About Me

My photo
Active worker of Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal.

Sunday, January 13, 2013

ЁЯФ▒ЁЯФЖЁЯЩП" рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░" /(рж╕্ржмাржоীржЬীрж░ рж╢িржХ্рж╖া ржЪিржи্рждা) (Swamiji's educational thoughts : рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╡िрдЪाрд░ ) [SVHS-4.1 : рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдФрд░ рд╣рдоाрд░ी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा" рдЕрдз्рдпाрдп - 4 : рд╢िрдХ्рд╖ा : рд╕рдорд╕्рдд рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХी рд░ाрдордмाрдг рдФрд╖рдзि ! ] [рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा-рдиीрддि : реР рд╢्рд░ी рдЧुрд░ुрд╡े рдирдоः 'рд╡िрдж्рдпा рдЧुрд░ुрдоुрдЦी'- рд╢ीрдХ्рд╖ाрд╡рд▓्рд▓ी рдоें рдмреЬी 'рдИ ' рдХ्рдпों ?]

 рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╡िрдЪाрд░ 
 
     рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдЖрднाрд╡ рд╣ी рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХे рд╕рдорд╕्рдд рджुःрдЦों рдХा рдХाрд░рдг рд╣ै। рдпрд╣ рджुःрдЦ рдХेрд╡рд▓ рд▓ौрдХिрдХ рд╡िрдкрди्рдирддा рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै। рд╣рдоें рдЙрдкाрд░्рдЬрди рдХрд░рдиे рдХा рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдЕрд╡рд╕рд░ рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрддा рд╣ै। рдЬिрддрдиी рдЖрдорджрдиी рд╣ोрддी рд╣ै, рдЙрддрдиे рдоें рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХा рдаीрдХ рд╕े рднрд░рдг рдкोрд╖рдг рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрддा рд╣ै। рдпрджि рдЬीрд╡рди рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рдпोрдЧ्рдп рднोрдЬрди рдоिрд▓ рднी рдЬाрддा рд╣ै, рддो рд░рд╣рдиे рдХे рд▓िрдпे рдШрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै । рдЧंрднीрд░ рдмीрдоाрд░ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдЙрдкрдЪाрд░ рдХрд░ाрдиे рдХा рдХोрдИ рдк्рд░ाрд╡рдзाрди рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै । рд╕ाрдоाрди्рдп рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рддो рджूрд░ рдХी рдмाрдд рд╣ै, рдЙрд╕рдХा рдмрд╣ुрдд рдЫोрдЯा рд╕ा рднाрдЧ рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрддा рд╣ै । рдЕрдзिрдХांрд╢ рджेрд╢рд╡ाрд╕ी рдЙрд╕ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рд╣ैं। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣рддे рдеे -рд╕рдЪ्рдЪी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдпे рд╕рднी рджुःрдЦ рджूрд░ рдХिрдпे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं।'
          рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдорди рдХी рдкीреЬा рддो рдФрд░ рднी рдЧрд╣рд░ी рдеी। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдорди рдоें рдЬो рдкीреЬा рдеी, рд╢्рд░ी  рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी рдХे рдорди рдоें рдЬो рд╡्рдпрдеा рдеी, рд╡рд╣ी рд╡्рдпрдеा рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рд╣ृрджрдп рдоें рд╕ंрдЪाрд░िрдд рд╣ुрдИ рдеी। рдпुрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╣ी рдЙрдирдХे рдкिрддा рдХा рджेрд╣ाрди्рдд рд╣ो рдЧрдпा рдеा, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХी рд╕्рдеिрддि рдЗрддрдиी рджрдпрдиीрдп рд╣ो рдЧрдпी рдеी рдХि рдоाँ-рдмрд╣рди-рднाрдЗрдпों рдХो рдаीрдХ рд╕े рднोрдЬрди рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрддा рдеा। рдиौрдХрд░ी рдХे рд▓िрдпे рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं рддो  рдХрд╣ीं рдиौрдХрд░ी рдирд╣ीं рдоिрд▓рддी। рдЗрди рд╕рдм рджुःрдЦों рдХो рднोрдЧрдиे рдХे рдмाрдж рдЖрдЧे рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЬो рджुःрдЦ рдоिрд▓ा рд╡рд╣ рднी рдХрдо рдирд╣ीं рдеा। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХे рджेрд╣ाрди्рдд рд╣ो рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдХा рджुःрдЦ рдФрд░ рдкрд░िрд╡्рд░ाрдЬрдХ рдЬीрд╡рди рд╢ुрд░ू рд╣ोрдиे рдХे рдкрд╣рд▓े рдЬो рджुःрдЦ-рдХрд╖्рдЯ рднोрдЧрдиा рдкреЬा рд╡рд╣ рднी рдХрдо рдорд░्рдоाрди्рддрдХ рдирд╣ीं рдеा। рдмреЬाрдирдЧрд░/рдмрд░ाрд╣рдирдЧрд░ ?  рдоें рджूрд╕рд░ों рдХे рджिрдпे рдкैрд╕े рд╕े рднाреЬे рдкрд░ ' рднूрддों рд╡ाрд▓ा рдордХाрди ' рд▓ेрдХрд░ рд░рд╣рдиा рдкреЬा, рдЬрд╣ाँ рд╣рд░ рд░ोрдЬ рд╕ाрдЧ-рднाрдд рдЦाрдиे рдХो рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрддा рдеा। рдХिрд╕ी рджिрди рдирдордХ-рднाрдд рдоिрд▓ рдЧрдпा, рдХिрд╕ी рджिрди рднाрдд рдХे рд╕ाрде рд╕ाрдЧ рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓ा, рдХिрд╕ी рджिрди рдирдордХ рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓ा, рдХिрд╕ी рджिрди рднाрдд рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрддा рдеा। рд▓ंрдЧोрдЯी рдХे рдЙрдкрд░ рд▓рдкрдЯрдиे рд╡ाрд▓ा рдзोрддी рд╕рдмों рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рд╣ी рд╣ोрддा рдеा, рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЧुрд░ुрднाрдИ рдХे рд▓िрдпे рдЕрд▓рдЧ- рдЕрд▓рдЧ рдзोрддी рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдирд╣ीं рдеी । рдРрд╕ा рднी рд╣ुрдЖ рдеा рдХि рд╕рд░्рд╡рдд्рдпाрдЧी рдаाрдХुрд░ рдХी рдЬो рд╕рди्рддाрди рдХिрд╕ी рдХाрдо рд╕े рдмाрд╣рд░ рдЬाрдпेंрдЧे, рдЙрд╕ рдзोрддी рдХो рд╕िрд░्рдл рд╡े рд╣ी рдмांрдз рдХрд░ рдиिрдХрд▓ेंрдЧे। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдкाрд╕ рдХोрдИ рдоिрд▓рдиे рдЖрддा, рддो рдХोрдИ рдЧुрд░ु рднाрдИ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рд╢рд░ीрд░ рдкрд░ рдЪाрджрд░ рдбाрд▓ рджेрддे рд╣ैं। рдЬрдм рднोрдЬрди рдХा рдШोрд░ рдЖрднाрд╡ рд╣ो рдЬाрддा, рддрдм рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣рддे- " рдЖрдЬ рднोрдЬрди рдкрдХाрдиे-рдЦाрдиे рдХा рдХोрдИ рдЭंрдЭрдЯ рдирд╣ीं рд╣ै, рдХुрдЫ рдоिрд▓ा рдирд╣ीं рд╣ै, рдЖрдЬ рдкूрд░ा рдЕрд╡рдХाрд╢ рд╣ै।  рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЖрдЬ рдмрд╣ुрдд рд╕ाрдзрди-рднрдЬрди рд╣ोрдЧा, рдЦूрдм рдЬрдк-рдз्рдпाрди рд╣ोрдЧा, рдЦूрдм рд╢ाрд╕्рдд्рд░-рдкाрда рд╣ोрдЧा, рдЦूрдм рднрдЬрди рд╣ोрдЧा। " рдХ्рдпा рд╣рдорд▓ोрдЧ рдРрд╕े рдХрд╖्рдЯ рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рднी рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं ?
          рдоाँ рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдХिрддрдиा рдХрд╖्рдЯ рдеा ! реЮрдЯी рд╣ुрдИ рд╕ाреЬी рдоें рдЧिрдЯ्рдЯрдаा рдмांрдз рдХрд░ рдкрд╣рдиी рд╣ैं। рдХ्рдпोंрдХि рдЬाрддे рд╕рдордп рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी рдХो рдХрд╣ рд░рдЦा рдеा, " рддुрдо, рдХाрдоाрд░рдкुрдХुрд░ рдоें рд░рд╣рдиा, рд╢ाрдХ рдмो рджेрдиा, рд╕ाрдЧ-рднाрдд рдЦाрдиा рдФрд░ рд╣рд░िрдиाрдо рдХрд░рдиा।" -- " рджेрдЦो, рдХिрд╕ी рдХे рд╕ाрдордиे рдПрдХ рдкैрд╕े рдХे рд▓िрдпे рднी рд╣ाрде рдордд рдлैрд▓ाрдиा, рдЕрд░्рдеाрдд рдХिрд╕ी рд╕े рдХुрдЫ рдоांрдЧрдиा рдирд╣ीं। " рд╕ाрдЧ рдмुрди рджेрдиा рдФрд░ рдЦा рд▓ेрдиा।" рдЗрддрдиे рд╕ाрд░े рдХрд╖्рдЯों рдХो рдЙрдирд▓ोрдЧों рдиे рдХिрд╕рдХे рд▓िрдпे рднोрдЧा рдеा ?..рд╣рдо рдордиुрд╖्рдпों рдХे рд▓िрдпे ! рдордиुрд╖्рдп рдпрд╣ाँ рдХिрддрдиा рджुःрдЦ рднोрдЧ рд░рд╣ा рд╣ै (рдЧрди्рджी рдиाрд▓ी рдХे рдХीреЬे рдЬैрд╕ा рдХिрд▓рдмिрд▓ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। ), рдЙрд╕ рджुःрдЦ рдХो рдХौрди рджूрд░ рдХрд░ेрдЧा? рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдоाँ рдХрд╣рддी рдеी рди, " рдХ्рдпा рд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдпрд╣ाँ рд░рд╕рдЧुрд▓्рд▓ा рдЦाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЖрдпे рдеे ? рд╣рдорд▓ोрдЧ рд╕рднी рдордиुрд╖्рдпों рдХे рдкाрдк, рддाрдк, рджुःрдЦ-рдХрд╖्рдЯ рдХो рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдпे рд╣ी рддो рдЖрдпे рд╣ैं; рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг  рднी рдЗрд╕ी рд▓िрдпे рдЖрдпे рд╣ैं, рдоैं рднी рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЖрдИ рд╣ूँ।"
      рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдХрд░ рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдЬीрд╡рди рдХा, рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдХा рдЪрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп (рдиिрд░्рд╡िрдХрд▓्рдк рд╕рдоाрдзि) рдФрд░ рдЙрд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХा рдЙрдкाрдп рд╕ीрдЦ рд▓िрдпा рдеा। рдлिрд░ рдХрдаोрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдХे рдЙрд╕ рдкрд░рдо-рд╡рд╕्рддु рдпा 'рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди' рдХो рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा। [...рдПрдХ рджिрди рд╕ाрдпंрдХाрд▓ рдз्рдпाрди рдХрд░рддे-рдХрд░рддे рдирд░ेрди्рдж्рд░рдиाрде рдЕрдк्рд░рдд्рдпाрд╢िрдд рд░ूрдк рд╕े.... рдорд╣ाрдк्рд░рд▓рдп, рдиिрд░्рд╡िрдХрд▓्рдк рд╕рдоाрдзि рдоें рдбूрдм рдЧрдП। рдЗрди्рдж्рд░िрдпрдЧ्рд░ाрд╣ рдж्рд╡ैрддрдк्рд░рдкंрдЪ рдоाрдиो рдорд╣ाрд╢ूрди्рдп рдоें рд▓ीрди рд╣ो рдЧрдпा। рджेрд╢-рдХाрд▓- рдиिрдоिрдд्рдд рд╕े рдкрд░े рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рдиिрдЬ-рдмोрдз -рд╕्рд╡рд░ुрдк рдЖрдд्рдоा рдЕрдкрдиी рдорд╣िрдоा рдоें (рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж рдоें) рд╕्рдеिрдд рд╣ुрдИ। рд╡рд╣ рдХैрд╕ी рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╣ै рдпрд╣ рдоाрдирд╡ी рднाрд╖ा рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рдирд╣ीं рд╣ुрдИ рд╣ै -рд╣ो рд╣ी рдирд╣ीं рд╕рдХрддी। рдХाрдлी рджेрд░ рдмाрдж рдЙрдирдХी рд╕рдоाрдзि рднंрдЧ рд╣ुрдИ। "рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा рдХि рдЙрдирдХा рдорди рдЙрд╕ рд╕्рдеिрддि рдоें рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдХाрдордиाрд╢ूрди्рдп рд╣ोрдиे рдкрд░ рднी, рдПрдХ рдЕрд▓ौрдХिрдХ рд╢рдХ्рддि рдЙрди्рд╣ें рдЙрдирдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз, рдЬрдмрд░рджрд╕्рддी рдкंрдЪेрди्рдж्рд░िрдпрдЧ्рд░ाрд╣्рдп рдмाрд╣्рдп рдЬрдЧрдд рдоें рдЙрддाрд░рдХрд░ рд▓ा рд░рд╣ी рд╣ै। рд╡ि режрдЪ реж ренрек]   рдЙрд╕ рдЕрдиिрд╡рд░्рдЪрдиीрдп рдЖрдирди्рдж рдХे  рд╣िрд▓ोрд░े  рдоें рдПрдХ рдмाрд░ рдбूрдмрдХी рд▓рдЧा рд▓ेрдиे рдХे рдмाрдж, рдЙрдирдХे рдорди рд╕े рд╡िрд╢्рд╡-рдХрд▓्рдпाрдг рдХी рдЪिрди्рддा рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдУрдЭрд▓ рд╣ो рдЧрдпी рдеी। рд╡े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рдХे рдкाрд╕ рдЬा рдХрд░ рдмोрд▓े,` рдаाрдХुрд░ рдХुрдЫ рдРрд╕ा рдХрд░ рджीрдЬिрдП рдХि " рдоैं рдиिрд░ंрддрд░ рдЙрд╕ी рдиिрд░्рд╡िрдХрд▓्рдк рд╕рдоाрдзि рдХे рдЖрдирди्рдж рдоें рдбूрдмा рд░рд╣ рд╕рдХूँ।'  рдХिрди्рддु рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рд╕ुрдирдХрд░, рдЕрдкрдиे рд╕рдмрд╕े рдк्рд░िрдп рд╢िрд╖्рдп рдХी рднрд░्рдд्рд╕рдиा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХрд╣рддे рд╣ैं, " рдЕрд░े рддूँ  .... рдпрд╣ рдмाрдд рдХрд╣рддा рд╣ै ? рдЫि: ! рдЫिः ! рдРрд╕ी рдмाрдд рддूँ рдиे рд╕ोрдЪ рднी рдХैрд╕े рд▓िрдпा ? рдмाрд░ рдмाрд░ рдпрд╣ी рдмाрдд рдХрд╣рддे рддुрдЭे рд▓рдЬ्рдЬा рдирд╣ीं рдЖрддी ?  рдЬрдмрдХि рдЬрдЧрдд рдоें рдЗрддрдиा рджुःрдЦ рд╣ै, рдЗрддрдиा рдХрд╖्рдЯ рд╣ै ! рддुрдо рд╕्рд╡рдпं рдм्рд░рд╣्рдоाрдирдирдж рдоें рдбूрдмे рд░рд╣ोрдЧे ? рдЙрдирдХी рдУрд░ рджेрдЦोрдЧे рднी рдирд╣ीं ? рддुрдо рдЙрдирдХो рджेрдЦрдиा, рдЙрдирдХो рдоुрдХ्рдд рдХрд░рдиा, рдЙрдирдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рдиा, рдЙрдирдХे рдмंрдзрдиों рдХो рдЦोрд▓ рджेрдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░рдиा। рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдХрд╣ा, " рдорд╣ाрд╢рдп, рдпрд╣ рд╕рдм рдоुрдЭрд╕े рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा। " рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдмोрд▓े -" рдоुрдЭрд╕े рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा рдоाрдиे ? рддेрд░ी рд╣рдб्рдбी рдХрд░ेрдЧी।" 
      рдФрд░ рдЙрд╕ी рд╕рдордп рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рд╕े рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдоाрдирд╡-рдЬाрддि рдХे рдк्рд░рддि рдЙрд╕ рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдХो, рдЙрд╕ рджुःрдЦ рдХो рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा। рдРрд╕ा рдХोрдИ рджूрд╕рд░ा рдЙрджाрд╣рд░рдг рдоाрдирд╡рддा рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдвूँрдврдиे рд╕े рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓рддा рд╣ै!  рдЙрд╕ рдШрдЯрдиा рдХे рдмाрдж, рд╕рднी рдордиुрд╖्рдпों рдХा рджुःрдЦ , рдХेрд╡рд▓ рд▓ौрдХिрдХ рджुःрдЦ рд╣ी рдирд╣ीं  - рдЬрдирд╕ाрдзाрд░рдг рдХी рдЧрд░ीрдмी, рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╡ैрдордирд╕्рдп, рдпा рдХेрд╡рд▓ рднूрдЦ, рдЕрднाрд╡, рдЕрд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрджि рд╕ाрдоाрди्рдп рджुःрдЦों рдиे рд╣ी рдирд╣ीं ,  рдмрд▓्рдХि рд╡рд╣ рджुःрдЦ рдЬिрд╕рдХी рдХोрдИ рд╕ीрдоा рдирд╣ीं рд╣ै, рдЬो рджुःрдЦ рдордиुрд╖्рдп рдХे рднрд╡рдмрди्рдзрди рдоें рдмंрдзे рд░рд╣рдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╣ै, рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рдЬिрд╕ рдоुрдХ्рддि рдХी рдЖрдХांрдХ्рд╖ा рд╕े рдЖрд░्рдд  рдХ्рд░ंрджрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं-  рдЙрдирдХी рдЙрд╕ी рдкीреЬा рдиे рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдХे рд╣ृрджрдп рдоें рдЕрдкрдиा рдШрд░ рдмрдиा рд▓िрдпा рдеा। 
[- " рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा - " рдмрд╣ुрдЬрдирд╣िрддाрдп , рдмрд╣ुрдЬрди-рд╕ुрдЦाрдп рдХрд░्рдо рдХрд░ूँрдЧा , рдЕрдкрд░ोрдХ्рд╖ाрдиुрднूрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╕рдд्рдп рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░ूँрдЧा। рдЗрд╕ рдорд╣рддी рдХाрдордиा рдХा рд╕ूрдд्рд░ рдкрдХреЬрдХрд░ рдЙрдирдХा рдорди рдиिрд░्рд╡िрдХрд▓्рдк рд╕्рдеिрддि рдоें рд▓ौрдЯ рдЖрдпा। рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा рдХि рдЬрдЧрдд рдХे рджुःрдЦ рдФрд░ рджैрди्рдп рд╕े рдкीреЬिрдд рдоोрд╣рдн्рд░ाрди्рдд (Hypnotized) рдЬीрд╡ों рдХो, рд╕्рд╡рдпं рдЬ्рдЮाрдиाрдоृрдд рд╕े рдкрд░िрддृрдк्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕ рдЕрдоृрдд рдХा рдкाрди рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рднाрд░рдд рдк्рд░ाрдЪीрди рдорди्рдд्рд░рдж्рд░рд╖्рдЯा рдЛрд╖िрдпों рдХी рддрд░рд╣ рдЙрди्рд╣ें рднी рдоेрдШ-рдЧрдо्рднीрд░ рд╕्рд╡рд░ рд╕े рдкुрдХाрд░рдиा рд╣ोрдЧा 
"рд╢ृрдг्рд╡рди्рддु рд╡िрд╢्рд╡े рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ा рдЖ рдпे рдзाрдоाрдиि рджिрд╡्рдпाрдиि рддрд╕्рдеुः॥реи।рел॥

******
рд╡ेрджाрд╣рдоेрддं рдкुрд░ुрд╖ं рдорд╣ाрди्рддрдо् рдЖрджिрдд्рдпрд╡рд░्рдг рддрдорд╕ः рдкрд░рд╕्рддाрдд्॥

рддрдоेрд╡ рд╡िрджिрдд्рд╡ाрддिрдоृрдд्рдпुрдоेрддि рдиाрди्рдпः рдкंрдеा рд╡िрдж्рдпрддेрд╜рдпрдиाрдп॥"

'рд╣े рдЕрдоृрдд рдХे рдкुрдд्рд░ों ! (рдоाрдирд╡рдоाрдд्рд░ рдХे рдк्рд░рддि рдпрд╣ рд╕рдо्рдмोрдзрди  - 'рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ाः', рд╢рд░ीрд░ рдХो рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдоा рдХो рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै।) рд╕ुрдиो, рд╣े рджिрд╡्рдпрдзाрдорд╡ाрд╕ी рджेрд╡рдЧрдг !! рддुрдо рднी рд╕ुрдиो, рдоैंрдиे рдЙрд╕ рдЖрджिрдд्рдп рдХे рд╕рдоाрди рджैрджीрдк्рдпрдоाрди рдкुрд░ाрддрди рдкुрд░ुрд╖ (рдм्рд░рд╣्рдо -рдЕрд╡рддाрд░ рд╡рд░िрд╖्рда) рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ै, рдЬो рд╕рдорд╕्рдд рдЕрдЬ्рдЮाрди-рдЕрди्рдзрдХाрд░ рдФрд░ рдоाрдпा рдХे рдкрд░े рд╣ै । рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕ рдкुрд░ुрд╖ рдХी рдЬाрдирдХрд░ рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдоृрдд्рдпु рдкрд░ рд╡िрдЬрдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдоृрдд्рдпुंрдЬрдп рд╣ोрдиे рдХा рдЕрди्рдп рдХोрдИ рдоाрд░्рдЧ рдирд╣ीं। ' (-- рд╢्рд╡ेрддाрд╢्рд╡рддрд░ो-рдкрдиिрд╖рдж् ॥ реи।рел, рей।рео॥) рд╣िрди्рджुрдзрд░्рдо рдкрд░ рдиिрдмंрдз /рд╡ि реж рд╕ा реж рез/резреи]

" рд╣े рдЕрдоृрдд рдХे рдкुрдд्рд░ рд╕ुрдиो,  рд╣े рджिрд╡्рдпрдзाрдо рдХे рдиिрд╡ाрд╕ी рд╕ुрдиो, рдоुрдЭे рдоाрд░्рдЧ рдоिрд▓ рдЧрдпा рд╣ै। рдЬो рдЕрди्рдзрдХाрд░ рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХे рдкрд░े рд╣ै, рдЙрд╕े рдЬाрди рд▓ेрдиे рдкрд░ рд╣рдо рдоृрдд्рдпु рдХे рдкрд░े рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं। ( рдоाрдпा рдФрд░ рдн्рд░рдо/реи/релрео)  

" рд╣े рдЕрдоृрддрдкुрдд्рд░ो ! рд╕ुрдиो, рд╣े рдж्рдпुрд▓ोрдХрд╡ाрд╕ी рджेрд╡рддाрдУं ! рд╕ुрдиो, рдоैंрдиे рдПрдХ рдРрд╕ी рдХिрд░рдг (ray- рдЬ्рдпोрддि) рджेрдЦ рд▓ी рд╣ै, рдЬो рд╕рднी рдЕंрдзрдХाрд░ों рдФрд░ рд╕рднी рд╕ंрд╢рдпों рдХे рдЙрд╕ рдкाрд░ рд╣ै। рд╡рд╣ рдкुрд░ाрддрди (Ancient One-рдм्рд░рд╣्рдо) рдоुрдЭे рдоिрд▓ рдЧрдпा рд╣ै। " рдЗрд╕рдХा рдоाрд░्рдЧ рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдоें рд╕рди्рдиिрд╣िрдд рд╣ै। (реп/резрейреж)  
   
" рд╣े рдЕрдорд░рддा рдХे рдкुрдд्рд░ों, рд╡े рд╕рдм рдЬो рдЗрд╕ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдФрд░ рд╡े рд╕рдм рдЬो рдКрдкрд░ рд╕्рд╡рд░्рдЧों рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं, рд╕ुрдиो, рдоैंрдиे рд░рд╣рд╕्рдп рдХो рдкा рд▓िрдпा рд╣ै , рдорд╣ाрди рдЛрд╖ि рдХрд╣рддा рд╣ै , ' рдоैंрдиे рдЙрд╕े рдкा рд▓िрдпा рд╣ै, рдЬो рд╕рдорд╕्рдд рдЕंрдзрдХाрд░ рд╕े рдкрд░े рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕ी рдХी рдЕрдиुрдХрдо्рдкा рд╕े рд╣рдо рднрд╡рд╕ाрдЧрд░ рдХे рдкाрд░ рд╣ोрддे рд╣ैं। ' (рдЙрдкाрд╕्рдп рдФрд░ рдЙрдкाрд╕рдХ/рей /реиреиреи)      

" рд╣े рдЕрдоृрдд рдХे рдкुрдд्рд░ो, рд╣े рджिрд╡्рдпрдзाрдордиिрд╡ाрд╕िрдпो, рд╕ुрдиो - рдоैंрдиे рдЕрдЬ्рдЮाрдиाрди्рдзрдХाрд░ рд╕े рдЖрд▓ोрдХ рдоें рдЬाрдиे рдХा рд░ाрд╕्рддा рдкा рд▓िрдпा рд╣ै। рдЬो рд╕рдорд╕्рдд рддрдо рдХे рдкाрд░ рд╣ै, рдЙрд╕рдХो рдЬाрдирдиे рдкрд░ рд╣ी рд╡рд╣ाँ рдЬाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै - рдоुрдХ्рддि рдХा рдФрд░ рдХोрдИ рджूрд╕рд░ा рдЙрдкाрдп рдирд╣ीं। " (рд░ाрдЬрдпोрдЧ -рдЕрд╡рддрд░рдгिрдХा/рез/рейрео)   

" рд╣े рдЕрдорд░ рдкुрдд्рд░ो, рдоेрд░े рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпो, рдпрд╣ рд╣рдоाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЬрд╣ाрдЬ рдпुрдЧों рд╕े рд╕рдн्рдпрддा рдХो рд▓े рдЖрддा , рд▓े рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдиे рдЕрдкрдиी рдЕрддुрд▓рдиीрдп рд╕рдо्рдкрджा рд╕े рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рд╕рдоृрдж्рдз рдмрдиाрдпा рд╣ै। рдЕрдиेрдХ рдЧौрд░рд╡рдкूрд░्рдг рд╢рддाрдм्рджिрдпों рддрдХ рд╣рдоाрд░ा рдпрд╣ рдЬрд╣ाрдЬ рдЬीрд╡рди-рд╕ाрдЧрд░ рдоें рдЪрд▓рддा рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ рдХрд░ोреЬों рдЖрдд्рдоाрдУं рдХो рдЙрд╕рдиे рджुःрдЦ рд╕े рджूрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдЙрд╕ рдкाрд░ рдкрд╣ुँрдЪाрдпा рд╣ै। рдЖрдЬ рд╢ाрдпрдж рдЙрд╕рдоें рдПрдХрдЫेрдж рд╣ो рдЧрдпा рд╣ो рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рд╡рд╣ рдХ्рд╖рдд рд╣ो рдЧрдпा рд╣ो, рдпрд╣ рдЪाрд╣े рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЧрд▓рддी рд╕े рдпा рдЪाрд╣े рдХिрд╕ी рдФрд░ рдХाрд░рдг рд╕े। рддुрдо рдЬो рдЗрд╕ рдЬрд╣ाрдЬ рдкрд░ рдЪреЭे рд╣ुрдП рд╣ो , рдЕрдм рдХ्рдпा рдХрд░ोрдЧे ? рдХ्рдпा рддुрдо рджुрд░्рд╡рдЪрди рдХрд╣рддे рд╣ुрдП рдЖрдкрд╕ рдоें рдЭрдЧреЬोрдЧे ? рдХ्рдпा рддुрдо рдоिрд▓рдХрд░ рдЙрд╕ рдЫेрдж рдХो рдмрди्рдж рдХрд░рдиे рдХी рдкूрд░्рдг рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░ोрдЧे ? рд╣рдо рд╕рдм рд▓ोрдЧों рдХो рдЕрдкрдиी рдкूрд░ी рдЬाрди рд▓реЬाрдХрд░ реЩुрд╢ी реЩुрд╢ी рдЙрд╕े рдмрди्рдж рдХрд░ рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП।  рдЕрдЧрд░ рди рдХрд░ рд╕рдХे рддो рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдХो рдПрдХ рд╕ंрдЧ рдбूрдм рдорд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдкрд░ рдХिрд╕ी рдХे рд▓िрдП рд╢ुрднेрдЪ्рдЫाрдпें рдЫोреЬрдХрд░ рдмुрд░े рд╢рдм्рдж рд╣рдоाрд░े рдоुँрд╣ рд╕े рди рдиिрдХрд▓ें। (" This national ship of ours, ye children of the Immortals, my countrymen, .......  Let us all gladly give our hearts' blood to do this; and if we fail in the attempt, let us all sink and die together, with blessings and not curses on our lips.---рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдо рд╕рднी рджेрд╢рд╡ाрд╕ी рдЙрд╕ी рдЕрдоृрдд рдХे рдкुрдд्рд░ рд╣ैं ! )      
   
"рж╕্ржмাржоীржЬীрж░ рж╢িржХ্рж╖া ржЪিржи্рждা рж╕েржЗ ржнржмржмржи্ржзржи ржЫেржжেрж░ ржмিржж্ржпাрж░ ржЕржзিржХাрж░ ржоাржиুрж╖ржХে ржжেрзЯ।"  
рдЗрд╕рд▓िрдП 'рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░' рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдЙрд╕ рд╡िрдж्рдпा рд╕े рд╣ै рдЬो рдордиुрд╖्рдп-рдоाрдд्рд░  рдХो рдЙрд╕ी рднрд╡рдмंрдзрди (рдЬрди्рдо-рдорд░рдг рдХा рдЪрдХ्рд░) рдХो рдХाрдЯ рджेрдиे рдХी рд╡िрдж्рдпा (4 -рдпोрдЧ) рд╕ीрдЦрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рд╕्рдХूрд▓ рдХे рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо (curriculum) рдоें рдХौрди рдХौрди рд╡िрд╖рдп рд╣ोंрдЧे, рдЙрди्рд╣ें рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ (10+2, рдпा 10+3, рдХрд░рдХे ) рдкреЭाрдиा рд╣ोрдЧा ?---рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХा рдХोрдИ рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдирд╣ीं рдЖрдпे рдеे। рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕े рд╣рдоें рд╡ैрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд▓ेрдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рднी рдирд╣ीं рд╣ै। 
           рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрдЪाрд░ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ोрдЧ рд╣ैं। рдпрдж्рдпрдкि, рд╡ैрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рднी рджी рд╣ै, рдмिрд▓्рдХुрд▓ рди рджी рд╣ो рд╡ैрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ै। рдХिрди्рддु ' рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░' рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдЙрд╕ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕े рд╣ै, рдЙрд╕ рд╡िрдж्рдпा рд╕े рд╣ै - рдЬिрд╕ рд╡िрдж्рдпा рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдХे рдордиुрд╖्рдп рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдмрди्рдзрдиों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै! " рд╕ा рд╡िрдж्рдпा рдпा рд╡िрдоुрдХ्рддрдпे !" - рд╡рд╣ी рд╡िрдж्рдпा рд╕рдЪ्рдЪी рд╡िрдж्рдпा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдоुрдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЙрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдоुрдХ्рддि-рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд╡िрдж्рдпा рдпा рд╢िрдХ्рд╖ा-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХे рджेрд╢ рдоें рдмрд╣ुрдд рдк्рд░ाрдЪीрди рдпुрдЧ рд╕े рд╣ी рдЪрд▓рддी рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै। рддैрдд्рддрд░ीрдп рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдоें рдЙрд╕ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдПрдХ рдЕрдз्рдпाрдп рдХा рдиाрдо рд╣ी " рд╢ीрдХ्рд╖ा-рд╡рд▓्рд▓ी " рд╣ै।  рд╡ेрдж рдХे рдЫрд╣ рдЕंрдЧों рдоें рдПрдХ рдХा рдиाрдо- 'рд╢िрдХ्рд╖ा ' рд╣ै। рдпрд╣ рд╢िрдХ्рд╖ा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рд╢िрдХ्рд╖ा рдпा 'рд╡рд░्рдг рд╢िрдХ्рд╖ा ' рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ै। 
       рдпрд╣ाँ рдз्рдпाрди рджेрдиे рдпोрдЧ्рдп рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рддैрдд्рддрд░ीрдп рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдХे рд╢ीрдХ्рд╖ाрд╡рд▓्рд▓ी рдоें ' рд╢ ' рдХे рд╕ाрде рдИ--рдХाрд░ рдЕрд░्рдеाрдд рджीрд░्рдШ 'рдИ' рдХी рдоाрдд्рд░ा рд▓рдЧी рд╣ुрдИ рд╣ै। рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдарддा рд╣ै рдХि рдХ्рдпा рд╡ेрдж рдоें 'рдИ' рдХी рдоाрдд्рд░ा рдХ्рдпा рд╡ैрд╕े рд╣ी рд▓рдЧा рджी рдЧрдпी рд╣ोрдЧी ? рдЕрддрдПрд╡ рдРрд╕ा рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ाँ 'рд╢िрдХ्рд╖ा' рдХे рдХिрд╕ी рдЧूреЭрддрд░ рдЕрд░्рде рдХो рдЗंрдЧिрдд рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдФрд░ " рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░ " рдЙрд╕ी 'рд╢िрдХ्рд╖ाрддрдд्рд╡' рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╣ै। рд╡ेрдж, рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдоें рд▓рдЧрддा рд╣ै, 'рд╢ ' рдоें 'рдИ'-рдХाрд░ рд▓рдЧा рдХрд░ рдЙрд╕ी рдорд╣ाрди рд╢ीрдХ्рд╖ा рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рдЧрдпी рд╣ै। рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЙрдкрд░ी рддौрд░ рд╕े рджेрдЦрдиे рдкрд░ рдпрд╣ рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ाँ рднी рд╕्рд╡рд░ рдпा рд╡рд░्рдг рдХे рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг-рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рджी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै, рдХिрди्рддु рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдпрд╣ाँ рд╕ंрдХेрдд рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп 'рд╢िрдХ्рд╖ा'  рдХी рддрд░рдл рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै-"рдЖрдиंрджрдо рдм्рд░ाрд╣्рдордгो рд╡िрдж्рд╡ाрди  рди рдмिрднेрддि рдХрджाрдЪрди " -(рддैрдд्рддिрд░ीрдп-рдЙрдкрдиिрд╖рдж: 2.3.1)[“рдЬो рдм्рд░рд╣्рдо рдХे рдЖрдирди्рдж рдХो рдЬाрдирддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдХрднी рднрдпрднीрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा।” рдЬिрд╕рдХो рдЬाрдирдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рдоृрдд्рдпु рдкрд░ рд╡िрдЬрдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै। рддुрдо рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ рд╣ो : рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рд╡рд╣ рдЪीрдЬ рджी рдЧрдИ рд╣ै। рдпрд╣ рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рд╡рд╣ां рд╣ै। ]  рдХ्рдпोंрдХि рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें "рд╢ी" рдХो рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рд╢рдм्рдж рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЕрд░्рде рднी рд╣ै। "рд╢ी" рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै- 'рдк्рд░рд╢ाрди्рддि (tranquility)' рдФрд░ рдИрдХ्рд╖ा рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै рджेрдЦрдиा, рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा, рдФрд░ рдЬाрди рд▓ेрдиा। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╢ी + рдИрдХ्рд╖ा = рд╢ीрдХ्рд╖ा рдХा рдЕрд░्рде рд╣ुрдЖ -рдЙрд╕ рдЖрдирди्рджрдордп рддрдд्рд╡ (рдкрд░рдо рдк्рд░рд╢ाрди्рддि) рдХो рджेрдЦ рд▓ेрдиा- `To Behold That Tranquility' (рдЖрдд्рдо-рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ )। рдЙрд╕ рдЕрдирди्рдд рд╢ाрди्рддि рдХे рдЖрдирди्рдж рдХो рджेрдЦрдиे, рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдпा рдЬाрдирдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рдмрдиा рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рд╡िрдж्рдпा рдХो рд╣ी "рд╢ीрдХ्рд╖ा " рдХрд╣рддे рд╣ैं। 
         'рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░' рд╣рдоें рдЙрд╕ी рдЕрд╡рд╕्рдеा рддрдХ рд▓े рдЬाрддे рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे  рдХрд╣ा рд╣ै, рдХि рдкрд╣рд▓े рдордиुрд╖्рдпों рдХो рд╡рд░्рдг рдкрд░िрдЪрдп рд╕िрдЦाрдУ, рдкрдврдиा-рд▓िрдЦрдиा рд╕िрдЦाрдУ।  рд╢िрдХ्рд╖ा рдпрджि рдЫाрдд्рд░ों рдХे рдкाрд╕ рди рдЖ рд╕рдХे, рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХे рдкाрд╕, рд╡िрдж्рдпा рдХे рдкाрд╕ рдирд╣ीं рдЖ рд╕рдХे- рддो рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХो рд╣ी рдЫाрдд्рд░ों рдХे рдкाрд╕, рддुрдо्рд╣ाрд░े рджेрд╢ рдХे рдЧрд░ीрдм рдЗрдд्рдпाрджि рд▓ोрдЧों рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдиा рдкреЬेрдЧा।
    рдЖрдЬ рд╣рдорд▓ोрдЧ Adult Education Programme рдЖрджि рдХिрддрдиा рдХुрдЫ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдХिрд╕ी рд╕рдордп рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा рдеा, " рд╡े рд▓ोрдЧ рддो рд╣рдоाрд░े рд╕्рдХूрд▓ों рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪ рдирд╣ीं рд╕рдХेंрдЧे। рдирдпे рдирдпे рд╕्рдХूрд▓ рдЦोрд▓рддे рдЬाрдиे рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा?  рддुрдорд▓ोрдЧों рдХो рд╣ी рдЙрдирдХे рдЦेрдд-рдЦрд▓िрд╣ाрдиों рдоें рдХрд▓-рдХाрд░рдЦाрдиों рдоें, рдШрд░-рдШрд░ рдоें , рдж्рд╡ाрд░-рдж्рд╡ाрд░ рддрдХ , рдЧाँрд╡-рдЧाँрд╡ рдоें рдЬाрдиा рд╣ोрдЧा। рджिрди рдХे рд╕рдордп рдЙрдирдХो рдкрдврдиे рдХा рд╕рдордп рдирд╣ीं рдоिрд▓ेрдЧा। рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдирдХे рд▓реЬрдХे-рд▓рдбрдХिрдпों рдХो рдШрд░-рдЧृрд╣рд╕्рдеी рдХे рд╣рдЬाрд░ рдХाрдо рдХрд░рдиे рдкреЬेंрдЧे, рдЧौрдУं рдХो рдЪрд░ाрдиे рдЬाрдпेंрдЧे, рдЦेрддी рдХे рдХрдИ рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиे рд╣ोंрдЧे। рдРрд╕ी рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдоें рдХ्рдпा рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкреЭрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕्рдХूрд▓ рднेрдЬрдиे рдХा рдЙрдкाрдп рд╣ै ? рд╕ंрдз्рдпा рдХे рд╕рдордп рд╕рдм рдХो рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдПрдХрдд्рд░ рдХрд░ो- рдЙрдирдХो рд╢ुрд░ू рд╕े рд╣ी рдЧреЭрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░ो। рдЕрдХ्рд╖рд░ рдХी рдкрд╣рдЪाрди рдХрд░ाрдиे рд╕े рднी рд╢ुрд░ू рдХрд░ोрдЧे рддो рдЙрдирдоें рд╕े рдХрдИ рд▓ोрдЧ рдирд╣ीं рдмрддा рд╕рдХेंрдЧे। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЙрдирдХो рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╕ुрдиाрдУ, рдЗрддिрд╣ाрд╕, рднूрдЧोрд▓, рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЖрджि рд╡िрд╖рдпों рдХा рдЬ्рдЮाрди рджो। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рднीрддрд░ рдзрд░्рдорднाрд╡ рднी рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рдХрд░ा рджो। рдЕрдж्рднुрдд рд╢िрдХ्рд╖ा -" рдлिрд░ рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрддे рджेрддे рд╕рдмों рдХो рдЙрд╕ी рдкрд░рдо-рд╢िрдХ्рд╖ा ('рд╢ी'рдХ्рд╖ा) рдХी рдУрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рдХрд░ा рджो।" рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░ों рдоें рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЬрдЧрдд рдХो рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдХрд░ рджेрдиे рдХा рдмीрдЬ, рд╕рди्рдиिрд╣िрдд рд╣ै। рд╡े рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдХि рд╢िрдХ्рд╖ा рдПрдХ рдРрд╕ा рдорди्рдд्рд░ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдмрд▓ рд╕े рдРрд╕ी рдХोрдИ рд╕рдорд╕्рдпा рдирд╣ीं рдЬिрд╕рдХा рд╕рдоाрдзाрди рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा। рд╡ैрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХ्рдпा рдкुрд╕्рддрдХों рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै ? рдпрд╣ рд╢िрдХ्рд╖ा рдкुрд╕्рддрдХीрдп рдЬ्рдЮाрди рддो рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै, рдбिрдЧ्рд░ी рдкाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕े рднी рдЗрд╕рдХा рдХोрдИ рд╕рдо्рдмрди्рдз рдирд╣ीं рд╣ै।  рдЗрд╕рд▓िрдпे рдРрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕्рдХूрд▓-рдХॉрд▓ेрдЬ,рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдЦोрд▓ рдХрд░ рдирд╣ीं рджी рдЬा рд╕рдХрддी
       рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдХ्рдпा рдХुрдЫ рддрде्рдпों рдХो рд░рдЯ рдХрд░ рд╕िрд░ рдоें рдШुрд╕ा рд▓ेрдиा рд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣ै? рдирд╣ीं, рдпрджि рд╡ैрд╕ी рдмाрдд рд╣ोрддी рддрдм рддो рд▓ाрдИрдм्рд░ेрд░ी рд╣ी рдорд╣ाрди рд╡िрдж्рд╡ाрди् рд╣ो рдЬाрддे। рд╢рдм्рджрдХोрд╢ рд╣ी рдЛрд╖ि рдмрди рдЬाрддे। рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рдоें рддो рдЬ्рдЮाрди рдХी рд╕ाрд░ी рдмाрддें рд▓िрдЦी рд╣ुрдИ рд╣ैं рд╣ी । рдХिрди्рддु, рдпрджि рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рджिрдоाрдЧ рдоें рдЬाрдирдиे рдпोрдЧ्рдп рд╕рднी рдмाрддें рдаूँрд╕ рджी рдЬाрдПँ, рддो рдХ्рдпा рдЙрд╕рд╕े рд╣ी рд╡рд╣ рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ो рдЧрдпा? рдХрджाрдкि рдирд╣ीं। рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдЙрдкрд╣ाрд╕ рдХी рднाрд╖ा рдоें рд╡्рдпंрдЧ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं, " рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рддुрдо्рд╣ाрд░े рджिрдоाрдЧ рдоें рдРрд╕ी рдмрд╣ुрдд рд╕ी рдмाрддें рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдаूँрд╕ рджी рдЬाрдпें, рдЬो рдЖрдкрд╕ рдоें рд▓реЬрдиे рд▓рдЧे рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ा рджिрдоाрдЧ рдЙрди्рд╣ें рдЬीрд╡рди рднрд░ рд╣рдЬрдо рди рдХрд░ рд╕рдХे। рдЬिрд╕ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕े рд╣рдо рд╣рдо рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди-рдЧрдарди рдХрд░ рд╕рдХें, рдордиुрд╖्рдп рдмрди рд╕рдХें, рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░ рд╕рдХें рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪ рд╡िрдЪाрд░ों  рдХो рдаीрдХ рд╡ैрд╕े рд╣ी рдЪрд░िрдд्рд░рдЧрдд рдХрд░ рд╕рдХें, рдЬैрд╕े рдЦाрдиा рдкрдЪ рдХрд░ рд░рдХ्рдд рдордЬ्рдЬा рд╕े рдПрдХीрдХृрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдХुрдЫ рдкрд╡िрдд्рд░, рд╕ुंрджрд░ рдФрд░ рдорд╣ाрди рднाрд╡ों рдХो рднी рдпрджि рд╣рдо рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЖрдд्рдорд╕ाрдд  рдХрд░ рд╕рдХें (assimilate рдХрд░рдиा) , рд╡рд╣ी рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдХрд╣рд▓ाрдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै।"
         рдЙрдЪ्рдЪ рд╡िрдЪाрд░ों  рдХो рдЪрд░िрдд्рд░рдЧрдд рдХрд░ рд▓ेрдиे рдХा рдЕрд░्рде рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ ? рд╡े рдкрд╡िрдд्рд░ рднाрд╡ рдоेрд░े рдЪрд░िрдд्рд░ рдоें, рдоेрд░े рдЖрдЪрд░рдг рдоें , рдоेрд░े рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें , рдоेрд░ी рд╡ाрдгी рдоें , рдоेрд░े рд╡िрдЪाрд░ो рдоें ,рдоेрд░े рдХाрд░्рдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧेंрдЧे। 
    рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдиे рддो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рд╕े рд╣ी рдпрд╣ рджिрдЦрд▓ा рджिрдпा рдеा рдХि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХैрд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡, рд╢्рд░ी рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рдХौрди-рд╕ी рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╕िрдЦрд▓ाрдИ рд╣ै ?  рдЙрдирдХी рд╢िрдХ्рд╖ा-рдиीрддि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рддрдеा рдХрдеिрдд B.A., M.A., Ph.D. рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдХे рдиाрдо рдХे рдЖрдЧे 'рдбाрдХ्рдЯрд░' рд▓рдЧाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा-рдкрдж्рдзрддि рдирд╣ीं рдеी। рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХो рдЬैрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдоिрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै, рдЙрд╕рдХा рдлрд▓ рддो рд╣рдо рджेрдЦ рд╣ी рд░рд╣े рд╣ैं। рдЕрддिрд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рднी рдЙрди рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХा рдЬैрд╕ा рдЖрдЪрд░рдг рд╣рдорд▓ोрдЧ рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЙрдирдХे рдмाрд░े рдоें  рдЗрд╕ी рджुःрдЦ рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдПрдХ рдЕрдиोрдЦी рдмाрдд рдХрд╣ी рдеी"So long as millions die in hunger and ignorance, I hold every man a traitor who having been educated at their expense pays not the least heed to them." - рдЕрд░्рдеाрдд " рдЬрдм рддрдХ рдХрд░ोреЬों рдордиुрд╖्рдп рднूрдЦे рдФрд░ рдЕрд╢िрдХ्рд╖िрдд рд░рд╣ेंрдЧे, рддрдм рддрдХ рдоैं рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЙрд╕ рдЖрджрдоी рдХो рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕рдШाрддрдХ рд╕рдордЭूंрдЧा, рдЬो рдЙрдирдХे рдЦрд░्рдЪ рдкрд░ рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै, рдХिрди्рддु рдЕрдм рдЙрди рдкрд░ рддрдиिрдХ рднी рдз्рдпाрди рдирд╣ीं рджेрддा।" 
      рдЗрд╕ рджेрд╢ рдХे рдЬрдирд╕ाрдзाрд░рдг рдХे рдкैрд╕ों рд╕े рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ोрдХрд░ рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рдбॉрдХ्рдЯрд░-рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░ рдмрди рд░рд╣े рд╣ैं। рдХुрдЫ  рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рдоैंрдиे рдЖрдХрд▓рди рдХрд░рдХे рджेрдЦा рдеा рдХि рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рддि рд╡्рдпрдХ्рддि 1.50 рд▓ाрдЦ рд░ुрдкрдпे рдЦрд░्рдЪ рдХрд░рдиे рдкреЬрддे рд╣ैं । рд╕рд░рдХाрд░ी рдЦрдЬाрдиे рд╕े рдЦрд░्рдЪ рдХрд░рдиे рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै , рдЬрдирд╕ाрдзाрд░рдг рдХी рдХрдоाрдИ рд╕े рдЦрд░्рдЪ।  рднाрд░рдд рдХी рд╕ाрдоाрди्рдп рдЬрдирддा рджिрди-рд░ाрдд рдЦूрди- рдкрд╕ीрдиा рдмрд╣ाрдХрд░ рдЬो рд╢्рд░рдо рдХрд░рддी рд╣ै, рдЙрд╕ी рд╕े рднाрд░рдд рд╡рд░्рд╖ рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖрдп рдХा рдХोрд╖ рдмрдирддा рд╣ै। рдЙрд╕ी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖрдп рдХो рд╕рд░рдХाрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдЙрдкрд░ рдЦрд░्рдЪ рдХрд░рдХे рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдбाрдХ्рдЯрд░ рдпा рдЗंрдЬिрдиिрдпрд░ рдмрдирдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рджेрддी рд╣ै। рдЖрдЬ рдХे рд╕рдордп рдоें рдЙрд╕ рдЦрд░्рдЪ рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХिрдпा рдЬाрдп рддो рд╢ाрдпрдж 1.50 рд▓ाрдЦ рд╕े рдХрдИ рдЧुрдиा рдЕрдзिрдХ рдЦрд░्рдЪ рдХрд░рдиा рдкреЬेрдЧा। рдХिрди्рддु, рдбाрдХ्рдЯрд░, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░ рдмрди рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рд╡े рдкैрд╕ा рдХैрд╕े рдХрдоाрддे рд╣ैं ? рджेрдЦрддे рд╣ी рджेрдЦрддे рдХुрдЫ рд╣ी рд╡рд░्рд╖ों рдХे рднीрддрд░ рдмреЬे рдмреЬे рдЖрд▓ीрд╢ाрди рдмंрдЧрд▓े рдмрди рдЬाрддे рд╣ैं। рдПрдХ-рджो рдорд╣ंрдЧी рдЧाреЬिрдпाँ рднी рдХрд╣ीं рди рдХрд╣ीं рд╕े рдЙрдкрд╣ाрд░ рдоें рдЖ рд╣ी рдЬाрддी рд╣ैं। рдпрд╣ी рд╣ाрд▓ рдЕрди्рдп рдкेрд╢ों рд╕े рдЬुреЬे рджूрд╕рд░े рд▓ोрдЧों рдХा рднी рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣рддे рдеे, " I hold every man a traitor who having been educated at their expense..." рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдЬрдирд╕рдзाрд░рдг рдХे рдоिрд╣рдирдд рдХी рдХрдоाрдИ рдкрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдХे рдЙрдирдХे рд╣िрдд рдХी рдХोрдИ рдЪिंрддा рдирд╣ीं рдХрд░рддा, рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдирд╣ीं рдХрд░рддा, рдЬिрдирдХे рд▓िрдпे рдЙрд╕рдХे рд╣ृрджрдп рдоें рдеोреЬी рднी рдкीреЬा рдирд╣ीं рд╣ोрддी рдЙрдирдХो рдоैं рджेрд╢рдж्рд░ोрд╣ी рдХрд╣рддा рд╣ूँ। " рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХे рджेрд╢ рдоें рдРрд╕ी рд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рддो рджी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै। 
     рдХिрди्рддु, рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдРрд╕ी рдирд╣ीं рд╣ै। рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХрд╣рддे рд╣ैं, рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕рд╣ी рдвंрдЧ рд╕े рд╡िрд╡ेрдХ-рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рджेрдЧा, рдЗрдЪ्рдЫाрд╢рдХ्рддि рдХे рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдФрд░ рд╡िрдХाрд╕ рдкрд░ рд╕ंрдпрдо рд░рдЦрдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░ेрдЧा। рд╡िрдЪाрд░, рдЗрдЪ्рдЫा, рдпा рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рдк्рд░рднाрд╡ोрдд्рдкाрджрдХ рдмрдиाрдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рдЬрд╣ाँ рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧी , рдЙрд╕े рд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХрд╣ेंрдЧे।  рдРрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣рдоें рдХрд╣ाँ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै ? рд╣рдоें рдРрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рджी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै। рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж  рдХрд╣рддे рд╣ैं, ' рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕्рд╡ाрд╡рд▓ंрдмी рдмрдиा рджेрдЧी, рдЙрд╕े рдЕрдкрдиे рдкैрд░ों рдкрд░ рдЦреЬे рд╣ोрдиा рд╕िрдЦाрдПрдЧी । рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕ुंрджрд░ рдЪрд░िрдд्рд░ рд╕े рд╡िрднूрд╖िрдд рдХрд░ेрдЧी। рдЬो рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЪрд░िрдд्рд░рд╡ाрди рдирд╣ीं рдмрдиा рд╕рдХे, рдХ्рдпा рдЙрд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा рдХрд╣ेंрдЧे ? рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рдкрд░ाрд░्рдерддा рд╕िрдЦрд▓ाрдПрдЧी, рджूрд╕рд░ों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдпे рд╕ोрдЪрдиा рд╕िрдЦाрдПрдЧी। рдЬिрд╕ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕े рдпрд╣ рд╕рдм рдирд╣ीं рдоिрд▓े, рдХ्рдпा рдЙрд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा рдХрд╣ेंрдЧे? рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХे рджेрд╢ рдоें рдХ्рдпा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ? рдЬो рдЬिрддрдиा рдЕрдзिрдХ рд╢िрдХ्рд╖िрдд  рд╣ै, рд╡рд╣ рдЙрддрдиा рд╣ी рдЕрдзिрдХ рд╕्рд╡ाрд░्рдеी рд╣ै। рддрдеाрдХрдеिрдд рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдорддौрд░ рд╕े рддो рдпрд╣ी рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдЗрд╕рдоें рдХुрдЫ рдЕрдкрд╡ाрдж рднी рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рд╕ाрдзाрд░рдг рддौрд░ рдкрд░ рдЙрди्рд╣ीं рдХो рдмрд╣ुрдд рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬो рдмреЬे рдЪाрд▓ाрдХ рд╣ैं; рдЬो рдпрд╣ рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рджूрд╕рд░ों рдХो рдзोрдЦा рджेрдХрд░, рджूрд╕рд░ों рдХा рд╣рдХ рдоाрд░ рдХрд░,  рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрдкрдиा рднोрдЧ рд╕ुрдЦ рд╕рдо्рдкрдд्рддि рдмреЭाрдпा рдЬाрддा рд╣ै 
      рд╢िрдХ्рд╖ा рддो рдЪрд▓ рд╣ी рд░рд╣ी рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЬैрд╕ी рд╣ै рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рд╡ैрд╕ी рдХोрдИ рдкрдж्рдзрддि рдирд╣ीं рджी рдеी। рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдпрдеाрд░्рде рд╢िрдХ्рд╖ा рддो рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕्рд╡ाрд░्рдерд╢ूрди्рдп (100 % selfless) рдмрдиा рджेрдЧी, рдкूрд░्рдгрддрдпा рднрдпрд╢ूрди्рдп рдмрдиा рджेрдЧी, рд╕рдмों рдХा рд╣िрддैрд╖ी рдФрд░ рд╕ेрд╡ाрдкрд░ाрдпрдг рдмрдиाрдПрдЧी। рд╢िрдХ्рд╖ा рдЙрд╕рдХी рдмुрдж्рдзि рдХो рддीрдХ्рд╖्рдг рдмрдиा рджेрдЧी। рд╡ैрд╕ी рдк्рд░рдЦрд░ рдмुрдж्рдзि рд╕े рд╕рдо्рдкрди्рди рдмрдиा рджेрдЧी рдЬिрд╕рдоें рдкрд░рдо рд╕рдд्рдп (рдЗрди्рдж्рд░िрдпाрддीрдд рд╕рдд्рдп )рдХो рдЬाрди рд▓ेрдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рд╣ोрдЧी। рд╕рдЪ्рдЪी рд╢िрдХ्рд╖ा рдмुрдж्рдзि рдХो рдзीрд░े -рдзीрд░े рдЗрддрдиी рдХुрд╢ाрдЧ्рд░ рдмрдиा рджेрдЧी рдХि рд╡рд╣ рдЬिрд╕ рдХाрд░्рдп рдоें рдЕрдкрдиी рдмुрдж्рдзि рд▓рдЧा рджेрдЧा, рдпा рдЬिрд╕  рдХाрд░्рдп рдХो рдХрд░ेрдЧा рдЙрд╕े рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╕ुрди्рджрд░ рдвंрдЧ рд╕े рд╕рдо्рдкाрджिрдд рдХрд░ рд╕рдХेрдЧा। рдЗрд╕рдХो рдХрд╣рддे рд╣ैं рд╢िрдХ्рд╖ा। рд╣рдорд▓ोрдЧ рдРрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХрд╣ाँ рдкा рд░рд╣े рд╣ैं ? рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЙрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो рднाрд░рдд рднрд░ рдоें рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рдХрд░ा рджेрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे।
     рд╡े рдпрд╣ рднी рдХрд╣рддे рдеे рдХि " рджेрдЦो рднाрдИ, рдХेрд╡рд▓ рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиे рд╕े рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा; рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рд╕ंрд╕्рдХृрддि рднी рджेрдиी рд╣ोрдЧी।" рдХ्рдпोंрдХि рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдирд╣ीं рджेрдиे рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдмाрд╣рд░ी рдЖрдХ्рд░рдордг рд╕े рд╕рдоाрдЬ рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा। рдЬрдм рдмाрд╣рд░ी рднाрд╡ рдЖрдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХी рдмुрдж्рдзि рдкрд░ рдЫा рдЬाрддे рд╣ैं, рд╡े рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЕрднिрднूрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рддे рд╣ैं।  рдзрд░्рдоाрди्рддрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЙрд╕ рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЬो рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрдЪाрд░ рдзाрд░ा рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рд╣ोрддी рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै рд╡рд╣ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╣ी рдЙрд╕рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै। рд╣рдоें рдЕрдкрдиी рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╕े рдЬाрдЧ्рд░рдд рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा, рдЙрд╕рд╕े рдк्рд░ेрд░рдгा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी। рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рд▓рдЧрднрдЧ рднूрд▓ рд╣ी рдЪुрдХे рд╣ैं। рдпрд╣ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХेрд╡рд▓ рд╕рдЪ्рдЪी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै। рд╣рдордиे рдЕрдкрдиी рдк्рд░ाрдЪीрди рдЧुрд░ु-рд╢िрд╖्рдп рд╡ेрджाрди्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рджी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा (рддрдд्рдд्рд╡рдорд╕ि) рдХे рд╢्рд░рд╡рдг,рдордирди , рдФрд░  рдиिрджिрдз्рдпाрд╕рди рдж्рд╡ाрд░ा рдЬिрд╕ рдЬ्рдЮाрди (рдЕрд╣ं рдм्рд░рд╣्рдоाрд╕्рдоि-рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рджिрд╡्рдпрддा-Inherent Divinity) рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХी, рдЬाрди рдЧрдпा, (рдЖрдд्рдоा рд╣ी рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╣ै) рдЬ्рдЮाрди рд╣ुрдЖ , рдпे рд╕ाрд░ी рдЕрдиुрднрд╡ рдЬрдм рдЖрдд्рд╕ाрдд рд╣ोрдХрд░ рд░рдХ्рдд-рдордЬ्рдЬा рд╕े рдЕрди्рддрд░्рднूрдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं, рддрднी рд╡े рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рд░ूрдкांрддрд░िрдд рд╣ो рдкाрддी рд╣ैं
        рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиे рдХो рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХृрдд рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдпे рд╕्рд╡рдпं рдХो рдкрд░िрд╢ोрдзिрдд рдХрд░рддा  рд░рд╣рддा рд╣ै, рдорди рдХो рдкрд╡िрдд्рд░ рдмрдиाрддा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рджेрд╡-рдоूрд░्рддि рдЧреЭрдиे рдХे рд▓िрдпे рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рд╕ाँрдЪा, рд╕ाँрдЪा рдоें рдбाрд▓рдХрд░ рдЖрдХाрд░ рд▓ाрдиा рдкреЬрддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдзीрд░े рдзीрд░े рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдХाрд░्рдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕рдХो рд╕ुрд░ुрдЪिрдкूрд░्рдг рдвंрдЧ рд╕े рд╕ुрд╖рдоाрдордг्рдбिрдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рд╢िрдХ्рд╖ा рднी рдордиुрд╖्рдп рдХे рдЬीрд╡рди рдХो рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рд╕ाँрдЪे рдоें рдбाрд▓ рдХрд░ рдЙрд╕рдХो рдПрдХ рд╕ुрди्рджрд░ рдЖрдХृрддि (pattern) рдоें рдвाрд▓ рджेрддी рд╣ै; рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╢िрд▓्рдкрдХाрд░िрддा (Craftsmanship) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕рдХो рд╡рд╕्рддुрддः рдПрдХ рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХृрдд рдордиुрд╖्рдп рдоें рд░ूрдкाрди्рддрд░िрдд рдХрд░ рджेрддी рд╣ै। рдЬрдм рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕рд╣ी рдЕрд░्рдеों рдоें (Truly) рдПрдХ рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХृрдд рдордиुрд╖्рдп рдоें рдкрд░िрдгрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕рдХे рдЬीрд╡рди рдХा рд╕ौрди्рджрд░्рдп рдФрд░ рд╕ुрдЧрди्рдз рдЪाрд░ो рдУрд░ рдЕрди्рдп рдордиुрд╖्рдпों рдХो рднी рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рддрдеा рдЙрди्рд╣ें рднी рдЙрди्рдирдд рдордиुрд╖्рдп рдмрдиाрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рддा рд╣ै।  
        рдЖрдЬрдХрд▓ рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рдЦрд░ाрдм рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХी рджुрд╣ाрдИ  рдиिрд░ंрддрд░ рджेрддे рд░рд╣рддे рд╣ैं, рд╣рдо рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЖрдЬ рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХा рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдЕрдд्рдпрди्рдд рдЦрд░ाрдм рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै, рдРрд╕े рдмुрд░े рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдоें рдЕрдЪ्рдЫा рд░рд╣ рдкाрдиा, рдЕрдЪ्рдЫाрдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиा рдПрдХрджрдо рд╕рдо्рднрд╡ рдирд╣ीं рд╣ै। рдХिрди्рддु рд╣рдо рдпрд╣ рднूрд▓ рдЬाрддे рд╣ैं рдХि рдЗрд╕ рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХी рд░рдЪрдиा рднी рддो  рд╣рдорд▓ोрдЧों рдиे рд╣ी рдХी рд╣ै। рд╣рдоाрд░ा рдЬीрд╡рди, рд╣рдоाрд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा, рд╣рдоाрд░ी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╣рдоाрд░े рдЪाрд░ो рдУрд░ рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЖрднाрдордг्рдбрд▓ (aura) рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░ рджेрддी рд╣ै। рдпрджि рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЕрдЪ्рдЫे рдмрдиेंрдЧे, рддрднी рд╣рдоाрд░ा рдкрд░िрд╡ेрд╢ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╣рдоाрд░े рднौрддिрдХрд╡ाрджी рд╕ोрдЪ (рдЗрди्рдж्рд░िрдпрднोрдЧ) рд╣ी рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдХो рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдЦेрд▓ рдХी рдХрдардкुрддрд▓ी рдоें рдкрд░िрдгрдд рдХрд░ рджेрддी рд╣ै। рдЬрдмрдХि рд╕рдЪ्рдЪाрдИ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдордиुрд╖्рдп рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдХрдардкुрддрд▓ी рдирд╣ीं рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдордиुрд╖्рдп рд╣ी рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рд░рдЪрдиा рдХрд░рддा рд╣ै। (рджुрдиिрдпा рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдРрд╕े рдЫः рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╣ै -рдЬिрдирдоें рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХूрдЯрдХूрдЯ рдХрд░ рднрд░ा рдеा।рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдиाрдордХ рдХोрдИ рдЕрди्рдп рд╡рд╕्рддु рдирд╣ीं рд╣ै, рдЬो рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХो рдФрд╕рдд рджрд░्рдЬे рдХा рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдХो рдордЬрдмूрд░ рдХрд░े। рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдиाрдордХ рдХोрдИ рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рдЬीрд╡ рдпा рд╣ौрдЖ рдирд╣ीं рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬीрдиे рдХрд╣ा рд╣ै - "рдордиुрд╖्рдп рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рднाрдЧ्рдп рдХा рддрдеा рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдоिрд▓рдЬुрд▓ рдХрд░ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХा рдиिрд░्рдоाрддा рд╣ै।рдФрд░ рдпрд╣ी рдмिрд▓्рдХुрд▓ рддрд░्рдХ рд╕ंрдЧрдд рдмाрдд рд╣ै। рдЗрд╕ рдзाрд░рдгा рдХो рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдмрддा рдХрд░ рдХि 'рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╣рдо рдордиुрд╖्рдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рддा рд╣ै ', рдЪाрд╣े рдХोрдИ рдХिрддрдиा рд╣ी рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░े, рдпрд╣ рдмिрд▓рдХुрд▓ рд╣ी рддрд░्рдХрд╣ीрди рдмाрдд рд╣ै рдФрд░ рдЬो рдмाрдд рдЕрддрд░्рдХрдкूрд░्рдг рд╣ै рд╡рд╣ рдЕрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рддो рд╣ै рд╣ी । 
      рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХो рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдзाрд░рдгा рдирд╣ीं рд╣ै рдХि-  'рд╣рдоाрд░ा рдЬीрд╡рди рднी рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рднी рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рд╢рдХ्рддि рдХा рдЦेрд▓ рдоाрдд्рд░ рд╣ै।' рд▓ेрдХिрди рд╢рдХ्рддि рдХे рдЗрд╕ рдЦेрд▓ рдоें рд╣рдоेрд╢ा рдПрдХ рд▓рдп (Rhythm) рд░рд╣рддा рд╣ै, рдЗрд╕ рдЬीрд╡рди рд░ूрдкी рдЦेрд▓ рдХो рдЕрдиुрд╢ाрд╕िрдд  рд░рд╣рдХрд░ рдиिрдпрдоाрдиुрд╕ाрд░ рд╣ी рдЦेрд▓рдиा рдкреЬрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЬीрд╡рди рдХा рднी рдПрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╣ै। рдЙрд╕ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХो рдЬाрди рд▓ेрдиे рдХे рдмाрдж рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рд░ूрдкाрди्рддрд░िрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЕрдкрдиी рдкрд╕рди्рдж рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдкрдиे рднाрдЧ्рдп рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЕрдкрдиे рд╕ंрдХрд▓्рдк рдпा рдХрд▓्рдкрдиा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЗрд╕ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХो рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдЙрджाрд╕ीрди рд╣ैं, рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЬीрд╡рди рдоें рджुःрдЦ рдЖрдиे рдкрд░ рдЯूрдЯ рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдЕрд╕рдлрд▓рддा рдХे рд▓िрдпे рджूрд╕рд░ों рдХो рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рдард╣рд░ाрдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рдЬिрд╕рдХो  рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рдард╣рд░ाрддे рд╣ैं, рдЙрд╕рдХे рдЙрдкрд░ рд╣рдо рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рд╕े рдлрдЯ рдкреЬрддे рд╣ैं । рдЙрдирд╕े рдШृрдгा рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं, рдЙрдирд╕े рджुрд╢्рдордиी рдаाрди рд▓ेрддे рд╣ैं, рдк्рд░рддिрд╣िंрд╕рдХ (vengeful) рд╣ोрдХрд░ рдмрджрд▓ा рд▓ेрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं। рдФрд░ рдЗрддрдиा рд╕рдм рдХुрдЫ рдЙрд╕ рд╕рдЪ्рдЪी рд╢िрдХ्рд╖ा (рднрд╡рдмрди्рдзрди рдХाрдЯ рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा) рдХे рдЕрднाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै। 
        рд╕рдЪ्рдЪी рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЗрд╕ рдЬрдЧрдд рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдПрдХ рд╕рд╣ी рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг (рдПрдХ рд╣ी рдЕрдиेрдХ рдмрди рдЧрдпा рд╣ै рдХी рдм्рд░рд╣्рдордордпी рджृрд╖्рдЯि) рдк्рд░рджाрди рдХрд░ेрдЧा । рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХिрддрдиा рджुрд░्рд▓рдн рдФрд░ рдмрд╣ुрдоूрд▓्рдп рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рд╕рдордЭ рдЖ рдЬाрдПрдЧी। рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп (рдИрд╢्рд╡рд░рд▓ाрдн) рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдЬाрдЧृрдд рдХрд░ рджेрдЧी। рдЬीрд╡рди рдХैрд╕े рд╕ाрд░्рдердХ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै, рдпрд╣ рд╕рдордЭ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧी। рдордиुрд╖्рдп рдпрджि рдЗрди рдмाрддों рдХो рд╕рдордЭ рд▓े, рддो рд╡рд╣ рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ी рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░ेрдЧा, рдпा рдЬीрд╡рди рдХा рдЧрдарди рдХрд░ेрдЧा, рдХि рдЙрд╕рдХा рд╡рд╣ рдЕрдиुрдкрдо рдЕрд╕ाрдзाрд░рдг рдЬीрд╡рди рджूрд╕рд░ों рдХो рднी рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░ рд╕рдХेрдЧा। рдпрджि рд╣рдо рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рд╣ी рд╕рд╣ी рдвंрдЧ рд╕े рдирд╣ीं рдЧреЭ рд╕рдХे, рдЖрджрд░्рд╢ рдЬीрд╡рди рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдзाрд░рдгा рдирд╣ीं рдмрдиा рд╕рдХे, рддो рд╣рдо рдЕрдкрдиी рднाрд╡ी рдкीреЭी рдХी рднी рдЬीрд╡рди-рдЧрдарди рдХрд░рдиे рдоें рдХोрдИ рд╕рд╣ाрдпрддा рднी рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे। рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕рдоाрдЬ рднी рдХ्рд░рдорд╢ः рдиीрдЪे рдЧिрд░рддा рдЪрд▓ा рдЬाрдпेрдЧा। рдЗрд╕ рд╕рдордп рд╕рдоाрдЬ рдХी рдУрд░ рдирдЬрд░ рдЙрдаाрдХрд░ рджेрдЦрдиे рд╕े рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдХे рдЙрдкрд░ рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рдХрд╣рдиे рдХी рдЬрд░ुрд░рдд рдирд╣ीं рд░рд╣ेрдЧी। рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдпा рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХे рдЙрдкрд░ рджोрд╖ рдирд╣ीं рджेрдХрд░, рдпрджि рд╣рдо рдпрд╣ рд╕рдордЭ рд╕рдХें рдХि 'рдЬीрд╡рди-рдЧрдарди рдХे рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдЬ्рдЮाрди' [Man-Making and Life-Building Education' рдХा рдЬ्рдЮाрди] рдирд╣ीं рд░рд╣рдиा рд╣ी рд╕рдоाрдЬ рдХे рдкрддрди рдХा рдХाрд░рдг рд╣ै, рддो рдЙрд╕рд╕े рдЕрдкрдиा рдФрд░ рджेрд╢ рдХा рднрд▓ा рд╣ोрдЧा। рд╕рдЪ्рдЪी рд╢िрдХ्рд╖ा рдЗрд╕ी рдЬीрд╡рди -рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा (рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рдЪрд░िрдд्рд░рдЧрдардирдХाрд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा) рдХो рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рд╕рднी рджेрд╢ рдХे рдордиुрд╖्рдпों рдХो рдпрд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рдеे।  [рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╡े рдкрд╣рд▓े рдРрд╕ा рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХो рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рджेрдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рдЬीрд╡рди्рдоुрдХ्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ, рдкैрдЧрдо्рдмрд░, 'рдиेрддा' (рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рд▓ीрдбрд░्рд╕) рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рдеे।] рдЗрд╕рд▓िрд▓िрдпे 'рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╡िрдЪाрд░' рдХрд╣рдиे рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдкाрда्рдп-рд╡िрд╖рдп, рд╢िрдХ्рд╖ा рдкрдж्рдзрддि,  (рдк्рд▓рд╕ рдЯू рд╣ो рдпा рдк्рд▓рд╕ рде्рд░ी) рдЬैрд╕े рддुрдЪ्рдЫ рд╡िрдЪाрд░ों рдкрд░ рдЬुрдЧाрд▓ी рдХрд░рддे рд░рд╣рдиा рдирд╣ीं рд╣ै।   
       рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा рд╣ै, " рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░рдиा рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै। " рдк्рд░рдпрдд्рди рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै - рдЪेрд╖्рдЯा, рдХोрд╢िрд╢, рдкрд░िрд╢्рд░рдо। рдЕрд╡िрд░ाрдо рдЙрдж्рдпрдо;рдХिрд╕ рд▓िрдпे ? "рдордиुрд╖्рдп" рдмрди рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП। рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХ्рдпा рд╣ै ? рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░ाрдгी рдХे рдЬीрд╡рди рдХे рд╕ाрде рдПрдХाрдд्рдорддा рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиे рд╕рдЪ्рдЪे рдЬीрд╡рди рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा। рд╣्рд░рджрдп рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░। рд╕рднी рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдоें рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░ рджेрдиा। рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕рднी рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиा рд╕िрдЦाрддी рд╣ै। рддрдеाрдХрдеिрдд рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд▓ोрдЧ рдЬो рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡ाрд░्рде  рдХी рд╣ी рдЪिंрддा рдХрд░рддे рд╣ैं, рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдЕрд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ी рд░рд╣ рдЬाрддे рд╣ैं। рд╕्рд╡ाрд░्рдердкрд░рддा рд╣ी рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рд╣ै। рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдХрд╣ा рдеा рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рдоृрдд्рдпु рд╣ै рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ी рдЬीрд╡рди рд╣ै !" [ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे "рдЬीрд╡рди-рдЧрдарди рд╡िрдЬ्рдЮाрди" рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░  Unselfishness Tending Towards Zero рд╣ी рдоृрдд्рдпु рд╣ै, рдФрд░ рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рдердкрд░рддा рдХा 100 % рд╡िрд╕्рддृрдд рд╣ोрдиा рдЬीрд╡рди рд╣ै !] рдЬрдм рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдпा рдХोрдИ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдкाрд╢рд╡िрдХ рд╢рдХ्рддि (рдШोрд░ рд╕्рд╡ाрд░्рдердкрд░рддा) рд╕े рдордЬрдмूрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рддрдм рд╡рд╣ рджूрд╕рд░ों рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдЕрдкрдиा рд╣рдХ реЫрдоाрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдпा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ 'рдпрдеाрд░्рде рд╢िрдХ्рд╖ा' рдоें рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд╣्рд░рджрдп рдХा рд╕рдо्рдк्рд░рд╕ाрд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै, рдк्рд░ेрдо рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдк्рд░ेрдо рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рд╣ृрджрдп рдХो рд╡िрд╕्рддृрдд рдХрд░рдХे рдпрдеाрд░्рде рдЬीрд╡рди (рд╢ाрд╢्рд╡рдд  рдЬीрд╡рди) рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ी рдмрди рдЬाрддा рд╣ै। рд╢्рд░ीрдордж рднाрдЧрд╡рдд рдоें 'рд╕्рд╡ाрд░्рдердкрд░ рд▓ोрдЧों ' рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рд╕ुрди्рджрд░ рдЙрдХ्рддि рд╣ै- рдЬो рдордиुрд╖्рдп рджूрд╕рд░ों рдХे рд╕ाрдордиे рдЖрдпे рд╕ंрдХрдЯ рдХो рдЕрдкрдиा рджुःрдЦ-рдХрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рд╕рдордЭрддा, рд╡рд╣ рдШोрд░ рд╕्рд╡ाрд░्рдеी (рдкрд╢ु рдЬैрд╕ा) рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬो рджूрд╕рд░ों рдХे рдХрд╖्рдЯ рдХो рдЕрдкрдиे рдЬैрд╕ा рд╕рдордЭ рд▓ेрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд▓िрдпे рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддा। рдХिрди्рддु рдХोрдИ рдпрджि рдЙрд╕рд╕े рдХुрдЫ рдЪाрд╣рддा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдХрднी 'рди' рдирд╣ीं рдХрд╣рддा। 

рдирдиु рд╕्рд╡ाрд░्рдердкрд░ो рд▓ोрдХो рди рд╡ेрдж рдкрд░рд╕्рдкрдЩ्рдХрдЯрдо् ।
рдпрджि рд╡ेрдж рди рдпाрдЪेрдд рдиेрддि рдиाрд╣ рдпрджीрд╢्рд╡рд░ः ॥
( рд╢्рд░ीрдордж्рднाреж рем । резреж । рем )

 рджेрд╡рддा рд▓ोрдЧ рдЬрдм рд╕ंрдХрдЯ рдоें рдкреЬрдХрд░ рдм्рд░рд╣्рдоाрд╕्рдд्рд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдорд╣рд░्рд╖ि рджрдзीрдЪि рдХी рд╣рдб्рдбी рдоाँрдЧрдиे рдЧрдП, рддрдм рдкрд╣рд▓े рджрдзीрдЪि рдиे рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░, рдХि рджेрд╡рддाрдУं рдХे рд╕ंрдХрдЯ рд╕े рдЙрди्рд╣ें рдмेрдЪैрди рд╣ोрдиे рдХी рдХ्рдпा рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ै;  рджेрд╡рддाрдУं рдХे рдоुрдЦ рд╕े, 'рдпрдеाрд░्рде рдзрд░्рдо рдЕрд░्рдеाрдд рдХрд░्рддрд╡्рдп рдХ्рдпा рд╣ै' -рдпрд╣ рд╕ुрдирдиे рдХी рдЕрднिрд▓ाрд╖ा рд╕े рдЫрд▓ рдХिрдпे рдеे। рдЙрд╕ рд╕рдордп рджेрд╡рддा рд▓ोрдЧ рд╕े рдпрд╣ рд╕рдм рдЙрдкрджेрд╢ рдмुрд▓рд╡ाрдХрд░ рджрдзीрдЪि рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рдоुрд╕्рдХाрди рдХे рд╕ाрде рдЕрдкрдиे рдк्рд░ाрдг рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиी рд╣рдб्рдбीрдпों рдХा  рджाрди рдХрд░ рджिрдпे рдеे। рдпрд╣ рд╣ै рдЬीрд╡рди рдХो рд╕ाрд░्рдердХ рдХрд░ рд▓ेрдиे рдХी рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा!  
    рд╣рдорд▓ोрдЧ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рднी рдоाрдирд╡ рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдпे рдЗрд╕ рдорд╣ाрди рдд्рдпाрдЧ рдХे рдЖрджрд░्рд╢ рдХो рджेрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╕рдЪ्рдЪी рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕्рд╡ाрд░्рде рдд्рдпाрдЧ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдХे рд▓िрдпे рд╕рд╣ाрдиुрднрддि рдФрд░ рджूрд╕рд░ों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдпे рдд्рдпाрдЧ рдХी рднाрд╡рдиा рд╣ी рд╕рдоाрдЬ рдХो рдзाрд░рдг рдХिрдпे рд░рд╣ рд╕рдХрддी рд╣ै। рдд्рдпाрдЧ рдХी рдЗрд╕ рднाрд╡рдиा рдХा рдЖрднाрд╡ рд╣ो рдЬाрдиे рд╕े, рдлिрд░ рдЪाрд╣े рдЙрд╕ рджेрд╢ рдоें рдЧрдгрддंрдд्рд░ рд╣ो, рдпा рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдФрд░ рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрдж рдпा рдХोрдИ рднी 'рд╡ाрдж ' рд╣ो- рдХिрд╕ी рджेрд╢ рдпा рд╕рдоाрдЬ рдХो рд╕्рд╡рд╕्рде рдпा рд╕рдоृрдж्рдз рдирд╣ीं рдмрдиा рд╕рдХрддा । рдЬो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдЗрд╕ рд╢िрдХ्рд╖ा (рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рд╕ेрд╡ा)  рдХो рдирд╣ीं рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХा рд╣ो, рддो рдЙрд╕рдХी рдЕрдзोрдЧрддि рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै।  'рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╡िрдЪाрд░'  рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рдоाрдирд╡-рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рдЙрдкाрдп рдХा рдоाрд░्рдЧ рджрд░्рд╢рдХ рд╣ै। 
====================
 "рдпрджि рдЧрд░ीрдм рд▓реЬрдХा рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдорди्рджिрд░  рддрдХ рди рдЖ рд╕рдХा, рддो рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो рдЙрд╕рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП।" рдХेрд╡рд▓ рдзрди рд╕े рдЧрд░ीрдм рд╣ी рдирд╣ीं, рдЬो рд╡िрдЪाрд░ों рд╕े рднी рдЧрд░ीрдм рд▓ोрдЧ рд╣ैं' -рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХो рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рднी рдЬाрдиा рдкреЬेрдЧा। ...  рдоैं рдХрд╣рддा рд╣ूँ -рдоुрдХ्рдд рдХрд░ो ; рдЬрд╣ाँ рддрдХ рд╣ो рд╕рдХे рд▓ोрдЧों рдХे рдмрди्рдзрди рдЦोрд▓ рджो।... рдЬрдм рддुрдо рдЕрдкрдиे рд╕ुрдЦ рдХी рдХाрдордиा рдХो рд╕рдоाрдЬ рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рдд्рдпाрдЧ рд╕рдХोрдЧे рддрдм рддुрдо рднрдЧрд╡ाрди рдмुрдж्рдз рдмрди рдЬाрдУрдЧे, рддрдм рддुрдо рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрдУрдЧे !"

" рдЬрд╣ाँ рдк्рд░ेрдо рд╣ै , рд╡рд╣ीं рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ै рдФрд░ рдЬрд╣ाँ рд╕्рд╡ाрд░्рде рд╣ै , рд╡рд╣ीं рд╕ंрдХोрдЪ। рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ी рдЬीрд╡рди рд╣ै рдФрд░ рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рдоृрдд्рдпु рд╣ै। рдЕрддः рдк्рд░ेрдо рд╣ी рдЬीрд╡рди рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╡िрдзाрди рд╣ै। рдЬो рдк्рд░ेрдо рдХрд░рддा рд╣ै , рд╡рд╣ी рдЬीрд╡िрдд рд╣ै ; рдЬो рд╕्рд╡ाрд░्рдеी рд╣ै, рд╡рд╣ рдоृрддрдХ рд╣ै। рдЕрддः рдк्рд░ेрдо рдк्рд░ेрдо рдХे рдиिрдоिрдд्рдд , рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рдЬीрд╡рди рдХा рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╡िрдзाрди рд╣ै, рдЬैрд╕ा рдЬीрдиे рдХे рд▓िрдП рд╢्рд╡ाрд╕ рд▓ेрдиा। рдиिрд╖्рдХाрдо рдк्рд░ेрдо, рдиिрд╖्рдХाрдо рдХрд░्рдо рдЗрдд्рдпाрджि рдХा рдпрд╣ी рд░рд╣рд╕्рдп рд╣ै। " (--рек/рейрезреж)    

рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, " рдЬрдм рддрдХ рдоैं рдЬीрд╡िрдд рд╣ूँ, рддрдм рддрдХ рдоैं рд╕ीрдЦрддा рд╣ूँ। ” рд╡рд╣ рд╡्рдпрдХ्рддि рдпा рд╡рд╣ рд╕рдоाрдЬ рдЬिрд╕рдХे рдкाрд╕ рд╕ीрдЦрдиे рдХो рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ै рд╡рд╣ рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рдоौрдд рдХे рдЬрдмрдб़े рдоें рд╣ै। 

рдЬрдм рд▓ोрдЧ рддुрдо्рд╣े рдЧाрд▓ी рджें рддो рддुрдо рдЙрди्рд╣ें рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рджो।  рд╕ोрдЪो, рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЭूрдаे рджंрдн (рдоिрде्рдпा рдЕрд╣ंрдХाрд░) рдХो рдмाрд╣рд░ рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рд╡ो рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдХिрддрдиी рдорджрдж рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। 

рд╣рдо рдЬो рдмोрддे рд╣ैं рд╡ो рдХाрдЯрддे рд╣ैं।  рд╣рдо рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рднाрдЧ्рдп рдХे рд╡िрдзाрддा рд╣ैं।  рд╣рд╡ा рдмрд╣ рд░рд╣ी рд╣ै, рд╡ो рдЬрд╣ाрдЬ рдЬिрдирдХे рдкाрд▓ рдЦुрд▓े рд╣ैं, рдЗрд╕рд╕े рдЯрдХрд░ाрддे рд╣ैं, рдФрд░ рдЕрдкрдиी рджिрд╢ा рдоें рдЖрдЧे рдмрдв़рддे рд╣ैं, рдкрд░ рдЬिрдирдХे рдкाрд▓ рдмंрдзे рд╣ैं рд╣рд╡ा рдХो рдирд╣ीं рдкрдХрдб़ рдкाрддे।  рдХ्рдпा рдпрд╣ рд╣рд╡ा рдХी рдЧрд▓рддी рд╣ै ?…..рд╣рдо рдЦुрдж рдЕрдкрдиा рднाрдЧ्рдп рдмрдиाрддे рд╣ैं |

-рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж  
===============
рд╡рдпрдо् рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ाः (рд╢्рд╡ेрддाрд╢्рд╡рд░ рдЙрдкрдиिрд╖рдж)
рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ा рд╡рдпं, рд╕рдмрд▓ं рд╕рджрдпं рдиो рд╣ृрджрдпрдо् l
рдЧрддрдоिрддिрд╣ाрд╕ं рдкुрдирд░ुрди्рдиेрддुं, рдпुрд╡рд╕рдЩ्рдШрдЯрдиं рдирд╡рдоिрд╣ рдХрд░्рддुрдо् ॥
рднाрд░рддрдХीрд░्рддिं рджिрд╢ि рджिрд╢ि рдиेрддुं, рджृрдврд╕рдЩ्рдХрд▓्рдкा рд╡िрдкрджि рд╡िрдЬेрддुрдо् l
рдЛрд╖िрд╕рди्рджेрд╢ं рдЬрдЧрддि рдирдпेрдо, рд╕рдд्рдд्рд╡рд╢ाрд▓िрдиो рдордирд╕ि рднрд╡ेрдо ll
рдХрд╖्рдЯрд╕рдоुрдж्рд░ं рд╕рдкрджि рддрд░ेрдо, рд╕्рд╡ीрдХृрддрдХाрд░्рдпं рди рд╣ि рдд्рдпрдЬेрдо l
рджीрдирдЬрдиाрдиां рджुःрдЦрд╡िрдоुрдХ्рддिं, рдорд╣рддां рд╡िрд╖рдпे рдиिрд░्рдорд▓рднрдХ्рддिрдо् ॥
рд╕ेрд╡ाрдХाрд░्рдпे рд╕рди्рддрддрд╢рдХ्рддिं, рд╕рджा рднрдЬेрдо рднрдЧрд╡рддि рд░рдХ्рддिрдо् l
рд╕рд░्рд╡े рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ाः рд╢ृрдг्рд╡рди्рддु рдпे рджिрд╡्рдпाрдиि рдзाрдоाрдиि рдЖрддрд╕्рдеुः॥ 
рдпुрдЬे рд╡ां рдм्рд░рд╣्рдо рдкूрд░्рд╡्рдпं рдирдоोрднिрд░्рд╡िрд╢्рд▓ोрдХ рдПрддु рдкрде्рдпेрд╡ рд╕ूрд░ेः।
рд╢ृрдг्рд╡рди्рддु рд╡िрд╢्рд╡े рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ा рдЖ рдпे рдзाрдоाрдиि рджिрд╡्рдпाрдиि рддрд╕्рдеुः॥ (рд╢्рд╡ेрддाрд╢्рд╡рддрд░ोрдкрдиिрд╖рдж् - рдж्рд╡िрддीрдпोрд╜рдз्рдпाрдпः)
рд╡ेрдж рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдоृрдд्рдпु рд╕े рд░рд╣िрдд рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╕ंрддाрди рд╣ैं рдЪूँрдХि рд╕ंрддाрди рдоें рдкिрддा рдХे рдЧुрдг рд╣ोрдиा рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡ेрджाрдиुрд╕ाрд░ рд╣рдо рднी рдЕрдоृрдд рд╣ैं, рдмрджрд▓ाрд╡ рдк्рд░рдХृрддि рдХा рдиिрдпрдо рд╣ै рдЬिрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рд╣рд░ рд╡рд╕्рддु рдк्рд░рддि рдХ्рд╖рдг рдмрджрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै। рдкूрд░े рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоें рдЬрди्рдо-рдорд░рдг рдПрд╡ं рдмрдирдиे рдФрд░ рдЯूрдЯрдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдк्рд░рддिрдХ्рд╖рдг рдЪрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै। рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рдЕрд░्рдеाрдд рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рддो рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕िрдж्рдзांрдд рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдоाрддा рдкिрддा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдкैрджा рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдиिрдпрдо рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рдХोрдИ рднी рд╡рд╕्рддु - рдЬрдб़ рдпा рдЪेрддрди рдХрднी рдПрдХ рдЬैрд╕ी рдирд╣ीं рд░рд╣ рд╕рдХрддी। 
рднрдЧрд╡рдж рдЧीрддा рдоें рднрдЧрд╡ाрди рдХृрд╖्рдг рдХрд╣рддे рд╣ैं; рдЬाрддрд╕्рдп рд╣ि рдз्рд░ुрд╡ं рдоृрдд्рдпु, рдЕрд░्рдеाрдд рдЬिрд╕рдХा рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ рд╣ै рдЙрд╕рдХी рдоृрдд्рдпु рднी рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ै - рдЬो рдмрдиा рд╣ै рдЙрд╕рдХा рдоिрдЯрдиा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╢рд░ीрд░ рд░ूрдк рдоें рддो рдХोрдИ рднी рдЕрдоृрдд рдЕрд░्рдеाрдд рдоृрдд्рдпु рд╕े рд░рд╣िрдд рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा। рд▓ेрдХिрди рдЖрдд्рдоा рдЬрди्рдо рдорд░рдг рд╕े рд░рд╣िрдд рд╣ै। 
рд╡ेрдж рдХा рдпे рдорд╣ाрдоंрдд्рд░ - рд╡рдпрдо् рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ाः, рд╢рд░ीрд░ рдХो рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдоा рдХो рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै।
рдЕрд╖्рдЯाрд╡рдХ्рд░ рдЧीрддा рдоें рдЬрдирдХ рд╕े рдЕрд╖्рдЯाрд╡рдХ्рд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं :

рдпрджि рджेрд╣ं рдкृрдердХ् рдХृрдд्рдп рдЪिрддि рд╡िрд╢्рд░ाрдо्рдп рддिрд╖्рдард╕ि ।

        рдЕрдзुрдиैрд╡ рд╕ुрдЦी рд╢ाрди्рддो рдмрди्рдзрдоुрдХ्рддो рднрд╡िрд╖्рдпрд╕ि ॥ рез-рек॥

 рдЕрд░्рдеाрдд: рдпрджि рд╕्рд╡рдпं рдХो рджेрд╣ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░ рдХे рджेрдЦोрдЧे рдФрд░ рдЪिрдд рдХो рд╕्рдеिрд░ рдХрд░рдХे рдЖрдд्рдоा рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ो рдЬाрдУрдЧे рддो рдЕрднी рд╕ुрдЦी рдФрд░ рд╢ांрдд рд╣ो рдЬाрдУрдЧे рдФрд░ рдмंрдзрди рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдХрд░ рдоोрдХ्рд╖ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ोрдЧे।
рдЬाрдЧрдиे рдХे рдмाрдж, рдЕрдоृрдд рд░ूрдк рдХा рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ो рдЬाрдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдХ्рдпा рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП ? рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं :рдпाрд╡рдд рдЬीрд╡ेрдд - рд╕ुрдЦрдо् рдЬीрд╡ेрдд, рдзрд░्рдордХाрд░्рдпрдо рдХृрдд्рд╡ा рдЕрдоृрддं рдкिрдмेрдд्।। рдЕрд░्рдеाрдд: рдЬрдм рддрдХ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЬीрдУ - рд╕ुрдЦ рдкूрд░्рд╡рдХ рдЬीрдУ। рдзрд░्рдо рдХे рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рд╣ुрдП - рдЕрд░्рдеाрдд рдЬो рднी рдХाрд░्рдп рдХрд░ो, рдзрд░्рдо рдХो рд╕ाрдордиे рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдХрд░ो - рдиेрдХ рдХрдоाрдИ рд╕े рдЬीрд╡рди рдпाрдкрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рднрд▓ाрдИ рдХे рдХाрдо рднी рдХрд░рддे рд░рд╣ो - рджूрд╕рд░ों рдХा рднी рднрд▓ा рдХрд░ो। рддрдеा рдЬ्рдЮाрди рд░ुрдкी рдЕрдоृрдд рдкाрди рдХрд░рддे рд░рд╣ो। 
рд╕ाрднाрд░ /https://www.jaisanatanbharat.com/2023/01/blog-post_2.html] 
=======












No comments: