About Me

My photo
Active worker of Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal.

Wednesday, September 18, 2024

ЁЯЩПЁЯП╣ЁЯФ▒ЁЯХКрддрдеाрдЧрдд рд╕िрдж्рдзाрд░्рде рдЧौрддрдо рдХी рд╕्рдоृрддि рдоें ЁЯФ▒ [In Memoriam -Tathagata Siddh─Бrtha Gautama] ЁЯЩПЁЯП╣ЁЯФ▒ЁЯХК реР рдирдоो рднрдЧрд╡рддे рд╕рдо्рдмुрдж्рдзाрдп ' ЁЯЩП

 ЁЯФ▒рддрдеाрдЧрдд рд╕िрдж्рдзाрд░्рде рдЧौрддрдо рдХी рд╕्рдоृрддि рдоें ЁЯФ▒  

[In Memoriam -Tathagata Siddh─Бrtha Gautama]

 In Memoriam 

Tathagata Siddhartha Gautama ]

Let the Baisakhi Purnima - Thrice Blessed Day of the Year be commemorated with the following Prayer - 

May there never be any evil to any one from me .... 

May I be a help to the helpless , ..... a servant of all.

May all beings see me with the eyes of a friend !

May  I see all beings with the eyes of a friend !

May we all see all beings with the eyes of a friend ! 

***                                 ******                                   *****

" What Buddha did was to break wide open the gates of that very religion which was confined  in the Upanishads to a particular cast....His greatness lies  in his unrivalled sympathy ..... his intellect and heart have never since been paralleled throughout the history of the world...(Eng.  Volume-6/225)  As for the ancient from which the Buddha preached , I have the greatest respect for it , as well as for his person. And you well know that we Hindus  worship Him as an Incarnation.... the three hundred millions of earthwormes crawling upon the fair soil of India are trying to oppress each other. This state of things must be removed , not by destroying religion but by following the great teachings of the Hindu faith , and Joining with it the wonderful sympathy of that logical development of Hinduism-Buddhism." 

-- Swami Vivekananda .

========================

54 W 33, New York,

USA 

" No One is To Blame "

Swami Vivekananda 

 [Written from New York, 16th May, 1895.]


   The sun goes down, its crimson rays

Light up the dying day;

A startled glance I throw behind

And count my triumph shame;

No one but me to blame.


Each day my life I make or mar,

Each deed begets its kind,

Good good, bad bad, the tide once set

No one can stop or stem;

No one but me to blame.


I am my own embodied past;

Therein the plan was made;

The will, the thought, to that conform,

To that the outer frame;

No one but me to blame.

Love comes reflected back as love,

Hate breeds more fierce hate,

They mete their measures, lay on me

Through life and death their claim;

No one but me to blame.


I cast off fear and vain remorse,

I feel my Karma's sway

I face the ghosts my deeds have raised --

Joy, sorrow, censure, fame;

No one but me to blame.


Good, bad, love, hate, and pleasure, pain

Forever linked go,

I dream of pleasure without pain,

It never, never came;

No one but me to blame.


I give up hate, I give up love,

My thirst for life is gone;

Eternal death is what I want,

Nirvanam goes life's flame;

No one is left to blame.


One only man, one only God, one ever perfect soul,

One only sage who ever scorned the dark and dubious ways,

One only man who dared think and dared show the goal --

That death is curse, and so is life, and best when stops to be.

Om Nama Bhagavate Sambuddhaya

Om, I salute the Lord, the awakened.

Published by the 'Vivekananda Pathachakra' Andul Mauri, Howrah, on the occasion of the 2500th Buddha Jayanti Celebration,

 The 24th May , 1956 .  

============================

 рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдкाрдардЪрдХ्рд░, рдЕंрджुрд▓ рдоौрд░ी, рд╣ाрд╡рдб़ा  рдж्рд╡ाрд░ा 24 рдордИ, 1956 рдХो '2500рд╡ीं рдмुрдж्рдз рдЬрдпंрддी рд╕рдоाрд░ोрд╣' рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд।  

Published by the "Vivekananda Pathachakra" Andul Mauri, Howrah  On the occasion of '2500th Buddha Jayanti' celebrations, on May 24, 1956.     

====================

рддрдеाрдЧрдд — рдХрдкिрд▓рд╡рд╕्‍рддु рдХे рд░ाрдЬा рд╢ुрдж्рдзोрджрди рдФрд░ рдоाрдпाрджेрд╡ी рдХे рдкुрдд्рд░– рд╕िрдж्рдзाрд░्рде рдпा  рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдХा рдЖрдЧрдорди рдкूрд░्рд╡ рдкूрд░्рд╡ рдмुрдж्рдзों рдХी рднाँрддि  рд╣ुрдЖ рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрдирдХा рдиाрдо рддрдеाрдЧрдд рд╣ुрдЖ। 'рддрдеाрдЧрдд' рд╕े рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि 'рдЬो рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдЬाрдирддा рд╣ो।—рдорд╣ाрдд्рдоा рдмुрдж्рдз рдХो рдЙрдирдХे рдЬीрд╡рди рдоें рд╣ी рд╕рдд्рдп (рдкрд░рдо् рд╕рдд्рдп рдпा рдЗрди्рдж्рд░िрдпाрддीрдд рд╕рдд्рдп) рдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ुрдП рдеे рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рддрдеाрдЧрдд рдиाрдо рд╕े рднी рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рддрдеाрдЧрдд рдШाрдЯ рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी рдХा рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдШाрдЯ рд╣ै рдЬो рд╕рд░ाрдп рдоोрд╣ाрдиा рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै। рд╕рд░ाрдп рдоोрд╣ाрдиा рд╕ाрд░рдиाрде рдХे рдкाрд╕ рд╕्рдеिрдд рд╣ै, рдЬिрд╕рдХी рджूрд░ी рд▓рдЧрднрдЧ 7 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рд╣ै । рд╕ाрд░рдиाрде рд╡рд╣ рд╕्рдеाрди рд╣ै рдЬрд╣ाँ рддрдеाрдЧрдд рдмुрдж्рдз рдиे рдЕрдкрдиे рдкांрдЪ рд╢िрд╖्рдпों рдХो рдк्рд░рдердо рдЙрдкрджेрд╢ рджिрдпा рдеा।

рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд╡ैрд╢ाрдЦ рдоाрд╣ рдХी рдкूрд░्рдгिрдоा рддिрдеि рдХो рдмुрдж्рдз рдкूрд░्рдгिрдоा рдХा рдд्рдпोрд╣ाрд░ рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।  рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдХा рдЬрди्рдо 563 рдИрд╕ा рдкूрд░्рд╡ рдЗрд╕ी рддिрдеि рдХो рдХрдкिрд▓рд╡рд╕्рддु рдХे рдкाрд╕ рд▓ुрдо्рдмрдиी рдиाрдордХ рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рд╣ुрдЖ рдеा। рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдХो рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХा 9рд╡ां рдЕрд╡рддाрд░ рднी рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдорд╣ाрдд्рдоा рдмुрдж्рдз рд╣рдоेрд╢ा рд╕े рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ рдХे рдПрдХ рдкрд░рдо рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдирд╣ीं рдеे, рдмрд▓्рдХि рдЙрдирдХा рдЬрди्рдо рдПрдХ рдЕрддि рд╕ंрдкрди्рди рд░ाрдЬ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें - рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рд╕िрдж्рдзाрд░्рде рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдФрд░ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि-рдзрд░्рдо рдоाрд░्рдЧ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡े рдЕрдкрдиे рдПрдХ рдкुрдд्рд░ рд░ाрд╣ुрд▓ рдФрд░ рдкрдд्рдиी рдХे рд╕ाрде рдкрд╣рд▓े рд╕ुрдЦी рдЧृрд╣рд╕्рде рдЬी рд░рд╣े рдеे। рдмाрдж рдоें рдХрд░्рддрд╡्рдпрдмोрдз рдЬрдЧрдиे рдкрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд░ाрддोंрд░ाрдд рдЕрдкрдиा рд░ाрдЬрдкाрдЯ рдд्рдпाрдЧрдХрд░ рдХрдаोрд░ рддрдк рд╕े (рдЖрдд्рдо) 'рдЬ्рдЮाрди' рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рдеा рдФрд░ рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдмрди рдЧрдП  рдеे।  рдоाрддा-рдкिрддा рдиे рдмрдЪрдкрди рдоें рдЗрдирдХा рдиाрдо рд╕िрдж्рдзाрд░्рде рдЧौрддрдо рд░рдЦा рдеा।

рдПрдХ рдмाрд░ рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рд╕िрдж्рдзाрд░्рде рдЕрдкрдиे рдШрд░ рд╕े рдХрд╣ीं рдШूрдордиे рдХे рд▓िрдП рдиिрдХрд▓े। рддрднी рд░ाрд╕्рддे рдоें рдЙрди्рд╣ें рдПрдХ рд╡ृрдж्рдз, рдПрдХ рд░ोрдЧी, рдПрдХ рдЕрд░्рдеी рдФрд░ рдПрдХ рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдХो рджेрдЦा। рдирдЧрд░ рдн्рд░рдордг рдХे рджौрд░ाрди рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрди рд╕рдмрдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрдкрдиे рд╕ाрд░рдеी рд╕े рдкूрдЫा।  рддрдм рд╕ाрд░рдеी рдиे рдЙрди्рд╣ें рдмрддाрдпा рдХि рдмुрдв़ाрдкा рдЖрдиे рдкрд░ рдЗंрд╕ाрди рд░ोрдЧी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै; рдФрд░ рд░ोрдЧी рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рдоृрдд्рдпु рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдПрдХ рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рд╣ी рд╣ै рдЬो рдоृрдд्рдпु рдХे рдкाрд░ рдЬीрд╡рди рдХी рдЦोрдЬ рдоें рдиिрдХрд▓рддा рд╣ै।  рдпрд╣ рд╕ुрдирдиे рдХे рдмाрдж рдмुрдж्рдз рдХे рдорди рдоें рд░ाрдЬрд╕ी рд╕ुрдЦ рдЫोрдб़рдХрд░ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдзाрд░рдг рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рдХा рдЦ्рдпाрд▓ рдЖрдпा। рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдиे 29 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдорд╣рд▓, рд░ाрдЬрдкाрда рдЫोреЬ рджिрдпा рдеा рдФрд░ рдПрдХ рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬीрд╡рди рдмिрддाрдиे рд▓рдЧे। 

   рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рдкीрдкрд▓ рд╡ृрдХ्рд╖ рдХे рдиीрдЪे рдХрд░ीрдм 6 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдХрдаिрди рддрдкрд╕्рдпा рдХी। рд╡ैрд╢ाрдЦ рдкूрд░्рдгिрдоा рдХे рджिрди рд╣ी рднрдЧрд╡рди рдмुрдж्рдз рдХो рдПрдХ рд╡ृрдХ्рд╖ рдХे рдиीрдЪे рд╕рдд्рдп рдЬ्рдЮाрди (рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди) рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ुрдИ рдеी। рднрдЧрд╡ाрди рдмुрдж्рдз рдХो рдЬрд╣ां рдЬ्рдЮाрди рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ुрдИ рд╡рд╣ рдЬрдЧрд╣ [-'рдЬाрдиिрдмिрдШा?']рдмाрдж рдоें рдмोрдзрдЧрдпा рдХрд╣рд▓ाрдИ।  рдорд╣ाрдд्рдоा рдмुрдз рдиे рдЕрдкрдиा рдкрд╣рд▓ा рдЙрдкрджेрд╢ рд╕ाрд░рдиाрде рдоें рджिрдпा рдеा। 

      рдлрд░рд╡рд░ी, 1890 рдХो рд▓िрдЦे рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХрд╣рддे рд╣ैं - " рдЬो рдзрд░्рдо/ рдпा рд╢िрдХ्рд╖ा- рдЬिрд╕рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕े рдкрд╢ु рдордиुрд╖्рдп рдоें рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рджेрд╡рддा рдоें рдЙрди्рдирдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै' -рд╡рд╣ рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдоें рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдЬाрддिрд╡िрд╢ेрд╖ рдХे рд▓िрдП рдЖрдмрдж्рдз рдеा, рдЙрд╕рдХा рдж्рд╡ाрд░ рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдиे рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рдЦोрд▓ рджिрдпा рдФрд░ рд╕рд░рд▓ рд▓ोрдХрднाрд╖ा рдоें рдЙрд╕े рд╕рдмрдХे рд▓िрдП рд╕ुрд▓рдн рдХрд░ рджिрдпा। рдЙрдирдХा рд╢्рд░ेрд╖्рдардд्рд╡ рдЙрдирдХे рдиिрд░्рд╡ाрдг рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд рдоें рдирд╣ीं, рдЕрдкिрддु рдЙрдирдХी рдЕрддुрд▓рдиीрдп рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдоें рд╣ै। рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдХे рдЬिрди рд╢्рд░ेрд╖्рда рдЕंрдЧों- -рдк्рд░рдЬ्рдЮा, рд╢ीрд▓, рд╕рдоाрдзि ("The high orders of Samadhi etc :  Wisdom, morality and   concentration) рдЖрджि рдХो рдмौрдж्рдз рдиैрддिрдХрддा рдХा 'рдд्рд░िрд░рдд्рди' рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрдирдХे рдХाрд░рдг рдЙрдХ्рдд рдзрд░्рдо рдХो рдорд╣рдд्рддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै; рдк्рд░ाрдпः рд╕рдмрдХे рд╕рдм рд╡ेрджों рдоें рднी рдкाрдпे рдЬाрддे рд╣ैं ; рд╡рд╣ाँ рдпрджि рдЕрднाрд╡ рд╣ै, рддो рд╡рд╣ рд╣ै рдмुрдж्рдзрджेрд╡ рдХी рдмुрдж्рдзि рддрдеा рдЙрдирдХा рд╣्рд░рджрдп, рдЬिрдирдХी рдмрд░ाрдмрд░ी рдЬрдЧрдд рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдЖрдЬ рддрдХ рдХोрдИ рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХा।" (# рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рднाрдИ рд╕्рд╡ाрдоी рдЕрдЦрдг्рдбाрдирди्рдж рдХो рдлрд░рд╡рд░ी, 1890 рдоें рд▓िрдЦिрдд рдкрдд्рд░/ рд╡िреж рд╕ाреж рдЦंрдб рез/рдкृрд╖्рда-рейремреж)  [" The high orders of Samadhi etc (рдк्рд░рдЬ्рдЮा-рд╢ीрд▓ -рд╕рдоाрдзि рдЖрджि), that lend gravity to his religion are, almost all there in the Vedas; what are absent there are his intellect and heart, which have never since been paralleled throughout the history of the world." (Eng.  Volume-6/225) 

 5 рдордИ, 1897 рдХो рд▓िрдЦिрдд рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рднрдЧрд╡ाрди рдмुрдж्рдз рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдкुрдиः рд▓िрдЦрддे рд╣ैं - " рдоेрд░ा рд╡िрдЪाрд░ рдЕрднी рддीрди рд░ाрдЬрдзाрдиिрдпों рдоें рддीрди рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг-рдХेрди्рдж्рд░ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╣ै। рдпे рддीрдиों рдХेंрдж्рд░ рдоाрдиो рдоेрд░ी  рдк्рд░рдЪाрд░рдХों рдХो рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдкाрдард╢ाрд▓ाрдпें рд╣ोंрдЧी, рдЬрд╣ाँ рд╕े рдоैं рднाрд░рдд рдкрд░ рдЖрдХ्рд░рдордг рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ। рдоैं рдХुрдЫ рд╡рд░्рд╖ рдФрд░ рдЬिрдКँ рдпा рди рдЬिрдКँ, рднाрд░рдд рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा [=рдорд╣ाрдоंрдбрд▓ рдХे 'рдмुрдж्рдз рдмрдиो рдФрд░ рдмुрдж्рдз рдмрдиाрдУ!' рдЖंрджोрд▓рди рдХा] рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। (рдЖрд▓рдордмाрдЬाрд░ рдорда, рдХोрд▓рдХाрддा рд╕े рд╢्рд░ीрдорддी рдУрд▓ीрдмुрд▓ рдХो рд▓िрдЦिрдд рдкрдд्рд░/рдЦंрдб рез/рдкेрдЬ: рейремрез) 

[" My idea at present is to start three centers in three capitals. These would be my normal schools, from thence I want to invade India. India is already Ramakrishna’s [= Mahamandal's Movement for -'Be and Make Buddha!'whether I live a few years more or not." (-May 5th, 1897. Letter to Mrs.Bull ]  

   "рдоेрд░ा рдпрд╣ рджृреЭ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै рдХि рдЬो рдЖрдзुрдиिрдХ рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЬो рджोрд╖рдкूрд░्рдг рд╣ै [4000 рдЬाрддि] рд╡рд╣ рдЕрд╡рдирдд рдмौрдж्рдз рдордд рдХा рд╣ी рдПрдХ рд░ूрдк рд╣ै [-'Let the Hindus understand this clearly, and then it would be easier for them to reject it without murmur.' -- рдЕрд░्рдеाрдд] рд╣िрди्рджुрдУं рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдордЭ рд▓ेрдиे рджो , рдлिрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЙрд╕рдХो рдд्рдпाрдЧ рджेрдиे рдоें (рдЪाрд░ рд╡рд░्рдгों рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा 4000 рдЕрдЧреЬी-рдкिрдЫреЬी рдЬाрддि -рд╡िрднाрдЬрди рдХो рдд्рдпाрдЧ рджेрдиे рдоें) рдХोрдИ рдЖрдкрдд्рддि рди рд╣ोрдЧी। рдмौрдж्рдз рдордд  рдХा рд╡рд╣ рдк्рд░ाрдЪीрди рд░ूрдк рдЬिрд╕рдХा рднрдЧрд╡ाрди рдмुрдж्рдз рдиे рдЙрдкрджेрд╢ рджिрдпा рдеा - рд╡рд╣ рдФрд░ рдЙрдирдХा рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдоेрд░े рд▓िрдП рдкрд░рдо рдкूрдЬрдиीрдп рд╣ै।  рд╣рдо рд╣िрди्рджू рд▓ोрдЧ рдЙрди्рд╣ें рдЕрд╡рддाрд░ рдоाрдирдХрд░ рдЙрдирдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддे рд╣ैं।" (My visit to Ceylon has entirely disillusioned me, and the only living people there are the Hindus. The Buddhists are all much Europeanised рд▓ंрдХा рдХे рдЬीрд╡िрдд рдФрд░ рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд▓ोрдЧ рд╣िрди्рджू рд╣ी рд╣ैं, рд╡рд╣ाँ рдХा рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдХिрд╕ी рдХाрдо рдХा рдирд╣ीं рд╣ै। рд╡рд╣ाँ рдХे рдмौрдж्рдз рдпूрд░ोрдк рдХे рд░ंрдЧ рдоें рд░ंрдЧे рд╣ुрдП рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдзрд░्рдордкाрд▓ рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкिрддा рдХे рдиाрдо рднी рдпूрд░ोрдкीрдп рдеे, рдЬो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдм рдмрджрд▓ рд▓िрдП рд╣ैं। рдЕрдкрдиे рдЕрд╣िंрд╕ा рдХे рдорд╣ाрди рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдХा рд╡े рдЗрддрдиा рдЖрджрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬрдЧрд╣-рдЬрдЧрд╣ рдХрд╕ाрдИ- рдЦाрдиे  “butcher-stalls” рдЦोрд▓ рд░рдЦे рд╣ैं। "(рдЦंрдб -рем/рейрезрео-)     

рдЖрдЗрдпे рдЖрдЬ рдХे рдзрди्рдп рджिрди рдмैрд╕ाрдЦी рдкूрд░्рдгिрдоा рдХो рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдк्рд░ाрд░्рдердиा, рдЬो  рдмुрдж्рдз рдХे рд╕рдорд╕्рдд рд╕рди्рджेрд╢ों рдХा рд╕ाрд░ рд╣ै - рдХे рд╕ाрде рдордиाрдпा рдЬाрдП -

рдУрдо् рджृрддे рджृрд╣ рдоा ।

рдоिрдд्рд░рд╕्рдп рдоा рдЪрдХ्рд╖ुрд╖ा рд╕рд░्рд╡ाрдгि рднूрддाрдиि рд╕рдоीрдХ्рд╖рди्рддाрдо् ।

рдоिрдд्рд░рд╕्рдпाрд╜рд╣ं рдЪрдХ्рд╖ुрд╖ा рд╕рд░्рд╡ाрдгि рднूрддाрдиि рд╕рдоीрдХ्рд╖े ।

' рдоिрдд्рд░рд╕्рдп рдЪрдХ्рд╖ुрд╖ा рд╕рдоीрдХ्рд╖ाрдорд╣े ।। 

(-рдпрдЬुрд░्рд╡ेрдж 36/18)

 рд╣ै рд╕्рд╡рдиिрдпрдоों рдкрд░ рджृрдв़ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ ! рд╣े рдк्рд░рднु, рд╕ंрдХрдЯ рдХे рд╕рдордп рдоुрдЭे рджृрдв़ рдмрдиाрдУ। (рдоैं рдРрд╕ा рд╕рдж्рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░ूँ рдХि) рд╕рдм рдк्рд░ाрдгी рдоुрдЭे рдоिрдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦें। рдоैं рд╕рдм рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХो рдоिрдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦूँ । рд╣рдо рд╕рдм рдк्рд░ाрдгी рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХो рдоिрдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦें।

O Lord, make me firm in times of distress. May all the beings look at me with a friendly eye. May I see all the beings with a friendly eye. Thus may we all be looked at with a friendly eye. (1)

рднाрд╡ाрд░्рде - рд╡े рд╣ी рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрдиी (рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ी-рдиिрд╖्рдХंрдк рдЪрд░िрдд्рд░рд╡ाрди рдордиुрд╖्рдп рдЕрдерд╡ा рд╕рдд्рдкुрд░ुрд╖ ) рд╣ैं рдЬो рдЕрдкрдиे рдЖрдд्рдоा рдХे рд╕рджृрд╢ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХो рдоाрдиें, рдХिрд╕ी рд╕े рднी рдж्рд╡ेрд╖ рди рдХрд░ें рдФрд░ рдоिрдд्рд░ рдХे рд╕рджृрд╢ рд╕рдм рдХा рд╕рджा рд╕рдд्рдХाрд░ рдХрд░ें॥резрео॥

"рдоिрдд्рд░рд╕्рдпाрд╣ं рдЪрдХ्рд╖ुрд╖ा рд╕рд░्рд╡ाрдгि рднूрддाрдиि рд╕рдоीрдХ्рд╖े। рдоिрдд्рд░рд╕्рдп рдЪрдХ्рд╖ुрд╖ा рд╕рдоीрдХ्рд╖ाрдорд╣े।"

рд╕рднी рдк्рд░ाрдгी рдоुрдЭे рдоिрдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦें!

рдоैं рд╕рднी рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХो рдоिрдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦूं!

рд╣рдо рд╕рднी рдк्рд░ाрдгी рдХो рдоिрдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦें!

рдоुрдЭрд╕े рдХрднी рдХिрд╕ी рдХा рдмुрд░ा рди рд╣ो....

рдоैं рдЕрд╕рд╣ाрдпों рдХा рд╕рд╣ाрдпрдХ рдмрдиूं, ..... рд╕рдмрдХा рд╕ेрд╡рдХ рдмрдиूं।

рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдк्рд░ाрдгिрдпों рд╕े рд╣рдо рдЖрдд्рдорд╡рдд् рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░  рдХрд░ें। рдк्рд░ाрдгी рдоाрдд्рд░ рдХे рдк्рд░рддि рдХрд░ुрдгा рд╣ी рдзрд░्рдо рдХी рд╕ंрд╕िрдж्рдзि рдХा рдоूрд▓ рд╣ै।

" рдордиुрд╖्рдп рдХी рднांрддि рдЕрди्рдп рд╕рднी рдк्рд░ाрдгी, рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖ी рднी рдк्рд░ेрдо-рдХрд░ुрдгा, рдЕрдкрдирдд्рд╡ рд╡ рд╕ुрдЦ рдФрд░ рджुрдЦ рдХो рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдЕрдиुрднूрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдк्рд░ाрдгी рдоाрдд्рд░ рдХे рдк्рд░рддि рдЖрдд्рдорд╡рдд рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╕े рд╣ी рдзрд░्рдо рдХी рд╕ंрд╕िрдж्рдзि рд╕ंрднрд╡ рд╣ै । рдкрд╢ु рдкрдХ्рд╖िрдпों рдХी рдиिрд░ीрд╣ рдЖंрдЦों рд╕े рд╕्рдкंрджिрдд рд╡ेрджрдиाрдУं рдХे рдорд░्рдо рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдЖрдк рдоें рджैрд╡рдд्рд╡ рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдХрд░ेрдЧा। рдкрд╢ु рдпा рдЕрди्рдп рдХिрд╕ी рднी рджेрд╣рдзाрд░ी рдХे рдк्рд░рддि рдХ्рд░ूрд░рддा рд╕ंрд╡ेрджрдирд╣ीрдирддा рдПрд╡ं рдиैрддिрдХ рдкрддрди рдХी рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा рд╣ै ! рдЖрдУ рд╕ृрд╖्рдЯि рдХे рд╕рднी рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХे рдк्рд░рддि  рдк्рд░ेрдо рдЬрдЧाрдПँ ! рд╣рдоें рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╕ाрд░े рдк्рд░ाрдгी рдоिрдд्рд░ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдиिрдд рджेрдЦें, рдФрд░ рд╕рднी рдЬीрд╡ों рдХो рд╣рдо рднी рдоिрдд्рд░ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдиिрдд рджेрдЦें।"  

14 рдлрд░рд╡рд░ी, 1890 рдХो рдЧाрдЬीрдкुрд░ рд╕े рдмрд▓рд░ाрдо рдмрд╕ु рдХो рд▓िрдЦिрдд рдкрдд्рд░ рдоें, рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं - " рдЖрдк рд╕ाрдзрдиाрд░рдо्рдн рдХी рджрд╢ा рдХी рдУрд░ рд╕िंрд╣ाрд╡рд▓ोрдХрди рдХрд░ें, [рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдпा рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рд╕े рдЬुреЬрдиे рд╕े рдаीрдХ рдкрд╣рд▓े рдХी рдУрд░ рд╕िंрд╣ाрд╡рд▓ोрдХрди рдХрд░ें], рддो рдЖрдкрдХो рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрдЧा рдХि рдкрд╣рд▓े рдЖрдк рдкрд╢ु рдеे, рдЕрдм рдоाрдирд╡ рд╣ैं рдФрд░ рдЖрдЧे рдЪрд▓рдХрд░ рдЖрдк [рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж] рдПрдХ рджेрд╡рддा рдЕрдерд╡ा рд╕्рд╡рдпं рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ो рдЬाрдпेंрдЧे। рдЖрдкрдХा рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдкрд╢्рдЪाрддाрдк рдФрд░ рдЕрд╕рди्рддोрд╖ рдЖрдкрдХी рднाрд╡ी рдЙрди्рдирддि рдХा рд╕ूрдЪрдХ рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рдХे рдмिрдиा рдЙрди्рдирддि рд╣ोрдиा рдЕрд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै। рдЬो рдЪुрдЯрдХी рдмрдЬाрддे рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рдкा рд▓ेрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕рдХे рдЖрдЧे рдЙрди्рдирддि рдХा рд░ाрд╕्рддा рдмрди्рдж рд╕рдордЭिрдпे। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрд╕рди्рддोрд╖ рдХि 'рдХ्рдпा рд▓ाрдн рд╣ुрдЖ, рдХ्рдпा рд▓ाрдн рд╣ुрдЖ '- рддो рдПрдХ рд╡рд░рджाрди рд╣ै। рдХृрдкрдпा рдЕрдкрдиी рд╢рдХ्рддिрднрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдХीрдЬिрдпे, рдкрд░рди्рддु рдЙрд╕рд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓े рд▓ाрдн рдпा рд╣ाрдиि рдХा рдиिрд░्рдгрдп рдЕрдкрдиे рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдХी рдмाрдд рд╣ै। ..... рдЧिрд░ीрд╢ рдмाрдмू рдХो рдмрд╣ुрдд рдмреЬा рдзрдХ्рдХा рд▓рдЧा рд╣ै, рдЗрд╕ рд╕рдордп рдоाрддाрдЬी рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиे рд╕े рдЙрди्рд╣ें рдмрд╣ुрдд рд╢ांрддि рдоिрд▓ेрдЧी। " ( рдЦंрдб-рез/рейремрен)            

     " рдЪिंрддрдирд╢ीрд▓ рд▓ोрдЧ рдкिрдЫрд▓े рдХुрдЫ рд╡рд░्рд╖ों рд╕े рд╣िрди्рджू рд╕рдоाрдЬ рдХी рдпрд╣ рджुрд░्рджрд╢ा рд╕рдордЭ рд░рд╣े рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рджुрд░्рднाрдЧ्рдпрд╡рд╢, рдЗрд╕рдХा рджोрд╖ рд╡े рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХे рдордд्рдеे рдореЭ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╡े рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं рдХि рдЬрдЧрдд рдХे рдЗрд╕ рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рдзрд░्рдо (Oneness and Inherent Divinity рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдзрд░्рдо) рдХा рдиाрд╢ рд╣ी рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЙрди्рдирддि рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЙрдкाрдп рд╣ै। рд╕ुрдиो рдоिрдд्рд░ рджोрд╖ рдзрд░्рдо/ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдзрд░्рдо рддो рддुрдо्рд╣ें рдпрд╣ी рд╕िрдЦाрддा рд╣ै рдХि рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд╕рднी рдк्рд░ाрдгी рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЖрдд्рдоा рдХे рд╣ी рд╡िрд╡िрдз рд░ूрдк рд╣ैं।  рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЗрд╕ рд╣ीрдиाрд╡рд╕्рдеा рдХा рдХाрд░рдг рд╣ै- рдЗрд╕ 'рддрдд्рд╡' (=рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЖрдд्рдоा рдЕрд╡्рдпрдХ्рдд рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै) рдХो рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЖрдЪрд░рдг рдоें рд▓ाрдиे рдХा рдЕрднाрд╡, рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдХा рдЕрднाрд╡ [ =рдмाँрдЯो рдФрд░ рд░ाрдЬ рдХрд░ो рд╡ाрд▓ी рд░ाрдЬीрдиीрддि], рд╣्рд░рджрдп рдХा рдЕрднाрд╡। [рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдХे рдЙрд╕ी рдзрд░्рдо [рдпा рд╢िрдХ्рд╖ा (Be and Make) рдХो "рдЬिрд╕рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕े рдкрд╢ु рдордиुрд╖्рдп рдоें рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рджेрд╡рддा рдоें рдЙрди्рдирдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै' рдХो рддुрдо्рд╣ाрд░े рдж्рд╡ाрд░ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП ] "рднрдЧрд╡ाрди рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмीрдЪ рдмुрдж्рдзрд░ूрдк рдоें рдЖрдпे। рдФрд░ рддुрдо्рд╣ें рдЧрд░ीрдмों , рджुःрдЦिрдпों рдФрд░ рдкाрдкिрдпों рдХे рд▓िрдпे рдЖँрд╕ू рдмрд╣ाрдиा рдФрд░ рдЙрдирд╕े рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдХрд░рдиा рд╕िрдЦाрдпा, рдкрд░рди्рддु рддुрдордиे рдЙрдирдХी рдмाрдд рдкрд░ рдз्рдпाрди рдирд╣ीं рджिрдпा। рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкрдг्рдбे -рдкुрд░ोрд╣िрддों рдиे рдпрд╣ рднрдпाрдирдХ рдХिрд╕्рд╕ा рдЧाреЭा рдХि рднрдЧрд╡ाрди рдмुрдж्рдз рддो рдЭूрдаे рд╕िрдж्рдзाрди्рддों рдХा (рдк्рд░рдЬ्рдЮा-рд╢ीрд▓-рд╕рдоाрдзि рдЖрджि рдХा) рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░ рдХेрд╡рд▓ рдЕрд╕ुрд░ों рдХो рдоोрд╣िрдд рдХрд░ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпे рдеे। ...рдЖрдЬ рд╕ाрд░ी рджुрдиिрдпा рдЗрди рддीрд╕ рдХрд░ोреЬ рдордиुрд╖्рдпों рдХो, рдЬो рдХेंрдЪुрдУं рдХी рддрд░рд╣ рднाрд░рдд рдХी рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░рддी рдкрд░ рд░ेंрдЧ рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдкрд░ рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдХो рдШृрдгा рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦ рд░рд╣ी рд╣ै।рд╕рдоाрдЬ рдХी рдпрд╣ рджрд╢ा рджूрд░ рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी -рдкрд░рди्рддु рдзрд░्рдо рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рдХे рдирд╣ीं, рд╡рд░рди рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХे рдорд╣ाрди рдЙрдкрджेрд╢ों рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░ (рдпाрдиि рдЪाрд░ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдпों рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░) рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣िрди्рджुрдзрд░्рдо рдХी рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдкрд░िрдгрддिрд╕्рд╡рд░ूрдк рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдХी рдЕрдкूрд░्рд╡ рд╕рд╣ृрджрдпрддा рдХो рдпुрдХ्рдд рдХрд░।рд▓ाрдЦों рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рдкрд╡िрдд्рд░рддा  рдХे рдЕрдЧ्рдиिрдорди्рдд्рд░ рд╕े рджीрдХ्рд╖िрдд рд╣ोрдХрд░ , рднрдЧрд╡ाрди (рдЕрд╡рддाрд░ рд╡рд░िрд╖्рда)  рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдЯрд▓ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ (рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдпा рдЪрд░िрдд्рд░рдмрд▓) рд╕े рд╢рдХ्рддिрдоाрди рдмрдирдХрд░ рдФрд░ рдЧрд░ीрдмों, рдкрддिрддों рддрдеा рдкрдж рджрд▓िрддों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рд╕े рд╕िंрд╣ рдХे рд╕рдоाрди рд╕ाрд╣рд╕ी рдмрдирдХрд░ рдЗрд╕ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рднाрд░рдд рджेрд╢ рдоें рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдЙрдж्рдзाрд░ рдХे рд╕рди्рджेрд╢ рдХा , рд╕ेрд╡ा рдХे рд╕рди्рджेрд╢ рдХा, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЙрдд्рдеाрди рдХे рд╕рди्рджेрд╢ рдХा, рд╕рдоाрдирддा рдХे рдЗрд╕ी рд╕рди्рджेрд╢ рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╡िрдЪрд░рдг рдХрд░ेंрдЧे।"[рдЖрд▓ाрд╕िंрдЧा рдХो рд▓िрдЦिрдд рдкрдд्рд░ рдЦंрдб-рез/ рдкेрдЬ рекрежреи -режрей/ 20 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1893.)]  

["The Lord once more came to you as Buddha and taught you how to feel, how to sympathise with the poor, the miserable, the sinner, but you heard Him not. Your priests invented the horrible story that the Lord was here for deluding demons with false doctrines!  (Letter to Alasinga -20th August, 1893.)

-рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж।

рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпी рдиेрддा

-The inspirational leader

 ===========

[рдХाрд░ो рджोрд╖ рджेрдЦो рдиा !~ рд╢्рд░ी рдоाँ рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी]   

ЁЯЩЛ рдХिрд╕े рджोрд╖ рджूँ ? ЁЯЩЛ

" No One is To Blame "

рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж

[рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рд╕े рд▓िрдЦिрдд, 16 рдордИ, 1895.]

рд╕ूрд░рдЬ рдврд▓ рдЪुрдХा рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рд▓ाрд▓ рдХिрд░рдгें-

рджрдо рддोреЬрддे рджिрд╡рд╕ рдХी рджेрд╣ рдХो рд▓рдкेрдЯ рдЪुрдХी рд╣ैं;

рдЕрдЪрдо्рднिрдд рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦ рд░рд╣ा рдоैं рдкीрдЫे -

рдФрд░ рдЧिрдирддा рд╣ूँ рдЕрдкрдиी рд╕ाрд░ी рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрдпाँ, 

рдХिрди्рддु, рдЖрдЬ рдЙрди्рд╣ें рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рд╕рдордЭрдиे рдоें рднी рдоुрдЭे рд▓рдЬ्рдЬा рдЖрддी рд╣ै, 

рдФрд░ рдХिрд╕ीрдХा рдирд╣ीं, рджोрд╖ рддो рдоेрд░ा рд╣ी рд╣ै।  


рд╣рд░ рджिрди рдоैं рдЦुрдж рдмрдиाрддा рдпा рдмिрдЧाреЬрддा рд░рд╣ा рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди,  

рд╣рд░ рднрд▓े--рдмुрд░े рдХрд░्рдоों рдХा рдлрд▓ рднी рдЙрд╕ी рдЬैрд╕ा рдоिрд▓рддा рд╣ै। 

Good good, bad bad, the tide once set,

рднрд▓ा рдХा рдлрд▓ рднрд▓ा, рдмुрд░ा рдХा рдлрд▓ рдмुрд░ा- рдЗрд╕ рдЬ्рд╡ाрд░-рднाрдЯा рдХो 

рд╢ुрд░ू рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж -рдХोрдИ рдХिрддрдиा рднी рд╕рд░ рдоाрд░े  рд░ोрдХ рдирд╣ीं рд╕рдХрддा।      

рдХ्рдпोंрдХि рдФрд░ рдХिрд╕ीрдХा рдирд╣ीं, рджोрд╖ рддो рдоेрд░ा рд╣ी рд╣ै।   


рдоैं рд╣ी рддो рдЕрдкрдиा рд╕ाрдХाрд░ рдЕрддीрдд рд╣ूँ;

рдЬिрд╕рдоें рдмреЬी рдмреЬी рдпोрдЬрдиाрдпें рдмрдиाрдИ рдеी ;

рд╡े рд╕ंрдХрд▓्рдк, рдзाрд░рдгाрдпें, рдЬैрд╕ी рдеीं -рдЙрд╕ी рд╕ाँрдЪे рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк,

рдврд▓ рдЧрдпा рд╣ै рдпрд╣ рдЬीрд╡рди , 

рдФрд░ рдХिрд╕ीрдХा рдирд╣ीं , рджोрд╖ рддो рдоेрд░ा рд╣ी рд╣ै। 

рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕िрд░्рдл़ рдоैं рд╣ी рдЬ़िрдо्рдоेрджाрд░ рд╣ूँ।


рдк्рд░ेрдо рдХा рдк्рд░рддिрдлрд▓ рдк्рд░ेрдо рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡ाрдкрд╕ рдЖрдпा,

рдФрд░ рдШृрдгा рдиे рднी рднрдпंрдХрд░ рдЕрд▓рдЧाрд╡ рдХो рдЬрди्рдо рджिрдпा,

рдЙрди्рд╣ीं рджो рд╕ीрдоाрдУं рдоें рдШिрд░ा рд░рд╣ा рдпрд╣ рдЬीрд╡рди рдФрд░ рдорд░рдг рднी,

рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рдШृрдгा рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ 'рдПрдХрдд्рд╡' рдпा 'рдкृрдердХ्рдд्рд╡' рдХी рдУрд░ рд▓े рдЬाрддे рд╣ैं।   

рдХिрд╕े рджोрд╖ рджूँ ? рдЬрдмрдХि рд╕्рд╡рдпं рдоैं рд╣ी рджोрд╖ी рд╣ूँ।


рдоैं рднрдп рдФрд░ рд╡्рдпрд░्рде рдХे рдкрд╢्рдЪाрддाрдк рдХो рдд्рдпाрдЧ рд░рд╣ा рд╣ूँ,

рдоैं рдЕрдкрдиे рдХрд░्рдо-рдлрд▓ рдХे рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ।   

рдоैं рдЕрдкрдиे рдХрд░्рдоों рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдд्рдкрди्рди- рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ, рдиिрди्рджा-рдк्рд░рд╕िрдж्рдзि;

рд░ूрдкी рднूрддों рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ --

рдХिрд╕े рджोрд╖ рджूँ , рдЬрдмрдХि рд╕्рд╡рдпं рдоैं рд╣ी рджोрд╖ी рд╣ूँ। 


рд╢ुрдн-рдЕрд╢ुрдн, рдк्рд░ेрдо- рдШृрдгा, рд╕ुрдЦ- рджुःрдЦ 

рд╣рдоेрд╢ा рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЬुреЬे рд░рд╣рддे рд╣ैं,

рдоैं рдоूрд░рдЦ - рдмिрдиा рджुःрдЦ рдХे рд╕ुрдЦ рдХा рд╕рдкрдиा ?? рджेрдЦрддा рд░рд╣ा,

рдХिंрддु рдпрд╣ рд╕्рд╡рдк्рди -рд╕्рд╡рдк्рди рд╣ी рд░рд╣ा, рдХрднी рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рд╕ाрдХाрд░ ;

рдХिрд╕े рджोрд╖ рджूँ , рдЬрдмрдХि рд╕्рд╡рдпं рдоैं рд╣ी рджोрд╖ी рд╣ूँ। 


рдоैं рдШृрдгा рдд्рдпाрдЧрддा рд╣ूँ, рдоैं рдк्рд░ेрдо рдЫोрдб़рддा рд╣ूँ,

рдоेрд░े рдЬीрд╡рди рдХी рдк्рдпाрд╕ (рдРрд╖рдгा) рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै;

My thirst for life is gone;

рдоैं рдЬो рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ рд╡рд╣ рд╣ै - рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдоृрдд्рдпु,

рдЬीрд╡рди рдХी рд▓ौ рд╣ी -рдЬैрд╕े рдиिрд░्рд╡ाрдг рдкा рдЧрдпी рд╣ै;

рдЕрдм рдХोрдИ рдРрд╕ा рдмрдЪा рд╣ी рдирд╣ीं , рдЬिрд╕े рджोрд╖ рджूँ ! 


рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдоाрдирд╡, рдПрдХ рдоाрдд्рд░ рдИрд╢्рд╡рд░, рдПрдХ рд╣ी рдкूрд░्рдг рдЖрдд्рдоा,

рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЛрд╖ि -рд╣ै рд╡рд╣ी -рдЬिрд╕рдиे 

рд╣рдоेрд╢ा рдЕंрдзрдХाрд░ рдФрд░ рд╕ंрджिрдЧ्рдз рдоाрд░्рдЧों рдХा рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХिрдпा,

One only man who dared think and dared show the goal --

 рдФрд░ рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдордиुрдЬ [рдоाрдирд╣ूँрд╖рдкैрдЧрдо्рдмрд░,рдиेрддा-рд╢िрдХ्рд╖рдХ] рд╡рд╣ рдЬिрд╕рдиे 

рдЬिрд╕рдиे рд╕ोрдЪा-рд╕рдордЭा рдЪрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХा, 

рдлिрд░ рдкрде->'Be and Make' рджिрдЦрд▓ाрдпा   

That death is curse, and so is life, 

and best when stops to Be.

 рдоृрдд्рдпु рдПрдХ рдЕрднिрд╢ाрдк рд╣ै, рдФрд░ рдпрд╣ рдЬीрд╡рди рднी рддो рдРрд╕ा рд╣ी рд╣ै,

  рд╕рдмрд╕े рдЙрдд्рддрдо ~ 

 рдЬрди्рдо-рдорд░рдг рдХा рдмрди्рдзрди рдЫूрдЯे ! 

реР рдирдоो рднрдЧрд╡рддे рд╕рдо्рдмुрдж्рдзाрдп,

Om, I salute the Lord, the awakened.

реР рдирдоः рдк्рд░рднु ! рдЪिрд░ рд╕рдо्рдмुрдж्рдз !   

===========

рдк्рд░рдЬ्рдЮा, рд╢ीрд▓, рд╕рдоाрдзि

рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдоाрдирддा рд╣ै рдХि рд╡िрд╡ेрдХрдЬ-рдЬ्рдЮाрди (рдк्рд░рдЬ्рдЮा), рдиैрддिрдХ рдЖрдЪрд░рдг (рд╢ीрд▓) рдФрд░ рдПрдХाрдЧ्рд░рддा (рд╕рдоाрдзि) рдЬीрд╡рди рдХे рд▓िрдП рддीрди рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдШрдЯрдХ рд╣ैं। рдк्рд░рдЬ्рдЮा, рд╢ीрд▓, рд╕рдоाрдзि рдХो рдмौрдж्рдз рдиैрддिрдХрддा рдХा 'рдд्рд░िрд░рдд्рди' рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдмुрдж्рдзि рд╕рд╣ी рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рдЖрддी рд╣ै, рдпрд╣ рд╕рд╣ी рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХी рдУрд░ рд▓े рдЬाрддी рд╣ै।

рдоाрдирд╡ рдХे рдорди рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें, рд╕рдд्рдп-рдЕрд╕рдд्рдп -рдоिрде्рдпा рдХी рдкрд╣рдЪाрди рдХрд░рдиे рддрдеा рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХे рд╣рд▓ рдХрд░рдиे рдХी рдорди рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдХो- рд╡िрд╡ेрдХрдЬ рдЬ्рдЮाрди рдпा рдк्рд░рдЬ्рдЮा  рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдк्рд░рдЬ्рдЮा рдорди рдХी рд╡рд╣ рдХ्рд╖рдорддा рд╣ै рдЬो рд╕рд╣ी рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрддी рд╣ै।

рдмुрдж्рдз рдиे рддीрди рд╢рдм्рдж рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдП рд╣ैं–рдк्рд░рдЬ्рдЮा, рд╢ीрд▓, рд╕рдоाрдзि। рдмुрдж्рдз рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдЬिрддрдиी рдк्рд░рдЬ्рдЮा рдмреЭे, рдЬिрддрдиी рд╕рдордЭ рдмреЭे, рдЙрддрдиा рд╢ीрд▓ рд░ूрдкांрддрд░िрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдЪрд░िрдд्рд░ рдмрджрд▓рддा рд╣ै। рдЬिрддрдиा рдЪрд░िрдд्рд░ рд░ूрдкांрддрд░िрдд рд╣ो, рдЙрддрдиी рд╕рдоाрдзि рдиिрдХрдЯ рдЖрддी рд╣ै।

рд▓ेрдХिрди рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХрд░рдиी рдкреЬрддी рд╣ै рдк्рд░рдЬ्рдЮा рд╕े, рд╕рдордЭ рд╕े। рд╕рдордЭ рдмрдирддी рд╣ै рд╢ीрд▓ рдмाрд╣рд░ рдХी рджुрдиिрдпा рдоें, рдФрд░ рднीрддрд░ рдХी рджुрдиिрдпा рдоें рд╕рдоाрдзि। рдпрд╣ां рд╕рдордЭ рдмреЭрддी рд╣ै, рддो рдмाрд╣рд░ рдХी рджुрдиिрдпा рдоें рдЪрд░िрдд्рд░ рдкैрджा рд╣ोрддा рд╣ै। рдФрд░ рдЪрд░िрдд्рд░ рдХा рдЕрдЧрд░ рдаीрдХ-рдаीрдХ рдЕрд░्рде рд╕рдордЭें, рддो рдЪрд░िрдд्рд░ (=рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕) рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕ी рдХे рдкाрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬो рдЕрдХंрдк (рдоाँ рд╕ाрд░рджा/рддाрд░ा рдХा рдкुрдд्рд░) рд╣ै। рдЬो рдЬрд░ा-рдЬрд░ा рд╕ी рдмाрдд рдоें рдХंрдк рдЬाрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рдкाрд╕ рдХोрдИ рдЪрд░िрдд्рд░ (рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕) рдирд╣ीं рд╣ोрддा।

================

реР рдирдоो рднрдЧрд╡рддे рд╕рдо्рдмुрдж्рдзाрдп !

[Om, I salute the Lord, the awakened/ реР рдирдоः рдЬाрдЧृрдд рдк्рд░рднु, рддрдд्рдд्рд╡рдорд╕ि !--'рд╡рд╣ рдм्рд░рд╣्рдо рддुрдо्рд╣ीं рд╣ो।' рдмрддाрдиे рд╡ाрд▓े рднाрд░рдд рдХी рдк्рд░ाрдЪीрди рджेрд╡рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдкрд░рдо्рдкрд░ा ~ рдХे 'The inspirational leader- 'рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рдкैрдЧрдо्рдмрд░' рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ (рд╢िрдХ्рд╖рдХ, рдиेрддा, CINC рдирд╡рдиीрджा) рдХो рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рддा рд╣ूं !]  

 "рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд╕े рдХिрд╕ीрдиे рдкूрдЫा - рдХ्рдпा рдмुрдж्рдз рдиे рдЙрдкрджेрд╢ рджिрдпा рдеा рдХि -'рдЕрдиेрдХрддा рд╕рдд्рдп рд╣ै рдЕрд╣ं рдЕрд╕рдд्рдп рд╣ै!', рдЬрдмрдХि рд╕рдиाрддрдиी рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдПрдХ ('One'-ness) рдХो рд╕рдд्рдп (real) рдФрд░ рдЕрдиेрдХ (Many) рдХो (unreal-рдЕрд╕рдд्рдп рдирд╣ीं ! рдоिрде्рдпा) рдоाрдирддा рд╣ै ? " рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдЙрдд्рддрд░ рджिрдпा - "рд╣ाँ, рдФрд░ рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдЙрд╕рдоें (рдмुрдж्рдз рдХे рдЙрдкрджेрд╢ рдоें) рдЬो рдХुрдЫ рдЬोреЬा рд╣ै, рд╡рд╣ рдпрд╣ рд╣ै - 'рдЕрдиेрдХ рдФрд░ рдПрдХ' рдПрдХ рд╣ी рд╕рдд्рдп (рддрдд्рд╡-рд╕ोрдиा) рд╣ै', рдЬिрд╕े рдПрдХ рд╣ी рдорди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╕рдордп рдкрд░ рдФрд░ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдгों рд╕े рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै।"(рд╕ूрдХ्рддिрдпाँ рдФрд░ рд╕ुрднाрд╖िрдд-рео/резреирен) 

[рдЬैрд╕ा рд╕ोрдиा рдХो рдХрднी- рдиेрдХрд▓ेрд╕, рдм्рд░ाрд╕рд▓ेрдЯ, рдХंрдЧрди, earring -рдХाрди рдХी рдмाрд▓ी, рдпा рдЕँрдЧूрдаी рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬैрд╕े рдоिрдЯ्рдЯी рд╣ी рдХрднी рдШреЬा, рд╕ुрд░ाрд╣ी , рдХुрд▓्рд╣реЬ рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬैрд╕े рдПрдХ рд╣ी M/F рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╕рдордп рдкрд░ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдгों рд╕े рджेрдЦे рдЬाрддे рд╣ैं। рд╡ैрд╕े рд╣ी рдПрдХ рд╣ी рдЬीрд╡рди рдордиुрд╖्рдп рдФрд░ рдкрд╢ु рдоें рд╣ै। рдЬैрд╕े рдЧрд╣рдиा -рд╕ोрдиा рдПрдХ рд╣ै, рд╡ैрд╕े рд╣ी рдЬीрд╡рди рднी  Om, I salute the Lord, the awakened- 'The inspirational leader !' рдУрдо, рдоैं рдЬाрдЧृрдд рдк्рд░рднु ~ 'рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рдкैрдЧрдо्рдмрд░' (рд╢िрдХ्рд╖рдХ, рдиेрддा-рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ ) рдХो рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рддा рд╣ूं !]       

"Did Buddha teach that the Many was real and the 'ego' unreal, while orthodox Hinduism regards the One as the real, and the many as unreal?" the Swami was asked. "Yes", answered the Swami. "And what Ramakrishna Paramahamsa and I have added to this is, that the Many and the One are the same Reality, perceived by the same mind at different times and in different attitudes." (Eng-vol /8) 

(43)" рдЕрдж्рд╡ैрдд рдХी рдпрд╣ рдоाрди्рдпрддा рд╣ै рдХि рдЖрдд्рдоा [рджेрд╣ рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж ? рд╕ाрдХ्рд╖ी рдЖрдд्рдоा -рд╕िрдиेрдоा рдХे рдкрд░्рджे рдХी рддрд░рд╣ рддрдЯрд╕्рде/рдХूрдЯрд╕्рде рд░рд╣рддी рд╣ै ] рди рдЖрддी рд╣ै , рди рдЬाрддी рд╣ै। рдФрд░ рдЬрдЧрдд-рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдХे рдпे рд╕рднी рд▓ोрдХ рдЖрдХाрд╢ рдФрд░ рдк्рд░ाрдг рдХी рднिрди्рди-рднिрди्рди рд░рдЪрдиाрдпें рд╣ैं। рдЕрд░्рдеाрдд्, рдпрд╣ рд╕ौрд░ рдордг्рдбрд▓  (Solar Sphere : рд╕ूрд░्рдп рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд╕рднी рдЦрдЧोрд▓ीрдп рдкिрдг्рдбों рдХा рдЧुрд░ुрдд्рд╡ाрдХрд░्рд╖рдг рд╕े рдмंрдзा рд╣ुрдЖ рддंрдд्рд░ рд╣ै।) рдЬिрд╕рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рджृрд╖्рдЯिрдЧोрдЪрд░ рдЬрдЧрдд рдХा рдЬो  рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдШрдиीрднूрдд рд╕्рддрд░ рд╣ै, рдЙрд╕рдоें 'рдк्рд░ाрдг' рднौрддिрдХ рд╢рдХ्рддि  рдХे рд░ूрдк рдоें (physical force-рдЬैрд╕े рдзрдХेрд▓рдиा, рд░рд╕्рд╕ी рдЦींрдЪрдиा рдХे рд░ूрдк рдоें) рддрдеा 'рдЖрдХाрд╢' рдЗрди्рдж्рд░िрдпрдЧोрдЪрд░ рдкрджाрд░्рде (sensible matter) рдХे рд░ूрдк рдоें рджिрдЦाрдИ рдкреЬрддा рд╣ै ! 

    рджूрд╕рд░ा рдЪрди्рдж्рд░ рдордг्рдбрд▓ (Lunar Sphere-рдХ्рд╖ेрдд्рд░) рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै, рдЬो рд╕ौрд░ рдордг्рдбрд▓ рдХे рдЪाрд░ों рдФрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рдЪрди्рдж्рд░рдоा рдирд╣ीं - рдмрд▓्рдХि рджेрд╡рддाрдУं рдХा рдиिрд╡ाрд╕ рд╕्рдеाрди рд╣ै ; рдЕрд░्рдеाрдд рдЗрд╕рдоें рдк्рд░ाрдг рдордиोрдмрд▓ (psychic forces) рдХे рд░ूрдк рдоें рдФрд░ рдЖрдХाрд╢ рддрди्рдоाрдд्рд░ाрдУं рдпा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдХрдгों (fine particles) рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрддा рд╣ै।

     рдЗрд╕рдХे рдкрд░े (рдЪрди्рдж्рд░рдордг्рдбрд▓ рд╕े рдкрд░े) рд╡िрдж्рдпुрдд् рдордг्рдбрд▓ (Electric Sphere) рд╣ै; рдЕрд░्рдеाрдд् рдк्рд░ाрдг рдХी рдПрдХ рдРрд╕ी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдЬрд╣ाँ рд╡рд╣ рдЖрдХाрд╢ (matter) рдХे рд╕ाрде рдЕрд╡िрднाрдЬ्рдп (inseparable) рд░ूрдк рдоें рдмрдиी рд░рд╣рддी рд╣ै, рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рд▓िрдП рдпрд╣ рдХрд╣рдиा рдХрдаिрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि ['рд╡рдЬ्рд░' (Thunderbolt)?] рд╡िрдж्рдпुрдд् (electricity) рдКрд░्рдЬा (Energy рдмрд▓ рдпा рд╢рдХ्рддि) рд╣ै рдпा рдкрджाрд░्рде (Matter) ?  

          рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдм्рд░рд╣्рдорд▓ोрдХ рд╣ै, рдЬрд╣ाँ рди рддो рдк्рд░ाрдг рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рдЖрдХाрд╢, рдмрд▓्рдХि рджोрдиो рдорди-рд╡рд╕्рддु (mind - stuff, the primal energy) рдоे рд╡िрд▓ीрди рд╣ै। [рд╡िрдж्рдпुрдд् рд▓ोрдХ рдХे рдмाрдж рдм्рд░рд╣्рдорд▓ोрдХ рд╡рд╣ рд╕्рддрд░ рд╣ै рдЬрд╣ाँ рдЖрдХाрд╢ рдФрд░ рдк्рд░ाрдг рджोрдиों рдордирд╡рд╕्рддु рдЪिрдд्, рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдКрд░्рдЬा рдпा 'рдЖрдж्рдпा рд╢рдХ्рддि' рдЬिрд╕рдХी рддुрд▓рдиा рддрд░рдЩ्рдЧ рд░рд╣िрдд рд╢ाрди्рдд рд╕рд░ोрд╡рд░ рд╕े рдХि рдЬाрддि рд╣ै] рдоें рд╡िрд▓ीрди рд╣ैं।]  

         рдФрд░ рдЪुрдХी рдпрд╣ाँ - рди рддो рдк्рд░ाрдг рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рдЖрдХाрд╢ - рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬीрд╡ (рд╕ाрдХ्рд╖ी рдЪेрддрдиा) рдкूрд░े рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдХा рдЪिंрддрди рд╕рдорд╖्рдЯि рдпा рдорд╣рдд् (рдЕрд░्рдеाрдд рдорди ) рдХे рдпोрдЧ рдХे рд░ूрдк рдоें (рдоाँ рдЬрдЧрджрдо्рдмा рдХे рдоाрддृ рд╣्рд░рджрдп рдХे рд╕рд░्рд╡рдпाрдкी рд╡िрд░ाрдЯ 'рдоैं' рдХे рд░ूрдк рдоें) рдХрд░рддा рд╣ै। рдпрд╣ рдПрдХ рдкुрд░ुрд╖, рдПрдХ рдЕрдоूрд░्рдд рд╡िрд╢्рд╡ाрдд्рдоा рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдХिрди्рддु рд╡рд╣ рдм्рд░рд╣्рдо рдирд╣ीं рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ाँ рднी рдЕрдиेрдХрдд्рд╡ (multiplicity) рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै। рдЕрди्рддрддोрдЧрдд्рд╡ा -# рдЗрд╕рд╕े рдЬीрд╡ рдЙрд╕ рдПрдХрдд्рд╡ (Oneness) рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддा рд╣ै, рдЬो рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै।

[# рддीрди 'рд╢' рдХो рд╕рд╣рдиे рдХे рдмाрдж 'рд╣' рдХा рдЕрдиुрднрд╡ - рдЬो рдХि рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै рдЕрд░्рдеाрдд рддीрди рдмाрд░ рдЖрд╕рди्рди рдШाрдд-рдк्рд░рддिрдШाрдд рд╕े рдЬीрд╡िрдд рдмрдЪрдХрд░ рдиिрдХрд▓ рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж - рдпрд╣ рдЕрдиुрднрд╡  рдХрд░рддा рд╣ै, рдХि рд╣рдд्рдпा рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा (рдХौрд░рд╡) , рдФрд░ рд╣рдд्рдпा рд╕े рдмрдЪ-рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा (рдкाрдг्рдбрд╡) рджोрдиों рдПрдХ рд╣ी рд╣ै -рдоाँ рдЬрдЧрджрдо्рдмा/рд╢्рд░ी рдХृрд╖्рдг рдХी рдиिрд░्рджेрд╢рди рдоें рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рднूрдоिрдХा рдиिрднाрддे рд╣ैं।]     

     рдЕрдж्рд╡ैрддрд╡ाрдж рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдпे рд╡े рджिрд╡्рдп-рджрд░्рд╢рди рд╣ैं ( visions-рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдпा рдЭрд▓рдХ рд╣ैं)  рдЬो рдЬीрд╡ рдХे рд╕ाрдордиे рдХ्рд░рдоिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╡рд╣ рд╕्рд╡рдпं рди рддो рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рди рдЖрддा рд╣ै, рдФрд░ рдЬिрд╕ рджृрд╢्рдп рдХो рд╡рд╣ рдЕрднी рджेрдЦ рд░рд╣ा рд╣ै -рд╡рд╣ рднी рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЖрдд्рдоा/рдм्рд░рд╣्рдо рд░ूрдкी рдкрд░्рджे рдкрд░ рдк्рд░рдХ्рд╖ेрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। 

       рдк्рд░рдХ्рд╖ेрдкрдг (рд╕ृрд╖्рдЯि-projection) рдФрд░ рдк्рд░рд▓рдп (dissolution) рдПрдХ рд╣ी рдХ्рд░рдо рдоें рд╣ोрдиे рдЪाрд╣िрдП, рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдХा рдЕрд░्рде рдкीрдЫे рдХी рдУрд░ рдЬाрдиा (рдоिрде्рдпा рдЕрд╣ं рдХा рд╣рдЯрдиा) рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдХा (рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рдХा) рдмाрд╣рд░ рдЖрдиा рд╣ै।

         "рдЕрдм, рдЪूँрдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि (each individual) рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиे рд╣ी рдЬрдЧрдд рдХो рджेрдЦ рд╕рдХрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдЬрдЧрдд [рдиाрдЯрдХ-рд╕िрдиेрдоा] рдЙрд╕рдХे рдмंрдзрди рдХे рд╕ाрде рдЙрдд्рдкрди्рди  рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рдоुрдХ्рддि рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЪрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै, рдпрдж्рдпрдкि рдЬो рдмрди्рдзрди рдоें рд╣ैं, рдЙрдирдХे рд▓िрдП рд╡рд╣ рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЕрддः рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рд╕े рд╡िрд╢्рд╡ рдмрдиा рд╣ै। рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рд▓рд╣рд░ рдХेрд╡рд▓ рддрднी рддрдХ рд▓рд╣рд░ рд╣ै рдЬрдм рддрдХ рд╡рд╣ рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рд╕े рдмंрдзी рд╣ुрдИ рд╣ै। рдЬрдм рд▓рд╣рд░ рд╢ाрди्рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै, рдпा рдмूँрдж рд╕ाрдЧрд░ рдоें рдоिрд▓ рдЬाрддी рд╣ै , рддрдм рд╕рдоुрдж्рд░ рд░рд╣рддा рд░рд╣рддा рд╣ै, рдХिрди्рддु рд╡рд╣ рдиाрдо- рд░ूрдк 'рдмूँрдж рдпा рд▓рд╣рд░ ' рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рдЕрджृрд╢्рдп рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП 'рд▓рд╣рд░' рдХा рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рдЙрд╕ рдЬрд▓ рдХे рдмिрдиा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдирд╣ीं рд░рдЦ рд╕рдХрддा, рдЬो рдкрд╣рд▓े рдмूँрдж рдпा рд▓рд╣рд░ рдХे рд░ूрдкों рдоें рджिрдЦ рддो рд░рд╣ा рдеा। рдХिрди्рддु рд╡рд╣ рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рд╕्рд╡рдпं рд▓рд╣рд░ рдирд╣ीं рдеे। рдЬैрд╕े рд╣ी рд▓рд╣рд░ рдЬрд▓ рдоें рд╡ाрдкрд╕ рд▓ौрдЯрддी рд╣ै, рдЙрд╕рдХा рдиाрдо-рд░ूрдк рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рджूрд╕рд░े рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рджूрд╕рд░ी рд▓рд╣рд░ों рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рд╣ोрдХрд░ рдЬीрд╡िрдд рд░рд╣рддे рд╣ैं। 

      рдЗрд╕ рджिрдЦрдиे рд╡ाрд▓े рдиाрдо-рд░ूрдк рдХो рдоाрдпा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдФрд░ рдЬрд▓ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै। рд▓рд╣рд░ें рдХрднी рднी рдЬрд▓ рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдФрд░ рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдеीं, рдлिрд░ рднी рд▓рд╣рд░ों рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рдЙрдирдХा рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рдеा। рдлिрд░,  рдпрд╣ рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рдПрдХ рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рднी рд▓рд╣рд░ рд╕े рдкृрдердХ рдирд╣ीं рд░рд╣ рд╕рдХрддा, рдпрдж्рдпрдкि рд▓рд╣рд░, рдЬрд▓ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдХाрд▓ рддрдХ рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк рд╕े рдкृрдердХ рд░рд╣ рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдкрд░рди्рддु рдЪूँрдХि рдиाрдо рдФрд░ рд░ूрдк  рдХрднी рдЕрд▓рдЧ рдирд╣ीं рдХिрдпे рдЬा рд╕рдХрддे, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ (рдЕрдоुрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें) рд╣ै, рдРрд╕ा рднी рдирд╣ीं рдоाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा। рдлिрд░ рднी 'рд╡े' [ рдаाрдХुрд░, рдоाँ, рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी -рджाрджा ] рд╢ूрди्рдп (рдоिрде्рдпा) рдирд╣ीं рд╣ैं। рдЗрд╕े рдоाрдпा рдХрд╣рддे рд╣ैं।"   

"рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдПрдХ рдЬीрд░्рдг рд╡рд╕्рдд्рд░ рдХो рдд्рдпाрдЧ рджेрдиे рдХे рд╕рдоाрди, рдЕрдкрдиे рд╢рд░ीрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдиिрдХрд▓ рдЬाрдиे рдХो рдоैं рдмрд╣ुрдд рдЙрдЪिрдд рд╕рдордЭूँ। рдХिрди्рддु рдоैं рдХाрдо рдХрд░рдиा рдирд╣ीं рдЫोреЬूँрдЧा। рдЬрдм рддрдХ рд╕ाрд░ी рджुрдиिрдпा рди рдЬाрди рд▓े, рдоैं рд╕рдм рдЬрдЧрд╣ рд▓ोрдЧों рдХो рдпрд╣ी рдк्рд░ेрд░рдгा рджेрддा рд░рд╣ूँрдЧा, рдХि рд╡рд╣ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕ाрде рдПрдХ рд╣ै।" 

[рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЖрдд्рдоा рдЕрд╡्рдпрдХ्рдд рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै ! рддрдд्рдд्рд╡рдорд╕ि !--'рд╡рд╣ рдм्рд░рд╣्рдо рддुрдо्рд╣ीं рд╣ो। (резреж/реирезрен)]     

=================

43. "Now on the Advaitic side it is held that the soul neither comes nor goes, and that all these spheres or layers of the universe are only so many varying products of Akasha and Prana. That is to say, the lowest or most condensed is the Solar Sphere, consisting of the visible universe, in which Prana appears as physical force, and Akasha as sensible matter.

      The next is called the Lunar Sphere, which surrounds the Solar Sphere. This is not the moon at all, but the habitation of the gods; that is to say, Prana appears in it as psychic forces, and Akasha as Tanmatras or fine particles. Beyond this is the Electric Sphere; that is to say, a condition inseparable from Akasha, and you can hardly tell whether electricity is force or matter. Next is the Brahmaloka, where there is neither Prana nor Akasha, but both are merged into the mind - stuff, the primal energy. And here -- there being neither Prana nor Akasha -- the Jiva contemplates the whole universe as Samashti or the sum total of Mahat or mind. This appears as Purusha, an abstract Universal Soul, yet not the Absolute, for still there is multiplicity. From this the Jiva finds at last that Unity which is the end.

       Advaitism says that these are the visions which arise in succession before the Jiva, who himself neither goes nor comes, and that in the same way this present vision has been projected. [...рд╕ाрд░े рджृрд╢्рдп / рдпा рдЬो рдХुрдЫ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рд╣ोрдЧा рд╡рд╣ рднी рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЖрдд्рдоा/рдм्рд░рд╣्рдо рд░ूрдкी рдкрд░्рджे рдкрд░ рдк्рд░рдХ्рд╖ेрдкिрдд рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै, рдХिрдпा рдЬाрддा рд░рд╣ेрдЧा ?।]  The projection (Srishti) and dissolution must take place in the same order, only one means going backward and the other coming out. 

     "Now, as each individual can only see his own universe, that universe is created with his bondage and goes away with his liberation, although it remains for others who are in bondage. Now, name and form constitute the universe. A wave in the ocean is a wave only in so far as it is bound by name and form. If the wave subsides, it is the ocean, but that name - and - form has immediately vanished forever, so that the name and form of a wave could never be without the water that was fashioned into the wave by them. Yet the name and form themselves were not the wave; they die as soon as ever it returns to water, but other names and forms live on in relation to other waves. This name - and - form is called Maya and the water is Brahman. The wave was nothing but water all the time, yet as a wave it had the name and form. Again this name - and - form cannot remain for one moment separated from the wave, although the wave, as water, can remain eternally separate from name and form. But because the name and form can never be separated, they can never be said to exist. Yet they are not zero. This is called Maya."  

"It may be that I shall find it good to get outside of my body—to cast it off like a disused garment. But I shall not cease to work! I shall inspire men everywhere, until the world shall know that it is one with God." (Volume 5, Sayings and Utterances-44)

==========

  'рдЖрдд्рдоा' рд╡ा рдЕрд░े рд╢्рд░ोрддрд╡्рдпः'  

(Atma Va Are Shrotavyah) 

          рдЙрд╕ рдЖрдд्рдоा рдХा рд╢्рд░рд╡рдг рдХрд░ो - рдЬिрд╕рд╕े рд╕рдм рдХुрдЫ рдиिрдХрд▓ा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै, рдФрд░ рдЬिрд╕рдоें рд╕рдмрдХुрдЫ рд▓ीрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।  [1-1-2: рдЬрди्рдоाрдж्рдпрд╕्рдп рдпрдд: = рдЕрд╕्рдп = рдЗрд╕ рдЬрдЧрдд् рдХे;  рдЬрди्рдоाрджि = рдЬрди्рдо рдЖрджि (рдЙрдд्рдкрдд्рддि, рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рдк्рд░рд▓рдп); рдпрдд: = рдЬिрд╕рд╕े (рд╣ोрддे рд╣ैं, рд╡рд╣ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै)| рдФрд░ рдЬिрд╕рдХा рдХेрди्рдж्рд░ рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдкрд░िрдзि рдЕрдирди्рдд, рдЕрд╕ीрдо рд╣ै। рдЗрд╕ рдЖрдд्рдоा рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рддैрдд्рддिрд░ीрдп рдЙрдкрдиिрд╖рдж् (рднृрдЧु рд╡рд▓्рд▓ी, рдЕрдиुрд╡ाрдХ рез)  рдХрд╣рддी рд╣ै: 

рдпрддो рд╡ा рдЗрдоाрдиि рднूрддाрдиि рдЬाрдпрди्рддे। рдпेрди рдЬाрддाрдиि рдЬीрд╡рди्рддि।

рдпрдд् рдк्рд░рдпрди्рдд्рдпрднिрд╕ंрд╡िрд╢рди्рддि। рддрдж्рд╡िрдЬिрдЬ्рдЮाрд╕рд╕्рд╡। рддрдж्‌ рдм्рд░рд╣्рдоेрддि।

“рдпे рд╕рдорд╕्рдд рдк्рд░ाрдгी рдХрд╣ाँ рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдХрд░ рдпे рдХिрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬीрд╡िрдд рд░рд╣рддे рд╣ैं рддрдеा рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд् рдпे рдХिрд╕рдоें рд╕рдоाрд╡िрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं, рдЙрд╕े рддुрдо рдЬाрдирдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░ो, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рд╣ी рд╣ै ‘рдм्рд░рд╣्рдо’।”

рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं -" рдЬिрд╕рдоें рд╢рд░ीрд░-рдмोрдз рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдирд╣ीं рд╣ै, рд╡рд╣ рдорджрдордд्рдд рд╣ाрдеी рдХी рддрд░рд╣ рдЗрддрд╕्рддः рд╡िрдЪрд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдоेрд░े рд╕рдоाрди рдХ्рд╖ुрдж्рд░ рдЬीрд╡ рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдмैрдардХрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░े। рдФрд░ рддрдм рддрдХ рдЕрдн्рдпाрд╕ рдоें рд▓рдЧा рд░рд╣े , рдЬрдмрддрдХ рдЙрд╕े рдЗрд╖्рдЯ-рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рди рд╣ो। рдЬрдм рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж рдмрди рдЬाрдпे , рдлिрд░ рд╡рд╣ рдЪाрд╣े рддो, рдЙрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдиिрд░्рдж्рд╡рди्рдж्рд╡ рд╡िрдЪрд░рдг рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рд╡рд╣ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдмрд╣ुрдд рджूрд░ - рдиिрд╕्рд╕рди्рджेрд╣ рдмрд╣ुрдд рджूрд░ рд╣ै।  (рез/рейремреи)    

рдЪिрди्рддाрд╢ूрди्рдпрдорджैрди्рдпрднैрдХ्рд╖्рдпрдорд╢рдиं рдкाрдиं рд╕рд░िрдж्рд╡ाрд░िрд╖ु

рд╕्рд╡ाрддрди्рдд्рд░्рдпेрдг рдиिрд░ंрдХुрд╢ा рд╕्рдеिрддिрд░рднीрд░्рдиिрдж्рд░ा рд╢्рдорд╢ाрдиे рд╡рдиे।

рд╡рд╕्рдд्рд░ं рдХ्рд╖ाрд▓рдирд╢ोрд╖рдгाрджिрд░рд╣िрддं рджिрдЧ्рд╡ाрд╕्рддु рд╢рдп्рдпा рдорд╣ी

рд╕ंрдЪाрд░ो рдиिрдЧрдоाрди्рддрд╡ीрдеिрд╖ु рд╡िрджां рдХ्рд░ीрдбा рдкрд░े рдм्рд░рд╣्рдордгि॥

рд╡िрдоाрдирдоाрд▓рдо्рдм्рдп рд╢рд░ीрд░рдоेрддрдж्

рднुрдирдХ्рдд्рдпрд╢ेрд╖ाрди्рд╡िрд╖рдпाрдиुрдкрд╕्рдеिрддाрди् ।

рдкрд░ेрдЪ्рдЫрдпा рдмाрд▓рд╡рджाрдд्рдорд╡ेрдд्рддा

рдпोрд╜рд╡्рдпрдХ्рддрд▓िрдЩ्рдЧोрд╜рдирдиुрд╖рдХ्рддрдмाрд╣्рдпः ॥

рджिрдЧрдо्рдмрд░ो рд╡ाрдкि рдЪ рд╕ाрдо्рдмрд░ो рд╡ा

рдд्рд╡рдЧрдо्рдмрд░ो рд╡ाрдкि рдЪिрджрдо्рдмрд░рд╕्рдеः।

рдЙрди्рдордд्рддрд╡рдж्рд╡ाрдкि рдЪ рдмाрд▓рд╡рдж्рд╡ा

рдкिрд╢ाрдЪрд╡рдж्рд╡ाрдкि рдЪрд░рдд्рдпрд╡рди्рдпाрдо्‌॥

(Vivekachudmani, 538-40)

-- " рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрдиी рдХो рднोрдЬрди рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХे рдЕрдкрдиेрдЖрдк рдоिрд▓ рдЬाрддा рд╣ै। рдЬो рдХुрдЫ рдкीрдиे рдХो рдоिрд▓ рдЬाрддा рд╣ै рд╡рд╣ рдкी рд▓ेрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдХрд╣ीं рднी рдЬाрдиे рдоें рдЖрдирди्рдж рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддा рд╣ै। рдиिрд░्рднрдп рд░рд╣рддा рд╣ै, рдХрднी рдЬंрдЧрд▓ рдоें рдФрд░ рдХрднी рд╢्рдорд╢ाрди рдоें рд╕ो рдЬाрддा рд╣ै। --'treads the Path, which the Vedas have taken, but whose end they have not seen.' - рд╡рд╣ рдЙрд╕ рд╡ैрджिрдХ рдоाрд░्рдЧ рдХा (рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдпों рдХा) рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рдЕंрдд рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा рдЙрд╕рдиे рдЕрднीрддрдХ рджेрдЦा рдирд╣ीं рд╣ै рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рдЖрдХाрд╢ рдЬैрд╕ा (рдмृрд╣рдж) рд╣ै, рд╡рд╣ рдмाрд▓рдХों рдХी рддрд░рд╣ рджूрд╕рд░ों рдХे рдЗрдЪ्рдЫाрдиुрд╕ाрд░ рдкрд░िрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдХрднी рд╡рд╕्рдд्рд░ рд╡िрд╣ीрди, рдХрднी рд╕ुрди्рджрд░ рдХрдкрдб़ों рд╕े рд╕ुрд╢ोрднिрдд рд░рд╣рддा рд╣ै। рдФрд░ рдХрднी-рдХрднी рдХेрд╡рд▓ рдЬ्рдЮाрди рд╣ी рдЙрдирдХा рд╡рд╕्рдд्рд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдХрднी рдмрдЪ्рдЪों рдХी рддрд░рд╣, рдХрднी рдЙрди्рдордд्рдд рдЬैрд╕ा рдФрд░ рдХрднी рдФрдШреЬ рдХे рдЬैрд╕ा рд╢ुрдЪिрддा рдХे рдк्рд░рддि рдЙрджाрд╕ीрди рд░рд╣рддा рд╣ै।" (рд╡िрд╡ेрдХрдЪूрдб़ाрдордгि, 538-40)

ЁЯЩПрдоैं рд╢्рд░ी рдЧुрд░ुрджेрд╡ рдХे рдкрд╡िрдд्рд░ рдЪрд░рдгों рдоें рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░рддा рд╣ूँ рдХि рддुрдордХो рд╡рд╣ рдЕрд╡рд╕्рдеा - [рдм्рд░рд╣्рдорд╡ेрдд्рддा рд╡ाрд▓ी рдЕрд╡рд╕्рдеा ] рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдФрд░ рддुрдо рдЧैрдг्рдбे рдХी рднाँрддि рдиिрд░्рдж्рд╡рди्рдж्рд╡ рд╡िрдЪрд░рдг рдХрд░ो।  

-рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж

(рд╕्рд╡ाрдоी рдЕрдЦрдг्рдбाрдирди्рдж рдХो рдкрдд्рд░ - рджिрдиांрдХ рдлрд░рд╡рд░ी, 1890)

— To a knower of Brahman food comes of itself, without effort — he drinks wherever he gets it. He roams at pleasure everywhere — he is fearless, sleeps sometimes in the forest, sometimes in a crematorium and, treads the Path, which the Vedas have taken, but whose end they have not seen. His body is like the sky; and he is guided, like a child, by others' wishes; he is sometimes naked, sometimes in gorgeous clothes, and at times has only Jnana as his clothing; he behaves sometimes like a child, sometimes like a madman, and at other times again like a ghoul, indifferent to cleanliness. (Vivekachudamani, 538-40)

ЁЯЩП I pray to the holy feet of our Guru that you may have that state, and you may wander like the rhinoceros.

Swami Vivekananda

(Letter to swami Akhandananda -dated Feb, 1890)

          рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЕрдкрдиे рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрди "рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рд╡ेрджाрди्рдд (рез)" рдоें рдХрд╣рддे рд╣ैं - рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдоें рд╡ेрджाрди्рдд рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рд╣ै - 'рддрдд्рд╡рдорд╕ि' - 'рддुрдо्рд╣ीं рд╡рд╣ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ो !'... рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЗрд╕ рд╕рдд्рдп рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।  рд╡ेрджाрди्рдд рдкाрдк рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рддा рдн्рд░рдо рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЬो рдЕрдкрдиे рдХो рджुрд░्рдмрд▓ рд╕рдордЭрддा рд╣ै, рд╡ो рдн्рд░ांрдд рд╣ै। рдЬिрди рдЛрд╖िрдпों рдиे рд╕рдд्рдп рд╕рдоूрд╣ (рдЪाрд░ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдпों) рдХा рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा рдеा рд╡े рдкрд╣ाреЬ рдХी рдЧुрдлाрдУं рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдирд╣ीं рдеे, рд╡рд░рди рдХрд░्рдорда рдЬीрд╡рди рдЬीрдиे рд╡ाрд▓े рд░ाрдЬा рд▓ोрдЧ рдеे। рдЬрдм рд░ाрдЬा рд▓ोрдЧ [рд░ाрдЬрд░्рд╖ि рдЬрдирдХ] рдЗрди рд╕рдм рддрдд्рд╡ों рдХा рдЪिрди्рддрди рдХрд░рдиे рддрдеा рдЙрд╕рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдкрд░िрдгрдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдЖрдЪрд░рдг рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдХा рд╕рдордп рдиिрдХाрд▓ рд▓ेрддे рдеे। рд╣рдо рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдХृрдд рдЦाрд▓ी рд╣ी рд░рд╣рддे рд╣ैं, рдЕрддः рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдЙрд╕ рд╕рдд्рдп рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рди рдХрд░ рд╕рдХрдиा рдмреЬी рд▓рдЬ्рдЬाрдЬрдирдХ рдмाрдд рд╣ै। рд╡ेрджाрди्рдд рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдирд╣ीं рдоाрдирддा рдХि рдкрд╢ु рдордиुрд╖्рдп рд╕े рдкूрд░्рдгрддрдпा рдкृрдердХ рд╣ैं рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣рдоाрд░े рднोрдЬ्рдп рд░ूрдк рдоें рдмрдиाрдпा рд╣ै। рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЬीрд╡рди рд╣ै, рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЬрдЧрдд рд╣ै , рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╕рдд рд╣ै। рдЖрджрд░्рд╢ рдпрд╣ी рд╣ै рдХि рдоांрд╕ рди рдЦाрдпा рдЬाрдпे। " рд╕рдм рд╡рд╣ी рдПрдХ рд╣ै, рдЬो рдЕрдкрдиे рдХो рд╡िрдЪाрд░, рдЬीрд╡рди , рдЖрдд्рдоा (рджेрд╣рдзाрд░ी) рдпा рджेрд╣ рдХे рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ैं, рдФрд░ рдЙрдирдоें рдЕрди्рддрд░ рдХेрд╡рд▓ рдкрд░िрдоाрдг рдХा рд╣ै। " рдордиुрд╖्рдп рдордиुрд╖्рдп рдХे рдмीрдЪ рдЬो рднेрдж рд╣ै рд╡рд╣ рдХेрд╡рд▓ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдФрд░ рддрдеा рдЕрднाрд╡ рдХे рдХाрд░рдг рд╣ै। рдк्рд░ाрдЪीрди рдзрд░्рдоों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬो рдИрд╢्рд╡рд░ рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░рддा , рд╡рд╣ рдиाрд╕्рддिрдХ рд╣ै। рдиूрддрди рдзрд░्рдо рдХрд╣рддा рд╣ै - рдЬो рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рд░рдЦрддा , рд╡рд╣ी рдиाрд╕्рддिрдХ рд╣ै। рдХिрди्рддु рдпрд╣ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ -рдоिрде्рдпा 'рдЕрд╣ं' рдХो рд▓ेрдХрд░ рдирд╣ीं рд╣ै, ['рджेрд╣рдзाрд░ी' рдХे рдк्рд░рддि рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕] рдХ्рдпोंрдХि рд╡ेрджाрди्рдд Oneness рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рднी рджेрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै -рд╕рдмрдХे рдк्рд░рддि рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕। 

      "This ├Вtman is first to be heard of."рдЖрдд्рдоा рд╡ा рдЕрд░े рд╢्рд░ोрддрд╡्рдпं : - рджिрди-рд░ाрдд рд╢्рд░рд╡рдг рдХрд░ो рдХि рддुрдо्рд╣ीं рд╡рд╣ 'рджेрд╣рдзाрд░ी' рдЖрдд्рдоा рд╣ो। рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рд░рдХ्рдд рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдмूँрдж рдоें рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдирд╕-рдирд╕ рдоें рд╕рдоा рдЬाрдп। рд╣ृрджрдп рдХे рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдкрд░, рдоुрдЦ рдмाрдд рдХрд░рддा рд╣ै- рд╣ृрджрдп рдХे рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╣ाрде (Hand) рднी рдХाрдо рдХрд░рддे рд╣ैं। " (рео/резрей) рдзрд░्рдо рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рд╡िрд╢्рд╡-рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдХे рдПрдХрдд्рд╡ рдФрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдФрд░ рдХ्рдпा рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै ? рд╢िрдХ्рд╖ा рдХेрд╡рд▓ рдЗрддрдиी рд╣ी рджेрдиी рд╣ै। рдЬрдЧрдд рдЕрдиेрдХ рдирд╣ीं рд╣ै , рдЬीрд╡рди рдЕрдиेрдХ рдирд╣ीं рд╣ै। рдпрд╣ рдмрд╣ुрдд्рд╡ рдЙрд╕ рдПрдХрдд्рд╡ рдХी рд╣ी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ै। рдЕрддрдПрд╡ рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХा рдк्рд░рдердо рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ै - рдЗрд╕ рддрдд्рд╡ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдЕрдкрдиे рдХो рддрдеा рджूрд╕рд░ों рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиा। (рео/резрек) "рдЬिрд╕े рд╣рдо рд╡िрд╡ेрдХ-рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं , рдЙрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे рдк्рд░рддिрдХ्рд╖рдг рдоें рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╣рдоें рд╕рдд्рдп рдХी рдХрд╕ौрдЯी рдЬाрди рд▓ेрдиी рдЪाрд╣िрдП - рд╡рд╣ рд╣ै рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рджिрд╡्рдпрддा рдФрд░ рдПрдХрдд्рд╡ рдХा рдЬ्рдЮाрди। рдЬिрд╕рд╕े рдПрдХрдд्рд╡ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ो - (рдк्рд░ेрдо рдмреЭे) рд╡рд╣ी рд╕рдд्рдп рд╣ै। рдк्рд░ेрдо рд╕рдд्рдп рд╣ै ; рдШृрдгा рдЕрд╕рдд्рдп рд╣ै , рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдЕрдиेрдХрдд्рд╡ рдЬрди्рдо рджेрддी рд╣ै। рдШृрдгा рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдХो рдордиुрд╖्рдп рд╕े рдкृрдердХ рдХрд░рддी рд╣ै- рдЕрддрдПрд╡ рд╡рд╣ рдЧрд▓рдд рдФрд░ рдоिрде्рдпा рд╣ै। рдк्рд░ेрдо рдЬोреЬрддा рд╣ै, рдк्рд░ेрдо рдПрдХрдд्рд╡ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।  рдоैं рдЬिрд╕े рд╕рдо्рдоुрдЦ рджेрдЦ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдЙрд╕рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдИрд╢्рд╡рд░ рдФрд░ рдХрд╣ाँ рд╣ोрдЧा ? (рео/резрел-резрем)  рднрдЧрд╡рдд्рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░  рд╣ृрджрдп (Heart) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрддा рд╣ै, рдмुрдж्рдзि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдирд╣ीं। рдмुрдж्рдзि (Head-IQ) рдЕрди्рдзी рд╣ै,рдЙрд╕рдХी рдЕрдкрдиी рдЧрддि-рд╢рдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд╣ाрде-рдкैрд░ рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рднाрд╡рдиा- (emotion, рдлिрд▓िंрдЧ) рд╣ी рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рдЧрддि рдмिрдЬрд▓ी рдЕрдерд╡ा рдЙрд╕рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рд╡ेрдЧрд╡ाрди рдкрджाрд░्рде рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ोрддी рд╣ै। рдЕрдм рдк्рд░рд╢्рди рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдХ्рдпा рддुрдордоें рднाрд╡рдиा ( Heart-EQ) рд╣ै ? рдпрджि рд╣ै рддो рддुрдо рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рджेрдЦोрдЧे। рддुрдо рдХ्рдпा рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░े рдХे рд▓िрдП рд╣्рд░рджрдп рд╕े рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддे рд╣ो ? рдпрджि рдХрд░рддे рд╣ो рддो рдПрдХрдд्рд╡ (Oneness-SQ) рдХे рднाрд╡ рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ो।" (рео/резрен) рдХ्рдпा рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рддुрдо्рд╣ें рдкैрдЧрдо्рдмрд░ों рдХी рд╢рдХ्рддि рдХा рдкрддा рдирд╣ीं рдЪрд▓ा ? рдмुрдж्рдзि рдоें ? рдИрд╕ा рдХी рднाँрддि рднाрд╡рдиा рдХрд░ो, рддुрдо рднी рдИрд╕ा рд╣ो рдЬाрдУрдЧे; рдмुрдж्рдз рдХे рд╕рдоाрди рдПрдХрдд्рд╡ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ (рднाрд╡рдиा) рдХрд░ो, рддुрдо рднी рдмुрдж्рдз рдмрди рдЬाрдУрдЧे। рдПрдХрдд्рд╡ рдХी рднाрд╡рдиा рд╣ी рдЬीрд╡рди рд╣ै , рдПрдХрдд्рд╡ рдХी рднाрд╡рдиा рд╣ी рдмрд▓ рд╣ै, рдПрдХрдд्рд╡ рднाрд╡рдиा рд╣ी рддेрдЬ рд╣ै - рдПрдХрдд्рд╡ рдХी рднाрд╡рдиा  рдХे рдмिрдиा рдХिрддрдиी рднी рдмुрдж्рдзि рд▓рдЧाрдУ , рдИрд╢्рд╡рд░-рдк्рд░ाрдк्рддि рдирд╣ीं рд╣ोрдЧी। рд╣рдорд▓ोрдЧों рдоें рд╕े рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХो рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рдмрдирдиा рдкреЬेрдЧा-рдФрд░ рддुрдо рд╕्рд╡рд░ूрдкрддः рд╡рд╣ी рд╣ो। рдмрд╕ рдХेрд╡рд▓ рдпрд╣ рдЕрдкрдиे рдЕрдиुрднрд╡ рд╕े рдЬाрди рд▓ो। (рео/резрео)        

["This ├Вtman is first to be heard of. Hear day and night that you are that Soul. Repeat it to yourselves day and night till it enters into your very veins, till it tingles in every drop of blood, till it is in your flesh and bone. Out of the fullness of the heart the mouth speaketh," and out of the fullness of the heart the hand worketh also. Action will come. (vol-2/302) "It is through the heart that the Lord is seen, and not through the intellect. because the intellect is blind and cannot move of itself, it has neither hands nor feet. It is feeling that works, that moves with speed infinitely superior to that of electricity or anything else. Do you feel? — that is the question. If you do, you will see the Lord: Do you feel for others? If you do, you are growing in oneness." (Practical Vedanta-vol,2/306-7)] 

рдЖрдд्рдоा рдПрдХ рдРрд╕ा рд╡ृрдд्рдд рд╣ै, рдЬिрд╕рдХी рдкрд░िрдзि рдХрд╣ीं рдирд╣ीं рд╣ै, рдХिрди्рддु рдЬिрд╕рдХा рдХेрди्рдж्рд░ рд╢рд░ीрд░ рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ै; рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै, рдЗрд╕ рдХेंрдж्рд░ рдХा рдПрдХ рд╢рд░ीрд░ рд╕े рджूрд╕рд░े рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╕्рдеाрдиांрддрд░िрдд рд╣ो рдЬाрдиा।" (рез/резреж) This is man. And what is God? God is a circle with its circumference nowhere and centre everywhere. (vol -8 /God: Personal And Impersonal)   

рдЬрдЧрдд् рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдкрджाрд░्рдеों рдоें рдк्рд░िрдпрддрдо рд╡рд╕्рддु рдпрд╣ी ‘рдЖрдд्рдоा’ рд╣ै। рдХिрд╕ी рд╕्рдеाрди рд╕े рдк्рд░िрдп рд╡рд╕्рддुрдУं рдХी рдЧрдгрдиा рдХी рдЬाрдп (рджेрд╢-рдХाрд▓ рдоें рд╕्рдеिрдд рдХिрди्рд╣ीं рд╡рд╕्рддुрдУं рдХी рдЧрдгрдиा рдХी рдЬाрдп), рдкрд░्рдпрд╡рд╕ाрди рдЖрдд्рдоा рдоें рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡िрд╢ाрд▓ рд╡ृрдд्рдд рд╕्рдеाрдиीрдп рдЬрдЧрдд् рдХा рдХेрди्рдж्рд░ рдпрд╣ी рдЖрдд्рдоा рд╣ै। рдХेрди्рдж्рд░ рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдкрд░िрдзि рдЕрдирди्рдд, рдЕрд╕ीрдо рд╣ै। рдорд╣рд░्рд╖ि рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдиे рдЗрд╕ी рдЖрдд्рдоा рдХे рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХो рдоोрдХ्рд╖ рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рдмрддрд▓ाрдпा рд╣ै। рдЬрдЧрдд् рдХा рдХोрдИ рднी рдкрджाрд░्рде рдиिрдд्рдп рдирд╣ीं рд╣ै। рдЖрдЬ рдХी рдЪीрдЬें рджेрдЦрддे рд╣ैं , рд╡рд╣ рдХрд▓ рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं। рдпрджि рдХोрдИ рдЯिрдХрдиे рд╡ाрд▓ा рдЕрдирд╢्рд╡рд░/рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рдкрджाрд░्рде рд╣ै, рддो рд╡рд╣ рдЖрдд्рдоा рд╣ी рд╣ै। рдЗрд╕ी рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рдиा рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдХा рдЪрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдХे рдиिрдоिрдд्рдд рдкुрдд्рд░рд╡рдд्рд╕рд▓ा рдоाрддा рдХी рддрд░рд╣ рднрдЧрд╡рддी рд╢्рд░ुрддि рд╕ुрди्рджрд░ рд╢рдм्рджों рдоें рд╣рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрддी рд╣ैं- 

 рдЖрдд्рдоा рд╡ा рдЕрд░े рдж्рд░рд╖्рдЯрд╡्рдпः рд╢्рд░ोрддрд╡्рдпो  рдорди्рддрд╡्рдпो рдиिрджिрдз्рдпाрд╕िрддрд╡्рдпः। 

рдЖрдд्рдордиो рд╡ा рдЕрд░े рджрд░्рд╢рдиेрди рд╢्рд░рд╡рдгेрди рдордд्рдпा рд╡िрдЬ्рдЮाрдиेрди рд╕рд░्рд╡ рд╡िрдЬ्рдЮाрддं рднрд╡рддि।।

 (рд╡ृрд╣рджाрд░рдг्рдпрдХ 2/4/5)

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдЬी рдоैрдд्рд░ेрдпी рд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं-- рдЕрд░ी рдоैрдд्рд░ेрдпि ! рдпрд╣  рдЖрдд्рдоा рд╣ी рджेрдЦрдиे (рдЬाрдирдиे) рдпोрдЧ्рдп рд╣ै, рд╕ुрдирдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै, рдордирди рдХрд░рдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै рддрдеा рдиिрджिрдз्рдпाрд╕рди (рдЦुрд▓ी рдЖँрдЦों рд╕े рдз्рдпाрди) рдХрд░рдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै॥ рдЖрдд्рдоा рдХा рд╢्рд░рд╡рдг рдХрд░ो,рдордирди рдХрд░ो рддрдеा рдз्рдпाрди рдХрд░ो। рдЖрдд्рдоा рдХे рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕े рд╕рдм рд╡िрдЬ्рдЮाрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡ेрджाрди्рддрд╕ाрд░ рдХे рд╡िрдж्рд╡рди्рдордиोрд░рдЮ्рдЬрдиी рдЯीрдХा рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै–

"рд╢्рд░ोрддрд╡्рдпः рд╢्рд░ुрддिрд╡ाрдХ्рдпेрдн्рдпो рдорди्рддрд╡्рдпрд╢्рдЪोрдкрдкрдд्рддिрднिः।

 рдордд्рд╡ा рдЪ рд╕рддрддं  рдз्рдпेрдпः  рдПрддे  рджрд░्рд╢рди  рд╣ेрддрд╡ः।।"

 рдЖрдд्рдорддрдд्рд╡ рдХा рд╢्рд░рд╡рдг рд╢्рд░ुрддि-рд╡ाрдХ्рдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП, рдордирди рддाрд░्рдХिрдХ рдпुрдХ्рддिрдпों рд╕े рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рддрдеा рдпोрдЧрдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдЙрдкाрдпों (рдЕрд╖्рдЯांрдЧ рдпोрдЧ) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕рдХा рдиिрджिрдз्рдпाрд╕рди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдпे рд╣ी рддीрдиों рдЖрдд्рдо-рджрд░्рд╢рди рдХे рдЙрдкाрдп рд╣ैं।  

[рдЖрдд्рдоा рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рдЬ्рдЮाрди рд╣рдоें рдЙрди्рд╣ीं рдЧ्рд░рди्рдеों рд╕े рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдЬिрдирдоें рдЖрдд्рдордиिрд╖्рда рдм्рд░рд╣्рдорд╡ेрдд्рддा рдкुрд░ूрд╖ों рдХे рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдХिрдпे рдЧрдпे рдЕрдиुрднрд╡ рдХा рд╕ंрдХрд▓рди рд╣ै। рдпे рд╣ी рд╣рдоाрд░े рдкрд░рдо рдоाрдирдиीрдп рд╡ेрдж рд╣ैं। рд╢्рд░рд╡рдг рд╕े рд╣ी рд╣рдоाрд░े рдХрд░्рддрд╡्рдп рдХी рд╕рдоाрдк्рддि рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рдордирди рдХी рднी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд░рд╣рддी рд╣ै। рдпुрдХ्рддिрдпों рдХे рд╕рд╣ाрд░े рд╡ेрджрд╡िрд╣िрдд рддрде्рдпों рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдаीрдХ рдвंрдЧ рд╕े рд╕рдордЭрдиा ‘рдордирди’ рд╣ै। рдпोрдЧ (рдЕрд╖्рдЯांрдЧ) рдХे рдоाрд░्рдЧ рд╕े рдЙрд╕ рдиिрд╢्рдЪिрдд рддрдд्рд╡ рдХा рд▓рдЧाрддाрд░ рдЪिрди्рддрди рдХрд░рддे рд░рд╣рдиा ‘рдиिрджिрдз्рдпाрд╕рди’ рд╣ै। рдЗрди рдЙрдкाрдпों рд╕े рдЖрдд्рдоा рдХा рджрд░्рд╢рди рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдзрд░्рдо рдХा рд▓рдХ्рд╖рдг рдорд╣рд░्рд╖ि рдХрдгाрдж рдХे рд╢рдм्рджों рдоें рд╣ै- рдпрддोрд╜рдн्рдпुрджрдп-рдиिःрд╢्рд░ेрдпрд╕рд╕िрдж्рдзिः рд╕ рдзрд░्рдоः। рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬिрд╕рд╕े рд▓ौрдХिрдХ рдЙрди्рдирддि рддрдеा рдкाрд░рд▓ौрдХिрдХ рдХрд▓्рдпाрдг (Oneness) рджोрдиों рдХी рд╕िрдж्рдзि (рдкрд░ा рдФрд░ рдЕрдкрд░ा рд╡िрдж्рдпा -'Secular and Sacred' рджोрдиों рдХी рд╕िрдж्рдзि-рд╣ो рд╡рд╣ी рдзрд░्рдо рд╣ै। рдзрд░्рдо (рд╕े рдЕрд░्рдЬिрддрдЕрд░्рде рдФрд░ рдХाрдо рдж्рд╡ाрд░ा) рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЙрди्рдирддि рдХी рдХाрдЩ्рдХ्рд╖ा рд░рдЦрддा рд╣ै, рдкрд░ рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдоोрдХ्рд╖ рдХी рд╕िрдж्рдзि рднी рдЙрд╕рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै। рдЗрд╕ी рдХो рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рд╕рдордЭाрддे рд╣ुрдпे рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдХрд╣рддे рд╣ै рдХि рдпрджि рд╡рд╣ рдПрдХ рд╣ी рдкрд░ рдз्рдпाрди рджे, рддो рдЙрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХрдердордкि рдкूрд░्рдг рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХेрдЧा। рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рджेрд╢ों рдоें рдзрд░्рдо рджрд░्рд╢рди рдХा рдмाрдзрдХ рд░рд╣ा рд╣ै, рд╕ाрдзрдХ рдирд╣ीं। рд╡िрд░ोрдзी рд░рд╣ा рд╣ै, рд╕рд╣ाрдпрдХ рдирд╣ीं।]

рдкрд░рди्рддु рднाрд░рдд рд╡рд░्рд╖ рдоें рдзрд░्рдо рдФрд░ рджрд░्рд╢рди рдоें рдЕрд╡िрдЪ्рдЫेрдж्рдп рдоैрдд्рд░ी рд░рд╣ी рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди (philosophy) рдХा рдЖрд╡िрд░्рднाрд╡, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╣ुрдЖ рд╣ै рдХि рд╡рд╣  рдХ्рд▓ेрд╢-рдмрд╣ुрд▓ рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕े рдиिрд╡ृрдд्рддि рдкाрдиे рдХे рд▓िрдП рд▓िрдП, рддीрди рддाрдкों рд╕े рд╕рди्рддрдк्рдд рдЬрди рдХी рд╢ाрди्рддि рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╕ुрди्рджрд░ рддрдеा рдиिрд╢्рдЪिрдд рдоाрд░्рдЧ рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рджेрддा рд╣ै-

 ‘‘рджुःрдЦрдд्рд░рдпाрднिрдШाрддाрдд् рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ा рддрджрдкрдШाрддрдХे рд╣ेрддौ’।

 (рд╕ांрдЦ्рдп-рдХाрд░िрдХा) 

рдЕрд░्рдеाрдд рдд्рд░िрддाрдкों рдХे рджुःрдЦ рд╕े рдд्рд░рд╕्рдд рд╡्рдпрдХ्рддि (рдпा рд╕рдд्рдпाрд░्рдеी рднाрд╡ी рдиेрддा рдпा рдЛрд╖ि) рдХो рдЙрд╕рд╕े рдоुрдХ्рддि рдкाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ा рд╣ोрддी рд╣ै। рдЙрди рдЛрд╖िрдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрд╡िрд╖्рдХृрдд рдоुрдХ्рддि рдкрде рдХा рд╡िрдЪाрд░рд╢ाрд╕्рдд्рд░ (Ideology- рд╡ेрджों рдХे рдЪाрд░ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рдХा рд╡िрдЪाрд░) рдкрдг्рдбिрддों рдХी рдордирдЧреЭрди्рдд рдХрд▓्рдкрдиा (fanciful imagination) рдХा рд╡िрдЬृрдо्рднрдг (рдЬँрднाрдИ-рдЙрд▓рдЯрдмाрд╕ी) рдоाрдд्рд░ рдирд╣ीं рд╣ै। рдЕрдкिрддु рдЙрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдФрд░ рдк्рд░рднुрдд्рд╡ (dominion) рдЗрд╕ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЬрдЧрдд (practical world) рдХे рд▓िрдП рд╣ै। 

       рднाрд░рддीрдп рдзрд░्рдо (рд╕рдиाрддрди рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо) рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рд╕рдд्рдпрдж्рд░рд╖्рдЯा рдЛрд╖िрдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ुрдЪिрди्рддिрдд рддрдеा рдЖрд╡िрд╖्рдХृрдд рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рддрде्рдпों рдХे рдКрдкрд░ (=рдЪाрд░ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдпों рдХे рдКрдкрд░) рд╣ी рд╣ै। рдпाрдиि рднाрд░рддीрдп рдзрд░्рдо рдФрд░ рджрд░्рд╢рди, рджोрдиों рдХे рдоूрд▓ рдЖрдзाрд░ рд╡ेрдж рд╣ी рд╣ैं। рдХрд╣ाрд╡рдд рд╣ै -" рдЬैрд╕ा рд╡िрдЪाрд░, рд╡ैрд╕ा рдЖрдЪाрд░ : As is the thought, so is the conduct."-рджрд░्рд╢рди рд╡िрдЪाрд░ों рдХा [рд╕िрдж्рдзाрди्рдд’ (theory) рдЪाрд░ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рдХा] рдк्рд░рддिрдкाрджрдХ рд╣ै рдФрд░ рдЗрди्рд╣ीं рд╡िрдЪाрд░ों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЖрдЪाрд░ों [‘ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░्рдп ’(practical)] рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░рдиा рдзрд░्рдо рдХा рдХाрдо рд╣ै। рджрд░्рд╢рди рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдк्рд░рддिрдкाрджрдХ рд╣ै рддो рдзрд░्рдо рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдк्рд░рджрд░्рд╢рдХ рд╣ै। рдмिрдиा рдзाрд░्рдоिрдХ рдЖрдЪाрд░ों 'Be and Make' рдж्рд╡ाрд░ा рдХाрд░्рдпा-рди्рд╡िрдд рд╣ुрдП рджрд░्рд╢рди рдХी рд╕्рдеिрддि рдиिрд╖्рдлрд▓ рд╣ै рдФрд░ рдмिрдиा рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рд╡िрдЪाрд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдкрд░िрдкुрд╖्рдЯ рд╣ुрдП рдзрд░्рдо рдХी рд╕рдд्рддा рдЕрдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ै। рдзрд░्рдо рдХो рдЕрдкрдиी рдЗрдоाрд░рдд рдЦреЬा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рджрд░्рд╢рди рдиींрд╡ рд░рдЦрддा рд╣ै। рдХोрдИ рднी рдзрд░्рдо рддрдм рддрдХ рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдХा рдк्рд░िрдпрдк्рд░ाрдд्рд░ рдирд╣ीं рдмрди рд╕рдХрддा, рдЬрдм рддрдХ рд╡рд╣ рджрд░्рд╢рди рдХी рдиींрд╡ рдкрд░ рдЦреЬा рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рднाрд░рдд рдоें рдЗрд╕ рд╕ाрдоंрдЬрд╕्рдп рдХा рдордзुрд░ рд░ूрдк рджिрдЦрд▓ाрдИ рдкреЬрддा рд╣ै। рдзрд░्рдо рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХी рд╡्рдпाрдкрдХ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╣ै рдФрд░ рджрд░्рд╢рди рдХी рдЖрдзाрд░рд╢िрд▓ा рдкрд░ рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рднाрд░рддीрдп рдзрд░्рдо рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХрддा рд╕े рдЕрдиुрдк्рд░ाрдгिрдд рд╣ै рддрдеा рд╡рд╣ рддрд░्рдХрд╣ीрди рд╡िрдЪाрд░ों рддрдеा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рд╕े рдЕрдкрдиे рдЖрдкрдХो рдмрдЪा рд╕рдХा рд╣ै

      рджुःрдЦ рдХी рдиिрд╡ृрдд्рддि (removal of suffering)  рдХी рдЦोрдЬ рд╕े рдзрд░्рдо рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ै рдФрд░ рджुःрдЦ рдХी рдЖрдд्рдпрди्рддिрдХ рдиिрд╡ृрдд्рддि (ultimate removal of suffering) рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЙрдкाрдп ‘рджрд░्рд╢рди’ рд╣ी рд╣ै। рдкрд░рдоाрдд्рдо-рджрд░्рд╢рди, рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди, рдм्рд░рд╣्рдорд▓ाрдн, ‘рд╕्рд╡’ рдХो ‘рдкрд░’ рдоें рдиिрдордЧ्рди рдХрд░ рджेрдиा, рдпрд╣ी рдЙрди्рдирдд рджрд░्рд╢рди (advanced philosophy)  рд╣ै рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдзрд░्рдо рдХी рдкрд░ाрдХाрд╢्рдаा рдХा рд╣ी рдиाрдо ‘рджрд░्рд╢рди’ рд╣ै। рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा (Culmination) рд╕े рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╕рдЪ्рдЪे рджрд░्рд╢рди рд╕े рд╕рдм рдХा рд╕ाрдоंрдЬрд╕्рдп, рд╕рдмрдХी рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдЕрдиुрдХूрд▓рддा, рд╕рдмрдХी рддुрд╖्рдЯि рдФрд░ рдкुрд╖्рдЯि рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЖрдд्рдорджрд░्рд╢рди (self-realization)  рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рджрд░्рд╢рди рдХा рдЪрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै, рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдпрд╣ рдкрд░рдордзрд░्рдо (ultimate religion) рднी рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдордиु рдФрд░ рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдХे рдЖрдд्рдо-рджрд░्рд╢рди рдХो рд╣ी рдкрд░рдордзрд░्рдо рдоाрдирддे рд╣ैं -

рд╕рд░्рд╡ेрд╖ाрдордкि рдЪैрддेрд╖ाрдоाрдд्рддрдордЬ्рдЮाрдиं рдкрд░ं рд╕्рдоृрддрдо्। 

рддрдж्рдзрдпंрдЧ्рд░рдпं рд╕рд░्рд╡рд╡िрдж्рдпाрдиां рдк्рд░ाрдк्рддрдпे рд╣्рдпрдоृрддं рддрддः॥ 

(рдордиुрд╕्рдоृрддि -12.85॥)

рдЗрди рд╕рднी рдХрд░्рдоों рдоें рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рд╕рдмрд╕े рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ी рд╕рднी рд╡िрдж्рдпाрдУं рдоें рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै। рдЙрд╕рд╕े рдЕрдоृрддрдд्рд╡ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। 

рдЗрдЬ्рдпाрдЪाрд░рджрдоाрд╣िंрд╕ाрджाрдирд╕्рд╡ाрдз्рдпाрдпрдХрд░्рдордгाрдо्।

      рдЕрдпं рддु рдкрд░рдоो рдзрд░्рдоों рдпрдж् рдпोрдЧेрдиाрдд्рдорджрд░्рд╢рдирдо्।। 

(рдпाрдЧ्рд╡рд▓्рдХ्рдп. рд╕्рдоृ.1)

рдпрдЬ्рдЮ, рдЖрдЪाрд░, рджрдо, рдЕрд╣िंрд╕ा , рджाрди, рд╕्рд╡ाрдз्рдпाрдп рдЖрджि рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдпोрдЧाрдн्рдпाрд╕ рд╕े, рдЕрд░्рдеाрдд рдмाрд╣्рдп рдЬрдЧрдд рдХे рдЪिрдд्рдд-рд╡ृрдд्рддिрдпों рдХे рдиिрд░ोрдз рд╕े рдЬो рдЖрдд्рдоा рдХा рдпрдеाрд░्рде рдЬ्рдЮाрди рд╣ोрддा рд╣ै, рдпрд╣ рдкрд░рдо рдзрд░्рдо рд╣ै । 

    рдЗрд╕ рдкुрдг्рдпрднूрдоि (holy land) рднाрд░рдд рдоें рдЧंрдЧा рдФрд░ рдпрдоुрдиा рдХे рд╕рдо्рдоिрд▓рди рдХे рд╕рдоाрди рдзрд░्рдо рдФрд░ рджрд░्рд╢рди рдХा рдордзुрд░ рдоिрд▓рди рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдкрд░рдо рд╕ाрдорд░рд╕्рдп (ultimate harmony) рдХा рд╕ूрдЪрдХ рд╣ै। рднрдЧрд╡рддी рд╢्рд░ुрддि рджोрдиों рдХा рдоूрд▓ рд╣ै। рдЙрд╕ рдоूрд▓ рдХो рддिрд░рд╕्рдХृрдд рдХрд░ рджेрдиे рдкрд░ рджोрдиों рдХी рд╕्рдеिрддि рдЖрдкрдд्рддिрдпों рд╕े рдШिрд░ी рд░рд╣рддी рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ рддрд░्рдХ (logic) рд╕े рдХिрд╕ी рдмाрдд рдХा рдаीрдХ рдиिрд░्рдгрдп рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╢्рд░ुрддि рдХा рдЖрд╢्рд░рдп рд╕рджा рдЖрджрд░рдгीрдп рд╣ै। рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдиे ‘рд╡ाрдХ्рдпрдкрджीрдп’ рдоें рдЗрд╕ рддрдд्рд╡ рдХा рд╡िрд╡ेрдЪрди рдмрд╣ुрдд рдаीрдХ рдХिрдпा рд╣ै- 

рдк्рд░рдЬ्рдЮा рд╡िрд╡ेрдХं рд▓рднрддे рднिрди्рдиैрд░ाрдЧрдорджрд░्рд╢рдиैः,

рдХिрдпрдж् рд╡ा рд╢рдХ्рдпрдоुрди्рдиेрддुं рд╕्рд╡рддрд░्рдХрдордиुрдзाрд╡рддा।

 рддрдд्рддрдж् рдЙрдд्рдк्рд░ेрдХ्рд╖рдоाрдгाрдиां рдкुрд░ाрдгैрд░ाрдЧрдоैрд░्рд╡िрдиा,

 рдЕрдиुрдкाрд╕िрддрд╡ृрдж्рдзाрдиां рд╡िрдж्рдпा рдиाрддि рдк्рд░рд╕ीрджрддि।।”

        рд╡िрднिрди्рди рдЖрдЧрдоों рдХे рджрд░्рд╢рдиों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдЬ्рдЮा (рдмुрдж्рдзि) рд╡िрд╡ेрдХ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдЕрди्рдпाрди्рдп рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдПрд╡ं рднिрди्рди рднिрди्рди рджрд░्рд╢рдиों рдХे рдЕрдн्рдпрд╕рди рд╕े рд╣ी рдмुрдж्рдзि рдХिрд╕ी рд╡рд╕्рддु рдХे рдпрдеाрд░्рде рд╕्рд╡рд░ूрдк рддрдХ (рд╕рдд-рдЕрд╕рдд -рдоिрде्рдпा рд╡िрд╡ेрдХ рддрдХ) рдкрд╣ुंрдЪрддी рд╣ै, рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиे рддрд░्рдХों рдХा рдЕрдиुрдЧрдорди рдХрд░рддें рд╣ुрдП рд╣ी рдХрд╣ां рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै..?? рдЙрд╕рдХे рддрд░्рдХों рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рддो рдХрд╣ीं рд╣ोрдиा рд╣ी рдЪाрд╣िрдП,рдирд╣ीं рддो рдЧрди्рддрд╡्рдп рд╕े рд╡рд╣ рдХрд╣ीं рджूрд░ рднрдЯрдХ рдЬाрдпेрдЧा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдкुрд░ाрдгों рддрдеा рдЖрдЧрдоों рдХे рдмिрдиा рддрдд्-рддрдд् рдЙрдд्рдк्рд░ेрдХ्рд╖ा [ рдЙрдд्рдк्рд░ेрдХ्рд╖ा рдЕрд▓ंрдХाрд░ : рд╣рд░ि (рдаाрдХुрд░ рдЬी) рдоुрдЦ рдоाрдиो рдордзुрд░ рдордпंрдХ -рдЬрд╣ां рдХिрд╕ी рдЙрдкрдоेрдп (рд╡рд╕्рддु) рд╕े рдЙрдкрдоाрди рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╡्рдпрдХ्рдд рдХी рдЬाрдП।] рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ों рддрдеा рд╡ृрдж्рдзों рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा ( рди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ों рдХी рд╡िрдж्рдпा рдХोрдИ рдмрд╣ुрдд рдк्рд░рд╕рди्рди рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рд╢्рд░ुрддिрд╣ीрди рддрд░्рдХ рдХा рдХोрдИ рдк्рд░ाрдоाрдг्рдп рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдпрд╣ाँ рд╡ृрдж्рдзों рд╕े рддाрдд्рдкрд░्рдп рдЖрдк्рдд рдЬрдиों рдФрд░ рдЕрдиुрднрд╡ी рдЬрдиों (рд╢्рд░ोрдд्рд░िрдп рдм्рд░рд╣्рдордиिрд╖्рда рдЧुрд░ु/рдЖрдк्рдд рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рдХ рдиेрддा/рдкैрдЧрдо्рдмрд░) рд╕े рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдХी рдзрд░्рдо рд╡ рджрд░्рд╢рди рдХा рд╕ाрд░ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ै।

[рд╕ाрднाрд░ рдХाрджрдо्рдмрд░ी рд╢рд░्рдоा/ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рд╡िрднाрдЧ, рд╢ाрд╕рдХीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рд░ाрдпрдкुрд░ (рдЫ.рдЧ.)

© A&V Publication all right reserved/Research J.  Humanities and Social Sciences. Phone no. 0771-2255044

=======

рдорд╣рд░्рд╖ि рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдХी рджो рдкрдд्рдиिрдпां рдеीं। рдкрд╣рд▓ी рдкрдд्рдиी рднाрд░рдж्рд╡ाрдЬ рдЛрд╖ि рдХी рдкुрдд्рд░ी рдХाрдд्рдпाрдпрдиी рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдоिрдд्рд░ рдЛрд╖ि рдХी рдХрди्рдпा рдоैрдд्рд░ेрдпी рдеीं। рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп (рддрдд्рдд्рд╡рдорд╕ि рдк्рд░рдоुрдЦ) рдЪाрд░ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдпों - рдоें рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрд╕ рд╡ेрджाрди्рдд рджрд░्рд╢рди рдХे рдк्рд░рдЦрд░ рдк्рд░рд╡рдХ्рддा рдеे, рдЬिрд╕рдиे рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो 'рдоिрде्рдпा' рд╕्рд╡ीрдХाрд░рддे рд╣ुрдП рднी (рдЕрд░्рдеाрдд рд╕рдд-рдЕрд╕рдд -рдоिрде्рдпा рдХा рд╡िрд╡ेрдХ рдХрд░рдХे рднी) рдЙрд╕े рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдирдХाрд░ा рдирд╣ीं। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдзрд░ाрддрд▓ рдкрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рд╕рдд्рддा рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा। 

     рдПрдХ рджिрди (50 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж) рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдХो рд▓рдЧा рдХि рдЕрдм рдЙрди्рд╣ें рдЧृрд╣рд╕्рде рдЖрд╢्рд░рдо рдЫोрдбрдХрд░ рд╡ाрдирдк्рд░рд╕्рде рдХे рд▓िрдП рдЪрд▓े рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджोрдиों рдкрдд्рдиिрдпों рдХे рд╕ाрдордиे рдЕрдкрдиी рд╕ंрдкрдд्рддि рдХो рдмрд░ाрдмрд░ рд╣िрд╕्рд╕े рдоें рдмांрдЯрдиे рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा। рдХाрдд्рдпाрдпрдиी рдиे рдкрддि рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा, рдкрд░ рдоैрдд्рд░ेрдпी рдмेрд╣рдж рд╢ांрдд рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХी рдеीं। рдЕрдз्рдпрдпрди, рдЪिंрддрди рдФрд░ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ाрд░्рде рдоें рдЙрдирдХी рдЧрд╣рд░ी рджिрд▓рдЪрд╕्рдкी рдеी। рд╡рд╣ рдЬाрдирддी рдеीं рдХि рдзрди-рд╕ंрдкрдд्рддि рд╕े рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рдЦрд░ीрджा рдЬा рд╕рдХрддा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрддि рдХी рд╕ंрдкрдд्рддि рд▓ेрдиे рд╕े рдЗंрдХाрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдХि рдоैं рднी рд╡рди рдоें рдЬाрдКंрдЧी рдФрд░ рдЖрдкрдХे рд╕ाрде рдоिрд▓рдХрд░ рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЕрдорд░рдд्рд╡ рдХी рдЦोрдЬ рдХрд░ूंрдЧी। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХाрдд्рдпाрдпрдиी рдХो рдЛрд╖ि рдХी рд╕ाрд░ी рд╕ंрдкрдд्рддि рдоिрд▓ рдЧрдИ рдФрд░ рдоैрдд्рд░ेрдпी рдЕрдкрдиे рдкрддि рдХी рд╡िрдЪाрд░-рд╕ंрдкрджा рдХी рд╕्рд╡ाрдоिрдиी рдмрди рдЧрдИ।

рдкрддि рд╕े рдоिрд▓ा рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди

рд╡ृрд╣рджाрд░рдг्рдпрдХ рдЙрдкрдиिрд╖рдж् рдоें рдоैрдд्рд░ेрдпी рдХा рдЕрдкрдиे рдкрддि рдХे рд╕ाрде рдмрдбे рд░ोрдЪрдХ рд╕ंрд╡ाрдж рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдоैрдд्рд░ेрдпी рдиे рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рд╕े рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрди рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा рдХि рд╣рдоें рдХोрдИ рднी рд╕ंрдмंрдз рдЗрд╕рд▓िрдП рдк्рд░िрдп рд╣ोрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рд╕े рдХрд╣ीं рди рдХрд╣ीं рд╣рдоाрд░ा рд╕्рд╡ाрд░्рде рдЬुрдбा рд╣ोрддा рд╣ै। рдоैрдд्рд░ेрдпी рдиे рдЕрдкрдиे рдкрддि рд╕े рдпрд╣ рдЬाрдиा рдХि рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рдХे рд▓िрдП рдз्рдпाрдирд╕्рде,рд╕рдорд░्рдкिрдд рдФрд░ рдПрдХाрдЧ्рд░ рд╣ोрдиा рдХिрддрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЙрджाрд╣рд░рдг рджेрддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рд╕рдордЭाрдпा рдХि рдЬिрд╕ рддрд░рд╣ рддुрд░рд╣ी- рдирдЧाреЬे (trumpet and drum) рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рдХे рд╕ाрдордиे рд╣рдоें рджूрд╕рд░ी рдХोрдИ рдз्рд╡рдиि рд╕ुрдиाрдИ рдирд╣ीं рджेрддी। рд╡ैрд╕े рд╣ी рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рдХे рд▓िрдП рд╕рднी рдЗрдЪ्рдЫाрдУं (рдРрд╖рдгाрдУं) рдХा рдмрд▓िрджाрди рдЬрд░ूрд░ी рд╣ोрддा рд╣ै।

>>>рдХ्рдпा рдоृрдд्рдпु рд╣ी рдЕंрддिрдо рд╕рдд्рдп рд╣ै? (рдХ्рдпा рдоैрдд्рд░ेрдпी рдХे рдЗрд╕ी рдк्рд░рд╢्рди рдиे рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕्рдд्рд░ी рдЬाрддि рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдирд╣ीं рдмреЭाрдпा?)

        рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдиे рдоैрдд्рд░ेрдпी рд╕े рдХрд╣ा рдХि рдЬैрд╕े рд╕ाрд░े рдЬрд▓ рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЖрд╢्рд░рдп рд╕рдоुрдж्рд░ рд╣ै рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рд╣рдоाрд░े рд╕рднी рд╕ंрдХрд▓्рдкों рдХा рдЬрди्рдо рдорди рдоें рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬрдм рддрдХ рд╣рдо рдЬीрд╡िрдд рд░рд╣рддे рд╣ैं, рд╣рдоाрд░ी рдЗрдЪ्рдЫाрдПं рднी рдЬीрд╡िрдд рд░рд╣рддी рд╣ैं। рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рд╣рдоाрд░ी рдЪेрддрдиा рдХा рдЕंрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрдЪ्рдЫाрдПं рднी рд╡рд╣ीं рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं। рдпрд╣ рд╕ुрдирдХрд░ рдоैрдд्рд░ेрдпी рдиे рдкूрдЫा рдХि рдХ्рдпा рдоृрдд्рдпु рд╣ी рдЕंрддिрдо рд╕рдд्рдп рд╣ै? рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд╣ोрддा? 

      рдпрд╣ рд╕ुрдирдХрд░ рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдиे рдЙрди्рд╣ें рд╕рдордЭाрдпा рдХि- 'рдЖрдд्рдоा рд╡ा рдЕрд░े рд╢्рд░ोрддрд╡्рдп'  рд╣рдоें рдЕрдкрдиी рдЖрдд्рдоा рдХो рдкрд╣рдЪाрдирдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП। рд╢рд░ीрд░ рдирд╢्рд╡рд░ рд╣ै, рдкрд░ рдЖрдд्рдоा рдЕрдЬрд░-рдЕрдорд░-рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╣ै। рдпрд╣ рди рддो рдЬрди्рдо рд▓ेрддी рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рдирд╖्рдЯ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЖрдд्рдоा рдХो рдкрд╣рдЪाрди рд▓ेрдиा рдЕрдорд░рддा рдХो рдкा рд▓ेрдиे рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ै। рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдХा рдЬрди्рдо рднी рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╕े рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЪूंрдХि рдоोрдХ्рд╖ рдХा рдЬрди्рдо рднी рдмंрдзрдиों рдоें рд╕े рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े (рдпाрдиि рд╣рд░ рдордиुрд╖्рдп рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े) рд╣рдоें рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрдиुрднрд╡ों рд╕े рднी рдЧुрдЬрд░рдиा рдкрдбेрдЧा। рдпрд╣ рд╕рдм рдЬाрдирдиे рдХे рдмाрдж рднी рдоैрдд्рд░ेрдпी рдХी рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ा рд╢ांрдд рдирд╣ीं рд╣ुрдИ рдФрд░ рд╡рд╣ рдЖрдЬीрд╡рди рдЕрдз्рдпрдпрди-рдордирди рдоें рд▓ीрди рд░рд╣ीं। рдЖрдЬ рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рд╕्рдд्рд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдмрд╣ुрдд рдмрдбा рдоुрдж्рджा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╣рдЬाрд░ों рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рдоैрдд्рд░ेрдпी рдиे рдЕрдкрдиी рд╡िрдж्рд╡рдд्рддा рд╕े рди рдХेрд╡рд▓ рд╕्рдд्рд░ी рдЬाрддि рдХा рдоाрди рдмрдвाрдпा, рдмрд▓्рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдпрд╣ рднी рд╕рдЪ рд╕ाрдмिрдд рдХрд░ рджिрдЦाрдпा рдХि рдкрдд्рдиी рдзрд░्рдо рдХा рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рднी рд╕्рдд्рд░ी рдЬ्рдЮाрди рдЕрд░्рдЬिрдд рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै। 

    рдЬрдм рднी рдорди рдЕрд╢ांрдд рд╣ोрддा рд╣ै рддो рдиाрдо-рдЬрдк рдпा рднрдЬрди рдЧाрдиा/рд╕ुрдирдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЗрд╕рд╕े рднрдХ्рдд рдХो рдРрд╕ा рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ - рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдордиुрд╖्рдп рд░ूрдкों рдЙрд╕рдХे рдЖрд╕рдкाрд╕ рд╣ी рд╣ैं। рд╣рдоें рдЧीрддा рдХे рджрд░्рд╢рди рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдЙрддाрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢- Be and Make ' рдЖрди्рджोрд▓рди рд╕े рдЬुреЬрдХрд░  рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЗрд╕рд╕े рд╣рдоें рдЖрдд्рдоिрдХрдЦुрд╢ी рдоिрд▓рддी рд╣ै।

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдорд╡ाрджिрдиी рдЧाрд░्рдЧी рдмिрдЪ рд╣ुрдП рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рд╕ंрд╡ाрдж рдиे рджुрдиिрдпा рдХे рдХौрдирд╕े рд░рд╣рд╕्рдп рдЙрдЬाрдЧрд░ рдХिрдпे рдеे?

рдЧाрд░्рдЧी : рдРрд╕ा рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै, рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЬाрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдд्рдорд╡िрдж्рдпा рдХे рд▓िрдП рдм्рд░рд╣्рдордЪрд░्рдп рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै рдкрд░рди्рддु рдЖрдк рдм्рд░рд╣्рдордЪाрд░ी рддो рдирд╣ीं। рдЖрдкрдХी рддो рд╕्рд╡рдпं рджो рджो рдкрдд्рдиिрдпां рд╣ैं, рдРрд╕े рдоें рдирд╣ीं рд▓рдЧрддा рдХि рдЖрдк рдПрдХ рдЕрдиुрдЪिрдд рдЙрджाрд╣рд░рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं?

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп : рдм्рд░рд╣्рдордЪाрд░ी рдХौрди рд╣ोрддा рд╣ैं рдЧाрд░्рдЧी? (рдЬрд╡ाрдм рдоें рдпрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдкूрдЫрддे рд╣ैं)।

рдЧाрд░्рдЧी : рдЬो рдкрд░рдо рд╕рдд्рдп (ultimate truth) рдХी рдЦोрдЬ рдоें рд▓ीрди рд░рд╣े।

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп : рддो рддुрдо्рд╣ें рдпे рдХ्рдпों рд▓рдЧрддा рд╣ैं, рдЧृрд╣рд╕्рде рдкрд░рдо рд╕рдд्рдп рдХी рдЦोрдЬ рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा ?

рдЧाрд░्рдЧी : рдЬो рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╣ैं рд╡рд╣ी рдХेрд╡рд▓ рд╕рдд्рдп рдХी рдЦोрдЬ рдХрд░ рд╕рдХрддा। рд╡िрд╡ाрд╣ рддो рдмंрдзрди рд╣ैं

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп : рд╡िрд╡ाрд╣ рдмрди्рдзрди рд╣ैं?

рдЧाрд░्рдЧी : рдиिрд╕ंрджेрд╣।

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп- рдХैрд╕े?

рдЧाрд░्рдЧी : рд╡िрд╡ाрд╣ рдоें рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдФрд░ों рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦрдиा рдкреЬрддा рд╣ैं। рдиिрд░ंрддрд░ рдорди рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рдЪिंрддा рдоें рд▓ीрди рд░рд╣рддा рд╣ैं, рдФрд░ рд╕ंрддाрди рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЙрд╕рдХी рдЪिंрддा рдЕрд▓рдЧ। рдРрд╕े рдоें рдорди рд╕рдд्рдп рдХो рдЦोрдЬрдиे рдХे рд▓िрдП рдоुрдХ्рдд рдХрд╣ां рд╕े рд╣ैं? рддो рдиिрд╕ंрджेрд╣ рд╡िрд╡ाрд╣ рдмрди्рдзрди рд╣ैं рдорд╣рд░्рд╖ि।

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп : рдХिрд╕ी рдХी рдЪिंрддा/рдЪिंрддрди рдХрд░рдиा рдмрди्рдзрди рд╣ैं рдпा рдк्рд░ेрдо?

рдЧाрд░्рдЧी : рдк्рд░ेрдо рднी рддो рдмрди्рдзрди рд╣ैं рдорд╣рд░्рд╖ि?

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп : рдк्рд░ेрдо рд╕рдЪ्рдЪा (рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рде рдк्рд░ेрдо -рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиे рдкुрдд्рд░ рдХो рдирд╣ीं рджूрд╕рд░े рдХे рдкुрдд्рд░ рдХो рдЕрдкрдиे рдкुрдд्рд░ рдЬैрд╕ा рдк्рд░ेрдо рдХрд░े?) рд╣ो рддो рдоुрдХ्рдд рдХрд░ рджेрддा рд╣ैं। рдХेрд╡рд▓ рдЬрдм рдк्рд░ेрдо рдоें рд╕्рд╡ाрд░्рде рдк्рд░рдмрд▓ рд╣ोрддा рд╣ैं рддो рд╡рд╣ рдмрди्рдзрди рдмрди рдЬाрддा рд╣ैं। рд╕рдорд╕्рдпा рдк्рд░ेрдо рдирд╣ीं рд╕्рд╡ाрд░्рде рд╣ैं

рдЧाрд░्рдЧी : рдХ्рдпा рдк्рд░ेрдо рдоें рд╕рджा рд╕्рд╡ाрд░्рде рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै рдорд╣рд░्рд╖ि ?

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп : рдЬрдм рдк्рд░ेрдо рд╕े рдЖрд╢ाрдПं рдЬुреЬрдиे рд▓рдЧाрддी рд╣ैं, рдЗрдЪ्рдЫाрдПं рдЬुреЬрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ैँ рддрдм рд╕्рд╡ाрд░्рде рдХा рдЬрди्рдо рд╣ोрддा рд╣ैं। рдРрд╕ा рдк्рд░ेрдо рдЕрд╡рд╢्рдп рдмрди्рдзрди рдмрди рдЬाрддा рд╣ैं। рдЬिрд╕ рдк्рд░ेрдо рдоें рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдПं рди рд╣ो рдЗрдЪ्рдЫाрдПं рди рд╣ों, рдЬो рдк्рд░ेрдо рдХेрд╡рд▓ рджेрдиा рдЬрдирддा рд╣ो рд╡рд╣ी рдк्рд░ेрдо рдоुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ैं

рдЧाрд░्рдЧी : рд╕ुрдирдиे рдоें рддो рдЖрдкрдХे рд╢рдм्рдж рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рдорд╣рд░्рд╖ि। рдкрд░рди्рддु рдХ्рдпा рдЖрдк рдЗрд╕ рдк्рд░ेрдо рдХा рдХोрдИ рдЙрджрд╣ाрд░рдг рджे рд╕рдХрддे рд╣ैं?

рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп : рдиेрдд्рд░ рдЦोрд▓ो рдФрд░ рджेрдЦो (рджृрд╖्рдЯिं рдЬ्рдЮाрдирдордпी рдХृрдд्рд╡ा ......)  рд╕рдорд╕्рдд рдЬрдЧрдд рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рде рдк्рд░ेрдо рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ैं। рдпे рдк्рд░рдХृрддि рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рдерддा рдХा рд╕рдмрд╕े рдорд╣ाрди рдЙрджрд╣ाрд░рдг рд╣ैं। рд╕ूрд░्рдп рдХी рдХिрд░рдгें, рдКрд╖्рдоा, рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рдХाрд╢ рдЗрд╕ рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдкреЬрддा рд╣ैं рддो рдЬीрд╡рди рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ैं। рдпे рдкृрде्рд╡ी рд╕ूрд░्рдп рд╕े рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдоांрдЧрддी рд╣ैं। рд╡ो рддो рдХेрд╡рд▓ рд╕ूрд░्рдп рдХे рдк्рд░ेрдо рдоें рдЦिрд▓рдиा рдЬाрдирддी рд╣ैं рдФрд░ рд╕ूрд░्рдп рднी рдЕрдкрдиा рдЗрд╕ рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рд╡рд░्рдЪрд╕्рд╡ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдирд╣ीं рдХрд░рддा рд╣ैं। рдиा рд╣ी рдкृрде्рд╡ी рд╕े рдХुрдЫ рдоांрдЧрддा рд╣ैं। рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЬрд▓ाрдХрд░ рд╕рдорд╕्рдд рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдЬीрд╡рди рджेрддा рд╣ैं। рдпे рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рде рдк्рд░ेрдо рд╣ैं рдЧाрд░्рдЧी! рдк्рд░рдХृрддि рдФрд░ рдкुрд░ुрд╖ рдХी рд▓ीрд▓ा рдФрд░ рдЬीрд╡рди рдЙрдирдХे рд╕рдЪ्рдЪे рдк्рд░ेрдо рдХा рдлрд▓ рд╣ैं। рд╣рдо рд╕рднी рдЙрд╕ी рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рдерддा рд╕े рдЙрд╕ी рдк्рд░ेрдо рд╕े рдЬрди्рдоे рд╣ैँ рдФрд░ рд╕рдд्рдп рдХो рдЦोрдЬрдиे рдоें рдХैрд╕ी рдмाрдзा ?

рдЗрди рдЙрдд्рддрд░ों рдХो рд╕ुрди рдЧाрд░्рдЧी рдкूрд░्рдгрддः рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддी рдФрд░ рдХрд╣рддी рд╣ैं, 'рдоैं рдкрд░ाрдЬрдп рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рддी рд╣ूं'। рддрдм рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЧाрд░्рдЧी рддुрдо рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░рд╢्рди рдкूрдЫрдиे рд╕े рд╕ंрдХोрдЪ рди рдХрд░ो, рдХ्рдпोंрдХि рдк्рд░рд╢्рди рдкूрдЫे рдЬाрддे рд╣ैँ рддो рд╣ी рдЙрдд्рддрд░ рд╕ाрдордиे рдЖрддे рд╣ैंрдЬिрдирд╕े рдпрд╣ рд╕ंрд╕ाрд░ рд▓ाрднाрди्рд╡िрдд рд╣ोрддा рд╣ैं

=============

[https://www.awgp.org/en/literature/book/samast_vishva_ko_bharat_ke_ajashra_anudan/v1.13] 

рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдХрд╣ा рдеा - " рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдЬрди्рдорддिрдеि рд╕े рд╕рдд्рдпुрдЧ рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ो рдЪुрдХा рд╣ै 'Be and Make рдЖрди्рджोрд▓рди' рдЕрд░्рдеाрдд рдордиुрд╖्рдп (рдоाрдирд╣ूँрд╖) рдпाрдиि рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рдмрдиो рдФрд░ рдмрдиाрдУ рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े -рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рдкुрдирд░्рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдк्рд░рдЧрддि рдпाрдд्рд░ा рд╡िрдЧрдд 57 рд╡рд░्рд╖ों рд╕े рдЬाрд░ी рд╣ै। 

рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рдк्рд░рдЧрддि рдпाрдд्рд░ा : рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХिрддрдиी рд╡िрд╢ाрд▓ рд╣ै рд╡ рдЗрд╕ рдорд╣ाрд╕ाрдЧрд░ рдоें рдХाрд▓рдХ्рд░рдо рд╕े рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рднिрди्рди-рднिрди्рди рд╕рдн्рдпрддाрдПँ рд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпाँ, рдордд-рдорддाрди्рддрд░ рдЖрддे рдФрд░ рд╕рдоाрддे рдЪрд▓े рдЧрдП, рдЗрд╕ рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ рдПрдХрдордд рд╣ो рдЗрд╕рдХी рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा рд╕ाрдоाрдЬिрдХрддा, рдЙрджाрд░рддा рдХी рднूрд░ि-рднूрд░ि рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдХрд░рддे рд░рд╣े рд╣ैं । рдпрдеाрд░्рде рднाрд░рдд рдХो рдЖрд╡िрд╖्рдХृрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╡िрдЧुрд░ु рд░рд╡िрди्рдж्рд░ рдиाрде рдаाрдХुрд░ рдиे рд▓िрдЦा рдеा-


рд╣े  рдоोрд░ рдЪिрдд्рдд,  рдкुрдг्рдпрддीрд░्рдеे рдЬाрдЧो рд░े рдзीрд░े,

рдПрдИ рднाрд░рддेрд░ рдорд╣ाрдоाрдирд╡ेрд░ рд╕ाрдЧрд░ рддीрд░े ।

рдХेрд╣ рдирд╣ि рдЬाрдиे, рдХाрд░ рдЖрд╣्рд╡рдиे, рдХрдд рдоाрдиुрд╖ेрд░ рдзाрд░ा,

рджुрд░्рд╡ाрд░ рд╕्рд░ोрддे рдПрд▓ो рдХोрдеा рд╣рддे, рд╕рдоुрдж्рд░े рд╣рд▓ो рд╣ाрд░ा ।

рд╣ेрдеाрдп рдЖрд░्рдп, рд╣ेрдеा рдЕрдиाрд░्рдп, рд╣ेрдеाрдп рдж्рд░ाрд╡िрдб़ рдЪीрди,

рд╢рдХ- рд╣ूрдг- рджрд▓, рдкाрдаाрди- рдоोрдЧрд▓ рдПрдХ рджेрд╣े рд╣рд▓ो рд▓ीрди,

рд░рдгрдзाрд░ा рд╡ाрд╣ि рдЬрдпрдЧाрди рдЧाрд╣ि, рдЙрди्рдоाрдж рдХрд▓рд░рд╡े,

рднेрдж рдорд░ुрдкрде, рдЧिрд░िрдкрд╡рд░्рдд рдпाрд░ा рдРрд╕े рдЫिрд▓ो рд╕рдмे ।

рддाрд░ा рдоोрд░ рдоाрдЭो рд╕рд╡ाрдИ рдмिрд░ाрдЬे, рдХेрд╣ो рдирд╣े рдирд╣े рджूрд░,

рдЖрдоाрд░ рд╢ोрдгिрддे рд░рдпेрдЫे рдз्рд╡рдиिрдд рддाрд░ि рд╡िрдЪिрдд्рд░ рд╕ूрд░ ।


рж╣ে ржоোрж░ ржЪিржд্ржд, ржкুржг্ржп рждীрж░্ржеে ржЬাржЧো рж░ে ржзীрж░ে

ржПржЗ ржнাрж░рждেрж░ ржорж╣াржоাржиржмেрж░ рж╕াржЧрж░рждীрж░ে।

ржХেрж╣ ржиাрж╣ি ржЬাржиে ржХাрж░ ржЖрж╣্ржмাржиে ржХржд ржоাржиুрж╖েрж░ ржзাрж░া

ржжুрж░্ржмাрж░ рж╕্рж░োрждে ржПрж▓ ржХোржеা рж╣рждে, рж╕ржоুржж্рж░ে рж╣рж▓ рж╣াрж░া।

рж╣েржеাрзЯ ржЖрж░্ржп, рж╣েржеা ржЕржиাрж░্ржп, рж╣েржеাрзЯ ржж্рж░াржмিрзЬ ржЪীржи--

рж╢ржХ-рж╣ুржи-ржжрж▓ ржкাржаাржи-ржоোржЧрж▓ ржПржХ ржжেрж╣ে рж╣рж▓ рж▓ীржи।

рж░ржгржзাрж░া ржмাрж╣ি ржЬрзЯржЧাржи ржЧাрж╣ি,  ржЙржи্ржоাржж ржХрж▓рж░ржмে, 

ржнেржжি ржорж░ুржкрже, ржЧিрж░িржкрж░্ржмржд ржпাрж░া ржПрж╕েржЫিрж▓ рж╕ржмে| 

рждাрж░া ржоোрж░ ржоাржЭে рж╕ржмাржЗ ржмিрж░াржЬে ржХেрж╣ ржирж╣ে ржирж╣ে ржжূрж░,

ржЖржоাрж░ рж╢োржгিрждে рж░рзЯেржЫে ржз্ржмржиিрждে рждাрж░ি ржмিржЪিржд্рж░ рж╕ুрж░। 

       рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдмंрдЧрд▓ा рдХрд╡िрддा рдХा рднाрд╡ाрдиुрд╡ाрдж  рдХрд╡िрд╢्рд░ेрд╖्рда рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╢्рд░ी рд░ाрдордзाрд░ी рд╕िंрд╣ рджिрдирдХрд░ рдиे рд╣िрди्рджी рдоें рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиी рдкुрд╕्рддрдХ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдЪाрд░ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рд▓िрдЦा рд╣ै-рднाрд░рдд рджेрд╢ рдорд╣ा рдоाрд╡рдирддा рдХा рдкाрд░ाрд╡ाрд░ (рд╕рдоुрдж्рд░) рд╣ै । рдУ рдоेрд░े рд╣ृрджрдп ! рдЗрд╕ рдкрд╡िрдд्рд░ рддीрд░्рде - рдкुрдг्рдпрднूрдоि рднाрд░рдд рдХो рджेрдЦрдиे рд▓िрдП рдкूрд░ी рд╢्рд░рдж्рдзा рд╕े рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦों рдХो рдЦोрд▓ो --рдХोрдИ рдирд╣ीं рдЬाрдирддा рдХि рдХिрд╕рдХे рдЖрд╣्рд╡ाрди рдкрд░ рдордиुрд╖्рдпрддा рдХी рдХिрддрдиी рдзाрд░ाрдПँ рджुрд░्рд╡ाрд░ рд╡ेрдЧ рд╕े рдмрд╣рддी рд╣ुрдИ, рдХрд╣ाँ-рдХрд╣ाँ рд╕े рдЖрдИ рдФрд░ рдЗрд╕ рдорд╣ाрд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рдоिрд▓рдХрд░ рдЦो рдЧрдпीं । рдпрд╣ाँ рдЖрд░्рдп рд╣ै, рдЕрдиाрд░्рдп рд╣ैं, рдпрд╣ाँ рдж्рд░ाрд╡िрдб़ рдФрд░ рдЪीрдиी рд╡ंрд╢ рдХे рдХिрддрдиी рдЬाрддि рдХे рд▓ोрдЧ рд╣ैं । рд╢рдХ, рд╣ूрдг, рдкрдаाрди рдФрд░ рдоोрдЧрд▓ рди рдЬाрдиे рдХिрддрдиी рдЬाрддि рдХे рд▓ोрдЧ рдЗрд╕ рджेрд╢ рдоें рдЖрдпे рдФрд░ рд╕рдмрдХे рдПрдХ рд╣ी рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╕рдоाрдХрд░ рдПрдХ рд╣ो рдЧрдП । рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдЬो рд▓ोрдЧ рд░рдХ्рдд рдХी рдзाрд░ा рдмрд╣ाрддे рд╣ुрдП рдПрд╡ं рдпुрдж्рдзोрди्рдоाрдж рдХे рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдоें рд╡िрдЬрдп рдХे рдЧीрдд рдЧाрддे рд╣ुрдП рд░ेрдЧिрд╕्рддाрди рдХो рдкाрд░ рдХрд░ рдПрд╡ं рдкрд╡рд░्рддों рдХो рд▓ाँрдШрдХрд░ рдЗрд╕ рджेрд╢ рдоें рдЖрдП рдеे, рдЙрдирдоें рд╕े рдХिрд╕ी рдХा рднी рдЕрдм рдЕрд▓рдЧ рдХोрдИ рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдирд╣ीं рд╣ै । рд╡े рд╕рдм рдоेрд░े рдЗрд╕ рд╡िрд░ाрдЯ рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं । рдоुрдЭрд╕े рдХोрдИ рднी рджूрд░ рдирд╣ीं рд╣ै । рдоेрд░े рд░рдХ्рдд рдоें рд╕рдмрдХा рд╕्рд╡рд░ рдз्рд╡рдиिрдд-рдЧुंрдЬाрдпрдоाрди рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ।

рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдиिрдмрди्рдз  рдЙрд╕ рд╕्рдоृрддि рд╡ рдЕрдиुрднूрддि рдХो рддाрдЬा рдмрдиाрддा рдЖрдпा рд╣ै, рдЬो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдПрдХाрдд्рдорддा рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдиेрдХрддाрдУं рдоें рдПрдХрддा рд╡ाрд▓ी рдЗрд╕ рд╡िрд▓рдХ्рд╖рдг рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рд╕ाрде рд╕ंрдкрди्рди рд╣ोрддी рдЖрдпी рд╣ै । рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рдЕрдиेрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдХे рдпोрдЧ рд╕े рдмрдиा рд╣ुрдЖ рдордзु рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рд╡ рдЪूँрдХि рдЗрд╕рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдЖрд░्рдп рд╕े рд╣ुрдИ рд╣ै, рдпрд╣ рдЖрд░्рдп рдпा рд╡ैрджिрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ै । рдЖрд░्рдп рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै рд╢्рд░ेрд╖्рда, рдпрд╣ рдХोрдИ рдирд╕्рд▓ рдпा рдЬाрддि рд╡िрд╢ेрд╖ рдХा рдиाрдо рдирд╣ीं рд╣ै।  । рднाрд░рдд рд╡рд░्рд╖ рдоें рдпрд╣ рднाрд╡ рдХрднी рдкрдирдкा рд╣ी рдирд╣ीं рдХि рд░ेрд╕-рде्рдпोрд░ी рдпा рдиृрд╡ंрд╢-рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХौрди рд╣рдоाрд░ी рдЬाрддि рдХा рд╣ै рдХौрди рдирд╣ीं? рдЬो рдЗрд╕ рдкुрдг्рдпрддोрдпा рднाрдЧीрд░рдеी рдХे рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдоें рдЬुрдб़ा рд╡рд╣ рдЧंрджा рдиाрд▓ा рд╣ो рдпा рдкрд╡िрдд्рд░ рдпрдоुрдиा рдирджी, рд╕рднी рдЗрд╕рдоें рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рд╣ो рдЖрд░्рдп рдкुрд░ुрд╖ рдХрд╣рд▓ाрдпे । рдЬिрд╕рдиे рднी рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рдЕрдкрдиी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рддрдеा рднाрд░рдд рдХो рдЕрдкрдиा рджेрд╢ рдоाрди рд▓िрдпा рд╡рд╣ рд╡िрджेрд╢ी рд╣ोрддा рд╣ुрдЖ рднी рднाрд░рддрд╡ाрд╕िрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рд╣ी рд╡ंрд╢ рдХे рднрдЯрдХे рдкूрд╡рд░्рдЬों рдХी рд╕ंрддрддि рдоाрдирддे рд╣ुрдП рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдЧрдпा । рдЗрд╕ीрд▓िрдП рднाрд░рдд рдПрдХ рдЬाрддि рдХा рдиाрдо рдирд╣ीं рд╣ै, рд╡рд░рди् рдПрдХ рд╡िрд░ाрдЯ рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рджेрд╡-рд╕ंрд╕्рдХृрддि  рдХा рдиाрдо рд╣ै । рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдЕрдеाрд░्рдд् рдЕрдирдЧрдв़ рдХो рдкрд░िрд╖्рдХाрд░ рдХрд░ рдЙрд╕े рд╕ुрдЧрдв़ рдмрдиा рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рдПрдХ рдкрдж्рдзрддि [рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдЕрдеाрд░्рдд् рдЕрдирдЧрдв़ рдордиुрд╖्рдп рдХो (рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ рдФрд░ рднрдХ्рддिрднूрд╖рдг рдкрд░рдо्рдкрд░ा (рдЧुрд░ु-рд╢िрд╖्рдп рд╡ेрджांрдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ -рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрд░рдо्рдкрд░ा)  рдоें рдкрд░िрд╖्рдХाрд░ рдХрд░ рдЙрд╕े рд╕ुрдЧрдв़ рдордиुрд╖्рдп -'рдоाрдирд╣ूँрд╖' рдмрдиा рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рдПрдХ рд▓ीрдбрд░рд╢िрдк рдЯ्рд░ेрдиिंрдЧ -рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрдж्рдзрддि ।]

     рд╡िрд░ाрдЯ рдорд╣ाрд╕ाрдЧрд░ рдоें рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рдХा рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рд╣ो рдЙрд╕ी рд╕ाрдЧрд░ рдХी рдПрдХ рдмूँрдж рдмрди рдЬाрдиा, рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдРрд╕ा рд╡ैрд╢िрд╖्рдЯ्рдпрдкूрд░्рдг рдЧुрдг рд╣ै, рдЬो рдЖрдЬ  рдХी рд╡िрдЦрдг्рдбрди рднрд░ी, рд╡िрднिрди्рдирддाрдУं рд╕े рднрд░ी рд╡िрд╢्рд╡рдоाрдирд╡рддा рдХी рд╡िрднिрди्рди рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХा рд╕рдоाрдзाрди рднी рд╣ै।  рднाрд░рдд рдоें рдЖрдХрд░ рдЬो рд▓ोрдЧ рдПрдХ рд╕ाрде рдХрднी рд░рд╣े рдЙрдирдХे рдордд рдПрдХ рдирд╣ीं рдеे, рдзрд░्рдо рдПрдХ рдирд╣ीं рдеे, рдоाрди्рдпрддाрдпें рдПрдХ рдирд╣ीं рдеी рднाрд╖ाрдПँ рднी рдПрдХ рдирд╣ीं рдеीं, рдХिрди्рддु рдХुрдЫ рдмाрдд рд╣ी рдРрд╕ी рдиिрд░ाрд▓ी рд╣ै рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рдХि рд╡िрднिрди्рди рд╡िрдЪाрд░ों, рдорддों, рдзрдоों рд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдоें рдкूрд░ा рд╕ाрдоंрдЬрд╕्рдп рдмैрдарддा рдЪрд▓ा рдЧрдпा рд╡ рд╡िрднिрди्рдирддाрдУं рдХा рд╕рдо्рдоिрд╢्рд░िрдд рд░ूрдк рд╡िрд╢्рд╡ рдПрдХрддा рдХे рд╡рд╕ुрдзैрд╡ рдХुрдЯुрдо्рдмрдХрдо рдХे рдПрдХ рдирдоूрдиे рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣рдо рд╕рдмрдХे рд╕рдордХ्рд╖ рд╣ै ।

        рдХिрд╕ी рднी рдорд╣ाрди рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╕рдн्рдпрддा, рдзрд░्рдо рдпा рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╣्рд░ाрд╕  рдпा рдкрддрди рдХा рдПрдХ рд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдоें рд╡िрдХृрддिрдпों рдХा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рддрдеा рдЗрд╕ рдХाрд░рдг рдЙрд╕рдХी рдЬीрд╡рдиी рд╢рдХ्рддि рдЧिрд░ рдЬाрдиा । рдЬैрд╕े рдХिрд╕ी рд╕्рд╡рд╕्рде рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд╢рд░ीрд░ рдоें рдЖрд╣ाрд░-рд╡िрд╣ाрд░, рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХे рд╡्рдпрддिрдХ्рд░рдо рдХे рдХाрд░рдг рд╡िрдЬाрддीрдп рдж्рд░рд╡्рдп рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрдПँ рддो рд░ुрдЧ्рдгाрд╡рд╕्рдеा рдЖрд░рдо्рдн рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै । рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХрд╖्рдЯ-рдкीрдб़ा, рдЕрдЬीрд░्рдг рдЖрд╣ाрд░ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХी рдЕрдХ्рд╖рдорддा рд╡ рдХ्рд░рдорд╢ः рд╕्рд╡ाрде्рдп рдХा рдЧिрд░рддा рдЪрд▓े рдЬाрдиा рдЙрд╕рдХी рдкрд░िрдгрддिрдпाँ рд╣ैं, рдаीрдХ рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдкрд░ рднी рдпрд╣ рдиिрдпрдо рд▓ाрдЧू рд╣ोрддा рд╣ै । 

       рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рд╡िрдж्рд╡ाрди рд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░  рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдХाрд▓рдХ्рд░рдо рдоें рдХ्рд░рдорд╢ः рдкрддрди рдЖрдиे рдФрд░ рд╡िрдХृрддिрдпों рдХा рдЙрд╕рдоें рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдпрд╣ी рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдХि рд╣िрди्рджू рд╕рдоाрдЬ рдЕрдЪ्рдЫाрдЗрдпाँ рдЫोрдб़рддा рд░рд╣ा рд╡ рд╡рд░्рдг-рдЬाрддि рднेрдж рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЕрдЫूрдд рд╕рдорд╕्рдпा, рдиाрд░ी рд╕рдорд╕्рдпा, рд╢ुрдж्рдзि рд╕рдорд╕्рдпा рдЬैрд╕ी рдХрдИ рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХो рдкैрджा рдХрд░рдХे рдЕрдкрдиे рдЧрд▓े рдЗрд╕рдиे рдкрддрди рдХी рд░ाрд╣ рдЪुрди рд▓ी । 

        рддрдд्рд╡рдорд╕ि - рдЕрд░्рдеाрдд рд╡рд╣ рдм्рд░рд╣्рдо рддुрдо्рд╣ीं рд╣ो - рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрди рд╕ुрдиाрдХрд░ рдФрд░ों рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдЬो рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рдеी рд╡рд╣ рдХाрд▓ाрди्рддрд░ рдоें рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЧрдпी рддрдеा рдЬाрддि рдмрд╣िрд╖्рдХाрд░ рдЬैрд╕ी рдкрд░рдо्рдкрд░ा рд╕े рднी рдЙрд╕рдиे рдХाрдлी рдиुрдХрд╕ाрди рдЙрдаाрдпा рдРрд╕ा рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдпрд╡िрджों рдХा рдордд рд╣ै । рд╡े рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдХि рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рдЖрдХ्рд░ाрди्рддाрдУं рдиे рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдУं рд╕े рднрд░े-рдкूрд░े, рдзрди-рдзाрди्рдп рд╕े рднрд░े рдЖрджिрд╕рдн्рдпрддा рд╡ рдЬ्рдЮाрди рдХे рдХेрди्рдж्рд░ рдЗрд╕ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХो рднрд▓ीрднाँрддि рд░ौंрджा

     рд╡िрдЧрдд рджो рд╣рдЬाрд░ рд╡рд░्рд╖ो рдХी рдЧुрд▓ाрдоी рдХा рдЕंрдзрдХाрд░ рднрд░ा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╡े рд╕ाрдХ्рд╖ी рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ाрдордиे рд░рдЦрддे рд╣ैं, рдЬिрд╕рдоें рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╣ी рдирд╣ीं, рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднी рдЧुрд▓ाрдо рд╣ोрддा рдЪрд▓ा рдЧрдпा рд╡ рдЗрд╕рдХे рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рддрдд्рд╡рджрд╢рд░्рди рдоें рдРрд╕ी рд╡िрдХृрддिрдпाँ рд╕рдоाрд╣िрдд рд╣ोрддी рдЪрд▓ी рдЧрдпीं, рдЬिрдирдиे рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХो рджिрдЧ्рдн्рд░рдоिрдд рд╣ी рдХिрдпा । рднाрдЧ्рдпрд╡ाрдж, рдИрд╢्рд╡рд░ेрдЪ्рдЫा рд╣ी рд╕рд╡ोрд░्рдкрд░ि, рдкुрд░ुрд╖ाрдерд░्рд╣ीрдирддा, рдЕрдХрдорд░्рдг्рдпрд╡ाрдж, рдкрд▓ाрдпрдирд╡ाрдж, рдоाрдпाрд╡ाрдж, рдХрд░्рдо-рд╕рди्рдпाрд╕ рдЬैрд╕े рддрдд्рд╡ों рдиे рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХो рдоूрдЪ्рдЫिрд░्рдд рдФрд░ рдХाрдпрд░ рдмрдиा рджिрдпा । рдХाрд▓ाрди्рддрд░ рдоें рдЕँрдЧ्рд░ेрдЬी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕ाрде рдкाрд╢्рдЪрдд्рдп рд╕рдн्рдпрддा рднी рдпрд╣ाँ рдЖрдИ рд╡ рдпрд╣ाँ рдХे рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рдЧौрд░рд╡рдкूрд░्рдг рдЕрддीрдд рдХो рднूрд▓рдХрд░ рдЙрд╕ рднोрдЧрдкрд░ाрдпрдг рджрд╢рд░्рди рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рд▓рдЧे, рдЬिрд╕рд╕े рдЖрдЬ рд╕ाрд░ा рдкрд╢्рдЪिрдо рджुःрдЦी рд╣ै । рдЖрд▓ोрдЪрдХ  рддो рдпрд╣ाँ рддрдХ рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рднाрд░рддीрдп рджेрд╡ -рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рдХрдордЬोрд░िрдпों рдиे рд╣ी рднाрд░рдд рдХो рджुрдмрд░्рд▓ рдмрдиा рджिрдпा рд╡ рдЗрд╕ी рдХाрд░рдг рд╡िрджेрд╢ी рдЖрдХ्рд░ाрди्рддा рдЗрд╕ рд░ाрд╖्рдЯ рдкрд░ рдЖрдзिрдкрдд्рдп рдХрд░ рд╕рдХें

       рдХ्рдпा рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рд╡िрджेрд╢ी рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпाँ рдПрдХ рд╣ी рдердкेрдб़े рдоें рдЕрд╕्рдд-рд╡्рдпрд╕्рдд рд╣ो рдЧрдпीं рддрдеा рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рд╣िрди्рджू рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдЕрдкрдиों рдХो рдЕрдкрдиी рдоूрд▓рд╕рдд्рддा рд╕े рдкृрдердХ् рдХрд░ рдЙрдкेрдХ्рд╖ा рдХрд░ рдкूрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рднрд░ рдоें рдЙрдирдХे рдЕрдиुрджाрди рд╡िрддрд░िрдд рдХрд░рддी рд░рд╣ी рдЕрдиेрдХाрдиेрдХ рдЖрдЪाрд░ों-рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдХो рдЬрди्рдо рджेрддी рд░рд╣ीं рдХिрди्рддु рд╕рдоूрд▓ рдирд╖्рдЯ рдирд╣ीं рдЬрди рдмрд▓ рдШрдЯрддा рдЪрд▓ा рдЧрдпा, рдлिрд░ рднी рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХोрдЯि -рдХोрдЯि рд╡рд░्рд╖ों рдХे рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХे рдмाрдж рднी рдЬीрд╡िрдд рд╣ै । рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдорддा рдХे рдоूрд▓ рдоें рдХौрди-рд╕ा рдиिрдпрдо рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै?

      рдПрдХ рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдЬो  рд╣рдо рдкाрддे рд╣ैं, рд╡рд╣ рд╣ै рдЕрдкрдиे рд╢рдм्рдж- Be and Make  рдХे рднाрд╡ рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рд╕ाрде рдкрд░िрд╖्рдХृрддि рдХी рднाрд╡рдиा । рдХрд▓्рдЪрд░ рд╢рдм्рдж рд╕рд╣ी рдоाрдпрдиे рдоें рдоाрдд्рд░ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдкрд░ рд▓ाрдЧू рд╣ोрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै рдиिрд░рди्рддрд░ рдкрд░िрд╖्рдХाрд░-рдЕрдирдЧрдв़рддा рдХो рд╕ुрдЧрдв़рддा рдоें рдмрджрд▓рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ । рд╢ेрд╖ рд╕рднी рдХाрд▓ाрди्рддрд░ рдоें рдЬрди्рдоी рддрдеाрдХрдеिрдд рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпाँ рддो рд╕рдн्рдпрддाрдПँ (рд╕िрд╡िрд▓ाрдЗрдЬेрд╢рди्рд╕) рд╣ी рдХрд╣ी рдЬाрдиी рдЪाрд╣िрдП рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдирдоें рдпрд╣ рдЧुрдг рдирд╣ीं рдеी । рдЗрд╕ी рдЧुрдг рдХे рдЕрднाрд╡ рдХे рдХाрд░рдг рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХे рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдоें рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рд╕рдн्рдпрддाрдПँ рд░ुрдЧ्рдг-рд╡िрдХृрдд рд╣ोрдХрд░ рдирд╖्рдЯ рд╣ोрддी рд░рд╣ीं । рд╕्рд╡ाрд░्рдеों рдХे рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдоें рд╡े рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдпीं ।

       рдЕрдкрдиी рдЬीрд╡рдиी рд╢рдХ्рддि рдХो рдЕрдХ्рд╖ुрдг्рдг рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдиे рдЕрдиुрдпाрдпिрдпों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрдв़ाрдиे рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा, рднीрдб़ рдмрдв़ाрдиे рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा, рдкрд░िрд╖्рдХाрд░ рдкрд░- рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк  рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рдордиुрд╖्рдпрдиिрд░्рдоाрдг-рдХाрд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдк्рд░рдЪाрд░-рдк्рд░рд╕ाрд░ рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдорд░्рде -рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ों, рдкैрдЧрдо्рдмрд░ों, рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдкрд░  рдЕрдзिрдХ рдз्рдпाрди рджिрдпा рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рдЙрд╕рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рд╣ा । рд╡िрдХृрдд рддрдд्рд╡ рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рд╣ोрдХрд░ рдирд╖्рдЯ рд╣ोрддे рд░рд╣े, рд╕ंрд╕्рдХाрд░рдЪ्рдпुрдд рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдмाрд╣рд░ рдЬाрддे рд░рд╣े рдХिрди्рддु рдоूрд▓ рдЪिрди्рддрди рдЬो рдЕрдз्рдпाрдд्рдорд╡ाрджी рдеा, рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдмрд╣िрдоुрд░्рдЦी рдирд╣ीं рдЕंрддрдоुрд░्рдЦी рд╡ृрдд्рддि рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдПрд╡ं рдЖрдд्рдорд╕рдд्рддा рдХी рд╕рд░्рд╡ांрдЧрдкूрд░्рдг рдк्рд░рдЧрддि рдкрд░ рдиिрднрд░्рд░ рдеा । рд╣िрди्рджू рд╕ंрд╕्рдХृрддि рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдк्рд░ाрдг рдмрдиा рд░рд╣ा । 

     рдЬрдм рд╕े рдпрд╣ рдЪिрди्рддрди рдмрджрд▓ा рд╡ рдпрд╣ рдоाрдиा рдЬाрдиे рд▓рдЧा рдХि рднोрдЧрд╡ाрдж рд╣ी рдк्рд░рдзाрди рд╣ै, рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдирд╣ीं । рдЖрдзि рднौрддिрдХ рдк्рд░рдЧрддि рд╣ी рд╕рдм рдХुрдЫ рд╣ै, рддрдм рд╕े рд╣ी рднाрд░рдд рдХा рдЕंрдзрдХाрд░-рдпुрдЧ рдЖрд░ंрдн рд╣ुрдЖ рдоाрдирдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЬो рднाрд░рдд рдЕрд░्рдз рд╕ंрд╕्рдХृрдд-рд╣िंрд╕рдХ-рдЖрдХ्рд░ाрди्рддाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рдкрд░ाрдЬिрдд рд╣ुрдЖ, рд╡рд╣ рд╡िрд▓ाрд╕ी рднाрд░рдд рдеा । рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдкृрд╖्рдаों рдХा рд╡िрд╡ेрдЪрди рдпрд╣ी рдмрддाрддा рд╣ै ।

       рдЖрдд्рдо рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рддो рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рд╡ рдпрд╣ рднी рджेрдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рдХाрд▓рдХ्рд░рдо рдоें рдЬो рдХрдоिрдпों рдЖрдпीं рдЙрдирд╕े рдХैрд╕े рдЬूрдЭा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП рдеा? рдирд╣ीं рдпрд╣ рдХिрдпा рдЧрдпा рддो рд╡िрдХाрд╕рдХ्рд░рдо рдХैрд╕े рдЕрд╡рд░ुрдж्рдз рд╣ुрдЖ? рдпрд╣ाँ рддрдХ рддो рдаीрдХ рд╣ै рдкрд░рди्рддु рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдЪिрд░рди्рддрд░ рд╕рдд्рдп рдХी рдЙрдкेрдХ्рд╖ा рдХрд░ рдпрджि рдПрдХ рд╣ी рдкрдХ्рд╖ рдкрд░ рджोрд╖ рдиिрд░рди्рддрд░ рд▓рдЧाрдпा рдЬाрддा рд░рд╣े рддो рд╡рд╣ рдкрдХ्рд╖рдкाрддрдкूрд░्рдг рдЪिрди्рддрди рд╣ोрдЧा । рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЬाрддि рд╕े рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд, рд╕рдоाрдЬ рд╕े рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд, рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╕े рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд, рдХрд░рдиे рдХी рдЖрджिрдХाрд▓ीрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдиे рдЖрдЬ рд╣िрди्рджू рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рд╣्рд░ाрд╕ рдХिрдпा рд╣ै । рдпрджि рдпрд╣ рд╕рдЪ рд╣ोрддा рддो рдЗрддрдиे рдордд-рдорддाрди्рддрд░, рдЗрддрдиे рд╕ंрдк्рд░рджाрдп, рдкрд░рд╕्рдкрд░ рд╡िрд░ोрдзी рджрд╢рд░्рди, рдзाрдоिрд░्рдХ рдоाрди्рдпрддाрдПँ, рдмрд╣िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рд╣ीрди рд╡ृрдд्рддिрдХा, рд╡िрдХृрдд рддрдд्рд╡ों рдХा рди рдХि рдЬाрддि рдХा рдпा рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХा । 

       рдЬрдм рддрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдзрдорд░्рдкрд░ाрдпрдг рд░рд╣ी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд░рд╣ी, рд╡рд╣ рд╣рд░ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдХो рдЕрдкрдиे рдЕрди्рджрд░ рд╕рдоाрд╣िрдд рдХрд░рддी рд░рд╣ी, рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рдпुрдЧрдзрд░्рдо, рд╡рд░्рдг-рдзрд░्рдо्, рдЖрд╢्рд░рдордзрд░्рдо рдХे рд╕ाрде рдЖрдкрдж्рдзрд░्рдо рдХा рднी рд╡िрдзाрди рд╣ै । рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рдЗрди рдиिрд╢्рдЪिрдд рдзрд░्рдоों рдХा рдаीрдХ рдкाрд▓рди рди рдХрд░рдиे рд╕े рднी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рд╡िрдХाрд░ рдЖрдпा рд╣ै । рд╡рдгाрд░्рд╢्рд░рдо, рдзрд░्рдо рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рднी рд╡рд╣ рдирд╣ीं рд╣ै, рдЬो рдЪिрд░рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ै рд╡рд░рди् рдмрдб़ी рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рд╡ рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рд╣ै । рдЙрд╕рдХी рдЪрд░्рдЪा рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдХी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै । рдпрд╣ाँ рддो рд╡िрд╡ेрдЪрди рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рдоाрдд्рд░ा рдХा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै।

        рддो рдЕрдм рд╕рдорд╕्рдпा рдХा рд╕рдоाрдзाрди рдХ्рдпा рд╣ो? рдПрдХ рд╣ी рд╕рдоाрдзाрди рд╣ै рд╡рд╣ рд╣ै рджेрд╡рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдиिрдзाрд░्рд░рдгों рд╕े рднाрд░рддрднूрдоि рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े, рдЗрд╕рдХे рдк्рд░рднाрд╡ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдмрд╕рдиे рд╡ाрд▓े рддрдеा рдЗрд╕ рдоूрд▓ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдЧрдП рд▓ोрдЧों рдХो рднрд▓ीрднाँрддि рдЕрд╡рдЧрдд рдХрд░ाрдиा рддрдеा рдЙрдирдоें рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдЧौрд░рд╡-рдЕрднिрдпाрди рдХी рднाрд╡рдиा рдХा рд╕ंрдЪाрд░ рдХрд░рдиा । рдХोрдИ рдХिрд╕ी рднी рдзрд░्рдо рдХो рдоाрдиे, рдоाрди्рдпрддा рдХो рдоाрдиे, рд╕ंрдк्рд░рджाрдп рдХे рдмрддाрдП рдкрде рдкрд░ рдЪрд▓े рдкрд░рди्рддु рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдЪिрди्рддрди рд╕рдмрдХा рд╕ाрд╡рд░्рднौрдо рд╕рдиाрддрди рдПрдХ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП । 

       рдЖрдЬ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдиाрдо рдкрд░ рд╕рдоाрдЬ рд╡ рд╢ाрд╕рди рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрдд्рд░ рдиृрдд्рдп, рд╕ंрдЧीрдд, рдЕрднिрдоाрди, рдЙрдЫрд▓-рдХूрдж, рдЪिрдд्рд░рдХрд▓ा, рдоूрддिрд░्рдХрд▓ा, рд╕्рдеाрдкрдиा рд╡ рдХाрд╡्рдпрдХрд▓ा рдХो рд╣ी рдЙрд╕рдХा рдкрдпाрд░्рдп рдоाрдирдХрд░ рдЙрдирдХी рдЪिрди्рд╣ рдкूрдЬा рд╣ोрддी рд░рд╣ी рд╣ै । рдЬрдмрдХि рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдпрд╣ рдПрдХ рдк्рд░рддिрд╢рдд рд╕े рднी рдХрдо рдкрдХ्рд╖ рд╣ै । рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдЗрд╕рд╕े рднी рдмрдб़ी рд╡िрд░ाрдЯ рд╕्рддрд░ рдХी рд╡рд╕्рддु рд╣ै, рдЬिрд╕े рджैрдирди्рджिрди рдЬीрд╡рди рдоें, рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдкों рдоें, рд╣рдоाрд░ी рдЖрд╕्рдеाрдУं рдоें рд╕्рдеाрди рдоिрд▓рдиा рдЪाрд╣िрдП, рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╡ рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рд╣рдоाрд░ी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдЭрдг्рдб़े рддрд▓े рдПрдХ рд╕ाрде рдХрджрдо рд╕े рдХрджрдо рдоिрд▓ाрдХрд░ рдЪрд▓рддे рд╣ैं । рдЗрд╕рд╕े рдмрдб़ी рд╕्рдеाрдкрдиा рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рдХ्рдпा рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕рдо्рдордд рдзрд░्рдоो рдХो - рдордиुрд╖्рдп рдмрдиो рдФрд░ рдмрдиाрдУ рдХो рд╡िрд╢्рд╡рдзрд░्рдо рдмрдиाрдХрд░ рдЖрдЬ рд╕ाрдо्рдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рд╡ рдзाрдоिрд░्рдХ рдЙрди्рдорджрднрд░ी рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рд╣рд▓ рд╕ुрдЭाрдиे рдоें рдкूрдгрд░्рддः рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ै ।

      рдк्рд░ाрдЧैрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдпा рд╡ैрджिрдХрдХाрд▓ рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдмुрдж्рдз рд╕े рд╕рдордп рддрдХ, рдмुрдж्рдз рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЖрдж्рдпрд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рддрдХ рддрдеा рдЖрдЪाрд░्рдп рд╢ंрдХрд░ рд╕े рд▓ेрдХрд░ -рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рддрдХ, рдФрд░ рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдирд╡рдиी рджा рдХे рдкिрддाрдорд╣ рддрдХ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рд╣ोрдиे рддрдХ  рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рддीрди рдЕрдз्рдпाрдп рднрд▓ी-рднाँрддि рддीрди рд╡िрдХाрд╕рдХ्рд░рдоों-рд╕ोрдкाрдиों рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоें рджेрд╡рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдиे рдХुрдЫ рдЦोрдпा рд╡ рдкाрдпा рд╣ै рдХिрди्рддु рдоूрд▓рддрдд्рд╡ -рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рддрдд्рдд्рд╡рдорд╕ि рдЕрдХ्рд╖ुрдг्рдг рдмрдиा рд╣ुрдЖ рд╣ै рд╡ рд╡рд╣ी рдЕрд╕рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХा, рд╕рдиाрддрдирддा рдХा рдоूрд▓ рдХाрд░рдг рд╣ै । 

                 рдкрд░िрд╡्рд░ाрдЬрдХ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХा рдкुрдирдЬीрд░्рд╡рди рдХрд░, рдм्рд░ाрд╣्рдордгрдд्рд╡ рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдм्рд░рд╣्рдордиिрд╖्рда-рд╕рдоाрдЬ рдХो рд╕рдордкिрд░्рдд, рд▓ोрдХрд╕ेрд╡ी, рдЖрдд्рдоाрдУं (рдкैрдЧрдо्рдмрд░ों) рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдПрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдиे рдЗрд╕ рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдЖрд░ंрдн рдХी рд╡ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдкुрд░ुрд╖ рдкрд░рдордкूрдЬ्рдп рдЧुрд░ुрджेрд╡ [рдирд╡рдиीрджा рдХे рдкिрддाрдорд╣ рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ ?]  рдХा рд╣ी рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рде рд╣ै рдХि рдЖрдЬ рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें -Be and Make' рдХा рд╕ंрджेрд╢ рднाрд░рддрднूрдоि рдХे рдХोрдиे-рдХोрдиे рддрдеा рд╡िрд╢्рд╡ рдордиीрд╖ा рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪ рд░рд╣ा рд╣ै

        рд╢्рд░ीрдордж् рднाрдЧрд╡рдд рдХрдеाрдорд╣ाрдд्рдоा рдмुрдж्рдз рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЖрдж्рдпрд╢ंрдХрд░ рддрдХ, [рд╡्рдпाрд╕рджेрд╡ рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЖрдЪाрд░्рдп рджेрд╡ (рд╢्рд░ीрдордд рд╢िрд░ीрд╖рдЪंрдж्рд░ рдоुрдЦोрдкाрдз्рдпाрдп) рддрдХ,рдФрд░ рдЖрдЪाрд░्рдп рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрди्рдж рд╕े рд▓ेрдХрд░  рдХैрдк्рдЯрди рд╕ेрд╡िрдпрд░ рддрдХ, рдлिрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рдпुрдЧ рдоें рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ рд╕े рд▓ेрдХрд░ рднрдХ्рддिрднूрд╖рдг рднрд╡рджेрд╡ рдмрди्рджोрдкाрдз्рдпाрдп рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдкाрдардЪрдХ्рд░ рдЕрди्рджुрд▓ рддрдХ, рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ рд╕े рдирд╡рдиीрджा рддрдХ (CINC рд░ूрдк рдЖрдЪाрд░्рдпрджेрд╡ рд╢्рд░ी рдирд╡рдиीрд╣рд░рди рдоुрдЦोрдкाрдз्рдпाрдп) рддрдХ рд╕े рд▓ेрдХрд░  рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдпुрд╡ा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓/рдкाрдардЪрдХ्рд░ рддрдХ рддрдеा рдкुрд╖्рдкिрдд рдкрд▓्рд▓рд╡िрдд рд╣ोрддी рдЪрд▓ी рдЖ рд░рд╣ी рдзрдорд░्рддंрдд्рд░ рд╕े рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖рдг рдХी, рд╕рдоाрдЬ-рд░ाрд╖्рдЯ рдХे рдкुрдирдЬीрд░्рд╡рди рдХी рддрдеा рдЖрд╕्рдеा рд╕ंрдХрдЯ рдХी рд╡िрднीрд╖िрдХा рд╕े рдоोрд░्рдЪा рд▓ेрдиे рдХी рдпрд╣ рдкुрдг्рдп рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдордиुрд╖्рдп  рдиिрдоाрд░्рдг рдпोрдЬрдиा-рдк्рд░рдЬ्рдЮा рдЕрднिрдпाрди рд╢ांрддिрдХुрдЬ рдХी рдпुрдЧाрди्рддрд░ीрдп рдЪेрддрдиा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрдм рд╡िрд░ाрдЯ рд░ूрдк рд▓े рд░рд╣ी рд╣ै рддрдеा рд╕рддрдпुрдЧ рдХी рд╡ाрдкрд╕ी рдХा рдЙрдЬ्рдЬ्рд╡рд▓ рднрд╡िрд╖्рдп рдХा рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рди рджे рд░рд╣ी рд╣ै।  рддो рдЗрд╕рдХे рдоूрд▓ рдоें рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рд╢ाрд╢्рд╡рддрддा-рд╕рдиाрддрдирддा рд╣ी рд╣ै । рдпोрдЧीрд░ाрдЬ рдЕрд░рд╡िрди्рдж рдиे рдЕрдЬрд╕ рдЕрддिрдоाрдирд╕ рдХे рдЕрд╡рддрд░рдг рдХी рд╡ рд╕्рд╡рд░्рдЧ рдХे рднूрдоि рдкрд░ рдЙрддрд░рдиे рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕рдордп рдпрд╣ी рд╣ै рдЬрдм рдЪाрд░ों рдУрд░ рдк्рд░рддिрдХूрд▓рддाрдУं рд╕े рдЕрдиाрд╕्рдеा рдХी рд╡िрдбрдо्рдмрдиा рд╕े рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдЫिрдб़ा рд╣ुрдЖ рд╣ै, рд╡ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯрддा рдХी рдУрд░ рдЙрди्рдоुрдЦ рджिрдЦाрдИ рджे рд░рд╣ा рд╣ै । рдирд╡рдпुрдЧ рдЖрдПрдЧा рддो рдЙрд╕рдХी рдЖрдзाрд░рд╢िрд▓ा рджेрд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рд╢्рд░ेрд╖्рда рдиिрдзाрд░्рд░рдгों рдкрд░ рд╣ी рд░рдЦी рдЬрдПрдЧी рдпрд╣ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ै ।

рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं - " рдоैं рдЗрд╕ рджेрд╢ рдоें рднूрдЦ рдпा рдЬाреЬे рд╕े рднрд▓े рд╣ी рдорд░ рдЬाрдКँ, рдкрд░рди्рддु, рдпुрд╡рдХो ! рдоैं рдЧрд░ीрдмों, рдоूрд░्рдЦों рдФрд░ рдЙрдд्рдкीреЬिрддों рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕ рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдФрд░ рдк्рд░ाрдгрдкрдг рдк्рд░рдпрдд्рди рдХो рдеाрддी рдХे рддौрд░ рдкрд░ рддुрдо्рд╣ें рдЕрд░्рдкрдг рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдЬाрдУ, рдЗрд╕ी рдХ्рд╖рдг рдЬाрдУ рдЙрд╕ рдкाрд░्рдерд╕ाрд░рдеी (Servant Leadership рдХे рдЖрджрд░्рд╢ рдЙрджाрд╣рд░рдг рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг) рдХे рдоंрджिрд░ рдоें, рдЬो рдЧोрдХुрд▓ рдХे рджीрди -рд╣ीрди рдЧ्рд╡ाрд▓ों рдХे рд╕рдЦा рдеे, рдЬो рдЧुрд╣рдХ рдЪाрдг्рдбाрд▓ рдХो рднी рдЧрд▓े рд▓рдЧाрдиे рдоें рдирд╣ीं рд╣िрдЪрдХे। рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдмुрдж्рдзाрд╡рддाрд░ -рдХाрд▓ рдоें рдЕрдоीрд░ों рдХा рдиिрдоंрдд्рд░рдг рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рдПрдХ рд╡ाрд░ांрдЧрдиा рдХे рднोрдЬрди рдХा рдиिрдоंрдд्рд░рдг рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдФрд░ рдЙрд╕े рдЙрдмाрд░ा। рдЬाрдУ рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЬाрдХрд░ рд╕ाрд╖्рдЯांрдЧ рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░ो рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рдПрдХ рдорд╣ाрдмрд▓ी рджो, рдЕрдкрдиे рд╕рдорд╕्рдд рдЬीрд╡рди рдХी рдмрд▓ि рджो - рдЙрди рджीрди рд╣ीрдиों рдФрд░ рдЙрдд्рдкीреЬिрддों рдХे рд▓िрдП, рдЬिрдирдХे рд▓िрдП рднрдЧрд╡ाрди рдпुрдЧ рдпुрдЧ рдоें рдЕрд╡рддाрд░ рд▓िрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं , рдФрд░ рдЬिрди्рд╣ें рд╡े рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдФрд░ рддрдм рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा рдХрд░ो рдХि рдЕрдкрдиा рд╕ाрд░ा рдЬीрд╡рди рдЗрди рддीрд╕ рдХрд░ोреЬ рд▓ोрдЧों рдХे рдЙрдж्рдзाрд░ -рдХाрд░्рдп рдоें рд▓рдЧा рджोрдЧे, рдЬो рджिрдиोंрджिрди рдЕрд╡рдирддि рдХे рдЧрд░्рдд рдоें рдЧिрд░рддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं।" (рдЦंрдб -рез/ рекрежрел) 

=====












Saturday, September 14, 2024

ЁЯФ▒$$$$$ЁЯХК ЁЯП╣'рдЖрдЪाрд░्рдп рджेрд╡ рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рдПрдХ рдмाрдирдЧी' ЁЯФ▒Binary Stars - Orbiting Each Other ЁЯХКрдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХी рд╕ाрд░्рдердХрддा -рджेрд╣рдзाрд░ी рдЖрдд्рдоा рдХो рдЬाрдиिрдП : "рдд्рд░िрднिः рдЧुрдгрдордпैः рднाрд╡ैः рдПрднिः рд╕рд░्рд╡рдоिрджं рдЬрдЧрдд्, рдоोрд╣िрддं рди рдЕрднिрдЬाрдиाрддि рдоाрдоेрдн्рдпः рдкрд░рдо् рдЕрд╡्рдпрдпрдо् " ЁЯП╣A specimen of the Acharya's thought "ЁЯФ▒ЁЯХК ЁЯП╣Aachaary ke vichaar ka ek namoona"

'рдЖрдЪाрд░्рдп рджेрд╡ рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рдХी рдПрдХ рдмाрдирдЧी' 

[рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХा рддिрд░ोрдзाрди рд╣ो рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдЬुрд▓ाрдИ, 1902 рдоें рдЖрди्рджुрд▓ рд╕्рдХूрд▓ [рдЕрд░्рдеाрдд Andul H.C.E School, рд╡рд░्рддрдоाрди рдиाрдо рдорд╣िрдпाреЬी рдХुрдг्рдбू рдЪौрдзрд░ी рдЗंрд╕्рдЯीрдЯ्рдпूрд╢рди] рдХे рд╣ॉрд▓ рдоें рд╕्рдХूрд▓ рдк्рд░рдмंрдзрдХ -рд╕рдоिрддि рдХे рд╡рд░िрд╖्рда рд╕рджрд╕्рдп рдбॉ. рдЕрдорд░ рдЪंрдж рдоुрдЦрд░्рдЬी рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдоें рдПрдХ рд╕्рдорд░рдгрд╕рднा рдХा рдЖрдпोрдЬрди рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЙрд╕ рд╕्рдорд░рдг -рд╕рднा рдоें рдЖрдЪाрд░्рдп рд╢िрд░ीрд╖рдЪрди्рдж्рд░ рдоुрдЦрд░्рдЬी ('рдирд╡рдиी рджा' рдХे рдкिрддाрдорд╣) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдкрд░ рджिрдП рдЧрдП рднाрд╖рдг рдХा рдЕंрд╢

[" Excerpts from a speech on Swami Vivekananda delivered in July 1902 (by Acharya Sirish Chandra Mookherjee) in a commemoration meeting held at Andul School Hall under the presidentship of Dr. Amar Chand Mookkherjee, Senior Member, Andul School Committee .]   

" рдЧोрдзूрд▓ि рдмेрд▓ा рдоें рдзुंрдзрд▓рдХे рдмाрджрд▓ों рдХे рдмीрдЪ рднрдЧрд╡ा рд░ंрдЧ рдХे рд╡рд╕्рдд्рд░ рдкрд╣рдиे рдЬो рд╕ूрд░рдЬ рдбूрдм рдЧрдпा рд╣ै, рд╡ो рдлिрд░ рджुрдмाрд░ा рдХрднी рдирд╣ीं рдЙрдЧेрдЧा। рдмेрд▓ूреЬ рдорда рдХे рдк्рд░ाрдЪीрд░ рдоें рдЬреЬी рдПрдХ рдРрд╕ी рдЙрдЬ्рдЬ्рд╡рд▓ рдЬ्рдпोрддि рдлीрдХी рдкреЬ рдЧрдпी рд╣ै, рдЬिрд╕े рд▓ाрдЦों рдХोрд╣िрдиूрд░ рдоिрд▓рдХрд░ рднी рдлिрд░ рд╕े рд░ौрд╢рди рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдпेंрдЧे। рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рдХे рдк्рд░िрдп рд╢िрд╖्рдп, рд╢िрдХाрдЧो рдоें рдирд╡-рд╡ैрджांрддिрдХ рд╣िрди्рджुрдд्рд╡ рдХे рдк्рд░рдЪाрд░рдХ, рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдХे рдЕрдЧ्рд░рджрд▓ -рд╕ंрджेрд╢рд╡ाрд╣рдХ,- 'submerged tenth' рдХे рдк्рд░рдмрд▓ рд╣िрдоाрдпрддी (рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рдПрдХ рдРрд╕ा рд╣िрд╕्рд╕ा рдЬो рд╕्рдеाрдпी рд░ूрдк рд╕े рдЧрд░ीрдмी рдоें рд░рд╣ рд░рд╣ा рд╣ै-'рджрд░ीрдж्рд░ рдФрд░ рдоूрд░्рдЦ рдиाрд░ाрдпрдг' рдХे рдк्рд░рдмрд▓ рд╣िрдоाрдпрддी।) рд╣िрдоाрд▓рдп (рдЕрдж्рд╡ैрдд рдЖрд╢्рд░рдо, рдоाрдпाрд╡рддी) рдХे рдЬंрдЧрд▓ों рдоें рдз्рдпाрди рдоें рд▓ीрди рдоौрди рдпोрдЧी, рднाрд░рдд рдХे рдоैрджाрдиी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдпाрдпाрд╡рд░ рдЙрдкрджेрд╢рдХ - рдРрд╕े рдеे рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж, рдЬिрдирдХे рд╕्рд╡рд░्рдЧाрд░ोрд╣рдг рдХी рддिрдеि (рдкुрдг्рдпрддिрдеि : рдирд╢्рд╡рд░ рд╢рд░ीрд░ рдХो рдд्рдпाрдЧрдиे рдХी рддिрдеि) рд╡िрдЧрдд 4 рдЬुрд▓ाрдИ рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдкुрдг्рдпाрдд्рдоाрдУं (Saints) рдХे рд╕ूрдЪि рдоें рджрд░्рдЬ рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै। 

   рдЙрдирдХी рдоृрдд्рдпु рдкрд░ рд╣рдорд▓ोрдЧ рднрд▓ा рдЙрд╕ рднाрд╖ा рдоें рд╢ोрдХ рдХैрд╕े рдордиाрдПं рдЬो рдЖрдорддौрд░ рд╕े рд╕рдордЭी рдФрд░ рдмोрд▓ी рдЬाрддी рд╣ै? рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рд╣्рд░рджрдп рднрд░ рдЖрддा рд╣ै, рддрдм рдоुрдЦ рд╕े рд╢рдм्рдж рдлूрдЯ рд╣ी рдкреЬрддे рд╣ैं। рддो рдлिрд░ рд╣рдоें рднी рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЖрдЧे рдмреЭрдиा рд╣ोрдЧा। рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╣рдо рдЖрди्рджुрд▓ рд╡ाрд╕िрдпों рдорди рдоें рдЬो рдкрд╣рд▓ा рд╡िрдЪाрд░ рдЙрдаेрдЧा, рдЬिрд╕ рдкрд░ рдЕंрджुрд▓ рдХो рдЧрд░्рд╡ рд╣ै, рд╡рд╣ рдпрд╣ी рд╣ोрдЧा рдХि рдЙрд╕े рдПрдХ рдмाрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдЪрд░рдгों рдХा рд╕्рдкрд░्рд╢ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рдеाрдЗрд╕рд▓िрдП рдпрд╣ рдЙрдЪिрдд рд╣ी рд╣ै рдХि рд╣рдо рд╕рдм рдЙрд╕ рдорд╣ाрди рджिрд╡ंрдЧрдд рдЖрдд्рдоा рдХो рдЕрдкрдиी рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рдЕрд░्рдкिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕ рдзрд░рддी рдкрд░ рдПрдХрдд्рд░िрдд рд╣ुрдП рд╣ैं ......

       рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХो рдкुрдирд░рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдЖрдЪाрд░्рдп рд╢ंрдХрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ौंрдкा рд╣ुрдЖ рджाрдпिрдд्рд╡ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдХрди्рдзों рдкрд░ рдкреЬा рдеा।  рдкрд╡िрдд्рд░ рдЧंрдЧा рдирджी рдХी рдЙрдлрдирддी рд╣ुрдИ рдзाрд░ा рд╣рдоें рдЙрди्рдирдд рдордиुрд╖्рдп (рдмुрдж्рдзрдд्рд╡) рдоें рд░ूрдкांрддрд░िрдд рдХрд░ рдХे рдкрд░рдоाрдиंрдж рдХे рд╕ाрдЧрд░ рддрдХ рд▓े рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП 'рд╣рд░! рд╣рд░!' рдХрд╣рддी рд╣ुрдИ, рдоाрдиो рд╢िрд╡-рд╕рджृрд╢ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╕िрд░ рдкрд░ рдЙрддрд░ी, рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдкрд╡िрдд्рд░ рдХрд░ рджिрдпा। рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдЬो рдмंрдЧाрд▓ рдХे (рднाрд░рдд рдлिрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рдХे) рдЖрдХाрд╢ рдоें рд╕ुрд╢ोрднिрдд 'binary stars' рдпुрдЧ्рдо рддाрд░े # рд╣ैं рдЙрдирд╕े рдк्рд░ाрд░्рдердиा рд╣ै рдХि рдЕрдкрдиी рд╕рди्рддाрдиों рдкрд░ рд╣рдоेрд╢ा рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рдХी рд╡рд░्рд╖ा рдХрд░рддे рд░рд╣ें। 

[#Binary Stars - Orbiting Each Other : рдпुрдЧ्рдо рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╡рд╣ рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╣ोрддी рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рджो рддाрд░े рдж्рд░рд╡्рдпрдоाрди рдХे рдПрдХ рд╕ाрдоाрди्рдп рдХेंрдж्рд░ рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЕрд░्рдеाрдд рд╡े рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рдЧुрд░ुрдд्рдЪाрдХрд░्рд╖рдг рдж्рд╡ाрд░ा рдмंрдзे рд╣ोрддे рд╣ै। рдпुрдЧ्рдо рддाрд░े рдЦрдЧोрд▓рд╡िрджों рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рддाрд░ों рдХे рдж्рд░рд╡्рдпрдоाрди рдХो рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рджेрддे рд╣ैं।] 

  ....рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж 5000 рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рдЬрди्рдоे рдкाрд░्рде-рд╕ाрд░рдеी рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдФрд░ рдЕрд░्рдЬुрди рдЬैрд╕े 'Servant Leadership' рдХे рдЖрджрд░्рд╢ рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ैं, рд╡ैрд╕े рд╣ी рд╡े рджोрдиों рднाрд░рдд рдоें рдЬрди्рдоे  рдИрд╕ा (Jesus) рдФрд░ рдЬॉрди (John) рдХी рдк्рд░рддिрдХृрддिрдпाँ рднी (replicas) рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП, рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХृрдд рдИрд╕ाрдИрдпों рдиे рдмाрд░-рдмाрд░ рдЙрдирдХा рдЕрднिрдирди्рджрди  рдХिрдпा рд╣ै। ..... рджिрди рдврд▓ рдХрд░ рд░ाрдд рдоें рдмрджрд▓ рдЬाрдПрдЧा рдФрд░ рд░ाрдд рд╕ुрд╡ाрд╣рдиी рд╣ोрдХрд░ рдк्рд░рднाрдд рдоें рдмрджрд▓ рдЬाрдПрдЧी; рд▓ेрдХिрди, рдЖрд╣! рд╢рд░ीрд░ рд╕े рджुрд░्рдмрд▓ рдФрд░ рдЖрдд्рдоा рд╕े рдкंрдЧु рдЗрд╕ рдкीреЬिрдд рднूрдоि рдкрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж - рдХे рдкुрдирд░ाрдЧрдорди рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рдХिрддрдиा рдЗрди्рддрдЬाрд░ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा ?  

     рдоुрдЭे рдЖрдЬ рднी рджोрдкрд╣рд░ рдХे рд╕рдордп рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдХे рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рд╡ाрд▓े рдХрдорд░े рдХे рдирдЬрджीрдХ рдХे рдкрд╡िрдд्рд░ рдмрд░рдЧрдж рдХा рд╡рд╣ рд╡ृрдХ्рд╖ рдпाрдж рд╣ै, рдЬिрд╕рдХी рдЫрдд्рд░рдЫाрдпा рдоें рдЕрдоेрд░िрдХा рд╕े рд▓ौрдЯрдиे рдХे рдмाрдж рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдЦрдб़े рдеे। рднрдЧрд╡ा рд░ंрдЧ рдХे рд╡рд╕्рдд्рд░ рдкрд╣рдиे, рдорди рдФрд░ рд╢рд░ीрд░ рдХी рд╕рднी рдЦूрдмिрдпों рд╕े рд╕ुрд╕рдЬ्рдЬिрдд, рдоुрд╕्рдХुрд░ाрддे рд╣ुрдП рдФрд░ рднाрд╖рдг рджेрддे рд╣ुрдП... рдЙрдирдХे рдоुрдЦ рд╕े рдиिрдХрд▓ा рдЖрд╣्рд╡ाрди - 'рдЙрдд्рддिрд╖्рдардд рдЬाрдЧ्рд░рдд рдк्рд░ाрдк्рдп рд╡рд░ाрди्рдиिрдмोрдзрдд' - рдЗрддрдиा рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдФрд░ рднाрд╡рдкूрд░्рдг рдеा рдХि -рдЬिрд╕рдиे рд╕ुрдиा рдЙрдирдХी рддрд░рдл рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ो рдЧрдпा ! рдХिрддрдиा рдЬीрд╡рди्рдд ! рдХैрд╕ा рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдкूрд░्рдг ! рддрдм рдоैंрдиे рдкाрд╕ рдЦрдб़े рдмाрдмू рдЧिрд░ीрд╢ рдЪंрдж्рд░ рдШोрд╖ рд╕े рдХрд╣ा рдеा -

"A voice oracular has pealed today. 

Today, a hero's banner is unfurled! " 

                          "рдЖрдЬ рдПрдХ рд╡ेрджाрди्рдд рдХेрд╕рд░ी рдХी рдЧрд░्рдЬрдиा рдЧूँрдЬ рдЙрдаी рд╣ै,

рдЖрдЬ рдПрдХ рдиेрддा (рдЬीрд╡рдирдоुрдХ्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ) рдиे рдЕрдкрдиा рдз्рд╡рдЬ рдлрд╣рд░ा рджिрдпा рд╣ै!"

рдпрдж्рдпрдкि рдЙрд╕ рд╡ेрджाрди्рдд рдХेрд╕рд░ी рдХी рдЕрдж्рд╡ैрдд рдЧрд░्рдЬрдиा (рдПрдХрдд्рд╡ рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдФрд░ рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рджिрд╡्рдпрддा рдХे рдЙрдж्рдШोрд╖) рдХो рдоृрдд्рдпु рдХी реЩाрдоोрд╢ी рдиे рд╢ांрдд рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рддрдеाрдкि рдЙрд╕ рдпोрдж्рдзा рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдж्рд╡ाрд░ा рдлрд╣рд░ाрдпा рдЧрдпा "рд╡рдЬ्рд░ाрдЩ्рдХिрдд рдз्рд╡рдЬ -Be and Make" рд░ाрдо рдФрд░ рдХृрд╖्рдг рдХी рдЗрд╕ рднूрдоि рдкрд░ рд╕рджैрд╡ рдХे рд▓िрдП рд▓рд╣рд░ाрддा рд░рд╣ेрдЧा!

рдк्рд░рд╕िрдж्рдж рдЬрд░्рдорди рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдФрд░ рдоाрдирд╡-рд╡िрдЬ्рдЮाрдиी (Anthropologist) рд▓ुрдбрд╡िрдЧ рдлाрдпрд░рдмाрдЦ рдиे рдХрд╣ा рдеा - "рдИрд╢्рд╡рд░ рдоेрд░ा рдкрд╣рд▓ा рд╡िрдЪाрд░ рдеा, рд╡िрд╡ेрдХ рджूрд╕рд░ा, рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рддीрд╕рд░ा рддрдеा рдЕंрддिрдо рд╡िрдЪाрд░।"  рдпрджि рдЗрди рддीрдиों рд╡िрдЪाрд░ों ~ 'рдИрд╢्рд╡рд░, рд╡िрд╡ेрдХ (рджेрд╣рдзाрд░ी-Embodied-рдЧुрд░ु) рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп' ~ рдХो рдПрдХ рд╕ाрде рд╕рдордЭрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░ें рддो рдЖрдкрдХो рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЬीрд╡рди рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдПрдЧी। "..... 

     рдпрд╣ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рд╣ी рдеे рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЬंрдЧрд▓, рдЕрд░рдг्рдпों рдФрд░ рдордаों рдХे рдЪрд╣ाрд░рджीрд╡ाрд░िрдпों рдоें рдХैрдж рдЕрдж्рд╡ैрдд рд╡ेрджाрди्рдд (Oneness and the inherent divinity) рдХे рд╕ंрджेрд╢ рдХो рдмрдЧीрдЪे рдХे рдлрд▓ рдЙрдд्рдкाрджрдХों рдФрд░ рдЦेрддिрд╣рд░ рдордЬрджूрд░ों рдХे рдж्рд╡ाрд░-рдж्рд╡ाрд░ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪा рджिрдпा। рддрдеा рдЙрди्рд╣ें рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдеा - рд╣े рдЕрдоृрдд рдХे рдкुрдд्рд░ो рдФрд░ рд╡ंрд╢рдЬों, рддुрдо рд╕рдм рд╕ुрдиो!'.......  рдЗрд╕ рдоिрде्рдпा рдн्рд░рдо рдХो рдЭрдЯрдХрдХрд░ рджूрд░ рдлेंрдХ рджो рдХि рддुрдо рднेंреЬ рд╣ो। рддुрдо рддो рдЖрдд्рдоा рд╣ो рдЖрдирди्рджрдордп рдФрд░ рдЕрд╡िрдиाрд╢ी। рддुрдо рдирд╢्рд╡рд░ рджेрд╣ рдирд╣ीं рд╣ो, рджेрд╣рдзाрд░ी рдЖрдд्рдоा рд╣ो ! рддुрдо рдЬреЬ рдХे рджाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ो, рдЬреЬ рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдорди рд╣ी рддुрдо्рд╣ाрд░ा рджाрд╕ рд╣ै..... "рд╢्рд░ृрдг्рд╡рди्рддु рд╡िрд╢्рд╡े рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ाः" 'рд╣े рдЕрдоृрдд рдХे рдкुрдд्рд░ो ! рд╕ुрдиो , рд╣े рджिрд╡्рдпрдзाрдорд╡ाрд╕ी рджेрд╡рдЧрдг !! рддुрдо рднी рд╕ुрдиो, рдоैंрдиे рдЙрд╕ рдЕрдиाрджि рдкुрд░ाрддрди рдкुрд░ुрд╖ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ै, рдЬो рд╕рдорд╕्рдд рдЕрдЬ्рдЮाрди-рдЕंрдзрдХाрд░ рдФрд░ рдоाрдпा рдХे рдкрд░े рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕ рдкुрд░ुрд╖ рдХो рдЬाрдирдХрд░ рд╣ी рддुрдо рдоृрдд्рдпु рдХे рдЪрдХ्рд░ рд╕े рдЫूрдЯ рд╕рдХрддे рд╣ो। рджूрд╕рд░ा рдХोрдИ рдкрде рдирд╣ीं рд╣ै। " (рез/резреи рд╣िрди्рджुрдзрд░्рдо рдкрд░ рдиिрдмंрдз) рдоाрдирд╡-рдоाрдд्рд░ рдХो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ 'рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ाः ' рдХрд╣рдХрд░ рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े - рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рддो рдоाрдиो рдЫोрдЯी рдЫोрдЯी рдордЫрд▓िрдпों (minnows) рдХे рд▓िрдП  рд╕рдоुрдж्рд░ рдХे рднрдЧрд╡ाрди (Triton) рдЬैрд╕े рдеे।  

             рд╣рдо рдЬैрд╕े рддुрдЪ्рдЫ 'рд╕ंрд╕ाрд░ाрд╕рдХ्рдд minnows' рдпा рдХाрдоिрдиी -рдХांрдЪрди рдоें рдЖрд╕рдХ्рдд рдордиुрд╖्рдпों рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕рдЪрдоुрдЪ  'A Triton among the minnows' рдЬैрд╕े рдПрдХ рдорд╣ाрди рдк्рд░ेрд░рдгा-рджाрдпрдХ рдиेрддा (Inspirational Leader) рддो рдеे рд╣ी ! рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рджेрд╡ рдХी рд▓िрдЦिрдд рдЖрдЬ्рдЮा рдпा рдЪрдкрд░ाрд╕ - 'рдирд░ेрди рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдЧा' рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдЫोрдЯे рдХिрди्рддु рд╕рдорд░्рдкिрдд рдЬीрд╡рди рдоें рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдоें рд╕े рдЕрдиेрдХ рдХो рдПрдХ рддुрдЪ्рдЫ рд╕्рд╡ाрд░्рдеी рдордиुрд╖्рдп (рдкрд╢ुрдоाрдирд╡) рдмрдиे рд░рд╣рдиे рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा,'To shepherd The down-driven residua of Hindu Society' рд╣िрди्рджू рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╡ंрдЪिрддों 'рдоूрд░्рдЦ рдФрд░ рджрд░िрдж्рд░ ' рдХो  рдЙрди्рдирдд рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдХी рджिрд╢ा рдоें рд▓े рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рдЬीрд╡рди्рдд рдЖрджрд░्рд╢ рд░ाрдЬрд░्рд╖ि рдЬрдирдХ рдЬैрд╕े рдкूрд░्рдг рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рдеी рдордиुрд╖्рдп рдФрд░ рдЧреЬेрд░िрдпा- 'shepherd' (рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рдХ рдиेрддा, рдкैрдЧрдо्рдмрд░) рдмрдирдиे рдФрд░ рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдиुрдк्рд░ेрд░िрдд рдХिрдпा рд╣ै !! рдордиुрд╖्рдп рдХे рдЫिрдЫрд▓े рдЬ्рдЮाрди рдХो рдЧрд╣рд░ा рдХрд░рдиे, "to humble the high-browed" ~ рдЕрд░्рдеाрдд рдЕрдкрдиे рд╢рд░ीрд░ рдХो рдКँрдЪी рдЬाрддि рдоें рдЬрди्рдоा рд╕рдордЭрдХрд░, рдЙрд╕ рдкрд░ рдШрдордг्рдб рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े  рджрдо्рднिрдпों рдХो рд╡िрдирдо्рд░ рдмрдиाрдиे, рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕ंрдХीрд░्рдг рд╣्рд░рджрдп рдХा рд╡्рдпрдХ्рддि рди рдмрдирдХрд░ рд╡िрд░ाрдЯ рд╣्рд░рджрдп рдХा рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдФрд░ рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдиुрдк्рд░ेрд░िрдд рдХिрдпा рд╣ै। рд╡े рдХрд╣рддे рдеे "рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдоें рд╕े рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХो рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рдмрдирдиा рдкреЬेрдЧा -рдФрд░ рддुрдо рд╕्рд╡рд░ूрдкрддः рд╡рд╣ी рд╣ो। рдмрд╕ рдХेрд╡рд▓ рдпрд╣ рдЕрдкрдиे рдЕрдиुрднрд╡ рд╕े рдЬाрди рд▓ो ! " (рео/резрео) 

рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рднोрдЧрд╡ाрджी рднौрддिрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдж्рд╡ाрд░ा рднाрд░рдд рдХे рдЗрд╕ी  рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖрджрд░्рд╢ рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рд╕ेрд╡ा рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз  рдХрдЯाрдХ्рд╖ рдФрд░ рдЖрдХ्рд░рдордг рдХिрдпे рдЬाрдиे рдХो рджेрдЦрдХрд░, рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдиे рднी рднाрд░рдд рдХी рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕рдн्рдпрддा рдФрд░ рдкैрдЧрдо्рдмрд░ी -рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХрд░рдиे рд╣ेрддु рдЙрд╕рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╡ीрд░ांрдЧрдиा рдЭाँрд╕ी рдХी рд░ाрдиी рдХे рд╣ृрджрдп рдХो рдЭрдХрдЭोрд░ рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдиाрд░े рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдЕрдкрдиी рдХрд░्рдгрднेрджी рдЖрд╡ाрдЬ़ рдЙрдаाрдИ"рдоेрд░ी рдЭाँрд╕ी рдирд╣ीं рджूँрдЧी!"  

(Meri Jhansi Nahi Doongi !) 

рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЖрд╡िрд░्рднूрдд рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рднी рднाрд░рдд рдХे рдпुрд╡ाрдУं рдХो рднрд▓ा рдоाрдЬ़िрдиी (Mazzini) рдФрд░ рдЧैрд░ीрдмाрд▓्рдбी (Garibaldi) [рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдПрдХीрдХрд░рдг рдоें  рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдпी рдеी।] рдЬैрд╕े рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░िрдпों рдХी рдЬीрд╡рдиी рдХ्рдпों рдкреЭрдиी рдЪाрд╣िрдП ? рднाрд░рдд рдХे рдпुрд╡ाрдУं рдХे рдЖрджрд░्рд╢ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╣ैं, рдЖрдк 'Complete Works of Vivekananda' (рдХрдо्рдк्рд▓ीрдЯ рд╡рд░्рдХ्рд╕ рдСреЮ рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж) рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУँ рдоें рдЕрдиुрд╡ाрджिрдд рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕ाрд╣िрдд्рдп -рдХो рдкреЭिрдП। рдЙрдирдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп- рдкुрд╕्рддрдХ-рдЬрдЧрдд рдоें рдХिрд╕ी рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп : 'Marvel in Book -land' рд╕े рдХрдо рдирд╣ीं рд╣ै। рдЬाрдирдХाрд░ी рдХी рдЦрджाрди рддो рд╣ै рд╣ी , рдоाрддृрднूрдоि рдХी рд╕ेрд╡ा рдоें рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░рдгा рдХा рд╕्рд░ोрдд рднी рд╣ै।

     рдЙрднрд░рддे рд╣ुрдП рдк्рд░ाрдЪ्рдп рдХे рджेрд╢рднрдХ्рдд-рдкैрдЧंрдмрд░, рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा"The Ideology of Swami Vivekananda : Patriot-Prophet of the rising East" -рдпрд╣ी рдеी рдХि- "рдкुрдирд░ुрдд्рдеाрдирд╢ीрд▓ рднाрд░рдд рдХे рднрд╡्рдп рднрд╡рди рдХी рдЖрдзाрд░-рд╢िрд▓ा 'рджिрд╡्рдп рдФрд╕рдд' (divine average) рдХो   рдмрдиाрдпा рдЬाрдП" - "Let the 'divine average' be the corner-stone in the edifice of resurgent India. " рдЕрд░्рдеाрдд рдоाрдирд╡рдоाрдд्рд░ рдоें рдЬो рджिрд╡्рдпрддा (рдм्рд░рд╣्рдордд्рд╡) рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рд╣ै, рдЙрд╕рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░ो рдФрд░ рдЙрд╕ी рдХो рд╡िрд╢्рд╡-рд░ंрдЧрдоंрдЪ рдкрд░ рдЙрднрд░рддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рдХे рднрд╡्рдп рдк्рд░рд╕ाрдж рдХी рдЖрдзाрд░рд╢िрд▓ा рдмрдирдиे рджो। рд▓ेрдХिрди рдЪेрддाрд╡рдиी рд╕ंрдХेрдд рдпाрдж рд░рд╣े - "with no bell, book and candle of the Brahminical priesthood " рдЕрд░्рдеाрдд рдЙрд╕ рдЕंрддрд░्рдиिрд╣िрдд рджिрд╡्рдпрддा рдпा Oneness рдХो рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा-рдкрдж्рдзрддि рдоें -рдХрд░्рдордХाрдг्рдбी рдпा рдм्рд░ाрд╣्рдордгрд╡ाрджी рдкुрд░ोрд╣िрддрд╡ाрдж рдХा рдкोрд╖рдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдШреЬी-рдШрдг्рдЯ, рдкोрдеी-рдкрдд्рд░ा рдпा рдоोрдордмрдд्рддी рдЬрд▓ाрдиे, (рдШुрдЯрдиों рдХी рдХрд╡ाрдпрдж рдХрд░рдиे?) рдЬैрд╕ी рдХोрдИ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдпрддा рди рд╣ो। 

    рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рдФрд░ рдорд╕ीрд╣ा (рд╡рд░्рддрдоाрди рдпुрдЧ рдХे рд╕рд░्рд╡ेрди्рдЯ рд▓ीрдбрд░рд╢िрдк' рдпा рдкैрдЧрдо्рдмрд░ी рдиेрддृрдд्рд╡ рдХे рдЬीрд╡ंрдд рдЙрджाрд╣рд░рдг) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдЪрд░рдгों рдоें рдмैрдардХрд░ рдЬो рдПрдХ рдЕрдиुрдХрд░рдгीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдкाрдпी рдеी, рд╡рд╣ рдеी" рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдЦोрдЬрдиे рдХрд╣ाँ рдЬाрддे рд╣ो ? рддुрдо्рд╣ाрд░े рд╕ाрдордиे рдпे рдЬो рджрд░ीрдж्рд░ рдиाрд░ाрдпрдг, рдоूрд░्рдЦ рдиाрд░ाрдпрдг рдЦреЬे рд╣ैं, рдЙрдирдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдкुрдиः рджेрдЦो। рдЙрди्рд╣ें рднोрдЬрди рдХрд░рд╡ाрдУ, рдЙрди्рд╣ें рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдХрд░ो, рдЙрди्рд╣ें рдЧрд▓े рд╕े рд▓рдЧा рд▓ो, рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░ाрдЪीрди рдХाрд▓ рдоें рд░ाрдо рдиे рдиिрд╖ाрдж рд░ाрдЬ рдЧुрд╣рдХ рдХो рдЧрд▓े рд╕े рд▓рдЧाрдпा рдеा।" 

рдЙрди्рд╣ोंрдиे 20 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1893 рдоें рдЖрд▓ाрд╕िंрдЧा рдХो рд▓िрдЦिрдд рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рдХрд╣ा рдеा - " рдоैं рдЗрд╕ рджेрд╢ рдоें рднूрдЦ рдпा рдЬाреЬे рд╕े рднрд▓े рд╣ी рдорд░ рдЬाрдКँ , рдкрд░рди्рддु, рдпुрд╡рдХों ! рдоैं рдЧрд░ीрдмों, рдоूрд░्рдЦों рдФрд░ рдЙрдд्рдкीреЬिрддों рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕ рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдФрд░ рдк्рд░ाрдгрдкрдг рдк्рд░рдпрдд्рди рдХो рдеाрддी рдХे рддौрд░ рддुрдо्рд╣ें рдЕрд░्рдкрдг рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдЬाрдУ, рдЗрд╕ी рдХ्рд╖рдг рдЬाрдУ рдЙрд╕ рдкाрд░्рдерд╕ाрд░рдеी -Servant Leader- 'рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг ' рдХे рдорди्рджिрд░ рдоें [as S├вrathi (Servent) , charioteer (Leader), of P├вrtha or Arjuna.] рдЬो рдЧोрдХुрд▓ рдХे рджीрди -рд╣ीрди рдЧ्рд╡ाрд▓ों рдХे рд╕рдЦा рдеे, рдЬो рдЧुрд╣рдХ рдЪाрдг्рдбाрд▓ рдХो рднी рдЧрд▓े рд▓рдЧाрдиे рдоें рдирд╣ीं рд╣िрдЪрдХे , рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЬाрдХрд░ рд╕ाрд╖्рдЯांрдЧ рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░ो рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╕рдорд╕्рдд рдЬीрд╡рди рдХी рдмрд▓ि рджो - рдЙрди рджीрди -рд╣ीрдиों рдФрд░ рдЙрдд्рдкीреЬिрддों рдХे рд▓िрдП, рдЬिрдирдХे рд▓िрдП рднрдЧрд╡ाрди рдпुрдЧ рдпुрдЧ рдоें рдЕрд╡рддाрд░ рд▓िрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं , рдФрд░ рдЬिрди्рд╣ें рд╡े рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдФрд░ рддрдм рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा рдХрд░ो рдХि рдЕрдкрдиा рд╕ाрд░ा рдЬीрд╡рди рдЗрди рддीрд╕ рдХрд░ोреЬ рд▓ोрдЧों рдХे рдЙрдж्рдзाрд░ -рдХाрд░्рдп рдоें рд▓рдЧा рджोрдЧे, рдЬो рджिрдиों рджिрди рдЕрд╡рдирддि рдХे рдЧрд░्рдд рдоें рдЧिрд░рддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। " (рдЦंрдб рез-рекрежрел)             

рдФрд░ 1897 рдоें рд░ाрдордХृрд╖्рдг-рдоिрд╢рди рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдиे рдХा рдХाрд░рдг рднी рдпрд╣ी рдеा। рдЬिрд╕рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे 'рд╣्рд░рджрдп рдХी рдЕрдн्рдпрд╕्рдд рдЕрдЧ्рдиि' (wonted fires)-рдЕрд░्рдеाрдд рдПрдХрдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рджिрд╡्рдпрддा (Oneness and Inherent Divinity) рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП 'рд╢िрд╡ рдЬ्рдЮाрди рд╕े рдЬीрд╡ рд╕ेрд╡ा ' рд░ूрдкी рдЕрдЧ्рдиि рдк्рд░рдЬ्рдЬ्рд╡рд▓िрдд рд░рд╣рддी рд╣ै। "This was the raison d'etre of 'Ramakrishna Mission', in which 'live his wonted fires'." рдЗрд╕рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдпрд╣ां рдФрд░ рд╡рд╣ां (рдк्рд░ाрдЪ्рдп рдФрд░ рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рдоें) рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднाрд░рдд рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी рдеी, рддो рд╣рдо рднाрд░рдд рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдпा рднाрд░рдд рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं? 'Here and here did he help India how can we help India?'  рдаीрдХ рд╡ैрд╕े рд╣ी рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд░ॉрдмрд░्рдЯ рдм्рд░ाрдЙрдиिंрдЧ рдХी рдХрд╡िрддा-"Home-Thoughts, from the Sea"(рд╣ोрдо-рдеॉрдЯ्рд╕, рдл्рд░ॉрдо рдж рд╕ी) рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै -"Here and here did England help me: how can I help England?"—say, Whoso turns as I, this evening, turn to God to praise and pray !" рдХрд╣ो, " рдЬो рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдоेрд░ी рддрд░рдл рдоुрдб़рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рджेрд╡рдоाрдирд╡ (100 рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рдеी рдордиुрд╖्рдп) рдоें рд░ूрдкांрддрд░िрдд рд╣ोрдХрд░ рдЖрдЬ рд╢ाрдо рдХो рднрдЧрд╡ाрди рдХी рд╕्рддुрддि рдФрд░ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдоुрдб़рддा рд╣ै!" [ рдлिрд░ рдоिрд╢рди рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ोрдиे рдХे 70 рд╕ाрд▓ рдмाрдж 1967 рдоें рднाрд░рдд рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдмреЬी рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рджेрд╢рднрдХ्рдд рдкैрдЧрдо्рдмрд░ों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдпुрд╡ा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ोрдиे рдХा рдХाрд░рдг рднी рдпрд╣ी рдеा।]  

[S.Q. Spiritual Quotient рдпा I.Q. Intelligence Quotient, рджोрдиों рдоें рдХौрди рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд▓िрдП рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै?

S.Q. Spiritual Quotient or I.Q. Intelligence Quotient, which of the two is more essential for character building?

рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд▓िрдП S.Q. (рд╕्рдкिрд░िрдЪुрдЕрд▓ рдХ्рд╡ोрд╢ेंрдЯ) рдЕрдзिрдХ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдЖंрддрд░िрдХ рдоूрд▓्рдпों, рдиैрддिрдХрддा, рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЬ्рдЮाрди рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै। рдЬрдмрдХि I.Q. (рдЗंрдЯेрд▓िрдЬेंрд╕ рдХ्рд╡ोрд╢ेंрдЯ) рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдмौрдж्рдзिрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдХो рдоाрдкрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рд╕्рдкिрд░िрдЪुрдЕрд▓ рдХ्рд╡ोрд╢ेंрдЯ рдХी рднूрдоिрдХा рдЕрдзिрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ोрддी рд╣ै।

рд╕्рдкिрд░िрдЪुрдЕрд▓ рдХ्рд╡ोрд╢ेंрдЯ рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं:

1. рдЖрдд्рдо-рдЬ्рдЮाрди

2. рдиैрддिрдХрддा

3. рдзैрд░्рдп

4. рдХрд░ुрдгा

5. рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि

6. рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЬ्рдЮाрди

7. рдЖрдд्рдо-рдиिрдпंрдд्рд░рдг

8. рд╕ंрдпрдо

рдЗрди рдЧुрдгों рдХे рд╡िрдХाрд╕ рд╕े рд╡्рдпрдХ्рддि рдХा рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рдЗंрд╕ाрди рдмрдирддा рд╣ै।

рдЗंрдЯेрд▓िрдЬेंрд╕ рдХ्рд╡ोрд╢ेंрдЯ рднी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рд╕्рдкिрд░िрдЪुрдЕрд▓ рдХ्рд╡ोрд╢ेंрдЯ рдХी рднूрдоिрдХा рдЕрдзिрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ोрддी рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдЖंрддрд░िрдХ рдоूрд▓्рдпों рдФрд░ рдиैрддिрдХрддा рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै।

 рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдХрд╣рддे рдеे - "рдЖрдд्рдоा рд╡ा рдЕрд░े рд╢्рд░ोрддрд╡्рдпं : - рджिрди-рд░ाрдд рд╢्рд░рд╡рдг рдХрд░ो рдХि рддुрдо्рд╣ीं рд╡рд╣ 'рджेрд╣рдзाрд░ी' рдЖрдд्рдоा рд╣ो। рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рд░рдХ्рдд рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдмूँрдж рдоें рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдирд╕-рдирд╕ рдоें рд╕рдоा рдЬाрдп।" (рео/резрей)

[3H рд╡िрдХाрд╕ = рд╣ृрджрдп рдХे рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдкрд░, рдоुрдЦ рдмाрдд рдХрд░рддा рд╣ै- рд╣ृрджрдп рдХे рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╣ाрде (Hand) рднी рдХाрдо рдХрд░рддे рд╣ैं। рднрдЧрд╡рдд्рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░  рд╣ृрджрдп (Heart) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрддा рд╣ै, рдмुрдж्рдзि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдирд╣ीं। рдмुрдж्рдзि (IQ-рд╕्рд╡ाрд░्рдеी) рдЕрди्рдзी рд╣ै,рдЙрд╕рдХी рдЕрдкрдиी рдЧрддि-рд╢рдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд╣ाрде-рдкैрд░ рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рднाрд╡рдиा- (emotion, рдлिрд▓िंрдЧрд╣ी рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рдЧрддि рдмिрдЬрд▓ी рдЕрдерд╡ा рдЙрд╕рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рд╡ेрдЧрд╡ाрди рдкрджाрд░्рде рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ोрддी рд╣ै। рдЕрдм рдк्рд░рд╢्рди рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдХ्рдпा рддुрдордоें рднाрд╡рдиा (Heart-EQ) рд╣ै ? рдпрджि рд╣ै рддो рддुрдо (рдоाрдирд╡-рд░ाрдХ्рд╖рд╕ рдФрд░ рдЪौрдеे рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдордиुрд╖्рдп рдоें рднी ?) рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рд╣ी рджेрдЦोрдЧे। рддुрдо рдХ्рдпा рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░े рдХे рд▓िрдП рд╣्рд░рджрдп рд╕े рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддे рд╣ो ? рдпрджि рдХрд░рддे рд╣ो рддो рдПрдХрдд्рд╡ (Oneness-рддрдеा рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рджेрд╡рдд्рд╡ рдпा SQ ) рдХे рднाрд╡ рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ो।" (рео/резрен) ]

"This ├Вtman is first to be heard of. Hear day and night that you are that Soul. Repeat it to yourselves day and night till it enters into your very veins, till it tingles in every drop of blood, till it is in your flesh and bone. Out of the fullness of the heart the mouth speaketh," and out of the fullness of the heart the hand worketh also. Action will come. (vol-2/302) 

"It is through the heart that the Lord is seen, and not through the intellect. because the intellect is blind and cannot move of itself, it has neither hands nor feet. It is feeling that works, that moves with speed infinitely superior to that of electricity or anything else. Do you feel? — that is the question. If you do, you will see the Lord: Do you feel for others? If you do, you are growing in oneness." (Practical Vedanta-vol,2/306-7)

[рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рднाрд╖рдг рдХा рдкुрдирд░ाрд╡ृрдд्рддि рдХрд░рдиे рдХे рдЙрдкрд░ाрди्рдд рдкूрдЬ्рдп рдЖрдЪाрд░्рдп рджेрд╡ рдЬो 1901-1953 рддрдХ рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХे рдорд╣ाрдкрд░ाрдХ्рд░рдоी (redoubtable) рдЫрдаे рдк्рд░рдзाрдиाрдз्рдпाрдкрдХ рдеे, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд╕े рд╢्рд░ी рднрд╡рджेрд╡ рдмрди्рджोрдкाрдз्рдпाрдп рдХो рд╡рд╕ीрдпрдд рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ौंрдк рджिрдпा, рдЬिрдирдХे рд╕ौрдЬрди्рдп рд╕े рдпрд╣ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै।

рд╣рдоें рдпрд╣ рднी рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै рдХि рдоुрдЦ्рдпрддः рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 1841 рдоें рдЗрд╕ рдЗрд▓ाрдХे рдХे рджिрд╡ंрдЧрдд рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЬрдоींрджाрд░ рдЬोрдЧेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдорд▓्рд▓िрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдеी рдФрд░ рд╕рд░ рдЖрд╢ुрддोрд╖ рдХे рд╕рдмрд╕े рдмрдб़े рдЪाрдЪा рджुрд░्рдЧा рдк्рд░рд╕ाрдж рдоुрдЦрд░्рдЬी рдЗрд╕рдХे рдкрд╣рд▓े рдкूрд░्рдг рдХाрд▓िрдХ рдк्рд░рдзाрдиाрдз्рдпाрдкрдХ (1853-1856) рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкिрддा рдбॉ. рдЧंрдЧा рдк्рд░рд╕ाрдж рддрдеा рдЙрдирдХे рджो рдЕрди्рдп рдЪाрдЪा - рд╣рд░ि рдк्рд░рд╕ाрдж рдФрд░ рд░ाрдзिрдХा рдк्рд░рд╕ाрдж - рд╕рднी рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХे рдЫाрдд्рд░ рдеे। - рд╕ंрдкाрджрдХ/

==============

ЁЯФ▒ЁЯХК ЁЯП╣"A specimen of the Acharya's thought " ЁЯФ▒ЁЯХК ЁЯП╣

 [ Excerpts from a speech on Swami Vivekananda delivered in July 1902 (by Acharya Sirish Chandra Mookherjee) in a commemoration meeting held at Andul School Hall under the presidentship of Dr. Amar Chand Mookkherjee, Senior Member, Andul School Committee .] 

A sun has set in ochre-coloured robes amid gathering clouds of gloaming, never to rise again. A light has faded from the walls of Belur Math, which millions of Kohinoors will not rekindle. A disciple of Sri Ramakrishna Deva, the apostle of neo-Vedantic Hinduism of Chicago fame, the Avant courier of Ramakrishna Mission, the stalwart champion of the 'submerged tenth', the silent Yogi wrapped up in meditation in the wilds of Himalaya, the itinerant orator adown the plains of India, -such was  Swami Vivekananda, whose ascension to Heaven on July 4 last is just recorded in the calendar of Saints of the World.

How shall we mourn his loss in a language known and spoken? But out of the fullness of the heart, the mouth speaketh. So we shall have to go on anyway. Our first thought will naturally be, of which Andul is justly proud, that she was once blessed with the touch of Swamiji's feet! So it is only proper that we should assemble to pay our respectful homage to the great departed Soul ......

The mantle of inspiration left by Sri Shankaracharya fell on Swami Vivekananda. The surging tides of sacred Ganga, gurgling ' Hara! Hara! descended, as it were, on the head of Shiva- like Swamiji, to purify, to sanctify, and to take us on to the sea of sublimation and final bliss!..May Sri Ramakrishna and Swami Vivekananda, the binary stars in the firmament of Bengal ever rain benediction on her sons and daughters that are and to be! .... They are replica of Jesus and John, born in India; thus, the cultured Christians hailed them again and again ..... The day will melt into the night and the night will mellow into dawn; but, ah! how long shall we have to wait for the advent of Swami Vivekananda to re-visit this woebegone land, maimed in body, crippled in soul ! .. 

I still remember the bright forenoon at Dakshineswar Thakur Bari and the hallowed Banyan Tree, under whose umbrageous canopy stood Swami Vivekananda, in ochre-coloured robes, fairy -dowered with all the gifts and graces of mind and body, smiling and delivering a speech on his return from America, - a speech, mighty -mouthed, eloquent, appealing to all present - 'рдЙрдд्рддिрд╖्рдардд рдЬाрдЧ्рд░рдд рдк्рд░ाрдк्рдп рд╡рд░ाрди्рдиिрдмोрдзрдд'  ('Uttisthat Jagrat Prapya Varannibodhat') What verve! What a stir! I remarked to Babu Girish Chandra Ghose, who was standing by - 

"A voice oracular has pealed today,

     Today, a hero's banner is unfurled! " 

That ' voice oracular' is hushed now to death! But the banner,  unfurled by the hero shall wave over this land of Rama and Krishna for ever and for aye !   

"My first thought was God; my second, reason; my third and last, man."- (Feuerbach). Put all these three thoughts together, and you will equate the Life of Swami Vivekananda.... 

It was Swami Vivekananda who brought the message of the Vedanta of the Woods to the fruiterers  of the garden, to the tillers of the soil whom he addressed - "рд╢ृрдг्рд╡рди्рддु рд╡िрд╢्рд╡े рдЕрдоृрддрд╕्рдп рдкुрдд्рд░ाः" ("Shrinvantu Visve Amritsya Putraah) ' Ye sons and scions of the Immortal One, all hear !'

     A Triton among the minnows that he was, Swamiji worked through his short but dedicated life to broaden the narrow, to deepen the shallow, to humble the high-browed, to shepherd the down-driven residua of Hindu Society. Against the aggressive materialists and wordings of the West making mouths at India, Swamiji raised his strident voice by recalling the soul-enthralling cry of the revolutionary Queen of Jhansi- "рдоेрд░ी рдЭाँрд╕ी рдирд╣ीं рджूँрдЧी !" 

 Why go ye to Why go ye to Mazzini and Garibaldi ? Read Swamiji's Work: all a Marvel in Book -land, A Mine of Information, The Fountain-head of Inspiration for you to dedicate your lives to the service of the Motherland.   

Let the 'divine average' be the corner-stone in the edifice of resurgent India, with no bell, book and candle of the Brahminical priesthood; such was the ideology of Swami Vivekananda, the Patriot-Prophet of the rising East .

The one lesson that Swamiji learned sitting at the feet of his Master and Messiah Sri Ramakrishna, was to have re-discovered God in the persons of the Poor, to feed them, to educate them, to embrace them, as Rama did Guhaka of old. This was the raison d'etre of 'Ramakrishna Mission ', in which 'live his wonted fires'Here and here did he help India how can we help India? - Say, Whoso turns as I, this evening turns to God to praise and pray! 

================ 

The above speech has subsequently been recapitulated by the Revered Acharya himself, the redoubtable sixth Headmaster of this Institution since 1901-1953, and bequeathed the same to Sri Bhavdev Banerjee through whose courtesy it is published.

We are also delighted to record here that primarily this Institution was established in 1841 by the Late lamented renowned Zamindar- Jogendra Nath Mallick of this locality and Sir Ashutosh's eldest uncle Durga Prasad Mukherjee was its full-fledged first Head Master (1853-1856) and his father  Dr. Ganga Prasad along with two other uncles - Hari Prasad and Radhika Prasad - all of them were pupils of this Institution. - Ed.]

******     ******     ******    ********  ********

Binary Stars - Orbiting Each Other : рдпुрдЧ्рдо рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╡рд╣ рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╣ोрддी рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рджो рддाрд░े рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рдЧुрд░ुрдд्рдЪाрдХрд░्рд╖рдг рдоे рдмंрдзे рд╣ोрддे рд╣ै। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХी рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоे рдпा рддो рдПрдХ рддाрд░ा рджूрд╕рд░े рддाрд░े рдХी рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХрд░рддा рд╣ै рдпा рджोрдиो рддाрд░े рдЙрди рджोрдиो рдХे рдордз्рдп рд╕्рдеिрдд рдПрдХ рдЧुрд░ुрдд्рд╡ाрдХрд░्рд╖рдг рдХेंрдж्рд░ рдХी рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХрд░рддे рд╣ै। рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоे рдЕрдзिрдХрддрд░ рддाрд░े рдпुрдЧ्рдо рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоे рд╣ै। рдЬैрд╕े рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдЧुрд░ु-рд╢िрд╖्рдп, рд╕ेрд╡рдХ-рд╕ेрд╡्рдп [рд░ाрдо-рд╣рдиुрдоाрди,рдХृрд╖्рдг-рдЕрд░्рдЬुрди, рд░ाрдордХृрд╖्рдг-рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж, рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж-рдХैрдк्рдЯрди рд╕ेрд╡िрдпрд░ ...] рдкрддि-рдкрдд्рдиी рдпा рднाрдИ-рдмрд╣рди рдХे рдЬोреЬे  рд╣ोрддे рд╣ै, рд╡ैрд╕े рд╣ी рд╣рдоाрд░े рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдоे рдЕрдзिрдХрддрд░ рддाрд░ों рдХे рднी рдЬोреЬे рд╣ोрддे рд╣ै। рд╣рдоाрд░े рд╕ौрд░ рдоंрдбрд▓ рдЬिрд╕рдоे рд╣рдоाрд░ा рд╕ूрд░्рдп рдЕрдХेрд▓ा рд╣ै рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдоे рдпрд╣ рдПрдХ рджूрд░्рд▓рдн рд╕ंрдпोрдЧ рд╣ै। рдЕрдзिрдХрддрд░ рддाрд░ों рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХे рдЬुреЬрд╡ा рд╣ोрддे рд╣ै। 

       рдЗрди рдпुрдЧ्рдо рддाрд░ों рдоे рдЕрдзिрдХ рджीрдк्рддीрдоाрди рддाрд░ा рдк्рд░ाрдердоिрдХ рддाрд░ा (A) рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै рдЬрдмрдХि рджूрд╕рд░ा рдХрдо рджीрдк्рддीрдоाрди рддाрд░ा рдж्рд╡िрддिрдпрдХ рддाрд░ा (B) рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдпрджि рджोрдиो рддाрд░ो рдХी рджीрдк्рддी рд╕рдоाрди рд╣ो рджो рдЙрди्рд╣े рдЦोрдЬрдиे рд╡ाрд▓ा рдЙрди्рд╣े рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдФрд░ рдж्рд╡िрддिрдпрдХ рджрд░्рдЬा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рдПрдХ рдЕрдиुрдоाрди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╣рдоाрд░े рд░ाрдд्рд░ि рдЖрдХाрд╢ рдоे рджिрдЦрдиे рд╡ाрд▓े рддाрд░ों рдоे 85% рддाрд░े рдпुрдЧ्рдо рддाрд░े рд╣ै। рдЗрдирдоे рд╕े рдХुрдЫ рдоें рддीрди рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдФрд░ рдХुрдЫ рдк्рд░рдгाрд▓ीрдпो рдоे рдЗрд╕рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рддाрд░े рд╣ै। 

рд╡рд╢िрд╖्рда рдФрд░ рдЕрд░ुंрдзрддि рдирдХ्рд╖рдд्рд░ : рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдирд╡-рд╡िрд╡ाрд╣िрдд рд╣िрди्рджू рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рдХो рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рдмाрдж - рд╕िрди्рджूрд░ рджाрди рдХे рд╕рдордп рдЖрдХाрд╢ рдоें рдЕрд░ुंрдзрддि-рд╡рд╕िрд╖्рда рддाрд░े (рдмाрдЗрдирд░ी рд╕्рдЯाрд░्рд╕ - рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХी рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рддाрд░े) рдХो рдХ्рдпों рджेрдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП?

рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рд╡िрд╡ाрд╣ рдХो рдзाрд░्рдоिрдХ рдЕрдиुрд╖्рдаाрди рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै , рдЗрд╕рд▓िрдП рднाрд░рдд рдоें рд╣िंрджुрдУं рдХे 'рдХ्рд╖рдд्рд░िрдп рд╡िрд╡ाрд╣ рд╕рдоाрд░ोрд╣' рдоें рдпा рджрдХ्рд╖िрдг рднाрд░рддीрдп рд╡िрд╡ाрд╣ рд╕рдоाрд░ोрд╣ों рдХे рджौрд░ाрди, рдЖрдкрдХो рдПрдХ рдЕрдиुрд╖्рдаाрди рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рджूрд▓्рд╣े рдФрд░ рджुрд▓्рд╣рди рдХो рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि рдоंрдбрд▓ рд╕े рдХुрдЫ рддाрд░े рджिрдЦाрдП рдЬाрддे рд╣ैं। рдЗрди рддाрд░ों рдХो рд╣рдо  рдЕрд░ुंрдзрддि рдФрд░ рд╡рд╢िрд╖्рда рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं।

рд╣рдЬ़ाрд░ों рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рдк्рд░ाрдЪीрди рдЛрд╖िрдпों рдиे рдЖрдХाрд╢ рдоें рджो рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рдмिंрджुрдУं рдХो рдЬुрдб़рд╡ाँ рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд╣рдЪाрдиा рдеा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд╕े рдЕрд░ुंрдзрддि-рд╡рд╕िрд╖्рда рдиाрдо рджिрдпा। рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рднाрд░рддीрдп рдЦрдЧोрд▓рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें  'рдЕрд▓рдХोрд░' (Alcor) рдХो рдЕрд░ुंрдзрддि рдФрд░ 'рдоिрдЬ़ाрд░' (Mizar) рдХो рд╡рд╢िрд╖्рда рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЬोрдб़े рдХो рдЖрджрд░्рд╢ рд╡िрд╡ाрд╣ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрдЬ рднी рдЕрд░ुंрдзрддि рдФрд░ рдЛрд╖ि рд╡рд╕िрд╖्рда рдХो рдЖрджрд░्рд╢ рджрдо्рдкрддि рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬो рд╡ैрд╡ाрд╣िрдХ рдкूрд░्рдгрддा, рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рде рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рдиिрд╖्рдаा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдеे।

рдРрд╕ा рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рд╡े рджोрдиों рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╡рд░्рдг рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕े рдеे। рдлिрд░ рднी, рд╡े рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рд╕рднी рд╕े рд╕рдо्рдоाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддे рдеे। 

" рдиिрд╡ृрдд्рддिрд╕्рддु рдорд╣ाрдлрд▓ा: "  рдордиुрд╕्рдоृрддि рдХा рдЙрджрдШोрд╖ рд╣ै । 

рдХिрди्рддु рднौрддिрдХрд╡ाрджिрдпों рдХो рддो рдкрдЮ्рдЪрднूрддों рдХा рднी рдЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдХोрдИ рднी рднौрддिрдХрд╡ाрджी рдХ्рдпा рдпрд╣ рдХрд╣ рд╕рдХрддा рд╣ै рдХी рдЙрдирдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХे рдЧрд░्рдн рд╕े рдиिрд╡ृрдд्рддि рдиिрдХрд▓ рдЖрдпेрдЧी ? рдЕрдЧрд░ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХा рдкрд░्рдпрд╡рд╕ाрди рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоें рдирд╣ीं рд╣ै рддो рдЙрд╕рдХी рд╕ाрд░्рдердХрддा рдХैрд╕े рдоाрдиी рдЬाрдпेрдЧी ? рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоें рдЖрдиा рдорд╣ाрдлрд▓ рджाрдпрдХ рд╣ोрддा рд╣ै।  рд▓ेрдХिрди, " рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХा рдкрд░्рдпрд╡рд╕ाрди рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоें рд╣ो рддрдм рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХी рд╕ाрд░्рдердХрддा рд╣ै рдУрд░ рдиिрд╡ृрдд्рддि рдХा рдкрд░्рдпрд╡рд╕ाрди рдиिрд░्рд╡ृрддि ( рдкрд░рдоाрдирди्рдж рд╕्рд╡рд░ुрдкा рдоुрдХ्рддि рдХी рд╕рдоुрдкрд▓рдм्рдзि) рдоें рд╣ो рддрдм рдиिрд╡ृрдд्рддि рдХी рд╕ाрд░्рдердХрддा рд╣ै "।   

рдкрд╣рд▓ी рдмाрдд рддो рдпрд╣ рдХि, рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो 'рд╕ंрд╕ाрд░ी' 'рдЧृрд╣рд╕्рде' рдмрдирдиा рдЪाрд╣िрдП, рдлिрд░ рдзीрд░े-рдзीрд░े рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рдЪीрдЬों рд╕े рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП, рдФрд░ рдЕंрдд рдоें рдоोрдХ्рд╖ рдк्рд░ाрдк्рддि рдХी рджिрд╢ा рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП।

рдХुрдЫ рд╣िрди्рджू рд╕рдоुрджाрдпों рдоें, рд╡िрд╡ाрд╣ рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдкुрдЬाрд░ी, рд╡िрд╡ाрд╣ рдж्рд╡ाрд░ा рдЬोрдб़े рдХे рдмीрдЪ рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी рдиिрдХрдЯрддा рдХे рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдХी рдУрд░ рд╕ंрдХेрдд рдХрд░рддे рд╣ैं।

рдХेрд╡рд▓ рдЗрди्рд╣ीं рджो рддाрд░ों рдХे рд╕рдоूрд╣ рдХो рджेрдЦрдиे/рдЗंрдЧिрдд рдХрд░рдиे рдХे рдкीрдЫे рдХा рд░рд╣рд╕्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि , рдЕрдзिрдХांрд╢ рдпुрдЧ्рдо рддाрд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоें рдПрдХ рддाрд░ा рд╕्рдеिрд░ рд░рд╣рддा рд╣ै рдФрд░ рджूрд╕рд░ा рдЙрд╕рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдШूрдорддा рд╣ै, рдЬрдмрдХि рдЕрд░ुंрдзрддि рдФрд░ рд╡рд╢िрд╖्рда рджोрдиों рд╕рдордХाрд▓िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдШूрдорддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЕрдиुрд╖्рдаाрди рдХो рд╡िрд╡ाрд╣ рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдпрд╣ рдмрддाрдиे рдХे рд▓िрдП рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдеा, рдХि рд╡िрд╡ाрд╣ рдоें рди рддो рдкрддि рдХрдо рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рдкрдд्рдиी। рдпрд╣ рдмрддाрдиा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдеा рдХि рдкрддि рдФрд░ рдкрдд्рдиी рджोрдиों рдХो рд╕рднी рдХाрдо рдПрдХ рд╕ाрде рдХрд░рдиे рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рдкрддि рдХो рдкрдд्рдиी рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдЪрдХ्рдХрд░ рдирд╣ीं рд▓рдЧाрдиा рдЪाрд╣िрдП рдпा рдкрдд्рдиी рдХो рдЕрдкрдиे рдкрддि рдХे рдЗрд╢ाрд░े рдкрд░ рдирд╣ीं рдиाрдЪрдиा рдЪाрд╣िрдП। рд▓ेрдХिрди рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рд╕рдордп рдпрд╣ рд╕рдм рдирд╣ीं рдмрддाрдпा рдЬाрддा, рд╣ाрд▓ांрдХि рдкंрдбिрдд рдЬोрдб़े рдХो рдмाрд╣рд░ рд▓े рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЬुрдб़рд╡ाँ рддाрд░ा рджिрдЦाрддा рд╣ै। рдЪूंрдХि рдпрд╣ рдПрдХ рдоौрдЬ-рдорд╕्рддी рдХी рд░рд╕्рдо рдмрди рдЧрдИ рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рдХрдИ рд▓ोрдЧ рдкूрдЫрдиे рдХी рднी рдЬрд╣рдордд рдирд╣ीं рдЙрдаाрддे।

рд╢ाрджी рдХे рд╕рдордп рдирд╡-рд╡рдзूрд╡рд░ рдХे рд╕ाрде рдЕрдЧ्рдиि рдкрд░िрдХ्рд░рдоा рд╕े рд╕ाрдд рдХрджрдо (рд╕рдк्рддрдкрджी ) рдЪрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рдкुрд░ोрд╣िрдд рдЬी рдЙрди्рд╣ें рд╕рдк्рдд рдЛрд╖ि рдоंрдбрд▓ рдоें рдкрддि рдХे рд╕ाрде рдЪрдордХрдиे рд╡ाрд▓ी рдЕрд░ुंрдзрддी рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░ाрддे рд╣ैं

рдЕрдЧрд░ рд╢ाрджी рд╕ुрдмрд╣ рдХे рд╕рдордп рд╣ोрддा рднी рд╣ै, рддрдм рднी рдирд╡рд╡рдзू рд╕े рдпрд╣ рдкूрдЫा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдорди рдоें рд╡рд░-рд╡рдзू рд╡рд╢िрд╖्рда рдФрд░ рдЕрд░ुंрдзрддी рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рдХे рдЙрди्рд╣ें рдирдорд╕्рдХाрд░ рдХрд░рдиा рд╣ै।

рдРрд╕ा рдХрд░рдХे рдЕрдкрдиे рджाँрдкрдд्рдп рдЬीрд╡рди рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рд╕े рдЙрдирдХी рдЬिंрджрдЧी рднी рдЕрд░ुंрдзрддी рд╡рд╢िрд╖्рда рдЬैрд╕ा рдЕрди्рдпोрди्рдп рджाँрдкрдд्рдп рдЬिंрджрдЧी рдмрди рдЬाрддी рд╣ै। рдЙрди рджोрдиों рдХे рдмीрдЪ рдоें рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдж्рднाрд╡рдиा рд╕рджा рдмрдиी рд░рд╣рддी рд╣ै।

рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдоें рдХोрдИ рдкूрдЬा рдпा рд╡्рд░рдд рдХрд░рддे рд╕рдордп рдд्рд░िрдоूрд░्рддिрдпों рдХो рдЙрдирдХी рдкрдд्рдиिрдпों рдХे рд╕ाрде рдпाрдж рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд▓рдХ्рд╖्рдоीрдиाрд░ाрдпрдг-рдЙрдоाрдорд╣ेрд╢्рд╡рд░-рдЕрд░ुंрдзрддी рд╡рд╢िрд╖्рдаाрдн्рдпां рдирдоः' рдХрд╣рддे рд╣ुрдП рдкूрдЬा рд╕्рдерд▓ рдкрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдХрд░рдиे рдХा рд░िрд╡ाрдЬ рд╣ै।

рд╢्рд░ी рд▓рдХ्рд╖्рдоी рдиाрд░ाрдпрдгाрдн्рдпांрдирдоः рдЙрдоा рдорд╣ेрд╢्рд╡рд░ाрдн्рдпां рдирдоः। 

рд╡ाрдгी рд╣िрд░рдг्рдп рдЧрд░्рднाрдн्рдпांрдирдоः рдЕрд░ुंрдзрддी рд╡рд╢िрд╖्рдаाрдн्рдпां рдирдоः।। 

 рднрдЧрд╡ाрди рд▓рдХ्рд╖्рдоीрдиाрд░ाрдпрдг (рдоाँ-рдаाрдХुрд░), рдЙрдоाрдорд╣ेрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рддुрд░ंрдд рдЖрдиेрд╡ाрд▓े рдиाрдо рдЕрд░ुंрдзрддी рдФрд░ рд╡рд╢िрд╖्рда рд╣ी рд╣ैं। рдРрд╕ा рдЙрди्рдирдд рд╕्рдеाрди рдкाрдпा рджंрдкрддि рд╕рджा рд╣рдоें рдЖрд╢ीрд╖ рджेрдиे рдХी рдХाрдордиा рдХрд░ेंрдЧे।

рдХрдИ рд▓ोрдЧ рд╕рд╡ाрд▓ рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рджिрди рдоें рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рд╢ाрджिрдпों рдоें рднी рдЕрдЧрд░ рдкंрдбिрдд рдЬी рдЙрди्рд╣ें рджिрдЦा рджें рддो рдХ्рдпा рдлाрдпрджा? рдЙрди्рд╣ें рддो рдирд╣ीं рджेрдЦा рдЬाрддा।

рд╕ूрд░рдЬ рдХी рд░ोрд╢рдиी рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рд╣рдо рдЙрди्рд╣ें рджेрдЦ рдирд╣ीं рдкाрддे, рд▓ेрдХिрди рд╡े рд╡рд╣ाँ рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдкुрдЬाрд░ी рдЙрд╕ рджिрд╢ा рдоें рдЗрд╢ाрд░ा рдХрд░рддे рд╣ैं।

рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХी рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░े рдкूрд░्рд╡рдЬों/рдЛрд╖िрдпों рдХी рдорд╣ाрдирддा рдпрд╣ рдеी рдХि рд╡े рдмिрдиा рджूрд░рдмीрди рдХे рднी рдЬाрди рд╕рдХрддे рдеे рдХि рдРрд╕ा рдЬुрдб़рд╡ाँ рддाрд░ा рддंрдд्рд░ рдоौрдЬूрдж рд╣ै рдФрд░ рд╡े рдХैрд╕े рдШूрдорддे рд╣ैं। рддрдеा рдз्рдпाрди рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рдк्рд░ाрдЪीрди рдХाрд▓ рд╕े рд╣ी рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХा  рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЙрдЪ्рдЪ рд╕्рдеाрди рдеा, рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХा рдкुрд░ुрд╖ों рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕рдо्рдоाрди рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдпुрдЧ्рдо рддाрд░ों рдХो рдЕрд░ुंрдзрддि-рд╡рд╢िрд╖्рда рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рди рдХि рд╡рд╢िрд╖्рда-рдЕрд░ुंрдзрддि। рдЖрдЬ рддрдХ рд╣рдо рд╣рд░ рдкूрдЬा рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдЗрд╕ी рд╕े рдХрд░рддे рд╣ैं- 'рдЕрд░ुंрдзрддि рд╡рд╢िрд╖्рдардн्рдпां рдирдоः।'(рдЕрд░ुंрдзрддि рдФрд░ рд╡рд╢िрд╖्рда рдХो рдк्рд░рдгाрдо) 

============

рдЛрд╖ि рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдХो рд▓ोрдХрд╕ंрдд рдмाрдмा рддुрд▓рд╕ीрджाрд╕ рдиे ‘рдЬाрдЧрдмрд▓िрдХрдоुрдиि рдкрд░рдо рд╡िрд╡ेрдХी’ рдХрд╣рдХрд░ рдЗрдирдХो рдЙрдЪिрдд рд╕рдо्рдоाрди рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рд╣ै। рдмृрд╣рджाрд░рдг्рдпрдХोрдкрдиिрд╖рдж рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЛрд╖ि рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдХी рджेрд╡ी рдоैрдд्рд░ेрдпी рддрдеा рдХाрдд्рдпाрдпрдиी рдиाрдордХ рджो рдкрдд्рдиिрдпां рдеीं। рджेрд╡ी рдоैрдд्рд░ेрдпी рдм्рд░рд╣्рдорд╡ाрджिрдиी рдФрд░ рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ु рдеीं। рдЙрдирдХा рдпрд╣ рд╡ाрдХ्рдп рдЖрдЬ рднी рджाрд░्рд╢рдиिрдХों рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпी рд╣ै- ‘рдпेрдиाрд╣ं рдиाрдоृрддा рд╕्рдпाрдо рдХिрдорд╣ं рддेрди рдХुрд░्рдпाрдо‌।’ рдЕрд░्рдеाрдд‌ рдЬिрд╕рд╕े рдоैं рдЕрдорд░ рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддी, рдЙрд╕े рд▓ेрдХрд░ рдоैं рдХ्рдпा рдХрд░ूंрдЧी? рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдмाрдд рдЛрд╖िрдХा рдоैрдд्рд░ेрдпी рдиे рдЛрд╖ि рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдХे рд╕ाрде рд╢ाрд╕्рдд्рд░ाрд░्рде рдХे рджौрд░ाрди рдЗрд╕ рдХрдерди рдХे рдк्рд░рддिрдЙрдд्рддрд░ рдоें рдХрд╣ी рдеी- ‘рдЕрдоृрддрдд्рд╡рд╕्рдп рддु рдиाрд╢ाрд╕्рддि рд╡िрдд्рддेрди।’ рдЕрд░्рдеाрдд‌ рд╡िрдд्рдд рд╕े рдЕрдорд░рдд्рд╡ рдХो рдирд╣ीं рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा।

================

рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХी рд╕ाрд░्рдердХрддा -рдЖрдд्рдоा рдХो рдЬाрдиिрдП

рдд्рд░िрднिрд░्рдЧुрдгрдордпैрд░्рднाрд╡ैрд░ेрднिः рд╕рд░्рд╡рдоिрджं рдЬрдЧрдд्।

рдоोрд╣िрддं рдиाрднिрдЬाрдиाрддि рдоाрдоेрдн्рдпः рдкрд░рдорд╡्рдпрдпрдо् ॥

рдЧीрддा -7.13॥

[рдд्рд░िрднिः рдЧुрдгрдордпैः рднाрд╡ैः рдПрднिः рд╕рд░्рд╡рдо् рдЗрджं рдЬрдЧрдд्।  рдоोрд╣िрддं рди рдЕрднिрдЬाрдиाрддि рдоाрдоेрдн्рдпः рдкрд░рдо् рдЕрд╡्рдпрдпрдо् ॥ резрей ॥ рдд्рд░िрднिः-рддीрди; рдЧुрдг-рдордпैः-рднौрддिрдХ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдЧुрдгों рд╕े рдиिрд░्рдоिрдд; рднाрд╡ैः-рдЕрд╡рд╕्рдеा рдж्рд╡ाрд░ा; рдПрднिः рдпे рд╕рдм; рд╕рд░्рд╡рдо् рд╕рдо्рдкूрд░्рдг; рдЗрджрдо् рдпрд╣; рдЬрдЧрдд्-рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб; рдоोрд╣िрддрдо्-рдоोрд╣िрдд рд╣ोрдиा; рди рдирд╣ीं; рдЕрднिрдЬाрдиाрддि–рдирд╣ीं рдЬाрдирдиा; рдоाрдо्-рдоुрдЭрдХो; рдПрдн्рдпः-рдЗрдирд╕े; рдкрд░рдо्-рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ; рдЕрд╡्рдпрдпрдо्-рдЕрд╡िрдиाрд╢ी।। 

BG 7.13: рдоाрдпा (рдк्рд░рдХृрддि)  рдХे рддीрди рдЧुрдгों рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рднाрд╡ों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрд╕ाрд░ (=рдХाрдоिрдиी + рдХांрдЪрди) рдоें рдЖрд╕рдХ्рдд рд╕рднी рдЬीрд╡ рдоोрд╣рдЧ्рд░рд╕्рдд рд░рд╣рддे рд╣ैं, рдЗрд╕ рдХाрд░рдг рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдЧुрдгों рд╕े рдЕрддीрдд  рдоेрд░े рдиिрдд्рдп рдФрд░ рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдЬाрди рдкाрдиे рдоें рдЕрд╕рдорд░्рде рд╣ोрддे рд╣ैं।

7.13 Decided by the Natural (states or things) composed of the three qualities of Nature all this world does not know Me as distinct from them and immutable.

рдоाрдпा рд╢рдм्рдж "рдоा" рдзाрддु рд╕े рдмрдиा рд╣ै। рдоा рдХा рдЕрд░्рде 'рдирд╣ी' рдФрд░ рдпा рдХा рдЕрд░्рде 'рдХ्рдпा' рд╣ै рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдоाрдпा рдХा рдЕрд░्рде-"рд╡рд╣ рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ै рдЬैрд╕ा рджिрдЦाрдпी рджे рд░рд╣ा рд╣ै।" рднрдЧрд╡ाрди рдХी рд╢рдХ्рддि рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдоाрдпा рднी рднрдЧрд╡ाрди рдХी рд╕ेрд╡ा рдоें рд▓рдЧी рд░рд╣рддी рд╣ै। рдоाрдпा рдЙрди рдЬीрд╡ाрдд्рдоाрдУं рд╕े рдкрд░рдо рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рдЖрдд्рдоा)  рдХे рджिрд╡्рдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдЖрдЪ्рдЫाрджिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдХाрдо рдХрд░рддी рд╣ै рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЕрднी рддрдХ рднрдЧрд╡ाрдиुрднूрддि рдХी рдкाрдд्рд░рддा рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рдХी рд╣ोрддी। рдпрд╣ рдоाрдпा рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди рдЬीрд╡ाрдд्рдоाрдУं рдХो рдоोрд╣िрдд рдФрд░ рдХिंрдХрд░्рддрд╡्рдпрд╡िрдоूрдв़ рдХрд░ рджेрддी рд╣ै рдЬो рднрдЧрд╡ाрди рд╕े рд╡िрдоुрдЦ рд╣ोрддी рд╣ैं рдЕрд░्рдеाрдд рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдУрд░ рдкीрда рдХिрдП рд╣ोрддी рд╣ैं। рдк्рд░рдХृрддि рдХे рддीрди рдЧुрдгों рдХे рд╡рд╢ीрднूрдд рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдоाрдпा рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╡िрднिрди्рди рд╕ंрдХрдЯों рдоें рдбाрд▓рдХрд░ рдХрд╖्рдЯ рджेрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рд╡рд╣ рдЬीрд╡ाрдд्рдоाрдУं рдХो рдпрд╣ рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рд╡ाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддी рд╣ै рдХि рд╡े рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рд╣ुрдП рдмिрдиा рдХрднी рд╕ुрдЦ рдирд╣ीं рдкा рд╕рдХрддी

рджैрд╡ी рд╣्рдпेрд╖ा рдЧुрдгрдордпी рдордо рдоाрдпा рджुрд░рдд्рдпрдпा।

рдоाрдоेрд╡ рдпे рдк्рд░рдкрдж्рдпрди्рддे рдоाрдпाрдоेрддां рддрд░рди्рддि рддे।।7.14।।

।।7.14।। рдпрд╣ рджैрд╡ी рдд्рд░िрдЧुрдгрдордпी рдоेрд░ी рдоाрдпा рдмрдб़ी рджुрд╕्рддрд░ рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдЬो рдоेрд░ी рд╢рд░рдг рдоें рдЖрддे рд╣ैं, рд╡े рдЗрд╕ рдоाрдпा рдХो рдкाрд░ рдХрд░ рдЬाрддे рд╣ैं।। рдЬो рд╕ाрдзрдХ рдоेрд░ी рд╢рд░рдг рдоें рдЖрддे рд╣ैं рд╡े рдоाрдпा рдХो рддрд░ рдЬाрддे рд╣ैं। рд╢рд░рдг рд╕े рддाрдд्рдкрд░्рдп рднрдЧрд╡ाрди् (рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ-рдЕрд╖्рдЯांрдЧ рдпोрдЧ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрд╡рддाрд░ рд╡рд░िрд╖्рда рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг -рдЬो рд░ाрдо, рдЬो рдХृрд╖्рдг - рд╡рд╣ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг, рдЗрд╕ рдмाрд░ рджोрдиों рдПрдХ рд╕ाрде рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХे рдмाрдж) рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдкрд╣рдЪाрди рдХрд░ рддрдд्рд╕्рд╡рд░ूрдк рдмрди рдЬाрдиा рд╣ै। 

рднрд╡ рд╕ाрдЧрд░ рдЪрд╣ рдкाрд░ рдЬो рдкाрд╡ा।

рд░ाрдо рдХрдеा рддा рдХрд╣ँ рджृрдв़ рдиाрд╡ा॥

рдмिрд╖рдЗрди्рд╣ рдХрд╣ँ рдкुрдиि рд╣рд░ि рдЧुрди рдЧ्рд░ाрдоा।

рд╢्рд░рд╡рди рд╕ुрдЦрдж рдЕрд░ु рдорди рдЕрднिрд░ाрдоा॥

рдЬो рд╕ंрд╕ाрд░ (=рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдоें рдЖрд╕рдХ्рддि) рд░ूрдкी рд╕ाрдЧрд░ рдХा рдкाрд░ рдкाрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рддो рд╢्рд░ी рд░ाрдо рдЬी рдХी рдХрдеा рджृрдв़ рдиौрдХा рдХे рд╕рдоाрди рд╣ै। рд╢्рд░ी рд╣рд░ि рдХे рдЧुрдгрд╕рдоूрд╣ рддो рд╡िрд╖рдпी рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рднी рдХाрдиों рдХो рд╕ुрдЦ рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдФрд░ рдорди рдХो рдЖрдиंрдж рджेрдиे рд╡ाрд▓े рд╣ैं॥ (рд░ाрдордЪрд░िрдд рдоाрдирд╕ :рдЙрдд्рддрд░рдХाрдг्рдб :реи)

рдЬिрд╕рд╕े рдоुрдЭे рдЕрдоृрддрдд्рд╡ рдк्рд░ाрдк्рдд рди рд╣ो рдЙрд╕े рд▓ेрдХрд░ рдоैं рдХ्рдпा рдХрд░ूंрдЧी? рджेрд╡! рдоुрдЭे рдпрд╣ рд╕ाрдзрди рд╕ुрдЦ рд╕ुрд╡िрдзा рд╕рдо्рдкрди्рди рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдирд╣ीं рдЪाрд╣िрдП।’’ -рдЕрди्рддрд░ рдоें рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рдоैрдд्рд░ेрдпी—рдЕрди्рддрд░ाрдд्рдоा рдХी рдЗрд╕ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХो рд╣рдо рдПрдХाрдЧ्рд░рддा рдХे рд╕ाрде рд╕ुрдиें। рдЙрд╕рдХे рд╕्рд╡рд░ों рдоें рд╕्рд╡рд░ рдоिрд▓ाрдХрд░ рдЧाрд╡ें। рд╕ंрд╕ाрд░ (=рдХाрдоिрдиी -рдХांрдЪрди) рдоें рд╡िрдЪрд░рдг рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╣рдо рдЙрд╕ी рдХो, рдЧृрд╣рдг рдХрд░ें рдЬो рд╣рдоाрд░ी рдЖрдд्рдоा рдХी рдЪिрд░ рдЗрдЪ्рдЫा рдХो рдкूрд░्рдг рдХрд░े। рдЙрд╕े рд╕рдд्рдп рдЕрдоृрдд-рдЬ्рдпोрддि рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░ाрд╡े। рдЬो  рд╕ंрд╕ाрд░ (=рдХाрдоिрдиी +рдХांрдЪрди) рдоें рдЖрд╕рдХ्рддि рд╣рдоें рдЕрдорд░्рдд्рдп рдк्рд░рджाрди рди рдХрд░े рдЙрд╕े рдЫोрдб़рддे рдЬाрдпें। 

‘‘рдп рдЖрдд्рдоा рдкрд╣рддрдкाрдк्рдоा рд╡िрдЬрд░ो рд╡िрдоृрдд्рдпुрд╡िрд╢ोрдХो рд╡िрдЬिрдШрдд्рд╕ोрд╜рдкिрдкाрд╕ः, 

рд╕рдд्рдп рдХाрдоः рд╕рдд्рдп рд╕ंрдХрд▓्рдкः рд╕ोрд╜рди्рд╡ेрд╖्рдЯрд╖्рдпः рд╕ рд╡िрд░्рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕िрддрд╡्рдпः। ’’

 (рдЫाрди्рджोрдЧ्рдпोрдкрдиिрд╖рдж्‌/рео-рен- рез)

‘‘рдЬो рдиिрд╖्рдкाрдк, рдЬрд░ा рд░рд╣िрдд, рдЕрдорд░्рдд्рдп рд╢ोрдХ рд░рд╣िрдд, рднूрдЦ рдк्рдпाрд╕ рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╕рдд्рдп рдХाрдо, рд╕рдд्рдп рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╣ै рдЙрд╕े рд╣ी рдвूंрдв़рдиा рдЪाрд╣िрдП, рдЙрд╕े рд╣ी рдЬाрдирдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рд╡рд╣ рддрдд्рд╡ рд╣ै ‘рдЖрдд्рдоा’ (рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡)।’’

[рдЖрдд्рдоा рдпा рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рджेрд╡ рдХे рдЖрда рдЧुрдг  (рдЖрдд्рдоा = рдкрд░рдоाрдд्рдоा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдпा рднрдЧрд╡ाрди рдХे) рд╣ैं- (рез) рдЕрдкрд╣рдд-рдкाрдк्рдоा > рдЖрдд्рдоा (рднрдЧрд╡ाрди-рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг) рдкाрдк-рдкुрдг्рдп, рдзрд░्рдо-рдЕрдзрд░्рдо рд╕े рдкрд░े рд╣ैं। рдзрд░्рдо-рдЕрдзрд░्рдо- рдоाрдпा рдмрдж्рдзрдЬीрд╡ рдкрд░ рд▓ाрдЧू рд╣ोрддा рд╣ै, рдЖрдд्рдоा (рдИрд╢्рд╡рд░ -рдм्рд░рд╣्рдо рдпा рднрдЧрд╡ाрди) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рдоाрдпा рд╕े рдкрд░े рд╣ैं, рдЙрдирдкрд░ рдзрд░्рдо рджोрдиों рдЫू рдирд╣ीं рд╕рдХрддा। (реи) рд╡िрдЬрд░ो-рднрдЧрд╡ाрди рдХрднी рдмूреЭे рдирд╣ीं рд╣ोрддे। рдЬैрд╕े рдПрдХ 25 рд╡рд░्рд╖ рдХा рдЕрднिрдиेрддा рдмूреЭे рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рднूрдоिрдХा рдХрд░рддा рд╣ै।(рей) рд╡िрдоृрдд्рдпु-рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдХрднी рдоृрдд्рдпु рдирд╣ीं рд╣ोрддी। (рек) рд╡िрд╢ोрдХो- рднрдЧрд╡ाрди рд╢ोрдХрд░рд╣िрдд рд╣ैं, рд╕рджैрд╡ рд╣ँрд╕рддे рдоुрд╕्рдХрд░ाрддे рд░рд╣рддे рд╣ैं।(рел) рд╡िрдЬिрдШрдд्рд╕ो-рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдХрднी рднूрдЦ рдирд╣ीं рд▓рдЧрддी।  (рем) рд╡िрдЬिрдкाрд╕ो-рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдХрднी рдк्рдпाрд╕ рдирд╣ीं рд▓рдЧрддी। (рен) рд╕рдд्рдпрдХाрдоः-рдЖрдд्рдоा рдпा рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕рдд्рдп-рдХाрдо рд╣ैं рдЕрд░्рдеाрдд рдЬो рдХाрдордиा рдХी рд╡ो рдкूрд░ी рд╣ोрдЧी। (рео) рд╕рдд्рдпрд╕ंрдХрд▓्рдкो-рднрдЧрд╡ाрди рд╕рдд्рдп рд╕ंрдХрд▓्рдкी рдЕрд░्рдеाрдд рдк्рд░рдмрд▓ рдЗрдЪ्рдЫाрд╢рдХ्рддि - рдЕрдоोрдШ рдЗрдЪ्рдЫाрд╢рдХ्рддि рдЬो рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं- рд╡ैрд╕ा рд╣ी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।

рд╡рд╕्рддुрддः рдЖрдд्рдоा рд╣ी рдЬрд░ा рдорд░рдг, рднूрдЦ рдк्рдпाрд╕, рд╕рдорд╕्рдд рднрдп, рд╕рди्рджेрд╣, рд╕ंрдХрд▓्рдк-рд╡िрдХрд▓्рдкों рд╕े рд░рд╣िрдд рдиिрдд्рдп рдоुрдХ्рдд, рдЕрдЬрд░-рдЕрдорд░ рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рддрдд्рд╡ рд╣ै। рдЙрд╕े рдЬाрди рд▓ेрдиे рдкрд░ рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рд╕рдорд╕्рдд рднрдп, рд╢ोрдХ, рдЪिрди्рддा рдХ्рд▓ेрд╢ों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।

рдЖрдд्рдоा рд╣ी рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдХा рдоूрд▓ рд╕рдд्рдп рд╣ै। рдЖрдд्рдоा рдХे рдк्рд░рдХाрд╢ рдоें рд╣ी рдмाрд╣्рдп рд╕ंрд╕ाрд░ рдФрд░ рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдХे рдХाрд░्рдпрдХрд▓ाрдкों рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╣ै। рдЖрдд्рдоा рдХे рдкрдЯрд▓ рдкрд░ рд╣ी (рдЬैрд╕े рд╕िрдиेрдоा рдХे рдкрд░्рджे рдкрд░ рд╣ी рдлिрд▓्рдо рд╢ोрд▓े-рдпा рдорд╣ाрднाрд░рдд рдЬैрд╕ा ) рд╕ंрд╕ाрд░ рдФрд░ рджृрд╢्рдп рдЬीрд╡рди рдХा рдЫाрдпा-рдиाрдЯрдХ рдмрдирддा рдмिрдЧрдб़рддा рд░рд╣рддा рд╣ै। рд╕ंрд╕ाрд░ рдЬो рдХुрдЫ рднी рд╣ै рд╡рд╣ рдЖрдд्рдоा рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ै।

рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╡िрд░ाрдЯ рдЖрдд्рдорд╕рдд्рддा рд╣ी рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै। ‘‘рдЕрдпрдоाрдд्рдоा рдм्рд░рд╣्рдо’’ (рдмृ. рдЙрдк.) рд╡рд╣ рдЖрдд्рдоा рд╣ी рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै—рдРрд╕ा рдЙрдкрдиिрд╖рдж्рдХाрд░ рдиे рдЕрдкрдиी рдЕрдиुрднूрддि рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдХрд╣ा рд╣ै рдЖрдд्рдоा рд╣ी рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╣ै—рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ै। рдЖрдд्рдорддрдд्рд╡ рдЬрдм рдЬрдЧрдд, рджेрд╣ рдЗрди्рдж्рд░िрдп рддрдеा рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдкрджाрд░्рдеों рдХो рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рддो рдЕрдиेрдХ рд░ूрдкों рдоें рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै। рдЬिрд╕ рддрд░рд╣ рдЬрд▓ рдХी рдмूंрджें рд╕рдоुрдж्рд░ рдкрд░ рдЧिрд░рддे рд╕рдордп рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ैं рдХिрди्рддु рдЧिрд░рдиे рд╕े рдкूрд░्рд╡ рдФрд░ рдЧिрд░рдиे рдкрд░ рд╡рд╣ рдЕрдеाрд╣ рд╕िрди्рдзु рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЖрдд्рдоा рднी рдЖрджि рдЕрди्рдд рдоें рд╣рдоेрд╢ा рд╣ी рд╕्рдеिрд░ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓ा рдиिрдд्рдп -рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рддрдд्рд╡ рд╣ै

рдордиुрд╖्рдп рд╕ाрд░ा рдЬीрд╡рди рдЕрдкрдиे рдоिрде्рдпा рдЕрд╣ंрдХाрд░ (M/F рджेрд╣рднाрд╡)  рдХे рдкोрд╖рдг рдоें рд╣ी рдЧंрд╡ाрддा рд░рд╣рддा рд╣ै рдкрд░ рдЬрдм рдоृрдд्рдпु рдЙрд╕рдХे рд╕ाрдордиे рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрддी рд╣ै рддो рдЙрд╕े рдЗрд╕ рдЖрдд्рдоिрдХ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै। рддрдм рдЬ्рдЮाрди-рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рд▓рдо्рдмी-рдЪौрдб़ी рдЪौрдХрдб़ी рднूрд▓ рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рдордп рдкрдЫрддाрд╡ा рд╣ी рд╣ाрде рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЬिрд╕ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдпे рдпрд╣ рдЬीрд╡рди рдоिрд▓ा рдеा рд╡рд╣ рддो рддुрдЪ्рдЫ рдмाрддों рдоें рдЧंрд╡ा рджिрдпा рдЧрдпा। рд╕ाрд░ा рдХा рд╕ाрд░ा рдЬीрд╡рди рддुрдЪ्рдЫ рдХाрдордиाрдУं рдФрд░ рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рдЧोрд░рдЦрдзрди्рдзों рдоें рдмिрддा рджिрдпा рддो рдЖрдЦिрд░ी рд╕рдордп рдХ्рдпा рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै ? рдордиुрд╖्рдп рднाрд░ी рджिрд▓ рд▓िрдпे рд╣ुрдП рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕े рд╡िрджा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ां рдХा рд╕ाрд░ा рд╡ैрднрд╡, рд╡्рдпाрдкाрд░, рд╡рд╕्рдд्рд░, рдЖрднूрд╖рдг, рд╕्рдд्рд░ी, рдкुрдд्рд░ рд╕рдм рдпрд╣ीं рд░рд╣ рдЬाрддे рд╣ैं। рд╕ाрде рдоें рдоाрдд्рд░ рдкрд╢्рдЪाрддाрдк рдЬाрддा рд╣ै।

рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдХुрдЫ рдпрджि рдЕрдоृрдд рд╣ैрдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдЖрдд्рдоा рд╣ै। рдордиुрд╖्рдп-рдЬрди्рдо рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рднी рдпрд╣ी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЖрдд्рдоा (3H рдХे рдЧुрд░ु рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж) рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЪिрди्рдордп рдкрд░рдоाрдд्рдоा (рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЧुрд░ु рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡) рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░े। рдЗрд╕ी рдХो рдЬीрд╡рди рд▓рдХ्рд╖्рдп рдЖрджि рдЕрдиेрдХों рдиाрдоों рд╕े рдкुрдХाрд░ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдпे рдЛрд╖िрдпों рдиे рдЬोрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдЧीрддाрдХाрд░ рдиे рднी рдЗрд╕ी рдХी рдкुрд╖्рдЯि рдХрд░рддे рд╣ुрдпे рд▓िрдЦा рд╣ै—

рдпं рд▓рдм्рдз्рд╡ा рдЪ рдкрд░ं рд▓ाрднं рдорди्рдпрддे рдиाрдзिрдХं рддрддः ।

рдпрд╕्рдоिрди्рд╕्рдеिрддो рди рджुःрдЦेрди, рдЧुрд░ुрдгाрдкि рд╡िрдЪाрд▓्рдпрддे ।।

рдЕрд░्рдеाрдд्—‘‘рдпोрдЧी рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд░ूрдк рд▓ाрдн рд╕े рдЕрдзिрдХ рд▓ाрдн рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рдоाрдирддा। рдЖрдд्рдоा рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ेрдиे рд╕े рджुःрдЦ рдЪрд▓ाрдпрдоाрди рдирд╣ीं рдХрд░рддे।’’ рдЗрд╕ рдкрд░рдо рддрдд्рд╡ рдХो рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдХрд╣рдиे рдоाрдд्рд░ рд╕े рдирд╣ीं। рдмाрд╣्рдп рдЬ्рдЮाрди, рдмौрдж्рдзिрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдХो рдмрдв़ा рдХрд░ рддрдж्рдЬрди्рдп рд╕ुрдЦ рджिрд▓ा рд╕рдХрддा рд╣ै рдкрд░ рдЙрд╕рд╕े рдЗрди्рдж्рд░िрдп рдиिрдЧ्рд░рд╣ рдХा рд╕ुрдЦ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╕рдо्рднрд╡ рдирд╣ीं। рдмाрд╣्рдп рдЬ्рдЮाрди рдоाрдд्рд░ рд╕े рд╢्рд░ेрдп рдкрде рдкрд░ рдирд╣ीं рдЪрд▓ा рдЬा рд╕рдХрддा। рдЕрддः рд╡िрд╢्рд╡-рдХрд▓्рдпाрдгाрд░्рде рдЖрдд्рдо-рдЬ्рдЮाрди рд╕рдо्рдкाрджрди рдЕрдд्рдпाрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕े рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдХे рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै рдЕрди्рдп рдХोрдИ рдЪाрд░ा рдирд╣ीं।

[рд╕ाрднाрд░ /https://www.awgp.org/en/literature/book/apna_uddhar_aap_kare/v1.2/https://www.awgp.org/en/gurukulam]

 =========