เคฎेเคฐे เคฌाเคฐे เคฎें

เคฌुเคงเคตाเคฐ, 5 เคซ़เคฐเคตเคฐी 2020

๐Ÿ•Š๐Ÿน เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ा เคจเคต-เคตिเคช्เคฒเคต' ๐Ÿ•Š๐Ÿน[ เคช्เคฐเคฅเคฎ เค…เคง्เคฏाเคฏ -1.5 : เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ- "เคต्เคฏเค•्เคคि เค”เคฐ เคฎเคจ " (Person and Mind) : "เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐी เคธเคฎ्เคญाเคตเคจा " SVHS-1.5] ("The Way of the Drop-outs - Come Out and Stand Alone"))

5.

๐Ÿ•Š๐Ÿนเคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ा เคจเคต-เคตिเคช्เคฒเคต๐Ÿ•Š๐Ÿน

 [Come Out and Stand Alone !]

      "เคฎुเค•्เคคि เค“ เคฎुเค•्เคคि, เคฎुเค•्เคคि เค“ เคฎुเค•्เคคि! ' เค†เคค्เคฎा เค•े เค…เคจ्เคคเคธ्เคคเคฒ เคธे เคธเคฆैเคต เคฏเคนी เคธंเค—ीเคค เคง्เคตเคจिเคค เคนोเคคा เคฐเคนเคคा เคนै।" เคฏे เคฌाเคคें เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคนैं। (เฅจ/เฅจเฅฏเฅช) เคตे เคฏเคน เคญी เค•เคนเคคे เคนैं-" เคœเค—เคค เคฎें เคธเคฌเค•े เคญीเคคเคฐ เคนी เคเค• เค…เคธเคจ्เคคोเคท เค•ा เคญाเคต เคฆिเค–ाเคˆ เคชเฅœเคคा เคนै। เค‡เคธ เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เค…เคธเคจ्เคคोเคท เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค•्เคฏा เคนै ? " เค‡เคธเค•ा  เค…เคฐ्เคฅ เคฏเคน เคนै เค•ि เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคšเคฐเคฎ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै
`เคœเคฌ เคคเค• เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคจเคนीं เค•เคฐเคคा, เคคเคฌเคคเค• เค•िเคธी เคญी เคคเคฐเคน เค‰เคธเค•ा เค…เคธเคจ्เคคोเคท เคฆूเคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เคตिเคถ्เคต เค•े เคธ्เคชเคจ्เคฆเคจ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฏเคนी เคฎुเค•्เคคि เคช्เคฐเคธ्เคซुเคŸिเคค เคนो เคฐเคนी เคนै। เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เคœिเคธ เคจเค เคตिเคช्เคฒเคต เคฎें เค•ूเคฆ เคชเฅœเคจे เค•े เคฒिเค เคฏुเคตाเค“ं เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ เค•िเคฏा เคฅा, เค‰เคธ เคตिเคช्เคฒเคต เค•े เคฎूเคฒ เค•ो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคนीं เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा เคฅा। เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•เคนเคคे เคนैं -" เคœเคฌ เคคเค• เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎुเค•्เคค เคจเคนीं เคนो เคœाเคคा, เคคเคฌ เคคเค• เค‡เคธ เคฎुเค•्เคคि เค•ो เค–ोเคœเคคा เคฐเคนेเค—ा। เคถिเคถु เคœเคจ्เคฎ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคคे เคนी เคจिเคฏเคฎ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคตिเคฆ्เคฐोเคนी เคนो เคœाเคคा เคนै। เค‰เคธเค•ी เคชเคนเคฒी เค†เคตाเคœ เคฐुเคฆเคจ เค•ी เคนोเคคी เคนै, เคœो เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคฌंเคงเคจों เคฎें เค†เคฌเคฆ्เคง เคฆेเค–เค•เคฐ เค‰เคธเค•े เคตिเคฐोเคงเคธ्เคตเคฐूเคช เคนोเคคा เคนै। " 
             เค•िเคจ्เคคु, เคตे เคชुเคจः เค•เคนเคคे เคนैं - " เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฎें เคธंเค—्เคฐाเคฎ เค•ा เคธ्เคฅाเคจ เคคो เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคญเคฏ เค•े เคฒिเค เค•ोเคˆ เคธ्เคฅाเคจ เคจเคนीं เคนै। เคฏเคน 'เคธंเค—्เคฐाเคฎ', 'เคช्เคฐเคคिเคตाเคฆ', 'เคตिเคฆ्เคฐोเคน', 'เคจिเคฐ्เคญिเค•เคคा', 'เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•ी เคšेเคท्เคŸा '--เคฏे เคธเคฌ เคตिเคช्เคฒเคตी เคฎเคจ เค•ी เคญाเคทा เคนै।"  เค•िเคจ्เคคु, เค…เคจ्เคฏ เค•เคˆ เคถเคฌ्เคฆों เค•ी เคคเคฐเคน เคนी 'เคตिเคช्เคฒเคต' เคฏा 'เค‡ंเค•เคฒाเคฌ'  เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคธाเคฅ เคญी - เคนเคฎाเคฐे เคฎเคจ เคฎें 'เคตिเคฆ्เคฐोเคน', 'เคตिเคจाเคถ', 'เคตिเค•्เคทोเคญ' เค†เคฆि เคงाเคฐเคฃाเคฏें เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค˜ुเคฒ-เคฎिเคฒ เค—เคฏी เคนैं เค•ि, เค‡ंเค•เคฒाเคฌ เคฏा เคตिเคฒ्เคชเคต เค•ी เคœो เคเค• เคฎเคนाเคจ เค—เคฐिเคฎा เคนै, เคเค• เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคฐूเคช เคนै, เค‰เคธเคฎें เคœो เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฆेเคตเคค्เคต เค•े เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏเคฐूเคช เคธे เค†เคตिเคฐ्เคญूเคค เคนो เคœाเคจे เค•ी เคคीเคต्เคฐ เค†เค•ांเค•्เคทा เคนै, เค‰เคธी เคฎूเคฒ เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เคนเคฎ เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคญूเคฒ เคšुเค•े เคนैं।  'เคตिเคช्เคฒเคต' เคถเคฌ्เคฆ 'เคช्เคฒू' เคงाเคคु เคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนुเค† เคนै। 'เคช्เคฒू' เคงाเคคु เค•ा เคฎूเคฒ เค…เคฐ्เคฅ เคนै- 'เคชाเคฐ เคœाเคจा' เคตिเคถेเคท เคคौเคฐ เคชเคฐ เคœिเคจ เคฌเคจ्เคงเคจों เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœเค•เฅœा เคนुเค† เคนै,เค‰เคจ เคฌเคจ्เคงเคจों เค•ो เคคोเฅœเคจा เคนी เคตिเคช्เคฒเคต เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै। เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•े เคจเคต เคตिเคช्เคฒเคต เค•ा เคฏเคนी เคจिเคนिเคคाเคฐ्เคฅ เคนै। 
      เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•เคนเคคे เคนैं- " เคฎैं เค‡เคธ เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคธे เค…เคธเคนเคฎเคค เคนूँ เค•ि - เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคจिเคฏเคฎों เค•ा เคชाเคฒเคจ เคนी เคฎुเค•्เคคि เคนै। เคฎैं เคจเคนीं เคธเคฎเคเคคा เค•ि เค‡เคธเค•ा เค•्เคฏा เค…เคฐ्เคฅ เคนो เคธเค•เคคा เคนै? เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคช्เคฐเค—เคคि เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคจिเคฏเคฎों เค•े เค‰เคฒ्เคฒंเค˜เคจ เคธे เคนी เคช्เคฐเค—เคคि เคธเคฎ्เคญเคต เคนुเค† เคนै। เคฏเคน เคญเคฒे เคนी เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคจिเคฎ्เคจเคคเคฐ เคจिเคฏเคฎों เคชเคฐ เค‰เคš्เคšเคคเคฐ เคจिเคฏเคฎों เคฆ्เคตाเคฐा เคตिเคœเคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเคˆ, เคชเคฐเคจ्เคคु เคตเคนाँ เคญी เคตिเคœेเคคा เคฎเคจ เคฎुเค•्เคค เคนोเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐ เคฐเคนा เคฅा। เคœैเคธे เคนी เค‰เคธเคจे เคฆेเค–ा เค•ि เคตเคน เคธंเค˜เคฐ्เคท เคจिเคฏเคฎों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนी เคฅा, เค‰เคธเคจे  เค‰เคธ เคจिเคฏเคฎ เค•ो เคญी เคœीเคคเคจा เคšाเคนा। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคธเคฆा เคนी เคฎुเค•्เคคि เคนै। เคตृเค•्เคท เค•เคญी เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคจिเคฏเคฎों เค•ा เค‰เคฒ्เคฒंเค˜เคจ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे, เค—ाเคฏ เค•ो เค•เคญी เค•िเคธी เคจे เคšोเคฐी เค•เคฐเคคे เคนुเค เคจเคนीं เคฆेเค–ा, เค•ोเคˆ เค˜ोंเค˜ा เค•เคญी เคूเค  เคจเคนीं เคฌोเคฒเคคा, เคซिเคฐ เคญी เคตे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธे เคฌเคก़े เคจเคนीं เคนैं। เคฏเคน เคœीเคตเคจ เคฎुเค•्เคคि เค•ा เคเค• เค‰เคค्เค•เคŸ เค†เค—्เคฐเคน เคนै।" (2/261)
          เคธ्เคตाเคฎी เคœी เคจे เค•เคนा เคนै, " เค‡เคธ เคฆेเคถ เคฎें เคเค• เคฌाเคค เคนเคฐ เคธเคฎเคฏ เคธुเคจเคคा เคฐเคนเคคा เคนूँ เค•ि เคนเคฎाเคฐे เคฒिเคฏे เคธเคฆा เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคธाเคฅ เคคाเคฒ เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคšเคฒเคจा เคนी เค‰เคšिเคค เคนै। เค•्เคฏा เคคुเคฎ เคฏเคน เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เค•ि เค†เคœ เคตिเคถ्เคต เคฎें เคœिเคคเคจी เคญी เคช्เคฐเค—เคคि เคนुเคˆ เคนै, เคตเคน เคธเคฌ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ो เคœीเคค เคฒेเคจे เคธे เคนी เคนुเคˆ เคนै।  เคฏเคฆि เคนเคฎเคฒोเค— เค•िเคธी เคญी เคคเคฐเคน เคธे เค‰เคจ्เคจเคคि เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนों, เคคो เค‡เคธเค•े เคฒिเคฏे เคนเคฐ เค•เคฆเคฎ เคชเคฐ เคนเคฎें เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ा เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा।" เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคตिเคจเคฏ เค•ुเคฎाเคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค•เคนा เคฅा เคฏเคฆि เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคตिเคšाเคฐों เค•ो เค•िเคธी เคฎเคคเคตाเคฆ เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆेเคจी เคนी เคนो เคคो เค‰เคธเค•ो ' เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เค‰เคชเคฐ- เคฎเคจुเคท्เคฏเคตाเคฆ' (Man-over-nature -ism) เค•เคนเคจा เคนोเค—ा। เคช्เคฐเค•ृเคคि เคคो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคฏเคน เคถिเค•्เคทा เคฆेเคคी เคนै เค•ि เคธ्เคตเคฏं เคœीเคตिเคค เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคธंเค—्เคฐाเคฎ เค•เคฐเคคे เคฐเคนो। เคฒेเค•िเคจ, เคธ्เคตเคฏं เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคธंเค—्เคฐाเคฎ เค•เคฐเคจा เคคो เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा เค•ो เคธाเคงिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคจाเคฎाเคจ्เคคเคฐ เคฎाเคค्เคฐ เคนै, เค”เคฐ เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคตैเคธी เคšेเคท्เคŸा เค•िเคธी เคญी เคธाเคฎाเคœिเค• เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคตिเคฐोเคงी เคนै। เค‡เคธी เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคฅा เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคคे เคฐเคนเคจे เคธे เคตिเคถेเคท เค…เคงिเค•ाเคฐ เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนोเคคा เคนै 
เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं, " เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เคญोเค— เค•เคฐเคจे เค•ी เคงाเคฐเคฃा เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•े เคฒिเคฏे เค•เคฒंเค•เคธ्เคตเคฐुเคช เคนै।" เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค‡เคธ เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ी เคงाเคฐเคฃा เค•ो เค•ेเคตเคฒ เค†เคฐ्เคฅिเค• เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคนी เคจिเคฌเคฆ्เคง เคฐเค–เคจे เค•े เคชเค•्เคทเคงเคฐ เคจเคนीं เคฅे। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เคนै " เค‡เคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคชเคนเคฒे เคชाเคถเคตिเค• เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ी เคงाเคฐเคฃा เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนै- เคฆुเคฐ्เคฌเคฒ เคชเคฐ เคธเคฌเคฒ เค•े เค…เคงिเค•ाเคฐ เค•ी เคšेเคท्เคŸा। เค‡เคธ เคœเค—เคค เคฎें เคงเคจ เค•े เคŠเคชเคฐ เค…เคงिเค•ाเคฐ เคญी เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคนै। เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฏเคฆि เคฆूเคธเคฐों เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค…เคงिเค• เคงเคจ เคนोเคคा เคนै, เคคो เคตเคน เคœो เค•เคฎ เคงเคจी เคนैं, เค‰เคจเค•े เคŠเคชเคฐ เค…เคงिเค•ाเคฐ เคœเคฎाเคจा เคšाเคนเคคा เคนै เคฏा เค…เคงिเค• เคธुเคตिเคงा เค•ा เคญोเค— เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै।  เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค…เคงिเค•ाเคฐ- เคฒिเคช्เคธा เคธूเค•्เคท्เคฎเคคเคฐ เคคเคฅा เค…เคงिเค• เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เคนोเคคी เคนै। เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฏเคฆि เคฆूเคธเคฐों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เคœ्เคžाเคจ เคฏा เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฐเค–เคคा เคนै, เคคो เค‡เคธी เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคตเคน เค…เคชเคจे เคฒिเค เคตिเคถेเคท เคธुเคตिเคงा เค•ा เคฆाเคตा เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคा เคนै।เค”เคฐ  เคธเคฌเคธे เค…เคจ्เคคिเคฎ เค”เคฐ เคธเคฌเคธे เคจिเค•ृเคท्เคŸ เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เคนै-เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•เคคा เค•ा เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ। เคฏเคน เคจिเค•ृเคท्เคŸเคคเคฎ เค‡เคธเคฒिเค เคนै เค•ि เค‡เคธเคฎें เคฆूเคธเคฐों เค•े เคŠเคชเคฐ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เค…เคค्เคฏाเคšाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคนोเคคी เคนै। เคœो เคฏเคน เคธเคฎเคเคคे เคนैं, เค•ि เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•เคคा เคฏा เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคตे เค…เคงिเค• เคœाเคจเคคे เคนैं, เคตे เคฆूเคธเคฐों เคธे เค…เคงिเค• เค…เคงिเค•ाเคฐ เคชाเคจे เค•ा เคฆाเคตा เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। เค•िเคจ्เคคु, เคเค• เคตेเคฆाเคจ्เคคी เค•เคญी เคญी เคถाเคฐीเคฐिเค•, เคฎाเคจเคธिเค• เคฏा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคฐूเคช เคธे เคฌเคฒเคตाเคจ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•िเคธी เค•े เคญी เคฒिเค เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ा เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคा। เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคนी เคจเคนीं। เคธเคญी เค•े เคญीเคคเคฐ เคเค• เคนी เคถเค•्เคคि เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค…เคฆ्เคตैเคค เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै เค‡เคจ เคธเคญी เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐों เค•ो เคคोเฅœ เคกाเคฒเคจा । เคตेเคฆाเคจ्เคค เค‡เคธ เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐเคตाเคฆ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคช्เคฐเคšाเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै, เคฎाเคจเคต-เค†เคค्เคฎा เค•े เค‰เคชเคฐ เคนोเคจे เคตाเคฒे เค‡เคธ เค‰เคค्เคชीเคก़เคจ เค•ो เคšूเคฐ-เคšूเคฐ เค•เคฐ เคฆेเคจा เคšाเคนเคคा เคนै।" 
             เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े `เคตेเคฆाเคจ्เคคी เค‡ंเค•เคฒाเคฌ ' เคฏा 'เคตेเคฆाเคจ्เคคी เคตिเคช्เคฒเคต' เค•ी เคฏोเคœเคจा เคฎें เคฏเคนी เคจเคฏा เคฎोเคก़ เคนै। เค•िเคจ्เคคु เคตे เคฌเคก़े เค•्เคทोเคญ เค•े เคธाเคฅ เค•เคนเคคे เคนैं- " เค‡เคธ เคฆेเคถ เคฎें เคฒเค•्เคท्เคฏ เคคो เค…เคจेเค• เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เค‰เคชाเคฏ เคจเคนीं।เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคคो เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เคนाเคฅ เคจเคนीं। เคนเคฎ เคฒोเค—ों เค•े เคชाเคธ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฎเคค (เคšाเคฐ เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏ) เคนै เคฒेเค•िเคจ เค‰เคธे เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคจเคนीं เคนै। เคนเคฎाเคฐे เค—्เคฐเคจ्เคฅों เคฎें เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎ-เคธाเคฎ्เคฏเคตाเคฆ เค•ा เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคนै, เค•िเคจ्เคคु เค•ाเคฐ्เคฏों เคฎें เคฎเคนाเคญेเคฆเคตृเคค्เคคि เคนै। เคฎเคนा เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคจिเคท्เค•ाเคฎ เค•เคฐ्เคฎ เคญाเคฐเคค เคฎें เคนी เคช्เคฐเคšाเคฐिเคค เคนुเค†, เค•िเคจ्เคคु  เคนเคฎाเคฐे เค•เคฐ्เคฎ เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคจिเคฐ्เคฎเคฎ เค”เคฐ เคนृเคฆเคฏเคนीเคจ เคนुเค† เค•เคฐเคคे เคนैं; เค”เคฐ เคฎांเคธเคชिเคฃ्เคก เค•ी เค…เคชเคจी เค‡เคธ เค•ाเคฏा เค•ो เค›ोเฅœ เค•เคฐ, เค…เคจ्เคฏ เค•िเคธी เคตिเคทเคฏ เคฎें เคนเคฎ เคธोเคšเคคे เคนी เคจเคนीं। " 
              เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ- "เคˆเคถ्เคตเคฐ เค”เคฐ เคถैเคคाเคจ เคฎें เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคถूเคจ्เคฏเคคा เค”เคฐ เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा เค•े เคธिเคตा เค”เคฐ เค•ोเคˆ เค…เคจ्เคคเคฐ เคจเคนीं เคนैं।  เคถैเคคाเคจ เคญी เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े เคœैเคธा เคนी เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคนै, เค•ेเคตเคฒ เค‰เคธเคฎें เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคจเคนीं เคนै -เค‡เคธ เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•े เค…เคญाเคต เคจे เคนी เค‰เคธเค•ो เคถैเคคเคจा เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคนै। เค•ेเคตเคฒ เค‡เคธी เคชैเคฎाเคจे เค•ो เค‡เคธ เคฆृเคท्เคŸिเค—ोเคšเคฐ เคœเค—เคค เค•े เคช्เคฐเคคि เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐो। เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคจเคนीं เคฐเคนเคจे เคธे, เคœ्เคžाเคจ เค”เคฐ เคถเค•्เคคि เค•ा เค†เคงिเค•्เคฏ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคถैเคคाเคจ เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เค•เคฐ เคฆेเคคा เคนै। " (เฅฏ/เฅงเฅฆเฅจ) เค‡เคธ เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคนी เคตेเคฆाเคจ्เคคी-เคตिเคช्เคฒเคต เค•ी เคฏोเคœเคจा เค•ा เคช्เคฐเคงाเคจ เค…ंเค— เคนै। เค‡เคธเค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•เคคा เค•ो เค…เคฐ्เคœिเคค เค•เคฐเคจा เคนै เคเคตं เคœीเคตเคจ เค•े เคธเคฎเคธ्เคค เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคตเคน เคช्เคฐเคญाเคตเค•ाเคฐी เคนोเคคा เคนै। เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคตिเคšाเคฐ เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เคฎें- ' เคงाเคฐ्เคฎिเค• เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค•्เคท' (Sacred and Secular) เคœैเคธे เคฆो เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค•ाเคฐ्เคฏ-เค•्เคทेเคค्เคฐ เคจเคนीं เคนैं। เค•्เคฏोंเค•ि เคœीเคตเคจ เคเค• เคนी เคตเคธ्เคคु เคนै, เค”เคฐ เคนเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เค…เคงि-เค†เคค्เคฎिเค• เคนै 
       เค•िเคจ्เคคु,เคงเคฐ्เคฎ เค•्เคฏा เคนै ? เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ เค•เคนเคคे เคนैं -" เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค•्เคฏा เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐเคจा เคนै เค•ि "เคฎुเคे เคฏเคน เคฆो, เคฎुเคे เคตเคน เคฆो" ? เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคธंเคฌเคจ्เคง เคฎें เคฏे เคธเคฌ เค…เคนเคฎเค•ी เคงाเคฐเคฃा เคนै। เคฎेเคฐे เค—ुเคฐु เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคต เค•เคนเคคे เคฅे -' เค—िเคฆ्เคง  เคคो เคฌเคนुเคค เคŠँเคšाเคˆ เคชเคฐ เค‰เคก़เคคे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु, เค‰เคจเค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคœाเคจเคตเคฐों เค•े เคฎुเคฐ्เคฆा เคถเคฐीเคฐ เคชเคฐ เคนोเคคी เคนै।'  .....เคฐाเคธ्เคคे เค•ी เคธเคซाเคˆ เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เค…เคš्เค›े เค…เคจ्เคจ-เคตเคธ्เคค्เคฐ เค•ा เคธंเค—्เคฐเคน เค”เคฐ เค‰เคจเค•ा เคตिเคคเคฐเคฃ เค•เคฐ เคฆेเคจा ?  เคฏเคฆि เคธाเคนเคธ เคนो, เค‡เคจ เคธเคฌเค•े เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เค†เค“। เคธเคฎुเคฆเคฏ เคจिเคฏเคฎ เค•े เคฌाเคนเคฐ  เคšเคฒे เคœाเค“, เคฎाเคจो เคธเคฎเค—्เคฐ เคœเค—เคค เคญाเคช เคฌเคจเค•เคฐ เค‰เฅœ เค—เคฏा เคนो - เคคुเคฎ เค…เค•ेเคฒे เค†เค•เคฐ เค–เคก़े เคนो เคœाเค“।'(เฅฎ/เฅญเฅฏ) เคฏเคนी เคนै เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ा เคธเคš्เคšा เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เคœिเคจ्เคฆाเคฌाเคฆ ! เคฏा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคตिเคช्เคฒเคตी เค†เคน्เคตाเคจ !
        เคนเคฎ เคฒोเค— เค‰เคจเค•े เค‡เคธी เค‰เค•्เคคि เค•ी เคช्เคฐเคคिเคง्เคตเคจी เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคฆ เค‡เคคिเคนाเคธเค•ाเคฐ เคเคตं เคตिเคšाเคฐเค• เค…เคฐ्เคจाเคฒ्เคก เคŸाเคฏเคจเคฌी (Arnold Joseph Toynbee) เค•ी เคชुเคธ्เคคเค• 'Surviving the Future' เคฎें เคธुเคจ เคธเค•เคคे เคนैं। เคตे เค•เคนเคคे เคนैं- " เคธเคš्เคšे เคฆीเคฐ्เค˜ เคธ्เคฅाเคฏी เคถाเคจ्เคคि เค•े เคฒिเค เคœो เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै, เคตเคน เคนै เคเค• เค†เคง्เคฏเคค्เคฎिเค•-เคตिเคช्เคฒเคต เค•े เค˜เคŸिเคค เคนो เคœाเคจे เค•ी!" เคตे เค•्เคฐांเคคि เค•े เคฆो เคฎाเคฐ्เค—ों เค•ी เคฌाเคคें เค•เคฐเคคे เคนैं। เคเค• เคฎें เคฏเคน เคตिเคช्เคฒเคต เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े เคช्เคฐเคคि เค•्เคทोเคญ เค”เคฐ เคฎुเค•्เคคि เค•ी เค†เค•ांเค•्เคทा เคตिเคธ्เคซोเคŸเค• เคฐूเคช เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐ เคฒेเคคी เคนै เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐे เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เคฏा เคจिःเคถเคฌ्เคฆ เค”เคฐ เคฌाเคนเคฐ เคธे เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ เค•เคฎ เค•्เคฐिเคฏाเคถीเคฒ เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै। เคซिเคฐ เคŸॉเคฏเคจเคฌी  เค…เคชเคจी เคชुเคธ्เคคเค•  'The way of the dropouts' เคฎें เค ीเค• เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคญाเคทा เคฎें - เคธेเคจ्เคŸ เคซ्เคฐांเคธिเคธ เค‘เฅž เค†เคธीเคธी เค•ा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเคคे เคนुเค เค•เคนเคคे เคนैं- เค‰เคจเค•े เค…เคฒाเคตा เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค…เค•ेเคฒे เค†เค•เคฐ เค–เฅœे เคนो เคœाเคจे เคตाเคฒे เค•्เคฐเคจ्เคคिเค•ाเคฐी เคจेเคคृเคค्เคต เค•े เค”เคฐ เคญी เค•เคˆ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ  เคนैं, เคœिเคจเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฎाเคœ เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เค‰เคชเค•ृเคค เคนै।" เคนเคฎ เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เค•ि เคฏเคน เคฒिเค–เคคे เคนुเค เคŸॉเคฏเคจเคฌी เค•े เคฎเคจ เคฎें เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ा เคจाเคฎ เคฅा เคฏा เคจเคนीं เค•िเคจ्เคคु เคนเคฎ เคจिःเคธเคจ्เคฆेเคน เคฏเคน เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคนเคฎाเคฐे เคฏुเค— เค•े เคเคธे เคนी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคฏाเคฏाเคตเคฐ เคฆเคฒ เค•े เคชुเคฐोเคงा' เค•ा เคจाเคฎ เคฅा- เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ! เคฏे เคฏाเคฏाเคตเคฐ เคฒोเค— เค•ेเคตเคฒ เค…เคชเคจे เคธเคฎाเคœ เคฎें เคนी เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคนी เคธंเค•เคฒ्เคชเคตाเคจ เคจเคนीं เคฅे, เคฌเคฒ्เค•ि เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคตिเคšाเคฐ เคœเค—เคค เคฎें เคเค• เค•्เคฐांเคคि เคฒाเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे । เค”เคฐ เคฏเคนी เคนै เค‡เคธ เคจเคต เคตिเคช्เคฒเคต เค•ी เคญूเคฎिเค•ा ।   
             เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•िเคฏा เคฅा, " เคนเคฎเคฒोเค— เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ो เคตिเคฒुเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคธเคฎเค—्เคฐ เคœเค—เคค เค•े เคธाเคฎเคจे เคฏเคนी เคเค• เคธเคš्เคšा เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคœाเคคि เค”เคฐ เคฆेเคถ เค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें เคฏเคนी เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคธंเค—्เคฐाเคฎ เคนै। เคฏुเค—-เคฏुเค—ाเคจ्เคคเคฐ เคธे เคจैเคคिเค•เคคा เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เค‡เคธी (เคตंเคถเคตाเคฆ เคฎें เค†เคงाเคฐिเคค) เค…เคงिเค•ाเคฐเคตाเคฆ เค•ा เคง्เคตंเคถ เค•เคฐเคจा เคนै। เคตिเคญिเคจ्เคจเคคा เค•ो เคจเคท्เคŸ เค•िเคฏे เคฌिเคจा เคธाเคฎ्เคฏ เค”เคฐ เคเค•्เคฏ (oneness) เค•ी เค“เคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนोเคจा เคนी เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै।" เคฏเคนीं เคชเคฐ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เค•ा เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคชเค•्เคท เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै। เคœเคก़เคตाเคฆिเคฏों เค•े เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เค”เคฐ เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎเคตाเคฆिเคฏों เค•े เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เคฎें เคฏเคนी เค…เคจ्เคคเคฐ เคนै। เคธंเคธ्เค•ृเคค เค•े เค•เคตि เคญाเคธ เคจे เคฌเคนुเคค เคนी เคธुंเคฆเคฐ เคขंเค— เคธे เค•เคนा เคนै- 
 เคช्เคฐाเคœ्เคžเคธ्เคฏ เคฎूเคฐ्เค–เคธ्เคฏ เคš เค•ाเคฐ्เคฏเคฏोเค—े, 
 เคธเคฎเคค्เคตเคฎเคญ्เคฏेเคคि เคคเคจुเคฐ्เคจเคฌुเคฆ्เคงि: ।  

- เค•ोเคˆ เค•ाเคฐ्เคฏ เคšाเคนे เค•िเคธी เคœ्เคžाเคจी เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎ्เคชाเคฆिเคค เคนो เคฏा เคฎूเคฐ्เค– เคฆ्เคตाเคฐा เคฌाเคนเคฐ เคธे เค‰เคธเคฎें เค•ोเคˆ เค…เคจ्เคคเคฐ เคจเคนीं เคฆिเค–เคฒाเคˆ เคชเฅœเคคा। เค•िเคจ्เคคु, เคฌुเคฆ्เคงि เคฏा เคตिเคšाเคฐ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ เคฆोเคจों เคฎें เคฌเคนुเคค เค…เคจ्เคคเคฐ เคฐเคนเคคा เคนै। 
            เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เค•ी เคชเคฐिเค•เคฒ्เคชเคจा เค•ाเคซी เคต्เคฏाเคชเค• เคฅी। เคตे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค•ो เคฐाเคœเคจैเคคिเค•, เคธाเคฎाเคœिเค•, เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคคเคฅा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐเคตाเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे।
        เค‡เคธीเคฒिเคฏे 1929 เคˆเฅฆ เคฎें เคนुเค—เคฒी เคœिเคฒा เค›ाเคค्เคฐ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคทीเคฏ เคญाเคทเคฃ เคฎें เคจेเคคाเคœी เคธुเคญाเคทเคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌोเคธ เคจे เค•เคนा เคฅा- " เคฐाเคฎเคฎोเคนเคจ เค•े เคฏुเค— เคธे เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคนो เคญाเคฐเคค เค•ी เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा  เค•ी เค†เค•ांเค•्เคทा เคตिเคญिเคจ्เคจ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค•्เคฐเคฎเคถः เคช्เคฐเค•เคŸ เคนोเคคी เค† เคฐเคนी เคนै।  เค‰เคจ्เคจीเคธเคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เคฎें เคฏเคน เค†เค•ांเค•्เคทा เคเค• เคตिเคถेเคท เคตเคฐ्เค— เค•े เคตिเคšाเคฐ -เคœเค—เคค เคคเค• เคนी เคธीเคฎिเคค เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा, เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคฏเคน เคตिเคšाเคฐ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคซเคฒเค• เคชเคฐ เคจเคนीं เค†เคฏा เคฅा।  เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคญी เคญाเคฐเคคเคตाเคธी เคชเคฐाเคงीเคจเคคा เค•े เคฎोเคนเคจिเคฆ्เคฐा เคฎें เคจिเคฎเค—्เคจ เคนो เคเคธा เคธเคฎเคเคคे เคฅे เค•ि เค…ंเค—्เคฐเคœों เค•ा เคญाเคฐเคค เคชเคฐ เคตिเคœเคฏ เคญाเค—्เคฏ เค•ा เคซेเคฐ เคนै เคฏा 'divine dispensation' เคˆเคถ्เคตเคฐीเคฏ เคตिเคงाเคจ เคนै।" 
เค‰เคจ्เคจीเคธเคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•े เค…ंเคค เคเคตं เคฌीเคธเคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•े เค†เคฐเคฎ्เคญ เคฎें เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เค•े เค…เค–เคฃ्เคก เคฐूเคช เค•ा เค†เคญाเคธ 'เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ-เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐा เคฎें เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। "Freedom! Freedom, is the song of the soul. เคฏเคน เคธเคจ्เคฆेเคถ เคœเคฌ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคนृเคฆเคฏ เค•ो เคญेเคฆเค•เคฐ เคช्เคฐเค•เคŸ เคนुเค† เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค‡เคธ เคฆैเคตी เคธเคจ्เคฆेเคถ เคจे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เค•ो เคฎंเคค्เคฐเคฎुเค—्เคง เค”เคฐ เคนเคฐ्เคท เคธे เคญเคฐ เคฆिเคฏा เคฅा। เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคธाเคงเคจा, เค†เคšเคฐเคฃ เคเคตं เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคญी เคฏเคนी เคธเคค्เคฏ เคช्เคฐเค•เคŸ เคนुเค† เคฅा। เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคœเคนाँ เคเค• เค“เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธเคฎเคธ्เคค เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฌเคจ्เคงเคจों เคธे เคธ्เคตाเคงीเคจ  เคนोเค•เคฐ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคฎเคจुเคท्เคฏ (เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ) เคฌเคจเคจे เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं เคตเคนीं เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เคธเคฐ्เคตเคงเคฐ्เคฎ เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เค•ा เคช्เคฐเคšाเคฐ เค•เคฐ เคญाเคฐเคค เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ-เคเค•เคคा เค•ी เคฌुเคจिเคฏाเคฆ เค•ो เคญी เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं। "
               เคฌीเคธเคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•े เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคฎें เค—เค िเคค Sedition Committee' เคฏा "เคฐाเคœเคฆ्เคฐोเคน เคœाँเคš เคธเคฎीเคคि " เค•े เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคฅा เค•ि "เคญाเคฐเคค เค•े เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐिเคฏों เค•ो เค•ोเคฐ्เคธ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎैเคœिเคจी, เค—ैเคฐीเคฌाเคฒ्เคกी เค•ी เคœीเคตเคจी เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคญเค—เคตเคฆเค—ीเคคा เค”เคฐ เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคชเคข़ाเคฏे เคœाเคคे เคฅे।" เคคाเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคฌंเค—ाเคฒ เค•े เค—เคตเคฐ्เคจเคฐ เคฐोเคจाเคฒ्เคก เคจे เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เคนเคฐिเค•ुเคฎाเคฐ เคธे เคขाเค•ा เค•े เคœेเคฒ เคฎें   เคชूเค›ा เคฅा - " เค•เคนीं เค†เคช เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค…เคจुเคฏाเคฏी เค”เคฐ เคตेเคฆाเคจ्เคคी เคคो เคจเคนीं เคนैं ? " 
เคตिเคชिเคจ เคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคชाเคฒ เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ो ' เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคตाเคฆ เค•े เคช्เคฐเคตเค•्เคคा ' เค•เคนเคคे เคฅे। เค•เคˆ เคฒोเค— เค‰เคจเค•ो 'เคญाเคฐเคค เค•ा เคฐूเคธो ' เค•े เคจाเคฎ เคธे เคญी เคธंเคฌोเคงिเคค เค•เคฐเคคे เคฅे। เค‹เคทि เค…เคฐเคฌिเคจ्เคฆो เคจे เคฒिเค–ा เคฅा, " เคฆเค•्เคทिเคฃेเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคกाเคฏเคจाเคฎाเคˆเคŸ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนुเค† เคฅा।" เคถाเคฏเคฆ เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคœเคฌ เค…เคฐเคฌिเคจ्เคฆो เค•ो เคฌเคฎ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฎुเค•เคฆเคฎे เคฎें เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा, เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคคเคฒाเคถी เคฎें เคชुเคฒिเคธ เค•ो เคตเคนाँ เคธे เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคนी เคธเคจ्เคฆेเคนाเคธ्เคชเคฆ เคชुเคก़िเคฏा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเคˆ เคฅी। เค‰เคจเคฒोเค—ों เคจे เคธเคฎเคा  เค•ि เคถाเคฏเคฆ เค‰เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคฌिเคธ्เคซोเคŸเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฐเค–ा เคนुเค† เคนै। เค…เคฐเคฌिเคจ्เคฆो  เคจे เคฌाเคฆ เคฎें เคฒिเค–ा เคฅा, " เคชुเคฒिเคธ เค•ा เคธเคจ्เคฆेเคน เค—เคฒเคค เคจเคนीं เคฅा, เค•्เคฏोंเค•ि เคคाเค–े เคฎें เคœो เคชुเคก़िเคฏा เคฌांเคง เค•เคฐ เคฐเค–ा เคฐเค–ा เคนुเค† เคฅा , เคตเคน เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฌिเคธ्เคซोเคŸเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคนी เคคो เคฅा เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเคฎें เคฆเค•्เคทिเคฃेเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคฅोเฅœी- เคธी เคฎिเคŸ्เคŸी เคฐเค–ी เคนुเคˆ เคฅी।" 
          เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคญीเคคเคฐ เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•-เค•्เคฐांเคคि เค•ा เคฌीเคœ เคฅा, เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคฏเคน เคธเคฌ เคธเคฎ्เคญเคต เคนुเค† เคฅा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค†เคน्เคตाเคจ เค•िเคฏा เคฅा- " เคนे เคจเคฐ-เคจाเคฐिเคฏों! เค‰เค ो, เค†เคค्เคฎा เค•े เคธเคฎ्เคฌंเคง เคฎें เคœाเค—्เคฐเคค เคนोเค“, เคธเคค्เคฏ เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคจे เค•ा เคธाเคนเคธ เค•เคฐो เคธंเคธाเคฐ เค•ो เค•เคˆ เคธौ เคธाเคนเคธी เคจเคฐ-เคจाเคฐिเคฏों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เค…เคชเคจे เคฎें เคตเคน เคธाเคนเคธ เคฒाเค“, เคœो เคธเคค्เคฏ เค•ो เคœाเคจ เคธเค•े, (เคตिเคœ्เคžाเคจ เค”เคฐ เคตेเคฆ เคฆोเคจों เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคธเคค्เคฏ เค•ो เคœाเคจ เคธเค•े), เคœो เคœीเคตเคจ เคฎें เคจिเคนिเคค เคธเคค्เคฏ เค•ो เคฆिเค–ा เคธเค•े, เคœो เคฎृเคค्เคฏु เคธे เคจ เคกเคฐे, เคช्เคฐเคค्เคฏुเคค เค‰เคธเค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เค•เคฐेเคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคฏเคน เคœ्เคžाเคจ เค•เคฐा เคฆे เค•ि เคตเคน เค†เคค्เคฎा เคนै เค”เคฐ เคธाเคฐे เคœเค—เคค เคฎें เคเคธी เค•ोเคˆ เคญी เคตเคธ्เคคु เคจเคนीं เคนै, เคœो เค‰เคธเค•ा เคตिเคจाเคถ เค•เคฐ เคธเค•े। " เคฒाเค–ों เคธ्เคค्เคฐी-เคชुเคฐुเคท เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•े เค…เค—्เคจिเคฎเคจ्เคค्เคฐ เคธे เคฆीเค•्เคทिเคค เคนोเค•เคฐ, เคญเค—เคตाเคจ (เค…เคตเคคाเคฐ เคตเคฐिเคท्เค  เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ) เคฎें เคฆृเฅ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฐूเคชी เค•เคตเคš เคธे เคธเคœ्เคœिเคค เคนोเค•เคฐ เคฆเคฐिเคฆ्เคฐ,เคชเคคिเคค  เค”เคฐ เคชเคฆเคฆเคฒिเคคों เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคนाเคจुเคญूเคคि เคธेเคธिंเคน เค•े เคธเคฎाเคจ เคธाเคนเคธी เคฌเคจเค•เคฐ, เคธिंเคน เคตिเค•्เคฐเคฎ เคธे เคฏुเค•्เคค เคนोเค•เคฐ  เค‡เคธ เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคฐเคค เคฆेเคถ เคฎें เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคฎुเค•्เคคि,เคธेเคตा, เคธाเคฎाเคœिเค• เค‰เคจ्เคจเคคि เค”เคฐ เคธाเคฎ्เคฏ เค•े เคฎंเค—เคฒเคฎเคฏ เคธเคจ्เคฆेเคถ เค•ो เคญाเคฐเคค เค•े เคฆ्เคตाเคฐ-เคฆ्เคตाเคฐ เคคเค• เคชเคนुँเคšा เคธเค•ें। เค‰เค ो, เคœाเค—ो ! เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เคฎाเคคृเคญूเคฎि เค‡เคธी เคฎเคนाเคฌเคฒी เค•ी เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐ เคฐเคนी เคนै। " [เคชเคค्เคฐाเคตเคฒी2/18] เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เค•ा เคฏเคน เคฎाเคฐ्เค— เค‰เคธ्เคคुเคฐे เค•ी เคคीเค•्เคท्เคฃ เคงाเคฐ เคชเคฐ เคšเคฒเคจे เค•े เคธเคฎाเคจ เคฆुเคฐ्เค—เคฎ เคนै। เคฏเคฆि เคญाเคฐเคค เค•े เคฏुเคตा เคฒोเค— เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฒाเคจा เคšाเคนเคคे เคนों, เคธเคฎाเคœ เคธे เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•ृเคคเคธंเค•เคฒ्เคช เคนों เคคเคฅा เค‡เคธ เคจเคˆ เค•्เคฐांเคคि เคธे เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคจे เค•ा เคธाเคนเคธ เค•เคฐें เคคเคญी เค‰เคจ्เคนें เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธเคฎ्เคญाเคตเคจा เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฒिเคฏे เค†ंเคคเคฐिเค• เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเค—ी। เค‡เคธ เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคšเคฒเคจे เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคธंเคฌเคฒ เคนै, เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจिเคฐ्เคฆेเคถिเคค เคฎเคจुเคท्เคฏเคค्เคต เค‰เคจ्เคฎेเคทเค• เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃเค•ाเคฐी เคถिเค•्เคทा।  " 
              เคšเคฐिเคค्เคฐ เคนी เค‡เคธ เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคนเคฅिเคฏाเคฐ เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เค•्เคฐांเคคि เค•ा เค†เค˜ाเคค เคชूเคฐी เคจिเคฐ्เคฆเคฏเคคा เค•े เคธाเคฅ เค‡ंเค•เคฒाเคฌिเคฏों เค•ो เคฆूเคธเคฐों เคชเคฐ เคจเคนीं เค…เคชเคจे เค†เคช เคชเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เคตे เคฏเคฆि เค…เคชเคจे เคšเคฐिเคค्เคฐ เคฎें เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฒा เคธเค•ें, เคคเคญी เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎाเคœ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฒा เคชाเคจा เคธंเคญเคต เคนोเค—ा। เคจเคนीं เคคो เคœเคก़เคตाเคฆी เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ เค•ी เคญोเคฅเคฐी เคคเคฒเคตाเคฐ เคจिเคท्เคซเคฒ เคนोเค•เคฐ เค•िเคธी เคจ เค•िเคธी เคฆिเคจ เคตाเคชเคธ เคฒौเคŸ เค†เคเค—ी। เคœो เคฒोเค— 'เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคธेเคตा' เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เค—เค เคจ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคตे เคนी เคฒोเค— เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค•्เคฐांเคคि เค•ी เคชเคคाเค•ा เค‰เค ाเค•เคฐ เคธंเค—เค िเคค เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เค†เคœ เคญाเคฐเคค เค•ो เคœिเคธ เคšीเคœ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै, เคตเคน เคนै เคšเคฐिเคค्เคฐ। เคšเคฐिเคค्เคฐ เคนी เคธเคฎाเคœ เค•े เคชเคคเคจ เค”เคฐ เคตैเคทเคฎ्เคฏ เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै, เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคถोเคทเคฃ เค•ो เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै, เคธाเคฎ्เคฏ, เคจ्เคฏाเคฏ เค”เคฐ เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคธौเคนाเคฐ्เคฆ เค•ो เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। 
          เค†เคœ เคญाเคฐเคค เค•ी เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เค•े 27 เคตเคฐ्เคทों เคฌाเคฆ (เคฏเคน เคฒेเค– 1974 เคฎें  เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเค† เคฅा) เคŸॉเคฏเคจเคฌी เค‰เคฒ्เคฒेเค–िเคค เคชुเคฐाเคจे เคขंเค— เค•ी  เค•्เคฐांเคคि เค•ा เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เค—เคฏा เคนै। เค†เคœ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै เคเค• เคจเคฏे เคขंเค— เค•ी เค•्เคฐांเคคि เค•ी। เคฎเคจ เค•ी เคšंเคšเคฒเคคा เค•ो เคธंเคฏเคฎिเคค เค•เคฐ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เค—เฅเคคे เคนुเค เคฆेเคถ เค•ो เค—เฅเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจा, เคตเคฐ्เคค्เคคเคฎाเคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคจिเคฐाเคถा เค•ी เคตिเคญीเคทिเค•ा เคธे เคฌเคšเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เคฎें เคฎเคฐ เคœाเคจे เคธे เคญी เค•เค िเคจเคคเคฐ เคนै। 
  
เคธเคค्เคฏ เคนै เค•เค िเคจ, เคฌोเคฒो  - เค•เค िเคจเคคเคฐ เคธे เค•िเคฏा เคช्เคฐेเคฎ !  
 เคฎृเคค्เคฏुเคชเคฐ्เคฏเคจ्เคค เคœीเคตเคจ เคนै เคฆुःเค– เค•ी เคคเคชเคธ्เคฏा เคฎाเคค्เคฐ !   

  " เคตिเคทเคฏी เค•ो เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐो, เคตिเคทเคฏ เคญी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐो, เคคो เคœเค—เคค เคญी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนोเคจे เค•ो เคฌाเคง्เคฏ เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เคนเคฎเคฒोเค— เค‰เคค्เคคเคฐोเคค्เคคเคฐ เค…เคชเคจे เคชเฅœोเคธिเคฏों เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคต्เคฏเคธ्เคค เคนोเคคे เคœाเคคे เคนैं, เค…เคชเคจे เคฌाเคฐे เคฎें เคนเคฎाเคฐी เคต्เคฏเคธ्เคคเคคा เค•्เคฐเคฎเคถः เค•เคฎ เคนोเคคी เคœाเคคी เคนै। เคฏเคฆि เคนเคฎเคฒोเค— เคฌเคฆเคฒ  เคœाเคँ เคคो เคœเค—เคค เคญी เคฌเคฆเคฒ  เคœाเคฏेเค—ा। เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค‡เคจ เคตिเคšाเคฐों เคฎें 'เคจเคฏे เค‡ंเค•เคฒाเคฌ เค•ी เคฏोเคœเคจा' เคธเคจ्เคจिเคนिเคค เคนै।  เค‡เคธ เคจเคˆ เค•्เคฐांเคคि เค•ी เคฐเคฃ-เค—เคฐ्เคœเคจा เค•ो เค…เคชเคจे เคนृเคฆเคฏ เคธे เคถ्เคฐเคตเคฃ เค•เคฐो- 
' เค‰เค ो เค‰เค ो, เคฎเคนाเคคเคฐंเค— เค† เคฐเคนा เคนै !
เคœाเค—ो เคตीเคฐ ! เค›ोเฅœो เคธเคชเคจे, เคคोเฅœो เคญ्เคฐเคฎเคœाเคฒ, 
เคญเคฏ เค•्เคฏा เคคुเคฎ्เคนें  เคฆेเค—ा เคถोเคญा ?
 เคธเคฆा เค˜ोเคฐ เคธंเค—्เคฐाเคฎ เค›ेเคก़เคจा เค‰เคจเค•ी เคชूเคœा เค•े เค‰เคชเคšाเคฐ।
เคตीเคฐ ! เคกเคฐाเคฏे เค•เคญी เคจ, เค†เคฏे เคชเคฐाเคœเคฏ เคธौ เคธौ เคฌाเคฐ।।

=============
>>>เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคตिเคช्เคฒเคต เคฎें เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค•्เคฏा เคนै ? "เค›เคจ्เคจ เค›ाเฅœा เค—ोเคท्เค िเคฐ เคชुเคฐोเคงा" : เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคฏाเคฏाเคตเคฐों เค•े (เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค•-เคจेเคคाเค“ं เค•े) เคฆเคฒ  เค•े เค…เค—्เคฐเคฆूเคค (forerunner)  เคตिเคช्เคฒเคต เค•े เคตीเคฐ ...... เค•ौเคจ ? เคตเคน เคšौเคฅा เคต्เคฏเค•्เคคि (เคˆเคถ्เคตเคฐเค•ोเคŸि เค•ा เคฎเคจुเคท्เคฏ)  เคŠँเคšी เคšเคนाเคฐเคฆीเคตाเคฐी เค‰เคธ เค“เคฐ เคฆेเค–เค•เคฐ เคฏा  เคฆेเคถ-เค•ाเคฒ (time and space) เค•ी เคธीเคฎा เค•े เคชเคฐे เคœाเค•เคฐ เคตाเคชเคธ เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคฒौเคŸ เค†เคคा เคนै। เค ीเค• เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคญाเคทा เคฎें- "เคฎाเคจो เคธเคฎเค—्เคฐ เคœเค—เคค เคญाเคช เคฌเคจเค•เคฐ เค‰เฅœ เค—เคฏा เคนो เค”เคฐ เคœो เคตिเคช्เคฒเคตी `เค…เค•ेเคฒे เค†เค•เคฐ เค–เฅœे เคนो เคœाเคคे เคนैं।'

เค•िเคจ्เคคु เคนเคฎाเคฐे เคฏुเค— เค•े -เคฏाเคฏाเคตเคฐ เคฆเคฒ เค•े เคจेเคคा ' เค›เคจ्เคจ เค›ाเฅœा เค—ोเคท्เค ी เค•े เคชुเคฐोเคงा' เค…เคฅเคตा เคฐूเฅिเคฎुเค•्เคค  เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคชुเคฐोเคงा เค•ा เคจाเคฎ เคนै -เคถ्เคฐी เคจเคตเคจीเคนเคฐเคจ เคฎुเค–ोเคชाเคง्เคฏाเคฏ ! เคœो เคจ เค•ेเคตเคฒ เค…เคชเคจे เคธเคฎुเคฆाเคฏ (เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคธเคฎुเคฆाเคฏ) เคฎें เคนी เคเค• เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฒाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•ृเคคเคธंเค•เคฒ्เคช เคฅे, เคฌเคฒ्เค•ि เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคฐเคค เค•े เคฏुเคตाเค“ं  เค•े เคตिเคšाเคฐ-เคœเค—เคค เคฎें เคเค• เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เค•ृเคคเคธंเค•เคฒ्เคช เคฅे। เค”เคฐ เคฏเคนी เคเค• เคจเคˆ เค•्เคฐांเคคि เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคญी เคนै। เคชूเคœ्เคฏ เคจเคตเคจी เคฆा เคจे เคœो เค•ुเค› เคฒिเค–ा เคนै, เค‰เคธเค•ो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชเคนเคฒे เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เคฆेเค–ा เคฅा।  เคœिเคธเค•ा เคธूเคค्เคฐเคชाเคค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เค†เคฆเคฐ्เคถ เคœीเคตเคจ เค•ो เคเค• เค†เคฆเคฐ्เคถ เคจेเคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เค—เค िเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•िเคฏा เคฅा। เค‰เคจเค•े เคฎुเค– เคธे เคนी เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคธुเคจा เคฅा - 'เค‰เคค्เคคिเคท्เค เคค เคœाเค—्เคฐเคค เคช्เคฐाเคช्เคฏ เคตเคฐाเคจ्เคจिเคฌोเคงเคค' เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै - 
’'Come out from the hypnotized state of mind, from the herd of ships; And stand alone like a Lion ion of Vedanta, Like a true Leader of mankind! -and spread the man-making and character building ideas of Swami Vivekananda in every villages of India. 

 " BE AND MAKE " เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคญाเคตी เคธเคš्เคšे เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• 'เคจेเคคा เคฌเคจो เค”เคฐ เคฌเคจाเค“', ---เคฏเคนी เคนै เคจเคตเคจी เคฆा  เค•े เคจเคต-เคตिเคช्เคฒเคต เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ ! เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค†เคœीเคตเคจ เค…เคชเคจी เคถाเคฐीเคฐिเค•, เคฎाเคจเคธिเค•, เคงเคจ-เคธंเคชเคค्เคคि เคธे เคชเคฐिเคชूเคฐ्เคฃ เคถ्เคฐेเคท्เค  เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เค•ुเคฒ (เคถ्เคฐी เคนเคฐ्เคท เค•े เค•ुเคฒ) เค”เคฐ 'เคญुเคตเคจ-เคญเคตเคจ' เคฎें เคœเคจ्เคฎ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค…เคฅเคตा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคถ्เคฐेเคท्เค เคคा เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เค•เคญी เค•िเคธी เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ा เคฆाเคตा เคจเคนीं เค•िเคฏा ! เคฌเคฒ्เค•ि เคฏเคน เค•เคนा เค•ि เคฏเคฆि เคคुเคฎ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคถिเค•्เคทाเค“ं เค•ा เคช्เคฐเคšाเคฐ-เคช्เคฐเคธाเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนो เคคो-    "เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค…เคชเคจी เคธเคฌ เคธंเค•ीเคฐ्เคฃ เคงाเคฐเคฃाเค“ं เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เคฆो, เค”เคฐ เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐो--เคตे เคธเคฌ เคนाเคฅों เคธे เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं, เคธเคฌ เคชैเคฐों เคธे เคšเคฒ เคฐเคนे เคนैं, เคธเคฌ เคฎुเค–ों เคธे เคญोเคœเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं ! เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฎें เคตे เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคธเคฌ เคฎเคจों เคธे เคตे เคธोเคšเคคे เคนैं। เคตे เคนเคฎเคธे เคญी เคนเคฎाเคฐे เค…เคงिเค• เคจिเค•เคŸเคตเคฐ्เคคी เคนैं। เค‡เคธे เคœाเคจเคจा เคนी เคงเคฐ्เคฎ เคนै --เคฏเคนी เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै; เคช्เคฐเคญु เคนเคฎें เคเคธा เคฆृเฅ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐें !
    เคœเคฌ เคนเคฎ เคธเคฎเค—्เคฐ เคธंเคธाเคฐ เคธे เคเค•เคค्เคต เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐेंเค—े, เคคเคฌ เคนเคฎ เคญौเคคिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ เคญी เค…เคฎเคฐ เคนो เคœाเคฏेंเค—े ! เคœเคฌ เคคเค• เคเค• เคญी เคต्เคฏเค•्เคคि เค‡เคธ เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคถ्เคตाเคธ เคฒे เคฐเคนा เคนै, เคฎैं เค‰เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เคœीเคตिเคค เคนूँ !! เคฎैं เคฏเคน เคธंเค•ीเคฐ्เคฃ เค•्เคทुเคฆ्เคฐ เคต्เคฏเคท्เคŸि เคœीเคต เคจเคนीं เคนूँ, เคฎैं เคธเคฎเคท्เคŸिเคธ्เคตเคฐूเคช เคนूँ । เคฎैं เคนी เคฌुเคฆ्เคง, เคˆเคธा เค”เคฐ เคฎुเคนเคฎ्เคฎเคฆ เค•ी เค†เคค्เคฎा เคนूँ ! เคฎैं เคธเคฌ เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค—เคฃों เค•ी เค†เคค्เคฎा เคนूँ। เคฎैं เคธเคฐ्เคตเคฎเคฏ เคนूँ !!! เค…เคคเคเคต เค‰เค ो --เคฏเคนी เคถ्เคฐेเคท्เค  เคชूเคœा เคนै। เคคुเคฎ เคธ्เคตเคฏं เคธเคฎเค—्เคฐ เคœเค—เคค เค•े เคธाเคฅ เค…เคญिเคจ्เคจ เคนो !เคฏเคนी เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคตिเคจเคฏ เคนै- เค˜ुเคŸเคจे เคŸेเค• เค•เคฐ ' เคฎैं เคชाเคชी เคนूँ , เคฎैं เคชाเคชी เคนूँ '( เคฎैเคฒी เคšाเคฆเคฐ เค“เฅเค•เคฐ เค•ैเคธे เคฆ्เคตाเคฐ เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค†เคŠँ ?)---เค•เคนเค•เคฐ เค†เคœीเคตเคจ เคฐुเคฆเคจ เค•เคฐเคคे เคฐเคนเคจे เค•ा เคจाเคฎ เคตिเคจเคฏ เคจเคนीं เคนै। เคธเคฎเคธ्เคค เคœเค—เคค เค•ा เคเค•เคค्เคต -เคฏเคนी เคถ्เคฐेเคท्เค  เคงเคฐ्เคฎเคฎเคค เคนै।
เคฎैं เค…เคฎुเค• เคนूँ ----เคต्เคฏเค•्เคคि เคตिเคถेเคท -เคฏเคน เคฌเคนुเคค เคนी เคธंเค•ीเคฐ्เคฃ เคญाเคต เคนै , เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ 'เค…เคนเคฎ्' (เคชเค•्เค•ा เคฎैं) เค•े เคฒिเคฏे เคฏเคน  เคธเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै!! เคฎैं เคตिเคถ्เคตเคต्เคฏाเคชเค• เคนूँ ----เค‡เคธ เคงाเคฐเคฃा เคฎें เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคนो เคœाเค“;  ......เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธ เคฎเคนाเคจ เคงाเคฐเคฃा เคฎें เคธเคฆैเคต เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคฌเคจे เคฐเคนเคจा เค•िเคคเคจा เค•เค िเคจ เคนै !!! เคฎैं 'เคฆृเคท्เคŸि เค•ो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฎเคฏी เคฌเคจाเค•เคฐ เคœเค—เคค เค•ो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฎเคฏ เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคจे ' เค•े เคฒिเค เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนूँ, เค•िเคคเคจी เคฌाเคคें เค•เคฐเคคा เคนूँ (เค•ैเคฎ्เคช เคฎें เคธिंเคนเคถाเคตเค• เคนเคฐि เค•ी เค•เคฅा เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคธुเคจाเคคा เคนूँ !) เค‡เคคเคจे เคฎें เคฎेเคฐे เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เค•ोเคˆ เค˜เคŸเคจा เคนोเคคी เคนै (เค•ोเคˆ เค…เคชเคจा เค—ुเคฐु -เคญाเคˆ เคนी เคˆเคฐ्เคท्เคฏाเคฒु เคนोเค•เคฐ เคฎेเคฐे เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคฌाเคคें เค”เคฐ เคฎेเคฐे เค…เคคीเคค เค•े เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคœीเคตเคจ เคชเคฐ เค•ुเค› เค•เคนเคคा เคนै ).... เคฎैं เคœाเคจे-เค…เคจเคœाเคจे เคนी เค•्เคฐुเคฆ्เคง เคนो เค‰เค เคคा เคนूँ (?) เคญूเคฒ เคœाเคคा เคนूँ เค•ि ----เค‡เคธ เคตिเคถ्เคต เคฎें เคฎेเคฐे เค‡เคธ เค•्เคทुเคฆ्เคฐ เคธเคธीเคฎ (เคจाเคฎ-เคฐूเคช) เค•े เคจเคถ्เคตเคฐ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคธे เคญिเคจ्เคจ เคฎेเคฐा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค…เคตिเคจाเคถि เคธ्เคตเคฐूเคช เคญी เคนै ! เคฎैं เค•เคนเคจा เคญूเคฒ เคœाเคคा เคนूँ เค•ि "เคฎैं เคšैเคคเคจ्เคฏ เคธ्เคตเคฐूเคช เคนूँ ," เคฎैं เคญूเคฒ เคœाเคคा เคนूँ เค•ि เคฏเคน เคธเคฌ (mintu-pintu)   เคฎेเคฐी เคนी เคฒीเคฒा เคนै; เคฎैं เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคญूเคฒ เคœाเคคा เคนूँ, เคฎैं เคฎुเค•्เคคि เค•ी เคฌाเคค เคญी เคญूเคฒ เคœाเคคा เคนूँ । {เค—ीเคคा เฅฏ/เฅงเฅง  เคฎें เคญเค—เคตाเคจ् เค•เคนเคคे เคนैं, 
เค…เคตเคœाเคจเคจ्เคคि เคฎां เคฎूเคขा เคฎाเคจुเคทीं เคคเคจुเคฎाเคถ्เคฐिเคคเคฎ्।
เคชเคฐं เคญाเคตเคฎเคœाเคจเคจ्เคคो เคฎเคฎ เคญूเคคเคฎเคนेเคถ्เคตเคฐเคฎ्।।
‘‘เคฎूเฅ เคฒोเค— เคฎाเคจुเคทी เคคเคจ เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐ เคฐเคนे เคฎुเคเค•ो (เค†เคค्เคฎा เค•ो), เคธเคฎเค—्เคฐ เคญूเคคों เค•े เคฎเคนाเคจ् เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคคुเคš्เค› เคธเคฎเคเค•เคฐ เคคिเคฐเคธ्เค•ृเคค เค•เคฐเคคे เคนैं; เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เคฎेเคฐे เคธเคฐ्เคตเคฒोเค• เคฎเคนेเคถ्เคตเคฐ เคชเคฐเคฎเคญाเคต เค•ो เคจเคนीं เคœाเคจเคคे (เค…เคตเคœाเคจเคจ्เคคि เคฎां เคฎूเคขा เคฎाเคจुเคทीं เคคเคจुเคฎाเคถ्เคฐिเคคเคฎ् ....)।’’ เค‡เคจ เคตिเคšाเคฐों เค•ो เคธाเคฎเคจे เคฐเค–เค•เคฐ เคฏเคฆि เคนเคฎ เคญเค—เคตाเคจ् เค•े เคฆिเคต्เคฏ เคœเคจ्เคฎ เค”เคฐ เคฆिเคต्เคฏ เค•เคฐ्เคฎ เค•े เคฎเคฐ्เคฎ เค•ो เคธเคฎเค เคธเค•ें, เคคो เค ीเค• เคฐเคนेเค—ा।
" เคช्เคฐเคถ्เคจ เคชूเค›ा เคœाเคคा เคนै - เคตिเคถ्เคต เค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เค•िเคธเคธे เคนोเคคी เคนै, เค•िเคธเคฎें เค‰เคธเค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคนै เค”เคฐ เคซिเคฐ เค•िเคธ เคฎें เคตเคน เคฒเคฏ เคนोเคคा เคนै ? เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเคฐ เคนै --- เคช्เคฐेเคฎ เคธे เค‰เคธเค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เคนोเคคी เคนै, เคช्เคฐेเคฎ เคฎें เคตเคน เคธ्เคฅिเคค เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เคฎें เคนी เคฒीเคจ เคนो เคœाเคคा เคนै। " เฅฏ/เฅฏเฅฏ " เคœिเคจ्เคนें เคนเคฎ เคธिเคฆ्เคงिเคฏाँ, เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคฐเคนเคธ्เคฏ เค”เคฐ เคถเค•्เคคि เค•เคนเคคे เคนैं, เคตे เคธเคฌ เคญीเคคเคฐ เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนैं। เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฎें เค•ोเคˆ เคœ्เคžाเคจ เคจเคนीं; เคฎाเคจเคต เค•ी เค†เคค्เคฎा เคธे เคธเคฎเคธ्เคค เคœ्เคžाเคจ เค‰เคฆเคญुเคค เคนोเคคा เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœ्เคžाเคจ เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคคा เคนै, เค…เคชเคจे เคญीเคคเคฐ เคนी เคตเคน เค‰เคธเค•ा เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै, เคœो เคชเคนเคฒे เคธे -เคถाเคถ्เคตเคค เค•ाเคฒ เคธे เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคšिเคคเคธ्เคตเคฐुเคช เคนै, เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค†เคจเคจ्เคฆเคธ्เคตเคฐूเคช เค”เคฐ เคธเคคเคธ्เคตเคฐुเคช เคนै!! (---เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคต्เคฏเค•्เคค เคฐूเคช เคฎें เคธเคš्เคšिเคฆाเคจเคจ्เคฆ เคนी เคนै !!)।  
เคตिเคฆ्เคฏाเคตिเคจเคฏเคธंเคชเคจ्เคจे เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃे เค—เคตि เคนเคธ्เคคिเคจि।
           เคถुเคจि เคšैเคต เคถ्เคตเคชाเค•े เคš เคชเคฃ्เคกिเคคाः เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถिเคจः।।5.18।। 
เคธเคšเคฎुเคš เคตเคนी เค‹เคทि เค”เคฐ เคชเคฃ्เคกिเคค (เคจेเคคा) เคนै, เคœो เคตिเคฆ्เคฏा เคคเคฅा เคตिเคจเคฏ เคธे เคฏुเค•्เคค เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ, เค—ाเคฏ, เคนाเคฅी, เค•ुเคค्เคคे เค”เคฐ เคšाเคฃ्เคกाเคฒ เคฎें เคธเคฎเคฆृเคท्เคŸि เคฐเค–เคคा เคนै। เฅฏ/เฅงเฅฆเฅจ [ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคนोเคจेเคธे เคตเคน เคœाเคคिเคธे เคคो เคŠँเคšा เคนै เคนी เคธाเคฅเคนीเคธाเคฅ เคตिเคฆ्เคฏा เค”เคฐ เคตिเคจเคฏเคธे เคญी เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคนै เคฏเคน เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃเคค्เคตเค•ी เคชूเคฐ्เคฃเคคा เคนै। เคœเคนाँ เคชूเคฐ्เคฃเคคा เคนोเคคी เคนै เคตเคนाँ เค…เคญिเคฎाเคจ เคจเคนीं เคฐเคนเคคा। เค…เคญिเคฎाเคจ เคตเคนीं เคฐเคนเคคा เคนै เคœเคนाँ เคชूเคฐ्เคฃเคคा เคจเคนीं เคนोเคคी। เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เค”เคฐ เคšाเคฃ्เคกाเคฒ เคฎें เคคเคฅा เค—ाเคฏ เคนाเคฅी เคเคตं เค•ुเคค्เคคे เคฎें เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•ी เคตिเคทเคฎเคคा เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนै। เค‡เคจ เคชाँเคšों เคช्เคฐाเคฃिเคฏोंเค•ा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเค•เคฐ เคญเค—เคตाเคจ् เคฏเคน เค•เคน เคฐเคนे เคนैं เค•ि เค‡เคจเคฎें เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•ी เคธเคฎเคคा เคธเคฎ्เคญเคต เคจ เคนोเคจे เคชเคฐ เคญी เคคเคค्เคค्เคตเคคः เคธเคฌ เคฎें เคเค• เคนी เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎเคคเคค्เคค्เคต เคชเคฐिเคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เคฎเคนाเคชुเคฐुเคทोंเค•ी เคฆृเคท्เคŸि เค‰เคธ เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎเคคเคค्เคค्เคต เคชเคฐ เคนी เคธเคฆा เคธเคฐ्เคตเคฆा เคฐเคนเคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเคฏे เค‰เคจเค•ी เคฆृเคท्เคŸि เค•เคญी เคตिเคทเคฎ เคจเคนीं เคนोเคคी।
เค‡เคนैเคต เคคैเคฐ्เคœिเคคः เคธเคฐ्เค—ो เคฏेเคทां เคธाเคฎ्เคฏे เคธ्เคฅिเคคं เคฎเคจः।
เคจिเคฐ्เคฆोเคทं เคนि เคธเคฎं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคคเคธ्เคฎाเคฆ्เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฃि เคคे เคธ्เคฅिเคคाः।।5.19।।
เคœिเคธเค•ा เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ (เคฎเคจ) เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถिเคค्เคต (เคธเคฎเคคा) เคฎें เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธเคฌ เคญूเคคों เคฎें เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฆिเคต्เคฏเคคा เคฎें เคธเคฎเคญाเคต เคธे เคจिเคถ्เคšเคฒเคคाเคชूเคฐ्เคตเค• เคธ्เคฅिเคค เคนो เค—เคฏा เคนै; เค‰เคธเคจे เคœीเคตिเคค เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคนी เคœเคจ्เคฎ (เคœเคจ्เคฎ-เคœเคฐा-เคฎृเคค्เคฏु เค•े เคจिเคฏเคฎ) เค•ो เคœीเคค เคฒिเคฏा เคนै। เค”เคฐ เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคจिเคฐ्เคฆोเคท เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เคœो เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถी เคเคตं เคจिเคฐ्เคฆोเคท เคนैं, เคตे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎें เคนी เคธ्เคฅिเคค เค•เคนे เคœाเคคे เคนैं ! 
" เคšाเคนे เคนเคฎ เค•िเคคเคจा เคญी เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•्เคฏों เคจ เค•เคฐें, เคธเคฌ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคเค• เคธे เค•เคญी เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคे। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœเคจ्เคฎ เคธे เคนी เคญिเคจ्เคจ-เคญिเคจ्เคจ เคนोंเค—े ; เค•ुเค› เคฎें เค…เคจ्เคฏ เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค…เคงिเค• เคธाเคฎเคฐ्เคฅ्เคฏ เคนोเค—ा, เค•ुเค› เคฎें เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เค•्เคทเคฎเคคा เคนोเค—ी, เคฆूเคธเคฐों เคฎें เคจเคนीं; เค•ुเค› เค•े เคถเคฐीเคฐ เคชूเคฐ्เคฃ เคตिเค•เคธिเคค เคนोंเค—े, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐों เค•े เคจเคนीं। เคนเคฎ เค‡เคธे เค•เคญी เคฐोเค• เคจเคนीं เคธเค•เคคे। เคซिเคฐ เคœเค—เคคเค—ुเคฐु เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เค•เคนเคคे เคนैं -
เคธเคฎं เคชเคถ्เคฏเคจ्เคนि เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคธเคฎเคตเคธ्เคฅिเคคเคฎीเคถ्เคตเคฐเคฎ्।
เคจ เคนिเคจเคธ्เคค्เคฏाเคค्เคฎเคจाเคฝเคฝเคค्เคฎाเคจं เคคเคคो เคฏाเคคि เคชเคฐां เค—เคคिเคฎ्।।13.29।।
เคเค• เคนी เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคธเคฌเคฎें เคธเคฎเคญाเคต เคธे เคฆेเค–เคจे เคตाเคฒा เคฎเคจीเคทी เคชुเคฐुเคท เคฏा เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถी เคชुเคฐुเคท เค†เคค्เคฎा เคธे เค†เคค्เคฎा เค•ी เคนिंเคธा เคจเคนीं เค•เคฐเคคा, เค”เคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคชเคฐเคฎเค—เคคि เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै ।
 เคตเคน เคซिเคฐ เค…เคชเคจी เคนเคค्เคฏा เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคœเคจ्เคฎเคฎเคฐเคฃเค•े เคšเค•्เค•เคฐเคฎें เคจเคนीं เคœाเคคा ।  เคตाเคธ्เคคเคตเคฎें เคจाเคถเคตाเคจ् เคถเคฐीเคฐเค•े เคธाเคฅ เคคाเคฆाเคค्เคฎ्เคฏ เค•เคฐเคจा เคนी เค…เคชเคจी เคนเคค्เคฏा เค•เคฐเคจा เคนै? เค…เคชเคจा เคชเคคเคจ เค•เคฐเคจा เคนै? เค…เคชเคจेเค†เคชเค•ो เคœเคจ्เคฎเคฎเคฐเคฃเคฎें เคฒे เคœाเคจा เคนै।เคคเคคो เคฏाเคคि เคชเคฐां เค—เคคिเคฎ् -- เคถเคฐीเคฐเค•े เคธाเคฅ เคคाเคฆाเคค्เคฎ्เคฏ เค•เคฐเค•े เคœो เคŠँเคšเคจीเคš เคฏोเคจिเคฏोंเคฎें เคญเคŸเค•เคคा เคฅा? เคฌाเคฐเคฌाเคฐ เคœเคจ्เคฎเคคाเคฎเคฐเคคा เคฅा? เคตเคน เคœเคฌ เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎाเค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจी เค…เคญिเคจ्เคจเคคाเค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐ เคฒेเคคा เคนै? เคคเคฌ เคตเคน เคชเคฐเคฎเค—เคคिเค•ो เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคจिเคค्เคฏเคช्เคฐाเคช्เคค เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคœाเคคा เคนै। 
เคนเคฎ เค‡เคธे เค…เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคฏเคนी เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคญाเคต เคนै, เคซिเคฐ เคญी เค‡เคธी เค•े เคธाเคฅ เคฏเคน เค•เค िเคจाเคˆ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนोเคคी เคนै เค•ि เคฌाเคน्เคฏ เคฐूเคชों เคคเคฅा เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เค•เคญी เคธाเคฎ्เคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เคฏเคน เคธ्เคตเคฏंเคธिเคฆ्เคง เคคเคฅ्เคฏ เคนै เค•ि เค…เคจ्เคฏ เคฒोเค—ों เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค•ुเค› เคฒोเค—ों เคฎें เคถाเคฐीเคฐเค• เคฌเคฒ เค…เคงिเค• เคนोเค—ा, เค”เคฐ เคตे เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เค•ो เค†เคธाเคจी เคธे เคฆเคฌा เคฆेंเค—े เคฏा เคชเคฐाเคธ्เคค เค•เคฐ เคฆेंเค—े। เคชเคฐเคจ्เคคु เคนเคฎाเคฐा เค•ाเคจूเคจ เคเคธा เคจเคนी เค•เคนเคคा। เค•เค िเคจाเคˆ เคฏเคน เคจเคนीं เคนै เค•ि เค•ोเคˆ เคœเคจเคธเคฎूเคน (เคœाเคคिเคตिเคถेเคท ) เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคœเคจเคธเคฎूเคน เคธे เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคคौเคฐ เคธे เค…เคงिเค• เคฎेเค˜ाเคตी เค•्เคฏों เคนै ? เคชเคฐเคจ्เคคु เค•्เคฏा เคœिเคธ เคœเคจเคธเคฎूเคน เค•ो เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคธुเคตिเคงाเคँ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนैं, เค‰เคธे เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•े เคถाเคฐीเคฐिเค• เคธुเค–-เคญोเค— เคญी เค›ीเคจ เคฒेเคจे เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐ เคนै, เคœिเคจเค•ो เคตे เคธुเคตिเคงाเคँ เคช्เคฐाเคช्เคค เคจเคนीं เคนैं ? เคธंเค˜เคฐ्เคท เคนै เค‡เคธी เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•े เค‰เคจ्เคฎूเคฒเคจ เค•ा। เคธाเคฐे เคธंเคธाเคฐ เค•े เคธเคฎเค•्เคท เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฏเคนी เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै !
 เคช्เคฐोเฅฆ เคœोเคธเคซเค…เคฐ्เคจाเคฒ्เคก เคŸॉเคฏเคจเคฌी [(Joseph Arnold Towanby (1889 – 1975)]:เคตिเคถ्เคตเคตिเค–्เคฏाเคค เค…ंเค—्เคฐेเคœ เค‡เคคिเคนाเคธเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคถिเค•्เคทाเคตिเคฆ เคจेเคฒिเค–ा เคฅा, ‘‘เคธंเคธाเคฐ เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ 'เคšैเคฒेंเคœ เคเคฃ्เคก เคฐिเคธ्เคชांเคธ เค•ा เคนी เค‡เคคिเคนाเคธ' เคนै, เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตिเคถ्เคต เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคธเคฎเค•्เคท เค†เคจे เคตाเคฒी เคšुเคจौเคคीเคฏों  เคเคตं เค‰เคธเค•े เคช्เคฐเคค्เคฏुเคค्เคคเคฐ' เคฆेเคจे เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคนै। เค‡เคธीเคธे เคธเคญ्เคฏเคคा เคคเคฅा เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนोเคคा เคนै। เคฎाเคจเคต เค•ो เคธृเคท्เคŸि เค•े เค†เคฐंเคญ เคธे เคนी เคšुเคจौเคคी เคฎिเคฒเคคी เคฐเคนी เคนै เคเคตं เคตเคน เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคค्เคฏुเคค्เคคเคฐ เคฆेเคคा เคฐเคนा เคนै। เคคเคญी เคคो เคตเคน เค†เคœ เคคเค• เคœीเคตिเคค เคนै। เคšुเคจौเคคी เคญौเคคिเค• เคญी เคนो เคธเค•เคคी เคนै, เคธाเคฎाเคœिเค• เคญी, เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคญी। เคœเคฌ เคฏเคน เคšुเคจौเคคी เค‰เค—्เคฐ เคฐूเคช เคฒे เคฒेเคคी เคนै, เคคो เคเค• เคธंเค•เคŸ เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนोเคคा เคนै, เคคเคฌ เค•เคนीं เค•ोเคˆ เคฆैเคตीเคฏ เคถเค•्เคคि, เคจिเคธ्เคธเคนाเคฏों เค•ी เคชुเค•ाเคฐ เคธुเคจ เค‰เคจเค•े เค…ंเคฆเคฐ เคธे เค†เคค्เคฎเคฌเคฒ เค•े เคช्เคฐเคตाเคน เค•े เคฐूเคช เคฎें เคซूเคŸ เคชเฅœเคคी เคนै। เคนเคฎ เคฒเคฒเค•ाเคฐ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคฆेเคคे เคนैं। เค•ोเคˆ เค•เคฐुเคฃाเคฎเคฏ เคธเคค्เคคा เค†เค•เคฐ เคนเคฎें เคธंเค•เคŸ เคธे เคฌเคšा เคฒेเคคी เคนै। เคฏเคนी เคตिเคถ्เคต เค•ा เคจिเคฏเคฎ เคนै เคเคตं เค‡เคธी เค•ो เค—ीเคคा เคจे เค…เคตเคคाเคฐเคตाเคฆ เคต เคถेเคท เคงเคฐ्เคฎ- เคธंเคช्เคฐเคฆाเคฏों เคจे เคชैเค—ंเคฌเคฐ เค•เคน เคฆिเคฏा เคนै।’’ 
  เค…เคฐ्เคจाเคฒ्เคก เคŸाเคฏเคจเคฌी เค•เคนเคคे เคนैं - เค•ि เคฆुเคจिเคฏा เค†เคœ เค‡เคคเคจी เคฌेเคšैเคจ เค•्เคฏों เคน़ै? เคธเคญी เคคเคจाเคต เคฎें เค•्เคฏों เคนै? เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ, เค†เคคंเค•เคตाเคฆ......เคตเค—ैเคฐเคน-เคตเค—ैเคฐเคน เค•्เคฏों เคนै ? เค‡เคจ เคธเคฌเค•ी เคœเคก़ 'เคชเคถ्เคšिเคฎ เค•ा เคญौเคคिเค• เคตिเค•ाเคธ เคฎॉเคกเคฒ' เคฎें เคนै। เคชเคถ्เคšिเคฎ เค‡เคธ เคธंเค•เคŸ เคธे เค‰เคฌเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคชूเคฐเคฌ เค•ी เค“เคฐ เคฆेเค–เคคा เคนै. เคชूเคฐเคฌ เคธे เค†เคถเคฏ เคนै เคญाเคฐเคค।  เคญाเคฐเคค เค•ी เค†เคœाเคฆी เคธे เคชเคถ्เคšिเคฎ เค•ो เคจเคฏी เคฐोเคถเคจी เคฎिเคฒेเค—ी।  เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคญौเคคिเค• เค—्เคฐเคธ्เคค เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ो เคชूเคฐเคฌ เคธे เคนी เคจเคฏे เคตिเคšाเคฐ เค†เคง्เคฏเคค्เคฎिเค•เคคा เค”เคฐ เคœीเคตเคจเคฎूเคฒ्เคฏ เคฎिเคฒेंเค—े। เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค‰เคจเค•ा เคเคคिเคนाเคธिเค• เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคฎुเค–्เคฏเคค: เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคฅा, เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคฎाเคจเคต เคธเคญ्เคฏเคคा เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें 'เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคˆเคถ्เคตเคฐ (เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा) เค•ी เค“เคฐ เคช्เคฐเค—เคคि' เคนी เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคी เคฅी
      เคถ्เคฐी เค…เคฐเคตिंเคฆ เค•เคนเคคे เคนैं, ‘‘เคญเค—เคตाเคจ् เค•ा เค…เคตเคคเคฐเคฃ เค‡เคธเคฒिเค เคนोเคคा เคนै เค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏ เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคฌीเคš เค•े เคชเคฐเคฆे เค•ो เคซाเฅœเค•เคฐ เคฆिเค–ाเคฏा เคœा เคธเค•े, เคœिเคธ เคชเคฐเคฆे เค•ो เค…เคชเคจी เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฎें เคธीเคฎिเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ, เคœीเคตเคจ เคญเคฐ เค‰เค ा เคคเค• เคจเคนीं เคชाเคคा।’’เคถ्เคฐी เค…เคฐเคตिंเคฆ เคจे เค”เคฐ เคเค• เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฒिเค–ा เคนै, ‘‘เค…เคตเคคाเคฐ เคंเคฆ्เคฐเคœाเคฒिเค• เคœाเคฆूเค—เคฐ เคฌเคจเค•เคฐ เคจเคนीं เค†เคคे, เคช्เคฐเคค्เคฏुเคค เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा เค”เคฐ เคญाเค—เคตเคค् เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคเค• เคฆृเคท्เคŸांเคค เคฌเคจเค•เคฐ เค†เคคे เคนैं।’’ 
    เค…เคฐ्เคจाเคฒ्เคก เคŸॉเคฏเคจเคฌी เคจे เค…เคชเคจी เคชुเคธ्เคคเค• 'Surviving the Future'(เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฎเคฐเคฃोเคค्เคคเคฐ เคœीเคตเคจ) เคฎें เคฏुเคตाเค“ เค•ो เคชเคฐाเคฎเคฐ्เคถ เคฆेเคคे เคนुเค เคฒिเค–ा เคฅा - 'เคฎเคฐเคคे เคฆเคฎ เคคเค• เคœเคตाเคจी เค•े เคœोเคถ เค•ो เค•ाเคฏเคฎ เคฐเค–เคจा। ' เค‰เคจเค•ो เคเคธा เค‡เคธीเคฒिเคฏे เค•เคนเคจा เคชเฅœा เค•ि 'เคคเคฐुเคฃाเคˆ เค•े เคธเคฎเคฏ เคฎें (เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा-เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคธेเคตा เค•े เคญाเคต เค•ो) เคธीเค–เคจे เค•ा เคœो เคœोเคถ เค‰เคจเคฎें เคญเคฐा เคนुเค† เคนोเคคा เคนै, เคฏौเคตเคจ เค•े เคชเคฐिเคชเค•्เคต เคนोเคคे เคนी เคตे เค‰เคจ เคšीเคœों เค•ो เคญाเคตुเค•เคคा เคฏा เคœเคตाเคจी เค•ा เคœोเคถ เค•เคนเค•เคฐ เคญूเคฒเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। เคตे เคจीเคคि เคตिเคฐोเคงी เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคे เคนै, เค—เคฒเคค เค”เคฐ เคตिเคง्เคตंเคธเค•ाเคฐी เคฆिเคถाเค“ं เค•ी เค“เคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนो เคœाเคคे เคนैं। เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฏुเคตเค•ों เค•े เคฒिเคฏे เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เคตे เคœोเคถ เค•े เคธाเคฅ เคนोเคถ เค•ाเคฏเคฎ เคฐเค–े। เคตे เค…เค—เคฐ เคเคธा เค•เคฐ เคธเค•े เคคो เค‰เคฌ्เค•ा เคญเคตिเคท्เคฏ เค‰เคจเค•े เคนी เคนाเคฅों เคธंเคตเคฐ เคธเค•เคคा เคนै।
                เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคธुเค•เคฐाเคค เค•ो เคญी เคฏुเคตाเค“ं เคชเคฐ เคชूเคฐा เคญเคฐोเคธा เคฅा। เคตे เคฏเคน เคœाเคจเคคे เคฅे เค•ि เคจเคตเคฏुเคตเค•ों เค•ा เคฎเคจ เค‰เคชเคœाเคŠ เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เคคเคฐเคน เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฏเคฆि เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เค‰เคจ्เคจเคค เคตिเคšाเคฐों เค•े เคฌीเคœ เคฌो เคฆिเค เคœाเคँ เคคो เคตเคน เคถीเค˜्เคฐ เคนी เค‰เค— เค†เคคा เคนै। เค‡เคธीเคฒिเค เคเคฅेंเคธ เค•े เคถाเคธเค•ों เค•ो เคธुเค•เคฐाเคค เค•ा เคญเคฏ เคฅा, เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เคฏเคน เคœाเคจเคคे เคฅे เค•ि เคธुเค•เคฐाเคค เคคो เคฏुเคตाเค“ं เค•े เคฎเคจ เคฎें เค…เคš्เค›े เคตिเคšाเคฐों เค•े เคฌीเคœ เคฌोเคจेे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคฐเค–เคคा เคนै, เค”เคฐ เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เค…เคจुเคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐ เคตเคน เค‰เคจเค•े เคญोเค— เค•े เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐों เค•े เคฒिเค เคฌाเคงเค• เคนो เคธเค•เคคा เคนै।  
                 เค†เคœ เค•ी เคฏुเคตाเคชीเฅी เคฎें เคญी เค‰เคฐ्เคตเคฐ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•ी เค•ोเคˆ เค•เคฎी เคจเคนीं เคนै, เคฎเค—เคฐ เค‰เคจเค•े เคฆिเคฒो เคฆिเคฎाเค— เคฎें เค‰เคจ्เคจเคค เคตिเคšाเคฐों เค•े เคฌीเคœ เคชเคฒ्เคฒเคตिเคค เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒेे เคธเคš्เคšे เคถिเค•्เคทเค• (เคจेเคคा เคฏा เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค”เคฐ เคจเคตเคจी เคฆा เคœैเคธे-เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค•) เคฆिเคจोंเคฆिเคจ เค˜เคŸเคคे เคœा เคฐเคนे เคนैं। เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•เคฒा, เคธंเค—ीเคค เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคญी เคเคธे เค•िเคคเคจे เคฒोเค— เคนैं, เคœो เคจเคˆ เคช्เคฐเคคिเคญाเค“ं เค•ो เค‰เคญाเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคˆเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคธे เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं? เคนेเคจเคฐी เคฎिเคฒเคฐ เคจे เคเค• เคฌाเคฐ เค•เคนा เคฅा- ‘‘เคฎैं เคœเคฎीเคจ เคธे เค‰เค—เคจे เคตाเคฒे เค˜ाเคธ เค•े เคนเคฐ เคคिเคจเค•े เค•ो เคจเคฎเคจ เค•เคฐเคคा เคนूं, เค•्เคฏोंเค•ि เคฎुเคे เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนเคฐ เคจเคตเคฏुเคตเค• เคฎें เคตเคŸ เคตृเค•्เคท เคฌเคจเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคจเคœเคฐ เค†เคคी เคนै।    
>>>St. Francis of Assisi (1181-1232): 'เค…เคธीเคธी เค•े เคธंเคค เคซ्เคฐांเคธिเคธ' เค•ो เคฏीเคถु เคฎเคธीเคน เค•े เคค्เคฏाเค—เคชूเคฐ्เคฃ เคœीเคตเคจ เค•ा เค…เคจुเค•เคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे, เคˆเคธाเคˆ เคชเคฐंเคชเคฐा เคฎें เคธंเคคों เคฎें เคเค• เคถ्เคฐेเคท्เค  เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै। เคตे เคเค• เค‡เคคाเคฒเคตी เค•ैเคฅोเคฒिเค• เคธเคจ्เคค เคฅे, เคœो เค…เคชเคจे เคฒिเค เคงเคจी เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคšाเคนเคคे เคฅे। เค‰เคจ्เคนें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค—เคฐीเคฌी เค”เคฐ เคชเคตिเคค्เคฐเคคा (เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ-เคจिเค—्เคฐเคน, chastity) เค•े เคœीเคตเคจ เค•ो เค†เคค्เคฎเคธाเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค, เค…เคชเคจे เคชूเคฐ्เคต-เคœीเคตเคจ เค•े เคงเคจ เค”เคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा।          
      เคŸॉเคฏเคจเคฌी เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธेเคจ्เคŸ เคซ्เคฐांเคธिเคธ เค•े เคตिเคฆ्เคฐोเคน เค•ी เคคुเคฒเคจा เคนिเคช्เคชी เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เค•्เคฐเคจ्เคคिเค•ाเคฐी เคฏुเคตा เคธे เค•เคฐเคจे เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคฏเคนी เคฆिเค–ाเคจा เคนै เค•ि เคธेเคจ्เคŸ เคซ्เคฐांเคธिเคธ เค‘เฅž เค…เคธीเคธी เคจे เคญी เค…เคชเคจा เคตिเคช्เคฒเคต เคเค• “drop-out”  เค•ी เคคเคฐเคน เคนी เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เค•िเคฏा เคฅा, เค•िเคจ्เคคु เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค•ा เค…เคจ्เคค เคเค• เคนिเคช्เคชी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคเค• เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคธเคš्เคšे เคจेเคคा เค•ी เคคเคฐเคน เคนुเค†। 1960-70 เค•े เคฆเคถเค• เค•े เคฎเคง्เคฏ เคฎें เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคœ्เคฏ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เค‰เคญเคฐा "เคนिเคช्เคชी เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ" เคงเคจ เค•ा เคช्เคฐाเคšुเคฐ्เคฏ เคฎें เคœीเคจे เคตाเคฒे เคฏुเคตाเค“ं เค•ा เคเค• เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฅा เคœो เค”เคฐ เคฌเคก़ी เคคेเคœी เคธे เคฆुเคจिเคฏा เค•े เค…เคจ्เคฏ เคฆेเคถों เคฎें เคซ़ैเคฒ เค—เคฏा เคฅा।        
     เค‡เคจ्เคนीं เคงเคจाเคก्เคฏ เคฏुเคตाเคตเคฐ्เค— เค•े เคนिเคช्เคชिเคฏों เค•ी เคคเคฐเคน, เคธेंเคŸ เคซ्เคฐांเคธिเคธ เคญी เค‡เคŸเคฒी เค•े เคเค• เคธเคฎृเคฆ्เคง เค”เคฐ เคงเคจाเคก्เคฏ เคต्เคฏाเคชाเคฐी เค•े เคชुเคค्เคฐ เคฅे। เค‰เคจเค•े เคชिเคคा เคจे เคฌเคนुเคค เคธाเคฐा เคงเคจ เค•เคฎाเคฏा เคฅा, เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจे เคงเคจ-เคธเคฎ्เคชเคค्เคคि เค•ा เคฌเคนुเคค เค—เคฐ्เคต เคญी เคฅा। เคตे เคšाเคนเคคे เคฅे เค•ि เค‰เคจเค•ा เคชुเคค्เคฐ  เคเค• เคตिเคฒाเคธเคฎเคฏ เค”เคฐ เค–เคฐ्เคšीเคฒा เคœीเคตเคจ เคœीเคฏे เค”เคฐ เคฎเคนँเค—े -เคฎเคนँเค—े เค•เคชเฅœों เคชเคนเคจ เค•เคฐ เคถाเคจเคฆाเคฐ เคขंเค— เคธे เคฐเคนे। เคธेเคจ्เคŸ เคซ्เคฐांเคธिเคธ เคญी เค•ुเค› เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคคो เค‰เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคœीเคตเคจ เคœीเคฏे, เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค†เคกเคฎ्เคฌเคฐी เคœीเคตเคจ เคธे เคตे เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคธंเคคुเคท्เคŸ เคจเคนीं เคนुเค, เค•्เคฏोंเค•ि เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคเคธा เคœीเคตเคจ เค‰เคจ्เคนें เคฌเคนुเคค เคฌเฅœा เคฌाเคงเค• เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคฅा । เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เค‡เคธ เคœीเคตเคจ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคฌเคนुเคค เค•เฅœी เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เคนुเคˆ। เคœเคฌ เค‰เคจเค•े เคชिเคคा เค‰เคจเค•े เค†เคฆเคฐ्เคถเคตाเคฆी เคœीเคตเคจ เคชเคฐ เคคाเคจे เคฆेเคจे เคฒเค—े; เคคो เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคเค• เคเคธा เคชเคฒ เคญी เค†เคฏा, เคœเคฌ เค‡เคธ เคชเคฐ เคนिเคช्เคชी เคขंเค— เคธे เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เค•ो เคจिเคฐ्เคตเคธ्เคค्เคฐ เค•เคฐ เคฒिเคฏा, เค”เคฐ เคชिเคคा เค•े เคธाเคฎเคจे เคจเค—्เคจ เคนोเค•เคฐ เค–เฅœे เคนो เค—เค। เคคเคฌ เค…เคธीเคธी เค•े เคฌिเคถเคช เคจे เค‰เคธ เคจเค—्เคจ เคฒเฅœเค•े เค•े เคถเคฐीเคฐ เค•ो เค…เคชเคจे เคธเคญाเคตเคธ्เคค्เคฐ เคธे เคขँเค• เค•เคฐ,เค…เคฐ्เคฅाเคค เค…เคชเคจा เคถिเคท्เคฏ เคฌเคจाเค•เคฐ เค‰เคธเค•ी เคฐเค•्เคทा เค•ी। 
เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏुเคตाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เค…เคชเคจी เค•्เคฐांเคคि เค•ा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เค…เคชเคจे เคชिเคคा เค•े เคญौเคคिเค•เคตाเคฆी เคฎाเคจเคธिเค•เคคा เค•ा เคนिเคช्เคชिเคฏों เค•ी เคคเคฐเคน เคจเค—्เคจ เคนोเค•เคฐ เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคตिเคฐोเคง เค•िเคฏा เคฅा, เค•िเคจ्เคคु เคตे เค•्เคฐเคฎเคถः เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ो เคธीเค–เค•เคฐ เค…เคชเคจा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคœीเคตเคจ เค—เค िเคค เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคฅा। เค‡เคธीเคฒिเค เค…เคฐ्เคจाเคฒ्เคก เคŸाเคฏเคจเคฌी เคจे เค•เคนा เคฅा  - เคฎैं เคนिเคช्เคชी-เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคŠเคชเคฐ เค…เคญी เค•ोเคˆ เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เคจเคนीं เคฆूंเค—ा, เคฎैं เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ी เคชเคฐिเคฃीเคคि เค•ो เคฆेเค–เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคนी เคนिเคช्เคชी เคฏुเคตाเค“ं เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค•ुเค› เค•เคนूँเค—ा।  


เคฌाเคนเคฐเคธे เคฆेเค–เคจेเคชเคฐ เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท (เคจेเคคा ) เค”เคฐ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคชुเคฐुเคท เคฎें เค–ाเคจा-เคชीเคจा เคšเคฒเคจा-เคซिเคฐเคจा เค†เคฆि เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคเค• เคธा เคนी เคฆीเค–เคคा เคนै,เค•िเคจ्เคคु เคฎเคนाเคชुเคฐुเคทों เค•े เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ เคฎें เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เคธเคฎเคคा เคจिเคฐ्เคฆोเคทเคคा เคถाเคจ्เคคि เค†เคฆि เคฐเคนเคคी เคนै เค”เคฐ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคชुเคฐुเคทों เค•े เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ เคฎें เคตिเคทเคฎเคคा เคฆोเคท เค…เคถाเคจ्เคคि เค†เคฆि เคฐเคนเคคी เคนै। เคเคธे เคนी เคœिเคจเค•े เคฎเคจเคฌुเคฆ्เคงि เคชเคฐ เคฎाเคจ-เค…เคชเคฎाเคจ เคจिเคจ्เคฆा-เคธ्เคคुเคคि เคธुเค–-เคฆुःเค– เค†เคฆि เค•ा เค•ोเคˆ เค…เคธเคฐ เคจเคนीं เคชเคก़เคคा, เค‰เคจเค•ी เคธ्เคตเคฐूเคช เคฎें เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค…เคตเคถ्เคฏ เคนोเคคी เคนै। เค•ाเคฐเคฃ เค•ि เคธ्เคตเคฐूเคชเคฎें เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคธ्เคฅिเคคिเค•े เคฌिเคจा เคฎเคจเคฌुเคฆ्เคงिเคฎें เค…เคŸเคฒ เค”เคฐ เคเค•เคฐเคธ เคธเคฎเคคा เค•ा (poise) เคฐเคนเคจा เคธเคฎ्เคญเคต เคนी เคจเคนीं เคนै। เคฎเคนाเคชुเคฐुเคทों เค•े เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ เคฎें เค…เคธเคค् เค•ा  เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคจ เคฐเคนเคจे เคธे เค‰เคจ เคชเคฐ เค…เคธเคค् เค•ा  เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคญाเคต เคจเคนीं เคชเคก़เคคा। เค…เคธเคค् เค•ा  เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคญाเคต เคจ เคชเคก़เคจेเคธे เค‰เคจเค•ा เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ เคจिเคฐ्เคฆोเคท เค”เคฐ เคธเคฎ เคนो เคœाเคคा เคนै। เคจिเคฐ्เคฆोเคท เค”เคฐ เคธเคฎ เคนोเคจेเคธे เค‰เคจเค•ी เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎเคคเคค्เคค्เคต เคฎें เคธ्เคตเคคः เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคธ्เคฅिเคคि เคนो เคœाเคคी เคนै เคœो เค•ि เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคนै। 
เคœैเคธे เคœเคนाँ เคงुเค†ँ เคนै เคตเคนाँ เค…เค—्เคจि เค…เคตเคถ्เคฏ เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค…เค—्เคจिเค•े เคฌिเคจा เคงुเค†ँ เคธเคฎ्เคญเคต เคนी เคจเคนीं เคเคธे เคนी เคœिเคจเค•े เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃเคฎें เคธเคฎเคคा (poise) เคนै เคตे เค…เคตเคถ्เคฏ เคนी เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎเคคเคค्เคค्เคต เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคนैं เค•्เคฏोंเค•ि เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎเคคเคค्เคค्เคต เคฎें เคธ्เคฅिเคคि เคนुเค เคฌिเคจा เคชूเคฐ्เคฃ เคธเคฎเคคा (เค…เคตिเคšเคฒเคคा ) เค†เคจी เคธเคฎ्เคญเคต เคนी เคจเคนीं। เคตेเคฆाเคจ्เคคी เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เคฏเคนी เคธाเคฐांเคถ เคนै --เคธเคฌเค•े เคช्เคฐเคคि เคธाเคฎ्เคฏ เค•ा เคญाเคต เคฏा เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถिเคค्เคต ! เค…เคชเคจे เค•ो เคถुเคฆ्เคง เค•เคฐ เคฒो เค”เคฐ เคธंเคธाเคฐ เค•ा เคตिเคถुเคฆ्เคง เคนोเคจा เค…เคตเคถ्เคฏเคฎ्เคญाเคตी เคนै। " เฅฏ/เฅงเฅฆเฅจ}

 เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•เคนเคคे เคฅे - " เคชเคนเคฒे เค•े เค•िเคธी เคธเคฎเคฏ เคธे เค…เคงिเค• เค†เคœเค•เคฒ เค‡เคธ เคเค• เคฌाเคค เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฆेเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคนเคฎเคฒोเค— เค…เคญी เค…เคชเคจे เคตिเคทเคฏ เคฎें เค‰เคคเคฐोเคค्เคคเคฐ เค•เคฎ เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคชเฅœोเคธिเคฏों เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค•्เคฐเคฎเคถः เค…เคงिเค• เคต्เคฏเคธ्เคค เคนोเคคे เคœा เคฐเคนे เคนैं।  เคฏเคฆि เคนเคฎ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนोเคคे เคนैं, เคคो เคธंเคธाเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนो เคœाเคฏेเค—ा; เคฏเคฆि เคนเคฎ เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคนैं, เคคो เคธंเคธाเคฐ เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคนो เคœाเคฏेเค—ा। " (เฅฏ/เฅงเฅฆเฅจ)

' เคœाเค—ो เคตीเคฐ ! เคธเคฆा เคนी เคธिเคฐ เคชเคฐ เค•ाเคŸ เคฐเคนा เคนै เคšเค•्เค•เคฐ เค•ाเคฒ। 
เค›ोเคก़ो เค…เคชเคจे เคธเคชเคจे, เคญเคฏ เค•्เคฏों ? เค•ाเคŸो-เค•ाเคŸो เคฏเคน เคญ्เคฐเคฎเคœाเคฒ ।।

เคซोเคก़ो เคตीเคฃा เคช्เคฐेเคฎเคธुเคงा เค•ा เคชीเคจा เค›ोเคก़ो, เคคोเคก़ो เคตीเคฐ ।
เคฆृเคข़ เค†เค•เคฐ्เคทเคฃ เคนै เคœिเคธเคฎें เค‰เคธ เคจाเคฐी-เคฎाเคฏा เค•ी เคœंเคœीเคฐ।। 

 เคธเคฆा เค˜ोเคฐ เคธंเค—्เคฐाเคฎ เค›ेเคก़เคจा เค‰เคจเค•ी เคชूเคœा เค•े เค‰เคชเคšाเคฐ।
เคตीเคฐ ! เคกเคฐाเคฏे เค•เคญी เคจ, เค†เคฏे เคชเคฐाเคœเคฏ เคธौ เคธौ เคฌाเคฐ।।

เคšूเคฐ เคšूเคฐ เคนो เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ, เคธाเคง, เคธเคฌ เคฎाเคจ, เคนृเคฆเคฏ เคนो เคฎเคนाเคถ्เคฎเคถाเคจ।
            เคจाเคšे เค‰เคธ เคชเคฐ เคถ्เคฏाเคฎा, เคฒेเค•เคฐ เค˜เคจ เคฐเคฃ เคฎें เคจिเคœ เคญीเคฎ เค•ृเคชाเคฃ ।।   ' 9/335]

เคœीเคตเคจ เคฎें เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เค•เค ोเคฐ เคนैं,
เคธुเค–ों เค•े เคชंเค– เคฒเค— เค—เคฏे เคนैं,

เคฎंเคœिเคฒ เคฆूเคฐ, เคงुँเคงเคฒी เคธी เคिเคฒเคฎिเคฒाเคคी เคนै,
เคซिเคฐ เคญी เค…เคจ्เคงเค•ाเคฐ เค•ो เคšीเคฐเคคे เคนुเค เคฌเฅ เคœाเค“,

เค…เคชเคจी เคชूเคฐी เคถเค•्เคคि เค”เคฐ เคธाเคฎเคฐ्เคฅ्เคฏ เค•े เคธाเคฅ !
เคนे เคตीเคฐाเคค्เคฎเคจ,เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค‰เคค्เคคเคฐाเคงिเค•ाเคฐी เค…เคตเคถ्เคฏ เคœเคจ्เคฎेंเค—े,

เคฏเคน เคญीเฅœ เคธเคนी เคฌाเคคें เคฆेเคฐ เคธे เคธเคฎเคเคคी เคนै,
เคคो เคญी เคšिเคจ्เคคा เคจ เค•เคฐो, เคฎाเคฐ्เค—-เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐเคคे เคœाเค“।

เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคธाเคฅ เคตे เคฆेंเค—े, เคœो เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถी เคนैं,
เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคธाเคฅ เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ा เคธ्เคตाเคฎी เคนै,

เค†เคถीเคทों เค•ी เคตเคฐ्เคทा เคนोเค—ी เคคुเคฎ เคชเคฐ,
เค“ เคฎเคนाเคค्เคฎเคจ, เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคธเคฐ्เคตเคฎंเค—เคฒ เคนो !
"เคตेเคฆाเคจ्เคคी เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เคฏเคนी เคธाเคฐांเคถ เคนै-เคธเคฌเค•े เคช्เคฐเคคि เคธाเคฎ्เคฏ । เคนเคฎ เคฆेเค– เคšुเค•े เคนैं เค•ि เคตเคน เค…เคจ्เคคเคฐ्เคœเค—เคค เคนै, เคœो เคฌाเคน्เคฏ เคœเค—เคค เคชเคฐ เคถाเคธเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।} 
{เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•ी เคนै - " เคฎुเค•्เคคि เค•ा เคชเคฅ เค‰เคธ्เคคเคฐे เค•ी เคงाเคฐ เค•ी เคญाँเคคि เคคीเค•्เคท्เคฃ , เคฆीเคฐ्เค˜ เค”เคฐ เค•เค िเคจ เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคนเคฎเคฒोเค— เค‰เคธ เคชเคฅ เค•ा เค…เคตเคถ्เคฏ เค…เคคिเค•्เคฐเคฎเคฃ เค•เคฐेंเค—े। เค•्เคฏोंเค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏ เคคो เคฆेเคตเคคाเค“ं เค”เคฐ เค…เคธुเคฐों เคธे เคญी เคถ्เคฐेเคท्เค  เคนै, เค‰เคจเค•ा เคช्เคฐเคญु เคนै ! ' เค‰เค ो, เคœाเค—ो, เคœเคฌ เคคเค• เค‰เคธ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคชเคฐ เคจเคนीं เคชเคนुँเคšเคคे , เคฐुเค•ो เคจเคนीं । '  เฅจ/เฅฉเฅฆเฅฆ 

" เค‡เคธ เคœเค—เคค เคฎें เคฏा เค…เคจ्เคฏ เค•िเคธी เคœเค—เคค เคฎें เคฎेเคฐे เคฒिเค เค•ोเคˆ เค•ाเคฐ्เคฏ เคจเคนीं เคนै। เคฎेเคฐे เคชाเคธ เคเค• เคธเคจ्เคฆेเคถ เคนै, เคตเคน เคฎैं เค…เคชเคจे เคขंเค— เคธे เคนी เคฆूँเค—ा। เคฎैं เค…เคชเคจे เคธเคจ्เคฆेเคถ เค•ो เคจ เคนिเคจ्เคฆू เคงเคฐ्เคฎ, เคจ เคˆเคธाเคˆ เคงเคฐ्เคฎ, เคจ เคธंเคธाเคฐ เค•े เค•िเคธी เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคธाँเคšे เคฎें เคขाเคฒूँเค—ा। เคฌเคธ, เคฎैं เค•ेเคตเคฒ เค‰เคธे เค…เคชเคจे เคธाँเคšे เคฎें เคขाเคฒूँเค—ा। เคฎुเค•्เคคि เคนी เคฎेเคฐा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เคนै, เค”เคฐ เคœो เคญी เค‰เคธเคฎें เคฐुเค•ाเคตเคŸ เคกाเคฒेเค—ा, เค‰เคธเคธे เคฎैं เคฒเฅœเค•เคฐ เคฏा เคญाเค—เค•เคฐ เคฌเคšूँเค—ा ! เคฏเคฆि เคคुเคฎ เคจिเค•เคฒ เคธเค•เคคी เคนो,เคคो เค‡เคธ เคฎूเคฐ्เค–เคคा เค•ी เคœाเคฒ เคธे เคจिเค•เคฒो, เคœिเคธे เคฆुเคจिเคฏा เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคคเคญी เคฎैं เคคुเคฎ्เคนें เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคธाเคนเคธी เค”เคฐ เคฎुเค•्เคค (เคฏा เคกीเคนिเคช्เคจोเคŸाเค‡เคœ्เคก) เค•เคน เคธเค•ूँเค—ा।" เฅฉ/เฅฉเฅฎเฅฆ}

‘‘เคต्เคฏाเคชเค• เคถเค•्เคคिเคฏाँ เคธूเค•्เคท्เคฎ เค”เคฐ เคจिเคฐाเค•ाเคฐ เคนोเคคी เคนैं। เค‰เคจเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคทेเคค्เคฐ เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคœเค—เคค् เคนै। เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ी เค…เคตเคคाเคฐ เคธเคค्เคคा เคฏुเค— เค…เคธंเคคुเคฒเคจ เค•ो เคธँเคญाเคฒเคจे- เคธुเคงाเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคคी เคนैं। เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เคตเคน เค‰เคจ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคธे เค•เคฐाเคคी เคนै, เคœिเคจเคฎें เคฆैเคตीเคคเคค्เคค्เคตों เค•ा เคšिเคฐเคธंเคšिเคค เคฌाเคนुเคฒ्เคฏ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै।’’ เคช्เคฐेเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•ा เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा เคตเคนी เคนोเคคा เคนै-  เคœो ‘เคธ्เคต’ เค•ा ‘เคชเคฐ’ เค•े เคฒिเค เคธเคฎเค—्เคฐ เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•เคฐ เคฆें। เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ- เคถเคฐเคฃाเค—เคคि เค•ा เคตिเคธเคฐ्เคœเคจ เค•เคฐ เคตे เค†เคค्เคฎเคฆाเคจी เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं।เค—ोเคธ्เคตाเคฎी เคคुเคฒเคธी เคฆाเคธ เค…เคชเคจे เค—्เคฐंเคฅ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเคšเคฐिเคค्เคฐ เคฎाเคจเคธ เคฎें เคฒिเค–เคคे เคนैं-
เคœเคฌ-เคœเคฌ เคนोเคˆ เคงเคฐเคฎ เค•े เคนाเคจि। เคฌाเคข़เคนि เค…เคธुเคฐ เค…เคงเคฎ เค…เคญिเคฎाเคจी।।
เคคเคฌ-เคคเคฌ เคช्เคฐเคญु เคงเคฐ เคตिเคตिเคง เคทเคฐीเคฐा। เคนเคฐเคนिं เค•ृเคชा เคจिเคงि เคธเคœ्เคœเคจ เคชीเคฐा।। 
เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคœी เค•เคนเคคे เคนैं - เคœเคฌ เคงเคฐ्เคฎ, เค•เคฐ्เคฎों เค•ी เคนाเคจि เคนोเคคी เคนै เค…เคธुเคฐों เค•ा เค…เคญिเคฎाเคจ เคต เคเค•ाเคงिเค•ाเคฐ เคฌเคข़เคคा เคนै, เคคเคฌ เคญเค—เคตाเคจ เคถ्เคฐी เคนเคฐि เคตिเคท्เคฃु เค…เคตเคคाเคฐों เค•ो เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธ เคฆिเคต्เคฏ เค…เคตเคคเคฐเคฃ เค•े เคฆो เคชเคนเคฒू เคนैं, เคเค• เคนै เค…เคตเคคเคฐเคฃ, เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เคฎें เคญเค—เคตाเคจ् เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคฒेเคจा, เคฎाเคจเคต เค†เค•ृเคคि เค”เคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฎें เคญเค—เคตाเคจ् เค•ा เคช्เคฐเค•เคŸ เคนोเคจा। เคฆूเคธเคฐा เคนै เค†เคฐोเคนเคฃ, เคญเค—เคตाเคจ् เค•े เคญाเคต เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคœเคจ्เคฎ เค—्เคฐเคนเคฃ, เคญाเค—เคตเคค् เคšेเคคเคจा เคฎें เค‰เคธเค•ा เค‰เคค्เคฅाเคจ। เคฏเคน เคœीเคต เค•ा เคจเคตเคœเคจ्เคฎ เคนै, เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคœเคจ्เคฎ เคนै। เคญเค—เคตाเคจ् เค•ा เค…เคตเคคाเคฐ เคฒेเคจा เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฐเคจा เค‡เคธी เคจเคตเคœเคจ्เคฎ เค•े เคฒिเค เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคœो เคฆूเคธเคฐा เคชเคนเคฒू เคนै, เคฏเคนी เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै ! 
            เค‡เคธीเคฒिเค เค—ीเคคा เฅช/เฅญ เคฎें เคฎाเคจเคต เค•ी เคธเคฌเคธे เคฌเฅœी เคค्เคฐाเคธเคฆी เคเคตं เคธเคฎाเคœ เค•ी เคธเคฌเคธे เคฌเฅœी เคฆुเคฐ्เค˜เคŸเคจा เค…เคจाเคšाเคฐ เค•ा เคฌเฅเคจा, เคธเคœ्เคœเคจों เค•ा เค˜เคŸเคจा เคฌเคคाเคฏा เค—เคฏा เคนै เคต เค‡เคจ เคธเคฌเค•ा เค‰เคชเคšाเคฐ เคนै, เคจेเคคा (เค…เคตเคคाเคฐ)  เค•ा เคช्เคฐเค•เคŸीเค•เคฐเคฃ। 
เคฏเคฆा เคฏเคฆा เคนि เคงเคฐ्เคฎเคธ्เคฏ เค—्เคฒाเคจिเคฐ्เคญเคตเคคि เคญाเคฐเคค।
 เค…เคญ्เคฏुเคค्เคฅाเคจเคฎเคงเคฐ्เคฎเคธ्เคฏ เคคเคฆाเคฝเคฝเคค्เคฎाเคจं เคธृเคœाเคฎ्เคฏเคนเคฎ्।।
เคœเคฌ เคงเคฐ्เคฎ เค•ी เคนाเคจि เค”เคฐ เค…เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค‰เคค्เค•เคฐ्เคท เคนोเคคा เคนै เคคเคฌ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค…เคตเคคाเคฐ เคฒेเคคे เคนैं। เคงเคฐ्เคฎ เคเค• เคชเคตिเคค्เคฐ เคธเคค्เคฏ เคนै เคœिเคธเค•े เคชाเคฒเคจ เคธे เคนी เคธเคฎाเคœ เคงाเคฐเคฃा เคธเคฎ्เคญเคต เคนोเคคी เคนै। เคœเคฌ เคฌเคนुเคธंเค–्เคฏเค• เคฒोเค— เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคชाเคฒเคจ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे เคคเคฌ เคฆ्เคตिเคชเคฆ-เคชเคถुเค“ं เค•े เคธเคฎूเคน เคฆ्เคตाเคฐा (เคญृเคคृเคนเคฐि เค•े เคšौเคฅे เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा) เคฏเคน เคœเค—เคค् เคœीเคค เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนै เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคธเคนเคฏोเค— เค”เคฐ เค†เคจเคจ्เคฆ เคธे เคœीเคตเคจ เคต्เคฏเคคीเคค เค•เคฐเคคे เคนुเคฏे เคธुเค–ी เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฆिเค–ाเคˆ เคจเคนीं เคฆेเคคे। เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคถोเคญा เคฆेเคจे เคตाเคฒा เค‰เคš्เคš เคœीเคตเคจ เคญी เค•เคนीं เคฆृเคท्เคŸिเค—ोเคšเคฐ เคจเคนीं เคนोเคคा। เค‡เคคिเคนाเคธ เค•े เคเคธे เค•ाเคฒे เคฏुเค— เคฎें เค•ोเคˆ เคฎเคนाเคจ् เคต्เคฏเค•्เคคि เคธเคฎाเคœ เคฎें เค†เค•เคฐ เคฒोเค—ों เค•े เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคจैเคคिเค• เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ा เคธ्เคคเคฐ เคŠँเคšा เค‰เค ाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐเคคा เคนै।
           เคธเคฎाเคœ เคฎें เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคจैเคคिเค• เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ो เค†เค—े เคฌเคข़ाเคจे เคธे เคนी เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เคธเคฎ्เคชाเคฆिเคค เคจเคนीं เคนोเคคा เคตเคฐเคจ् เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฆुเคท्เคŸเคคा เค•ा เคญी เคจाเคถ เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•े เคฒिเคฏे เค…เคจเคจ्เคคเคธ्เคตเคฐूเคช เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा เค•เคญीเค•เคญी เคฆेเคนाเคฆि เค‰เคชाเคงिเคฏों เค•ो เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเค•े เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคช्เคฐเค—เคŸ เคนोเคคे เคนैं เค‰เคธ เคฌเคก़ी เคธเคฎ्เคชเคค्เคคि เค•े เคธ्เคตाเคฎी เค•े เคธเคฎाเคจ เคœो เค•เคญी-เค•เคญी เค…เคชเคจी เคธเคฎ्เคชเคค्เคคि เค•ा เคจिเคฐीเค•्เคทเคฃ เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เค‰เคธे เคธुเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคนाเคฅ เคฎें เค…เคธ्เคค्เคฐ เค†เคฆि เคฒेเค•เคฐ เคจिเค•เคฒเคคा เคนै। เคงूเคช เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เคถ्เคฐเคฎिเค•ों เค•े เคฌीเคš เคตเคน เค–เคก़ा เคฐเคนเคคा เคนै เคคเคฅाเคชि เค…เคชเคจे เคธ्เคตाเคฎिเคค्เคต เค•ो เคจเคนीं เคญूเคฒเคคा। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธเคฎเคธ्เคค เคœเค—เคค् เค•े เค…เคงिเคท्เค ाเคคा เคญเค—เคตाเคจ् เคถเคฐीเคฐ เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐ เคฐ्เคฎเคค्เคฏ เคฎाเคจเคตों เค•े เค…เคจैเคคिเค• เคœीเคตเคจ เค•े เคธाเคฅ เคจिเคฐ्เคฒिเคช्เคค เคฐเคนเคคे เคนुเค เค‰เคจเค•ो เค…เคงเคฐ्เคฎ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•ाเคฒเค•เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคฒाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคธเคฆैเคต เคช्เคฐเคฏเคค्เคจเคถीเคฒ เคฐเคนเคคे เคนैं। เคญเค—เคตाเคจ् เค•े เค‡เคธ เค…เคตเคคเคฐเคฃ เคฎें เคฏเคนाँ เคเค• เคฌाเคค เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•ी เค—เคˆ เคนै เค•ि เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคตे เคถเคฐीเคฐ เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนैं เคคเคฅाเคชि เค…เคชเคจे เคธ्เคตाเคคเคจ्เคค्เคฐ्เคฏ เค•ो เคจเคนीं เค–ोเคคे। เค‰เคชाเคงिเคฏों เคฎें เคตे เคฐเคนเคคे เคนैं เคชเคฐเคจ्เคคु เค‰เคชाเคงिเคฏों เค•े เคตे เคฆाเคธ เคจเคนीं เคฌเคจ เคœाเคคे।
        เคฒेเค•िเคจ, เค•िเคธ เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เค•े เคฒिเคฏे?  เคฏเคน เคคो เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै เค•ि เคฌिเคจा เค•िเคธी เค‡เคš्เค›ा เค…เคฅเคตा เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เค•े เคˆเคถ्เคตเคฐ เค…เคชเคจे เค•ो เคต्เคฏเค•्เคค เคจเคนीं เค•เคฐเคคा। เค‡เคš्เค›ाเค“ं เค•े เค†เคค्เคฏเคจ्เคคिเค• เค…เคญाเคต เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เค•เคฐ्เคฎों เค•ा เคชूเคฐ्เคฃ เค…เคญाเคต। เคธเคฌ เค‡เคš्เค›ाเค“ं เคฎें เคธเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฎ เคฆैเคตी เค‡เคš्เค›ा เคนै เคœเค—เคค् เค•ी เคจिเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคญाเคต เคธे เคธेเคตा เค•เคฐเคจे เค•ी เค‡เคš्เค›ा เค•िเคจ्เคคु เคตเคน เคญी เคเค• เค‡เคš्เค›ा เคนी เคนै। เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคธाเคงु เคชुเคฐुเคทों เค•े เคฐเค•्เคทเคฃ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนुเคฏे เค…เคชเคจी เคฎाเคฏा เค•ा เค†เคถ्เคฐเคฏ เคฒेเค•เคฐ เคเค• เค”เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค…เคตเคคाเคฐी เคชुเคฐुเคท เค•ो เค•เคฐเคจा เคนोเคคा เคนै เคตเคน เคนै เคฆुเคท्เคŸों เค•ा เคธंเคนाเคฐ। เคฆुเคท्เคŸों เค•े เคธंเคนाเคฐ เคธे เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคถเคฌ्เคฆเคถ เคฆुเคท्เคŸ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•े เคธंเคนाเคฐ เคธे เคนी เคธเคฎเคเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคจเคนीं เคนै เค‰เคธเคฎें เคฆुเคท्เคŸ เคช्เคฐเคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ा เคจाเคถ เค…เคญिเคช्เคฐेเคค เคนै। เค…เคตเคคाเคฐी เคชुเคฐुเคท เคธाเคงुเค“ं เค•ा เค‰เคค्เคธाเคน เคฌเคข़ाเคคे เคนैं เคฆुเคท्เคŸों เค•े เคธ्เคตเคญाเคต เค•ो เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐเคคे เคนैं,เค•िเคจ्เคคु เค•เคญी-เค•เคญी เคฆुเคท्เคŸों เค•ा เคชूเคฐ्เคฃ เคธंเคนाเคฐ เคญी เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนो เคœाเคคा เคนै। เค…เคฐ्เคœुเคจ เค•े เคฒिเคฏे เค‡เคคเคจा เคธเคฌ เค•ुเค› เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคฌเคคाเคจा เคชเคก़ा เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคน เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เค•े เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคธ्เคตเคฐूเคช เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคธเคฐ्เคตเคฅा เค…เคจเคญिเคœ्เคž เคฅा। [เคธाเคญाเคฐ [https://www.gitasupersite.iitk.]
        เคธเคฐ्เคตเคถเค•्เคคिเคฎाเคจ เคญเค—เคตाเคจ् เค•ा เคœीเคต- เคœเค—เคค् เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคฒिเค เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฆेเคน เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐ เค†เคจा, เคช्เคฐเค•เคŸ เคนोเคจा เคธंเคธाเคฐ เค•े เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคเค• เคฌเคนुเคค เคฌเฅœी เค˜เคŸเคจा เคนै। เค…เคตเคคाเคฐों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคงเคฐ्เคฎ เค•ी เคธंเคธ्เคฅाเคชเคจा เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคคोเคฐเคฃ เคฆ्เคตाเคฐ เคฌเคจाเคจा เคนै, เคœिเคธเค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคตे เคธ्เคตเคฏं เคช्เคฐเคตेเคถ เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•े เคธाเคฎเคจे เค…เคชเคจा เคนी เคฆ्เคฐเคท्เคŸांเคค เคฐเค–เคคे เคนैं, เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ो เคนी เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคฎाเคฐ्เค— เคฌเคคाเคคे เคนैं। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค…เคตเคคाเคฐ เคฎें เคงเคฐ्เคฎ- เคธंเคธ्เคฅाเคชเคจ เค•ी เคชเคฆ्เคงเคคि เคญिเคจ्เคจ- เคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคคी เคนै। เคฆेเคถ, เค•ाเคฒ เค”เคฐ เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ी เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคी เคนै। เค…เคตเคคाเคฐ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนी เคนोเคคा เคนै, เคจीเคšे เค‰เคคเคฐเคจा। เค…เคตเคคाเคฐ เคฎें เคฆिเคต्เคฏ เคšैเคคเคจ्เคฏ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคนเคฎें เคจिเคฐंเคคเคฐ เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนोเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เค…เคตเคคाเคฐ เคฎें เคคो เคฆिเคต्เคฏเคธเคค्เคคा เคฎाเคจो เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎเค•्เคท เคธ्เคตเคฏं เคนी เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคช्เคฐเค•เคŸ เคนो เคœाเคคी เคนै। 
               เคตเคธ्เคคुเคคः เคญเค—เคตाเคจ् เค•े เคชाเคฐ्เคทเคฆ, เคตिเคญूเคคिเคฏाँ, เคธिเคฆ्เคงเคชुเคฐुเคท, เคธ्เคตเคฏं เคญเค—เคตाเคจ् เคญी เคธเคฎเคฏ -เคธเคฎเคฏ เคฎें เค…เคตเคคाเคฐ เคฒेเคคे เคนैं। เคšेเคคเคจा เค•े เค…เคคि เค‰เคš्เคš เคถिเค–เคฐ เคธे เคจीเคšे เค†เค•เคฐ เคฎाเคจเคต เคฐूเคช เคฎें เค†เคคे เคนैं। เคนเคฐ เค…เคตเคคाเคฐ (เคฏा เคธเคš्เคšे เคจेเคคा ) เค•े เคชीเค›े เคฎเคนाเค•เคฐुเคฃा เค•ा เคญाเคต เคนोเคคा เคนै। เคฎเคนा- เค•เคฐुเคฃा เคจเคนीं เคนोเคคी, เคคो เค‡เคคเคจे เคŠँเคšे เคถिเค–เคฐ เคชเคฐ เคฌैเค ा เค†เคฆเคฎी เคจीเคšे เค•्เคฏों เค‰เคคเคฐเคคा ? เค”เคฐ เคนเคฎ เคธเคฌเค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคตैเคธा เคนी เคœीเคตเคจ เคœीเคคे เคนुเค เค•्เคฏों เคœाเคคा ? เคœเคฌเค•ि เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธाเคฐा เคญोเค— เคญोเค—เคคे เคนुเค เคœीเคคा เคนै। เคฒोเค•-เคถिเค•्เคทเคฃ เค•े เคฒिเค เค•เคฐुเคฃा เค•े เค…เคตเคคाเคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคจेเคคा (เคธ्เคตเคฏं เคญเค—เคตाเคจ्) เค†เคคे เคนैं เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจी เคธंเคคाเคจों เค•े เคฌीเคš เค†เคจा, เค‰เคจเค•ा เคฆुःเค– เคฌाँเคŸเคจा เคฌเคนुเคค เค…เคš्เค›ा เคฒเค—เคคा เคนै।
                    เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคฅे, ‘‘เคฎैं เคคो เคฎाँ เค•ा เคšเคชเคฐाเคธी เคนूँ। เคฎाँ เค•ी เคœเคฎींเคฆाเคฐी เคฆेเค–เคจे เค†เคฏा เคนूँ।’’ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เค…เคตเคคाเคฐ เคฎाँ เค•े เคšเคชเคฐाเคธी เค•े เคฐूเคช เคฎें, เคฎाँ เค•ी เคœเคฎींเคฆाเคฐी เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค‰เคจเค•ी เคธाเคฐी เคธंเคคाเคจों เค•ी เคฆेเค–เคญाเคฒ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนी เค†เคตिเคฐ्เคญूเคค เคนोเคจे เค•ी เคฌाเคค เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคจे เค•เคนी เคนै। เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เคจेเคคा (เค…เคตเคคाเคฐ) เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคฅे, ‘‘เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคœเคจ เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคฌैเคฐाเค—ी เค•ा เคšोเคฒा เคคो เคชเคนเคจ เคฒिเคฏा เคนै, เคธाเคงु- เคฎเคนाเคค्เคฎा เคญी เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เคนैं เคธเฅœी เคฒเค•เฅœी เค•ी เคคเคฐเคน เคนैं, เคœिเคธ เคชเคฐ เคเค• เค•ौเคตा เคญी เคฌैเค  เคœाเคฏे เคคो เคตเคน เคกूเคฌ เคœाเคคी เคนै। เคธเฅœी เคฒเค•เฅœी เคชाเคจी เคฎें เคฌเคนเคคे- เคฌเคนเคคे เคซूเคฒ เคคो เคœाเคคी เคนै, เค…เคŸเค• เคญी เคœाเคคी เคนै, เคธ्เคตเคฏं เคญी เคชाเคฐ เคจเคนीं เคนो เคชाเคคी। เคœเคฌเค•ि เคฎाเคจเคต-เคœाเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा (เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค•) เคเค• เคฌเฅœे เคœเคนाเคœ เค•ी เคคเคฐเคน เคนोเคคा เคนै, เคœो เคธाเคฐी เคจเคฆी- เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เค•ा เคšเค•्เค•เคฐ เคฒเค—ाเค•เคฐ เค•เค‡เคฏों เค•ो เคชाเคฐ เค‰เคคाเคฐเค•เคฐ เค†เคคा เคนै।’’ เคœเคฐा- เคธी เคธिเคฆ्เคงि เค†เคคे เคนी เค…เคชเคจे เคฎเคฆ เคฎें เคซूเคฒเคจे เคตाเคฒों เค•ी เคคुเคฒเคจा เค ाเค•ुเคฐ เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคจे เคธเฅœी เคฒเค•เฅœी เคธे เค•ी เคนै। เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•ा เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा (เค…เคตเคคाเคฐ) เค•िเคคเคจी เคฌเฅœी เคถเค•्เคคि เคนै, เค‡เคธ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคธे เค‡เคธเคฒिเค เคธเคฎเคเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เค†เคœ เค•े เค‡เคธ เค•เคฒिเคฏुเค— เคฎें เคขेเคฐों เค…เคตเคคाเคฐ- เคญเค—เคตाเคจ् เค•्เคฏों เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคे เคนैं ?  
                 เค‡เคธเค•ो เคเค• เค”เคฐ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคธเคฎเคाเคฏा  เค•เคฐเคคे เคฅे, ‘‘เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคฎें เคถिเค•्เคทเค•-เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा (เคฒीเคกเคฐเคถिเคช เคŸ्เคฐेเคจिंเค—)  เคเค• เคœाเคฆूเค—เคฐ เค•े เค–ेเคฒ เค•ी เคคเคฐเคน เคนै। เคตเคน เค†เคคा เคนै เค—ाँเคต เคฎें เคœाเคฆू เคฆिเค–ाเคจे, เค•เคˆ เค—ाँเค ें เคฒเค—ी เคฐเคธ्เคธी เค•ो เคฒेเค•เคฐ। เค•เคนเคคा เคนै เคธเคญी เค‡เคธे เค–ोเคฒो। เคฒोเค— เค–ोเคฒ เคจเคนीं เคชाเคคे, เค”เคฐ เค‰เคฒเค เคœाเคคे เคนैं। เคœाเคฆूเค—เคฐ เคคเคฌ เคนเคตा เคฎें เคฐเคธ्เคธी เคซेंเค•เคคा เคนै เคเคตं เคธเคญी เค—ाँเค ें เค–ुเคฒ เคœाเคคी เคนैं।’’ เคตे เค•เคนเคคे เคฅे เค•ि เคจेเคคा เคเคธे เคนी เคนเคฎाเคฐी เคœเคจ्เคฎ- เคœเคจ्เคฎांเคคเคฐों เค•ी เค—ाँเค ों เค•ी เคฐเคธ्เคธिเคฏों เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค†เคคा เคนै เคเคตं เคเค• เค•्เคทเคฃ เคฎें เค–ोเคฒ เคฆेเคคा เคนै। เค—ीเคคा เคฎें  เค•ाเคฎ, เค•्เคฐोเคง, เค”เคฐ เคฒोเคญ เค•ो เคœो เคจเคฐเค•-เคฐूเคชी  เคคीเคจ เคฆ्เคตाเคฐ เค•เคนा เค—เคฏा เคนै, เค‰เคจเคธे เคฌเคšाเค•เคฐ เคŠँเคšा เค‰เค ाเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคจेเคคा (เคœीเคตเคจ्เคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค• -เค•ैเคช्เคŸเคจ เคธेเคตिเคฏเคฐ เค•े เค…เคตเคคाเคฐ เคจเคตเคจी เคฆा) เคนी เค•เคฐเคคे เคนैं। 
      เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคจเคต เคœाเค—เคฐเคฃ เค•े เคชुเคฐोเคงा เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค‡เคธी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•-เคตिเคช्เคฒเคต เคฏा เคฎเคนाเค•्เคฐाเคจ्เคคि เค•े เคตिเคšाเคฐ เคฌीเคœ เคฌोเค เคฅे। เค‡เคธเค•ी เคญाเคตी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•ा เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนा เคฅा- เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•ी เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा- เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนोเคจे เค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เค•ेเคตเคฒ เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•เคฒेเคตเคฐ เคญเคฐ เคจเคนीं เคนै। เค‰เคธเคฎें เคฎाเคจเคตीเคฏ เค—ुเคฃों เค•ा เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เคญी เคšाเคนिเค। เคฎाเคจเคตीเคฏ เค—ुเคฃों, เคญाเคตों เคเคตं เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจाเค“ं เคธे เคชूเคฐ्เคฃ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค—เคข़เคจे เค•े เคฒिเค เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•्เคฐाเคจ्เคคि เค•ी เค•ाเคฐ्เคฏเคถाเคฒा เคฏा เคฏुเคตा เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคถिเคตिเคฐ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เค‡เคธी เคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เค…เคชเคจी เค–ोเคฏी เคชเคนเคšाเคจ เคฎिเคฒेเค—ी, เค‰เคธเค•ा เค…เคชเคจी เคฒुเคช्เคคเคช्เคฐाเคฏ เคฎเคนिเคฎा เค”เคฐ เค—เคฐिเคฎा เคธे เคชเคฐिเคšเคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเค—ा। เคเคธे เค—เคฐिเคฎा เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคฎเคนिเคฎाเคจ्เคตिเคค เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ी เคช्เคฐเคšเคฃ्เคก เคšेเคคเคจा เคงाเคฐा เคฎें เค…เคจेเค•ों เคจเค เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•ी เคšेเคคเคจा เคชเคฐिเคท्เค•ृเคค เคนोเค—ी। เคเค• เคฆीเคชเค• เค•ी เคฒौ เคฆूเคธเคฐे เคจเค เคฆीเคชों เค•ो เคœเคฒाเคเค—ी। เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ी เคฎเคจःเคธ्เคฅिเคคि เคฌเคฆเคฒेเค—ी เคคो เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคญी เคฌเคฆเคฒेंเค—ी เคนी। เคต्เคฏเค•्เคคि (เคต्เคฏเคท्เคŸि) เคนी (เคธเคฎเคท्เคŸि) เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ा เคฌीเคœ เคนै। เคœเคฌ เคต्เคฏเค•्เคคि (เคต्เคฏเคท्เคŸि) เคฌเคฆเคฒเคคा เคนै- เคคो เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा (เคธเคฎเคท्เคŸि) เค•े เค—ुเคฃ เค”เคฐ เคฎूเคฒ्เคฏ เคญी เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคे เคนैं। 
              'เคฎเคจुเคท्เคฏเคค्เคต-เค‰เคจ्เคฎेเคทเค• เค‡เคจ्เค•เคฒाเคฌ', เคฏा เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•्เคฐाเคจ्เคคि เคฎें เคต्เคฏเค•्เคคि เค”เคฐ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคฆोเคจों เค•े เคนी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เคธूเคค्เคฐ เค”เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคจिเคนिเคค เคนैं। เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•्เคฐाเคจ्เคคि เคนी เค‡เคธเคธे เคœूเคเคจे เค”เคฐ เค‰เคฌเคฐเคจे เค•ा เคเค• เคฎाเคค्เคฐ เค‰เคชाเคฏ เคนै। เคฏเคนी เคตเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคธ्เคค्เคฐ เคนै, เคœिเคธเคธे เคฎाเคจเคต เค•ी เคฎเคจःเคธ्เคฅिเคคि เคฌเคฆเคฒेเค—ी। เค‰เคธเค•ी เค†เคธ्เคฅाเคँ, เคฎाเคจ्เคฏเคคाเคँ เค”เคฐ เคงाเคฐเคฃाเคँ เคฌเคฆเคฒेंเค—ी। เคตिเคถ्เคตाเคธ เค”เคฐ เคฎूเคฒ्เคฏ เคฌเคฆเคฒेंเค—े। เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคฌเคฆเคฒेเค—ा। เคฏเคน เค•्เคฐाเคจ्เคคि เคฌเคจ्เคฆूเค• เค•ी เคจाเคฒी เคธे เคจเคนीं, เคฒเคนू เค”เคฐ เคฒोเคนे เคธे เคจเคนीं, เค‰เคจ्เคจเคค เคตिเคšाเคฐों เค”เคฐ เคญाเคตเคจाเค“ं เคธे เค•ी เคœा เคธเค•ेเค—ी। เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฏा เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคถूเคจ्เคฏ เคฎเคจुเคท्เคฏ  ‘เคฌเคจो เค”เคฐ เคฌเคจाเค“ ' BE AND MAKE - เคนी  เค‡เคธ เคฎเคนाเค•्เคฐाเคจ्เคคि เค•ा เคง्เคฏेเคฏ เคตाเค•्เคฏ เคนोเค—ा
     
{ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे 1 เคซเคฐเคตเคฐी, 1895 เค•ो เค•ुเคฎाเคฐी เคฎेเคฐी เคนेเคฒ เค•ो เคฒिเค–े เคชเคค्เคฐ เคฎें เค•เคนा เคฅा — " เคฎैं เคूเค ी เคตिเคจเคฏเคถीเคฒเคคा เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा, เคฎैं เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถिเคค्เคต เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฐเค–เคคा เคนूँ -เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธเคฌเค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคฎ-เคญाเคต। เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ा เคงเคฐ्เคฎ เคนै, เคธเคฎाเคœ เค•ो เคนी เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฎाเคจเค•เคฐ เค‰เคธเค•ी เค†เคœ्เคžा เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจा,'But the children of light never do so' -- เค•िเคจ्เคคु เคœो เคฆिเคต्เคฏ เคœ्เคฏोเคคि ( เคฎाँ เค•ाเคฒी เค•े เค…เคตเคคाเคฐ เคญเค—เคตाเคจ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคต) เค•ी เคธเคจ्เคคाเคจें เคนैं, เคตे เคเคธा เค•เคญी เคจเคนीं เค•เคฐเคคे। เคฏเคน เคเค• เค…เคŸเคฒ เคจिเคฏเคฎ เคนै। เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคธाเคฎाเคœिเค• เคตिเคšाเคฐों เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค…เคชเคจे เค•ो เคขाเคฒ เคฒेเคคा เคนै, เคฆूเคธเคฐा เคเค•ाเค•ी เค–เฅœा เคฐเคนเคคा เคนै เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เค•ो เค…เคชเคจी เค“เคฐ เค–ीँเคš เคฒेเคคा เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฒोเค•เคฎเคค เค•े เค‰เคชाเคธเค•ों เค•ा เคเค• เค•्เคทเคฃ เคฎें เคตिเคจाเคถ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคธเคค्เคฏ เค•ी เคธเคจ्เคคाเคจ เคธเคฆा เคœीเคตिเคค เคฐเคนเคคी เคนै। " เฅฉ/เฅฉเฅญเฅฎ

[เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं, " เค…เคจेเค• เคฒเคกเค•ों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै, เคœो เคธเคฌ เค•ुเค› เค›ोเฅœ-เค›ाเคก़ เค•เคฐ เคฆेเคถ เค•े เคฒिเคฏे เคœीเคตเคจोเคค्เคธเคฐ्เค— เค•เคฐें। เคชเคนเคฒे เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा, เคคเคฌ เค•เคนीं เค•ाเคฎ เคนोเค—ा।   เคนเคฎें เค‡เคธ เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคฎुเค–्เคฏเคคः เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै เคเค• ' เคตीเคฐ ' (เคชूเคœ्เคฏ เคจเคตเคจी เคฆा ) เค•ो เค…เคชเคจा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคฏा ' เคฐोเคฒ เคฎॉเคกเคฒ ' เค•े เคฐूเคช เคฎें เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจे เค•ी - เคเคธा เคตीเคฐ เคœिเคธเค•े เคธिเคฐ เคธे เคฒेเค•เคฐ เคชैเคฐ เคคเค• เคจเคธ เคจเคธ เคฎें เคช्เคฐเคšเคฃ्เคก ' เคฐเคœเคธ ' เค•ी เคญाเคตเคจा เคธे เค“เคคเคช्เคฐोเคค เคนो- เคเคธा เคตीเคฐ เคœो เคธเคค्เคฏ เค•ो เคœाเคจเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เคฎें เค•ूเคฆ เคชเคก़े เค”เคฐ เคช्เคฐाเคฃों เคคเค• เค•ा เคฎोเคน เคจ เค•เคฐे-เคตเคน เคตीเคฐ เคœिเคธเค•ा เค•เคตเคš เคค्เคฏाเค— เคนो เค”เคฐ เค–เคก्เค— เคœ्เคžाเคจ। เคนเคฎें เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เคœीเคตเคจ เค•े เคฏुเคฆ्เคง เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เคฌเคนाเคฆुเคฐ เคธेเคจाเคจी เค•ा เคœोเคถ, เคจ เค•ी เคช्เคฐเคฃเคฏ เคฎें เคฆीเคตाเคจे เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เคญाเคตुเค•เคคा เคœो เคœीเคตเคจ เคฎें เคธเคฌ्เคœ-เคฌाเค— เคนी เคฆेเค–เคคा เคฐเคนเคคा เคนै। " (เคตि0 เค•े เคธंเค— เคฎें- 256]
{ "เคชूเคฐ्เคฃเคธाเคฎ्เคฏ เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคธृเคท्เคŸि เคฐเคšเคจा เค•े เคต्เคฏเค•्เคค เคนोเคจे เค•े เคชूเคฐ्เคต เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคนै, เคธृเคท्เคŸ เคœเค—เคค เคฎें เคตिเคญेเคฆ เค”เคฐ เค…เคธเคฎाเคจเคคा เคฐเคนेंเค—ी เคนी ! เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•เคนเคคे เคนैं , " เคญाเคฐเคค เค•े เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เค…เคจ्เคฏ เคธเคฌ เคฒोเค—ों เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคธเคฎाเคœ เค•े เคตिเคถेเคท เคตเคฐ्เค— เค•े เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐों เค•ो เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคจे เค•े เคฒिเค, เคคเคฅा เคตเคฐ्เค—เคญेเคฆ เค”เคฐ เคตเคฐ्เคฃ-เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ा เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆเคจ เค•เคฐเคจे เคฎें เค‡เคจ्เคนीं เคคเคฐ्เค•ों เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆेเคคे เคนैं। เคตे เค˜ोเคทเคฃा เค•เคฐเคคे เคนैं เค•ि เคœाเคคिเคญेเคฆ เค•े เคตिเคจाเคถ เคธे เคธเคฎाเคœ เค•ा เคญी เคตिเคจाเคถ เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เคœिเคจ्เคนें เค•ोเคˆ เคธुเคตिเคงा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนै, เคตे เค‰เคธे เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคนैं। เคœเคฌ เคคเค• เคœीเคตเคจ เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนै, เคคเคฌเคคเค• เคเคธी เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ा เคนोเคจा เค…เคธเคฎ्เคญเคต เคนै, เคœिเคธเคฎें เคธाเคฐी เคตिเคตिเคงเคคाเค“ं เค•ा เคฒोเคช เคนोเค•เคฐ เคเค• เคธी เคฎृเคค เคธเคฎเคฐूเคชเคคा เค•ाเคฏเคฎ เคนो เคœाเคฏ। เคฏเคน เคตांเค›เคจीเคฏ เคญी เคจเคนीं। เคธाเคฅ เคนी เคคเคฅ्เคฏ เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคชเคนเคฒु เคนै --เคเค•เคค्เคต เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคนै। เฅฏ/เฅงเฅฆเฅฎ
"เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคœाเคคि เค”เคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฆेเคถ เค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें เคฏเคน เคธंเค˜เคฐ्เคท เคนोเคคा เคฐเคนा เคนै। เคธंเค˜เคฐ्เคท เคนै เค‰เคธ เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•े เค‰เคจ्เคฎूเคฒเคจ เค•ा।" เค…เคจ्เคฏ  เค•े เค‰เคชเคฐ เคธुเคตिเคงा เค•े เค‰เคชเคญोเค— เค•ो เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं เค”เคฐ เค‡เคธเค•ा เคตिเคจाเคถ เค•เคฐเคจा เคฏुเค— เคฏुเค— เคคเค• เคจैเคคिเค•เคคा เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฐเคนा เคนै। เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เคเคธा เคนै,เคœिเคธเค•ी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคธाเคฎ्เคฏ เค”เคฐ เคเค•เคค्เคต เค•ी เค“เคฐ เคนै เคคเคฅा เคœिเคธเคธे เคตिเคตिเคงเคคा เค•ा เคตिเคจाเคถ เคจเคนीं เคนोเคคा। เค‡เคจ เคตिเคตिเคงเคคाเค“ं เค•ो เค…เคจเคจ्เคค เค•ाเคฒ เคคเค• เคฐเคนเคจे เคฆो; เคฏเคน เคคो เคœीเคตเคจ เค•ा เคธाเคฐ เคนै। เค…เคจเคจ्เคค เค•ाเคฒ เคคเค• เคนเคฎ เคธเคฌ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฒीเคฒा เค•เคฐेंเค—े। เคคुเคฎ เคงเคจी เคนोเค—े, เคฎैं เคจिเคฐ्เคงเคจ; เคคुเคฎ เคฌเคนुเคค เคฌเฅœे เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• (เคจेเคคा-เคธिंเคน ) เคนोเค—े เค”เคฐ เคฎैं เค•เคฎ (เค…เคชเคจे เค•ो เคญेंเฅœ เคธเคฎเคเคจे เคตाเคฒा เคธिंเคนเคถाเคตเค• เคนเคฐि)। เค•िเคจ्เคคु เค‰เคธเคธे เค•्เคฏा ? ... เคธเคญी เคตिเคฐोเคงाเคญाเคธों เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค†เคค्เคฎा เค•ी เคถाเคถ्เคตเคค, เค…เคจเคจ्เคค เค”เคฐ เคคाเคค्เคตिเค• เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•ो เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจा เคจीเคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคฐเคนा เคนै เค”เคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เคญी เคฐเคนेเค—ा, เคจ เค•ि เคตिเคตिเคงเคคा เค•ा เคตिเคจाเคถ เค•เคฐเคจा, เค”เคฐ เคฌाเคน्เคฏเคœเค—เคค เคฎें เคเค•เคฐूเคชเคคा เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฐเคจा- (เคธเคญी เค•ो เคธिंเคน เคฌเคจा เคฆेเคจा) เคœो เค…เคธเคฎ्เคญเคต เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเคธे เคฎृเคค्เคฏु เคคเคฅा เคตिเคจाเคถ เคนो เคœाเคฏेเค—ा। " เฅฏ/เฅงเฅงเฅจ
เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं -" เคฎैं เค‰เคธ เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท เค•ा เคถिเคท्เคฏ เคนूँ, เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ (เคšเคŸ्เคŸोเคชाเคง्เคฏाเคฏ? เค‡เคธ เคฏुเค— เคฎें เคถ्เคฐी เคจเคตเคจीเคนเคฐเคจ  เคฎुเค–ोเคชाเคง्เคฏाเคฏ !) เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคเค• เคชैเคฐिเคฏा (เคšाเคฃ्เคกाเคฒ) เค•े เค˜เคฐ เค•ो เคธाเคซ เค•เคฐเคจे เค•ी เค…เคชเคจी เค‡เคš्เค›ा เคช्เคฐเค•เคŸ เค•ी เคฅी। เค…เคตเคถ्เคฏ เคตเคน เค‡เคธ เคชเคฐ เคธเคนเคฎเคค เคนुเค† เคจเคนीं -เค”เคฐ เคญเคฒा เคนोเคคा เคญी เค•ैเคธे ? เคเค• เคคो เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ, เค‰เคธ เคชเคฐ เคญी เคธंเคจ्เคฏाเคธी, เคตे เค†เค•เคฐ เค˜เคฐ เคธเคซाเคˆ เค•เคฐेंเค—े ? เค‡เคธ เคชเคฐ เค•्เคฏा เคตเคน เค•เคญी เคฐाเคœी เคนो เคธเค•เคคा เคฅा ? เคจिเคฆाเคจ,  เคเค• เคฆिเคจ เค†เคงी เคฐाเคค เค•ो เค‰เค เค•เคฐ เค—ुเคช्เคค เคฐूเคช เคธे เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‰เคธ เคชैเคฐिเคฏा เค•े เค˜เคฐ เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•िเคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เคถौเคšाเคฒเคฏ เคธाเคซ เค•เคฐ เคฆिเคฏा, เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคฒเคฎ्เคฌे เคฌाเคฒों เคธे เค‰เคธ เคธ्เคฅाเคจ เค•ो เคชोंเค› เคกाเคฒा।เค”เคฐ เคฏเคน เค•ाเคฎ เคตे เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค•เคˆ เคฆिเคจों เคคเค• เค•เคฐเคคे เคฐเคนे, เคคाเค•ि เคตे เค…เคชเคจे เค•ो เคธเคฌเค•ा เคฆाเคธ เคฌเคจा เคธเค•ें ! (เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ी เคญाเคตเคจा เค•ा เค‰เคจ्เคฎूเคฒเคจ เค•เคฐ เคธเค•ें !) เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•ा เคธเคš्เคšा เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा เคฏा เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆेเคจे เคธे เค…เคงिเค• เค…เคชเคจे เค†เคšเคฐเคฃ เคฆ्เคตाเคฐा เคถिเค•्เคทिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं ! เคคाเค•ि เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคญाเคตी เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคाเค“ं เค•े เคฎเคจ เคฎें เคฏเคน เคฌाเคค เคฌैเค  เคœाเคฏे เค•ि - เคœเคฌ เคฆृเคท्เคŸि เคœ्เคžाเคจเคฎเคฏी เคนो เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคœเค—เคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฎเคฏ เคนै (เคชเคตिเคค्เคฐ เคŸ्เคฐिเคจिเคŸी เคนै) เคคो เคฎैं เค†เคธ-เคชाเคธ เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคธเคญी เคธ्เคตเคœเคจों, เคฌเคจ्เคงुเคฌाเคจ्เคงเคต, เคœिเคœ्เคžाเคธुเค“ं เค•ा เคฆाเคธ เคนूँ,เคฎुเคे เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•्เคฏों เคฎिเคฒเคจा เคšाเคนिเค ?  เคจेเคคा เค•ो เคฆाเคธ เคฌเคจเค•เคฐ- เค‰เคชเคฆेเคถ เคจเคนीं เคต्เคฏเคต्เคนाเคฐ เคธे เคตिเคฆ्เคฏाเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเคฏे !  เคฎैं เค‰เคจ्เคนीं เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท เค•े เคšเคฐเคฃ เค•เคฎเคฒों เค•ो เค…เคชเคจे เคฎเคธ्เคคเค• เคชเคฐ เคงाเคฐเคฃ เค•िเคฏे เคนूँ ! เคตे เคนी เคฎेเคฐे เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนैं -เคฎैं เค‰เคจ्เคนीं เค†เคฆเคฐ्เคถเคชเคฐुเคท เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เค•े เคœीเคตเคจ เค•ा เค…เคจुเค•เคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐूँเค—ा ! เค•्เคฏोंเค•ि เคธเคฌเค•ा เคธेเคตเค• เคฌเคจเค•เคฐ เคนी เคเค• เคนिเคจ्เคฆू (= เคจेเคคा) เค…เคชเคจे เค•ो เค‰เคจ्เคจเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐเคคा เคนै।  เค•्เคฏोंเค•ि เคจेเคคा เค…เคชเคจे เคˆเคถ्เคตเคฐเคค्เคต เค•ो เค•เคญी เคจเคนीं เคญूเคฒเคคा, เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคธ्เคตเคฐूเคช เคฎें เค…เคŸเคฒ เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เค•เคนीं เคจेเคคाเค—िเคฐी เคฏा 'เค—ुเคฐुเค—िเคฐि' เค•ा เค…เคนंเค•ाเคฐ เคจ เคนो เคœाเคฏ। เคธเคš्เคšा เคจेเคคा (เค…เคตเคคाเคฐ) เค•ेเคตเคฒ เคตिเคฆ्เคฏा เค•ा เค…เคนंเค•ाเคฐ, เคฆाเคธ เคฎैं, เคฏा เคญเค•्เคค เคฎैं เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคˆเคถ्เคตเคฐ (เคชเคฐเคฎเคธเคค्เคฏ) เคธे เคœुเฅœเคจे เคฎें เคญाเคตी เคจेเคคाเค“ं เค•ा เคธेเคตเค• เคฌเคจเค•เคฐ เคจेเคคृเคค्เคต เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐเคคा เคนै। เคนเคฎें เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ (เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคธेเคตा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे ) เคญाเคฐเคค เค•ी เคธเคฐ्เคตเคธाเคงाเคฐเคฃ เคœเคจเคคा เค•ो เค‰เคจ्เคจเคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเคฏे เคจ-เค•ि เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ-เคธेเคตी เค•्เคฒเคฌों เคœैเคธी เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ा เค…เคจुเค•เคฐเคฃ เค•เคฐเค•े ! เคนเคฎाเคฐे เค‡เคจ เคธुเคงाเคฐเค•ों เคฏा เคคเคฅा-เค•เคฅिเคค เคธเคฎाเคœ- เคธेเคตिเคฏों (เค•्เคฒเคฌ เค”เคฐ เคธเคฎिเคคि เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏों) เคฎें เคธे เคเค• เคญी, เคเคธा เคœीเคตเคจ เค—เค เคจ เค•เคฐเค•े เคฆिเค–ाเคฏे เคฆिเค–ाเคฏे เคคो เคธเคนी เคœो เคเค• เคชैเคฐिเคฏा เค•ी เคญी เคธेเคตा เค•े เคฒिเค เคคเคค्เคชเคฐ เคนो ! เคซिเคฐ เคคो เคฎैं เคญी เค‰เคธเค•े เคšเคฐเคฃों เคฎें เคฌैเค เค•เคฐ เคถिเค•्เคทा เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐूँ, เคชเคฐ เคนाँ -เค‰เคธเค•े เคชเคนเคฒे เคจเคนीं ! เคฒเคฎ्เคฌी-เคšौเฅœी เคฌाเคคों เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคฅोเฅœा เค•ुเค› เค•เคฐ เคฆिเค–ाเคจा เคฒाเค– เค—ुเคจा เค…เคš्เค›ा เคนै।"เฅซ/เฅงเฅฆเฅฌ
เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค‡เคจ्เคนीं เคตिเคšाเคฐों เคฎें เคจเคฏी เค•्เคฐांเคคि เค•ी เคฏोเคœเคจा --'Be and Make' เคฎें เคธเคจ्เคจिเคนिเคค เคนै। เค‡เคธे เคธเคฌ เคธเคฎเคเคคे เคนैं, เคธเคฌ เค‡เคธे เคธเคค्เคฏ เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคฒाเคจे เค•ी เคฌाเคค เค•เคนो, เคคो เคฒोเค— เค•เคนเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं เค•ि เค‡เคธเคฎें เคฒाเค–ों เคตเคฐ्เคท เคฒเค—ेंเค—े। " เคฌเคนुเคค เคธे เคตीเคฐ เคคเคฅा เค…เคฆเคญुเคค เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคนोเคจे เค•ा เคฆाเคตा เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคต्เคฏเค•्เคคि - เคฆुเคจिเคฏा เคธे เค…เคชเคจा เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคตिเคš्เค›ेเคฆ เค•เคฐ เค•े, เคง्เคฏाเคจ-เคงाเคฐเคฃा เค•े เคฒिเคฏे เค—ुเคซाเค“ं เค”เคฐ เคตเคจों เคฎें เคšเคฒे เคœाเคคे เคนैं। เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เคนเคฎें เคเคธे เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท เคญी เคฎिเคฒเคคे เคนैं เคœो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เค”เคฐ เคฏเคถเคธ्เคตी เคนोเคคे เคนुเค เคญी, เคธเคฎाเคœ เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคคเคฅा เคœเคจเคธाเคงाเคฐเคฃ เคเคตं เคฆीเคจ-เคฆुःเค–ीเคฏों เค•ी เคธเคฎुเคจ्เคจเคคि เค•े เคฒिเค (เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตिเคตेเค•-เคช्เคฐเคฏोเค— เค”เคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคฆृเคท्เคŸि เค–ोเคฒเคจे เค•े เคฒिเคฏे) เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคœो เคฒोเค— เคธाเคงु เคฌเคจเค•เคฐ เค…เคชเคจे เคญाเคˆ เคฎเคจुเคท्เคฏों เคธे เคชृเคฅเค• เค—ुเคซा เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคตे เค‰เคจ เคฒोเค—ों เคชเคฐ (เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เคจेเคคाเค“ं เคชเคฐ) เคต्เคฏंเค— เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคนँเคธเคคे เคนैं, เคœो เค…เคชเคจे เคญाเคˆ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคชुเคจเคฐुเคฆ्เคงाเคฐ เค•े เคฒिเค (เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคฆृเคท्เคŸि เค–ोเคฒเคจे เค•े เคฒिเคฏे) เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคตे เค•เคนเคคे เคนैं, เค•िंเคคเคจी เคฎूเคฐ्เค–เคคा เค•ी เคฌाเคค เคนै, เคฎाเคฏा เค•ा เคธंเคธाเคฐ เคธเคฆा เคฎाเคฏाเคฎเคฏ เคฐเคนेเค—ा। เคตเคน เคฌเคฆเคฒ เคจเคนीं เคธเค•เคคा। เคตเคนाँ เคนเคฎाเคฐा เค•्เคฏा เค•ाเคฎ ?......  เคœเคฌ เค…เคฆ्เคตैเคค เค•ो เคฎाเคจเคคे เคนो, เคคो เค›ूเคค เคธे เคฌเคšเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•ूเคฆเคคे เค•्เคฏों เคนो ? เคตเคน เคœเคตाเคฌ เคฆेเคคा เคนै, " เค…เคฐे เคญाเคˆ, เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เค•े เคšाเคฐ เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏ เค—ृเคนเคธ्เคฅों เค•े เคฒिเค เคคो เค•ेเคตเคฒ เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•ा เคตिเคทเคฏ เคนैं,(เคฌोเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เคนैं เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจเคนीं।) เคœเคฌ เคฎैं เคธंเคจ्เคฏाเคธ เคฒेเค•เคฐ เคตเคจ เคฎें เคšเคฒा เคœाเคŠँเค—ा, เคคो เคฎैं เคญी เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถी เคนो เคœाเคŠँเค—ा।" เค…เคคเคเคต เค•เคˆ เคนเคœाเคฐ เคตเคฐ्เคทों เคคเค• เค…เคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆ เค•ोเคฐा เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคนी เคฐเคนा เคนै, เค”เคฐ เค•เคญी เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เคจเคนीं เคนुเค†। เค‡เคธे เคธเคฌ เคธเคฎเคเคคे เคนैं, เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•े เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคคों เค•ो เคธเคญी เคฒोเค— เคธเคค्เคฏ เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เคœเคฌ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคฒाเคจे เค•ी เคฌाเคค เค•เคนो, เคคो เคฒोเค— เค•เคนเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं---เค•ि เค…เคญी เค‡เคธเคฎें เคฒाเค–ों เคตเคฐ्เคท เคฒเค—ेंเค—े। เคเค• เคฐाเคœा เคฅा, เคœिเคธเค•े เคฌเคนुเคค เคธे เคธเคญाเคธเคฆ เคฅे เค”เคฐ เค‡เคจ เคธเคญाเคธเคฆों เคฎें เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฏเคน เคฆเคฎ เคญเคฐเคคा เคฅा เค•ि เค…เคชเคจे เคธ्เคตाเคฎी เค•े เคฒिเค เคตเคน เคœीเคตเคจोเคค्เคธเคฐ्เค— เคญी เค•เคฐเคจे เค•ो เคคैเคฏाเคฐ เคนै ! เค”เคฐ เค‰เคธเคธे เคฌเฅเค•เคฐ เคจिเคท्เค•เคชเคŸ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฆूเคธเคฐा เค•ोเคˆ เค•เคญी เคชैเคฆा เคนी เคจเคนीं เคนुเค†। เค•ाเคฒाเคจ्เคคเคฐ เคฎें เคเค• เคธंเคจ्เคฏाเคธी เคฐाเคœा เค•े เคฏเคนाँ เค†เคฏा। เคฐाเคœा เคจे เค‰เคธเคธे เค•เคนा - เคฎेเคฐे เคชाเคธ เคœिเคคเคจे เค…เคงिเค• เคธเคš्เคšे เคธเคญाเคธเคฆ เคนैं, เค‰เคคเคจे เค•िเคธी เคฐाเคœा เค•े เคชाเคธ เคชเคนเคฒे เค•เคญी เคจเคนीं เคฅे। เคธंเคจ्เคฏाเคธी เคฎुเคธ्เค•ुเคฐाเคจे เคฒเค—ा เค”เคฐ เคฌोเคฒा -เคฎैं เค‡เคธ เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा। เคฐाเคœा เคจे เค•เคนा เค•ि เคฏเคฆि เคธเคจ्เคฏाเคธी เคฎเคนोเคฆเคฏ เคšाเคนें เคคो เคชเคฐीเค•्เคทा เคฒे เคธเค•เคคे เคนैं। เคคเคฌ เคธंเคจ्เคฏाเคธी เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•ी เคตเคน เคเค• เคฌเคนुเคค เคฌเฅœा เคฏเคœ्เคž เค•เคฐेเค—ा, เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฐाเคœा เค•ा เคฐाเคœ्เคฏ-เค•ाเคฒ เคฌเคนुเคค เคฆीเคฐ्เค˜ เคธ्เคฅाเคฏी เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เคฒेเค•िเคจ เคเค• เคถเคฐ्เคค เคฏเคน เคนै เค•ि เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เคฆूเคง เค•ा  เคคाเคฒाเคฌ เคฌเคจเคจा เคšाเคนिเคฏे, เคœिเคธเคฎे เค…เคฎाเคตเคธ्เคฏा เค•ी เคฐाเคค्เคฐि เค•े เค…ंเคงเค•ाเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคธเคญाเคธเคฆ เคเค• เคเค• เค˜เฅœा เคฆूเคง เค‰เฅœेเคฒ เคฆे। เคฐाเคœा เคฎुเคธ्เค•ुเคฐाเคฏा -เคฌเคธ เค‡เคคเคจी เค›ोเคŸी เคธी เคชเคฐीเค•्เคทा เคนै ? เค‰เคธเคจे เคธเคญाเคธเคฆों เค•ो เค…เคชเคจे เคชाเคธ เคฌुเคฒเคตाเคฏा เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค•्เคฏा เค•เคฐเคจा เคนै। เคธเคฌเคจे เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคชเคฐ เค…เคชเคจी เคธเคนเคฐ्เคท เคธ्เคตीเค•ृเคคि เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เค”เคฐ เคตे เคธเคฌ เคฒौเคŸ เค—เค। เคจिเคถीเคฅ เคตेเคฒा เคฎें เค†เค•เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เค˜เฅœे เค‰เฅœेเคฒे। เคชเคฐเคจ्เคคु เคธเคฌेเคฐे เคฆेเค–ा เค—เคฏा เคคो เคตเคน เค•ेเคตเคฒ เคชाเคจी เคธे เคญเคฐा เคฅा। เคธเคญाเคธเคฆ เคเค•เคค्เคฐ เค•िเคฏे เค—เค, เค”เคฐ เค‰เคจเคธे เค‡เคธ เคฎाเคฎเคฒे เคฎें เคชूเค›เคคाเค› เค•ी เค—เคฏी। เค‰เคจเคฎेंเคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคจे เคฏเคนी เคธोเคšा เคฅा เค•ि เค‡เคคเคจे เค˜เฅœों เค•ा เคฆूเคง เคนो เคœाเคฏेเค—ा เค•ि เค‰เคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เฅœेเคฒे เค—เค เคชाเคจी เค•ा เคชเคคा เคจ เคฒเค—ेเค—ा। " ---เคฆुเคฐ्เคญाเค—्เคฏ เคธे เคนเคฎเคฎें เคธे เค…เคงिเค•ांเคถ เค•ा เคญाเคต เคฏเคนी เคนोเคคा เคนै, เค”เคฐ เคนเคฎ เค…เคชเคจे เค•ाเคฐ्เคฏ-เคญाเค— (เคธौंเคชे เคนुเค เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ) เค•ो เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคœैเคธा เค•เคนाเคจी เค•े เคธเคญाเคธเคฆों (เคฏा เค†เคœ เค•े เคเคฎ.เคชी.เคฒोเค— )  เคจे เค•िเคฏा เคนै। " เฅฏ/เฅงเฅฆเฅซ เคฒोเคฎเฅœी เค•ी เค•्เคฐूเคฐเคคा เคธिंเคน เค•ी เค•्เคฐूเคฐเคคा เคธे เค…เคงिเค• เคญเคฏाเคจเค• เคนै। เคชुเคฐोเคนिเคค เคธोंเคšเคคा เคนै-  เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐों เค•ी เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถिเคคा เค•ा เคญाเคต เค‡เคคเคจा เค…เคงिเค• เคนै เค•ि เคฎेเคฐे เค›ोเคŸे เคธे เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ी เคชोเคฒ เคจเคนीं เค–ुเคฒेเค—ी।  เคชौเคฐोเคนिเคค्เคฏ (เค†เคกเคฎ्เคฌเคฐी เคจेเคคृเคค्เคต) เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคฐूเคช เคธे เค•्เคฐूเคฐ เคคเคฅा เคนृเคฆเคฏเคนीเคจ เคนोเคคा เคนै ! เคœिเคธ เคธंเคธ्เคฅा เคฎें เคชौเคฐोเคนिเคค्เคฏ เค•ा เค‰เคฆเคฏ เคนोเค—ा, เคตเคนाँ เคงเคฐ्เคฎ เค•ा (เค‰เคš्เคš เคธ्เคคเคฐ เค•ी เคธเคฎाเคœ-เคธेเคตा เค•ा ) เค…เคงःเคชเคคเคจ เคนो เคœाเคคा เคนै। เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•เคนเคคा เคนै - เคนเคฎें เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•ा เคญाเคต (เค—ुเคฐुเค—िเคฐि เค•ा เคญाเคต, เคนोเคฒिเคฏเคฐ เคฆेเคจ เคฆाเคŠ เค•ा เคญाเคต ) เค…เคตเคถ्เคฏ เคค्เคฏाเค— เคฆेเคจा เคนोเค—ा, เคคเคญी เคงเคฐ्เคฎ เค†เคเค—ा। เค‰เคธเค•े เคชूเคฐ्เคต เคคो เคคुเคฎเคฎें เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคฒेเคถ เคญी เคจเคนीं เคนै !'เค…เคจ्เคฏ เคฒोเค—ों เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคฎैं เค…เคงिเค• เคชเคตिเคค्เคฐ เคนूँ '- เคฏเคน เคญाเคต เค‰เคจ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคญเคฏाเคตเคน เคนै, เคœिเคจเค•ा เคช्เคฐเคตेเคถ เค•เคญी เคฎाเคจเคต เค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคคुเคฎ, เคญเคฒा เค•िเคธ เค…เคฐ्เคฅ เคฎें  เค…เคงिเค• เคชเคตिเคค्เคฐ เคนो? เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค…เคจ्เคฆเคฐ เคœो เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा เคนै, เคตเคนी เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा เคธเคฌเคฎें เคนै। เคฏเคฆि เคคुเคฎเคจे เคฏเคน เคจ เคœाเคจा, เคคो เค•ुเค› เคจ เคœाเคจा। เคญेเคฆ เค•ैเคธे เคนो เคธเค•เคคा เคนै ? เคฏเคน เคธเคฌ เคคो เคเค• เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคช्เคฐाเคฃी เคช्เคฐเคญु เค•ा เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคฎเคจ्เคฆिเคฐ เคนै। เคฏเคฆि เคคुเคฎ เคธเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคตिเคฐाเคœเคฎाเคจ เค‰เคธे เคฆेเค– เคธเค•े เคคो เค ीเค• เคนै, เคฏเคฆि เคจเคนीं เคฆेเค– เคธเค•े, เคคो เคคुเคฎเคฎें เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•เคคा เค…เคญी เคคเค• เคจเคนीं เค†เคฏी।"เฅฏ/เฅงเฅฆเฅฌ  
(เคคเคฌ เคคुเคฎ เค‰เคš्เคš-เคธ्เคคเคฐ เค•ी เคธเคฎाเคœเคธेเคตा , เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคฆृเคท्เคŸि เค–ोเคฒเคจे เค•ी เคธेเคตा เค•ा เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคฆेเคจे เค•ा เคจेเคคृเคค्เคต เค•ैเคธे เค•เคฐोเค—े? เคฒीเคกเคฐเคถिเคช เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เค•्เคฒाเคธ เค•ैเคธे เคฒोเค—े   ?) '
" เคœเคฌ เคนเคฎ เคธเคฎเคค्เคต (เคธเคฎเคฆเคฐ्เคถिเคคा) เค•ी เค…เคฆ्เคญुเคค เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคชเคนुँเคš เคœाเคฏेंเค—े เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธाเคฎ्เคฏเคญाเคต (เค†เคค्เคฎเคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•े เคฌाเคฆ) เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒेंเค—े,เคคเคฌ เค‰เคจ เคธเคญी เคตเคธ्เคคुเค“ं เคชเคฐ เคนเคฎें เคนँเคธी เค†เคฏेเค—ी, เคœिเคจ्เคนें เคนเคฎ เคฆुเค–ों เค”เคฐ เค…เคถुเคญों เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฎเคเคคे เค† เคฐเคนे เคฅे। 'เคธुเค–-เคฆुःเค– เคฎें เคธเคฎ,เคœเคฏ-เคชเคฐाเคœเคฏ เคฎें เคธเคฎ' --เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी (เคกी -เคนिเคช्เคจोเคŸाเค‡เคœ्เคก) เคฎเคจःเคธ्เคฅिเคคि เคฎुเค•्เคคाเคตเคธ्เคฅा เค•े เคจिเค•เคŸ เคคो เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคฎเคจ เค†เคธाเคจी เคธे เคจเคนीं เคœीเคคा เคœा เคธเค•เคคा। เคฎाเคจ-เค…เคชเคฎाเคจ, เค•ी เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค›ोเคŸी เคธी เค˜เคŸเคจा เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนोเคคे เคนी, เคœो เคฎเคจ เคคเคฐंเค—ाเคฏिเคค เคนोเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं, เค‰เคจเค•ी เคฆเคถा เคญเคฒा เค•्เคฏा เคนोเค—ी ? เคฎเคจ เค•ी เคฏเคน เค…เคธ्เคฅिเคฐ เคฆเคถा เคฌเคฆเคฒเคจी เคนी เคนोเค—ी। ..... เคœเคฌ เคฆुเคจिเคฏा เค•ी เคธाเคฐी เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ो เคนเคฎ เค…เคชเคจा เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ (poise) เคฌिเค—ाเฅœเคจे เคธे เคฐोเค•เคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนो เคœाเคฏें เคคเคญी เคนเคฎ เคฎुเค•्เคค เคนैं, เค‰เคธเค•े เคชूเคฐ्เคต เคจเคนीं !! เคฏเคนी เค‰เคฆ्เคงाเคฐ เคนै। เคตเคน เค‡เคธी เคœเคจ्เคฎ เคฎें, เค‡เคธी เค•्เคทเคฃ เคฎें เคนै, เค…เคจ्เคฏเคค्เคฐ เคจเคนीं ! (เฅฏ/เฅงเฅฆเฅฉ)} 
เค•िเคธी เคจाเคฆाเคจ 'เคฎैं' เคจे (เฅงเฅฏเฅฏเฅจ เค•े เค…เคจुเคญเคต เค•े เคฌाเคฆ) เคจเคตเคจीเคฆा เค•ो เคเค• เคชเคค्เคฐ เคฎें เคฒिเค–ा เคฅा - ‘‘เคฎैं เคคो เค‰เคธ เค†เคจंเคฆ เค•ो เค›ोเฅœ เค•เคฐ เคชुเคจः เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค†เคจा เคจเคนीं เคšाเคนเคคा เคฅा, เคชเคฐ เคฎुเคे เค•िเคธเคจे เคงเค•ेเคฒ เค•เคฐ เคจीเคšे เคญेเคœ เคฆिเคฏा ?" 
เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เคฅा  ’’เคธ्‍เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्‍เคฆ เคจे เค•เคนा เคนै-‘‘เค…เคคीเคค เคธे เคนी เคญเคตिเคท्‍เคฏ เคฌเคจเคคा เคนै। เค…เคคः เคฏเคฅाเคธเคฎ्‍เคญเคต เค…เคคीเคค เค•ी เค“เคฐ เคฆेเค–ो, เคชीเค›े เคœो เคšिเคฐเคจ्‍เคคเคจ เคจिเคฐ्เคเคฐ เคฌเคน เคฐเคนा เคนै, เคญเคฐเคชेเคŸ เค‰เคธเค•ा เคœเคฒ เคชिเค“ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคธाเคฎเคจे เคฆेเค–ो เค”เคฐ เคญाเคฐเคค เค•ो เค‰เคœ्‍เคœ्‍เคตเคฒเคคเคฐ, เคฎเคนเคค्‍เคคเคฐ เค”เคฐ เคชเคนเคฒे เคธे เค…เคงिเค• เคŠँเคšा เค‰เค ाเค“।‘‘ เคถเคฏเคฆ เคฏเคน เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เค‡เคš्เค›ा เคฅी - เคฎाँ เคฎुเคเคธे เค‡เคธ เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เค…เคชเคจा เค•ोเคˆ เคตिเคถेเคท เค•ाเคฎ เค•เคฐเคตाเคจा เคšाเคนเคคी เคนै ?
เค…เคคीเคค เค—ौเคฐเคต เค•े เคœ्เคžाเคจ เคธे เคนเคฎ เคจिเคถ्‍เคšเคฏ เคนी เคชเคนเคฒे เคธे เคญी เคถ्เคฐेเคท्‍เค  เคญाเคฐเคค เคฌเคจाเคँเค—े। เคนเคฎ เคญाเคฐเคค เค•े เค—ौเคฐเคตเคถाเคฒी เค…เคคीเคค เค•ा เคœिเคคเคจा เคนी เค…เคง्‍เคฏเคฏเคจ เค•เคฐेंเค—े, เคนเคฎाเคฐा เคญเคตिเคท्‍เคฏ เค‰เคคเคจा เคนी เค‰เคœ्‍เคœ्‍เคตเคฒ เคนोเค—ा। เคนเคฎाเคฐे เคชीเค›े เคชเคฐเคฎ्‍เคชเคฐाเค—เคค เคธंเคธ्‍เค•ाเคฐ เค”เคฐ เคนเคœाเคฐों เคตเคฐ्เคทाें เค•े เคธเคค्‌-เค•เคฐ्เคฎ เคนैं, เค‰เคจ्‍เคนीं เคธे เคธเคฎ्‍เคฌเคฒ เคช्เคฐाเคช्‍เคค เค•เคฐ เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธाเคฎाเคœिเค• เคต्‍เคฏเคตเคธ्‍เคฅा เค”เคฐ เคญी เคธुเคฆृเคข़ เคฌเคจ เคธเค•ेเค—ी। เคนเคฎाเคฐे เค‰เคชเคจिเคทเคฆों, เคชुเคฐाเคฃों เค”เคฐ เค…เคจ्‍เคฏ เคธเคฌ เคถाเคธ्‍เคค्เคฐों เคฎें เคœो เค…เคชूเคฐ्เคต เคธเคค्‍เคฏ เค›िเคชे เคนुเค เคนैं, เค‰เคจ्‍เคนें เค‡เคจ เค—्เคฐเคจ्‍เคฅों เค•े เคชเคจ्‍เคจों เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•ाเคฒเค•เคฐ, เคฎเค ों เค•ी เคšाเคนเคฐเคฆीเคตाเคฐिเคฏाँ เคญेเคฆเค•เคฐ, เคตเคจों เค•ी เคจिเคฐ्เคœเคจเคคा เคธे เคจिเค•ाเคฒเค•เคฐ, เค•ुเค› เคตिเคถ्‍ोเคท เคธเคฎ्‍เคช्เคฐเคฆाเคฏों เค•े เคนाเคฅ เคธे เค›ीเคจเค•เคฐ เคฆेเคถ เคฎें เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคฌिเค–ेเคฐ เคฆेเคจा เคนोเค—ा, เคคाเค•ि เคจเคฏी เคชीเคข़ी เค‰เคธเคธे เคธीเค– เคฒेเค•เคฐ เค†เค—े เคฌเคข़ เคธเค•े। เค†เคœ เคธเคฎเคฏ เค•ी เค†เคตเคถ्‍เคฏเค•เคคा เคนै เคญाเคฐเคค เค•े เคจेเคคृเคค्‍เคต เค•ी เคฎเคนเคค्‍เคตाเค•ांเค•्เคทा เคฐเค–เคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐเคค्‍เคฏेเค• เคต्‍เคฏเค•्‍เคคि เคฎें เคนเคฎाเคฐे เคฎเคนाเคชुเคฐूเคทों เคœैเคธे เคฎเคนाเคจ्‌ เคค्‍เคฏाเค—, เคฎเคนाเคจ्‌ เคจिเคท्‍เค ा เคคเคฅा เคฎเคนाเคจ्‌ เคงैเคฐ्เคฏ เค•े เคญाเคต เค•ो เคญเคฐ เคฆेเคจे เค•ी, เคคाเค•ि เคธ्‍เคตाเคฐ्เคฅเค—ंเคง-เคฐเคนिเคค เคถुเคฆ्เคง เคฌुเคฆ्เคงि เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคฐाเคท्‍เคŸ्เคฐोเคค्‍เคฅाเคจ เค•े เคฎเคนाเคจ्‌ เค‰เคฆ्เคฏเคฎ เคฎें เคตे เคœुเคŸ เคธเค•ें।
เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्‍เคฆ เค•ा เคœ्‍เคตเคฒंเคค เคช्เคฐเคถ्‍เคจ เคนै-‘‘เค•्‍เคฏा เคญाเคฐเคค เคฎเคฐ เคœाเคเค—ा?........ เคคเคฌ เคคो เคธंเคธाเคฐ เคธे เคธाเคฐी เค†เคง्‍เคฏाเคค्‍เคฎिเค•เคคा เค•ा เคธเคฎूเคฒ เคจाเคถ เคนो เคœाเคเค—ा। เคธाเคฐे เคธเคฆाเคšाเคฐเคชूเคฐ्เคฃ เค†เคฆเคฐ्เคถ เคœीเคตเคจ เค•ा เคตिเคจाเคถ เคนो เคœाเคเค—ा, เคงเคฐ्เคฎाें เค•े เคช्เคฐเคคि เคธाเคฐी เคฎเคงुเคฐ เคธเคนाเคจुเคญूเคคि เคจเคท्‍เคŸ เคนो เคœाเคเค—ी, เคธाเคฐी เคญाเคตुเค•เคคा เค•ा เคญी เคฒोเคช เคนो เคœाเคเค—ा เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคธ्‍เคฅाเคจ เคชเคฐ เค•ाเคฎเคฐूเคชी เคฆेเคต เค”เคฐ เคตिเคฒाเคธिเคคा-เคฐूเคชी เคฆेเคตी เคฐाเคœ เค•เคฐेंเค—े। เคงเคจ เค‰เคจเค•ा เคชुเคฐोเคนिเคค เคนोเค—ा। เค›เคฒ, เคชाเคถเคตिเค• เคฌเคฒ เค”เคฐ เคธ्‍เคชเคฐ्เคงा - เคฏे เคนी เค‰เคจเค•ी เคชूเคœा-เคชเคฆ्เคงเคคि เคนोเค—ी เค”เคฐ เคฎाเคจเคตाเคค्‍เคฎा เค‰เคจเค•ी เคฌเคฒि-เคธाเคฎเค—्เคฐी เคนो เคœाเคเค—ी। เคเคธा เค•เคญी เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เค•्เคฐिเคฏाเคถเค•्‍เคคि เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคธเคนเคจเคถเค•्‍เคคि เค•เคˆ เค—ुเคจा เคช्เคฐเคฌเคฒ เคนोเคคी เคนै। เค˜ृเคฃा เค•े เคฌเคฒ เคธे เคช्เคฐेเคฎ เค•ा เคฌเคฒ เค…เคจเคจ्‍เคค เค—ुเคจा เคธเคฌเคฒ เคนै।‘‘ เคจिเคถ्‍เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เค‡เคธ เคธंเคธाเคฐ เคธे เคธเคค्‍เคฏ, เคจैเคคिเค•เคคा เค”เคฐ เคฎाเคจเคตीเคฏเคคा เค•ो เคฏเคฆि เคฌเคšाเคฏे เคฐเค–เคจा เคนै เคคो เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เค†เคง्‍เคฏाเคค्‍เคฎिเค•เคคा เค•ो เคœीเคตिเคค เคฐเค–เคจा เคนी เคนोเค—ा। เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्‍เคฏ เคธเคฎाเคช्‍เคค เคนो เค—เคฏे เคคो เคซिเคฐ เคฏเคน เคธंเคธाเคฐ เคญी เคธเคฎाเคช्‍เคค เคนी เคนो เคœाเคเค—ा। เค‡เคธเคฒिเค เค†เคจे เคตाเคฒे เค‡เคธ เคฏुเค— เค•ा เค•ेเคจ्‍เคฆ्เคฐ เคตिเคถ्‍เคต เคฎें เคฏเคฆि เค•ोเคˆ เคนो เคธเค•เคคा เคนै เคคो เคตเคน เคนै - เคญाเคฐเคค। ‘เค…เคคीเคค เคคो เคนเคฎाเคฐा เค—ौเคฐเคตเคฎเคฏ เคฅा เคนी, เคชเคฐเคจ्‍เคคु เคฎेเคฐा เคฆ्‌เคข़ เคตिเคถ्‍เคตाเคธ เคนै เค•ि เคนเคฎाเคฐा เคญเคตिเคท्‍เคฏ เค”เคฐ เคญी เค…เคงिเค• เค—ौเคฐเคตเคฎเคฏ เคนोเค—ा।‘ เคญाเคฐเคค เค•ा เคชुเคจเคฐूเคค्‍เคฅाเคจ เคนोเค—ा, เคชเคฐ เคœเคก़ เค•ी เคถเค•्‍เคคि เคธे เคจเคนीं, เคตเคฐเคจ्‌ เค†เคค्‍เคฎा เค•ी เคถเค•्‍เคคि เคธे। เคฏเคน เค‰เคค्‍เคฅाเคจ เคตिเคจाเคถ เคธे เคจเคนीं, เคตเคฐเคจ्‌ เคถाเคจ्‍เคคि เค”เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เค•ी เคง्‍เคตเคœा เคฒेเค•เคฐ เคธเคฎ्‍เคชเคจ्‍เคจ เคนोเค—ा। เคนเคฎाเคฐी เคตिเคœเคฏ เค•ी เค—ाเคฅा เค•ो เคญाเคฐเคค เค•े เคฎเคนाเคจ्‌ เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เค…เคถोเค• เคจे เคงเคฐ्เคฎ เคคเคฅा เค†เคง्‍เคฏाเคค्‍เคฎिเค•เคคा เค•ी เคนी เคตिเคœเคฏ เคฌเคคाเคฏा เคนै। เคเค• เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคญाเคฐเคค เค•ो เคตिเคถ्‍เคตเคตिเคœเคฏ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा। เคฏเคนी เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เคฎเคนाเคจ्‌ เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนै। เค…เคชเคจी เค†เคง्‍เคฏाเคค्‍เคฎिเค•เคคा เค”เคฐ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค•เคคा เคธे เคนเคฎें เคœเค—เคค्‌ เค•ो เคœीเคคเคจा เคนोเค—ा। เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคฎाเคจเคตเคคा เค•ो เคœीเคตिเคค เคฐเค–เคจे เค•ा เค”เคฐ เค•ोเคˆ เค‰เคชाเคฏ เคจเคนीं เคนै। เคธ्‍เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्‍เคฆ เค•े เค‡เคจ เค“เคœเคธ्‍เคตी เคธंเคฆेเคถों เค•े เคฎाเคง्‍เคฏเคฎ เคธे เคฏเคน เค…เคตเคถ्‍เคฏ เคนोเค—ा, เค‡เคธी เคฎें เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค•ा เค•เคฒ्‍เคฏाเคฃ เคนै।    

[ เคฏเคฆि เคนเคฎें เค•เคญी เคญी เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เคฒाเคญ เค•เคฐเคจा เคนो, เคคो เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ो เคœीเคค เค•เคฐ เคนी เคนเคฎ เค‰เคธे เคชाเคंเค—े, เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เคญाเค—เค•เคฐ เคจเคนीं । เค•ाเคชुเคฐुเคท เค•เคญी เคœเคฏเคฏुเค•्เคค (เคตिเคœเคฏी) เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เคฎृเคค्เคฏु เค•े เคญเคฏ, เคฆुःเค–, เค•เคท्เคŸ เค”เคฐ เค†เคคंเค• เคธे เคญाเค—เค•เคฐ เคฆेเค–ो ---เคตे เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคชीเค›ा เค•เคฐेंเค—े, เค‰เคจเค•े เคธाเคฎเคจे เคกเคŸเค•เคฐ เค–เฅœे เคนो เคœाเค“ , เคตे เคญाเค— เคœाเคฏेंเค—े।  " เคธाเคฐा เคธंเคธाเคฐ เคธुเค– เค”เคฐ เค†เคฐाเคฎ (เคฏा เคฒเคธ्เคŸ เคंเคก เคฒूเค•เคฐ ) เค•ा เค‰เคชाเคธเค• เคนै, เค‡เคจ เคฆोเคจों เค•ा เค…เคคिเค•्เคฐเคฎเคฃ เคนी เคฎुเค•्เคคि เคนै ! เคœो เค•เคท्เคŸเคช्เคฐเคฆ เคนै, เค‰เคธเค•ी เค‰เคชाเคธเคจा เค•เคฐเคจे เค•ा เคธाเคนเคธ  เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคฒोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं ! "เฅจ/เฅจเฅฏเฅฎ]  
[" เคฐाเคธ्เคคा เคฎाเคฏा เค•े เคธाเคฅ เคจเคนीं เคนै, เคตเคน เคคो เคฎाเคฏा เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคนै-เคนเคฎ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคธเคนाเคฏเค• เคนोเค•เคฐ เคจเคนीं เคœเคจ्เคฎे เคนैं, เคตเคฐเคจ เคนเคฎ เคคो เคช्เคฐเค•ृเคคि (เคฎाเคฏा) เค•े เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—ी เคนोเค•เคฐ เคœเคจ्เคฎे เคนैं। เคฏเคน เคฎเค•ाเคจ เค•เคนाँ เคธे เค†เคฏा ? เคช्เคฐเค•ृเคคि เคจे เคคो เคฆिเคฏा เคจเคนीं। เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•เคนเคคी เคนै, ' เคœाเค“, เคœंเค—เคฒ เคฎें เคœाเค•เคฐ เคฌเคธो।' เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•เคนเคคा เคนै, ' เคจเคนीं, เคฎैं เคฎเค•ाเคจ เคฌเคจाเค‰ँเค—ा เค”เคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคธाเคฅ เคฒเคกूंเค—ा।'เค”เคฐ เคตเคน เคเคธा เค•เคฐ เคญी เคฐเคนा เคนै। เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคจिเคฏเคฎों เค•े เคธाเคฅ เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคธंเค—्เคฐाเคฎ เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคนै। เค”เคฐ เค…ंเคค เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนी เคช्เคฐเค•ृเคคि เคชเคฐ เคตिเคœเคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै। " 2/59 ] 
 [เคœो เคธเคš्เคšा เคตेเคฆाเคจ्เคคी เคนोเค—ा, เคตเคน เค•เคญी เค•िเคธी เค•े เค‰เคชเคฐ เคถाเคฐीเคฐिเค•,เคฎाเคจเคธिเค• เค…เคฅเคตा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•े เคฒिเคฏे เคฆाเคตा เคจเคนीं เค•เคฐेเค—ा। 'เคธ्เคตเคฏं เค•ो เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• (เคจेเคคा-เคฒोเค•เคถिเค•्เคทเค•) เค•เคนเคจा เค”เคฐ เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•े เคฒिเคฏे เคฆाเคตा เคญी เค•เคฐเคจा' - เคฆोเคจों เคฌाเคคें เคเค• เคธाเคฅ เคจเคนीं เคšเคฒ เคธเค•เคคीं। เค•िเคธी เค•ो เคฐंเคšเคฎाเคค्เคฐ เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคนै । เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคฎें เคธเคฎाเคจ เคนी เคธाเคฎเคฐ्เคฅ्เคฏ เคนै--เคเค• เคฎें เค‰เคธเค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคงिเค• เคนै,เคฆूเคธเคฐे เคฎें เค•เคฎ। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฎें เคธเคฎाเคจ เค•्เคทเคฎเคคा เคนै। เคซिเคฐ เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เค•े เคฆाเคตे เค•ा เคธเคตाเคฒ เค•เคนाँ? เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เค•ोเคˆ เคตिเคถेเคท เคธंเคฆेเคถเคตाเคนเค• เคจเคนीं, เคจ เค•เคญी เคนुเค เค”เคฐ เคจ เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เค›ोเคŸे-เคฌเฅœे เคธเคญी เคœीเคต เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคธเคฎाเคจ เคฐूเคช เคธे เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคिเคฏाँ เคนैं -เค…ंเคคเคฐ เค•ेเคตเคฒ เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฎें เคนै। เค•ोเคˆ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฆूเคธเคฐे เคธे เคœเคจ्เคฎเคจा เคถ्เคฐेเคท्เค  เคนै, เคฏเคน เคญाเคต เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคนै। "เฅฏ/เฅงเฅฆเฅฆ-เฅงเฅฆเฅง ]
 [เคœ्เคžाเคจी เค”เคฐ เคฎूเคฐ्เค– เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐเคจे เคฎें เคถเคฐीเคฐ เคคो เคเค• เคœैเคธा เคฐเคนเคคा เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เคฌुเคฆ्เคงि เคฎें เคญिเคจ्เคจเคคा เคฐเคนเคคी เคนै। เค—ीเคคा เฅงเฅฉ/เฅจเฅซ เคฎें เคญी เค•เคนा เค—เคฏा เคนै, เค•เคฐ्เคฎ เคฎें เค†เคธเค•्เคค เคนुเค เค…เคœ्เคžाเคจीเคœเคจ เคœैเคธे เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं เคตैเคธे เคนी เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคชुเคฐुเคท เค…เคจाเคธเค•्เคค เคนोเค•เคฐ เคฒोเค•เคธंเค—्เคฐเคน (เคฒोเค• เค•เคฒ्เคฏाเคฃ) เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคธे เคนी เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เค•िเคจ्เคคु เคฌुเคฆ्เคงि เคฏा เคตिเคšाเคฐ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–ा เคœाเคฏ เคคो - เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि (mda) เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เคชाเคจे เคฏा เคฌॉเคธिเคœ्เคฎ เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคธे เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐเคคा เคนै, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा (pda)เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคธाเคฎ्เคฏ เคฎें เคธ्เคฅाเคชिเคค เคฐเคนเคจे เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคธे, เคฆोเคจों เค•े เคฌीเคš เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เค…ंเคคเคฐ เคนोเคคा เคนै।
{เคจเคตเคจी เคฆा เคฆ्เคตाเคฐा เคฌंเค—เคฒा เคฎें เคฒिเค–े-'เฆฎเฆจুเฆท্เฆฏเฆค্เฆฌ -เฆ‰เฆจ্เฆฎেเฆทเฆ• เฆ“ เฆšเฆฐিเฆค্เฆฐเฆ—เฆ เฆจเฆ•াเฆฐী เฆถিเฆ•্เฆทা' เค•ा เคนिเคจ्เคฆी เค…เคจुเคตाเคฆ เคนเคฎเคฒोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं - " เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค”เคฐ เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃเค•ाเคฐी เคถिเค•्เคทा' เคฏा เค…ंเค—्เคฐเคœी เคฎें เค•เคนเคคे เคนैं ' Man making and character building education' เค•िเคจ्เคคु เคฅोเฅœा เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคฏเคน เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนो เคœाเคคा เคนै เค•ि เคจเคตเคจी เคฆा เค•े 'เคฎเคจुเคท्เคฏเคค्เคต -เค‰เคจ्เคฎेเคทเค•-เคถिเค•्เคทा ' เค•เคนเคจे เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฅोเฅœा เค—ूเฅ เคนै; เคœिเคธे เค ीเค• เคธे เคธเคฎเค เคฒेเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคนी เคนเคฎें เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े 'เคเค• เคจเคฏा เคฏुเคตा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ' เคฏा เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी 'เคจเคต เคตिเคช्เคฒเคต เคฏोเคœเคจा เคธे เคœुเฅœเคจा เค‰เคšिเคค เคนोเค—ा। เค•्เคฏोंเค•ि เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े 3H เคตिเค•ाเคธ เค•े 5 เค…เคญ्เคฏाเคธ เคฆ्เคตाเคฐा เคฎเคจुเคท्เคฏเคค्เคต เค•ा เค‰เคจ्เคฎेเคท เค•เคฐเคจे เค•ी เคชเคฆ्เคงเคคि เค—ीเคคा เคเคตं เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฎें เค†เคงाเคฐिเคค เคนै, เคœिเคธे เคญाเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐाเคšीเคจ 'เค—ुเคฐु -เคถिเคท्เคฏ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคถिเค•्เคทเค•-เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा' เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•िเคธी เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เค—ुเคฐु เค•े เคธाเคจिเคง्เคฏ เคฎें เคนी เคฌैเค เค•เคฐ เคธीเค–เคจा เคชเฅœเคคा เคนै। เค‡เคธी  เคตिเคถेเคทเคคा เค•ो เคฆिเค–ाเคจे เค•े เคฒिเค  เคคैเคค्เคคเคฐीเคฏ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เค•ी เคถीเค•्เคทा-เคตเคฒ्เคฒी เคฎें -'เคถ' เคฎें เคฆीเคฐ्เค˜ 'เคˆ'-เค•ाเคฐ เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เคฒเค—ाเคˆ เค—เคฏी เคนै। 'เคฎเคจुเคท्เคฏเคค्เคต เค•ा เค‰เคจ्เคฎेเคท' -เค•ैเคธे เคนोเค—ा ? เค‰เคธ เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ो เคญाเคฐเคค เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†เคฆเคฐ्เคถ 'เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคธेเคตा ' เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฆेเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเค•/เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค• /เคจेเคคा เค•ो เค…เคชเคจे เค—เคฒे เคฎें เคชเคนเคฒे เคตเคน เคงाเค—ा เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा เคœिเคธ เคงाเค—े เค•ा เคจाเคฎ เคธ्เคตाเคฎी เคœी เคจे - 'เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा' เคฆिเคฏा เคฅा। เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธी เคงเคฐ्เคฎ (เค—ुเคฃ-เคตैเคถिเคท्เคŸ्เคฏ) เค•े เคฐเคนเคจे เคธे 'เคชเคถु' เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ 'เคฆेเคตเคคा ' เคฎें เค‰เคจ्เคจเคค เคนो เคœाเคคा เคนै। เค…เคคเคเคต 'เคฎเคจुเคท्เคฏเคค्เคต-เค‰เคจ्เคฎेเคทเค• -เคถिเค•्เคทा' เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเค—ा 'เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เคฏा เค…เคญिเคœ्เคžाเคจเค•' (Manhood-innovator) เค…เคฅเคตा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เคธเคฎाเคนिเคค เคšाเคฐ เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ -เคœ्เคžाเคจोเคฆเคฏ, 'เคงเคฐ्เคฎ-เค…เคฐ्เคฅ-เค•ाเคฎ เค”เคฐ เคฎोเค•्เคท' เค•ा เคธเคฎ्เคฏเค• เคœ्เคžाเคจ (Enlightenment) เคฆेเคจे เคตाเคฒी เคถिเค•्เคทा।} 
เค…เคคเคเคต เคนिเคจ्เคฆी เค…เคจुเคตाเคฆเค• เค•ा เค…เคชเคจा เคฎंเคคเคต्เคฏ เคนै เค•ि,  เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ  "เคนिเคช्เคชी เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ" เคธाเค  เค•े เคฆเคถเค• ( 1960- 70) เคฎें  เคงเคจ เค•े เคช्เคฐाเคšुเคฐ्เคฏ เคฎें เคœीเคจे เคตाเคฒे เคฏुเคตाเค“ं เค•ा เคเค• เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฅा, เค”เคฐ 'เค…เคธीเคธी เค•े เคธंเคค เคซ्เคฐांเคธिเคธ [(St. Francis of Assisi (1181-1232)]: 1000 เคตเคฐ्เคทों เค•े เคฌाเคฆ เคญी "เค›เคจ्เคจ เค›ाเฅœा เค—ोเคท्เค िเคฐ เคชुเคฐोเคงा  เค•ा เคœीเคตเคจ  เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคธे เคจिเคตृเคค्เคคि เคฎें เคชเคนुँเคšे เคฏुเคตा เคจेเคคा เค•े เค†เคฆเคฐ्เคถ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฌเคจे เคนुเค เคนैं। เค”เคฐ เค ीเค• 'เคนिเคช्เคชी-เค†ंเคฆोเคฒเคจ' เค•े เคฌเคฆเคฒे 'เคจเค•्เคธเคฒ เค†ंเคฆोเคฒเคจ' เค•े เคช्เคฐเคคि-เค‰เคค्เคคเคฐ เคฎें (1967) เคฎें "เค›เคจ्เคจ เค›ाเฅœा เค—ोเคท्เค ी เค•े เคชुเคฐोเคงा " เคจเคตเคจीเคฆा เคฆ्เคตाเคฐा เค†เคตिเคท्เค•ृเคค 'Be and Make, เคšเคฐैเคตेเคคि, เคšเคฐैเคตेเคคि' เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃเค•ाเคฐी เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธाเค  เค•े เคฆเคถเค• เค•ा เค•ोเคˆ เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคเค• เคฐเคšเคจाเคค्เคฎเค• เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคนै ! 
================






     
   


เค•ोเคˆ เคŸिเคช्เคชเคฃी เคจเคนीं: