХрд╣ा рдеा ।  рд╡े рджाрдирд╢ीрд▓ рдеे рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдк्рд░рддि рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдЙрджाрд░ рдеे। рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде 21 рдЬुрд▓ाрдИ 1883 рдИ. рдХो  рдпрджूрдмाрдмू рдХे рдкрдеुрд░ीрдпाрдШाрдЯ рд╡ाрд▓े рдордХाрди рдкрд░ рдЧрдП рдеे рдФрд░ рдиिрдд्рдпрд╕ेрд╡िрддा рджेрд╡ी рд╕िंрд╣ рд╡ाрд╣िрдиी рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдХे рд╕рдоाрдзिрд╕्рдд рд╣ो рдЧрдП рдеे। рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдХाрд▓ीрдоंрджिрд░ рдХे рджрдХ्рд╖िрдг рдоें рдЧंрдЧा рдХे рддрдЯ рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рдпрджुрдмाрдмू рдХे рддीрди рдоंрдЬिрд▓ा рдордХाрди рдХा рдХुрдЫ рд╣िрд╕्рд╕ा рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХो рдмेрдЪ рджिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рдордп рдЙрд╕ рд╕्рдерд▓ рдкрд░  рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдПрдХ `рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЧेрд╕्рдЯ рд╣ाрдЙрд╕' рддрдеा рдаाрдХुрд░ рдХी рдПрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдХी рдоूрд░्рддि рдПрдХ рдоंрджिрд░ рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ै। рдЙрд╕ी рдЙрдж्рдпाрди рдмाреЬी рдХे рдб्рд░ाрдЗंрдЧ-рд░ूрдо рдХी рджीрд╡ाрд▓ рдкрд░ рд▓рдЧी `рдорджрд░  рдоेрд░ी рдХी рдЧोрдж рдоें рдмाрд▓рдХ рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣' рдХी рдПрдХ рдЫрд╡ि рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╡े (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг) рдИрд╕ाрдИ рднाрд╡ рдоें рдЕрдиुрдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ुрдП рдеे, рдФрд░  рдЙрд╕ी рднाрд╡ рдоें рдЖрд╡ेрд╢िрдд рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдкंрдЪрд╡рдЯी рдоें  рд▓рдЧाрддाрд░ рддीрди рджिрдиों рддрдХ рдкंрдЪрд╡рдЯी рдоें рдк्рд░рднु рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣ рдХा рджिрд╡्рдпрджрд░्рд╢рди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпे рдеे।  рдаाрдХुрд░ рдиे рдПрдХрдмाрд░ рдЗрд╕ी  рдб्рд░ाрдЗंрдЧ-рд░ूрдо рдоें рднाрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдоें рдирд░ेрди्рдж्рд░рдиाрде рдХा рд╕्рдкрд░्рд╢ рдХिрдпा рдеा, рддрдм рдЙрдирдХी рдмाрд╣्рдпрдЪेрддрдиा (рд╣ोрд╢) рдЪрд▓ी рдЧрдпी рдеी, рдФрд░ рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкूрдЫрдиे рдкрд░ рдирд░ेрди्рдж्рд░рдиाрде рдиे рдЗрд╕ рдзрд░рддी рдкрд░ рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рдФрд░ рдаाрдХुрд░ рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ рд▓ीрд▓ा  рд╕рд╣ाрдпрдХ рдХी рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдиे рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рдеी। рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрдХ्рд╕рд░ рдпрджुрдмाрдмू рдХे рдЙрд╕ рдб्рд░ाрдЗंрдЧ-рд░ूрдо рдоें рдЬाрдпा рдХрд░рддे рддрдеा рдЙрдирдХे рдкрдеुрд░िрдпाрдШाрдЯ рд╡ाрд▓े рдиिрд╡ाрд╕рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдкрдзाрд░ рдХрд░ рдЙрдирдХे рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХो рдзрди्рдп рдХिрдпा рдеा।  ]  

[рдирд╡ीрди рдиिрдпोрдЧी (рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдиिрд╡ाрд╕ी рднрдХ्рдд рдирд╡ीрди рдЪंрдж्рд░ рдиिрдпोрдЧी) - рдЕрдХ्рд╕рд░ рдаाрдХुрд░ рд╕े рдоिрд▓рдиे рдЖрддे рдеे। 5 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1884 рдИ. рдХो рдирд╡ीрди рдиिрдпोрдЧी рдХे рдШрд░ рдкрд░ 'рдиीрд▓рдХрдг्рда рдоुрдЦрд░्рдЬी рдХी рдЬाрдд्рд░ा ' (рдЧीрддि рдЖрд▓ेрдЦ) рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ुрдЖ рдеा , рдЙрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рдЙрдирдХे рдШрд░ рдкрд░ рдкрдзाрд░े рдеे। рдЙрд╕ рджिрди рдаाрдХुрд░ рдирд╡ीрди рдЪंрдж्рд░ рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкुрдд्рд░ рдХी рджेрд╡ीрднрдХ्рддि рдХी рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рдаाрдХुрд░ рдиे рдХрд╣ा рдеा рдХि рдЙрдирдХे рдпोрдЧ рдФрд░ рднोрдЧ рджोрдиों рд╣ैं। рджुрд░्рдЧाрдкूрдЬा рдХे рд╕рдордп рдирд╡ीрди рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкुрдд्рд░ рджोрдиों рдоाँ рджुрд░्рдЧा рдХो рдЪँрд╡рд░ рдбुрд▓ाрддे рдеे। рд╕ाрдзрдиा рдХे рджौрд░ाрди , рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдиे рдЬрдм рднैрд░рд╡ी рдм्рд░ाрд╣्рдордгी рдХो 'рдордг्рдбрд▓ рдШाрдЯ' рдкрд░ рд░рд╣рдиे рдХा рдЕрдиुрд░ोрдз рдХिрдпा рдеा; рдЙрд╕ рд╕рдордп рдирд╡ीрди рдиिрдпोрдЧी рдХी рдзрд░्рдордиिрд╖्рда рдкрдд्рдиी рдиे рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдФрд░ рджेрдЦрднाрд▓ рдХी рдЕрдЪ्рдЫी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдеी। ]       

  [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]

ЁЯФЖЁЯЩПрдоाँ рдЬрдЧрджрдо्рдмा рдХा рд╕्рдорд░рдг-рдордирди  (рд╡िрд╡ेрдХ-рджрд░्рд╢рди) рдХрд░рддे рд░рд╣рдиे рд╕े рдз्рдпाрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ैЁЯФЖЁЯЩП 

рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ – рдЕрдЪ्рдЫा рдорд╣ाрд░ाрдЬ, рдз्рдпाрди рдХ्рдпों рдирд╣ीं рд╣ोрддा ?

[рж╕ুрж░েржи্ржж্рж░ — ржЖржЬ্ржЮা, ржз্ржпাржи рж╣рзЯ ржиা ржХেржи?

SURENDRA: "Sir, why can't I meditate?"

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рд╕्рдорд░рдг-рдордирди рддो рд╣ै рди ?

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — рж╕্ржорж░ржг-ржоржиржи рждো ржЖржЫে? (рдЕрд░्рдеाрдд рд╡िрдзिрд╡рдд рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рдпा рдк्рд░рдд्рдпाрд╣ाрд░-рдзाрд░рдгा рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рддो рдХрд░рддे рд╣ो рди ? 

MASTER: "You remember God and think of Him, don't you?"

рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ – рдЬी рд╣ाँ, ‘рдоाँ рдоाँ’ рдХрд╣рддा рд╣ुрдЖ рд╕ो рдЬाрддा рд╣ूँ ।

[рж╕ুрж░েржи্ржж্рж░ — ржЖржЬ্ржЮা, ржоা ржоা ржмрж▓ে ржШুржоিрзЯে ржкрзЬি।

SURENDRA: "Yes, sir. I go to sleep repeating the word 'Mother'."] 

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै, рд╕्рдорд░рдг-рдордирди рд░рд╣рдиे рд╕े рд╣ी рд╣ुрдЖ ।

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржЦুржм ржнাрж▓। рж╕্ржорж░ржг-ржоржиржи ржеাржХрж▓েржЗ рж╣рж▓।

MASTER: "That is very good. It will be enough if you remember God and think of Him."

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рдоाँ рдХाрд▓ी) рдиे рд╕ुрд░ेрди्рдж्рд░ рдХा рднाрд░ рд▓े рд▓िрдпा рд╣ै; рдЕрдм рдЙрди्рд╣ें рдЪिрди्рддा рдХिрд╕ рдмाрдд рдХी ?

[ржаাржХুрж░ рж╕ুрж░েржи্ржж্рж░েрж░ ржнাрж░ рж▓ржЗрзЯাржЫেржи। ржЖрж░ рждাঁрж╣াрж░ ржнাржмржиা ржХি?

Sri Ramakrishna had taken Surendra's responsibilities on himself. Why should Surendra worry about anything?]

(рей)

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]  

 ЁЯФЖЁЯЩПрд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा- рдЫрд╣ рдоाрдирд╕िрдХ рдХेрди्рдж्рд░ (The six psychic centers )ЁЯФЖЁЯЩП

[рж╢িржм рж╕ংрж╣িрждাрзЯ ржпোржЧেрж░ ржмিрж╖рзЯ — рж╖ржЯ্‌ржЪржХ্рж░ ]

[The six psychic centers - Siva Samhita.]

рд╕рди्рдз्рдпा рдХे рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдордгि рднी рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдЬрдоीрди рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ैं । рдпोрдЧ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें, рд╖рдЯ्рдЪрдХ्рд░ों рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдмाрддрдЪीрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै । рдпे рд╕рдм рдмाрддें рд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा рдоें рд╣ैं ।

[рж╕ржи্ржз্ржпাрж░ ржкрж░ ржаাржХুрж░ ржнржХ্рждрж╕ржЩ্ржЧে ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи। ржоржгিржУ ржнржХ্рждржжেрж░ рж╕рж╣িржд ржоেржЭেрждে ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи। ржпোржЧেрж░ ржмিрж╖рзЯ — рж╖ржЯ্‌ржЪржХ্рж░েрж░ ржмিрж╖рзЯ — ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи। рж╢িржм рж╕ংрж╣িрждাрзЯ рж╕েржЗ рж╕ржХрж▓ ржХржеা ржЖржЫে।

It was evening. The Master was sitting on the floor of his room with the devotees. He was talking to them about yoga and the six centres. These are described in the Siva Samhita.

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдЗрдб़ा, рдкिंрдЧрд▓ा рдФрд░ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा – рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा  (рдиाреЬी -Nerve) рдХे рднीрддрд░ рд╕рдм рдкрдж्рдо рд╣ैं – рд╕рднी рдЪिрди्рдордп ! рдЬैрд╕े рдоोрдо рдХा рдкेрдб़, – рдбाрд▓, рдкрдд्рддे рдлрд▓, – рд╕рдм рдоोрдо рдХे! рдоूрд▓ाрдзाрд░ рдкрдж्рдо рдоें рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी-рд╢рдХ्рддि рд╣ै! 

рд╡рд╣ рдкрдж्рдо рдЪрддुрд░्рджрд▓ рд╣ै! рдЬो рдЖрдж्рдпाрд╢рдХ्рддि рд╣ैं, рд╡рд╣ी рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдХे рд░ुрдк рдоें рд╕рдм рдХी рджेрд╣ рдоें рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рд╣ैं – рдЬैрд╕े рд╕ोрддा рд╣ुрдЖ рд╕ाँрдк рдХुрдг्рдбрд▓ाрдХाрд░ рдкрдб़ा рд░рд╣рддा рд╣ै! ‘рдк्рд░рд╕ुрдк्рддрднुрдЬрдЧाрдХाрд░ा рдЖрдзाрд░рдкрдж्рдорд╡ाрд╕िрдиी!‘

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржИрзЬা, ржкিржЩ্ржЧрж▓া, рж╕ুрж╖ুржо্ржиাрж░ ржнিрждрж░ рж╕ржм ржкржж্ржо ржЖржЫে — ржЪিржи্ржорзЯ। ржпেржоржи ржоোржоেрж░ ржЧাржЫ, — ржбাрж▓, ржкাрж▓া, ржлрж▓, — рж╕ржм ржоোржоেрж░। ржоূрж▓াржзাрж░ ржкржж্ржоে ржХুрж▓ржХুржг্ржбрж▓িржиী рж╢ржХ্рждি ржЖржЫেржи। ржЪрж░্рждুржжрж▓ ржкржж্ржо। ржпিржиি ржЖржж্ржпাрж╢ржХ্рждি рждিржиিржЗ рж╕ржХрж▓েрж░ ржжেрж╣ে ржХুрж▓ржХুржг্ржбрж▓িржиীрж░ূржкে ржЖржЫেржи। ржпেржи ржШুржоржи্ржд рж╕াржк ржХুржг্ржбрж▓ী ржкাржХিрзЯে рж░рзЯেржЫে! “ржк্рж░рж╕ুржк্ржд-ржнুржЬржЧাржХাрж░া ржЖржзাрж░ржкржж্ржоржмাрж╕িржиী!”

MASTER: "Ida, Pingala, and Sushumna are the three principal nerves. All the lotuses are located in the Sushumna. They are formed of Consciousness, like a tree made of wax — the branches, twigs, fruits, and so forth all of wax. The Kundalini lies in the lotus of the Muladhara. That lotus has fourteen petals. The Primordial Energy resides in all bodies as the Kundalini. She is like a sleeping snake coiled up — 'of the form of a sleeping snake, having the Muladhara for Her abode'. ] 

(рдордгि рд╕े) рднрдХ्рддिрдпोрдЧ рд╕े рдХुрд▓рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рд╢ीрдШ्рд░ рдЬाрдЧृрдд рд╣ोрддी рд╣ै । рдЗрд╕рдХे рдмिрдиा рдЬाрдЧृрдд рд╣ुрдП рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рджрд░्рд╢рди рдирд╣ीं рд╣ोрддे । 

рддुрдо рдПрдХाрдЧ्рд░рддा рдХे рд╕ाрде рдиिрд░्рдЬрди рдоें рдЧाрдпा рдХрд░рдиा – 

 рдЬाрдЧो рдоाँ рдХुрд▓рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी, 

 рддुрдоि рдм्рд░рд╣्рдоाрдирди्рджрд╕्рд╡рд░ूрдкिрдгी,  рддुрдоि рдиिрдд्рдпाрдирди्рджрд╕्рд╡рд░ूрдкिрдгी, 

рдк्рд░рд╕ुрдк्рдд्-рднुрдЬрдЧाрдХाрд░ा рдЖрдзाрд░рдкрдж्рдорд╡ाрд╕िрдиी। 

рдд्рд░िрдХोрдгे рдЬ्рд╡рд▓े рдХृрд╢ाрдиु, рддाрдкिрддा рд╣ोрдЗрд▓ो рддрдиु,

 рдоूрд▓ाрдзाрд░ рдд्рдпрдЬ рд╢िрд╡े рд╕्рд╡рдпрди्рднू-рд╢िрд╡-рд╡ेрд╖्рдЯिрдиी। 

рдЧрдЪ्рдЫ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиाрд░ि рдкрде, рд╕्рд╡ाрдзिрд╖्рдаाрдиे рд╣ोрдУ рдЙрджिрдд,

рдордгिрдкुрд░ рдЕрдиाрд╣рдд рд╡िрд╢ुрдз्рджाрдЬ्рдЮा рд╕ंрдЪाрд░िрдгी।

 рд╢िрд░рд╕ि рд╕рд╣рд╕्рдд्рд░рджрд▓े, рдкрд░ рд╢िрд╡ेрддे рдоिрд▓े,

рдХ्рд░ीрдбा рдХрд░ो рдХुрддूрд╣рд▓े, рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рджрджाрдпिрдиी। 

" рдУ рдоाँ рдХुрд▓рдХुрдг्рдбрд▓िрдиि, рддुрдо рдЬाрдЧो! рддुрдо рдиिрдд्рдпाрдирди्рдж- рд╕्рд╡рд░ूрдкिрдгी рд╣ो, рдм्рд░рд╣्рдоाрдирди्рдж-рд╕्рд╡рд░ूрдкिрдгी рд╣ो; рдР рдоूрд▓ाрдзाрд░ - рдкрдж्рдо рдоें рдмрд╕рдиेрдмाрд▓ी рдоाँ, рддुрдо् рд╕рд░्рдк рдХे рд╕рдоाрди рд╕ोрдпी рд╣ुрдИ рд╣ो। рдд्рд░िрддाрдкрд░ूрдкी рдЕрдЧ्рдиि рд╕े, рдУ рдоाँ, рдоेрд░ा рддрди - рдорди рдЬрд▓ा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдР рд╕्рд╡рдпрдо्рднू рд╢िрд╡ рдХी рд╕рд╣рдЪрд░ी рд╢िрд╡े, рдоूрд▓ाрдзाрд░ рдХो рдЫोрдб рд╕्рд╡ाрдзिрд╖्рдаाрди рдоें рдЙрджिрдд рд╣ोрдХрд░ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдХे рдкрде рд╕े рдКрдкрд░ рдЙрдаो। рдлिрд░ рдоाँ рдордгिрдкुрд░, рдЕрдиाрд╣рдд, рд╡िрд╢ुрдж्рдз рдФрд░ рдЖрдЬ्рдЮा рдЪрдХ्рд░ो рдоें рд╕े рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдорд╕्рддрдХ рдоें рд╕рд╣рд╕्рд░ाрд░ рдоें рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рдкрд░рдорд╢िрд╡ рдХे рд╕ाрде рдпुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрдУ, рдФрд░ рд╣े рдоाँ рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рджрджाрдпिрдиी, рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рдЖрдирди्рдж рдХे рд╕ाрде рдХ्рд░िрдбा рдХрд░ो।

[(ржоржгিрж░ ржк্рж░рждি) — ржнржХ্рждিржпোржЧে ржХুрж▓ржХুржг্ржбрж▓িржиী рж╢ীржШ্рж░ ржЬাржЧ্рж░ржд рж╣рзЯ। ржХিржи্рждু ржЗржиি ржЬাржЧ্рж░ржд ржиা рж╣рж▓ে ржнржЧржмাржиржжрж░্рж╢ржи рж╣рзЯ ржиা। ржЧাржи ржХрж░ে ржХрж░ে ржПржХাржЧ্рж░рждাрж░ рж╕рж╣িржд ржЧাржЗржмে — ржиিрж░্ржЬржиে ржЧোржкржиে —‘ржЬাржЧো ржоা ржХুрж▓ржХুржг্ржбрж▓িржиী! рждুржоি ржиিржд্ржпাржиржи্ржж рж╕্ржмрж░ূржкিржгী, ржк্рж░рж╕ুржк্ржд-ржнুржЬржЧাржХাрж░া ржЖржзাрж░ржкржж্ржоржмাрж╕িржиী।’

 —(To M.) The Kundalini is speedily awakened if one follows the path of bhakti. God cannot be seen unless She is awakened. Sing earnestly and secretly in solitude: "Waken, O Mother! O Kundalini, whose nature is Bliss Eternal! Thou art the serpent coiled in sleep, in the lotus of the Muladhara.]

“рдЧाрдиा рдЧाрдХрд░ рд╣ी рд░ाрдордк्рд░рд╕ाрдж рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдП рдеे । рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдЧाрдиा рдЧाрдиे рдкрд░ рдИрд╢्рд╡рд░рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддे рд╣ैं ।”

[“ржЧাржиে рж░াржоржк্рж░рж╕াржж рж╕িржж্ржз। ржм্ржпাржХুрж▓ рж╣рзЯে ржЧাржи ржЧাржЗрж▓ে ржИрж╢্ржмрж░ржжрж░্рж╢ржи рж╣рзЯ!”
"Ramprasad achieved perfection through singing. One obtains the vision of God if one sings with yearning heart."]

рдордгि – рдЬी рд╣ाँ, рдпрд╣ рд╕рдм рдПрдХ рдмाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рд╣ी рдорди рдХा рдЦेрдж рдоिрдЯ рдЬाрддा рд╣ै ।

[ржоржгি — ржЖржЬ্ржЮা, ржП-рж╕ржм ржПржХржмাрж░ ржХрж░рж▓ে ржоржиেрж░ ржЦেржж ржоিржЯে ржпাрзЯ!

M: "Grief and distress of mind disappear if one has these experiences but once."

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдЕрд╣ा ! рдЦेрдж рдоिрдЯ рдЬाрддा рд╣ै – рд╕рдд्рдп рд╣ै । “рдпोрдЧ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдХी рджो-рдЪाрд░ рдмाрддें рддुрдо्рд╣ें рдмрддрд▓ा рджेрдиी рдЪाрд╣िрдП ।

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржЖрж╣া! ржЦেржж ржоেржЯেржЗ ржмржЯে। “ржпোржЧেрж░ ржмিрж╖рзЯ ржЧোржЯাржХрждржХ ржоোржЯাржоুржЯি рждোржоাрзЯ ржмрж▓ে ржжিрждে рж╣ржмে।”

MASTER: "That is true. Distress of mind disappears for ever. I shall tell you a few things about yoga. 

  [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]  

ЁЯФЖЁЯЩП рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЙрди्рдирддि рдХे рд▓िрдП рдЙрдЪिрдд рд╕рдордп рдЖрдиे рдкрд░ рдЧुрд░ु (=T) рд╣ी рд╕рдм рдХुрдЫ рдХрд░рддे рд╣ैं !!ЁЯФЖЁЯЩП

[ржЕрж╣ংржХাрж░, ржд্ржпাржЧ рж╣рж▓েржЗ, ржЧুрж░ুржЗ рж╕ржм ржХрж░েржи, рж╕ржорзЯ рж╣рж▓েржЗ ржкাржЦি ржбিржо ржлুржЯোрзЯ।]

[Proper time for spiritual unfoldment.as soon as he gets rid of ego]

“рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЕрдг्рдбे рдХे рднीрддрд░ рдЪूрдЬा рдЬрдм рддрдХ рдмреЬा рдирд╣ीं рд╣ो рдЬाрддा рддрдм рддрдХ рдЪिреЬिрдпा рдЙрд╕े рдирд╣ीं рдлोреЬрддी ।

“рдкрд░рди्рддु рдХुрдЫ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП । рдЧुрд░ु рд╣ी рд╕рдм рдХुрдЫ рдХрд░рддे рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рдЕрди्рдд рдоें рдХुрдЫ рд╕ाрдзрдиा рднी рдХрд░ा рд▓ेрддा рд╣ैं । рдмреЬे рдкेреЬ рдХो рдЖрд░ी рд╕े рдХाрдЯрддे рд╕рдордп рдЬрдм  рдХाрдЯрдиा рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрдиे рдкрд░ рд░рд╣рддा рд╣ै, рддो рдХुрдЫ рд╣рдЯрдХрд░ рдЦреЬा рд╣ुрдЖ рдЬाрддा рд╣ै । рдкेреЬ рдлिрд░ рдЖрдк рд╣ी рд╣рд░рд╣рд░ाрдХрд░ рдЯूрдЯ рдЬाрддा рд╣ै ।

“ржХি ржЬাржи, ржбিржоেрж░ ржнিрждрж░ ржЫাржиা ржмрзЬ ржиা рж╣рж▓ে ржкাржЦি ржаোржХрж░াрзЯ ржиা। рж╕ржорзЯ рж╣рж▓েржЗ ржкাржЦি ржбিржо ржлুржЯোрзЯ।“рждржмে ржПржХржЯু рж╕াржзржиা ржХрж░া ржжрж░ржХাрж░। ржЧুрж░ুржЗ рж╕ржм ржХрж░েржи, — рждржмে рж╢েрж╖ржЯা ржПржХржЯু рж╕াржзржиা ржХрж░িрзЯে рж▓ржи। ржмрзЬ ржЧাржЫ ржХাржЯржмাрж░ рж╕ржорзЯ ржк্рж░াрзЯ рж╕ржмржЯা ржХাржЯা рж╣рж▓ে ржкрж░ ржПржХржЯু рж╕рж░ে ржжাঁрзЬাрждে рж╣рзЯ। рждাрж░ржкрж░ ржЧাржЫржЯা ржорзЬржорзЬ ржХрж░ে ржЖржкржиিржЗ ржнেржЩে ржкрзЬে।

MASTER:  But you see, the mother bird doesn't break the shell until the chick inside the egg is matured. The egg is hatched in the fullness of time. It is necessary to practise some spiritual discipline. The guru [рдЧुрд░ु =T, SV, Mother, C-IN-C рдирд╡рдиीрджा) no doubt does everything for the disciple; but at the end he makes the disciple work a little himself. When cutting down a big tree, a man cuts almost through the trunk; then he stands aside for a moment, and the tree falls down with a crash.]

“рдЬрдм рдиाрд▓ी рдХाрдЯрдХрд░ рдкाрдиी рд▓ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдФрд░ рдЬрдм рд╡рд╣ рд╕рдордп рдЖрддा рд╣ै рдХि рдеोреЬाрд╕ा рд╣ी рдХाрдЯрдиे рд╕े рдирд╣рд░ рдХे рд╕ाрде рдиाрд▓ी рдХा рдпोрдЧ рд╣ो рдЬाрдп, рддрдм рдиाрд▓ी рдХाрдЯрдиेрд╡ाрд▓ा рдХुрдЫ рд╣рдЯрдХрд░ рдЦреЬा рд╣ी рдЬाрддा рд╣ै । рддрдм рдоिрдЯ्рдЯी рднीрдЧрдХрд░ рдзँрд╕ рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рдирд╣рд░ рдХा рдкाрдиी рд╣рд░рд╣рд░ाрдХрд░ рдиाрд▓ी рдоें рдШुрд╕ рдкреЬрддा рд╣ै ।

[“ржпржЦржи ржЦাрж▓ ржХেржЯে ржЬрж▓ ржЖржиে, ржЖрж░-ржПржХржЯু ржХাржЯрж▓েржЗ ржиржжীрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржпোржЧ рж╣рзЯে ржпাржмে, рждржЦржи ржпে ржХাржЯে рж╕ে рж╕рж░ে ржжাঁрзЬাрзЯ, рждржЦржи ржоাржЯিржЯা ржнিржЬে ржЖржкржиিржЗ ржкрзЬে ржпাрзЯ, ржЖрж░ ржиржжীрж░ ржЬрж▓ рж╣ুрзЬрж╣ুрзЬ ржХрж░ে ржЦাрж▓ে ржЖрж╕ে।

"The farmer brings water to his field through a canal from the river. He stands aside when only a little digging remains to be done to connect the field with the water. Then the earth becomes soaked and falls of itself, and the water of the river pours into the canal in torrents.

“рдЕрд╣ंрдХाрд░, рдЙрдкाрдзि, рдЗрди рд╕рдм рдХा рдд्рдпाрдЧ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддे рд╣ैं । рдоैं рдкрдг्рдбिрдд рд╣ूँ, рдоैं рдЕрдоुрдХ рдХा рдЕрдкुрдд्рд░ рд╣ूँ, рдоैं рдзрдиी рд╣ूँ, рдоैं рдоाрдиी рд╣ूँ, рдЗрди рд╕рдм рдЙрдкाрдзिрдпों рдХो рдд्рдпाрдЧ рджेрдиे рд╕े рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддे рд╣ैं ।

[“ржЕрж╣ংржХাрж░, ржЙржкাржзি — ржП-рж╕ржм ржд্ржпাржЧ рж╣рж▓েржЗ ржИрж╢্ржмрж░ржХে ржжрж░্рж╢ржи ржХрж░া ржпাрзЯ। ‘ржЖржоি ржкржг্ржбিржд’, ‘ржЖржоি ржЕржоুржХেрж░ ржЫেрж▓ে’, ‘ржЖржоি ржзржиী’, ‘ржЖржоি ржоাржиী’ — ржП-рж╕ржм ржЙржкাржзি ржд্ржпাржЧ рж╣рж▓েржЗ ржжрж░্рж╢ржи।

"A man is able to see God as soon as he gets rid of ego and other limitations. He sees God as soon as he is free from such feelings as 'I am a scholar', 'I am the son of such and such a person', 'I am wealthy', 'I am honourable', and so forth.]

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69]

ЁЯФЖЁЯЩПрдЕрд╣ं рдоिрдЯрддे рд╣ी рдиिрдд्рдпाрдиिрдд्рдп рд╡िрд╡ेрдХ рд╣ोрддा рд╣ै, рд╡िрд╡ेрдХ рд╣ुрдП рдмिрдиा рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рдЧ्рд░рд╣рдг рдирд╣ींЁЯФЖЁЯЩП

[ рж╕ংрж╕াрж░ , ржжрж░্рж╢ржи, — рж╕্ржкрж░্рж╢ржи, — рж╕ржо্ржнোржЧ! ржЕржиিржд্ржп — ржПрж░ ржиাржо ржмিржмেржХ]

[Vision — touch — enjoyment- the world is illusory' — that is discrimination.]

“рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рд╕рдд्рдп рд╣ैं рдФрд░ рд╕рдм рдЕрдиिрдд्рдп – рд╕ंрд╕ाрд░ рдЕрдиिрдд्рдп рд╣ै – рдЗрд╕े рд╡िрд╡ेрдХ рдХрд╣рддे рд╣ैं । рд╡िрд╡ेрдХ рдХे рд╣ुрдП рдмिрдиा рдЙрдкрджेрд╢ों рдХा рдЧ्рд░рд╣рдг рдирд╣ीं рд╣ोрддा ।

[“ржИрж╢্ржмрж░ рж╕ржд্ржп ржЖрж░ рж╕ржм ржЕржиিржд্ржп, рж╕ংрж╕াрж░ ржЕржиিржд্ржп — ржПрж░ ржиাржо ржмিржмেржХ। ржмিржмেржХ ржиা рж╣рж▓ে ржЙржкржжেрж╢ ржЧ্рж░াрж╣্ржп рж╣рзЯ ржиা।"

'God alone is real and all else unreal; the world is illusory' — that is discrimination. One cannot assimilate spiritual instruction without discrimination.]

“рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рддे рдХрд░рддे рд╣ी рдЙрдирдХी рдХृрдкा рд╕े рд▓ोрдЧ рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддे рд╣ैं । рдХुрдЫ рдкрд░िрд╢्рд░рдо рднी рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП । рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рджрд░्рд╢рди рдФрд░ рдЖрдирди्рдж ।

‘рдЕрдоुрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╕ोрдиे рдХा рдШреЬा рдЧреЬा рд╣ुрдЖ рд╣ै, рдпрд╣ рд╕ुрдирддे рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рджौреЬ рдкреЬрддा рд╣ै рдФрд░ рдЦोрджрдиे рд▓рдЧ рдЬाрддा рд╣ै । рдЦोрджрддे рдЦोрджрддे рд╕िрд░ рд╕े рдкрд╕ीрдиा рдиिрдХрд▓ рдЬाрддा рд╣ै । рдмрд╣ुрдд рджेрд░ рддрдХ рдЦोрджрдиे рдХे рдмाрдж рдХрд╣ीं рдХुрджाрд░ рдоें рдардирдХाрд░ рдЖрддी рд╣ै । рддрдм рдХुрджाрд░ рдлेंрдХрдХрд░ рд╡рд╣ рджेрдЦрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдШреЬा рдиिрдХрд▓ा рдпा рдирд╣ीं ? рдШреЬा рдЕрдЧрд░ рджीрдЦ рдкреЬा рддрдм рддो рдЙрд╕рдХे рдЖрдирди्рдж рдХा рдкाрд░ाрд╡ाрд░ рдирд╣ीं рд░рд╣ рдЬाрддा – рд╡рд╣ рдиाрдЪрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै ।

“рдШреЬा рдмाрд╣рд░ рд▓ाрдХрд░ рдЙрд╕рдоें рд╕े рдоुрд╣рд░ें рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рд╡рд╣ рдЧिрдирддा рд╣ै । рддрдм рдХिрддрдиा рдЖрдирди्рдж рд╣ोрддा рд╣ै ! рджрд░्рд╢рди, рд╕्рдкрд░्рд╢ рдФрд░ рд╕ंрднोрдЧ – рдХ्рдпों ?”

[“рж╕াржзржиা ржХрж░рждে ржХрж░рждে рждাঁрж░ ржХৃржкাрзЯ рж╕িржж্ржз рж╣рзЯ। ржПржХржЯু ржЦাржЯা ржЪাржЗ। рждাрж░ржкрж░ржЗ ржжрж░্рж╢ржи ржУ ржЖржиржи্ржжрж▓াржн। “ржЕржоুржХ ржЬাрзЯржЧাрзЯ рж╕োржиাрж░ ржХрж▓рж╕ী ржкোрждা ржЖржЫে рж╢ুржиে рж▓োржХ ржЫুржЯে ржпাрзЯ। ржЖрж░ ржЦুঁрзЬрждে ржЖрж░ржо্ржн ржХрж░ে। ржЦুঁрзЬрждে ржЦুঁрзЬрждে ржоাржеাрзЯ ржШাржо ржкрзЬে। ржЕржиেржХ ржЦোঁрзЬাрж░ ржкрж░ ржПржХ ржЬাрзЯржЧাрзЯ ржХোржжাрж▓ে ржаржи্‌ ржХрж░ে рж╢ржм্ржж рж╣рж▓; ржХোржжাрж▓ ржлেрж▓ে ржжেржЦে, ржХрж▓рж╕ী ржмেрж░িрзЯেржЫে ржХি ржиা। ржХрж▓рж╕ী ржжেржЦে ржиাржЪрждে ржеাржХে। “ржХрж▓рж╕ী ржмাрж░ ржХрж░ে ржоোрж╣рж░ ржвেрж▓ে, рж╣াрждে ржХрж░ে ржЧржгে — ржЖрж░ ржЦুржм ржЖржиржи্ржж ! ржжрж░্рж╢ржи, — рж╕্ржкрж░্рж╢ржи, — рж╕ржо্ржнোржЧ! — ржХেржоржи?”

"Through the practice of spiritual discipline one attains perfection, by the grace of God. But one must also labour a little. Then one sees God and enjoys bliss. If a man hears that a jar filled with gold is buried at a certain place, he rushes there and begins to dig. He sweats as he goes on digging. After much digging he feels the spade strike something. Then he throws away the spade and looks for the jar. At the sight of the jar he dances for joy. Then he takes up the jar and pours out the gold coins. He takes them into his hand, counts them, and feels the ecstasy of joy. Vision — touch — enjoyment. Isn't it so?"]

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯФЖЁЯЩПрдЬो рдЕрдкрдиा рдЖрджрдоी рд╣ै, рдЙрд╕рдХो рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХрд░рдиे рдкрд░ рднी рд╡рд╣ рдиाрд░ाрдЬ рдирд╣ीं рд╣ोрддा ЁЯФЖЁЯЩП

рдордгि – рдЬी рд╣ाँ ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХुрдЫ рджेрд░ рдЪुрдк рд╣ो рд░рд╣े । рдлिрд░ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे –

“рдЬो рдоेрд░े рдЕрдкрдиे рдЖрджрдоी рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ें рдбाँрдЯрдиे рдкрд░ рднी рд╡े рдЖрдПँрдЧे ।

рдЕрд╣ा ! рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХा рдХैрд╕ा рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╣ै ! рдоाँ рдХाрд▓ी рдХो рдкрд╣рд▓े рдЙрд╕рдХे рдЬी рдоें рдЬो рдЖрддा рдеा рд╡рд╣ी рдХрд╣рддा рдеा рдоैंрдиे рдЪिреЭрдХрд░ рдПрдХ рджिрди рдХрд╣ा рдеा ‘рдоूрд░्рдЦ, рддू рдЕрдм рдпрд╣ाँ рди рдЖрдиा ।’ рддрдм рд╡рд╣ рдзीрд░े рдзीрд░े рдЬाрдХрд░ рдХुрдЫ рдХाрдо рдХрд░рдиे рд▓рдЧा। рдЬो рдЕрдкрдиा рдЖрджрдоी рд╣ै, рдЙрд╕рдХो рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХрд░рдиे рдкрд░ рднी рд╡рд╣ рдиाрд░ाрдЬ рдирд╣ीं рд╣ोрддा – рдХ्рдпों ?”

[“ржЖржоাрж░ ржпাрж░া ржЖржкржиাрж░ рж▓োржХ, рждাржжেрж░ ржмржХрж▓েржУ ржЖржмাрж░ ржЖрж╕ржмে।“ржЖрж╣া, ржирж░েржи্ржж্рж░েрж░ ржХি рж╕্ржмржнাржм। ржоা-ржХাрж▓ীржХে ржЖржЧে ржпা ржЗржЪ্ржЫা рждাржЗ ржмрж▓ржд; ржЖржоি ржмিрж░ржХ্ржд рж╣рзЯে ржПржХржжিржи ржмрж▓েржЫিрж▓াржо, ‘рж╢্ржпাрж▓া, рждুржЗ ржЖрж░ ржПржЦাржиে ржЖрж╕িрж╕ ржиা।’ рждржЦржи рж╕ে ржЖрж╕্рждে ржЖрж╕্рждে ржЧিрзЯে рждাржоাржХ рж╕াржЬে। ржпে ржЖржкржиাрж░ рж▓োржХ, рждাржХে рждিрж░рж╕্ржХাрж░ ржХрж░рж▓েржУ рж░াржЧ ржХрж░ржмে ржиা। ржХি ржмрж▓?”

MASTER: "Those who are my own will come here even if I scold them. Look at Narendra's nature! At first he used to abuse my Mother Kali very much. One day I said to him sharply, 'Rascal! Don't come here any more.' He slowly left the room and prepared a smoke. He who is one's own will not be angry even if scolded. What do you say?"]

рдордгि – рдЬी рд╣ाँ ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╕्рд╡рддः рд╕िрдж्рдз рд╣ै । рдиिрд░ाрдХाрд░ рдкрд░ рдЙрд╕рдХी рдиिрд╖्рдаा рд╣ै ।

рдордгि(рд╕рд╣ाрд╕्рдп) – рдЬрдм рдЖрддा рд╣ै рддрдм рдПрдХ рдорд╣ाрднाрд░рдд рд░рдЪ рд▓ाрддा рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЖрдирди्рдж рд╕े рд╣ँрд╕рддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं – “рд╣ाँ рд╕рдЪ рд╣ैं ।”

(рек)

 [(24 рджिрд╕ंрдмрд░, 1883 ) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд - 69] 

ЁЯФЖЁЯЩП`рдПрдХाрджрд╢ी рдХрд░рдиे рд╕े рдорди рдмрд╣ुрдд рдкрд╡िрдд्рд░ рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рднрдХ्рддि рд╣ोрддी рд╣ै'ЁЯФЖЁЯЩП

рджूрд╕рд░े рджिрди рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, реирел рджिрд╕рдо्рдмрд░, рдХृрд╖्рдгрдкрдХ्рд╖ рдХी рдПрдХाрджрд╢ी рд╣ै । рджिрди рдХे рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ोрдЧा । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдЕрднी рднोрдЬрди рдирд╣ीं рдХिрдпा । рдордгि рдФрд░ рд░ाрдЦाрд▓ рдЖрджि рднрдХ्рдд рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдХрдорд░े рдоें рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं ।

[ржкрж░ржжিржи ржоржЩ্ржЧрж▓ржмাрж░, рзирзлрж╢ে ржбিрж╕েржо্ржмрж░, ржХৃрж╖্ржгржкржХ্рж╖েрж░ ржПржХাржжрж╢ী। ржмেрж▓া ржк্рж░াрзЯ ржПржЧাрж░ржЯা рж╣ржЗржмে। ржаাржХুрж░েрж░ ржПржЦржиржУ рж╕েржмা рж╣рзЯ ржиাржЗ। ржоржгি рж░াржЦাрж▓াржжি ржнржХ্рждেрж░া ржаাржХুрж░েрж░ ржШрж░ে ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи।

The following day was Tuesday; the ekadasi day of the lunar fortnight. It was eleven o'clock in the morning and the Master had not yet taken his meal. M., Rakhal, and other devotees were sitting in the Master's room.

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг(рдордгि рд╕े) – рдПрдХाрджрд╢ी рдХрд░рдиा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै । рдЗрд╕рд╕े рдорди рдмрд╣ुрдд рдкрд╡िрдд्рд░ рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рднрдХ्рддि рд╣ोрддी рд╣ै, рд╕рдордЭे ?

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (ржоржгিрж░ ржк্рж░рждি) — ржПржХাржжрж╢ী ржХрж░া ржнাрж▓। ржУрждে ржоржи ржмрзЬ ржкржмিржд্рж░ рж╣рзЯ, ржЖрж░ ржИрж╢্ржмрж░েрждে ржнржХ্рждি рж╣рзЯ। ржХেржоржи?

MASTER (to M.): "One should fast on the eleventh day of the lunar fortnight. That purifies the mind and helps one to develop love of God. Isn't that so?"

рдордгिрдЬी рд╣ाँ ।

ржоржгি — ржЖржЬ্ржЮা, рж╣াঁ।

M: "Yes, sir."

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоुреЭी (рдЪूреЬा) рдФрд░ рджूрдз – рдпрд╣ी рдЦाрдУрдЧे, рдХ्рдпों ?

[рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржЦржЗ-ржжুржз ржЦাржмে, — ржХেржоржи?

MASTER: "But you may take milk and puffed rice. Don't you think so?"]

========

`рджेрд░ рдХрднी рдирд╣ीं рд╣ोрддी , рдЬрдм рдЬाрдЧो рддрднी рд╕рд╡ेрд░ा।' 

     рдУ рднाрдИ !  рдЙрдаो, рдЬाрдЧो, рдЕрдм рдЦोрд▓ो рдЖँрдЦे ! рдЬрд░ा рджेрд╢-рджुрдиिрдпा рдХो рджेрдЦो; рдмрд╣ुрдд рд╕ो рд▓िрдпा, рдмрд╣ुрдд рдЦो рд▓िрдпा, рдЕрдм рдХुрдЫ рдХрд░рдХे рджिрдЦрд▓ाрдУ।  рдпे рд╕рдордп рдЬो рд╣ाрдеों рд╕े рдиिрдХрд▓ рдЬाрдПрдЧा, рдлिрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЖрдиे рд╡ाрд▓ा рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕ рдмрд╣ुрдоूрд▓्рдп рдпुрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдХो рдмेрдХाрд░ рдХी рдоोрд╣-рдоाрдпा рдоें рдлрд╕ рдХрд░ рдХ्рдпों рдмрд░्рдмाрдж рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ो?  рдХुрдЫ рдЕрдкрдиे рд╕рдкрдиे рдкूрд░े рдХрд░ो, рдХрд░ो рдХुрдЫ рдкрд░ोрдкрдХाрд░, рдЗрди рдмंрдж рдЖँрдЦों рд╕े рдкрдЯ्рдЯी рд╣рдЯाрдХे рджेрдЦो рдмाрд╣рд░ рдПрдХ рдмाрд░ ।। рдмुреЭाрдкे рдоें рдЦुрдж рдХो рдХोрд╢рддे рд░рд╣ рдЬाрдУрдЧे рдЬрдм рдПрдХ рдЧ्рд▓ाрд╕ рднी рдиा рдЙрдаाрдпा рдЬाрдПрдЧा।  рдмрд╣ु-рдмेрдЯे, рджाрдоाрдж-рдмेрдЯी, рдиाрддी-рдкोрддे  рд╕рдм рдЕрдкрдиे рдоे рдорд╕्рдд рд╣ोंрдЧे। рдЬो рдЖрдЬ рддрдХ рдХिрдпा рд╣ै, рддुрдордиे рдХрд▓ рддुрдо्рд╣ें рд╡рд╣ी рд╡ाрдкрд╕ рдоिрд▓ рдЬाрдПрдЧा। 6 рдордИ, 1971 рд╕े 6 рдордИ , 2022 рддрдХ рдХुрд▓ 52 test match рдЦेрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рдЕрдм рдЕрдж्рд╡ैрдд рдЬ्рдЮाрди рдХो рдЖँрдЪрд▓ рдоें рдмाँрдзрдХрд░ рджूрд╕рд░ी рдкाрд░ी`Second innings' рдЦेрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЬाрдУ !

рд╣िंрджू рдкंрдЪांрдЧ рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоाрд╣ рдХी 11рд╡ीं рддीрдеि рдХो рдПрдХाрджрд╢ी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдПрдХाрджрд╢ी рдХो рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рддिрдеि рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХी рдмрдб़ी рдорд╣िрдоा рд╣ै। рдПрдХ рд╣ी рджрд╢ा рдоें рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиे рдЖрд░ाрдз्рдп рджेрд╡ рдХा рдкूрдЬрди рд╡ рд╡ंрджрди рдХрд░рдиे рдХी рдк्рд░ेрд░рдгा рджेрдиे рд╡ाрд▓ा рд╡्рд░рдд рд╣ी рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдорд╣ीрдиे рдоें рдПрдХाрджрд╢ी рджो рдмाрд░ рдЖрддी рд╣ै–рдПрдХ рд╢ुрдХ्рд▓ рдкрдХ्рд╖ рдХे рдмाрдж рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдХृрд╖्рдг рдкрдХ्рд╖ рдХे рдмाрдж। рдкूрд░्рдгिрдоा рдХे рдмाрдж рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी рдПрдХाрджрд╢ी рдХो рдХृрд╖्рдг рдкрдХ्рд╖ рдХी рдПрдХाрджрд╢ी рдФрд░ рдЕрдоाрд╡рд╕्рдпा рдХे рдмाрдж рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी рдПрдХाрджрд╢ी рдХो рд╢ुрдХ्рд▓ рдкрдХ्рд╖ рдХी рдПрдХाрджрд╢ी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рдХे рджिрди рд╡्рд░рдд рд░рдЦрдиे рд╕े рдХрдИ рд▓ाрдн рдоिрд▓рддे рд╣ैं। рд╡्рд░рдд рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓ा рд╡्рдпрдХ्рддि рдоोрд╣ рдХे рдмंрдзрди рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рд╣рдЬाрд░ рдЧाрдпों рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рдкुрдг्рдп рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕ाрд▓ рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी 12 рдордИ рдЧुрд░ुрд╡ाрд░ рдХो рд╣ै।

1.рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी [Mohini Ekadashi  рдЧुрд░ुрд╡ाрд░, 12 рдордИ ,2022]:> 

рдоोрд╣िрдиी рдЕрд╡рддाрд░ : рдоोрд╣िрдиी  рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╕्рдд्рд░ी рд░ूрдк рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдЙрди्рд╣ें рдРрд╕े рд╕्рдд्рд░ी рд░ूрдк рдоें рджिрдЦाрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬो рд╕рднी рдХो рдоोрд╣िрдд рдХрд░ рд▓े। рдкुрд░ाрдгों рдоें рдЬिрди्рд╣ें рдкुрд░ाрдг рдкुрд░ुрд╖ рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै, рд╡рд╣ рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рднुрд╡рди рдоोрд╣िрдиी рдоुрд╕्рдХाрди рдХे рд╕ाрде рд╕ाрд░े рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдпрд╣ी рдЙрдирдХा рдХाрдо рдФрд░ рдХрд░्рддрд╡्рдп рднी рдмрддाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрдЦिрд░, рдЙрд╕ рдкुрд░ाрдг - рдкुрд░ुрд╖ рдХो рд╕्рдд्рд░ी рдХा рдЕрд╡рддाрд░ рдХ्рдпों рд▓ेрдиा рдкрдб़ा? рдЕрд╡рддाрд░ рд╢рдм्рдж рдХो рдеोрдб़ा рдЖрд╕ाрди рдХрд░ рджें рддो рдЗрд╕े рдРрд╕े рдХрд╣ीं рдХि рдкुрд░ुрд╖ рдХो рд░ूрдк рдмрджрд▓рдХрд░ рд╕्рдд्рд░ी рдХ्рдпों рдмрдирдиा рдкрдб़ा? рдЬрдмрдХि рдХрдИ рд╕ुंрджрд░ рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХे рдиाрдо рдоौрдЬूрдж рдеे ? рдЬैрд╕े  рдЗंрдж्рд░ рдХी рд╕рднा рдоें рд░ंрднा, рдоेрдирдХा рдЬैрд╕ी рдЕрдк्рд╕рд░ाрдПं рдЕрдкाрд░ рд╕ुंрджрд░ рдеीं।  рд╡рд╣ рдиृрдд्рдп рдФрд░ рдЧाрди рдХी рднी рдорд╣ाрд░рдеी рдеीं।  рд▓ेрдХिрди рдПрдХ рддрд░्рдХ рдРрд╕ा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдЕрдк्рд╕рд░ाрдПं рджेрд╡-рджाрдирд╡ों рджोрдиों рдХी рдкрд░िрдЪिрдд рдеीं। рдЕрдоृрдд-рдХрд▓рд╢ рд╡ाрд▓ी рдХрдеा рдоें рдПрдХ рдРрд╕ा рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рд╕्рдд्рд░ी рдХिрд░рджाрд░ рдЪाрд╣िрдП рдеा, рдЬिрд╕े рдХोрдИ рдЬाрдирддा рди рд╣ो।  рд╣ुрдЖ рднी рдпрд╣ी, рдЕрд╕ुрд░ рдЙрд╕рдХी рд╕ुंрджрд░рддा рд╕े рдЗрддрдиे рдоोрд╣िрдд рд╣ुрдП рдХि рдиाрдо-рдЧांрд╡ рддो рдкूрдЫрдиा рднूрд▓ рдЧрдП рдЙрд▓्рдЯा рдЕрдоृрдд рдХрд▓рд╢ рд╕ौंрдк рджिрдпा।  рдЗрд╕ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдХो рдкौрд░ाрдгिрдХ рд╕्рдд्рд░ी-рдЬाрд╕ूрд╕ी рдЧрддिрд╡िрдзि [рдоोрд╣िрдиी рдЕрд╡рддाрд░ рдХрднी рд╕िрди्рджूрд░ рдирд╣ीं рд▓рдЧाрддी рдпрд╣ी рд╣ै Bh рдХी рдкрд╣рдЪाрди ?]   рдХा рдПрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдоाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдк्рд░ेрдо рдоें рд╡рд╢ीрднूрдд рд╣ोрдХрд░ рдХोрдИ рднी рд╕рдм рднूрд▓ рдЬाрддा рд╣ै, рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рд╣ी рдХ्рдпों рди рд╣ों। рдХрднी рдорд╣ाрджेрд╡ рдХो рднрд╕्рдоाрд╕ुрд░ рд╕े рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рддो рдХрднी рдЕрд╕ुрд░ों рд╕े рдЕрдоृрдд рд▓ेрдХрд░ рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдкिрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╢्рд░ीрд╣рд░ि рд╣ी рдоोрд╣िрдиी рдЕрд╡рддाрд░ рд▓ेрддे рд╣ैं।  рдЗрд╕ рдЕрд╡рддाрд░ рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдорд╣ाрднाрд░рдд рдоें рднी рдЖрддा рд╣ै।

рдорд╣рд░्рд╖ि рд╢ुрдХрджेрд╡ рдиे рдмрддाрдпा рдоोрд╣िрдиी рдХा рд░рд╣рд╕्рдп- (рдХрдИ рдЕрд╕ुрд░ों рдХा рдЕंрдд рд╕्рдд्рд░ी рд╢рдХ्рддि рдиे рдХिрдпा) рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рднाрдЧрд╡рдд рдХрдеा рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдХो рд╕ुрдиाрддे рд╣ुрдП рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕ंрдд-рдорд╣ाрдд्рдоा рднी рдЗрд╕ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдХा рд╕ंрдХेрдд рд╕рдордЭрдиे рдХी рдУрд░ рдЗрд╢ाрд░ा рдХрд░рддे рд╣ैं।  рдаीрдХ рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдЬैрд╕े рд░ाрдЬा рдЬрди्рдоेрдЬрдп рдХो рднाрдЧрд╡рдд рдФрд░ рдкुрд░ाрдг рдХी рдХрдеा рд╕ुрдиाрддे рд╣ुрдП рдЛрд╖ि рд╢ुрдХрджेрд╡ рдЬी рдоोрд╣िрдиी рдЕрд╡рддाрд░ рдХी рдмाрдд рдкрд░ рд░ुрдХ рдЧрдП।  рдХ्рдпा рд╣ै рдоोрд╣िрдиी рдХा рд╕ंрдХेрдд ? рдпрд╣ां рд╡рд╣ рдЗрд╕ рдмाрдд рдкрд░ рдЬोрд░ рджेрддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рд░ाрдЬрди, рдпрд╣ рд╕िрд░्рдл рдЗрддрдиी рд╕ी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рдЬрдЧрджीрд╢ рдиे рдоोрд╣िрдиी рдЕрд╡рддाрд░ рд▓िрдпा, рдмрд▓्рдХि рдЗрд╕рдХे рдЬрд░िрдП рд╡рд╣ рд╕ंрдХेрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд╕्рдд्рд░ी рд╣ी рд╢рдХ्рддि рд╣ै।  рдк्рд░рдХृрддि рдХा рдЬो рднी рд░ूрдк рд╣ै рд╡рд╣ рд╕्рдд्рд░ी рд░ूрдк рд╣ै। рдпाрдиी рд╣рд░ рдкुрд░ुрд╖ рдоें рд▓ाрд▓рди-рдкाрд▓рди, рдк्рд░ेрдо, рджрдпा, рдХрд░ुрдгा рдФрд░ рдХ्рд░ोрдз рдХा рдЬो рдЖंрддрд░िрдХ рднाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдКрдкрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдХрдаोрд░рддा рдХा рдЖрд╡рд░рдг рдЪрдв़ाрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕्рдд्рд░ी рдХा рд╣ी рджिрдпा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рд╣рд░ рдкुрд░ुрд╖ рдХी рд╢рдХ्рддि рд╣ै рд╕्рдд्рд░ी। рддुрдо рд░ाрдЬा рд╣ो рдФрд░ рд╕рдж् рд╡िрдЪाрд░ों рд╕े рдЕрдкрдиी рдк्рд░рдЬा рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦрддे рд╣ो, рддो рдпрд╣ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЕंрджрд░ рдЫिрдкी рд╣ुрдИ рд╡рдд्рд╕рд▓ा рдФрд░ рдордорддा рд╣ै, рдЗрд╕рд╕े рдХोрдИ рдЕрдЫूрддा рдирд╣ीं рд░рд╣ рд╕рдХрддा। рдпрд╣ рдЕрд╡рддाрд░ рдорд╣рдЬ рд╢िрд╡ рдХो рднрд╕्рдоाрд╕ुрд░ рд╕े рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рд╣ै, рдФрд░ рди рд╣ी рдХेрд╡рд▓ рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдЕрдоृрдд рдкिрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рдЕрд╡рддाрд░ рдмрддाрддा рд╣ै рдХि рдкुрд░ुрд╖ рдХो рдЬрдм рдЕрдкрдиे рдмाрд╣ुрдмрд▓ рдФрд░ рд╡рд░्рдЪрд╕्рд╡ рдкрд░ рдШрдоंрдб рд╣ो рдЬाрдП рддो рдмрд╕ рдПрдХ рдмाрд░ рд╡рд╣ рдЦुрдж рдХो рдХрдИ рдкрд░рддों рдХे рдиीрдЪे рдЭांрдХ рдХрд░ рджेрдЦ рд▓े।  

рдпрд╣ी рд╡рдЬрд╣ рд╣ै рдХि рдЖрдЧे рдЪрд▓рдХрд░ рдХрдИ рдХाрдоी рдФрд░ рдкाрдк рдХे рдкрд░्рдпाрдп рд╣ो рдЪрд▓े рдЕрд╕ुрд░ों рдХा рдЕंрдд рд╕्рдд्рд░ी рд╢рдХ्рддि рдиे рдХिрдпा, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЦुрдж рдХो рдк्рд░рдХृрддि рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ी рдоाрди рд▓िрдпा рдеा।  рдЛрд╖ि рд╢ुрдХрджेрд╡ рдХे рдЗрд╕ рдХрдерди рдкрд░ рдЫрдж्рдо рдиाрд░ीрд╡ाрджी рд╕рд╡ाрд▓ , рд╕ेрдХ्рдпुрд▓рд░рд╡ाрджी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рди्рдпाрдп рдХे рдкैрд░ोрдХाрд░,  рд╕िрд░ рдЙрдаाрдПं рдЗрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╕ाрдл рдХрд░ рджेрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै рдХि рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рд╣ीрдирддा рдФрд░ рдЕрдкрд░ाрдз рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा, рдЖрддंрдХрд╡ाрджी рди рдкुрд░ुрд╖ рд░рд╣ рдЬाрддा рд╣ै рди рд╣ी рд╕्рдд्рд░ी, рди рд╣िрди्рджू рди рдоुрд╕рд▓рдоाрди।  рдЙрд╕े рдЗрди рд╕рдмрд╕े рдкрд░े рд╕िрд░्рдл рдЕрдкрд░ाрдзी рд╣ी рд╕рдордЭрдиा рдЪाрд╣िрдП. 

рдмрд╣्рдо рд╡ैрд╡рд░्рдд рдкुрд░ाрдг рдм्рд░рд╣्рдоा рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ृрд╖्рдЯि рдХी рд░рдЪрдиा рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддा рд╣ै।  рдЙрд╕ рджौрд░ाрди рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी рдХा рдЕрд╡рддрд░рдг рд╣ुрдЖ।  рдЗрд╕ी рд╕्рдд्рд░ी рдХी рдоुрд╕्рдХाрди рд╕े рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрдХрд░ рдм्рд░рд╣्рдиांрдб рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдЧрдИ। рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдФрд░ рдкрдж्рдо рдкुрд░ाрдг рднी рдпрд╣ рдмрддाрддे рд╣ैं рдХि рд╡िрд╖्рдгु рдХे рдЖрдЬ्рдЮाрдЪрдХ्рд░ рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рджेрд╡ी рд╣ी рд╡िрд╢्рд╡ рдоोрд╣िрдиी рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рдХाрд░рдг рдк्рд░ाрдгि рдХी рдмुрдж्рдзि, рд╕्рдоृрддि рдФрд░ рдоेрдзा рд╢рдХ्рддि рд╣ोрддी рд╣ै।  рдпрд╣ी рджेрд╡ी рдиींрдж, рднूрдЦ, рдк्рдпाрд╕ рдХो рднी рдЬрдЧाрддी рд╣ैं рдФрд░ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдоें рд░рдЦрддी рд╣ैं।  рд╢ाрдХ्рдд рдкрд░ंрдкрд░ा рдоें рдЗрд╕े рд╣ी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд░ूрдк рдоें рдд्рд░िрдкुрд░ рд╕ुंрджрд░ी рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै।  рд╡ाрдпु рдкुрд░ाрдг рдоें рдордзु - рдХैрдЯрдн рд░ाрдХ्рд╖рд╕ों рдХे рд╡рдз рд╕े рдкрд╣рд▓े рдоोрд╣िрдиी рд╣ी рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрдХрд░ рд╡िрд╖्рдгु рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рддी рд╣ैं।  рдоोрд╣िрдиी рдХी рд╣ी рдоाрдпा рдХे рдк्рд░рднाрд╡ рдоें рд░ाрдХ्рд╖рд╕ों рдиे рд╡िрд╖्рдгु рд╕े рдЦुрдж рдХी рд╣ी рдоृрдд्рдпु рдХा рд╡рд░ рдоांрдЧ рд▓िрдпा।  

 рд╕рдоुрдж्рд░ рдоंрдерди рдХे рд╕рдордп рдЬрдм рджेрд╡рддाрдУं рд╡ рдЕрд╕ुрд░ों рдХो рд╕ाрдЧрд░ рд╕े рдЕрдоृрдд рдоिрд▓ рдЪुрдХा рдеा, рддрдм рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдпрд╣ рдбрд░ рдеा рдХि рдЕрд╕ुрд░ рдХрд╣ीं рдЕрдоृрдд рдкीрдХрд░ рдЕрдорд░ рди рд╣ो рдЬाрдпें। рддрдм рд╡े рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХे рдкाрд╕ рдЧрдпे рд╡ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХी рдХि рдРрд╕ा рд╣ोрдиे рд╕े рд░ोрдХें। рддрдм рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдиे рдоोрд╣िрдиी рдЕрд╡рддाрд░ рд▓ेрдХрд░ рдЕрдоृрдд рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдкिрд▓ाрдпा рд╡ рдЕрд╕ुрд░ों рдХो рдоोрд╣िрдд рдХрд░ рдЕрдорд░ рд╣ोрдиे рд╕े рд░ोрдХा।

рд╡ैрд╢ाрдЦ рд╢ुрдХ्рд▓ рдПрдХाрджрд╢ी рдХो рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рдордиाрдИ рдЬाрддी рд╣ै। рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдЗрд╕ рджिрди рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдиे рдоोрд╣िрдиी рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХिрдпा рдеा, рдЬिрд╕े рджेрдЦрдХрд░ рд╢िрд╡рдЬी рднी рдХाрдоाрддुрд░ рд╣ो рдЧрдП рдеे। рдЗрд╕рдХे рдкीрдЫे рдПрдХ рдкौрд░ाрдгिрдХ рдХрдеा рд╣ै рдХि рдЬрдм рджेрд╡ाрд╕ुрд░ рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рд╣ुрдЖ рдеा рддो рдЙрд╕рдоें рджेрд╡рддाрдУं рдХो рджैрдд्рдпों рдХे рд░ाрдЬा рдмрд▓ि рдиे рдкрд░ाрдЬिрдд рдХрд░рдХे рдЙрдирд╕े рд╕्рд╡рд░्рдЧ рд▓ोрдХ рдЫीрди рд▓िрдпा рдеा। рджेрд╡рд░ाрдЬ рдЗंрдж्рд░ рдЬрдм рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХे рдкाрд╕ рд╕рдоाрдзाрди рдХे рд▓िрдП рдкрд╣ुंрдЪे рддрдм рд╡िрд╖्рдгु рднрдЧрд╡ाрди рдиे рдЙрди्рд╣ें рдХ्рд╖ीрд░рд╕ाрдЧрд░ рдоें рд╡िрд╡िрдз рд░рдд्рди рд╣ोрдиे рдХी рдЬाрдирдХाрд░िрдпां рджीं рдФрд░ рд╕ाрде-рд╕ाрде рдпрд╣ рднी рдмрддाрдпा рдХि рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рдЕрдоृрдд рднी рдЫुрдкा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рддрдм рд╡िрд╖्рдгु рднрдЧрд╡ाрди рдиे рджेрд╡рд░ाрдЬ рдЗंрдж्рд░ рдХो рджेрд╡ों рдФрд░ рдЕрд╕ुрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╕рдоुрдж्рд░ рдоंрдерди рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा рдеा । рдЗंрдж्рд░, рд╡िрд╖्рдгु рдЬी рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд▓ेрдХрд░ рджैрдд्рдпрд░ाрдЬ рдмрд▓ि рдХे рдкाрд╕ рдЧрдП рдФрд░ рд╕рдоुрдж्рд░ рдоंрдерди рдХे рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рд░ाрдЬी рдХिрдпा। рдлिрд░ рдХ्рд╖ीрд░ рд╕ाрдЧрд░ рдоें рд╕рдоुрдж्рд░ рдоंрдерди рд╣ुрдЖ। рдЬिрд╕рдоें рдХुрд▓ 14 рд░рдд्рди рдоिрд▓े। рдЙрдирдоें рдзрди्рд╡ंрддрд░ी рд╡ैрдж्рдп рдЕрдоृрдд рдХрд▓рд╢ рд▓ेрдХрд░ рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдП।рдЙрд╕рдЕрдоृрдд-рдХрд▓рд╢ рдХो рд▓ेрдХрд░ рджेрд╡рддाрдУं рдФрд░ рд░ाрдХ्рд╖рд╕ों рдоें рд╡िрд╡ाрдж рд╣ो рдЧрдпा। рджैрдд्рдпों рдиे рдЕрдоृрдд рдХрд▓рд╢ рджेрд╡рддाрдУं рд╕े рдЫीрди рд▓िрдпा। рдлिрд░ рджैрдд्рдп рдЖрдкрд╕ рдоें рдЙрд╕े рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЭрдкрдЯрдиे рд▓рдЧे। рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХो рдЬрдм рдкрддा рдЪрд▓ा рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рд╕ुंрджрд░ рд╕्рдд्рд░ी рдХा рдЕрд╡рддाрд░ рдзाрд░рдг рдХिрдпा। рдЙрд╕рдХा рдиाрдо рдоोрд╣िрдиी рдеा। рдоोрд╣िрдиी рдЗрддрдиी рдЬ्рдпाрджा рд╕ुंрджрд░ рдФрд░ рдХाрдоुрдХ рдеीं рдХि рдЕрдЪ्рдЫे рд╕े рдЕрдЪ्рдЫा рддрдкрд╕्рд╡ी рднी рдЙрд╕े рджेрдЦрдХрд░ рдЕрдкрдиा рдЖрдкा рдЦो рдмैрдаे। 

Raja Ravi Varma, Mohini (Oleograph).jpg

рдЕрдоृрдд рдХрд▓рд╢ рдХो рд▓ेрдХрд░ рдЖрдкрд╕ рдоें рд▓рдб़ рд░рд╣े рджैрдд्рдпों рдХे рдмीрдЪ рдЬрдм рдоोрд╣िрдиी рдкрд╣ुंрдЪी рддो рджैрдд्рдпों рдоें рдЦрд▓рдмрд▓ी рдордЪ рдЧрдИ। рдоोрд╣िрдиी рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╕рднी рджैрдд्рдпों рдХीं рдЖंрдЦें рдПрдХ рд╣ी рдЬрдЧрд╣ рдЯिрдХ рдЧрдИ। рдоोрд╣िрдиी рдХे рдкाрд╕ рдпोрдЧрдоाрдпा рд╢рдХ्рддि рдеी। рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рддीрдиों рд▓ोрдХों рдоें рдРрд╕ा рдХोрдИ рднी рд╡्рдпрдХ्рддि рдирд╣ीं рдеा, рдЬिрд╕े рдоोрд╣िрдиी рдЕрдкрдиे рд╡рд╢ рдоें рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддी рдеी। рджैрдд्рдп рдЙрд╕े рджेрдЦрддे рд╣ी рдоोрд╣िрдд рд╣ो рдЧрдП। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоोрд╣िрдиी рд╕े рдЙрдирдХा рдЭрдЧрдб़ा рдоिрдЯाрдиे рдХा рдЕрдиुрд░ोрдз рдХी। рджैрдд्рдпों рдиे рдЕрдоृрдд рдХрд▓рд╢ рдоोрд╣िрдиी рдХे рд╣ाрдеों рдоें рдердоा рджिрдпा। рдоोрд╣िрдиी рдиे рдХрд╣ा рдХि рд╡рд╣ рдЕрдоृрдд рд╕рднी рд▓ोрдЧों рдоें рдмрд░ाрдмрд░ рдмांрдЯ рджेрдЧी। рджैрдд्рдп рдоोрд╣िрдиी рдХी рдмाрддों рдоें рдЖ рдЧрдП। рдоोрд╣िрдиी рдХрд▓рд╢ рд╕े рдЕрдоृрдд рдмांрдЯрдиे рд▓рдЧी। рд╡рд╣ рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдЕрдоृрдд рдкिрд▓ाрддी рдФрд░ рджैрдд्рдпों рдХो рд╕िрд░्рдл рдЕрдоृрдд рджेрдиे рдХा рдиाрдЯрдХ рдХрд░рддी। рджैрдд्рдпों рдХो рд▓рдЧा рдХि рд╡рд╣ рдЕрдоृрдд рдкी рд░рд╣े рд╣ैं, рдордЧрд░ рд╡े рд╕िрд░्рдл рдоोрд╣िрдиी рдХे рд░ंрдЧ-рд░ूрдк рдоें рдЦोрдП рд╣ुрдП рдеे।

[рд╢्рд░ी рд╡िрд╖्рдгु рдХी рдЕрд╡рддाрд░ рддрдеा рд╡िрд╢्рд╡-рдоोрд╣िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рджेрд╡ी рдоोрд╣िрдиी, рдЕрд╕्рдд्рд░-рдоोрд╣рдХрддा рдПрд╡ं рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░!] рдЬрдм рд╢िрд╡ рдХो рдЗрд╕ рдмाрд░े рдоें рдкрддा рдЪрд▓ा рддो рд╡े рднी рд╡рд╣ां рдкрд╣ुंрдЪ рдЧрдП। рдЬрдм рдоोрд╣िрдиी рд╢िрд╡рдЬी рдХे рд╕ाрдордиे рдЖрдИ рддो рд╡рд╣ рднी рдЙрд╕рд╕े рдоोрд╣िрдд рд╣ो рдЧрдП। рд╡рд╣ рдоोрд╣िрдиी рдХी рдЕрджाрдУं рдХो рдПрдХрдЯрдХ рджेрдЦрддे рд░рд╣े। рдЙрдирдХा рдЕрдкрдиे рдорди рдкрд░ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рди рд░рд╣ा। рд╡े рдХाрдоाрддुрд░ рд╣ो рдЧрдП। рд╡рд╣ рд╕рднी рдмाрддें рднूрд▓ рдоोрд╣िрдиी рдХे рдкीрдЫे-рдкीрдЫे рднाрдЧрдиे рд▓рдЧे। рдЬрд╣ां-рдЬрд╣ां рдоोрд╣िрдиी рдЬाрддी, рд╢िрд╡ рдЙрдирдХे рдкीрдЫे рдЖ рдЬाрддे। рдЗрд╕ рджौрд░ाрди рдХрдИ рдЬрдЧрд╣ों рдкрд░ рд╢िрд╡ рдХा рд╡ीрд░्рдп рд╕्рдЦрд▓िрдд рд╣ुрдЖ। рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдзрд░рддी рдкрд░ рдЬрд╣ां-рдЬрд╣ां рд╢िрд╡ рдХा рд╡ीрд░्рдп рдЧिрд░ा, рд╡рд╣ां рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдФрд░ рд╕ोрдиे рдХी рдЦрджाрдиें рдмрди рдЧрдИं। 

рдЬिрд╕ рджिрди рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдиे рдоोрд╣िрдиी рдХा рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХिрдпा рдеा। рдЙрд╕ рджिрди рд╡ैрд╢ाрдЦ рдоाрд╣ рдХे рд╢ुрдХ्рд▓ рдкрдХ्рд╖ рдХी рдПрдХाрджрд╢ी рддिрдеि рдеी। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕ рдПрдХाрджрд╢ी рдХो рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╣िंрджू рдкंрдЪांрдЧ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░,рд╡ैрд╢ाрдЦ рдоाрд╕ рдХे рд╢ुрдХ्рд▓ рдкрдХ्рд╖ рдХी рдПрдХाрджрд╢ी рддिрдеि- рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी 11 рдордИ 2022 рдХो рд╢ाрдо 7 рдмрдЬрдХрд░ 31 рдоिрдирдЯ рд╕े рд╢ुрд░ू рд╣ोрдХрд░ 12 рдордИ 2022 рдХी рд╢ाрдо 6 рдмрдЬрдХрд░ 51 рдоिрдирдЯ рддрдХ рд░рд╣ेрдЧी। рдЬ्рдпोрддिрд╖ाрдЪाрд░्рдпों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЙрджрдпा рддिрдеि 12 рдордИ рдХो рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рдХा рд╡्рд░рдд рдЗрд╕ी рджिрди рд░рдЦा рдЬाрдПрдЧा। рд╕ाрде рд╣ी рдмрддा рджें рдХि рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХा рдкाрд░рдг 13 рдордИ 2022 рдХो рд╕ुрдмрд╣ 5 рдмрдЬрдХрд░ 32 рдоिрдирдЯ рд╕े 8 рдмрдЬрдХрд░ 14 рдоिрдирдЯ рдХे рдмीрдЪ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा।

рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХрдеा : рдПрдХ рд╕рдордп рд╢्рд░ीрд░ाрдо рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рд╡рд╢िрд╖्рда рдЬी рд╕े рдмोрд▓े рдХि рд╣े рдЧुрд░ुрджेрд╡! рдХोрдИ рдРрд╕ा рд╡्рд░рдд рдмрддाрдЗрдП, рдЬिрд╕рд╕े рд╕рдорд╕्рдд рдкाрдк рдФрд░ рджु:рдЦ рдХा рдиाрд╢ рд╣ो рдЬाрдП। рдоैंрдиे рд╕ीрддाрдЬी рдХे рд╡िрдпोрдЧ рдоें рдмрд╣ुрдд рджु:рдЦ рднोрдЧे рд╣ैं। рдорд╣рд░्рд╖ि рд╡рд╢िрд╖्рда рдмोрд▓े: рд╣े рд░ाрдо! рдЖрдкрдиे рдмрд╣ुрдд рд╕ुंрджрд░ рдк्рд░рд╢्рди рдХिрдпा рд╣ै। рдЖрдкрдХी рдмुрдж्рдзि рдЕрдд्рдпंрдд рд╢ुрдж्рдз рддрдеा рдкрд╡िрдд्рд░ рд╣ै। рдпрдж्рдпрдкि рдЖрдкрдХा рдиाрдо рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рдиे рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдкрд╡िрдд्рд░ рдФрд░ рд╢ुрдж्рдз рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рддрдм рднी рд▓ोрдХрд╣िрдд рдоें рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्рди рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै। рд╡ैрд╢ाрдЦ рдоाрд╕ рдоें рдЬो рдПрдХाрджрд╢ी рдЖрддी рд╣ै рдЙрд╕рдХा рдиाрдо рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рд╡्рд░рдд рдХрд░рдиे рд╕े рдордиुрд╖्рдп рд╕рдм рдкाрдкों рддрдеा рджु:рдЦों рд╕े рдЫूрдЯрдХрд░ рдоोрд╣рдЬाрд▓ рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдоैं рдЗрд╕рдХी рдХрдеा рдХрд╣рддा рд╣ूँ। рдз्рдпाрдирдкूрд░्рд╡рдХ рд╕ुрдиो।

рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдирджी рдХे рддрдЯ рдкрд░ рднрдж्рд░ाрд╡рддी рдиाрдо рдХी рдПрдХ рдирдЧрд░ी рдоें рдж्рдпुрддिрдоाрди рдиाрдордХ рдЪंрдж्рд░рд╡ंрд╢ी рд░ाрдЬा рд░ाрдЬ рдХрд░рддा рдеा। рд╡рд╣ाँ рдзрди-рдзाрди्рдп рд╕े рд╕ंрдкрди्рди рд╡ рдкुрдг्рдпрд╡ाрди рдзрдирдкाрд▓ рдиाрдордХ рд╡ैрд╢्рдп рднी рд░рд╣рддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЕрдд्рдпंрдд рдзрд░्рдоाрд▓ु рдФрд░ рд╡िрд╖्рдгु рднрдХ्рдд рдеा। рдЙрд╕рдиे рдирдЧрд░ рдоें рдЕрдиेрдХ рднोрдЬрдиाрд▓рдп, рдк्рдпाрдК, рдХुрдПँ, рд╕рд░ोрд╡рд░, рдзрд░्рдорд╢ाрд▓ा рдЖрджि рдмрдирд╡ाрдП рдеे। рд╕рдб़рдХों рдкрд░ рдЖрдо, рдЬाрдоुрди, рдиीрдо рдЖрджि рдХे рдЕрдиेрдХ рд╡ृрдХ्рд╖ рднी рд▓рдЧрд╡ाрдП рдеे। рдЙрд╕рдХे 5 рдкुрдд्рд░ рдеे- рд╕ुрдордиा, рд╕рдж्‍рдмुрдж्рдзि, рдоेрдзाрд╡ी, рд╕ुрдХृрддि рдФрд░ рдзृрд╖्рдЯрдмुрдж्рдзि। рдЗрдирдоें рд╕े рдкाँрдЪрд╡ाँ рдкुрдд्рд░ рдзृрд╖्рдЯрдмुрдж्рдзि рдорд╣ाрдкाрдкी рдеा। рд╡рд╣ рджेрд╡рддा -рдкिрддрд░ рдЖрджि рдХो рдирд╣ीं рдоाрдирддा рдеा। рд╡рд╣ рд╡ेрд╢्рдпा, рджुрд░ाрдЪाрд░ी рдордиुрд╖्рдпों рдХी рд╕ंрдЧрддि рдоें рд░рд╣рдХрд░ рдЬुрдЖ рдЦेрд▓рддा рдФрд░ рдкрд░-рд╕्рдд्рд░ी рдХे рд╕ाрде рднोрдЧ-рд╡िрд▓ाрд╕ рдХрд░рддा рддрдеा рдордж्рдп-рдоांрд╕ рдХा рд╕ेрд╡рди рдХрд░рддा рдеा। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрдиेрдХ рдХुрдХрд░्рдоों рдоें рд╡рд╣ рдкिрддा рдХे рдзрди рдХो рдирд╖्рдЯ рдХрд░рддा рд░рд╣рддा рдеा।

рдЗрди्рд╣ीं рдХाрд░рдгों рд╕े рдд्рд░рд╕्рдд рд╣ोрдХрд░ рдкिрддा рдиे рдЙрд╕े рдШрд░ рд╕े рдиिрдХाрд▓ рджिрдпा рдеा। рдШрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдиिрдХрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдЧрд╣рдиे рдПрд╡ं рдХрдкрдб़े рдмेрдЪрдХрд░ рдЕрдкрдиा рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдХрд░рдиे рд▓рдЧा। рдЬрдм рд╕рдм рдХुрдЫ рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЧрдпा рддो рд╡ेрд╢्рдпा рдФрд░ рджुрд░ाрдЪाрд░ी рд╕ाрдеिрдпों рдиे рдЙрд╕рдХा рд╕ाрде рдЫोрдб़ рджिрдпा। рдЕрдм рд╡рд╣ рднूрдЦ-рдк्рдпाрд╕ рд╕े рдЕрддि рджु:рдЦी рд░рд╣рдиे рд▓рдЧा। рдХोрдИ рд╕рд╣ाрд░ा рди рджेрдЦ рдЪोрд░ी рдХрд░рдиा рд╕ीрдЦ рдЧрдпा।

рдПрдХ рдмाрд░ рд╡рд╣ рдкрдХрдб़ा рдЧрдпा рддो рд╡ैрд╢्рдп рдХा рдкुрдд्рд░ рдЬाрдирдХрд░ рдЪेрддाрд╡рдиी рджेрдХрд░ рдЫोрдб़ рджिрдпा рдЧрдпा। рдордЧрд░ рджूрд╕рд░ी рдмाрд░ рдлिрд░ рдкрдХрдб़ рдоें рдЖ рдЧрдпा। рд░ाрдЬाрдЬ्рдЮा рд╕े рдЗрд╕ рдмाрд░ рдЙрд╕े рдХाрд░ाрдЧाрд░ рдоें рдбाрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा। рдХाрд░ाрдЧाрд░ рдоें рдЙрд╕े рдЕрдд्рдпंрдд рджु:рдЦ рджिрдП рдЧрдП। рдмाрдж рдоें рд░ाрдЬा рдиे рдЙрд╕े рдирдЧрд░ी рд╕े рдиिрдХрд▓ рдЬाрдиे рдХा рдХрд╣ा।рд╡рд╣ рдирдЧрд░ी рд╕े рдиिрдХрд▓ рд╡рди рдоें рдЪрд▓ा рдЧрдпा। рд╡рд╣ाँ рд╡рди्рдп рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖िрдпों рдХो рдоाрд░рдХрд░ рдЦाрдиे рд▓рдЧा। рдХुрдЫ рд╕рдордп рдкрд╢्рдЪाрдд рд╡рд╣ рдмрд╣ेрд▓िрдпा рдмрди рдЧрдпा рдФрд░ рдзрдиुрд╖-рдмाрдг рд▓ेрдХрд░ рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖िрдпों рдХो рдоाрд░-рдоाрд░рдХрд░ рдЦाрдиे рд▓рдЧा

рдПрдХ рджिрди рднूрдЦ-рдк्рдпाрд╕ рд╕े рд╡्рдпрдеिрдд рд╣ोрдХрд░ рд╡рд╣ рдЦाрдиे рдХी рддрд▓ाрд╢ рдоें рдШूрдорддा рд╣ुрдЖ рдХौрдг्рдбिрди्рдп рдЛрд╖ि рдХे рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рдкрд╣ुँрдЪ рдЧрдпा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╡ैрд╢ाрдЦ рдоाрд╕ рдеा рдФрд░ рдЛрд╖ि рдЧंрдЧा рд╕्рдиाрди рдХрд░ рдЖ рд░рд╣े рдеे। рдЙрдирдХे рднीрдЧे рд╡рд╕्рдд्рд░ों рдХे рдЫींрдЯे рдЙрд╕ рдкрд░ рдкрдб़рдиे рд╕े рдЙрд╕े рдХुрдЫ рд╕рдж्‍рдмुрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдИ। рд╡рд╣ рдХौрдг्рдбिрди्рдп рдоुрдиि рд╕े рд╣ाрде рдЬोрдб़рдХрд░ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧा рдХि: рд╣े рдоुрдиे! рдоैंрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдмрд╣ुрдд рдкाрдк рдХिрдП рд╣ैं। рдЖрдк рдЗрди рдкाрдкों рд╕े рдЫूрдЯрдиे рдХा рдХोрдИ рд╕ाрдзाрд░рдг рдмिрдиा рдзрди рдХा рдЙрдкाрдп рдмрддाрдЗрдП। рдЙрд╕рдХे рджीрди рд╡рдЪрди рд╕ुрдирдХрд░ рдоुрдиि рдиे рдк्рд░рд╕рди्рди рд╣ोрдХрд░ рдХрд╣ा рдХि рддुрдо рд╡ैрд╢ाрдЦ рд╢ुрдХ्рд▓ рдХी рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рдХा рд╡्рд░рдд рдХрд░ो। рдЗрд╕рд╕े рдЕрдиेрдХ рдЬрди्рдоों рдХे рдХिрдпे рд╣ुрдП рдоेрд░ु рдкрд░्рд╡рдд рдЬैрд╕े рд╕рдорд╕्рдд рдорд╣ाрдкाрдк рднी рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैंрдоुрдиि рдХे рд╡рдЪрди рд╕ुрдирдХрд░ рд╡рд╣ рдЕрдд्рдпंрдд рдк्рд░рд╕рди्рди рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдмрддाрдИ рдЧрдИ рд╡िрдзि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡्рд░рдд рдХिрдпा। рд╣े рд░ाрдо! рдЗрд╕ рд╡्рд░рдд рдХे рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े рдЙрд╕рдХे рд╕рдм рдкाрдк рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЧрдП рдФрд░ рдЕंрдд рдоें рд╡рд╣ рдЧрд░ुрдб़ рдкрд░ рдмैрдардХрд░ рд╡िрд╖्рдгुрд▓ोрдХ рдХो рдЧрдпा।  рдЗрд╕ рд╡्рд░рдд рд╕े рдоोрд╣ рдЖрджि рд╕рдм рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЗрд╕ рд╡्рд░рдд рд╕े рд╢्рд░ेрд╖्рда рдХोрдИ рд╡्рд░рдд рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдоाрд╣ाрдд्рдо्рдп рдХो рдкрдв़рдиे рд╕े рдЕрдерд╡ा рд╕ुрдирдиे рд╕े рдПрдХ рд╣рдЬाрд░ рдЧौрджाрди рдХा рдлрд▓ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै।

рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХा рдиिрдпрдо :   рдпрд╣ рд╡्рд░рдд рд╕ूрд░्рдпोрджрдп рд╕े рдЕрдЧрд▓े рд╕ूрд░्рдпोрджрдп рддрдХ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХा рднोрдЬрди рд╕ाрдд्рд╡िрдХ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рджрд╢рдоी рдХे рджिрди рд╕े рд╣ी рд╢्рд░рдж्рдзाрд▓ुрдУं рдХो рдоांрд╕-рдордЫрд▓ी, рдк्рдпाрдЬ, рджाрд▓ (рдорд╕ूрд░ рдХी) рдФрд░ рд╢рд╣рдж рдЬैрд╕े рдЦाрдж्рдп-рдкрджाрд░्рдеों рдХा рд╕ेрд╡рди рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। -  рддाрдЬे рдлрд▓, рдоेрд╡े, рд╕ाрдмूрджाрдиा, рд╕ूрдЬी, рдоूреЭी, рджूрдз,рдЪीрдиी,рдЕрджрд░рдХ, рдХाрд▓ी рдоिрд░्рдЪ,рд╕ेंрдзा рдирдордХ,рдЖрд▓ू, рдпा  рд╢рдХрд░рдХंрдж рдХो рднोрдЬрди рдХे рд░ूрдк рдоें рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдПрдХाрджрд╢ी рддिрдеि рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै। рдпे рднोрд▓ेрдиाрде рдХे рдкрд░рдо рднрдХ्рдд рдФрд░ рдоुрдЦ्рдп рдЧрдг рдХрд╣े рдЬाрддे рд╣ैं। рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХे рд╣ाрде рдоें рд╕्рдеिрдд рд╕ुрджрд░्рд╢рди рдЪрдХ्рд░ рдЗрди्рд╣ें рдорд╣ाрджेрд╡ рдХी рднрдХ्рддि рд╕े рд╣ी рд╡рд░рджाрди рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоिрд▓ा рдеा। рд╕ाрд░ рдпрд╣ी рд╣ै рдХि рд╢्рд░ीрд╣рд░ि рд╡िрд╖्рдгु рдХे рдХाрд░рдг рдЕрдкрдиे рдЖрд░ाрдз्рдп рдорд╣ाрдХाрд▓ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЪाрд╡рд▓ рди рдЦाрдиे рдХी рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдЪрд▓ рдкрдб़ी рд╣ो। рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдоें рднूрд▓рдХрд░ рднी рдЪाрд╡рд▓ рди рдЦाрдПं рдХ्рдпोंрдХि рдЪाрд╡рд▓ рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдХी рддрд░рд╣ рд╣ोрддा рд╣ै। рдПрдХाрджрд╢ी рдХे рджिрди рдЪाрд╡рд▓ рдЦाрдиा рдорд╣рд░्рд╖ि рдоेрдзा рдХे рдоांрд╕ рдФрд░ рд░рдХ्рдд рдХे рд╕ेрд╡рди рдХрд░рдиे рдЬैрд╕ा рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдоेрдзा рд╣рдоाрд░े рд╡िрд╡ेрдХрдЬ-рдЬ्рдЮाрди, рдпा рд╡िрд╡ेрдХ -рдк्рд░рдпोрдЧ рдХो рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдПрдХाрджрд╢ी  рдХे рджिрди рдЪाрд╡рд▓ рдХे рднрдХ्рд╖рдг рд╕े рд╡िрд╡ेрдХ-рдк्рд░рдпोрдЧ рд╢рдХ्рддि рдн्рд░рд╖्рдЯ рдФрд░  рдХрдордЬोрд░ рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै। рдЬिрд╕рд╕े рд╣рдоाрд░े рдиिрд░्рдгрдп (рд╢्рд░ेрдп-рдк्рд░ेрдп рд╡िрд╡ेрдХ) рд╕рдЯीрдХ рдирд╣ीं рдмैрдарддे। рдЬो рд▓ोрдЧ рдХिрд╕ी рдоेрдбिрдХрд▓ рдХाрд░рдг рд╕े рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдирд╣ीं рд░рдЦрддे рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ें рдПрдХाрджрд╢ी рдХे рджिрди рднोрдЬрди рдоें рдЪाрд╡рд▓ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рддрдеा рдЭूрда рдПрд╡ं рдкрд░рдиिंрджा рд╕े рдмрдЪрдиा рдЪाрд╣िрдП।  рд░ाрдд рдХे рд╕рдордп рднोрдЧ-рд╡िрд▓ाрд╕ рд╕े рджूрд░ рд░рд╣рддे рд╣ुрдП, рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдм्рд░рд╣्рдордЪрд░्рдп рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдПрдХाрджрд╢ी рдХे рджिрди рдпрдеा‍рд╢рдХ्рддि рдЧाрдп-рдирди्рджी, рдмैрд▓, рд╢्рд╡ाрди рдЖрджि рдХो рдЕрди्рди рдЦिрд▓ाрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЕрди्рдп рджाрди рднी рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдпрд╣ рдкрд░ंрдкрд░ा рдЙрдд्рддрд░ рднाрд░рдд рдоें рдЬ्рдпाрджा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ां рд╡ैрд╖्рдгрд╡ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХो рдоाрдирдиे рд╡ाрд▓े рдЬ्рдпाрджा рд╣ै। рдпрд╣ рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХी рдзрд░рддी рд╣ै। рджрдХ्рд╖िрдг рднाрд░рдд рдХो рд╕рджाрд╢िрд╡ рднूрдоि рдоाрдирддे рд╣ैं। рджрдХ्рд╖िрдг рднाрд░рдд рдоें рдЧेрд╣ूं рди рдЦाрдиे рдХे рдкीрдЫे рдоाрди्рдпрддा рдпрд╣ рд╣ै рдХि-рдЧेрд╣ूं рдХा рдЖрдХाрд░ рдпोрдиि рдХी рддрд░рд╣ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЙрдкрднोрдЧ рд╕े рдЖрд▓рд╕्рдп-рдк्рд░рдоाрдж, рд╕ुрд╕्рддी рддрдеा рд╕ेрдХ्рд╕ुрдЕрд▓ рд╡िрдЪाрд░ рдЖрддे рд╣ैं।

рдоोрд╣िрдиी рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рд╡िрдзि- рдПрдХाрджрд╢ी рдХे рджिрди рд╕ूрд░्рдпोрджрдп рд╕े рдкрд╣рд▓े рдЙрдардХрд░ рдирд╣ाрдПं рдФрд░ рд╣ो рд╕рдХे рддो рдЧंрдЧाрдЬрд▓ рдХो рдкाрдиी рдоें рдбाрд▓рдХрд░ рдирд╣ाрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╕ाрдл рдХрдкреЬे рдкрд╣рдирдХрд░ рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдкूрдЬा рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП।рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдоूрд░्рддि рдХे рд╕ाрдордиे рдШी рдХा рджीрдк рдЬрд▓ाрдПं рдФрд░ рдлिрд░ рд╡्рд░рдд рдХा рд╕ंрдХрд▓्рдк рд▓ें। рд╡िрд╖्рдгु рднрдЧрд╡ाрди рдХा рдЧंрдЧा рдЬрд▓ рд╕े рдЕрднिрд╖ेрдХ рдХрд░ें। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╡िрд╖्рдгु рднрдЧрд╡ाрди рдХो рд╕ाрдл- рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рд╡рд╕्рдд्рд░ рдкрд╣рдиाрдПं।  рд╡िрд╖्рдгु рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдЖрд░рддी рдХрд░ें рдФрд░ рднोрдЧ рд▓рдЧाрдПं। рд╡िрд╖्рдгु рднрдЧрд╡ाрди рдХे рднोрдЧ рдоें рддुрд▓рд╕ी рдХो рдЬрд░ूрд░ рд╢ाрдоिрд▓ рдХрд░ें। рдзाрд░्рдоिрдХ рдоाрди्рдпрддाрдУं рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдмिрдиा рддुрд▓рд╕ी рдХे рд╡िрд╖्рдгु рднрдЧрд╡ाрди рднोрдЧ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╕ाрде рд╣ी рдПрдХाрджрд╢ी рддिрдеि рдХो рдмाрд▓, рдиाрдЦूрди рдХрд░рдиा рдпा рджाрдв़ी рдмрдирд╡ाрдиा рднी рд╡рд░्рдЬिрдд рд╣ै। рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди рд░рдЦें рдХि рднрдЧрд╡ाрди рдХो рд╕िрд░्рдл рд╕ाрдд्рд╡िрдХ рдЪीрдЬों рдХा рднोрдЧ рд▓рдЧाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। 

 #рдПрдХाрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХे рдордИ  2022 рд╕े рдХुрд▓ рджिрдиांрдХ [New Delhi, India, Tara Plastics рд╕े Tara Towers рддрдХ рдХी рдпाрдд्рд░ा рдоें -AA200422015985J dated 06-05-2022/ Unique ID is 20AAOFH8462M1ZY. LOGIN CREDENTIALS HAVE BEEN SENT TO THE REGISTERD e-mail ID.GSTN.:   

2. рдЧुрд░ुрд╡ाрд░, 26 рдордИ> рдЕрдкрд░ा рдПрдХाрджрд╢ी

3. рд╢рдиिрд╡ाрд░, 11 рдЬूрди> рдиिрд░्рдЬрд▓ा рдПрдХाрджрд╢ी

4. рд╢ुрдХ्рд░рд╡ाрд░, 24 рдЬूрди> рдпोрдЧिрдиी рдПрдХाрджрд╢ी

5. рд░рд╡िрд╡ाрд░, 10 рдЬुрд▓ाрдИ> рджेрд╡рд╢рдпрдиी рдПрдХाрджрд╢ी

6. рд░рд╡िрд╡ाрд░, 24 рдЬुрд▓ाрдИ > рдХाрдоिрдХा рдПрдХाрджрд╢ी

7. рд╕ोрдорд╡ाрд░, 08 рдЕрдЧрд╕्рдд> рд╢्рд░ाрд╡рдг рдкुрдд्рд░рджा рдПрдХाрджрд╢ी

8. рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, 23 рдЕрдЧрд╕्рдд> рдЕрдЬा рдПрдХाрджрд╢ी

9. рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, 06 рд╕िрддंрдмрд░> рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдиी рдПрдХाрджрд╢ी

10. рдмुрдзрд╡ाрд░, 21 рд╕िрддंрдмрд░> рдЗрди्рджिрд░ा рдПрдХाрджрд╢ी

11. рдЧुрд░ुрд╡ाрд░, 06 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░> рдкाрдкांрдХुрд╢ा рдПрдХाрджрд╢ी

12. рд╢ुрдХ्рд░рд╡ाрд░, 21 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░> рд░рдоा рдПрдХाрджрд╢ी

13. рд╢ुрдХ्рд░рд╡ाрд░, 04 рдирд╡ंрдмрд░> рджेрд╡ुрдд्рдеाрди рдПрдХाрджрд╢ी

14. рд░рд╡िрд╡ाрд░, 20 рдирд╡ंрдмрд░> рдЙрдд्рдкрди्рдиा рдПрдХाрджрд╢ी

15. рд╢рдиिрд╡ाрд░, 03 рджिрд╕ंрдмрд░> рдоोрдХ्рд╖рджा рдПрдХाрджрд╢ी

16. рд╕ोрдорд╡ाрд░, 19 рджिрд╕ंрдмрд░>  рд╕рдлрд▓ा рдПрдХाрджрд╢ी

 рдордеुрд░ा рдХा рдз्рд░ुрд╡рдШाрдЯ ^* -  рдордеुрд░ा рдЬिрд▓े рдоें рд╣ी рдХृрд╖्рдг рдЬी рдХा рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЖрдкрдХो рдпрд╣ां рдкрд░ рдХृрд╖्рдг рдЬी рдХा рдЬрди्рдо рд╕्рдеाрди рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдоिрд▓ рдЬाрддा рд╣ै। рдордеुрд░ा рдЬिрд▓ा рдЖрдЧрд░ा рд╕े рдХрд░ीрдм 50 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рджूрд░ рд╣ै। рднाрд░рдд рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рджिрд▓्рд▓ी рд╕े 145 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рджूрд░ рд╣ै। рд╕ौрддेрд▓ी рдоाँ рдХे рд╡ाрдХ्рдпрдмाрдг рд╕े рдмिрдж्рдз рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЕрдкрдиी рдоाрддा рд╕ुрдиीрддि рдХे рдиिрд░्рджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рдкрдЮ्рдЪрд╡рд░्рд╖ीрдп рдмाрд▓рдХ рдз्рд░ुрд╡ рджेрд╡рд░्рд╖ि рдиाрд░рдж рд╕े рдпрд╣ीं рдпрдоुрдиा рддрдЯ рдкрд░ рдоिрд▓ा рдеा । рджेрд╡рд░्рд╖ि рдиाрд░рдж рдХे рдЖрджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рдз्рд░ुрд╡ рдиे рдЗрд╕ी рдШाрдЯ рдкрд░ рд╕्рдиाрди рдХिрдпा рддрдеा рджेрд╡рд░्рд╖ि рдиाрд░рдж рд╕े рдж्рд╡ाрджрд╢ाрдХ्рд╖рд░ рдорди्рдд्рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा । рдкुрди: рдпрд╣ीं рд╕े рдордзुрд╡рди рдХे рдЧंрднीрд░ рдиिрд░्рдЬрди рдПрд╡ं рдЙрдЪ्рдЪ рднूрдоिрдкрд░ рдХрдаोрд░ рд░ूрдк рд╕े рднрдЧрд╡рджाрд░ाрдзрдиाрдХрд░ рднрдЧрд╡рдж्рджрд░्рд╢рди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рдеा । рдпрд╣ाँ рд╕्рдиाрди рдХрд░рдиे рдкрд░ рдордиुрд╖्рдп рдз्рд░ुрд╡рд▓ोрдХ рдоें рдкूрдЬिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं । рдпрд╣ाँ рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд░рдиे рд╕े рдкिрддृрдЧрдг рдк्рд░рд╕рди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं। । рдЧрдпा рдоें рдкिрдг्рдб рджाрди рдХрд░рдиे рдХा рдлрд▓ рднी рдЙрд╕े рдпрд╣ाँ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै । рдпрд╣ाँ рдк्рд░ाрдЪीрди рдиिрдо्рдмाрджिрдд्рдп рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХे рдмрд╣ुрдд рд╕े рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧुрд░ुрдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХी рдзाрд░ा рдоें рд░рд╣рддे рдЖрдпे рд╣ैं । рдк्рд░ाрдЪीрди рдиिрдо्рдмाрджिрдд्рдп рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХा рдм्рд░рдЬрдордг्рдбрд▓ рдоें рдпрд╣ी рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдмрдЪा рд╣ुрдЖ рд╣ै ।рд╕ाрднाрд░ bhartdiscovery.org

рдмाँрдХेрдмिрд╣ाрд░ी рдЬी рдХा рдоंрджिрд░  ^**рдмाँрдХे рдмिрд╣ाрд░ी рдоंрджिрд░ рднाрд░рдд рдоें рдордеुрд░ा рдЬिрд▓े рдХे рд╡ृंрджाрд╡рди рдзाрдо рдоें рд░рдордг рд░ेрддी рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоी рд╣рд░िрджाрд╕рдЬी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрдзिрд╡рди рд╕्рдеिрдд рд╡िрд╢ाрдЦा рдХुрдг्рдб рд╕े рд╢्рд░ीрдмाँрдХेрдмिрд╣ाрд░ी рдЬी рдк्рд░рдХрдЯिрдд рд╣ुрдП рдеे। рдЗрд╕ рдорди्рджिрд░ рдоें рдХृрд╖्рдг рдХे рд╕ाрде рд╢्рд░ीрд░ाрдзिрдХा рд╡िрдЧ्рд░рд╣ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдирд╣ीं рд╣ुрдИ। рд╡ैрд╢ाрдЦ рдоाрд╕ рдХी рдЕрдХ्рд╖рдп рддृрддीрдпा рдХे рджिрди рд╢्рд░ीрдмाँрдХेрдмिрд╣ाрд░ी рдХे рд╢्рд░ीрдЪрд░рдгों рдХा рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддा рд╣ै। рдкрд╣рд▓े рдпे рдиिрдзिрд╡рди рдоें рд╣ी рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рдеे। рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░ाрдЪीрди рдФрд░ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдоंрджिрд░ों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै। рдмाँрдХे рдмिрд╣ाрд░ी рдХृрд╖्рдг рдХा рд╣ी рдПрдХ рд░ूрдк рд╣ै рдЬो рдЗрд╕рдоें рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рдоाрдг резреоремрек рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╣рд░िрджाрд╕ рдиे рдХрд░рд╡ाрдпा рдеा।рд╕्рд╡ाрдоी рд╣рд░िрджाрд╕ рдЬी рд╕ंрдЧीрдд рдХे рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЧाрдпрдХ рдПрд╡ं рддाрдирд╕ेрди рдХे рдЧुрд░ु рдеे। рдпुрдЧрд▓ рдХिрд╢ोрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдоूрд░्рддि рд░ाрдзा рдХृрд╖्рдг рдХी рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЫрд╡ि рдпा рдРрдХीрдХृрдд рдЫрд╡ि рдХे рдХाрд░рдг рдмाँрдХे рдмिрд╣ाрд░ी рдЬी рдХे рдЫрд╡ि рдХे рдордз्рдп рдРрдХ рдЕрд▓ौрдХिрдХ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै,рдЬो рдмाँрдХे рдмिрд╣ाрд░ी рдЬी рдоें рд░ाрдзा рддрдд्рд╡ рдХा рдкрд░िрдЪाрдпрдХ рд╣ै।

рд╢्рдпाрдо рдХुंрдб рдФрд░ рд░ाрдзा рдХुрдг्рдб ***** рд░ाрдзा рдХुंрдб рдХा рдЕрдкрдиा рд╣ी рдорд╣рдд्рд╡ рд╣ै. рдордеुрд░ा рдирдЧрд░ी рд╕े рд▓рдЧрднрдЧ 26 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рджूрд░ рдЧोрд╡рд░्рдзрди рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдоें рд░ाрдзा рдХुंрдб рд╕्рдеिрдд рд╣ै рдЬो рдХि рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдкреЬाрд╡ рд╣ै।  рдЗрд╕ рдХुंрдб рдХे рдмाрд░े рдоें рдПрдХ рдкौрд░ाрдгिрдХ рдоाрди्рдпрддा рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рдиिрд╕ंрддाрди рджंрдкрдд्рддि рдХाрд░्рддिрдХ рдХृрд╖्рдг рдкрдХ्рд╖ рдХी рдЕрд╖्рдЯрдоी рдХी рдордз्рдп рд░ाрдд्рд░ि рдХो рд░ाрдзा рдХुंрдб рдоें рдПрдХ рд╕ाрде рд╕्рдиाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рддो рдЙрди्рд╣ें рд╕ंрддाрди рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै।  рдЗрд╕ рджिрди рдкрддि рдФрд░ рдкрдд्рдиि рджोрдиों рд╣ी рдиिрд░्рдЬрд▓ा рд╡्рд░рдд рд░рдЦрддे рд╣ैं рдФрд░ рдордз्рдп рд░ाрдд्рд░ि рдоें рд░ाрдзा рдХुंрдб рдоें рдбूрдмрдХी рд▓рдЧाрддे рд╣ैं। рд░ाрдзा рдХुंрдб рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдкрд╣рд▓े рд░ाрдХ्рд╖рд╕ рдЕрд░िрд╖्рдЯाрд╕ुрд░ рдХी рдирдЧрд░ी рдЕрд░ीрдз рд╡рди рдеी. рдЪूंрдХि рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдиे рдЕрд░िрд╖्рдЯाрд╕ुрд░ рдХा рд╡рдз рдЧौрд╡ंрд╢ рдХे рд░ूрдк рдоें рдХिрдпा рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рд░ाрдзा рдЬी рдиे рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рдЪेрддाрдпा рдХि рдЙрди्рд╣े рдЧौрд╡ंрд╢ рд╣рдд्рдпा рдХा рдкाрдк рд▓рдЧेрдЧा. рдпрд╣ рд╕ुрдирдХрд░ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдиे рдЕрдкрдиी рдмांрд╕ुрд░ी рд╕े рдПрдХ рдХुंрдб рдЦोрджा рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рд╕्рдиाрди рдХिрдпा. рдЗрд╕ рдкрд░ рд░ाрдзा рдЬी рдиे рднी рдмрдЧрд▓ рдоें рдЕрдкрдиे рдХंрдЧрди рд╕े рдПрдХ рджूрд╕рд░ा рдХुंрдб рдЦोрджा рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рд╕्рдиाрди рдХिрдпा. рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХे рдЦोрджे рдЧрдП рдХुंрдб рдХो рд╢्рдпाрдо рдХुंрдб ^* рдФрд░ рд░ाрдзाрдЬी рдХे рдХुंрдб рдХो рд░ाрдзा рдХुंрдб рдХрд╣рддे рд╣ैं.

рдЙреЬीрд╕ा  рдФрд░ рд╢्рд░ी рдЬрдЧрди्рдиाрде рдХा рд╕рдо्рдмрди्рдз :

рдЬрдЧрди्рдиाрде рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде “рдЬрдЧрдд् рдХा рдиाрде” рдирд╣ीं, (рдЬрдЧрдд् рди рдЕрде) рд╣ै। рдХाрд░рдг рдиाрде рд╢рдм्рдж рднрд░्рддा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдЖрджि рдХे рдЕрд░्рдердоें рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдм्рд░рд╣्рдо рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ – рдпрд╣ рдж्рд╡ैрдд рдХे рднाрд╡рдиा рд╣ोрддी рд╣ै।  (рдпрддो рд╡ाрдЪो рдиिрд╡рд░्рддрди्рддे। рдЕрдк्рд░ाрдк्рдп рдордирд╕ा рд╕рд╣। рдЖрдирди्рджं рдм्рд░рд╣्рдордгो рд╡िрдж्рд╡ाрди्। рди рдмिрднेрддि рдХुрддрд╢्рдЪрдиेрддि।)।  рдпрд╣ाँ рдЖрдирди्рдж рд╢рдХ्рддि рдХा рдЕрд░्рде рд╕рд░्рд╡ рд╕्рд╡ाрддрди्рдд्рд░्рдп рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЬрдЧрди्рдиाрде рдХा рдЕрдкूрд░्рд╡ рдоूрд░्рддि, рдЬो рдЕрдЪिрди्рдд्рдп, рдЕрдк्рд░рдоेрдп, рдиिрд░्рдЧुрдг рдм्рд░рд╣्рдо рдХा рд╕рдЧुрдг рдЪिрди्рддрди рдХा рдкрд░िрдк्рд░рдХाрд╢ рд╣ै, рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЕрди्рдп рд╕рдм рджेрд╡рддाрдУं рдХे рдоूрд░्рддी рд╕े рд╡िрд▓рдХ्рд╖рдг рд╣ै। рдЕрде рд╢рдм्рдж рдЖрдирди्рддрд░्рдпрд╡ाрдЪी рд╣ै। рдЕрддः рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╕ाрдерд╕ाрде рдЬो рдЕрдирдХрд╣ा рддрдд्рдд्рд╡ рд╣ै (рдЬрдЧрдд् рди рдЕрде), рдЙрд╕ рддрдд्рд╡рдХो рдЬрдЧрди्рдиाрде рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдпрд╣ी рдЬрдЧрди्рдиाрдердХे рд╕ाрде рдУрдбिрдЖ рдЬाрддि рдХा рдЖрдд्рдоिрдХ рд╕рдо्рдмрди्рдзрдХो рджिрдЦाрддा рд╣ै, рддрдеा рдЙрдирдХे рд▓рдХ्рд╖рдг (рди рдмिрднेрддि рдХुрддрд╢्рдЪрди, рдХрд▓िрдЩ्рдЧाः рд╕ाрд╣рд╕िрдХाः) рдХो рднी рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै।

рдкूрд░्рд╡ рднाрд░рдд рдоें рдмाрд▓ी рдиाрдордХ рдПрдХ рд░ाрдЬा рд╣ुрдП। рд╡рд╣ рдиिःрд╕рди्рддाрди рдеे। рджीрд░्рдШрддрдоा рдиाрдордХ рд╡ैрджिрдХ рдЛрд╖ि рдХे рдХृрдкा рд╕े рдЙрдирдХे рдкाрдЮ्рдЪ рд╕рди्рддाрди рд╣ुрдП, рдЬिрдирдХे рдиाрдо рдеे – рдЕрдЩ्рдЧ, рдмрдЩ्рдЧ, рдХрд▓िрдЩ्рдЧ, рдкुрдг्рдб्рд░ рдУрд░ рд╕ुрдо्рд╣ु। рдЗрдирдХे рдиाрдо рд╕े рдкाрдЮ्рдЪ рдЬрдирдкрдж (рдЕрдЩ्рдЧ, рдмрдЩ्рдЧ, рдХрд▓िрдЩ्рдЧ рдЖрджि) рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ुрдП। рдпрд╣ рдЖрдЦ्рдпाрдпिрдХा рд╢рддрдкрдердм्рд░ाрд╣्рдордгрдо्, рдордиुрд╕ंрд╣िрддा, рдмौрдзाрдпрди рдзрд░्рдорд╕ूрдд्рд░рдо्, рдЕрд╖्рдЯाрдз्рдпाрдпी, рдЖрджि рдЧ्рд░рди्рдеों рдоें рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдХрд▓िрдЩ्рдЧ рдХे рд░ाрдЬा рд╢्рд░ुрддाрдпु рдФрд░ рд╢्рд░ुрддрд╕ेрди рдорд╣ाрднाрд░рдд рдпुрдж्рдз рдоें рднाрдЧ рд▓िрдпा рдеा। рдХрдкिрд▓рдкुрд░ाрдг рдФрд░ рдПрдХाрдо्рд░ рдкुрд░ाрдг рдХेрд╡рд▓ рдУрдбिрд╢ा рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рд╣ै। рдЕрд▓рд░्рдХрдЪрди्рдж्рд░ (Alexander) рдЬिрди рдк्рд░ाрдЪ्рдп (Prasioi) рд░ाрдЬाрдУं рдХा рд╡िрдХ्рд░рдо рддрдеा рдЙрдирдХे рдЧрдЬाрд░ोрд╣ी рд╕ैрди्рдпों рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рд╕ुрди рдХрд░ рднрдпрднीрдд рд╣ुрдпे рдеे, рд╡рд╣ рдХрд▓िрдЩ्рдЧрд░ाрдЬ рд╣ी рдеे। рдХाрд░рдг рдХेрд╡рд▓ рдХрд▓िрдЩ्рдЧрд░ाрдЬ рдХो рдЖрдЬ рдкрд░्рдпрди्рдд рдЧрдЬрдкрддि рд╕рдо्рдмोрдзрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै – рдЕрди्рдп рд░ाрдЬाрдУं рдХो рдирд╣ीं। рдЖрди्рдз्рд░ рдХे рд╡िрдЬрдпрдирдЧрд░рдо् (Vizianagaram) рдФрд░ рд╡िрдЬрдпрд╡ाрд╣ुрдбा (Vijaywada) рджोрдиों рдирдЧрд░ рддрдеा рд╕िрдо्рд╣ाрдЪрд▓рдо् рдХे рд╡рд░ाрд╣рд▓рдХ्рд╖्рдоीрдиृрд╕िंрд╣ рдорди्рджिрд░ рддрдеा рд╡िрдЬрдпрд╡ाрдбा рдХे рдХрдирдХрджुрд░्рдЧा рдорди्рджिрд░ рднी рдХрд▓िрдЩ्рдЧ рд░ाрдЬाрдУं рдиे рд╡рдиाрдпा рд╣ै।рдЙрдд्рдХрд▓ рддрдеा рдХрд▓िрдЩ्рдЧ рдХा рдиाрдордХрд░рдг рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд░ाрдЬाрдУं рдХे рдиाрдо рдкрд░ рд╣ुрдЖ рдеा। рдкрд░рди्рддु рдУрдб्рд░ рдиाрдо рдЧुрдгрд╡ाрдЪी рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдП, рднрд░рдд рдХे рдиाрдЯ्рдпрд╢ाрд╕्рдд्рд░рдоें рджेрд╢рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдоें рдУрдб्рд░ рдиाрдо рдЖрддा рд╣ै। рдХ्рд▓ीрд╡ рд▓िрдЩ्рдЧ рдоें рдУрдб्рд░ рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рдЬрд╡ाрдкुрд╖्рдк рд╣ै, рдЬो рдЕрдкрдиे рд▓ाрд▓рд░рдЩ्рдЧ рдХे рдХाрд░рдг рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै (реР рдЬрд╡ाрдХुрд╕ुрдо рд╕рдЩ्рдХाрд╢ं рдХाрд╢्рдпрдкेрдпं рдорд╣ाрдж्рдпुрддिрдо्)। рд░рдХ्рддрд╡рд░्рдг рдХ्рд╖ाрдд्рд░рдзрд░्рдо рдФрд░ рд╡ीрд░рддा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै

рд╕िंрд╣рд▓ рдХे рдк्рд░ाрдЪीрди рдЗрддिрд╣ाрд╕ рджीрдкрд╡ंрд╕ рдФрд░ рдорд╣ाрд╡ंрд╕ рдХे рдордд рдоें рд╕िंрд╣рд▓рдж्рд╡ीрдк рдХा рд╕्рдеाрдкрдиा рд╕िंрд╣рд╡ाрд╣ु рдкुрдд्рд░ рд╡िрдЬрдпрд╕िंрд╣ рдиे рдХिрдпा рдеा। рд╕िंрд╣рд▓ीрдп рдк्рд░ाрдЪीрди рдХрд╡ि рдзрд░्рдордХीрд░्рдд्рддि рдХे рдордд рдоें рд╕िंрд╣рд╡ाрд╣ु рдХрд▓िрдЩ्рдЧ рдХे рд░ाрдЬा рдеे। рджीрдкрд╡ंрд╕ рдоें рд╕िंрд╣рд╡ाрд╣ु рдХो рд▓ाрд▓ рд╡ंрд╢ рдХा рд╕рдо्рд░ाрдЯ рдХрд╣ाрдЧрдпा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рд▓ाрд▓ рдХा рдЕрд░्рде рдУрдб्рд░ рд╣ै।рд╕ाрдзрдирдоाрд▓ा рдЧ्рд░рди्рде рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡рдЬ्рд░рдпाрди рдХे рдЪाрд░ рдк्рд░рдоुрдЦ рдкीрдаों рдоें рд╕े рдЙрдб्рдбीрдпाрди (рдУрдбिрд╢ा) рдПрдХ рд╣ै। рдХोрдгाрд░्рдХ рд╕ूрд░्рдпрдорди्рджिрд░ рдоें рдЬिрд░ाрдл़ рдХा рдЫрд╡ि рдк्рд░рдоाрдг рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рдУрдбिрд╢ा рдХे рд▓ोрдЧ рд╡िрджेрд╢ рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдЬ्рдЮाрди рд░рдЦрддे рдеे। рдкाрд▓ुрд░ рдПрдХ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдмंрджрд░рдЧाрд╣ рдеा, рдЬो рдЪिрд▓िрдХा рдХे рдиिрдХрдЯ рд╕्рдеिрдд рд╣ै рдФрд░ рдЬрд╣ाँ рд╕े рдУрдбिрд╢ा рдХे рд╡рдгिрдХ рдкूрд░्рд╡ी рдПрд╕िрдпा рдХे рджेрд╢ों рдоें рдЬाрддे рдеे।  рдкाрд▓ुрд░ рдмрди्рджрд░ рд╕े рдЬाрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрдирдХे рднाрд╖ा рдХो рдкाрд▓ी рдХрд╣ा рдЬाрддा рдеा। рднाрд╖ा рдХे рдЕрд░्рде рдоें рдкाрд▓ि рд╢рдм्рдж рдХा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╡рд╣ीं рд╕े рдЖрд░рдо्рдн рд╣ुрдЖ। рдЖрдЬ рднी рдЙрд╕рдХे рд╕्рдоृрддि рдоें рдХाрд░्рддिрдХрдкूрд░्рдгिрдоा рдХे рджिрди рд╕ाрдзрд╡рд╡ोрд╣ु (рд╡рдгिрдХों рдХे рдкрдд्рдиिрдпाँ) “рдЖ рдХा рдоा рднै” рдХрд╣ рдХрд░ рдиाрд╡ों рдХा рд╡рди्рджрди (рдмोрдЗрдд рдмрди्рджाрдг) рдХрд░рддे рд╣ै, рдЬрд╣ाँ “рдЖ рдХा” рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै “рдЖрд╖ाрдв рдоें рдЖрдпे рдеे। рдХाрд░्рддिрдХ рдоें рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं”। рд╡рдгिрдХ рдЕрдкрдиे рдкрдд्рдиिрдпों рдХो рдЖрд╢्рд╡рд╕्рдд рдХрд░ рдХे рдХрд╣рддे рд╣ैं “рдоा рднै” – рднрдп рдирд╣ीं рдХрд░ो।  “рдЖ рдХा рдоा рднै” рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् “рдкाрди рдЧुрдЖ рдЦाрдЗ” рдХрд╣рддे рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЕрд░्рде рдкाрди рдУрд░ рд╕ुрдкाрд░ी рдЦाрдиा рд╣ै। рдмाрд▓ि рдпाрдд्рд░ा, рдЬो рдорд╣ाрдирджी рдХे рддीрд░ рдоें рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд░्рд╖ рдордиाрдпे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा рдПрдХ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдкрд░्рд╡ рд╣ै, рд╕рдоाрд░ोрд╣рдкूрд░्рд╡рдХ рдмाрд▓ी рдж्рд╡ीрдк (Bali island) рдХो рдЬाрдиे рдХा рд╕्рдоृрддि рд╣ै।  рдЬाрднा (Java) рдХे рдмोрд░ोрдмुрдж्рджुрд░ рдорди्рджिрд░ рддрдеा рдХाрдо्рдмोрдбिрдпा рдХे рдЖрдЩ्рдЧрдХрд░рд╡рдЯ рдорди्рджिрд░ рднी рдУрдбिрд╢ा рдХे рд╢ैрд▓ी рдоें рд╡рдиाрдпे рдЧрдпे рд╣ैं। рдмाрд▓ी рдоें рд╡िрджेрд╢िрдпों рдХो рдХ्рд▓ीрдЩ्рдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдЬो рдХрд▓िрдЩ्рдЧ рдХा рдЕрдкрдн्рд░ंрд╢ рд╣ै। рдЬ्рдЮाрдд рд░рд╣े рдХि рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдХे рдк्рд░рдердо рд╢िрд╖्рдп рддрдкрд╕ु рдФрд░ рднрд▓्рд▓िрдХ рдеे, рдЬो рдХрд▓िрдЩ्рдЧ рдХे рд╡рдгिрдХ рдеे।

рдЛрд╖ि рдЕрдЧрд╕्рдд्рдп рдиे рдЬो рддрдоिрд▓ рднाрд╖ा рдк्рд░рдгрдпрди рдХिрдпा рдеा рд╡рд╣ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдХे рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕ рдк्рд░ाрдЪीрди рддрдоिрд▓ рдХो рд╕ेрди्рддрдоिрд▓ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдеिрд░ुрдХ्рдХुрд░ाрд▓ рдЗрд╕ी рднाрд╖ा рдоें рд▓िрдЦा рдЧрдпा рд╣ै, рдЬो рдЖрдзुрдиिрдХ рддрдоिрд▓ рд╕े рднिрди्рди рд╣ै। рдк्рд░ाрдХृрдд рдХे рд╕рдордХाрд▓ीрди рднाрд╖ा рдХो рдХोрдбुрди्рддрдоिрд▓ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рддрдоिрд▓рдиाрдбु рдХे рдЕрди्рдпрддрдо рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рднाрд╖ा рддोрд▓рдХрдк्рдкिрдпрдо् рдЙрд╕ी рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рдЖрддा рд╣ै (рдРрди्рджिрд░ рдиिрд░ैрди्рдж рддोрд▓рдХрдк्рдкिрдпрдо्)। рдкाрд▓ि рдЙрд╕ी рд╕рдордп рдХे рдкूрд░्рд╡-рдк्рд░ाрдХृрдд рднाрд╖ा рд╣ै। рдЙрд╕ी рд╕े рдЖрдзुрдиिрдХ рдУрдбिрдЖ рднाрд╖ा рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ुрдЖ।рдЕрд╢ोрдХ рдХे рдУрдбिрд╢ा рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╢िрд▓ाрд▓ेрдЦ рдкाрд▓ि рдоें рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдЕрди्рдпрдд्рд░ рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ा рдоें рд╣ै। рддिрд╡्рд╡рддी рднाрд╖ा рдУрдбिрдЖ рднाрд╖ा рдХे рд╢ैрд▓ी рдоें рд╡рдиाрдпा рдЧрдпा рд╣ै।

`рдЪैрддрди्рдп-рднाрдЧрд╡рдд' ^* рд╢्рд░ी рдЪैрддрди्рдп рднाрдЧрд╡рдд рдЪैрддрди्рдп рдорд╣ाрдк्рд░рднु рдХे рдЙрдкрджेрд╢ों рдкрд░ рд▓िрдЦा рдПрдХ рдЧ्рд░рди्рде рд╣ै। рдЪैрддрди्рдп рднाрдЧрд╡рдд рдоें рдпрд╣ рд╡рд░्рдгрди рд╣ै рдХि рдИрд╢्рд╡рд░рдкुрд░ी рдХे рдиिрдХрдЯ рджीрдХ्рд╖ा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рд╢्рд░ी рдЪैрддрди्рдп рдорд╣ाрдк्рд░рднु рдЧрдпाрд╕े рдирд╡рдж्рд╡ीрдк рдзाрдо рдЬाрддे рд╕рдордп рдпрд╣ां рдк्рд░рдердо рдмाрд░ рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХा рджрд░्рд╢рди рдХिрдпे рддрдеा рдЙрд╕рд╕े рдЖрд▓िंрдЧрдирдмрдж्рдз рд╣ुрдП। рдЗрд╕ рдХाрд░рдг рд╕े рдЗрд╕ рд╕्рдеाрди рдХा рдиाрдо рдХाрд▓ाрди्рддрд░ рдоें рдХрди्рд╣ैрдпाрд╕्рдеाрди рдкрдб़ा। рдЙрдХ्рдд рдХрди्рд╣ाрдИ рдиाрдЯрдпрд╢ाрд▓ा рдоें рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг рдПрд╡ं рдЪैрддрди्рдп рдорд╣ाрдк्рд░рднु рдХे рдкрджрдЪिрд╣्рди рдЖрдЬ рднी рдоौрдЬूрдж рд╣ै। 

[ рд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा рдпोрдЧ рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдЧ्рд░рди्рде рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдХे рдиाрдо рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрддा рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕ рдЧ्рд░рди्рде рдоें рд╢िрд╡ рдЬी рдкाрд░्рд╡рддी рдХो рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдпोрдЧ рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЧ्рд░рди्рде рдоें рдХुрд▓ рдкाँрдЪ рдкрдЯрд▓ рджिрдпे рдЧрдпे рд╣ैं рдЬिрд╕рдоें рдк्рд░рдердо рдкрдЯрд▓ рдоें рдЖрдд्рдоा рдХा рд▓рдпрдд्рд╡ рд╡рд░्рдгрди, рдж्рд╡िрддीрдп рдкрдЯрд▓ рдоें рддрдд्рдд्рд╡рдЬ्рдЮाрдиोрдкрджेрд╢, рддृрддीрдп рдкрдЯрд▓ рдоें рдпोрдЧाрдн्рдпाрд╕ рдХрдерди, рдЪрддुрд░्рде рдкрдЯрд▓ рдоें рдоुрдж्рд░ाрд╡рд░्рдгрди рдФрд░ рдкंрдЪрдо рдкрдЯрд▓ рдоें рдпोрдЧрд╕ाрдзрдиा рдХрдерди рдиाрдордХ рд╢ीрд░्рд╖рдХ рд╕े рдпोрдЧ рд╕ाрдзрдХ рдХे рд╕рднी рд╡िрдШ्рдиों рдХा рд╡िрд╕्рддृрдд рдиिрд░ूрдкрдг рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै ।]

рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж 13 рдирд╡рдо्рдмрд░ , 1895 рдХो рд╕्рд╡ाрдоी рдЕрдЦрдг्рдбाрдирди्рдж рдХो рд▓िрдЦिрдд рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рдХрд╣рддे рд╣ैं  - " рдоाँ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдХी рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░рдиे рд╕े ] 'рдорд╣ाрд╢рдХ्рддि рдХा рддुрдордоें рд╕ंрдЪाрд░ рд╣ोрдЧा - рдХрджाрдкि рднрдпрднीрдд рдордд рд╣ोрдиा। рдкрд╡िрдд्рд░ рд╣ोрдУ, рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ी рд╣ोрдУ, рдФрд░ рдЖрдЬ्рдЮाрдкाрд▓рдХ рд╣ोрдУ।"  (рд╡ि.рд╕.рек/рейремрез) ]

 рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдбीрдп рд╕िрдж्рдзाрди्рдд *  рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ - рд╡्рдпाрдХुрд▓рддा рдХे рд╕ाрде рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░рдиे рд╕े , рд╡िрд╢्рд░ाрдо рдХрд░рддी рд╣ुрдИ рд╢рдХ्рддि рдЕрдерд╡ा рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдЕрд╡рд╢्рдп рдЬाрдЧ्рд░рдд рд╣ोрдЧी। рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдпрд╣ी рд╕рдд्рдп рджेрд╡ी рдоाँ рдХाрд▓ी рдХे рдЪिрдд्рд░ рдоें рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै- рдпрд╣ाँ рд╕рджाрд╢िрд╡ рдЬो рдХी рд╢ुрдж्рдз рдЪिрдд्рдд рдХी рд╕्рдеिрд░ рдкृрд╖्рдарднूрдоि рд╣ै, рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдп рд╣ै, рдЙрдирдХे рд╡рдХ्рд╖ рдкрд░ рдЧрддिрдоाрди рд╢рдХ्рддि рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाँ рдХाрд▓ी рдЪрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै। рдЧुрдгрдордпी рдоाँ рд╕рднी рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ै।

рд╣े рджेрд╡ि рдоाँ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी, рдЕрд░्рдеाрдд рд╡рд╣ рджैрд╡ी рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдбीрдп рдКрд░्рдЬा (Primordial Cosmic Energy-рдоौрд▓िрдХ рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдбीрдп рдКрд░्рдЬा, рдЖрдж्рдпा рд╢рдХ्рддि ) рдЬो рдкुрд░ुрд╖ рдоें рдЧुрдк्рдд рд╣ै। рддुрдо рд╣ी рдХाрд▓ी, рджुрд░्рдЧा, рдЖрдж्рдпाрд╢рдХ्рддि (рдЖрджि рд╢рдХ्рддि), рд░ाрдЬрд░ाрдЬेрд╢्рд╡рд░ी, рдд्рд░िрдкुрд░рд╕ुंрджрд░ी, рдорд╣ाрд▓рдХ्рд╖्рдоी, рдорд╣ाрд╕рд░рд╕्рд╡рддी рд╣ो।।рддुрдордиे рд╣ी рд╕рднी рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдкों рдХो рдзाрд░рдг рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдЬिрддрдиी рднी рд╢рдХ्рддिрдпाँ рдХाрд░्рдпрд░рдд рд╣ैं рдк्рд░ाрдг, рд╡िрдж्рдпुрдд्, рдмрд▓, рдЪुрдо्рдмрдХрдд्рд╡, рд╕ंрдпोрдЧ, рдЧुрд░ूрдд्рд╡ाрдХрд░्рд╖рдг рдЖрджि рд╡рд╣ рд╕рдм рддुрдо рд╣ी рд╣ो।рдпे рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЧोрдж рдоें рд╡िрд╢्рд░ाрдо рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЖрдкрдХो рдХрд░ोреЬो рдк्рд░рдгाрдо । рд╣े рдЬрдЧрди्рдоाрддा рдоुрдЭे рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдиाреЬी рдХो рдЬाрдЧ्рд░рдд рдХрд░рдиे рддрдеा рдЙрд╕े рд╖рдЯ्рдЪрдХ्рд░ों рд╕े рддрдеा рд╕рд╣рд╕्рдд्рд░ाрд░ рдЪрдХ्рд░ рддрдХ рд▓े рдЬाрдиे рд╣ेрддु рддрдеा рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЖрдк рдоे рдФрд░ рдЖрдкрдХे рд╕्рд╡ाрдоी рднрдЧрд╡ाрди् рд╢िрд╡ рдоें рд╡िрд▓ीрди рдХрд░рдиे рд╣ेрддु рдоेрд░ा рдкрде рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХрд░े।।

{ рдЗрдб़ा, рдкिंрдЧрд▓ा рдФрд░ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा – рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा  (рдиाреЬी -Nerve) : рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рд╕рднी рдХुрдЫ рдЬोреЬों рдоें рдоौрдЬूрдж рд╣ै - рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖, рджिрди-рд░ाрдд, рддрд░्рдХ-рднाрд╡рдиा рдЖрджि। рдЗрд╕ рджोрд╣рд░ेрдкрди рдХो рдж्рд╡ैрдд рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╣рдоाрд░े рдЕंрджрд░ рдЗрд╕ рдж्рд╡ैрдд рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рд╣рдоाрд░ी рд░ीреЭ рдоें рдмाрдпीं рдФрд░ рджाрдпीं рддрд░рдл рдоौрдЬूрдж рдиाреЬिрдпों рд╕े рдкैрджा рд╣ोрддा рд╣ै। рдЖрдЗрдпे рдЬाрдирддे рд╣ैं рдЗрди рдиाреЬिрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें...рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд░ीрдв़ рдХी рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рдмрдиाрд╡рдЯ '∞' рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬाрдирддे рд╣ैं, рддो рдЖрдк рдЬाрдирддे рд╣ोंрдЧे рдХि рд░ीрдв़ рдХे рджोрдиों рдУрд░ рджो рдЫिрдж्рд░ рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЬो рд╡ाрд╣рдХ рдирд▓ी рдХी рддрд░рд╣ рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЬिрдирд╕े рд╣ोрдХрд░ рд╕рднी рдзрдордиिрдпां рдЧुрдЬрд░рддी рд╣ैं। рдпे рдЗंрдЧрд▓ा (рдЗрдб़ा-рдЪंрдж्рд░ ) рдФрд░ рдкिंрдЧрд▓ा (рд╕ूрд░्рдп) , рдпाрдиी рдмाрдпीं рдФрд░ рджाрд╣िрдиी рдиाрдб़िрдпां рд╣ैं।

рд╢рд░ीрд░ рдХे рдЕрди्рджрд░ рд░рдХ्рдд рдХो рд▓े рдЬाрдиे рддрдеा рд▓ाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╡ाрд╣िрдХाрдУं рдХो рдирд╕ рдпा Blood Duct рдХрд╣рддे рд╣ैं।  рддрдеा рд╕ंрд╡ेрджрдиा-рд╕ूрдЪрдиा рдЖрджि рдХो рд▓े рдЬाрдиे рдПрд╡ं рд▓ाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╡ाрд╣िрдХाрдУं рдХो рдиाреЬी рдпा Nerves рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдордиुрд╖्рдп рдХे рд╢рд░ीрд░ рдоें 3.5 рд▓ाрдЦ рд░ोрдо рд╣ै рдФрд░ рд╡ рд╕рдм рдиाрдб़िрдпों рдХे рдоुрдЦ рд╣ै рдЬрд╣ां рд╕े рдкрд╕ीрдиा рдЖрддा рд╣ै рд╡ рдЙрддрдиी рд╣ी (3.5 рд▓ाрдЦ) рдиाрдб़िрдпां рд╣ै।  [ рдк्рд░ाрдгрдордп-рдХोрд╖ рдоें  72,000 рдиाрдб़िрдпां рд╣ोрддी рд╣ैं। рдпे 72,000 рдиाрдб़िрдпां рддीрди рдоुрдЦ्рдп рдиाрдб़िрдпों- рдмाрдИं, рджाрд╣िрдиी рдФрд░ рдордз्рдп рдпाрдиी рдЗрдб़ा, рдкिंрдЧрд▓ा рдФрд░ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рд╕े рдиिрдХрд▓рддी рд╣ैं।]  рдХिрди्рддु рдЙрдирдоें рдк्рд░рдзाрдирддा рдоाрдд्рд░ 14 рд╣ी рдХी рд╣ोрддी рд╣ै.–

рд╕ाрд░्рдж्рдзрд▓рдХ्рд╖рдд्рд░рдпं рдиाрдб्рдпः рд╕рди्рддि рджेрд╣ाрди्рддрд░े рдиृрдгाрдо। 

рдк्рд░рдзाрдирднूрддा рдиाрдб्рдпрд╕्рддु рддाрд╕ु рдоुрдЦ्рдпाрд╢्рдЪрддुрд░्рджрд╢।।-рд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा 2/13

рдЬैрд╕े рдХिрд╕ी рд╕реЬे рд╣ुрдП рдкीрдкрд▓ рдХे рдкрдд्рддे рдкрд░ рд╕ाреЮ рд╕ाреЮ рдирд╕ें рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ैं рдаीрдХ рд╡ैрд╕े рд╣ी рд╢рд░ीрд░ рдоें рдпे рдиाреЬिрдпाँ рдлैрд▓ी рд╣ुрдИ рд╣ैं. рдпे рдк्рд░рдзाрди рдЪौрджрд╣ рдиाреЬिрдпाँ рдиिрдо्рди рд╣ैं-

“рд╕ुрд╖ुрдо्рдиेрдбा рдкिंрдЧрд▓ा рдЪ рдЧांрдзाрд░ी рд╣рд╕्рддिрдЬिрд╣्рд╡िрдХा। 

рдХुрд╣ूः рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдкूрд╖ा рд╢ंрдЦिрдиी рдЪ рдкрдпрд╕्рд╡िрдиी।।

рд╡ाрд░ुрдг्рдпрд▓рдо्рдмुрд╖ा рдЪैрд╡ рд╡िрд╢्рд╡ोрджрд░ी рдпрд╢рд╕्рд╡िрдиी। 

рдПрддाрд╕ु рдд्рд░िрд╕्рд░ो рдоुрдЦ्рдпाः рд╕्рдпुः рдкिंрдЧрд▓ेрдбाрд╕ुрд╖ुрдо्рдиिрдХाः।।

 –рд╢िрд╡рд╕ंрд╣िрддा 2/14-15

рдЗंрдЧрд▓ा, рдкिंрдЧрд▓ा, рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा, рдЧांрдзाрд░ीрд╣рд╕्рддрдЬिрд╣्рд╡ाрдХुрд╣ूрд╕рд░рд╕्рд╡рддीрдкूрд╖ा, рд╢ंрдЦिрдиी, рдкрдпрд╕्рд╡िрдиी, рд╡ाрд░ुрдгी, рдЕрд▓рдо्рдмुрд╖ा, рд╡िрд╢्рд╡ोрджрд░ी рдФрд░ рдпрд╢рд╕्рд╡िрдиी, рдЗрди рдЪौрджрд╣ рдиाреЬिрдпों рдоें рдЗंрдЧрд▓ा, рдкिंрдЧрд▓ा рдФрд░ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рддीрди рдк्рд░рдзाрди рд╣ैं।  рдХ्рдпोंрдХि рдмाрдХी рд╕рднी рдиाрдб़ी рдЗрд╕ी рдХा рдЖрд╢्рд░рдп рд▓ेрдХрд░ рд╢рд░ीрд░ рдоें рд░рд╣рддी рд╣ै। ( Today it is known as Spinal Cord ).

рдпे рддीрдиों рдоेрд░ुрджрдг्рдб рд╕े рдЬुрдб़े рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдЖрд▓ाрд╡े рдЧांрдзाрд░ी - рдмाрдИं рдЖँрдЦ рд╕े, рд╣рд╕्рддिрдЬिрд╣्рд╡ा рджाрд╣िрдиी рдЖँрдЦ рд╕े, рдкूрд╖ा рджाрд╣िрдиे рдХाрди рд╕े, рдпрд╢рд╕्рд╡िрдиी рдмाँрдП рдХाрди рд╕े, рдЕрд▓ंрдмुрд╖ा рдоुрдЦ рд╕े, рдХुрд╣ू рдЬрдирдиांрдЧों рд╕े рддрдеा рд╢ंрдЦिрдиी рдЧुрджा рд╕े рдЬुрдб़ी рд╣ोрддी рд╣ै। 

рдЗрдирдоें рднी рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рд╕рдмрд╕े рдоुрдЦ्рдп рд╣ै।  рдЗрди рдЪौрджрд╣ рдиाреЬिрдпों рдоें рд╕ाрдд рдКрдкрд░ рдХी рддрд░рдл рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рддрдеा рд╕ाрдд рдиीрдЪे рдХी рддрд░рдл рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ोрддी рд╣ैं।  рдЬैрд╕े рдХुрд╣ू рдиाреЬी рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдХे рдмाрдпीं рддрд░рдл рд╕े рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдоेрдв्рд░рджेрд╢ рддрдХ рдЪрд▓ी рдЬाрддी рд╣ै рдЬрдм рдХि рдпрд╢рд╕्рд╡िрдиी рдиाреЬी рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рд╕े рджाрд╣िрдиे рдкैрд░ рдХे рдЕंрдЧूрдаे рдХी рдиोрдХ рддрдХ рдЬाрддी рд╣ै। 

рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╕्рдеिрдд рдЪौрджрд╣ों рднुрд╡рди рддрдХ рдпे рдЪौрджрд╣ рдиाреЬिрдпाँ рд╡िрд╕्рддाрд░िрдд рд╣ैं।  рдЗрдирдХा рдХ्рд░рдо рдиिрдо्рди рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै- реР рднू рднुрд╡, рд╕्рд╡, рдорд╣, рддрдк рдПрд╡ं рд╕рдд्рдп рд▓ोрдХ; рдпे рдКрдкрд░ рдХे рд▓ोрдХ рд╣ैं।  рдЗрд╕рдХे рдиीрдЪे рдЕрддрд▓, рд╡िрддрд▓, рд╕ुрддрд▓, рддрд▓ाрддрд▓, рдорд╣ाрддрд▓, рд░рд╕ाрддрд▓ рдПрд╡ं рдкाрддाрд▓ рд╣ैं।  реР рдЕрд░्рдеाрдд рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рддрдХ рддो рд╕рдм рдХो рдЬाрдиा рдпा рд╡рд╣ी рдЖрдХрд░ рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдиा рд╣ै।  рдЬैрд╕े рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдПрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдиाреЬी рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднी рд╕рдмрдХी рд╕ंрд╡ेрджрдиा-рд╕ूрдЪрдиा-рдЖрдЬ्рдЮा рд╕्рд╡рдпं рдПрдХрдд्рд░ рдХрд░рддी рд╣ै, рд╡ैрд╕े рднी реР рдкृрдердХ рд▓ोрдХ рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднी рдпрд╣ рд╕рдмрдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рд╣ै рдпा рд╕рдм рдЗрд╕ी рдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рд╣ैं।  рдпрд╣ рдиाреЬी рдЕрдкрдиी рд╕ूрдЪрдиा рддो рд░рдЦрддी рд╣ी рд╣ै рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╕рдм рдиाреЬिрдпों рдХी рд╕ूрдЪрдиा рднी рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рдПрдХрдд्рд░ рд░рдЦрддी рд╣ै। 

рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдХा рд╕्рдеाрди рдорд▓рдоाрд░्рдЧ рдПрд╡ं рдоूрдд्рд░ рдоाрд░्рдЧ рдЬрд╣ाँ рд╕े рдкृрдердХ рд╣ोрддे рд╣ैं рдЙрд╕ी рд╕ंрдзि рдХे рдкाрд╕ рдЖрдд्рдорд╢рдХ्рддि рд╕्рд╡рд░ूрдкा рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рд░рд╣рддी рд╣ै।  рдЬो рд╕рдорд╕्рдд рдиाреЬिрдпो рдХो рдЬрди्рдо рджेрддी рд╣ै рддрдеा рд╕рдмрд╕े рд╕ूрдЪрдиा-рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдПрдХрдд्рд░ рдХрд░ рдЕрдкрдиे рдКрдкрд░ рдкрд░्рджा рдпा рдЖрд╡рд░рдг рд╕्рд╡рд░ुрдк рдзाрд░рдг рдХिрдпे рд░рд╣рддी рд╣ै। 

рдпрд╣ी рд╡рд╣ рд╕्рдеाрди рд╣ै рдЬрд╣ाँ рд╕े рд╡ीрд░्рдп рдпा рд╢ुрдХ्рд░ (semen) рдПрдХ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╢рд░ीрд░ рдХो рдЬрди्рдо рджेрдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдПрдХ рдЕрддीрд╡ реЫрдЯिрд▓ рддрдеा рд░рд╣рд╕्рдпрдордп рддंрдд्рд░िрдХाрдд्рдордХ рд╕ंрдпंрдд्рд░ (Highest Technical Mechinery) рд╣ै।  рдЬिрд╕े рд╣рдо рд╡ीрд░्рдп рдпा рд░рдЬ рдХрд╣рддे рд╣ैं, рд╡рд╣ рдоूрд▓ рд░ूрдк рдоें рдХिрд░рдг рд░ूрдк рдоें рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдоें рд░рд╣рддा рд╣ै।  рдЗंрдЧрд▓ा рдкрд░ рдЛрдг рдЖрд╡ेрд╢ (Negative Charge), рдкिंрдЧрд▓ा рдкрд░ рдзрдиाрд╡ेрд╢ (Positive Charge),рддрдеा рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдкрд░ рдХोрдИ рдЖрд╡ेрд╢ рдирд╣ीं (Neutral) рд╣ोрддा рд╣ै।  

рдХिрди्рддु рдЙрд╕ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рдпрд╣ рдкрджाрд░्рде рддीрди рд░ूрдк рдоें рд╣ोрддा рд╣ै рдХ्рдпोрдХि рдЬो рдиाреЬी рдЕрд░्рдеाрдд рдЗंрдЧрд▓ा рдХा рдкрджाрд░्рде рдЗंрдЧрд▓ा рдХे рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╡ाрд▓ा-рдЗрд╕े рдЪрди्рдж्рд░рдиाрдб़ी рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рдХृрддि рд╢ीрддрд▓, рд╡िрд╢्рд░ाрдорджाрдпрдХ рдФрд░ рдЪिрдд्рдд рдХो рдЕंрддрд░्рдоुрдЦी рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓ी рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ै। рдкिंрдЧрд▓ा рдХा рдкिंрдЧрд▓ा рдХे рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╡ाрд▓ा, рдЗрд╕рдХो рд╕ूрд░्рдпрдиाрдб़ी рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╢рд░ीрд░ рдоें рдЬोрд╢, рд╢्рд░рдорд╢рдХ्рддि рдХा рд╡рд╣рди рдХрд░рддी рд╣ै рдФрд░ рдЪेрддрдиा рдХो рдмрд╣िрд░्рдоुрдЦी рдмрдиाрддी рд╣ै। рддрдеा рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдХा рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдХे рдк्рд░рднाрд╡ рд╡ाрд▓ा рд╣ोрддा рд╣ै, рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рд╕рдмрд╕े рдоुрдЦ्рдп рд╣ै। рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдиाрдб़ी рдЬिрд╕рд╕े рд╢्рд╡ाрд╕, рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдФрд░ рдз्рдпाрди рд╡िрдзिрдпों рд╕े рд╣ी рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдиाрдб़ी рд╕े рд╢्рд╡ाрд╕ рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рд╣ोрдиे рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХो рд╣ी 'рдпोрдЧ' рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै।рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдиाрдб़ी рдоूрд▓ाрдзाрд░ (Basal plexus) рд╕े рдЖрд░ंрдн рд╣ोрдХрд░ рдпрд╣ рд╕िрд░ рдХे рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╕рд╣рд╕्рд░ाрд░ рддрдХ рдЖрддी рд╣ै। рд╕рднी рдЪрдХ्рд░ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдоें рд╣ी рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं। 

рдЬрдм рдиाреЬिрдпो рдоें рд╡िрдХ्рд╖ोрдн рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै-рдЬैрд╕े рдХोрдИ рд╡िрдХाрд░ рд╕्рд╡рд░ुрдк рдордиोрднाрд╡ рдиाреЬिрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрддा рд╣ै;  рддрдм  рдпे рдХिрд░рдг рд░ूрдк рд╡ाрд▓े рддीрдиो рдкрджाрд░्рде рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдоिрд▓рдХрд░ рдж्рд░рд╡ рд░ूрдк рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рд╣ोрдХрд░ рд╡ीрд░्рдп рдпा рд░рдЬ рдХा рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХрд░ рд▓ेрддे рд╣ै।  рдФрд░ рдЬрдм рдЗрдирдХा рд░ूрдк рдж्рд░рд╡ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рддрдм рдпрд╣ рджूрд╖िрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।  рдФрд░ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдХा рдЕрдзрд╕्рд░рд╣рдг рднाрдЧ рдЗрд╕े рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рд╕े рдиिрдХाрд▓ рдмाрд╣рд░ рдлेंрдХ рджेрддा рд╣ै।  рдХ्рдпोрдХि рдХोрдИ рднी рджूрд╖िрдд рдпा рдЕрдкрд╡िрдд्рд░ рд╡рд╕्рддु рдпा рдкрджाрд░्рде рдЗрд╕рдХे рдиिрдХрдЯ рдирд╣ीं рд░рд╣ рд╕рдХрддा।  

рдиाреЬिрдпों рдХा рд╕рдо्рдмрди्рдз рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै।  рдЗрди्рдж्рд░िрдпाँ рдорди рд╕े рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрддी рд╣ैं।  рдорди рдХी рдЖрдЬ्рдЮा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЗрди्рдж्рд░िрдпाँ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ैं।  рдЬैрд╕ा рдХाрд░्рдп рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрд╕рдХी рд╕ूрдЪрдиा рдиाреЬिрдпाँ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪाрддी рд╣ैं। рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдЙрд╕рдХा рдЙрдЪिрдд рдЕрдиुрдЪिрдд рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрдХрд░ рдЙрди рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ीрдд рд╕ूрдЪрдиाрдУं рдХे рдКрдкрд░ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрддी рд╣ै। рдЕрддः рдЬрдм рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХे рд╡िрдХ्рд╖ोрдн рдХो рдиाреЬिрдпाँ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪाрддी рд╣ैं рддो рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХрдд्рд░ рдкूрд░्рд╡рд╡рд░्рддी рд╕ूрдЪрдиाрдУं рдоें рд╣рд▓рдЪрд▓ рдпा рд╡िрдХ्рд╖ोрдн рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै।  рдФрд░ рдЬрдм рдпрд╣ рд╡िрдХ्рд╖ोрдн рджूрд╖िрдд рд╣ुрдЖ рддрдм рдпрд╣ рддीрдиो рдкрджाрд░्рдеो рд╕े рдмрдиा рддрдд्рд╡ рдпा рдкрджाрд░्рде рдЕрдзрд╕्рд░рд╣рдг рдж्рд╡ाрд░ा рдмाрд╣рд░ рдлेंрдХ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдпे рд╣ी рд╕ाрд░े рдкрджाрд░्рде рдпрджि рдЕрдкрдиा рдЖрд╡рд░рдг рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдкрд░ рд╕े рд╣рдЯा рджें рддो рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдкрд░ рдкрдбा рджрдмाрд╡ рд╕्рд╡рд░ुрдк рдмोрдЭ рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рддрдеा рдХुрдг्рдбрд▓िрди рд╣рд▓рдХी рд╣ोрдХрд░ рдКрдкрд░ рдЙрдаाрддे рд╣ुрдП рдоूрд▓ाрдзाрд░ рд╕े рд╕्рд╡ाрдзिрд╖्рдаाрди, рдиाрднि, рдЕрдиाрд╣рдд, рд╡िрд╢ुрдж्рдзि рдПрд╡ं рдЖрдЬ्рдЮाрдЪрдХ्рд░ рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдм्рд░рд╣्рдорд░ंрдз्рд░ рдоें рдЬाрдХрд░ рд╕्рдеिрд░ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।  рдФрд░ рдЬрдм рддрдХ рдЗрд╕ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рдкрд░ рд╡िрд╡िрдз рдиाреЬिрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХрдд्рд░िрдд рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं-рд╕ूрдЪрдиाрдУं рдХा рдмोрдЭ рд▓рджा рд░рд╣ेрдЧा, рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी рд╡рд╣ी рджрдмी рд░рд╣ेрдЧी।  рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рд╡िрд╡िрдз рджुрд╢्рдЪрдХ्рд░ рдоें рдлँрд╕ा рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧा।

 рдЕрдзिрдХांрд╢ рд▓ोрдЧ  рд▓ोрдЧ рдЗрдб़ा рдФрд░ рдкिंрдЧрд▓ा рдоें рдЬीрддे рдФрд░ рдорд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рдордз्рдп рд╕्рдеाрди рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдп рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЗрдб़ा (рдЗंрдЧрд▓ा) рдФрд░ рдкिंрдЧрд▓ा рдЬीрд╡рди рдХी рдмुрдиिрдпाрджी рдж्рд╡ैрддрддा рдХी рдк्рд░рддीрдХ рд╣ैं।  рдЬीрд╡рди рдХी рд░рдЪрдиा рднी рдЗрд╕ी рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрди рджोрдиों рдЧुрдгों рдХे рдмिрдиा, рдЬीрд╡рди рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдЬैрд╕ा рд╡рд╣ рдЕрднी рд╣ै। рд╕ृрдЬрди рд╕े рдкрд╣рд▓े рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╕рдм рдХुрдЫ рдоौрд▓िрдХ рд░ूрдк рдоें рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрд╕ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рдж्рд╡ैрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рд▓ेрдХिрди рдЬैрд╕े рд╣ी рд╕ृрдЬрди рд╣ोрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдоें рдж्рд╡ैрддрддा рдЖ рдЬाрддी рд╣ै।рдЖрдк рдЗрд╕े рдмрд╕ рдкुрд░ुрд╖ोрдЪिрдд рдФрд░ рд╕्рдд्рд░िрдпोрдЪिрдд рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдпा рдпрд╣ рдЖрдкрдХे рджो рдкрд╣рд▓ू – рд▓ॉрдЬिрдХ рдпा рддрд░्рдХ-рдмुрдж्рдзि рдФрд░ рдЗंрдЯ्рдпूрд╢рди рдпा рд╕рд╣рдЬ-рдЬ्рдЮाрди рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЖрдк рднрд▓े рд╣ी рдкुрд░ुрд╖ рд╣ों, рд▓ेрдХिрди рдпрджि рдЖрдкрдХी рдЗрдб़ा рдиाрдб़ी рдЕрдзिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдп рд╣ै, рддो рдЖрдкрдХे рдЕंрджрд░ рд╕्рдд्рд░ी-рдк्рд░рдХृрддि рдпाрдиि рд╕्рдд्рд░िрдпोрдЪिрдд рдЧुрдг рд╣ाрд╡ी рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЖрдк рднрд▓े рд╣ी рд╕्рдд्рд░ी рд╣ों, рдордЧрд░ рдпрджि рдЖрдкрдХी рдкिंрдЧрд▓ा рдЕрдзिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдп рд╣ै, рддो рдЖрдкрдоें рдкुрд░ुрд╖-рдк्рд░рдХृрддि рдпाрдиि рдкुрд░ुрд╖ोрдЪिрдд рдЧुрдг рд╣ाрд╡ी рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं।рдЕрднी рдЖрдк рдЪाрд╣े рдХाрдлी рд╕ंрддुрд▓िрдд рд╣ों, рд▓ेрдХिрди рдЕрдЧрд░ рдХिрд╕ी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдмाрд╣рд░ी рд╕्рдеिрддि рдЕрд╢ांрддिрдкूрд░्рдг рд╣ो рдЬाрдП, рддो рдЙрд╕рдХी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдоें рдЖрдк рднी рдЕрд╢ांрдд рд╣ो рдЬाрдПंрдЧे рдХ्рдпोंрдХि рдЗрдб़ा рдФрд░ рдкिंрдЧрд▓ा рдХा рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╣ी рдРрд╕ा рд╣ोрддा рд╣ै। 

рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рдЗреЬा рдпा рдкिंрдЧрд▓ा рдХे рдк्рд░рднाрд╡ рдоें рд╣ैं рддो рдЖрдк рдмाрд╣рд░ी рд╕्рдеिрддिрдпों рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рдПрдХ рдмाрд░ рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдоें рдКрд░्рдЬा рдХा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рд╣ो рдЬाрдП, рддो рдЖрдк рдПрдХ рдирдП рдХिрд╕्рдо рдХा рд╕ंрддुрд▓рди рдкा рд▓ेрддे рд╣ैं, рдПрдХ рдЕंрджрд░ूрдиी рд╕ंрддुрд▓рди, рдЬिрд╕рдоें рдмाрд╣рд░ рдЪाрд╣े рдЬो рднी рд╣ो, рдЖрдкрдХे рдЕंрджрд░ рдПрдХ рдЦाрд╕ рдЬрдЧрд╣ рд╣ोрддी рд╣ै, рдЬो рдХिрд╕ी рднी рддрд░рд╣ рдХी рд╣рд▓рдЪрд▓ рдоें рдХрднी рдЕрд╢ांрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी, рдЬिрд╕ рдкрд░ рдмाрд╣рд░ी рд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рдЕрд╕рд░ рдирд╣ीं рдкрдб़рддा। рдЖрдк рдЪेрддрдирддा рдХी рдЪोрдЯी рдкрд░ рд╕िрд░्рдл рддрднी рдкрд╣ुंрдЪ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдЬрдм рдЖрдк рдЕрдкрдиे рдЕंрджрд░ рдпрд╣ рд╕्рдеिрд░ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдмрдиा рд▓ें।рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рдЗрдб़ा рдФрд░ рдкिंрдЧрд▓ा рдХे рдмीрдЪ рд╕ंрддुрд▓рди рдмрдиा рдкाрддे рд╣ैं рддो рджुрдиिрдпा рдоें рдЖрдк рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд╕े рдЖрдк рдЬीрд╡рди рдХे рд╕рднी рдкрд╣рд▓ुрдУं рдХो рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рд╕ंрднाрд▓ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЕрдзिрдХрддрд░ рд▓ोрдЧ рдЗрдб़ा рдФрд░ рдкिंрдЧрд▓ा рдоें рдЬीрддे рдФрд░ рдорд░рддे рд╣ैं, рдордз्рдп рд╕्рдеाрди рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдп рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдоाрдирд╡ рд╢рд░ीрд░-рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдкрд╣рд▓ू рд╣ै। рдЬрдм рдКрд░्рдЬा рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдиाрдб़ी рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рд╣ै, рдЬीрд╡рди рдЕрд╕рд▓ рдоें рддрднी рд╢ुрд░ू рд╣ोрддा рд╣ै।рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдЧुрдгрд╣ीрди рд╣ोрддी рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рдЕрдкрдиी рдХोрдИ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рд╡рд╣ рдПрдХ рддрд░рд╣ рдХी рд╢ूрди्‍рдпрддा рдпा рдЦाрд▓ी рд╕्рдеाрди рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рд╢ूрди्‍рдпрддा рд╣ै рддो рдЙрд╕рд╕े рдЖрдк рдЕрдкрдиी рдорд░्рдЬी рд╕े рдХोрдИ рднी рдЪीрдЬ рдмрдиा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╕ुрд╖ुрдо्рдиा рдоें рдКрд░्рдЬा рдХा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рд╣ोрддे рд╣ी, рдЖрдкрдоें рд╡ैрд░ाрдЧ्‍рдп рдЖ рдЬाрддा рд╣ै। ‘рд░ाрдЧ’ рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै, рд░ंрдЧ। ‘рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп’ рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै, рд░ंрдЧрд╣ीрди рдпाрдиी рдЖрдк рдкाрд░рджрд░्рд╢ी рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं। рдЖрдк рдиिрд╖्рдкрдХ्рд╖ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। рдЖрдк рдЬрд╣ां рднी рд░рд╣ें, рдЖрдк рд╡рд╣ीं рдХा рдПрдХ рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрди рдЬाрддे рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рдХोрдИ рдЪीрдЬ рдЖрдкрд╕े рдЪिрдкрдХрддी рдирд╣ीं। рдЖрдк рдЬीрд╡рди рдХे рд╕рднी рдЖрдпाрдоों рдХो рдЦोрдЬрдиे рдХा рд╕ाрд╣рд╕ рд╕िрд░्рдл рддрднी рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЬрдм рдЖрдк рдЖрдк рд╡ैрд░ाрдЧ рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рд╣ोрддे рд╣ैं।

рд╕рдорд╕्рдд рдпोрдЧрд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХा рдпрд╣ी рдЕрднिрдордд рд╣ै рдХि рдЬрдм рддрдХ рдХुрди्рдбрд▓िрдиी рдиिрдж्рд░िрдд рд╣ै рддрдм рддрдХ рдордиुрд╖्рдп рдХो рдПрдХ рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрд╢ु рдХे рд╕рдоाрди рд╣ी рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै।  рдХ्рдпोंрдХि рдРрд╕ा рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ाрдзрдиा рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдХрд░ोрдб़ों рдЙрдкाрдп рдХрд░рдХे рднी рдЖрдд्рдорд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। 

рдк्рд░рд╕ुрдк्рддрднुрдЬрдЧाрдХाрд░ा рдкрдж्рдорддрди्рддुрдиिрднा рд╢ुрднा |

рдк्рд░рдмुрдж्рдзा рд╡рд╣्рдиिрдпोрдЧेрди рд╡्рд░рдЬрдд्рдпूрд░्рдз्рд╡ं рд╕ुрд╖ुрдо्рдгрдпा || рекреп ||

prasupta-bhujag─Бk─Бr─Б padma-tantu-nibh─Б ┼Ыubh─Б |

prabuddh─Б vahni-yogena vrajaty ┼лrdhvaс╣Г suс╣гumс╣Зay─Б || 1.49 ||

'рдЬाрдЧो рдоाँ рдХुрд▓ рдХुрдг्рдбрд▓िрдиी ' рдиाрдордХ рдкुрд╕्рддрдХ рд╕्рд╡ाрдоी рд╢िрд╡ाрдирди्рдж рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдХे рд╢िрд╖्рдп , рд╕्рд╡ाрдоी рд╕рдд्рдпाрдирди्рдж рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдж्рд╡ाрд░ा 1956- 62 рдХी рдЕрд╡рдзि рдоें рдЕрдкрдиे рдПрдХ рдк्рд░िрдп рд╢िрд╖्рдп рдХो рд▓िрдЦे рдЧрдпे рдкрдд्рд░ों рдХा рд╕ंрдХрд▓рди рд╣ै । рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд рдкрдд्рд░ рдЧुрд░ु- рд╢िрд╖्рдп рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рдПрдХ рдРрд╕े рд╣ी рдкुрдиीрдд рд╕рдо्рдмрди्рдз рдХा рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╡िрд╡рд░рдг рд╣ैं । рдЗрди рдкрдд्рд░ों  рдоें рдпौрдЧिрдХ рдПрд╡ं рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрдж्рдзрддि рдХे рд╡िрд╕्рддृрдд рдПрд╡ं рдЧрд╣рди рд╡рд░्рдгрди рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрдардХ рдХो рдЧुрд░ु рд╢िрд╖्рдп рд╕рдо्рдмрди्рдз рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХी рджुрд░्рд▓рдн рдЭрд▓рдХ рддрдеा рдЪेрддрдиा рдХी рдЬाрдЧृрддि рд╣ेрддु рдХ्рд░рдоिрдХ рд╕ाрдзрдиा рдХे рдкрд░िрдкाрд▓рди рдХा рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рд╕ाрдзрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै । рдПрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦा рдЬाрдП рддो рдпे рдкрдд्рд░ рд╕рдж्рдЧुрд░ु рдХे рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕рдо्рдк्рд░ेрд╖рдг рдХी рднौрддिрдХ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं । рдоूрд▓рдд рдпे рд╕्рд╡ाрдоी рд╕рдд्рдпाрдирди्рдж рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рдПрдХ рдиिрдХрдЯ рд╢िрд╖्рдп рдХो рд▓िрдЦे рдЧрдпे рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдиिрд░्рджेрд╢ рд╣ैं, рдкрд░ рдЗрдирдоें рдиिрд╣िрдд рд╕ंрджेрд╢ों рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ाрдУं рдоें рдЕрд╕ीрдо рд╕ंрднाрд╡рдиाрдПँ рд╣ैं рдХि рдпे рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдоाрд░्рдЧ рдкрд░ рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд╕рднी рдиैрд╖्рдаिрдХ рд╕ाрдзрдХों рдХा рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдХрд░ рд╕рдХें ।

рд╕ाрднाрд░ http://rahulnathosgy.blogspot.com/2017/04/blog-post_9.html}

[ рд╕्рд╡ाрдоी рд╕рдд्рдпाрдирди्рдж рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдХा рдЬрди्рдо рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдЕрд▓्рдоोреЬा рдЧ्рд░ाрдо рдоें 1923 рдоें рд╣ुрдЖ । 1943 рдоें рдЙрди्рд╣ें рдЛрд╖िрдХेрд╢ рдоें рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рд╕्рд╡ाрдоी рд╢िрд╡ाрдирди्рдж рдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ुрдП । 1947 рдоें рдЧुрд░ु рдиे рдЙрди्рд╣ें рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рд╕ंрди्рдпाрдп рдоें рджीрдХ्рд╖िрдд рдХिрдпा । 1956 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрд░िрд╡्рд░ाрдЬрдХ рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдн्рд░рдордг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╢िрд╡ाрдирди्рдж рдЖрд╢्рд░рдо рдЫोреЬ рджिрдпा । рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд् 1956 рдоें рд╣ी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрди्рддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдпोрдЧ рдоिрдд्рд░ рдордг्рдбрд▓ рдПрд╡ं 1963 рдоे рдмिрд╣ाрд░ рдпोрдЧ рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी । 

*рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдбीрдп рд╕िрдж्рдзाрди्рдд (Cosmic principle) рдпा рдорд╣ाрд╡िрд╕्рдлोрдЯ рд╕िрдж्рдзांрдд ( Big Bang Theory ) –рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдоाрди्рдп рд╕िрдж्рдзांрдд рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, рд▓рдЧрднрдЧ 15 рдЕрд░рдм рд╡рд░्рд╖ рдкूрд░्рд╡ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдПрдХ рдкрд░рдоाрдг्рд╡िрдХ рдЗрдХाрдИ рдХे рд░ूрдк рдоें рдеा। рдЙрд╕рдоें рдЕрдЪाрдирдХ рдПрдХ рдорд╣ाрд╡िрд╕्рдлोрдЯ ( Big Bang ) рд╣ुрдЖ рдЬिрд╕рд╕े рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрджाрд░्рдеों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдЖрд░рдо्рдн рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдКрд░्рдЬा рдХा рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди рд╣ुрдЖ। рдЬिрд╕ рдХाрд░рдг рдЗрд╕рдоें рдиिрд░рди्рддрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рдкुрд╖्рдЯि рдЖрдХाрд╢рдЧंрдЧाрдУं рдХे рдмीрдЪ рдмреЭрддी рджूрд░ी рд╕े рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдорд╣ाрд╡िрд╕्рдлोрдЯ рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рд╣ी рд╡िрднिрди्рди рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдбीрдп рдкिрдг्рдбों, рддрдеा рдЖрдХाрд╢рдЧंрдЧाрдУं рдХा рд╕ृрдЬрди рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╕े рдХाрд▓ांрддрд░ рдоें рдЧ्рд░рд╣ों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рднी рд╣ुрдЖ। рдорд╣ाрд╡िрд╕्рдлोрдЯ рдХे рдоाрдд्рд░ 1.43 рд╕ेрдХंрдб рдХे рдмाрдж рднौрддिрдХी рдХे рдиिрдпрдо рд▓ाрдЧू рд╣ोрдиे рд▓рдЧ рдЧрдП рдеे। рд╕рди् 2001 рдИ. рдоें NASA рдиे MAP ( Microwave Anisotropy Probe ) рдиाрдордХ рдЕрдиुрд╕рди्рдзाрди рдоें рдЗрд╕рдХी рдкुрд╖्рдЯि рдХी।

рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг  : рд╕ूрд░्рдпोрдкाрд╕рдиा рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рдХा рдЬैрд╕ा рд╡्рдпाрдкрдХ рд╡рд░्рдгрди ‘рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг ' рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡ैрд╕ा рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рдкुрд░ाрдг рдоें рдирд╣ीं рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдХो ‘рд╕ौрд░ рдЧ्рд░ंрде’ рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं।  рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдоें рджो рд╣рдЬ़ाрд░ рд╡рд░्рд╖ рдХा рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╕рдЯीрдХ рд╡िрд╡рд░рдг рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै।рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдХो рдЪाрд░ рдЦрдг्рдбों рдоें рд╡िрднाрдЬिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै- рдм्рд░ाрд╣्рдо рдкрд░्рд╡, рдордз्рдпрдо рдкрд░्рд╡, рдк्рд░рддिрд╕рд░्рдЧ рдкрд░्рд╡ рдФрд░ рдЙрдд्рддрд░ рдкрд░्рд╡।

рдм्рд░ाрд╣्рдо рдкрд░्рд╡ :  рдоें рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдХी рдорд╣िрдоा, рд╡ेрджों рддрдеा рдкुрд░ाрдгों рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि, рдХाрд▓ рдЧрдгрдиा, рдпुрдЧों рдХा рд╡िрднाрдЬрди, рдЧрд░्рднाрдзाрди рдХे рд╕рдордп рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдпрдЬ्рдЮोрдкрд╡ीрдд рд╕ंрд╕्рдХाрд░ों рддрдХ рдХी рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рд╡िрдзि, рднोрдЬрди рд╡िрдзि,рдУंрдХाрд░ рдПрд╡ं рдЧाрдпрдд्рд░ी рдЬрдк рдХा рдорд╣рдд्рдд्рд╡, рдЕрднिрд╡ाрджрди рд╡िрдзि, рдоाрддा-рдкिрддा рддрдеा рдЧुрд░ु рдХी рдорд╣िрдоा рдХा рд╡рд░्рдгрди, рд╡िрд╡ाрд╣ рдпोрдЧ्рдп рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХे рд╢ुрдн-рдЕрд╢ुрдн рд▓рдХ्рд╖рдг, рдкंрдЪ рдорд╣ाрдпрдЬ्рдЮों, рдкुрд░ुрд╖ों рдПрд╡ं рд░ाрдЬрдкुрд░ुрд╖ों рдХे рд╢ुрдн-рдЕрд╢ुрдн рд▓рдХ्рд╖рдг, рд╡्рд░рдд-рдЙрдкрд╡ाрд╕ рдкूрдЬा рд╡िрдзि, рд╕ूрд░्рдпोрдкाрд╕рдиा рдХा рдоाрд╣ाрдд्рдо्рдп рдФрд░ рдЙрдирд╕े рдЬुрдб़ी рдХрдеाрдУं рдХा рд╡िрд╡рд░рдг рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдм्рд░рд╣्рдоा рдЬी рдХाрд░्рддिрдХेрдп рд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдХि рдЬिрд╕ рд╕्рдд्рд░ी рдХी рдЧ्рд░ीрд╡ा рдоें рд░ेрдЦाрдПं рд╣ों рдФрд░ рдиेрдд्рд░ों рдХे рдХोрд░ों рдХा рдХुрдЫ рд╕рдл़ेрдж рднाрдЧ рд▓ाрд▓ी рд▓िрдП рд╣ो; рд╡рд╣ рд╕्рдд्рд░ी рдЬिрд╕ рдШрд░ рдоें рдЬाрддी рд╣ै, рдЙрд╕ рдШрд░ рдХी рдЙрдд्рддрд░ोрдд्рддрд░ рд╡ृрдж्рдзि рд╣ोрддी рд╣ै। рдЬिрд╕рдХे рдмाрдПं рд╣ाрде, рдХाрди рдпा рдЧрд▓े рдкрд░ рддिрд▓ рдпा рдорд╕्рд╕ा рд╣ो; рдЙрд╕рдХी рдкрд╣рд▓ी рд╕рди्рддाрди рдкुрдд्рд░ рд╣ोрддी рд╣ै।

рдордз्рдпрдо рдкрд░्рд╡ :рдЗрд╕ рдкрд░्рд╡ рдоें рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рдпрдЬ्рдЮ рдХрд░्рдоों рдХा рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рд╡िрд╡ेрдЪрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдкрд░्рд╡ рдоें рдЙрдж्рдпाрдиों, рдЧोрдЪрд░ рднूрдоिрдпों, рдЬрд▓ाрд╢рдпों, рддुрд▓рд╕ी рдФрд░ рдордг्рдбрдк рдЖрджि рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдХी рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рд╡िрдзिрдпों рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдкрд░्рд╡ рдоें рджрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдпрдЬ्рдЮ рдХुрдг्рдбों рдХा рд╡рд░्рдгрди рднी рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।рдЧृрд╣рд╕्рдеाрд╢्рд░рдо рдХी рдЙрдкрдпोрдЧिрддा, рд╕ृрд╖्рдЯि, рдкाрддाрд▓ рд▓ोрдХ, рднूрдЧोрд▓, рдЬ्рдпोрддिрд╖, рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдХी рдорд╣ाрдирддा, рдоाрддा-рдкिрддा рдПрд╡ं рдЧुрд░ुрдУं рдХी рдорд╣िрдоा, рд╡ृрдХ्рд╖ाрд░ोрдкрдг рдХा рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рдЖрджि рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рд╡рд░्рдгрди рд╣ै।  рдЪाрд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдоाрд╕ों-рдЪрди्рдж्рд░ рдоाрд╕,рд╕ौрд░ рдоाрд╕,рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдоाрд╕ рдФрд░ рд╢्рд░ाрд╡рдг рдоाрд╕ рдХा рд╡рд░्рдгрди рднी рдЗрд╕ рдкрд░्рд╡ рдоें рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।рд╢ुрдХ्рд▓ рдкрдХ्рд╖ рдк्рд░рддिрдкрджा рд╕े рдЕрдоाрд╡рд╕्рдпा рддрдХ рдХा рдоाрд╕ ‘рдЪрди्рдж्рд░ рдоाрд╕’,рд╕ूрд░्рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХ рд░ाрд╢ि рдоें рд╕ंрдХ्рд░ाрддि рд╕े рджूрд╕рд░ी рд╕ंрдХ्рд░ाрддि рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рдиे рдХा рд╕рдордп ‘рд╕ौрд░ рдоाрд╕’,рдЖрд╢्рд╡िрди рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рд╕े рд░ेрд╡рддी рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдкрд░्рдпрди्рдд ‘рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдоाрд╕’ рдФрд░рдкूрд░े рддीрд╕ рджिрди рдХा рдпा рдХिрд╕ी рддिрдеि рдХो рд▓ेрдХрд░ рддीрд╕ рджिрди рдмाрдж рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी рддिрдеि рддрдХ рдХा рд╕рдордп ‘рд╢्рд░ाрд╡рдг рдоाрд╕’ рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै।

рдк्рд░рддिрд╕рд░्рдЧ рдкрд░्рд╡ :рдЗрд╕ рдкрд░्рд╡ рдоें рднाрд░рдд рдХे рд▓рдЧрднрдЧ рдПрдХ рд╕рд╣рд╕्рдд्рд░ рд╡рд░्рд╖ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдкрд░ рд╕ुрди्рджрд░ рдк्рд░рдХाрд╢ рдбाрд▓ा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдХो рд╡рд░्рддрдоाрди рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рдзрд░्рдо рдФрд░ рд╕рдн्рдпрддा рдХा рдорд╣ाрди् рдЧ्рд░рди्рде рдХрд╣рдиा рдЕрдиुрдЪिрдд рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा। рдк्рд░рд╕ंрдЧрд╡рд╢ рдЗрд╕рдоें ‘рдоाрд░्рдХрдг्рдбेрдп рдкुрд░ाрдг’ рдХी рднांрддि ‘рджुрд░्рдЧा рд╕рдк्рддрд╢рддी’ рдХे рдЪрд░िрдд्рд░ों рдХा рднी рд╡рд░्рдгрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। ‘рд╢्рд░ी рд╕рдд्рдпрдиाрд░ाрдпрдг рд╡्рд░рдд рдХрдеा’ рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдЗрд╕ी рдкрд░्рд╡ рдХे рддेрдЗрд╕рд╡ें рд╕े рдЙрдирддीрд╕рд╡ें рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ें।  рдпрд╣ рдХрдеा рд╣िрди्рджुрдУं рдХे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдПрд╡ं рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдХे рд▓िрдП рдЕрдд्рдпрди्рдд рд▓ोрдХोрдкрдХाрд░ी, рдоंрдЧрд▓рдХाрд░ी рдФрд░ рдкुрдг्рдп рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ै। рдпрд╣ рдкрд░्рд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХा рд╕ुрди्рджрд░ рд╡िрд╡ेрдЪрди рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддा рд╣ै।  рдЗрд╕рдоें рдЖрдзुрдиिрдХ рдШрдЯрдиाрдУं рдХा рдХ्рд░рдорд╡ाрд░ рд╡рд░्рдгрди рд╣ै। рд╣िंрджुрдХुрд╢ рдкрд░्рд╡рдд рдХा рд╕рдд्рдп – рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг рдоें рдЬिрдХ्рд░ рдЖрддा рд╣ै рдХि рдПрдХ рд╕рдордп рдЬрдм рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдХी рд╕ीрдоा рд╣िंрджрдХुрд╢ рдкрд░्рд╡рдд рддрдХ рдеी рддो рд╡рд╣ां рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╢िрд╡ рдоंрджिрд░ рдеा। рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЦрд▓िрдлाрдУं рдХे рдЖрдХ्рд░рдордг рдиे рдЕрдлрдЧाрди рдФрд░ рд╣िрди्рджुрдХुрд╢ рдкрд░्рд╡рддрдоाрд▓ा рдХे рдкाрд╕ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े 15 рд▓ाрдЦ рд╣िрди्рджुрдУं рдХा рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рдирд░рд╕ंрд╣ाрд░ рдХिрдпा рдеा। рдЗрд╕ी рдХे рдХाрд░рдг рдпрд╣ां рдХे рдкрд░्рд╡рдд рд╢्рд░ेрдгी рдХो рд╣िрди्рджुрдХुрд╢ рдиाрдо рджिрдпा рдЧрдпा, рдЬिрд╕рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै ‘рд╣िंрджुрдУं рдХा рд╡рдз।’  рдЖрдЬ рд╣िंрдж्рдХुрд╢ рдкрд░्рд╡рдд рдФрд░ рдЖрд╕рдкाрд╕ рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рднूрдХंрдк рдХे рдЖрдиे рдХा рдХेंрдж्рд░ рдмрдиा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣ (Jesus) рдХे рдЬрди्рдо, рдЙрдирдХी рднाрд░рдд рдпाрдд्рд░ा рдоें рдХрд╣ा рд╣ै - рдЙрди рдЖрд╕्рдеाрд╣ीрдиों рдХे рдмीрдЪ рдоैं рдорд╕ीрд╣ा рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдЖ рд╣ूं। рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг рдЕрдз्рдпाрдп 2 рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै – ‘рдо्рд▓ेрдЪ्рдЫрджेрд╢ рдорд╕ीрд╣ो рд╣ं рд╕рдоाрдЧрдд।। рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣ рдЗрддि рдЪ рдордордиाрдо рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрддрдо् ।। рдоुрд╣рдо्рдордж рд╕ाрд╣рдм рдХा рдЖрд╡िрд░्рднाрд╡, рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдоें рдорд╣ाрд░ाрдиी рд╡िрдХ्рдЯोрд░िрдпा рдХी 1857 рдоें рднाрд░рдд рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдЮी рдмрдирдиे рдХा рднी рд╡рд░्рдгрди рд╣ै। рддрдеा рдпрд╣ рднी рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдпрд╣ाँ рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рднाрд╖ा рд╣ो рдЬाрдпेрдЧी рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдк्рд░ाрдпः рд▓ुрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдпेрдЧी। рд╕рдд рдпुрдЧ рдХे рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ों рдХा рд╡рд░्рдгрди, рдд्рд░ेрддा рдпुрдЧ рдХे рд╕ूрд░्рдпрд╡ंрд╢ी рдФрд░ рдЪрди्рдж्рд░рд╡ंрд╢ी рд░ाрдЬाрдУं рдХा рд╡рд░्рдгрди , рдж्рд╡ाрдкрд░ рдпुрдЧ рдХे рдЪрди्рдж्рд░рд╡ंрд╢ी рд░ाрдЬाрдУं рдХा рд╡рд░्рдгрди, рдХрд▓ि рдпुрдЧ рдоें рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдо्рд▓ेрдЪ्рдЫ рд░ाрдЬाрдУं рдПрд╡ं рдЙрдирдХी рднाрд╖ाрдУं рдХा рд╡рд░्рдгрди, рдиूрд╣ рдХी рдк्рд░рд▓рдп рдЧाрдеा, рдордЧрдз рдХे рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рд░ाрдЬा рдирди्рдж, рдмौрдж्рдз рд░ाрдЬाрдУं рддрдеा рдЪौрд╣ाрди рд╡ рдкрд░рдоाрд░ рд╡ंрд╢ рдХे рд░ाрдЬाрдУं рддрдХ рдХा рд╡рд░्рдгрди рдЗрд╕рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдоें рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдмेрддाрд▓ рдХрдеाрдУं (рд╡िрдХ्рд░рдо-рдмैрддाрд▓ рдХрдеाрдПं) рдпा рд╡ेрддाрд▓ рдкрдЪ्рдЪीрд╕ी рдХी рдХрдеाрдУं рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рднी рдоिрд▓рддा рд╣ैं।  рдЬीрдоूрддрд╡ाрд╣рди рдФрд░ рд╢ंрдЦрдЪूрдб़ рдХी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдХрдеा рднी рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддी рд╣ै।

рдЙрдд्рддрд░ рдкрд░्рд╡ : рдЗрд╕ рдкрд░्рд╡ рдоें рд╡िрд╖्рдгु-рдоाрдпा рд╕े рдоोрд╣िрдд рдиाрд░рдж рдХा рд╡рд░्рдгрди рд╣ै। рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг  рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╕рдоाрдЬ-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдкрд░ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рдк्рд░рдХाрд╢ рдбाрд▓рддा рд╣ै। рдЙрд╕ рдХाрд▓ рдХी рдЬाрддि-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдмाрд░े рдоें рдпрд╣ рдкुрд░ाрдг рдХрд╣рддा рд╣ै-‘рдЬाрддि рди рддो рдЬрди्рдо рд╕े рд╣ोрддी рд╣ै, рди рд╡ंрд╢ рд╕े рдФрд░ рди рд╣ी рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╕े, рдмрд▓्рдХि рдХрд░्рдо рддрдеा рдЖрдЪрд░рдг рд╕े рд╣ोрддी рд╣ैрдРрд╕े рдЕрдиेрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдоिрд▓ рдЬाрдПंрдЧे, рдЬो рд╢ूрдж्рд░ рдХुрд▓ рдоें рдЬрди्рдо рд▓ेрдХрд░ рднी рд╕рдд्рдХрд░्рдо рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдкूрдЬрдиीрдп рдмрдиे। рд╕्рд╡рдпं рдХृрд╖्рдг рдж्рд╡ैрдкाрдпрди рд╡्рдпाрд╕рдЬी рдорд╣рд░्рд╖ि рдкрд░ाрд╢рд░ рдФрд░ рдордд्рд╕्рдп рдХрди्рдпा рд╕рдд्рдпрд╡рддी рдХे рд╕ंрд╕рд░्рдЧ рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ुрдП рдеे। ‘рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг’ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡рд░्рдг-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдИрд░ाрди рдХे рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдХी рджेрди рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣ी рдм्рд░ाрд╣्рдордг, рдХ्рд╖рдд्рд░िрдп, рд╡ैрд╢्рдп рдФрд░ рд╢ूрдж्рд░ рдЬाрддिрдпों рдоें рд╕рдоाрдЬ рдХो рдмांрдЯा рдеा। рдпрд╣ рдиिрд░्рд╡िрд╡ाрдж рд░ूрдк рд╕े рд╕рдд्рдп рд╣ै рдХि рдИрд░ाрдиी рдкुрд░ोрд╣िрдд рдордЧ рдЬ्рдпोрддिрд╖ рд╡िрдж्рдпा рдоें рдкाрд░ंрдЧрдд рдеे। рдордЧ рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рднोрдЬрдХ рдФрд░ рдЕрдЧ्рдиि рдЙрдкाрд╕рдХ рднी рдИрд░ाрди рд╕े рдпрд╣ाँ рдЖрдП рдеे। ‘рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдгрдХी рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЗрд╕рдХा рдкाрд░ाрдпрдг рдФрд░ рд░рдЪрдиा рдордЧ рдм्рд░ाрд╣्рдордгों (рдоिрд╢्рд░ा) рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рд╣ै। рдпे рдордЧ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдИрд░ाрдиी рдкुрд░ोрд╣िрдд рдеे, рдЬो рдИрд╕ा рдХी рддीрд╕рд░ी рд╢рддाрдм्рджी рдоें рднाрд░рдд рдЖрдХрд░ рдмрд╕ рдЧрдП рдеे। рдпे рд╕ूрд░्рдп рдХे рдЙрдкाрд╕рдХ рдеे। рд╕ूрд░्рдп рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рд╡ैрджिрдХ рдХाрд▓ рд╕े рднाрд░рдд рдоें рд╣ोрддी рд░рд╣ी рд╣ै। рдордЧ рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдиे рд╕ूрд░्рдпोрдкाрд╕рдиा рдХे рд╕ाрде ‘рдЦрдЧोрд▓ рд╡िрдж्рдпा’ рдФрд░ ‘рдЬ्рдпोрддिрд╖’ рдХा рдк्рд░рдЪрд▓рди рдХिрдпा। рдЬ्рдпोрддिрд╖ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЖрдЪाрд░्рдп рд╡рд░ाрд╣ рдоिрд╣िрд░,рдЦрдЧोрд▓ рд╡िрдж्рдпा рдХे рдЬ्рдЮाрддा рдордЧ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рд╣ी рдеे। рдпे рдордЧ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рд╢рдиै:-рд╢рдиै: рднाрд░рддीрдп рдЬрди-рдЬीрд╡рди рдоें рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдШुрд▓-рдоिрд▓ рдЧрдП।‘рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг’ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рджрдХ्рд╖ рдХी рдкुрдд्рд░ी рд╕ंрдЬ्рдЮा рдХा рд╡िрд╡ाрд╣ рд╕ूрд░्рдп рдХे рд╕ाрде рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрд╕ी рд╕े рдпрдо рдФрд░ рдпрдоुрдиा рдкैрджा рд╣ुрдП। рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдоें рд╕ूрд░्рдп рдкूрдЬा рдХी рд╡िрдзि рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдмрддाрдИ рдЧрдИ рд╣ै। рд░рдХ्рдд рдЪрди्рджрди, рдХрд░рд╡ीрд░ рдкुрд╖्рдк рддрдеा рдЧुрдб़ рд╕े рдмрдиी рдЦाрдж्рдп-рд╕ाрдордЧ्рд░ी рд╕ूрд░्рдпोрдкाрд╕рдиा рдоें рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдоाрдиी рдЧрдИ рд╣ै।рдорди्рджिрд░ों рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХрд▓ा рдХा рд╡िрд╢рдж рд╡рд░्рдгрди рднी рдЗрд╕ рдкुрд░ाрдг рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕ूрд░्рдп рдорди्рджिрд░ рдоें рд╕ूрд░्рдп рдк्рд░рддिрдоाрдУं рдХे рдмाрд░े рдоें рднी рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕्рдеिрддि рдХे рдмाрд░े рдоें ‘рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг ’ рдоें рдЕрдзिрдХ рдЬाрдирдХाрд░ी рдирд╣ीं рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддी। рдХेрд╡рд▓ рдХुрдЫ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдордЬ़рджूрд░ी рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрджि рдкрд╣рд▓े рд╕े рдордЬ़рджूрд░ी рддрдп рди рд╣ो рддो рдХुрд▓ рдХिрдП рдЧрдП рдХाрдо рдХा рд╣िрд╕ाрдм рд▓рдЧाрдХрд░ рдордЬ़рджूрд░ी рджेрдиी рдЪाрд╣िрдП। рд╕ाрдзाрд░рдг рддौрд░ рдкрд░ рдЙрд╕ рдХाрд▓ рдоें рдордЬ़рджूрд░ी ‘рдкрдг’ рдХे рд░ूрдк рдоें рджी рдЬाрддी рдеी। рдмीрд╕ рдХौрдб़ी рдХी рдПрдХ рдХाрдХिрдгी рдФрд░ рдЪाрд░ рдХाрдХिрдгी рдХा рдПрдХ рдкрдг рд╣ोрддा рдеा। рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг рдХी рдХрдеा рд░ाрдЦी (рд░рдХ्рд╖ाрдмрди्рдзрди) -рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг рдХी рдПрдХ рдХрдеा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░  рдЧुрд░ु рдмृрд╣рд╕्рдкрддि рдХे рд╕ुрдЭाрд╡ рдкрд░ рдЗंрдж्рд░ рдХी рдкрдд्рдиी рдорд╣ाрд░ाрдиी рд╢рдЪी рдиे рд╢्рд░ाрд╡рдг рд╢ुрдХ्рд▓ рдкूрд░्рдгिрдоा рдХे рджिрди рд╡िрдзि-рд╡िрдзाрди рд╕े рд╡्рд░рдд  рдХрд░рдХे рд░рдХ्рд╖ाрд╕ूрдд्рд░   рддैрдпाрд░ рдХिрдП рдФрд░  рд╕्рд╡ाрд╕्рддिрд╡ाрдЪрди рдХे рд╕ाрде рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдоें  рдЗंрдж्рд░ाрдгी рдиे рд╡рд╣ рд╕ूрдд्рд░  рдЗंрдж्рд░ рдХी  рджाрд╣िрдиी рдХрд▓ाрдИ рдоें рдмांрдзा  рдЬिрд╕рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ुрдк рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рд░ाрдЬा рдмрд▓ि рдХे рдж्рд╡ाрд░рдкाрд▓ рдХा рдХाрд░्рдп рдЫोреЬ рдХрд░ рдЧोрд▓ोрдХ рдЬा рд╕рдХे। рд░рдХ्рд╖ा рд╡िрдзाрди рдХे рд╕рдордп рдиिрдо्рди рд▓िрдЦिрдд рдоंрдд्рд░ोрдЪ्рдЪाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рдЬिрд╕рдХा рдЖрдЬ рднी рд╡िрдзिрд╡рдд рдкाрд▓рди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै:"рдпेрди рдмрдж्рдзोрдмрд▓ी рд░ाрдЬा рджाрдирд╡ेрди्рдж्рд░ो рдорд╣ाрдмрд▓:।рджाрдирд╡ेрди्рдж्рд░ो рдоा рдЪрд▓ рдоा рдЪрд▓।।"рдЗрд╕ рдоंрдд्рд░ рдХा рднाрд╡ाрд░्рде рд╣ै рдХि рджाрдирд╡ों рдХे рдорд╣ाрдмрд▓ी рд░ाрдЬा рдмрд▓ि рдЬिрд╕рд╕े рдмांрдзे рдЧрдП рдеे, рдЙрд╕ी рд╕े рддुрдо्рд╣ें рдмांрдзрддा рд╣ूँ। рд╣े рд░рдХ्рд╖े! (рд░рдХ्рд╖ाрд╕ूрдд्рд░) рддुрдо рдЪрд▓ाрдпрдоाрди рди рд╣ो, рдЪрд▓ाрдпрдоाрди рди рд╣ो।рдпрд╣ рд░рдХ्рд╖ा рд╡िрдзाрди рд╢्рд░рд╡рдг рдоाрд╕ рдХी рдкूрд░्рдгिрдоा рдХो рдк्рд░ाрддः рдХाрд▓ рд╕ंрдкрди्рди рдХिрдпा рдЧрдпा  рдпрдеा  рд░рдХ्рд╖ा-рдмंрдзрди рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдпा  рдФрд░  рд╢्рд░рд╡рдг рдоाрд╕ рдХी рдкूрд░्рдгिрдоा рдХो рдордиाрдпा рдЬाрдиे рд▓рдЧा।

рд╢िрдХ्рд╖ा-рдк्рд░рдгाрд▓ी  " рдЧुрд░ु -рд╢िрд╖्рдп рд╡ेрджाрди्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрд░рдо्рдкрд░ा ' Be and Make ' рдХे рдмाрд░े рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рддे рд╣ुрдП ‘рднрд╡िрд╖्рдп рдкुрд░ाрдг ’ рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдХेрд╡рд▓ рдкांрдЪ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЧुрд░ु  рд╣ोрддे рд╣ैं।  рдЖрдЪाрд░्рдп  рдЬो рд╡ेрджों рдХा рд░рд╣рд╕्рдп рд╕рдордЭाрдПं। рдЙрдкाрдз्рдпाрдп рдЬो рдЬीрд╡िрдХोрдкाрд░्рдЬрди рд╣ेрддु рд╡ेрдж рдкाрда рдХрд░ाрдПं। рдЧुрд░ु рдпा рдкिрддा рдЬो рдЕрдкрдиे рд╢िрд╖्рдпों рдФрд░ рд╕рди्рддाрди рдХो рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдХрд░ें рддрдеा рдЙрдирдоें рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдХा рднेрджрднाрд╡ рди рдХрд░ें। рдЛрдд्рд╡िрдХ рдЬो рдЕрдЧ्рдиिрд╣ोрдд्рд░ рдпा рдпрдЬ्рдЮ рдХрд░ाрдПं। рдорд╣ाрдЧुрд░ु/ `рдм्рд░рд╣्рдорд╡ेрдд्рддा рдиेрддा ' (рдЕрд╡рддाрд░ ) рдЬो рдЧुрд░ुрдУं рдХा рднी рдЧुрд░ु рд╣ो; рдЬिрд╕рдиे ‘рд╡ेрдж’, ‘рдкुрд░ाрдг’, ‘рд░ाрдоाрдпрдг’ рдФрд░ ‘рдорд╣ाрднाрд░рдд’ рдХी рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рд╣ो рддрдеा рд╕ूрд░्рдп, рд╢िрд╡, рд╡िрд╖्рдгु рдЖрджि рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рд╡िрдзिрдпों рдХा рдкूрд░ा рдЬ्рдЮाрди рд░рдЦрддा рд╣ो।]

=========



рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं: