เคฎेเคฐे เคฌाเคฐे เคฎें

เคฐเคตिเคตाเคฐ, 13 เคœเคจเคตเคฐी 2013

๐Ÿ”ฑ๐Ÿ”†๐Ÿ™" เคถिเค•्เคทा เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคตिเคšाเคฐ " [SVHS-4.1 ( เค–เคฃ्เคก - 4 : เคถिเค•्เคทा : เคธเคฎเคธ्เคค เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ी เคฐाเคฎเคฌाเคฃ เค”เคทเคงि ! ] [เฅ เคถ्เคฐी เค—ुเคฐुเคตे เคจเคฎः 'เคตिเคฆ्เคฏा เค—ुเคฐुเคฎुเค–ी'- เคถीเค•्เคทाเคตเคฒ्เคฒी เคฎें เคฌเฅœी 'เคˆ ' เค•्เคฏों ?]

 ๐Ÿ”ฑ๐Ÿ”†๐Ÿ™เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐी เคธเคฎ्เคญाเคตเคจा๐Ÿ”†๐Ÿ™๐Ÿ”ฑ

เค–เคฃ्เคก- 4 

เคถिเค•्เคทा : เคธเคฎเคธ्เคค เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ी เคฐाเคฎเคฌाเคฃ เค”เคทเคงि ! 

เคญूเคฎिเค•ा  


" เคœเคนाँ เคช्เคฐेเคฎ เคนै , เคตเคนीं เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคนै เค”เคฐ เคœเคนाँ เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคนै , เคตเคนीं เคธंเค•ोเคš। เคธเคฌ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคนी เคœीเคตเคจ เคนै เค”เคฐ เคธเคฌ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคธंเค•ीเคฐ्เคฃเคคा เคฎृเคค्เคฏु เคนै। เค…เคคः เคช्เคฐेเคฎ เคนी เคœीเคตเคจ เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคตिเคงाเคจ/เคธिเคฆ्เคงांเคค เคนै। เคœो เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै , เคตเคนी เคœीเคตिเคค เคนै ; เคœो เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคนै, เคตเคน เคฎृเคคเค• เคนै। เค…เคคः เคช्เคฐेเคฎ เคช्เคฐेเคฎ เค•े เคจिเคฎिเคค्เคค , เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เคœीเคตเคจ เค•ा เคตैเคธा เคนी เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคตिเคงाเคจ เคนै, เคœैเคธा เคœीเคจे เค•े เคฒिเค เคถ्เคตाเคธ เคฒेเคจा। เคจिเคท्เค•ाเคฎ เคช्เคฐेเคฎ, เคจिเคท्เค•ाเคฎ เค•เคฐ्เคฎ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค•ा เคฏเคนी เคฐเคนเคธ्เคฏ เคนै। " (--เฅช/เฅฉเฅงเฅฆ)    

[เคฏे เคชเคค्เคฐ เคฎूเคฒ เคฌंเค—เคฒा เคฎें 1895 เคฎें เคฐाเค–ाเคฒ เคฎเคนाเคฐाเคœ เค•ो เคฒिเค–िเคค เคนै- เค‰เคธเคธे เค•िเคธी เคจे เคเคธा เค…เคจुเคตाเคฆ เค•िเคฏा ? เค•ोเคˆ เคฌंเค—ाเคฒी เค‡เคธเค•ो เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคฆेเค–े เคคो เค”เคฐ เค…เคš्เค›ा เค…เคจुเคตाเคฆ เคนो เคธเค•เคคा เคฅा ! ("เคช्เคฐेเคฎ เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคนै, เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคธंเค•ुเคšเคจ เคนै। เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคœीเคตเคจ เคนै, เคธंเค•ुเคšเคจ เคฎृเคค्เคฏु เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคช्เคฐेเคฎ เคœीเคตเคจ เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค เคนै। เคตเคน เคœो เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै เคœीเคคा เคนै, เคตเคน เคœो เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคนै เคฎเคฐ เคฐเคนा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคช्เคฐेเคฎ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐो, เค•्เคฏोंเค•ि เคœीเคจे เค•ा เคฏเคนी เคเค• เคฎाเคค्เคฐ เคธिเคฆ्เคงांเคค เคนै, เคตैเคธे เคนी เคœैเคธे เค•ि เคคुเคฎ เคœीเคจे เค•े เคฒिเค เคธांเคธ เคฒेเคคे เคนो!")   ] 

เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคฅे, " เคœเคฌ เคคเค• เคฎैं เคœीเคตिเคค เคนूँ, เคคเคฌ เคคเค• เคฎैं เคธीเค–เคคा เคนूँ। ” เคตเคน เคต्เคฏเค•्เคคि เคฏा เคตเคน เคธเคฎाเคœ เคœिเคธเค•े เคชाเคธ เคธीเค–เคจे เค•ो เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै เคตเคน เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคฎौเคค เค•े เคœเคฌเคก़े เคฎें เคนै। 

เคœเคฌ เคฒोเค— เคคुเคฎ्เคนे เค—ाเคฒी เคฆें เคคो เคคुเคฎ เค‰เคจ्เคนें เค†เคถीเคฐ्เคตाเคฆ เคฆो।  เคธोเคšो, เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคूเค े เคฆंเคญ (เคฎिเคฅ्เคฏा เค…เคนंเค•ाเคฐ) เค•ो เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•ाเคฒเค•เคฐ เคตो เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เค•िเคคเคจी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। 

เคนเคฎ เคœो เคฌोเคคे เคนैं เคตो เค•ाเคŸเคคे เคนैं।  เคนเคฎ เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เคญाเค—्เคฏ เค•े เคตिเคงाเคคा เคนैं।  เคนเคตा เคฌเคน เคฐเคนी เคนै, เคตो เคœเคนाเคœ เคœिเคจเค•े เคชाเคฒ เค–ुเคฒे เคนैं, เค‡เคธเคธे เคŸเค•เคฐाเคคे เคนैं, เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคฆिเคถा เคฎें เค†เค—े เคฌเคข़เคคे เคนैं, เคชเคฐ เคœिเคจเค•े เคชाเคฒ เคฌंเคงे เคนैं เคนเคตा เค•ो เคจเคนीं เคชเค•เคก़ เคชाเคคे।  เค•्เคฏा เคฏเคน เคนเคตा เค•ी เค—เคฒเคคी เคนै ?…..เคนเคฎ เค–ुเคฆ เค…เคชเคจा เคญाเค—्เคฏ เคฌเคจाเคคे เคนैं |

-เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ  
===============

SVHS -4.1
 
เคถिเค•्เคทा เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคตिเคšाเคฐ 

เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ी เคถिเค•्เคทा-เคจीเคคि 

[เฅ เคถ्เคฐी เค—ुเคฐुเคตे เคจเคฎः 'เคตिเคฆ्เคฏा เค—ुเคฐुเคฎुเค–ी'- เคถीเค•्เคทाเคตเคฒ्เคฒी เคฎें เคฌเฅœी 'เคˆ ' เค•्เคฏों  ?]

    เคถिเค•्เคทा เค•ा เค†เคญाเคต เคนी เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•े เคธเคฎเคธ्เคค เคฆुःเค–ों เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนै। เคฏเคน เคฆुःเค– เค•ेเคตเคฒ เคฒौเค•िเค• เคตिเคชเคจ्เคจเคคा เคนी เคจเคนीं เคนै। เคนเคฎें เค‰เคชाเคฐ्เคœเคจ เค•เคฐเคจे เค•ा เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เค…เคตเคธเคฐ เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคชाเคคा เคนै। เคœिเคคเคจी เค†เคฎเคฆเคจी เคนोเคคी เคนै, เค‰เคคเคจे เคฎें เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ा เค ीเค• เคธे เคญเคฐเคฃ เคชोเคทเคฃ เคจเคนीं เคนो เคชाเคคा เคนै। เคฏเคฆि เคœीเคตเคจ เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคญोเคœเคจ เคฎिเคฒ เคญी เคœाเคคा เคนै, เคคो เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค˜เคฐ เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै । เค—ंเคญीเคฐ เคฌीเคฎाเคฐ เคนोเคจे เคชเคฐ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เค‰เคชเคšाเคฐ เค•เคฐाเคจे เค•ा เค•ोเคˆ เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै । เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค•ी เคธुเคตिเคงा เคคो เคฆूเคฐ เค•ी เคฌाเคค เคนै, เค‰เคธเค•ा เคฌเคนुเคค เค›ोเคŸा เคธा เคญाเค— เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคชाเคคा เคนै । เค…เคงिเค•ांเคถ เคจाเค—เคฐिเค• เค‰เคธ เคถिเค•्เคทा เคธे เคตंเคšिเคค เคนै। เคฒेเค•िเคจ,
เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เค•เคนा เคฅा, ' เคธเคš्เคšी เคถिเค•्เคทा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฏे เคธเคญी เคฆुःเค– เคฆूเคฐ เค•िเคฏे เคœा เคธเค•เคคे เคนैं।'
          เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคฎเคจ เค•ी เคชीเฅœा เคคो เค”เคฐ เคญी เค—เคนเคฐी เคฅी। เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•े เคฎเคจ เคฎें เคœो เคชीเฅœा เคฅी, เคถ्เคฐी  เคธाเคฐเคฆा เคฆेเคตी เค•े เคฎเคจ เคฎें เคœो เคต्เคฏเคฅा เคฅी, เคตเคนी เคต्เคฏเคฅा เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคธंเคšाเคฐिเคค เคนुเคˆ เคฅी। เคฏुเคตाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคนी เค‰เคจเค•े เคชिเคคा เค•ा เคฆेเคนाเคจ्เคค เคนो เค—เคฏा เคฅा, เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค‡เคคเคจी เคฆเคฏเคจीเคฏ เคนो เค—เคฏी เคฅी เค•ि เคฎाँ-เคฌเคนเคจ-เคญाเค‡เคฏों เค•ो เค ीเค• เคธे เคญोเคœเคจ เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคชाเคคा เคฅा। เคจौเค•เคฐी เค•े เคฒिเคฏे เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं เคคो  เค•เคนीं เคจौเค•เคฐी เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคी। เค‡เคจ เคธเคฌ เคฆुःเค–ों เค•ो เคญोเค—เคจे เค•े เคฌाเคฆ เค†เค—े เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคœो เคฆुःเค– เคฎिเคฒा เคตเคน เคญी เค•เคฎ เคจเคนीं เคฅा। 
      เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เค•े เคฆेเคนाเคจ्เคค เคนो เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค•ा เคฆुःเค– เค”เคฐ เคชเคฐिเคต्เคฐाเคœเค• เคœीเคตเคจ เคถुเคฐू เคนोเคจे เค•े เคชเคนเคฒे เคœो เคฆुःเค–-เค•เคท्เคŸ เคญोเค—เคจा เคชเฅœा เคตเคน เคญी เค•เคฎ เคฎเคฐ्เคฎाเคจ्เคคเค• เคจเคนीं เคฅा। เคฌเฅœाเคจเค—เคฐ/เคฌเคฐाเคนเคจเค—เคฐ ?  เคฎें เคฆूเคธเคฐों เค•े เคฆिเคฏे เคชैเคธे เคธे เคญाเฅœे เคชเคฐ ' เคญूเคคों เคตाเคฒा เคฎเค•ाเคจ ' เคฒेเค•เคฐ เคฐเคนเคจा เคชเฅœा, เคœเคนाँ เคนเคฐ เคฐोเคœ เคธाเค—-เคญाเคค เค–ाเคจे เค•ो เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคชाเคคा เคฅा। เค•िเคธी เคฆिเคจ เคจเคฎเค•-เคญाเคค เคฎिเคฒ เค—เคฏा, เค•िเคธी เคฆिเคจ เคญाเคค เค•े เคธाเคฅ เคธाเค— เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒा, เค•िเคธी เคฆिเคจ เคจเคฎเค• เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒा, เค•िเคธी เคฆिเคจ เคญाเคค เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคชाเคคा เคฅा। เคฒंเค—ोเคŸी เค•े เค‰เคชเคฐ เคฒเคชเคŸเคจे เคตाเคฒा เคงोเคคी เคธเคฌों เค•े เคฒिเคฏे เคเค• เคนी เคนोเคคा เคฅा, เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค—ुเคฐुเคญाเคˆ เค•े เคฒिเคฏे เค…เคฒเค—- เค…เคฒเค— เคงोเคคी เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคจเคนीं เคฅी । เคเคธा เคญी เคนुเค† เคฅा เค•ि เคธเคฐ्เคตเคค्เคฏाเค—ी เค ाเค•ुเคฐ เค•ी เคœो เคธเคจ्เคคाเคจ เค•िเคธी เค•ाเคฎ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคœाเคฏेंเค—े, เค‰เคธ เคงोเคคी เค•ो เคธिเคฐ्เคซ เคตे เคนी เคฌांเคง เค•เคฐ เคจिเค•เคฒेंเค—े। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคชाเคธ เค•ोเคˆ เคฎिเคฒเคจे เค†เคคा, เคคो เค•ोเคˆ เค—ुเคฐु เคญाเคˆ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคถเคฐीเคฐ เคชเคฐ เคšाเคฆเคฐ เคกाเคฒ เคฆेเคคे เคนैं। เคœเคฌ เคญोเคœเคจ เค•ा เค˜ोเคฐ เค†เคญाเคต เคนो เคœाเคคा, เคคเคฌ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•เคนเคคे- " เค†เคœ เคญोเคœเคจ เคชเค•ाเคจे-เค–ाเคจे เค•ा เค•ोเคˆ เคंเคเคŸ เคจเคนीं เคนै, เค•ुเค› เคฎिเคฒा เคจเคนीं เคนै, เค†เคœ เคชूเคฐा เค…เคตเค•ाเคถ เคนै।  เค‡เคธीเคฒिเคฏे เค†เคœ เคฌเคนुเคค เคธाเคงเคจ-เคญเคœเคจ เคนोเค—ा, เค–ूเคฌ เคœเคช-เคง्เคฏाเคจ เคนोเค—ा, เค–ूเคฌ เคถाเคธ्เคค्เคฐ-เคชाเค  เคนोเค—ा, เค–ूเคฌ เคญเคœเคจ เคนोเค—ा। " เค•्เคฏा เคนเคฎเคฒोเค— เคเคธे เค•เคท्เคŸ เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เคญी เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं ?
          เคฎाँ เคธाเคฐเคฆा เคฆेเคตी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค•िเคคเคจा เค•เคท्เคŸ เคฅा ! เฅžเคŸी เคนुเคˆ เคธाเฅœी เคฎें เค—िเคŸ्เคŸเค ा เคฌांเคง เค•เคฐ เคชเคนเคจी เคนैं। เค•्เคฏोंเค•ि เคœाเคคे เคธเคฎเคฏ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคจे เคธाเคฐเคฆा เคฆेเคตी เค•ो เค•เคน เคฐเค–ा เคฅा, " เคคुเคฎ, เค•ाเคฎाเคฐเคชुเค•ुเคฐ เคฎें เคฐเคนเคจा, เคถाเค• เคฌो เคฆेเคจा, เคธाเค—-เคญाเคค เค–ाเคจा เค”เคฐ เคนเคฐिเคจाเคฎ เค•เคฐเคจा।" -- " เคฆेเค–ो, เค•िเคธी เค•े เคธाเคฎเคจे เคเค• เคชैเคธे เค•े เคฒिเคฏे เคญी เคนाเคฅ เคฎเคค เคซैเคฒाเคจा, เค…เคฐ्เคฅाเคค เค•िเคธी เคธे เค•ुเค› เคฎांเค—เคจा เคจเคนीं। " เคธाเค— เคฌुเคจ เคฆेเคจा เค”เคฐ เค–ा เคฒेเคจा।" เค‡เคคเคจे เคธाเคฐे เค•เคท्เคŸों เค•ो เค‰เคจเคฒोเค—ों เคจे เค•िเคธเค•े เคฒिเคฏे เคญोเค—ा เคฅा ?..เคนเคฎ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•े เคฒिเคฏे ! เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฏเคนाँ เค•िเคคเคจा เคฆुःเค– เคญोเค— เคฐเคนा เคนै (เค—เคจ्เคฆी เคจाเคฒी เค•े เค•ीเฅœे เคœैเคธा เค•िเคฒเคฌिเคฒ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै। ), เค‰เคธ เคฆुःเค– เค•ो เค•ौเคจ เคฆूเคฐ เค•เคฐेเค—ा? เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคธाเคฐเคฆा เคฆेเคตी เค•เคนเคคी เคฅी, " เค•्เคฏा เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เคฏเคนाँ เคฐเคธเค—ुเคฒ्เคฒा เค–ाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค†เคฏे เคฅे ? เคนเคฎเคฒोเค— เคคो เคธเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•े เคชाเคช, เคคाเคช, เคฆुःเค–-เค•เคท्เคŸ เค•ो เค‰เค ाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค†เคฏे เคนैं; เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ  เคญी เค‡เคธी เคฒिเคฏे เค†เคฏे เคนैं, เคฎैं เคญी เค‡เคธीเคฒिเคฏे เค†เคˆ เคนूँ।"
      เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค…เคชเคจे เค—ुเคฐु เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•े เคชाเคธ เคœाเค•เคฐ เค…เคชเคจे เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคœीเคตเคจ เค•ा, เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เค•ा เคšเคฐเคฎ เคฒเค•्เคท्เคฏ เค”เคฐ เค‰เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เค‰เคชाเคฏ เคธीเค– เคฒिเคฏा เคฅा। เคซिเคฐ เค•เค ोเคฐ เคธाเคงเคจा เค•เคฐเค•े เค‰เคธ เคชเคฐเคฎ-เคตเคธ्เคคु เคฏा 'เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคœ्เคžाเคจ' เค•ो เคญी เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคฅा। เค‰เคธ เค…เคจिเคตเคฐ्เคšเคจीเคฏ เค†เคจเคจ्เคฆ เค•े  เคนिเคฒोเคฐे  เคฎें เคเค• เคฌाเคฐ เคกूเคฌเค•ी เคฒเค—ा เคฒेเคจे เค•े เคฌाเคฆ, เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคธे เคตिเคถ्เคต-เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•ी เคšिเคจ्เคคा เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคฐूเคช เคธे เค“เคเคฒ เคนो เค—เคฏी เคฅी। เคตे เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคต เค•े เคชाเคธ เคœा เค•เคฐ เคฌोเคฒे,` เค ाเค•ुเคฐ เค•ुเค› เคเคธा เค•เคฐ เคฆीเคœिเค เค•ि เคฎैं เคจिเคฐंเคคเคฐ เค‰เคธी เคธเคฎाเคงि เค•े เค†เคจเคจ्เคฆ เคฎें เคกूเคฌा เคฐเคน เคธเค•ूँ।'  เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคธुเคจเค•เคฐ, เค…เคชเคจे เคธเคฌเคธे เคช्เคฐिเคฏ เคถिเคท्เคฏ เค•ी เคญเคฐ्เคค्เคธเคจा เค•เคฐเคคे เคนुเค เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เค•เคนเคคे เคนैं, " เค…เคฐे เคคूँ  .... เคฏเคน เคฌाเคค เค•เคนเคคा เคนै ? เค›ि: ! เค›िः ! เคเคธी เคฌाเคค เคคूँ เคจे เคธोเคš เคญी เค•ैเคธे เคฒिเคฏा ? เคœเคฌเค•ि เคœเค—เคค เคฎें เค‡เคคเคจा เคฆुःเค– เคนै, เค‡เคคเคจा เค•เคท्เคŸ เคนै ! เคคुเคฎ เคธ्เคตเคฏं เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคจเคจเคฆ เคฎें เคกूเคฌे เคฐเคนोเค—े ? เค‰เคจเค•ो เคฆेเค–ेเค—ा เคจเคนीं ?
       เคคुเคฎ เค‰เคจเค•ो เคฆेเค–เคจा, เค‰เคจเค•ो เคฎुเค•्เคค เค•เคฐเคจा, เค‰เคจเค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคจा, เค‰เคจเค•े เคฌंเคงเคจों เค•ो เค–ोเคฒ เคฆेเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐเคจा। เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค•เคนा, " เคฎเคนाเคถเคฏ, เคฏเคน เคธเคฌ เคฎुเคเคธे เคจเคนीं เคนोเค—ा। " เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฌोเคฒे -" เคฎुเคเคธे เคจเคนीं เคนोเค—ा เคฎाเคจे ? เคคेเคฐी เคนเคก्เคกी เค•เคฐेเค—ी।" เค”เคฐ เค‰เคธी เคธเคฎเคฏ เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค…เคชเคจे เค—ुเคฐु เคธे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคจเคต-เคœाเคคि เค•े เคช्เคฐเคคि เค‰เคธ เคธंเคตेเคฆเคจा เค•ो, เค‰เคธ เคฆुःเค– เค•ो เค‰เคค्เคคเคฐाเคงिเค•ाเคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคฅा। เคเคธा เค•ोเคˆ เคฆूเคธเคฐा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฎाเคจเคตเคคा เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคขूँเคขเคจे เคธे เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เคนै!
     เค‰เคธ เค˜เคŸเคจा เค•े เคฌाเคฆ, เคธเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ा เคฆुःเค– , เค•ेเคตเคฒ เคฒौเค•िเค• เคฆुःเค– เคนी เคจเคนीं  - เคœเคจเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•ी เค—เคฐीเคฌी, เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เคตैเคฎเคจเคธ्เคฏ, เคฏा เค•ेเคตเคฒ เคญूเค–, เค…เคญाเคต, เค…เคถिเค•्เคทा เค†เคฆि เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฆुःเค–ों เคจे เคนी เคจเคนीं ,  เคฌเคฒ्เค•ि เคตเคน เคฆुःเค– เคœिเคธเค•ी เค•ोเคˆ เคธीเคฎा เคจเคนीं เคนै, เคœो เคฆुःเค– เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคญเคตเคฌเคจ्เคงเคจ เคฎें เคฌंเคงे เคฐเคนเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนै, เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœिเคธ เคฎुเค•्เคคि เค•ी เค†เค•ांเค•्เคทा เคธे เค†เคฐ्เคค  เค•्เคฐंเคฆเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं-  เค‰เคจเค•ी เค‰เคธी เคชीเฅœा เคจे เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เค…เคชเคจा เค˜เคฐ เคฌเคจा เคฒिเคฏा เคฅा। เค‡เคธीเคฒिเค 'เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคตिเคšाเคฐ' เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เค‰เคธ เคตिเคฆ्เคฏा เคธे เคนै เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो (เคšเคชเคฐाเคธ เคช्เคฐाเคช्เคค เคจेเคคा-เคฒोเค•เคถिเค•्เคทเค• เค•ो) เค‰เคธ เคญเคต- เคฌंเคงเคจ เค•ो เค•ाเคŸ เคฆेเคจे  เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐ  เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เคธ्เค•ूเคฒ เค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (curriculum) เคฎें เค•ौเคจ เค•ौเคจ เคตिเคทเคฏ เคนोंเค—े, เค‰เคจ्เคนें เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ (10+2 เคฏा 10+3 เค•เคฐเค•े ) เคชเฅाเคจा เคนोเค—ा ?---เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ी เค•ोเคˆ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจเคนीं เค†เคฏे เคฅे। เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคธे เคนเคฎें เคตैเคธी เคถिเค•्เคทा เคฒेเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคจเคนीं เคนै।   
           เคถिเค•्เคทा เค•े เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคตिเคšाเคฐ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคธे เคฒोเค— เคนैं। เคฏเคฆ्เคฏเคชि, เคตैเคธी เคถिเค•्เคทा เคญी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เคฆिเค เคนैं, เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคจ เคฆी เคนो เคตैเคธा เคจเคนीं เคนै। เค•िเคจ्เคคु ' เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคถिเค•्เคทा-เคจीเคคि ' เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เค‰เคธ เคถिเค•्เคทा เคธे เคนै, เค‰เคธ เคตिเคฆ्เคฏा เคธे เคนै - เคœिเคธ เคตिเคฆ्เคฏा เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเค•े เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฌเคจ्เคงเคจों เคธे เคฎुเค•्เคค เคนो เคœाเคคा เคนै! " เคธा เคตिเคฆ्เคฏा เคฏा เคตिเคฎुเค•्เคคเคฏे !" - เคตเคนी เคตिเคฆ्เคฏा เคธเคš्เคšी เคตिเคฆ्เคฏा เคนै เคœिเคธเคธे เคฎुเค•्เคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคœाเคคी เคนै। เค‰เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฎुเค•्เคคि-เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคตिเคฆ्เคฏा เคฏा เคถिเค•्เคทा-เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•े เคฆेเคถ เคฎें เคฌเคนुเคค เคช्เคฐाเคšीเคจ เคฏुเค— เคธे เคนी เคšเคฒเคคी เค† เคฐเคนी เคนै। เคคैเคค्เคคเคฐीเคฏ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें เค‰เคธ เคถिเค•्เคทा เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै। เค‰เคธเค•े เคเค• เค…เคง्เคฏाเคฏ เค•ा เคจाเคฎ เคนी " เคถीเค•्เคทा-เคตเคฒ्เคฒी " เคนै।  เคตेเคฆ เค•े เค›เคน เค…ंเค—ों เคฎें เคเค• เค•ा เคจाเคฎ- 'เคถिเค•्เคทा ' เคนै। เคฏเคน เคถिเค•्เคทा เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคถिเค•्เคทा เคฏा 'เคตเคฐ्เคฃ เคถिเค•्เคทा ' เค•े เคจाเคฎ เคธे เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคนै। 
เคฏเคนाँ เคง्เคฏाเคจ เคฆेเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เคคैเคค्เคคเคฐीเคฏ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เค•े เคถीเค•्เคทाเคตเคฒ्เคฒी เคฎें ' เคถ ' เค•े เคธाเคฅ เคˆ--เค•ाเคฐ เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฆीเคฐ्เค˜ 'เคˆ' เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เคฒเค—ी เคนुเคˆ เคนै। เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เค เคคा เคนै เค•ि เค•्เคฏा เคตेเคฆ เคฎें 'เคˆ' เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เค•्เคฏा เคตैเคธे เคนी เคฒเค—ा เคฆी เค—เคฏी เคนै ? 
     เค…เคคเคเคต เคเคธा เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै เค•ि เคฏเคนाँ 'เคถिเค•्เคทा' เค•े เค•िเคธी เค—ूเฅเคคเคฐ เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เค‡ंเค—िเคค เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै। เค”เคฐ " เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ा เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ " เค‰เคธी 'เคถिเค•्เคทाเคคเคค्เคต' เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคนै। เคตेเคฆ, เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें เคฒเค—เคคा เคนै, 'เคถ ' เคฎें 'เคˆ'-เค•ाเคฐ เคฒเค—ा เค•เคฐ เค‰เคธी เคฎเคนाเคจ เคถीเค•्เคทा เค•ी เคฌाเคค เค•เคนी เค—เคฏी เคนै। เคนाเคฒाँเค•ि เคตเคนाँ เคชเคฐ เค‰เคชเคฐी เคคौเคฐ เคธे เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ เคฏเคน เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै เค•ि เคฏเคนाँ เคญी เคธ्เคตเคฐ เคฏा เคตเคฐ्เคฃ เค•े เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ-เคถिเค•्เคทा เคนी เคถिเค•्เคทा เคฆी เคœा เคฐเคนी เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฏเคนाँ เคธंเค•ेเคค เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคถिเค•्เคทा เค•ी เคคเคฐเคซ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै।
       เค•्เคฏोंเค•ि เคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎें "เคถी" เค•ो เคเค• เค…เคฒเค— เคถเคฌ्เคฆ เคฎाเคจा เค—เคฏा เคนै, เค”เคฐ เค‡เคธเค•ा เคเค• เคตिเคถेเคท เค…เคฐ्เคฅ เคญी เคนै। "เคถी" เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै- 'เคช्เคฐเคถाเคจ्เคคि (tranquility)' เค”เคฐ เคˆเค•्เคทा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै เคฆेเค–เคจा, เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा, เค”เคฐ เคœाเคจ เคฒेเคจा। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคถी + เคˆเค•्เคทा = เคถीเค•्เคทा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนुเค† -เค‰เคธ เค†เคจเคจ्เคฆเคฎเคฏ เคคเคค्เคต (เคชเคฐเคฎ เคช्เคฐเคถाเคจ्เคคि) เค•ो เคฆेเค– เคฒेเคจा- `To Behold That Tranquility' (เค†เคค्เคฎ-เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ )। เค‰เคธ เค…เคจเคจ्เคค เคถाเคจ्เคคि เค•े เค†เคจเคจ्เคฆ เค•ो เคฆेเค–เคจे, เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เคฏा เคœाเคจเคจे เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคฌเคจा เคฆेเคจे เคตाเคฒी เคตिเคฆ्เคฏा เค•ो เคนी "เคถीเค•्เคทा " เค•เคนเคคे เคนैं। เค”เคฐ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ เค‰เคธी เค…เคตเคธ्เคฅा เคคเค• เคฒे เคœाเคคे เคนै। 
           เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคถुเคฐू เคฎें เค•เคนा เคนै, เค•ि เคชเคนเคฒे เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ो เคตเคฐ्เคฃ เคชเคฐिเคšเคฏ เคธिเค–ाเค“, เคชเคขเคจा-เคฒिเค–เคจा เคธिเค–ाเค“।  เคถिเค•्เคทा เคฏเคฆि เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคชाเคธ เคจ เค† เคธเค•े, เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคชाเคธ, เคตिเคฆ्เคฏा เค•े เคชाเคธ เคจเคนीं เค† เคธเค•े- เคคो เคถिเค•्เคทเค• เค•ो เคนी เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคชाเคธ, เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฆेเคถ เค•े เค—เคฐीเคฌ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคฒोเค—ों เค•े เคชाเคธ เคœाเคจा เคชเฅœेเค—ा।เค†เคœ เคนเคฎเคฒोเค— Adult Education Programme เค†เคฆि เค•िเคคเคจा เค•ुเค› เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เค•िเคธी เคธเคฎเคฏ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เค•เคนा เคฅा, " เคตे เคฒोเค— เคคो เคนเคฎाเคฐे เคธ्เค•ूเคฒों เคคเค• เคชเคนुँเคš เคจเคนीं เคธเค•ेंเค—े। เคจเคฏे เคจเคฏे เคธ्เค•ूเคฒ เค–ोเคฒเคคे เคœाเคจे เคธे เค•्เคฏा เคนोเค—ा?  เคคुเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เคนी เค‰เคจเค•े เค–ेเคค-เค–เคฒिเคนाเคจों เคฎें เค•เคฒ-เค•ाเคฐเค–ाเคจों เคฎें, เค˜เคฐ-เค˜เคฐ เคฎें , เคฆ्เคตाเคฐ-เคฆ्เคตाเคฐ เคคเค• , เค—ाँเคต-เค—ाँเคต เคฎें เคœाเคจा เคนोเค—ा। เคฆिเคจ เค•े เคธเคฎเคฏ เค‰เคจเค•ो เคชเคขเคจे เค•ा เคธเคฎเคฏ เคจเคนीं เคฎिเคฒेเค—ा। เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคจเค•े เคฒเฅœเค•े-เคฒเคกเค•िเคฏों เค•ो เค˜เคฐ-เค—ृเคนเคธ्เคฅी เค•े เคนเคœाเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคชเฅœेंเค—े, เค—ौเค“ं เค•ो เคšเคฐाเคจे เคœाเคฏेंเค—े, เค–ेเคคी เค•े เค•เคˆ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เคนोंเค—े। เคเคธी เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคฎें เค•्เคฏा เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เค•ो เคชเฅเคจे เค•े เคฒिเค เคธ्เค•ूเคฒ เคญेเคœเคจे เค•ा เค‰เคชाเคฏ เคนै ? เคธंเคง्เคฏा เค•े เคธเคฎเคฏ เคธเคฌ เค•ो เคเค• เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคเค•เคค्เคฐ เค•เคฐो- เค‰เคจเค•ो เคถुเคฐू เคธे เคนी เค—เฅเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐो। เค…เค•्เคทเคฐ เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เค•เคฐाเคจे เคธे เคญी เคถुเคฐू เค•เคฐोเค—े เคคो เค‰เคจเคฎें เคธे เค•เคˆ เคฒोเค— เคจเคนीं เคฌเคคा เคธเค•ेंเค—े। เค‡เคธीเคฒिเคฏे เค‰เคจเค•ो เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคธुเคจाเค“, เค‡เคคिเคนाเคธ, เคญूเค—ोเคฒ, เคตिเคœ्เคžाเคจ, เค†เคฆि เคตिเคทเคฏों เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคฆो। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เคธाเคฅ เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•े เคญीเคคเคฐ เคงเคฐ्เคฎเคญाเคต เคญी เคช्เคฐเคตिเคท्เคŸ เค•เคฐा เคฆो। เค…เคฆ्เคญुเคค เคถिเค•्เคทा -" เคซिเคฐ เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฆेเคคे เคฆेเคคे เคธเคฌों เค•ो เค‰เคธी เคชเคฐเคฎ-เคถिเค•्เคทा ('เคถी'เค•्เคทा) เค•ी เค“เคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เค•เคฐा เคฆो।" เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคธ्เคตाเคฎी  เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคตिเคšाเคฐ (เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•ी เคถिเค•्เคทा-เคจीเคคि) เคฎें/เคธे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคœเค—เคค เค•ो เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐ เคฆेเคจे เค•ा เคฌीเคœ, เคธเคจ्เคจिเคนिเคค เคนै। เคตे เค•เคนเคคे เคนैं, เค•ि เคถिเค•्เคทा เคเค• เคเคธा เคฎเคจ्เคค्เคฐ เคนै, เคœिเคธเค•े เคฌเคฒ เคธे เคเคธी เค•ोเคˆ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคจเคนीं เคœिเคธเค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เคตैเคธी เคถिเค•्เคทा เค•्เคฏा เคชुเคธ्เคคเค•ों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคธเค•เคคी เคนै ? เคฏเคน เคถिเค•्เคทा เคชुเคธ्เคคเค•ीเคฏ เคœ्เคžाเคจ เคคो เคจिเคถ्เคšเคฏ เคนी เคจเคนीं เคนै, เคกिเค—्เคฐी เคชाเคจे เคตाเคฒी เคถिเค•्เคทा เคธे เคญी เค‡เคธเค•ा เค•ोเคˆ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคจเคนीं เคนै।  เค‡เคธเคฒिเคฏे เคเคธी เคถिเค•्เคทा เคธ्เค•ूเคฒ-เค•ॉเคฒेเคœ (เคฌเฅœौเคฆा เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी?) เค–ोเคฒ เค•เคฐ เคจเคนीं เคฆी เคœा เคธเค•เคคी
     เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं, เค•्เคฏा เค•ुเค› เคคเคฅ्เคฏों เค•ो เคฐเคŸ เค•เคฐ เคธिเคฐ เคฎें เค˜ुเคธा เคฒेเคจा เคนी เคถिเค•्เคทा เคนै? เคจเคนीं,    เคฏเคฆि เคตैเคธी เคฌाเคค เคนोเคคी เคคเคฌ เคคो เคฒाเคˆเคฌ्เคฐेเคฐी เคนी เคฎเคนाเคจ เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคนो เคœाเคคे। เคถเคฌ्เคฆเค•ोเคถ เคนी เค‹เคทि เคฌเคจ เคœाเคคे। เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเคฎें เคคो เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคธाเคฐी เคฌाเคคें เคฒिเค–ी เคนुเคˆ เคนैं เคนी । เค•िเคจ्เคคु, เคฏเคฆि เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฆिเคฎाเค— เคฎें เคœाเคจเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคธเคญी เคฌाเคคें เค ूँเคธ เคฆी เคœाเคँ, เคคो เค•्เคฏा เค‰เคธเคธे เคนी เคตเคน เคถिเค•्เคทिเคค เคนो เค—เคฏा? เค•เคฆाเคชि เคจเคนीं। เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค‰เคชเคนाเคธ เค•ी เคญाเคทा เคฎें เคต्เคฏंเค— เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนเคคे เคนैं, " เคถिเค•्เคทा เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคฏเคน เคจเคนीं เคนै เค•ि เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฆिเคฎाเค— เคฎें เคเคธी เคฌเคนुเคค เคธी เคฌाเคคें เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค ूँเคธ เคฆी เคœाเคฏें, เคœो เค†เคชเคธ เคฎें เคฒเฅœเคจे เคฒเค—े เค”เคฐ เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคฆिเคฎाเค— เค‰เคจ्เคนें เคœीเคตเคจ เคญเคฐ เคนเคœเคฎ เคจ เค•เคฐ เคธเค•े। เคœिเคธ เคถिเค•्เคทा เคธे เคนเคฎ เคนเคฎ เค…เคชเคจा เคœीเคตเคจ-เค—เค เคจ เค•เคฐ เคธเค•ें, เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจ เคธเค•ें, เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐ เคธเค•ें เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เคตिเคšाเคฐों  เค•ो เค ीเค• เคตैเคธे เคนी เคšเคฐिเคค्เคฐเค—เคค เค•เคฐ เคธเค•ें, เคœैเคธे เค–ाเคจा เคชเคš เค•เคฐ เคฐเค•्เคค เคฎเคœ्เคœा เคธे เคเค•ीเค•ृเคค เคนो เคœाเคคा เคนै। เค•ुเค› เคชเคตिเคค्เคฐ, เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคฎเคนाเคจ เคญाเคตों เค•ो เคญी เคฏเคฆि เคนเคฎ เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค†เคค्เคฎเคธाเคค  เค•เคฐ เคธเค•ें, เคตเคนी เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•เคนเคฒाเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคนै।"
         >>>เค‰เคš्เคš เคตिเคšाเคฐों  เค•ो เคšเคฐिเคค्เคฐเค—เคค เค•เคฐ เคฒेเคจे เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค•्เคฏा เคนुเค† ? เคตे เคชเคตिเคค्เคฐ เคญाเคต เคฎेเคฐे เคšเคฐिเคค्เคฐ เคฎें, เคฎेเคฐे เค†เคšเคฐเคฃ เคฎें , เคฎेเคฐे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें , เคฎेเคฐी เคตाเคฃी เคฎें , เคฎेเคฐे เคตिเคšाเคฐो เคฎें ,เคฎेเคฐे เค•ाเคฐ्เคฏों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เคนोเคจे เคฒเค—ेंเค—े। 
เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เคจे เคคो เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคธे เคนी เคฏเคน เคฆिเค–เคฒा เคฆिเคฏा เคฅा เค•ि เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถिเค•्เคทा เค•ैเคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•ी เคœाเคคी เคนै। เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต, เคถ्เคฐी เคธाเคฐเคฆा เคฆेเคตी เค”เคฐ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เคถिเค•्เคทा เค•ी เค•ौเคจ-เคธी เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคธिเค–เคฒाเคˆ เคนै ?  เค‰เคจเค•ी เคถिเค•्เคทा-เคจीเคคि เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคคเคฅा เค•เคฅिเคค B.A., M.A., Ph.D. เค•ी เคกिเค—्เคฐी เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเค•े เคจाเคฎ เค•े เค†เค—े 'เคกाเค•्เคŸเคฐ' เคฒเค—ाเคจे เคตाเคฒी เคถिเค•्เคทा-เคชเคฆ्เคงเคคि เคจเคนीं เคฅी। เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เคœैเคธी เคถिเค•्เคทा เคฎिเคฒ เคฐเคนी เคนै, เค‰เคธเค•ा เคซเคฒ เคคो เคนเคฎ เคฆेเค– เคนी เคฐเคนे เคนैं। เค…เคคिเคถिเค•्เคทिเคค เคนोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी เค‰เคจ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•ा เคœैเคธा เค†เคšเคฐเคฃ เคนเคฎเคฒोเค— เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं, เค‰เคจเค•े เคฌाเคฐे เคฎें  เค‡เคธी เคฆुःเค– เค•ो เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เคเค• เค…เคจोเค–ी เคฌाเคค เค•เคนी เคฅी"So long as millions die in hunger and ignorance, I hold every man a traitor who having been educated at their expense pays not the least heed to them." - เค…เคฐ्เคฅाเคค " เคœเคฌ เคคเค• เค•เคฐोเฅœों เคฎเคจुเคท्เคฏ เคญूเค–े เค”เคฐ เค…เคถिเค•्เคทिเคค เคฐเคนेंเค—े, เคคเคฌ เคคเค• เคฎैं เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค‰เคธ เค†เคฆเคฎी เค•ो เคตिเคถ्เคตाเคธเค˜ाเคคเค• เคธเคฎเคूंเค—ा, เคœो เค‰เคจเค•े เค–เคฐ्เคš เคชเคฐ เคถिเค•्เคทिเคค เคนुเค† เคนै, เค•िเคจ्เคคु เค…เคฌ เค‰เคจ เคชเคฐ เคคเคจिเค• เคญी เคง्เคฏाเคจ เคจเคนीं เคฆेเคคा।" 
      เค‡เคธ เคฆेเคถ เค•े เคœเคจเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•े เคชैเคธों เคธे เคถिเค•्เคทिเคค เคนोเค•เคฐ เค•ुเค› เคฒोเค— เคกॉเค•्เคŸเคฐ-เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ เคฌเคจ เคฐเคนे เคนैं। เค•ुเค›  เคตเคฐ्เคท เคชเคนเคฒे เคฎैंเคจे เค†เค•เคฒเคจ เค•เคฐเค•े เคฆेเค–ा เคฅा เค•ि เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคि เคต्เคฏเค•्เคคि 1.50 เคฒाเค– เคฐुเคชเคฏे เค–เคฐ्เคš เค•เคฐเคจे เคชเฅœเคคे เคนैं । เคธเคฐเค•ाเคฐी เค–เคœाเคจे เคธे เค–เคฐ्เคš เค•เคฐเคจे เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै , เคœเคจเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•ी เค•เคฎाเคˆ เคธे เค–เคฐ्เคš।  เคญाเคฐเคค เค•ी เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคœเคจเคคा เคฆिเคจ-เคฐाเคค เค–ूเคจ- เคชเคธीเคจा เคฌเคนाเค•เคฐ เคœो เคถ्เคฐเคฎ เค•เคฐเคคी เคนै, เค‰เคธी เคธे เคญाเคฐเคค เคตเคฐ्เคท เค•ा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†เคฏ เค•ा เค•ोเคท เคฌเคจเคคा เคนै। เค‰เคธी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†เคฏ เค•ो เคธเคฐเค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคชเคฐ เค–เคฐ्เคš เค•เคฐเค•े เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคกाเค•्เคŸเคฐ เคฏा เค‡ंเคœिเคจिเคฏเคฐ เคฌเคจเคจे เค•ा เค…เคตเคธเคฐ เคฆेเคคी เคนै। เค†เคœ เค•े เคธเคฎเคฏ เคฎें เค‰เคธ เค–เคฐ्เคš เค•ा เค†เค•เคฒเคจ เค•िเคฏा เคœाเคฏ เคคो เคถाเคฏเคฆ 1.50 เคฒाเค– เคธे เค•เคˆ เค—ुเคจा เค…เคงिเค• เค–เคฐ्เคš เค•เคฐเคจा เคชเฅœेเค—ा। เค•िเคจ्เคคु, เคกाเค•्เคŸเคฐ, เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ เคฌเคจ เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคตे เคชैเคธा เค•ैเคธे เค•เคฎाเคคे เคนैं ? เคฆेเค–เคคे เคนी เคฆेเค–เคคे เค•ुเค› เคนी เคตเคฐ्เคทों เค•े เคญीเคคเคฐ เคฌเฅœे เคฌเฅœे เค†เคฒीเคถाเคจ เคฌंเค—เคฒे เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं। เคเค•-เคฆो เคฎเคนंเค—ी เค—ाเฅœिเคฏाँ เคญी เค•เคนीं เคจ เค•เคนीं เคธे เค‰เคชเคนाเคฐ เคฎें เค† เคนी เคœाเคคी เคนैं। เคฏเคนी เคนाเคฒ เค…เคจ्เคฏ เคชेเคถों เคธे เคœुเฅœे เคฆूเคธเคฐे เคฒोเค—ों เค•ा เคญी เคนै। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•เคนเคคे เคฅे, " I hold every man a traitor who having been educated at their expense..." เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœเคจเคธเคงाเคฐเคฃ เค•े เคฎिเคนเคจเคค เค•ी เค•เคฎाเคˆ เคชเคฐ เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเค•े เค‰เคจเค•े เคนिเคค เค•ी เค•ोเคˆ เคšिंเคคा เคจเคนीं เค•เคฐเคคा, เค‰เคจเค•ी เคธेเคตा เคจเคนीं เค•เคฐเคคा, เคœिเคจเค•े เคฒिเคฏे เค‰เคธเค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคฅोเฅœी เคญी เคชीเฅœा เคจเคนीं เคนोเคคी เค‰เคจเค•ो เคฎैं เคฆेเคถเคฆ्เคฐोเคนी เค•เคนเคคा เคนूँ। " เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•े เคฆेเคถ เคฎें เคเคธी เคนी เคถिเค•्เคทा เคคो เคฆी เคœा เคฐเคนी เคนै। เค•िเคจ्เคคु, เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคเคธी เคจเคนीं เคนै। 
       เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं, เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธเคนी เคขंเค— เคธे เคตिเคตेเค•-เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เค‡เคš्เค›ाเคถเค•्เคคि เค•ी เคคीเคต्เคฐเคคा เค”เคฐ เคช्เคฐเคตाเคน เค•ो เคธंเคฏเคฎ เคฎें เคฐเค–เคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐेเค—ी। เคตिเคšाเคฐ, เค‡เคš्เค›ाเคถเค•्เคคि เคฏा เคธंเค•เคฒ्เคชเคถเค•्เคคि เค•ो เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฐी เค•เคฐเคจे เค•ी เคถเค•्เคคि เคœเคนाँ เคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเค—ी , เค‰เคธे เคนी เคถिเค•्เคทा เค•เคนेंเค—े।  เคเคธी เคถिเค•्เคทा เคนเคฎें เค•เคนाँ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै ? เคนเคฎें เคเคธी เคถिเค•्เคทा เคจเคนीं เคฆी เคœा เคฐเคนी เคนै। เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ  เค•เคนเคคे เคนैं, ' เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธ्เคตाเคตเคฒंเคฌी เคฌเคจा เคฆेเค—ी, เค‰เคธे เค…เคชเคจे เคชैเคฐों เคชเคฐ เค–เฅœे เคนोเคจा เคธिเค–ाเคเค—ी । เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธुंเคฆเคฐ เคšเคฐिเคค्เคฐ เคธे เคตिเคญूเคทिเคค เค•เคฐेเค—ी। เคœो เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคšเคฐिเคค्เคฐเคตाเคจ เคจเคนीं เคฌเคจा เคธเค•े, เค•्เคฏा เค‰เคธे เคถिเค•्เคทा เค•เคนेंเค—े ? เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคชเคฐเคฎाเคฐ्เคฅ เคธिเค–เคฒाเคฏेเค—ी เคฆूเคธเคฐों เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคฒिเคฏे เคธोเคšเคจा เคธिเค–ाเคเค—ी। เคœिเคธ เคถिเค•्เคทा เคธे เคฏเคน เคธเคฌ เคจเคนीं เคฎिเคฒे, เค•्เคฏा เค‰เคธे เคถिเค•्เคทा เค•เคนेंเค—े ? เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•े เคฆेเคถ เคฎें เค•्เคฏा เคนो เคฐเคนा เคนै ? เคœो เคœिเคคเคจा เค…เคงिเค• เคถिเค•्เคทिเคค  เคนै, เคตเคน เค‰เคคเคจा เคนी เค…เคงिเค• เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคนै। เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคถिเค•्เคทा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค†เคฎเคคौเคฐ เคธे เคคो เคฏเคนी เคนो เคฐเคนा เคนै । เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เค‡เคธเคฎें เค•ुเค› เค…เคชเคตाเคฆ เคญी เค…เคตเคถ्เคฏ เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคคौเคฐ เคชเคฐ เค‰เคจ्เคนीं เค•ो เคฌเคนुเคค เคถिเค•्เคทिเคค เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै, เคœो เคฌเฅœे เคšाเคฒाเค• เคนैं; เคœो เคฏเคน เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคงोเค–ा เคฆेเค•เคฐ, เคฆूเคธเคฐों เค•ा เคนเค• เคฎाเคฐ เค•เคฐ,  เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค…เคชเคจा เคญोเค— เคธुเค– เคธเคฎ्เคชเคค्เคคि เคฌเฅाเคฏा เคœाเคคा เคนै 
      เคถिเค•्เคทा เคคो เคšเคฒ เคนी เคฐเคนी เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เคตैเคธी เค•ोเคˆ เคชเคฆ्เคงเคคि เคจเคนीं เคฆी เคฅी। เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคถिเค•्เคทा เคคो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคถूเคจ्เคฏ (100 % selfless) เคฌเคจा เคฆेเค—ी, เคชूเคฐ्เคฃเคคเคฏा เคจिเคฐ्เคญीเค• เคฌเคจा เคฆेเค—ी, เคธเคฌों เค•ा เคนिเคคैเคทी เค”เคฐ เคธेเคตाเคชเคฐाเคฏเคฃ เคฌเคจाเคเค—ी। เคถिเค•्เคทा เค‰เคธเค•ी เคฌुเคฆ्เคงि เค•ो เคคीเค•्เคท्เคฃ เคฌเคจा เคฆेเค—ी। เคตैเคธी เคคीเคต्เคฐ/ เคฌुเคฆ्เคงि เคœिเคธเคฎें เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ เค•ो เคœाเคจ เคฒेเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคนोเค—ी। เคธเคš्เคšी เคถिเค•्เคทा เคฌुเคฆ्เคงि เค•ो เคงीเคฐे -เคงीเคฐे เค‡เคคเคจी เค•ुเคถाเค—्เคฐ เคฌเคจा เคฆेเค—ी เค•ि เคตเคน เคœिเคธ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เค…เคชเคจी เคฌुเคฆ्เคงि เคฒเค—ा เคฆेเค—ा, เคฏा เคœिเคธ  เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เค•เคฐेเค—ा เค‰เคธे เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคขंเค— เคธे เคธเคฎ्เคชाเคฆिเคค เค•เคฐ เคธเค•ेเค—ा। เค‡เคธเค•ो เค•เคนเคคे เคนैं เคถिเค•्เคทा। เคนเคฎเคฒोเค— เคเคธी เคถिเค•्เคทा เค•เคนाँ เคชा เคฐเคนे เคนैं ? เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค‰เคธी เคถिเค•्เคทा เค•ो เคญाเคฐเคค เคญเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เค•เคฐा เคฆेเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे।
[>>>เคตेเคฆाเคจ्เคค เคกिเคฃ्เคกिเคฎ เคตाเคฒी เคถिเค•्เคทा เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคि]  
     เคตे เคฏเคน เคญी เค•เคนเคคे เคฅे เค•ि " เคฆेเค–ो เคญाเคˆ, เค•ेเคตเคฒ เคถिเค•्เคทा เคฆेเคจे เคธे เคนी เคจเคนीं เคนोเค—ा; เคถिเค•्เคทा เค•े เคธाเคฅ เคนी เคธाเคฅ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคญी เคฆेเคจी เคนोเค—ी।" เค•्เคฏोंเค•ि เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคจเคนीं เคฆेเคจे เคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌाเคนเคฐी เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เคธे เคธเคฎाเคœ เค•ी เคฐเค•्เคทा เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคा। เคœเคฌ เคฌाเคนเคฐी เคญाเคต เค†เค•เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคฌुเคฆ्เคงि เคชเคฐ เค›ा เคœाเคคे เคนैं, เคตे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เค…เคญिเคญूเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐเคคे เคนैं।  เคงเคฐ्เคฎाเคจ्เคคเคฐिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐเคคे เคนैं, เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค‰เคธ เคธเคฎाเคœ เค•ी เคœो เคช्เคฐाเคšीเคจ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตिเคšाเคฐ เคงाเคฐा เคช्เคฐเคตाเคนिเคค เคนोเคคी เค† เคฐเคนी เคนै เคตเคน เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคนी เค‰เคธเค•ी เคฐเค•्เคทा เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै। เคนเคฎें เค…เคชเคจी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐिเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคเค• เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคธे เคœाเค—्เคฐเคค เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा, เค‰เคธเคธे เคช्เคฐेเคฐเคฃा เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจी เคนोเค—ी। เค•्เคฏोंเค•ि เคนเคฎเคฒोเค— เค…เคชเคจी เคฆेเคต-เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคฒเค—เคญเค— เคญूเคฒ เคนी เคšुเค•े เคนैं। เคฏเคน เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ेเคตเคฒ เคธเคš्เคšी เคถिเค•्เคทा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคธเค•เคคी เคนै। .... เคนเคฎें  เคเค• เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคธे เคนเคฎाเคฐी เค‰เคธी เคตेเคฆों เค•े 'เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏों ' เคฎें เค†เคงाเคฐिเคค เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตैเคฆिเค• เคธंเคธ्เค•ृเคคि  เค‰เคฆ्เคฌुเคฆ्เคง เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा, เคœाเค—्เคฐเคค เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा। เค•्เคฏोंเค•ि เคนเคฎเคฒोเค—ों เคจे เค…เคชเคจी เคช्เคฐाเคšीเคจ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो (เค—ुเคฐु-เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคฎें เคตेเคฆाเคจ्เคค เคกिเคฃ्เคกिเคฎ เคตाเคฒी เคถिเค•्เคทा เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो) เคฒเค—เคญเค— เคญुเคฒा เคนी เคฆिเคฏा เคนै। เคฏเคน เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคถिเค•्เคทा เค•े เคญीเคคเคฐ เคธे เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เคนोเคคी เคนै।.... เคถिเค•्เคทा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคœिเคธ เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคค्เคต เค•ा เคฌोเคง 'เคฎुเคे ' เคนुเค†, "เคฎैं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจ เค—เคฏा", 'เคฎुเคे เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจ'  เคนो เค—เคฏा เคฏे เคธाเคฐी (เคคाเคค्เคตिเค•) เคฌाเคคें เคœเคฌ เค†เคค्เคธाเคค เคนोเค•เคฐ เคฐเค•्เคค-เคฎเคœ्เคœा เคธे เค…เคจ्เคคเคฐ्เคญूเคค เคนो เคœाเคคी เคนैं, เคคเคญी เคตे เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เคฐूเคชांเคคเคฐिเคค เคนो เคชाเคคी เคนैं।            
        เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคชเคจे เค•ो เคธुเคธंเคธ्เค•ृเคค เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคชเคฐिเคถोเคงिเคค เค•เคฐเคคा  เคฐเคนเคคा เคนै, เคฎเคจ เค•ो เคชเคตिเคค्เคฐ เคฌเคจाเคคा เคฐเคนเคคा เคนै। เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฆेเคต-เคฎूเคฐ्เคคि เค—เฅเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคชเคนเคฒे เคเค• เคธाँเคšा, เคธाँเคšा เคฎें เคกाเคฒเค•เคฐ เค†เค•ाเคฐ เคฒाเคจा เคชเฅœเคคा เคนै। เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคงीเคฐे เคงीเคฐे เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคฆेเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคธूเค•्เคท्เคฎ เค•ाเคฐ्เคฏों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคธเค•ो เคธुเคฐुเคšिเคชूเคฐ्เคฃ เคขंเค— เคธे เคธुเคทเคฎाเคฎเคฃ्เคกिเคค เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‰เคธी เคคเคฐเคน เคถिเค•्เคทा เคญी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคœीเคตเคจ เค•ो เคชเคนเคฒे เคเค• เคธाँเคšे เคฎें เคกाเคฒ เค•เคฐ เค‰เคธเค•ो เคเค• เคธुเคจ्เคฆเคฐ เค†เค•ाเคฐ เคฎें เคขाเคฒ เคฆेเคคी เคนै। เคคเคค्เคชเคถ्เคšाเคค เคธूเค•्เคท्เคฎ เค•เคฒा-เค•ौเคถเคฒ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคธเค•ो เคเค• เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคธुเคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ (real cultured man) เคฎें เคฐूเคชाเคจ्เคคเคฐिเคค เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै। เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคจैเคธเคฐ्เค—िเค• เคฐूเคช เคธे เคเค• เคธुเคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เคนो เคœाเคคा/เคœाเคคी เคนै, เคคเคฌ เค‰เคธเค•े เคœीเคตเคจ เค•ा เคธौเคจ्เคฆเคฐ्เคฏ เค”เคฐ เคธुเค—เคจ्เคง เคšाเคฐो เค“เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ो เคญी เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। เค”เคฐ เค‰เคจ्เคจเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค‰เคจเค•ो เคญी  เค…เคจुเคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคा เคนै।
        เค†เคœเค•เคฒ เคนเคฎเคฒोเค— เค…เคชเคจे เค–เคฐाเคฌ เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ी เคฆुเคนाเคˆ  เคจिเคฐंเคคเคฐ เคฆेเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं, เคนเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं เค†เคœ เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ा เคชเคฐिเคตेเคถ เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เค–เคฐाเคฌ เคนो เค—เคฏा เคนै, เคเคธे เคฌुเคฐे เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เคถिเคท्เคŸ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจा, เคฏा เคญเคฆ्เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจा เคเค•เคฆเคฎ เคธเคฎ्เคญเคต เคจเคนीं เคนै। เค•िเคจ्เคคु เคนเคฎ เคฏเคน เคญूเคฒ เคœाเคคे เคนैं เค•ि เค‡เคธ เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ी เคฐเคšเคจा เคญी เคคो เคนเคฎเคฒोเค—ों เคนी เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं ! เคนเคฎाเคฐा เคœीเคตเคจ, เคนเคฎाเคฐी เคถिเค•्เคทा, เคนเคฎाเคฐी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคนเคฎाเคฐे เคšाเคฐो เค“เคฐ เคเค• เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค†เคญाเคฎเคฃ्เคกเคฒ (aura) เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै। เคฏเคฆि เคนเคฎเคฒोเค— เค…เคš्เค›े เคฌเคจेंเค—े, เคคเคญी เคนเคฎाเคฐा เคชเคฐिเคตेเคถ เคญी เค…เคš्เค›ा เคฌเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เคนเคฎाเคฐा เคญौเคคिเค•เคตाเคฆी เคธोเคš เคนी เคนเคฎ เคฒोเค—ों เค•ो เคเคคिเคนाเคธिเค• เค–ेเคฒ-เคคเคฎाเคถा เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै।  เค•िเคจ्เคคु เคธเคš เคคो เคฏเคน เคนै เค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนी เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ी เคฐเคšเคจा เค•เคฐเคคा เคนै। (เคฆुเคจिเคฏा เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคเคธे เค›ः เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคนै -เคœिเคจเคฎें เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ूเคŸเค•ूเคŸ เค•เคฐ เคญเคฐा เคฅा। เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธी -เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค…เคฒाเคตा เค…เคจ्เคฏ เค•ोเคˆ)  เค‡เคคिเคนाเคธ เคจाเคฎเค• เค•ोเคˆ  เคฆैเคค्เคฏ, เคฏा เคฆाเคจเคต เค•เคนीं เคจเคนीं เคนै। 'เค‡เคคिเคนाเคธ' เคœैเคธे เค•िเคธी เค•ाเคฒ्เคชเคจिเค• เคญूเคค เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคตเคธ्เคคु เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคจเคนीं เคนै, เคœो เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो
 เค ोเค•-เคชीเคŸ เค•เคฐ เค…เคชเคจे เคฎเคจเคšाเคนे เคฐूเคช เคฎें เคขाเคฒ เคธเค•เคคा เคนो। เคฌเคฒ्เค•ि เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं, "เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนी เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เคญाเค—्เคฏ เค•ा เค”เคฐ เคธाเคฎूเคนिเค• เคฐूเคช เคธे เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคคा เคนै। " เค”เคฐ เคฏเคนी เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคคเคฐ्เค• เคธंเค—เคค เคฌाเคค เคนै। เค‡เคธ เคงाเคฐเคฃा เค•ो เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคฌเคคा เค•เคฐ เค•ि 'เค‡เคคिเคนाเคธ เคนเคฎ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै ', เคšाเคนे เค•ोเคˆ เค•िเคคเคจा เคนी เคช्เคฐเคฎाเคฃिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐे, เคฏเคน เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคนी เคคเคฐ्เค•เคนीเคจ เคฌाเคค เคนै เค”เคฐ เคœो เคฌाเคค เค…เคคเคฐ्เค•เคชूเคฐ्เคฃ เคนै เคตเคน เค…เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคคो เคนै เคนी । 
       เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ी เคงाเคฐเคฃा เคจเคนीं เคนै เค•ि-  'เคนเคฎाเคฐा เคœीเคตเคจ เคญी เคธिเคฐ्เคซ เคเค• เคถเค•्เคคि เค•ा (เคช्เคฐाเคฃ เค”เคฐ เค†เค•ाเคถ เค•ा ?) เค–ेเคฒ เคฎाเคค्เคฐ เคนै; เคฒेเค•िเคจ เคถเค•्เคคि เค•े เค‡เคธ เค–ेเคฒ เคฎें เคนเคฎेเคถा เคเค• เคคाเคฒเค›เคจ्เคฆ เคนै, เค…เคจुเคถाเคธเคจ เคนै, เคจिเคฏเคฎ เคนै। เค‡เคธ เคœीเคตเคจ เค•ा เคญी เคเค• เคตिเคœ्เคžाเคจ เคนै। เค‰เคธ เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ो เคœाเคจ เคฒेเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เคฐूเคชाเคจ्เคคเคฐिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค…เคชเคจी เคชเคธเคจ्เคฆ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…เคชเคจे เคญाเค—्เคฏ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै, เค…เคชเคจे เคธंเค•เคฒ्เคช เคฏा เค•เคฒ्เคชเคจा เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎเคฒोเค— เค‡เคธ เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ो เคธीเค–เคจे เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค‰เคฆाเคธीเคจ เคนैं, เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคœीเคตเคจ เคฎें เคฆुःเค– เค†เคจे เคชเคฐ เคŸूเคŸ เคœाเคคे เคนैं เค”เคฐ เค…เคชเคจी เค…เคธเคซเคฒเคคा เค•े เคฒिเคฏे เคฆूเคธเคฐों เค•ो เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคฏी เค เคนเคฐाเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। เคœिเคธเค•ो  เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคฏी เค เคนเคฐाเคคे เคนैं, เค‰เคธเค•े เค‰เคชเคฐ เคนเคฎ เค†เค•्เคฐोเคถ เคธे เคซเคŸ เคชเฅœเคคे เคนैं । เค‰เคจเคธे เค˜ृเคฃा เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं, เค‰เคจเคธे เคฆुเคถ्เคฎเคจी เค ाเคจ เคฒेเคคे เคนैं, เคช्เคฐเคคिเคถोเคง เค•ी เค†เค— เคฎें เคœเคฒเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคฏเคน เคธเคฌ เค•ुเค› เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคถिเค•्เคทा เค•े เค…เคญाเคต  เคธे เคนी เคนोเคคा เคนै। [ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคกिเคฃ्เคกिเคฎ - 'เค…เคจेเค•เคคा เคฎें เคเค•เคคा ' เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนी เคœเค—เคค เคฌเคจ เค—เค เคนैं ' เค•ो เคจเคนीं เคœाเคจे เคธे เคธเคฐ्เคตेเคญเคตเคจ्เคคु เคธुเค–िเคจः เค”เคฐ เคตเคธुเคงैเคต เค•ुเคŸुंเคฌเค•เคฎ เค•ी เคช्เคฐाเคฅเคจा เค•ो เค—ुเคฐुเค—ृเคนเคตाเคธ เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเคจเคšเคฐ्เคฏा เค•ा เค…ंเค— เคจเคนीं เคฌเคจाเคจे เคธे เคนी เคตैเคธा เคนोเคคा เคนै !) 
        เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เค‡เคธ เคœเค—เคค เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคเค• เคธเคนी เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ  เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐेเค—ा । เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•िเคคเคจा เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เค”เคฐ เคฌเคนुเคฎूเคฒ्เคฏ เคนै, เค‰เคธเค•ी เคธเคฎเค เค† เคœाเคเค—ी। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคœाเค—ृเคค เค•เคฐ เคฆेเค—ी। เคœीเคตเคจ เค•ैเคธे เคธाเคฐ्เคฅเค• เคนो เคธเค•เคคा เคนै, เคฏเคน เคธเคฎเค เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเค—ी। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฏเคฆि เค‡เคจ เคฌाเคคों เค•ो เคธเคฎเค เคฒे, เคคो เคตเคน เคจिเคถ्เคšเคฏ เคนी เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐेเค—ा, เคฏा เคœीเคตเคจ เค•ा เค—เค เคจ เค•เคฐेเค—ा, เค•ि เค‰เคธเค•ा เคตเคน เค…เคจुเคชเคฎ เค…เคธाเคงाเคฐเคฃ เคœीเคตเคจ เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคญी เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐ เคธเค•ेเค—ा। เคฏเคฆि เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เคธเคนी เคขंเค— เคธे เคจเคนीं เค—เฅ เคธเค•े เคฏा เคœीเคตเคจ เค•े เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคงाเคฐเคฃा เคจเคนीं เคฌเคจा เคธเค•ें, เคคो เคนเคฎ เค…เคชเคจी เคญाเคตी เคชीเฅी เค•ी เคญी  เค•ोเคˆ เคธเคนाเคฏเคคा เคญी เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคे। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•्เคฐเคฎเคถः เคธเคฎाเคœ เค•ा เคชเคคเคจ เคถुเคฐू เคนो เคœाเคฏेเค—ा । เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เคธเคฎाเคœ เค•ी เคœो เค…เคตเคธ्เคฅा  เคฆिเค–ाเคˆ เคฆे เคฐเคนी เคนै, เค‰เคธ เค“เคฐ เคจเคœเคฐ เค‰เค ाเค•เคฐ เคฆेเค–เคจे เคธे เค‡เคธ เคตिเคทเคฏ เค•े เค‰เคชเคฐ เค”เคฐ เค…เคงिเค• เค•เคนเคจे เค•ी เคœเคฐुเคฐเคค เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ी। 
        เค‡เคคिเคนाเคธ เคฏा เคชเคฐिเคตेเคถ เค•े เค‰เคชเคฐ เคฆोเคทाเคฐोเคชเคฃ เค•เคฐเคจे เคฎें เคนी เคต्เคฏเคธ्เคค เคจเคนीं เคฐเคนเค•เคฐ เคนเคฎें เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคธเคฎเค เคฒेเคจा เคšाเคนिเคฏे เค•ि เค‡เคธ เคธाเคฎाเคœिเค• เค…เคงोเค—เคคि เค•ा เค•ाเคฐเคฃ ' เคœीเคตเคจ-เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เคœ्เคžाเคจ เค•ा เค…เคญाเคต' (Lack of knowledge of life sciences) เคนी เคนै।' เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคœिเคคเคจी เคœเคฒ्เคฆी เคนเคฎ  เคธเคฎเค เคฒेंเค—े เค‰เคธเคธे เค…เคชเคจा เค”เคฐ เคฆेเคถ เค•ा เคญเคฒा เคนोเค—ा। เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคถिเค•्เคทा เค‡เคธी ' เคœीเคตเคจ-เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคถिเค•्เคทा' เค•ो เค•เคนเคคे เคนैं। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ो เคตเคนी 'เคœीเคตเคจ- เคตिเคœ्เคžाเคจ' เคธिเค–ाเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे। เค‡เคธीเคฒिเคฏे ' เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคตिเคšाเคฐ' เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคชाเค ्เคฏ-เคตिเคทเคฏ เค•्เคฏा เคนो, เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ैเคธी เคนो ? เคช्เคฒเคธ เคŸू เคนो เคฏा เคช्เคฒเคธ เคฅ्เคฐी เคนो ? เคฏा เค‡เคธी เคคเคฐเคน เค•े เคคुเคš्เค› เคตिเคšाเคฐों เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคœुเค—ाเคฒी เค•เคฐเคคे เคฐเคนเคจा เค ीเค• เคจเคนीं เคนै।   
  
       เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เค•เคนा เคนै, " เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐเคจा เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคนै। " เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै - เคšेเคท्เคŸा, เค•ोเคถिเคถ, เคชเคฐिเคถ्เคฐเคฎ। เค…เคตिเคฐाเคฎ เค‰เคฆ्เคฏเคฎ।  เค•िเคธ เคฒिเคฏे ? "เคฎเคจुเคท्เคฏ" เค•เคนเคฒाเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจ เคœाเคจे เค•े เคฒिเค เคœीเคตเคจ เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•्เคฏा เคนै ? เคธเคญी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค…เคชเคจे เคธเคš्เคšे เคœीเคตเคจ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा। เคธเคญी เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคฎें เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคธे เคจ्เคฏोเค›ाเคตเคฐ เค•เคฐ เคฆेเคจा। เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธเคฌों เค•े เคนिเคค เค•े เคฒिเคฏे เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคจा เคธिเค–ाเคคी เคนै। เคตैเคธे 'เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคถिเค•्เคทिเคค' เคฒोเค— เคœो เค•ेเคตเคฒ เค…เคชเคจे เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เค•ी เคนी เคšिंเคคा เค•เคฐเคคे เคนैं, เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค…เคถिเค•्เคทिเคค เคนी เคฐเคน เคœाเคคे เคนैं। เค•्เคฏोंเค•ि- " Selfishness is narrow-mindedness- เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा เคนी เคธंเค•ीเคฐ्เคฃเคคा เคนै เค”เคฐ เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค•เคนा เคฅा เคธंเค•ीเคฐ्เคฃเคคा เคฎृเคค्เคฏु เคนै เค”เคฐ เคตिเคธ्เคคाเคฐ  เคนी เคœीเคตเคจ เคนै !"  [เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े "เคœीเคตเคจ-เคตिเคœ्เคžाเคจ" ( life sciences) เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ  Unselfishness Tending Towards Zero เคนी เคฎृเคค्เคฏु เคนै, เค”เคฐ เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा เค•ा 100 % เคตिเคธ्เคคृเคค เคนोเคจा เคœीเคตเคจ เคนै !] เคœเคฌ เค•ोเคˆ (เคตिเคธ्เคคाเคฐเคตाเคฆी) เคต्เคฏเค•्เคคि เคฏा เค•ोเคˆ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคชाเคถเคตिเค• เคฌเคฒ เคธे เคฌเคฒเคตाเคจ เคนो เคœाเคคा เคนै, เคคเคฌ เคตเคน เคฆूเคธเคฐों เค•े เค…เคงिเค•ाเคฐ-เค•्เคทेเคค्เคฐ  เค•ो เค—्เคฐเคธिเคค เค•เคฐ เค…เคชเคจे เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เคธเคฎ्เคช्เคฐเคธाเคฐिเคค  เค•เคฐเคคा เคนै।  เค•िเคจ्เคคु เคœो เคต्เคฏเค•्เคคि เคฏा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคถिเค•्เคทा เคฎें เคถिเค•्เคทिเคค เคนोเคคा เคนै, เค‰เคธเค•े เคน्เคฐเคฆเคฏ เค•ा เคธเคฎ्เคช्เคฐเคธाเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै, เคช्เคฐेเคฎ เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคนोเคคा เคนै। เคตเคน เคช्เคฐेเคฎ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจे เคนृเคฆเคฏ เค•ो เคตिเคธ्เคคृเคค เค•เคฐเค•े เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคœीเคตเคจ (เคถाเคถ्เคตเคค  เคœीเคตเคจ) เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐी เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै। 
       เคถ्เคฐीเคฎเคฆ เคญाเค—เคตเคค เคฎें 'เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐ เคฒोเค—ों ' เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคถ्เคฐीเคช्เคฐเคน्เคฒाเคฆเคœी เค•े เคชुเคค्เคฐ เคฆैเคค्เคฏเคฐाเคœ เคตिเคฐोเคšเคจ เค•े เคœीเคตเคจ เคธे เคœुเฅœी เคเค• เคฌเคนुเคค เคธुเคจ्เคฆเคฐ เค•เคนाเคจी เคนै-  

เคจเคจु เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐो เคฒोเค•ो เคจ เคตेเคฆ เคชเคฐเคธ्เคชเค™्เค•เคŸเคฎ् ।
เคฏเคฆि เคตेเคฆ เคจ เคฏाเคšेเคค เคจेเคคि เคจाเคน เคฏเคฆीเคถ्เคตเคฐः ॥
( เคถ्เคฐीเคฎเคฆ्เคญाเฅฆ เฅฌ । เฅงเฅฆ । เฅฌ )

 -เค…เคฐ्เคฅाเคค เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฆूเคธเคฐों เค•े เคธाเคฎเคจे เค†เคฏे เคธंเค•เคŸ เค•ो เค…เคชเคจा เคฆुःเค–-เค•เคท्เคŸ เคจเคนीं เคธเคฎเคเคคा, เคตเคน เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏเคคः เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคนोเคคा เคนै। เค”เคฐ เคœो เคธเคฎเค เคฒेเคคा เคนै, เคตเคน เค…เคชเคจे เคฒिเคฏे เคฆूเคธเคฐों เคธे เค•ुเค› เคญी เคจเคนीं เคšाเคนเคคा। เค•िเคจ्เคคु เค•ोเคˆ เคฏเคฆि เคธंเค•เคŸ เคฎें เคชเฅœเค•เคฐ เค‰เคธเคธे เค•ुเค› เคญी เคฎाँเค—เคคा เคนै เคคो เคตเคน เค•เคญी 'เคจ' เคจเคนीं เค•เคนเคคा। 

 เคฆेเคตเคคा เคฒोเค— เคœเคฌ เคธंเค•เคŸ เคฎें เคชเฅœเค•เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคธ्เคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคนเคฐ्เคทि เคฆเคงीเคšि เค•ी เคนเคก्เคกी เคฎाँเค—เคจे เค—เค, เคคเคฌ เคชเคนเคฒे เคฆเคงीเคšि เคจे เคฏเคน เค•เคนเค•เคฐ, เค•ि เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•े เคธंเค•เคŸ เคธे เค‰เคจ्เคนें เคฌेเคšैเคจ เคนोเคจे เค•ी เค•्เคฏा เคœเคฐूเคฐเคค เคนै;  เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•े เคฎुเค– เคธे, 'เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคงเคฐ्เคฎ เค…เคฐ्เคฅाเคค เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เค•्เคฏा เคนै' -เคฏเคน เคธुเคจเคจे เค•ी เค…เคญिเคฒाเคทा เคธे เค›เคฒ เค•िเคฏे เคฅे। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคฆेเคตเคคा เคฒोเค— เคธे เคฏเคน เคธเคฌ เค‰เคชเคฆेเคถ เคฌुเคฒเคตाเค•เคฐ เคฆเคงीเคšि เคšेเคนเคฐे เคชเคฐ เคฎुเคธ्เค•ाเคจ เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจे เคช्เคฐाเคฃ เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจी เคนเคก्เคกीเคฏों เค•ा  เคฆाเคจ เค•เคฐ เคฆिเคฏे เคฅे। เคฏเคน เคนै เคœीเคตเคจ เค•ो เคธाเคฐ्เคฅเค• เค•เคฐ เคฒेเคจे เค•ी เคชเคฐाเค•ाเคท्เค ा!  
    เคนเคฎเคฒोเค— เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคญी เคฎाเคจเคต เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคฒिเคฏे เค‡เคธ เคฎเคนाเคจ เคค्เคฏाเค— เค•े เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•ो เคฆेเค– เคธเค•เคคे เคนैं। เคธเคš्เคšी เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคค्เคฏाเค— เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค‰เคค्เคธाเคนिเคค เค•เคฐเคคी เคนै। เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เค•े เคฒिเคฏे เคธเคนाเคจुเคญเคคि เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐों เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคฒिเคฏे เคค्เคฏाเค— เค•ी เคญाเคตเคจा เคนी เคธเคฎाเคœ เค•ो เคงाเคฐเคฃ เค•िเคฏे เคฐเคน เคธเค•เคคी เคนै। เคค्เคฏाเค— เค•ी เค‡เคธ เคญाเคตเคจा เค•ा เค†เคญाเคต เคนो เคœाเคจे เคธे, เคซिเคฐ เคšाเคนे เค‰เคธ เคฆेเคถ เคฎें เค—เคฃเคคंเคค्เคฐ เคนो, เคฏा เคธเคฎाเคœเคตाเคฆ เค”เคฐ เคธाเคฎ्เคฏเคตाเคฆ เคฏा เค•ोเคˆ เคญी 'เคตाเคฆ ' เคนो- เค•िเคธी เคฆेเคถ เคฏा เคธเคฎाเคœ เค•ो เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฏा เคธเคฎृเคฆ्เคง เคจเคนीं เคฌเคจा เคธเค•เคคा । เคœो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค‡เคธ เคถिเค•्เคทा (เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคธेเคตा)  เค•ो เคจเคนीं เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•ा เคนो, เคคो เค‰เคธเค•ी เค…เคงोเค—เคคि เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนै। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ  เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค, เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เคฎाเคจเคต-เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคธเคš्เคšे เค‰เคชाเคฏ เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคฆเคฐ्เคถเค• เคนै। 
   
====================
[เคตिเคฐोเคšเคจ # เคญเค—เคตाเคจ เคตिเคท्เคฃु เค•े เคชเคฐเคฎ เคญเค•्เคค เคช्เคฐเคน्เคฒाเคฆ เค•े เคชुเคค्เคฐ เคฅे। เคงเคฐ्เคฎाเคค्เคฎा เคตिเคฐोเคšเคจ เค•े เคฆैเคค्‍เคฏाเคงिเคชเคคि เคนोเคจे เคชเคฐ เคฆैเคค्‍เคฏों, เคฆाเคจเคตों เคคเคฅा เค…เคธुเคฐों เค•ा เคฌเคฒ เคฌเคนुเคค เคฌเคข़ เค—เคฏा เคฅा। เค‡เคจ्‍เคฆ्เคฐ เค•ो เค•ोเคˆ เคฐाเคธ्‍เคคा เคนी เคจเคนीं เคฆीเค–เคคा เคฅा เค•ि เค•ैเคธे เคตे เคฆैเคค्‍เคฏों เค•ी เคฌเคข़เคคी เคนुเคˆ เคถเค•्เคคि เค•ो เคฆเคฌाเค•เคฐ เคฐเค–ें। เคฆेเคตเค—ुเคฐु เคฌृเคนเคธ्‍เคชเคคि เค•ी เคธเคฒाเคน เคธे เคเค• เคฆिเคจ เคตे เคตृเคฆ्เคง เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เค•ा เคฐूเคช เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเค•े เคตिเคฐोเคšเคจ เค•े เคฏเคนाँ เค—เคฏे।  เค‡เคจ्เคฆ्เคฐ เคจे เคตिเคฐोเคšเคจ เค•े เคฆाเคจ เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เค‰เคฆाเคฐเคคा เค•ी เคฌเคนुเคค เคนी เคช्เคฐเคถंเคธा เค•ी। เคตिเคฐोเคšเคจ เคจे เคจเคฎ्เคฐเคคाเคชूเคฐ्เคตเค• เคตृเคฆ्เคง เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคธे เค•เคนा เค•ि เค†เคชเค•ो เคœो เค•ुเค› เคฎांเค—เคจा เคนो, เค‰เคธे เค†เคช เคธंเค•ोเคš เค›ोเคก़เค•เคฐ เคฎांเค— เคฒें। เค‡เคจ्‍เคฆ्เคฐ เคจे เคฌाเคค เค•ो เค…เคจेเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคชเค•्‍เค•ी เค•เคฐाเค•เคฐ เคคเคฌ เค•เคนा- "เคฆैเคค्‍เคฏเคฐाเคœ! เคฎुเคे เค†เคชเค•ी เค†เคฏु เคšाเคนिเคฏे।" เคฌाเคค เคฏเคน เคฅी เค•ि เคฏเคฆि เคตिเคฐोเคšเคจ เค•ो เค•िเคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฎाเคฐ เคญी เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคคो เคถुเค•्เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ เค‰เคจ्‍เคนें เค…เคชเคจी เคธंเคœीเคตเคจी เคตिเคฆ्เคฏा เคธे เคซिเคฐ เคœीเคตिเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคฅे। เคตिเคฐोเคšเคจ เค•ो เคฌเคก़ी เคช्เคฐเคธเคจ्‍เคจเคคा เคนुเคˆ। เคตे เค•เคนเคจे เคฒเค—े- "เคฎैं เคงเคจ्เคฏ เคนूँ। เคฎेเคฐा เคœเคจ्‍เคฎ เคฒेเคจा เคธเคซเคฒ เคนो เค—เคฏा। เค†เคœ เคฎेเคฐा เคœीเคตเคจ เคเค• เคตिเคช्เคฐ เคจे เคธ्‍เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा, เค‡เคธเคธे เคฌเคก़ा เคธौเคญाเค—्‍เคฏ เคฎेเคฐे เคฒिเคฏे เค”เคฐ เค•्‍เคฏा เคนो เคธเค•เคคा เคนै।" เค…เคชเคจे เคนाเคฅ เคฎें เค–เคก्เค— เคฒेเค•เคฐ เคธ्‍เคตเคฏं เค‰เคจ्‍เคนोंเคจे เค…เคชเคจा เคฎเคธ्‍เคคเค• เค•ाเคŸเค•เคฐ เคตृเคฆ्เคง เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคฌเคจे เคนुเค เค‡เคจ्เคฆ्เคฐ เค•ो เคฆे เคฆिเคฏा। เค‡เคจ्‍เคฆ्เคฐ เค‰เคธ เคฎเคธ्‍เคคเค• เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคญเคฏ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคถीเค˜्เคฐเคคा เคธे เคธ्‍เคตเคฐ्เค— เคšเคฒे เค†เคฏे เค”เคฐ เคฏเคน เค…เคชूเคฐ्เคต เคฆाเคจ เค•เคฐเค•े เคตिเคฐोเคšเคจ เคคो เคญเค—เคตाเคจ เค•े เคจिเคค्‍เคฏ เคงाเคฎ เคฎें เคนी เคชเคนुँเคš เค—เคฏे। เคญเค—เคตाเคจ เคจे เค‰เคจ्‍เคนें เค…เคชเคจे เคจिเคœ เคœเคจों เคฎें เคฒे เคฒिเคฏा। (Read more at: https://hi.krishnakosh.org] 
    เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคญाเค—เคตเคค เคฎें เคฎเคนเคฐ्เคทि เคฆเคงिเคšी เค•े เคค्เคฏाเค— เค•ी เคเค• เค•เคนाเคจी เคญी เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคฆ เคนै।
" เฆถিเฆ•্เฆทাเงŸ เฆฏা เฆฒাเฆญ เฆ•เฆฐเฆฒুเฆฎ, เฆœাเฆจเฆฒুเฆฎ, เฆœ্เฆžাเฆจ เฆนเฆฒ, เฆธেเฆ—ুเฆฒো เฆฏเฆ–เฆจ เฆฎเฆœ্เฆœাเฆ—เฆค เฆนเงŸ, เฆคเฆ–เฆจ เฆคা เฆธংเฆธ্เฆ•ৃเฆคিเฆคে เฆฐূเฆชাเฆจ্เฆคเฆฐিเฆค เฆนเงŸ। "  เคถिเค•्เคทा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคœिเคธ เค…ंเคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคค्เคต เค•ा เคฌोเคง 'เคฎुเคे' เคนुเค†, 'เคฎैं' เคœाเคจ เค—เคฏा, เคฎुเคे 'เคœ्เคžाเคจ' เคนो เค—เคฏा เคตे เคธाเคฐी เคฌाเคคें เคœเคฌ เค†เคค्เคฎ-เคธाเคค เคนोเค•เคฐ  เคฐเค•्เคค-เคฎเคœ्เคœा เคธे เค…เคจ्เคคเคฐ्เคญूเคค (Intrinsic) เคนो เคœाเคคीं เคนैं, เคคเคญी เคตเคน เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เคฐूเคชाเคจ्เคคเคฐिเคค เคนो เคชाเคคी เคนै। เค…เคฐ्เคฅाเคค "เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธเคค्เคฏं เคœเค—เคจ्เคฎिเคฅ्เคฏा" เค•ा เคฌोเคง เคฎुเคे เคจเคนीं เค†เคค्เคฎा เค•ो เคนुเค† เคฅा- เคœเคฌ เค‡เคธเค•ी เคญी เคธเคฎ्เคฏเค• เคงाเคฐเคฃा เค†เคค्เคฎा เค•ो (เคช्เคฐเคตृเคคि เค”เคฐ เคจिเคตृเคค्เคคि เคฎाเคฐ्เค— เค•े เคธเคช्เคค เค‹เคทिเคฏों เค•ो) เคนो เคœाเคคी เคนै เคคเคญी เคตेเคฆाเคจ्เคค - "เค…เคจेเค•เคคा เคฎें เคเค•เคคा " (Unity in diversity) เคฏा เคšाเคฐ เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เคฐूเคชांเคคเคฐिเคค เคนो เคœाเคคी เคนै।  เค•्เคฏा เค†เคชเค•ो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคค्เคต เค•ा เคฌोเคง เคนुเค† เคนै ? เคจเคตเคจीเคฆा เคฌोเคฒे - เคฎैं เคเคธे 7 เค†เคฆเคฎिเคฏों เค•ो เคœाเคจเคคा เคนूँ, เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคฆेเค–ा เคนै।]  
>>>เคตเคฐ्เคฃ เคถिเค•्เคทा

เคตเคฐ्เคฃाเคจां เคธ्เคค्เคฐीเคชुंเคจเคชुंเคธเค•เคธंเคœ्เคžा
เค•เค•ाเคฐं เคš เค—เค•ाเคฐं เคš เคšเค•ाเคฐं เคš เคœเค•ाเคฐเค•เคฎ्
เคŸเค•ाเคฐं เคš เคกเค•ाเคฐं เคš เคคเค•ाเคฐं เคš เคฆเค•ाเคฐเค•เคฎ् เฅง

เคชเค•ाเคฐं เคš เคฌเค•ाเคฐं เคš เคทเค•ाเคฐं เคš เค•्เคทเค•ाเคฐเค•เคฎ्
เคเคคे เคฆ्เคตाเคฆเคถเคตเคฐ्เคฃा เคธ्เคฏुः เคชुंเคฒ्เคฒिเค—ाเคถ्เคšेเคคि เค•ीเคฐ्เคคिเคคाः เฅจ

เค–เค•ाเคฐं เคš เค˜เค•ाเคฐं เคš เค›เค•ाเคฐं เคš เคเค•ाเคฐเค•เคฎ्
เค เค•ाเคฐं เคš เคขเค•ाเคฐं เคš เคฅเค•ाเคฐं เคš เคงเค•ाเคฐเค•เคฎ् เฅฉ

เคซเค•ाเคฐं เคš เคญเค•ाเคฐं เคš เคถเค•ाเคฐं เคš เคธเค•ाเคฐเค•เคฎ्
เคเคคे เคตै เคญाเคจुเคฌीเคœाเคจि เคœाเคฏाเคถ्เคšेเคคि เคช्เคฐเค•ीเคฐ्เคคिเคคाः เฅช

เคถेเคทं เคจเคชुंเคธเค•ं เคœ्เคžेเคฏं เคค्เคฐเคฏो เคญेเคฆा เค‡เคคि เคธ्เคฎृเคคाः
เคถिเคตाเค—्เคจिเคญूเคคเคฐुเคฆ्เคฐाเคถ्เคš เคค्เคฐเคฏोเคฆเคถ เคคिเคฅिเคธ्เคคเคฅा เฅซ

เคเคคे เคตै เคธ्เคตเคฐเคตเคฐ्เคฃा เคธ्เคฏुः เคชुंเคฒ्เคฒिเค™्เค—ाเคถ्เคšेเคคि เค•ीเคฐ्เคคिเคคाः
เคชเค•्เคทो เคตेเคฆเคฐเคธा เคญाเคจुเคฐ्เคฎเคจुเคถैเคตाเคงिเค•ाเคฐเค•ाः เฅฌ

เคเคคाเคจि เคธ्เคตเคฐเคตเคฐ्เคฃाเคจि เคธ्เคค्เคฐीเคฒिเค™्เค—ाเคจीเคคि เค•ीเคฐ्เคค्เคฏเคคे
เคช्เคฐเค•ृเคคिः เคธเคช्เคคเคตเคฐ्เคฃाเคจि เคตिเค•ृเคคिเคธ्เคคु เคจเคตाเคฐ्เคฃเค•เคฎ् เฅญ

เคช्เคฐเค•ृเคคिเคฐ्เคน्เคฐเคธ्เคตเคฎिเคค्เคฏुเค•्เคคं เคตिเค•ृเคคिเคฐ्เคฆीเคฐ्เค˜เคฎुเคš्เคฏเคคे
เคช्เคฐเคฅเคฎाเคถ्เคš เคคृเคคीเคฏाเคถ्เคš เคทเค•ाเคฐเคถ्เคš เค•्เคทเค•ाเคฐเค•เคฎ् เฅฎ

เคเคคे เคฆ्เคตाเคฆเคถเคตเคฐ्เคฃा เคธ्เคฏुः เคชुंเคฒ्เคฒिเค™्เค—ाเคถ्เคšेเคคि เค•ीเคฐ्เคคिเคคाः
เคฆ्เคตिเคคीเคฏाเคถ्เคš เคšเคคुเคฐ्เคฅाเคถ्เคš เคถเคธเค•ाเคฐौ เคคเคฅैเคต เคš เฅฏ

เคเคคे เคฆ्เคตाเคฆเคถเคตเคฐ्เคฃा เคธ्เคฏुเคธ्เคค्เคฐीเคฒ्เคฒिเค™्เค—ाเคถ्เคšेเคคि เคช्เคฐเค•ीเคฐ्เคคिเคคाः
เคตเคฐ्เคฃाเคจां เคธเคค्เคตเคฐเคœเคธ्เคคเคฎो เค—ुเคฃाः
เค…เคจ्เคคเคธ्เคฅाเคถ्เคšोเคค्เคคเคฎाเคถ्เคšैเคต เค‹ เคฒृ เคตเคฐ्เคฃौ เคคเคฅैเคต เคš เฅงเฅฆ

เคนเค•ाเคฐเคถ्เคš เคณเค•ाเคฐเคถ्เคš เค•्เคฒीเคฌाเคถ्เคšेเคคि เคช्เคฐเค•ीเคฐ्เคคिเคคाः
เคชเค•्เคทो เค—ृเคนाเคฐ्เคฅเคธंเค–्เคฏा เคš เคค्เคฐเคฏोเคฆเคถเคฎเคจुเคธ्เคคเคฅा เฅงเฅง

เคเคคे เคตै เคธाเคค्เคตिเค•เค—ुเคฃाः เคถ्เคตेเคคเคตเคฐ्เคฃं เคคเคฅैเคต เคš
เคถिเคตाเคฌ्เคงिเคธเคช्เคคाเคตเคธुเคฆिเค•्เคš เคฐुเคฆ्เคฐाः เคคिเคฅिเคถ्เคšैเคต เค•เคฒाเคธ्เคคเคฅा เฅงเฅจ

เคเคคे เคตै เคฐाเคœเคธเค—ुเคฃा เคฐเค•्เคคเคตเคฐ्เคฃं เคคเคฅैเคต เคš
เคฌाเคฃो เคฐเคธเคธ्เคคृเคคीเคฏा เคš เคถ्เคฏाเคฎเคตเคฐ्เคฃं เคคเคฎो เค—ुเคฃः เฅงเฅฉ

เคนเคฒ्
เคฆ्เคตिเคคीเคฏा เคš เคšเคคुเคฐ्เคฅเคถ्เคš เคคเคตเคฐ्เค—เคช्เคฐเคฅเคฎोเคค्เคคเคฎौ
เคชเคตเคฐ्เค—เคช्เคฐเคฅเคฎเคถ्เคšैเคต เคตेเคฆाเคท्เคŸाเคฆเคถ เคเคต เคš เฅงเฅช

เคเคคे เคตै เคธाเคค्เคตिเค•เค—ुเคฃा เคถ्เคตेเคคเคตเคฐ्เคฃं เคคเคฅैเคต เคš
เค–เค•ाเคฐं เคš เค˜เค•ाเคฐं เคš เค เค•ाเคฐं เคš เคฅเค•ाเคฐเค•เคฎ् เฅงเฅซ

เคคเค•ाเคฐं เคš เคจเค•ाเคฐं เคš เคชเค•ाเคฐं เคš เคซเค•ाเคฐเค•เคฎ्
เคตเค•ाเคฐं เคš เคนเค•ाเคฐเคถ्เคš เค•्เคทเค•ाเคฐं เคšेเคคि เคธाเคค्เคตिเค•ः เฅงเฅฌ

เค•เคตเคฐ्เค—เคช्เคฐเคฅเคฎเคถ्เคšैเคต เคŸเคตเคฐ्เค—เคถ्เคš เคคเคฅैเคต เคš
เคคृเคคीเคฏाเคถ्เคš เคคเคชเคตเคฐ्เค—เคšเคคुเคฐ्เคฅाเคถ्เคš เคšเคŸเคตเคฐ्เค—ोเคค्เคคเคฎौ เคคเคฅा เฅงเฅญ

เคŠเคท्เคฎाเคฃเคถ्เคšैเคต เคฐेเคซเคถ्เคš เคฒเคณเค•ाเคฐौ เคฐเคœोเค—ुเคฃाः
เค•เคตเคฐ्เค—เคช्เคฐเคฅเคฎเคถ्เคšैเคต เคŸเคตเคฐ्เค—เคถ्เคš เคคเคฅैเคต เคš เฅงเฅฎ

เคคृเคคीเคฏाเคถ्เคš เคญเค•ाเคฐเคถ्เคš เคงเค•ाเคฐं เคš เคžเค•ाเคฐเค•เคฎ्
เคฃเค•ाเคฐं เคšोเคท्เคฎเคฃเคถ्เคšैเคต เคฐेเคซเคถ्เคšैเคต เคฒเคณौ เคคเคฅा เฅงเฅฏ

เคเคคे เคฐเคœोเค—ुเคฃाः เคช्เคฐोเค•्เคคा เคฐเค•्เคคเคตเคฐ्เคฃं เคคเคฅैเคต เคš
เคšเค•ाเคฐเคถ्เคš เคฆ्เคตिเคคीเคฏा เคš เค™เค•ाเคฐं เคš เคฎเค•ाเคฐเค•เคฎ् เฅจเฅฆ

เคขเค•ाเคฐं เคš เคฆเค•ाเคฐं เคš เคฏเค•ाเคฐं เคš เคเค•ाเคฐเค•เคฎ्
เคคाเคฎเคธः เค•ृเคท्เคฃเคตเคฐ्เคฃं เคš เค‰เคค्เคคเคฎเคถ्เคš เคฎिเคถ्เคฐเค•เคฎ् เฅจเฅง

เคšเค•ाเคฐเคถ्เคš เคฆ्เคตिเคคीเคฏा เคš เค†เคฆ्เคฏเคจ्เคคौ เคตเคฐ्เค—เคชเคž्เคšเคฎौ
เคšเคŸเคตเคฐ्เค—เคšเคคुเคฐ्เคฅौ เคš เคคเคตเคฐ्เค—เคถ्เคš เคคृเคคीเคฏเค•เคฎ् เฅจเฅจ

เคฏเค•ाเคฐเคธाเคฎเคธเค—ुเคฃเคถ्เคฏाเคฎเคตเคฐ्เคฃเคธ्เคคเคฅैเคต เคš เฅจเฅฉ
เค…เค•ाเคฐं เคธเคฐ्เคตเคฆैเคตเคค्เคฏं เคฐเค•्เคคเคตเคฐ्เคฃं เคฐเคœเคธ्เคฎृเคคเคฎ्

เค†เค•ाเคฐเคธ्เคฏाเคค्เคชเคฐाเคถเค•्เคคि เคถ्เคตेเคคं เคธाเคค्เคตिเค•เคฎुเคš्เคฏเคคे เฅจเฅช
เค‡เค•ाเคฐं เคตिเคท्เคฃुเคฆैเคตเคค्เคฏं เคถ्เคฏाเคฎं เคคाเคฎเคธเคฎुเคš्เคฏเคคे

เคฎाเคฏाเคถเค•्เคคिเคฐिเคคीเค•ाเคฐं เคชीเคคं เคฐाเคœเคธเคฎुเคš्เคฏเคคे เฅจเฅซ
เค‰เค•ाเคฐं เคตाเคธ्เคคुเคฆैเคตเคค्เคฏं เค•ृเคท्เคฃं เคคाเคฎเคธเคฎीเคฐिเคคเคฎ्

เคŠเค•ाเคฐं เคญूเคฎिเคฆैเคตเคค्เคฏं เคถ्เคฏाเคฎเคณं เคคाเคฎเคธं เคญเคตेเคค् เฅจเฅฌ
เค‹เค•ाเคฐं เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฃो เคœ्เคžेเคฏं เคชीเคคं เคฐाเคœเคธเคฎुเคš्เคฏเคคे

เคถिเค–เคฃ्เคกिเคฐूเคชं เฅ เค•ाเคฐं เคฐाเคœเคธं เคชीเคคเคตเคฐ्เคฃเค•เคฎ् เฅจเฅญ
เค…เคถ्เคตिเคจौ เคคु เคฒृ เคฒॄ เคช्เคฐोเค•्เคคौ

เคเค•ाเคฐं เคตीเคฐเคญเคฆ्เคฐं เคธ्เคฏाเคค् เคฐเคœः เคชीเคคं เคคु เคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ् เฅจเฅฎ
เคเค•ाเคฐं เคตाเค—्เคญเคตं เคตिเคจ्เคฆ्เคฏा

เค“เค•ाเคฐเคฎीเคถ्เคตเคฐं เคตिंเคฆ्เคฏाเคœ्เคœ्เคฏोเคคिः เคธเคค्เคตं เคซเคฒเคช्เคฐเคฆเคฎ् เฅจเฅฏ
เค”เค•ाเคฐเคฎाเคฆिเคถเค•्เคคि เคธ्เคฏाเคš्เค›ुเค•्เคฒं เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ्

เค…ंเค•ाเคฐं เคคु เคฎเคนेเคถं เคธ्เคฏाเคฆ्เคฐเค•्เคคเคตเคฐ्เคฃं เคคु เคฐाเคœเคธเคฎ् เฅฉเฅฆ
เค…ः เค•ाเคฐं เค•ाเคฒเคฐुเคฆ्เคฐं เคš เคฐเค•्เคคं เคฐाเคœเคธเคฎुเคš्เคฏเคคे

เคช्เคฐाเคœाเคชเคค्เคฏं เค•เค•ाเคฐं เคธ्เคฏाเคค्เคชीเคคं เคตृเคท्เคŸिเคช्เคฐเคฆं เคฐเคœः เฅฉเฅง
เค–เค•ाเคฐं เคœाเคน्เคจเคตीเคฌीเคœं เค•्เคทीเคฐाเคญं เคชाเคชเคจाเคถเคจเคฎ्

เค—เคฃाเคชเคค्เคฏं เค—เค•ाเคฐं เคธ्เคฏाเคฆ्เคฐเค•्เคคाเคญं เคตिเค˜्เคจเคจाเคถเคจเคฎ् เฅฉเฅจ
เค˜เค•ाเคฐं เคญैเคฐเคตं เคœ्เคžेเคฏं เคฎुเค•्เคคाเคญं เคถเคค्เคฐुเคจाเคถเคจเคฎ्
เค™เค•ाเคฐं เค•ाเคฒเคฌीเคœं เคธ्เคฏाเคค्เค•ाเคฒं เคคाเคฐ्เค•्เคท्เคฏं เคธเคฎुเคš्เคฏเคคे เฅฉเฅฉ
เคšเค•ाเคฐं เคšเคฃ्เคกเคฐुเคฆ्เคฐं เคธ्เคฏाเคค् เค…เคž्เคœเคจाเคญं เคคु เคคाเคฎเคธเคฎ्
เค›เค•ाเคฐं เคญเคฆ्เคฐเค•ाเคณी เคธ्เคฏाเคค्เคคाเคฎเคธं เคชเคฐिเค•ीเคฐ्เคคिเคคเคฎ् เฅฉเฅช
เคœเค•ाเคฐं เคœเคฎ्เคญเคนा เคœ्เคžेเคฏं เคฐเค•्เคคाเคญं เคš เคœเคฏाเคตเคนเคฎ्
เคเค•ाเคฐเคฎเคฐ्เคงเคจाเคฐीเคถं เคถ्เคฏाเคฎเคฐเค•्เคคं เคคु เคฎिเคถ्เคฐเค•เคฎ् เฅฉเฅซ
เคžเค•ाเคฐं เคธเคฐ्เคชเคฆैเคตเคค्เคฏं เคชीเคคं เคฐाเคœเคธเคฐूเคชเค•เคฎ्
เคญृเค™्เค—ीเคถं เคธ्เคฏाเคŸ्เคŸเค•ाเคฐं เคคु เคฐเค•्เคคं เคฐाเคœเคธเคฎेเคต เคš เฅฉเฅฌ
เค เค•ाเคฐं เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฌीเคœं เคธ्เคฏाเคš्เค›्เคตेเคคं เคธाเคค्เคตिเค•เคฎुเคš्เคฏเคคे
เคกเค•ाเคฐं เคšैเค•เคจेเคค्เคฐं เคธ्เคฏाเคค्เคชीเคคं เคฐाเคœเคธเคฎुเคš्เคฏเคคे เฅฉเฅญ
เคขเค•ाเคฐं เคฏเคฎเคฌीเคœं เคธ्เคฏाเคจ्เคจीเคฒं เคฎृเคค्เคฏुเคตिเคจाเคถเคจเคฎ्
เคฃเค•ाเคฐं เคจเคจ्เคฆिเคฌीเคœं เคธ्เคฏाเคฆ्เคฐเค•्เคคाเคญं เคšाเคฐ्เคฅเคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ् เฅฉเฅฎ
เคคเค•ाเคฐं เคตाเคธ्เคคुเคฆैเคตเคค्เคฏं เคถ्เคตेเคคं
เคฅเค•ाเคฐं เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฃो เคœ्เคžेเคฏं
เคฆुเคฐ्เค—ाเคฌीเคœं เคฆเค•ाเคฐं เคธ्เคฏाเคš्เค›्เคฏाเคฎं เคธเคฐ्เคตाเคฐ्เคฅเคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ् เฅฉเฅฏ
เคงเค•ाเคฐं เคงเคจเคฆं เคช्เคฐोเค•्เคคं เคชीเคคाเคญं เคšाเคฐ्เคฅเคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ्
เคจเค•ाเคฐं เคšैเคต เคธाเคตिเคค्เคฐी เคธ्เคซाเคŸिเค•ं เคชाเคชเคจाเคถเคจเคฎ् เฅชเฅฆ
เคชเค•ाเคฐं เคšैเคต เคชเคฐ्เคœเคจ्เคฏं เคถुเค•्เคฒाเคญं เคตृเคท्เคŸिเคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ्
เคซเค•ाเคฐं เคชाเคถुเคชเคค्เคฏं เคš เคธเคค्เคตः เคชाเคชเคตिเคจाเคถเคจเคฎ् เฅชเฅง
เคฌเค•ाเคฐं เคคु เคค्เคฐिเคฎूเคฐ्เคคि เคธ्เคฏाเคค्เคชीเคคं เคธเคฐ्เคตाเคฐ्เคฅเคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ्
เคญเค•ाเคฐं เคญाเคฐ्เค—เคตं เคตिเคจ्เคฆ्เคฏाเคฆ्เคฐเค•्เคคं เคญाเค—्เคฏเคช्เคฐเคฆं เคญเคตेเคค् เฅชเฅจ
เคฎเค•ाเคฐं เคฎเคฆเคจं เคตिเคจ्เคฆ्เคฏाเคš्เค›्เคฏाเคฎं เค•ाเคฎเคซเคฒเคช्เคฐเคฆเคฎ्
เคฏเค•ाเคฐं เคตाเคฏुเคฆैเคตเคค्เคฏं เค•ृเคท्เคฃเคฎुเคš्เคšाเคŸเคจं เคญเคตेเคค् เฅชเฅฉ
เคฐเค•ाเคฐं เคตเคน्เคจिเคฆैเคตเคค्เคฏं เคฐเค•्เคคाเคญं เคฐाเคœเคธं เคญเคตेเคค्
เคฒเค•ाเคฐं เคชृเคฅिเคตीเคฌीเคœं เคชीเคคं เคธ्เคฏाเคค् เคฒเคฎ्เคญเคจं เคญเคตेเคค् เฅชเฅช
เคตเค•ाเคฐं เคตाเคฐुเคฃं เคฌीเคœं เคถुเค•्เคฒाเคญं เคฏोเค—เคจाเคถเคจเคฎ्
เคฒเค•्เคท्เคฎीเคฌीเคœं เคถเค•ाเคฐं เคธ्เคฏाเคค् เคนेเคฎाเคญं เคฐाเคœเคธं เคญเคตेเคค् เฅชเฅซ
เคทเค•ाเคฐं เคฆ्เคตाเคฆเคถाเคค्เคฎं เคธ्เคฏाเคค् เคฐเค•्เคคाเคญं เคคु เคœเคฏเคช्เคฐเคฆเคฎ्
เคธเค•ाเคฐं เคถเค•्เคคिเคฌीเคœं เคธ्เคฏाเคฆ्เคฐเค•्เคคं เคธ्เคฅिเคคिเค•เคฐं เคญเคตेเคค् เฅชเฅฌ
เคนเค•ाเคฐं เคถिเคตเคฌीเคœं เคธ्เคฏाเคš्เค›ुเคฆ्เคงเคธ्เคซเคŸिเค•เคธเคจ्เคจिเคญเคฎ्
เค…เคฃिเคฎाเคฆ्เคฏเคท्เคŸเคธिเคฆ्เคงं เคš เคญुเค•्เคคिं เคฎुเค•्เคคिं เคช्เคฐเคฏเคš्เค›เคคि เฅชเฅญ
เคณเค•ाเคฐं เคšाเคค्เคฎเคฌीเคœं เคธ्เคฏाเคค् เคฐเค•्เคคाเคญं เคธเคฐ्เคตเคธिเคฆ्เคงिเคฆเคฎ् เฅชเฅฎ
                         เค‡เคคि เคตเคฐ्เคฃเคถिเค•्เคทा เคธเคฎाเคช्เคคा
[เค›ाเคค्เคฐों เค•ो เคธ्เคตเคฐ-เคต्เคฏंเคœเคจ เค•ा เค ीเค• เคธे เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เค•เคฐเคจा เคธिเค–ाเค“, เคœैเคธे เคเค• เคธ्เคตเคฐ เคตाเคฒी เคง्เคตเคจि เค•ो เคตเคฐ्เคฃ เค•เคนเคคे เคนैं, เคšाเคนे เคตเคน เคธ्เคตเคฐ เคน्เคฐเคธ्เคต เคนो เคฏा เคฆीเคฐ्เค˜। เคตเคฐ्เคฃ เค•ो เคนी เค…เค•्เคทเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคฌाเคคें เค•เคนी เค—เคฏी เคนैं। เคตเคฐ्เคฃः เคธ्เคตเคฐः เคฎाเคค्เคฐा เคฌเคฒเคฎ् " -เคฏा เคถुเคฆ्เคง เคฎंเคค्เคฐोเคš्เคšाเคฐ เค•เคฐเคจा เคธिเค–ाเค“। 
 "เคฏเคฆि เค—เคฐीเคฌ เคฒเฅœเค•ा เคถिเค•्เคทा เค•े เคฎเคจ्เคฆिเคฐ (เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคœ्เคžाเคจ เคฎเคจ्เคฆिเคฐ) เคคเค• เคจ เค† เคธเค•ा, เคคो เคถिเค•्เคทा เค•ो เค‰เคธเค•े เคชाเคธ เคœाเคจा เคšाเคนिเค।" เค•ेเคตเคฒ เคงเคจ เคธे เค—เคฐीเคฌ เคนी เคจเคนीं, เคœो เคตिเคšाเคฐों เคธे เคญी เค—เคฐीเคฌ เคฒोเค— เคนैं' -เคถिเค•्เคทเค• เค•ो เค‰เคจเค•े เคชाเคธ เคญी เคœाเคจा เคชเฅœेเค—ा। ...  เคฎैं เค•เคนเคคा เคนूँ -เคฎुเค•्เคค เค•เคฐो ; เคœเคนाँ เคคเค• เคนो เคธเค•े เคฒोเค—ों เค•े เคฌเคจ्เคงเคจ เค–ोเคฒ เคฆो।... เคœเคฌ เคคुเคฎ เค…เคชเคจे เคธुเค– เค•ी เค•ाเคฎเคจा เค•ो เคธเคฎाเคœ เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคฒिเค เคค्เคฏाเค— เคธเค•ोเค—े เคคเคฌ เคคुเคฎ เคญเค—เคตाเคจ เคฌुเคฆ्เคง เคฌเคจ เคœाเค“เค—े, เคคเคฌ เคคुเคฎ เคฎुเค•्เคค เคนो เคœाเค“เค—े !" เคฏे 'เคถीเค•्เคทा เคนिंเคŸ' เคฏเคฆि BsDs,เคฐाเคจेเคฆा -เคช्เคฐเคฆा-เคœीเคคेเคฆा, Amit-Anupdtt, เคฐेเคตเคธเคฎी, AA-Sdip, pintu- brhmde, shsh, Rcm, rjm, app, arunb, เคฏเคฆि เคธเคฎเค เคธเค•ें เคคो เคตे เคธ्เคตเคฏं เคฆेเคนाเคง्เคฏाเคธ (เคญेंเฅœเคค्เคต) เค•े เค†เคค्เคฎเคธเคฎ्เคฎोเคนเคจ เคธे เคฎुเค•्เคค เคนो เค•เคฐ เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคฎुเค•्เคค เคนोเคจे เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं , เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคตे เคญी Be and Make เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคจेเคคा เคฌเคจ เคธเค•เคคे เคนैं।]










เค•ोเคˆ เคŸिเคช्เคชเคฃी เคจเคนीं: