рдЧुрд░ुрд╡ाрд░, 18 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2024

ЁЯХКЁЯП╣рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж 129~~рдпोрдЧ рддрдеा рдкाрдг्рдбिрдд्рдп*ЁЯХКЁЯП╣ [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]ЁЯФ▒ЁЯХКЁЯП╣рдиिрдд्рдп-рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг, рдФрд░ рд▓ीрд▓ा-рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгЁЯХКЁЯП╣ЁЯХКрдЬो рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╣ै (рд╡ृрди्рджाрд╡рди рдХे рдХृрд╖्рдг) рд╡рд╣ी рдирд╢्рд╡рд░ (рдж्рд╡ाрд░рдХाрдзीрд╢) рдмрдиा рд╣ै !ЁЯХКЁЯП╣ ЁЯЩПЁЯП╣рдЬ्рдЮाрдиी рдХे рдз्рдпाрди рдХा рдкрд╣рд▓ा рддрд░ीрдХा -рдЬрд▓ рдоें рдХुрдо्рдн, рдХुрдо्рдн рдоें рдЬрд▓ рд╣ै ЁЯП╣ЁЯХКЁЯП╣рдИрд╢्рд╡рд░ рдкुрд░ुрд╖ рд╣ै рдФрд░ рдЬीрд╡ ["The pot (M/F)or 'I'-consciousness"] рдк्рд░рдХृрддि рд╣ै/рд╢्рд░ी рд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░ рдиे рдЧृрд╣рд╕्рде рднрдХ्рддों рдоें рдкूрд░्рдг рдХी рдкрд╣рдЪाрди рдИрд╢्рд╡рд░рдХोрдЯि рдХे рд░ूрдк рдоें рдХी рдеीЁЯХКЁЯП╣рджूрд╕рд░ा рддрд░ीрдХा ~ рдЪिрджाрдХाрд╢ рдоें 'Skylark' рдЖрдд्рдо-рдкрдХ्рд╖ी рд╡िрд╣ाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ैЁЯХК[рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рджो рдХिрд╢ोрд░рднрдХ्рдд рдкूрд░्рдгрдЪрди्рдж्рд░ рдШोрд╖ рдФрд░ рдордиिрди्рдж्рд░рдХृрд╖्рдг рдЧुрдк्рддा] ЁЯФ▒ЁЯЩПЁЯХКЁЯП╣рдЧुрд░ु рдмिрдиा рдЬ्рдЮाрди, рдЬ्рдЮाрди рдХे рдмिрдиा рднрдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ोрддीЁЯХКЁЯП╣ ЁЯП╣рдоैं рдоुрдХ्рддि рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддा, рдоैं рддो рднрдХ्рддि рдЪाрд╣рддा рд╣ूँЁЯП╣ ЁЯП╣рдЬिрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рдиे рдЖрдирди्рдж -рд░рд╕ рдЪрдЦ рд▓िрдпा, рдЙрд╕рдХे рдоुрдЦ рд▓рдЯ्рдардоाрд░ рдмाрддें рдирд╣ीं рдиिрдХрд▓ेंрдЧीЁЯП╣ ЁЯХКЁЯП╣рдЫाрдпा рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд▓िрдП рддीрди рд╢рд░्рддें-рд╕ूрд░्рдп, рд╡рд╕्рддु, рдФрд░ рдЫाрдпा рдХा рдЖрдзाрд░ ЁЯХКЁЯП╣ ЁЯХКЁЯП╣рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕ाрде рдорди рдХे рдПрдХрдд्рд╡ рдХा рдкрд░िрдгाрдо рд╣ै - рд╕рдоाрдзि ! ЁЯХКЁЯП╣'рд╢рд░ीрд░ рд╣िрд▓ рд░рд╣ा' рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╣िрд▓ा рд╡े рд░рд╣े рд╣ैं - рдХрд░्рддा 'рдоैं' рдирд╣ीं рднрдЧрд╡ाрди рд╣ी рд╣ैं !ЁЯХКЁЯП╣ (рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं рдкाрдиी рд╕े рд╣ाрде рдЬрд▓ рдЧрдпा - рд▓ेрдХिрди рдкाрдиी рдХे рднीрддрд░ рддाрдк рд╕े рд╣ाрде рдЬрд▓рддा рд╣ै।) ЁЯП╣ рдоाрдИрдХ рдкрд░ рдХ्рдпों рдкुрдХाрд░рдиा ?рд╡े рдЪींрдЯी рдХे рдкैрд░ों рдоें рдкреЬी рдкाрдпрд▓ рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рднी рд╕ुрди рд▓ेрддे рд╣ैं ЁЯП╣ (рдпोрдЧी рдХे рд▓рдХ्рд╖рдг~ рдЕрди्рддрд░्рдоुрдЦ рдпोрдЧी~ рдмिрд▓्рд╡рдоंрдЧрд▓) ЁЯХКЁЯП╣рддंрдд्рд░ рдоें рд░рдордгी (рдЕрд░्рдеाрдд рдпुрд╡рддी рдФрд░ рд╕ुрди्рджрд░ рд╕्рдд्рд░ी) рдХो рдоाрддा (рдЬрдирдиी) рдХрд╣рддे рд╣ैंЁЯХКЁЯП╣ЁЯХКЁЯП╣рдХेрд╡рд▓ рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рд╕рдд्рдп рд╣ै рдФрд░ рдмाрдХी рд╕рдм рдХुрдЫ - рдШрд░, рдкрд░िрд╡ाрд░, рдзрди, рдоिрдд्рд░, рдиाрдо рдФрд░ рдк्рд░рд╕िрдж्рдзि - рдоिрде्рдпा рд╣ै!ЁЯХКЁЯП╣ЁЯХКЁЯП╣рд╡िрд╡ेрдХ-рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдХे рдмिрдиा рдХेрд╡рд▓ рдкाрдг्рдбिрдд्рдп рдХिрд╕ी рдХाрдо рдирд╣ीं рдЖрддा ЁЯХКЁЯП╣(рдкूрд░ी рдЧीрддा рдХрдг्рдард╕्рде рдХрд░рдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдирд╣ीं 3 'рдРрд╖рдгा -рдд्рдпाрдЧी' рдмрди рд╕рдХрдиे рд╕े рд╣ी рд╣ुрдЖ)ЁЯХКЁЯП╣ *рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдЙрдЪ्рдЪ рдЕрд╡рд╕्рдеा : рдиिрд░рди्рддрд░ рдм्рд░рд╣्рдорджрд░्рд╢рди*

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

*рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж резреиреп~рдпोрдЧ рддрдеा рдкाрдг्рдбिрдд्рдп*

(рез)

рд╢्рдпाрдордкुрдХुрд░ рдоें рднрдХ्рддों рдХे рд╕ंрдЧ рдоें

ЁЯФ▒ЁЯЩПрд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рджो рдХिрд╢ोрд░рднрдХ्рдд рдкूрд░्рдгрдЪрди्рдж्рд░ рдШोрд╖ рдФрд░ рдордгिрди्рдж्рд░рдХृрд╖्рдг рдЧुрдк्рддाЁЯФ▒ЁЯЩП 

рдЖрдЬ рд╢ुрдХ्рд░рд╡ाрд░ рд╣ै, рдЖрд╢्рд╡िрди рдХी рд╕рдк्рддрдоी, 30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1885, рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рдХे рд▓िрдП рд╢्рдпाрдордкुрдХुрд░ рдЖрдпे рд╣ुрдП рд╣ैं । рджुрдоँрдЬрд▓े рдХे рдПрдХ рдХрдорд░े рдоें рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं, рджिрди рдХे рдиौ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ोрдЧा, рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдПрдХाрди्рдд рдоें рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдпрд╣ाँ рдЬाрдХрд░ рдкीрдб़ा рдХी рдЦрдмрд░ рджेंрдЧे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕ाрде рд▓े рдЖрдпेंрдЧे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा рд╢рд░ीрд░ рдЗрддрдиा рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рддो рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдЗрддрдиे рдкрд░ рднी рд╡े рджिрди-рд░ाрдд рднрдХ्рддों рдХी рдоंрдЧрд▓ рдХाрдордиा рдФрд░ рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдЪिрди्рддा рдХिрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं

Friday, October 30, 1885-It was nine o'clock in the morning. Sri Ramakrishna was talking with M. in his room. No one else was present. M. was going to Dr. Sarkar to report his condition and bring him to examine the Master.

рж╢ুржХ্рж░ржмাрж░ ржЖрж╢্ржмিржиেрж░ ржХৃрж╖্ржгржкржХ্рж╖েрж░ рж╕ржк্рждржоী; рззрзлржЗ ржХাрж░্рждিржХ; рзйрзжрж╢ে ржЕржХ্ржЯোржмрж░, рззрзорзорзл। рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг рж╢্ржпাржоржкুржХুрж░ে ржЪিржХিрзОрж╕াрж░্рже ржЖрж╕িрзЯাржЫেржи। ржжোрждрж▓াрж░ ржШрж░ে ржЖржЫেржи; ржмেрж▓া рзпржЯা; ржоাрж╕্ржЯাрж░েрж░ рж╕рж╣িржд ржПржХাржХী ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи; ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржбাржХ্рждাрж░ рж╕рж░ржХাрж░েрж░ ржХাржЫে ржЧিрзЯা ржкীрзЬাрж░ ржЦржмрж░ ржжিржмেржи ржУ рждাঁрж╣াржХে рж╕ржЩ্ржЧে ржХрж░িрзЯা ржЖржиিржмেржи। ржаাржХুрж░েрж░ рж╢рж░ীрж░ ржПржд ржЕрж╕ুрж╕্рже; — ржХিржи্рждু ржХেржмрж▓ ржнржХ্рждржжেрж░ ржЬржи্ржп ржЪিржи্рждা!

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣рдИрд╢्рд╡рд░ рдкुрд░ुрд╖ рд╣ै рдФрд░ рдЬीрд╡ ["The pot (M/F)or 'I'-consciousness"] рдк्рд░рдХृрддि рд╣ैЁЯХКЁЯП╣

[God is Purusha (рдЪैрддрди्рдп-рд╢ाрд╢्рд╡рдд) and man is Prakriti (рдоिрде्рдпा рдЕрд╣ं рдмोрдз рдЬреЬ-рдирд╢्рд╡рд░) ]

(ржЧোржкীржнাржм, рж╕ржЦীржнাржм; ржИрж╢্ржмрж░ ржкুрж░ুрж╖ ржЖрж░ ржЖржоি ржпেржи ржк্рж░ржХৃрждি।)

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े, рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдЖрдЬ рд╕рдмेрд░े рдкूрд░्рдг *#рдЖрдпा рдеा । рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै । рдордгिрди्рдж्рд░ [рдордгिрди्рдж्рд░рдХृрд╖्рдг рдЧुрдк्рддा (1871 - 1939)] рдХा рдк्рд░рдХृрддि-рднाрд╡ рд╣ै । рдХिрддрдиे рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХी рдмाрдд рд╣ै ! рдЪैрддрди्рдп-рдЪрд░िрдд рдкреЭрдХрд░ рдордгिрди्рдж्рд░ рдХे рдорди рдоें рдЧोрдкीрднाрд╡, рд╕рдЦीрднाрд╡ (handmaid-рджाрд╕ी) рдХी рдзाрд░рдгा рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै - рдпрд╣ рднाрд╡ рдХि 'рдИрд╢्рд╡рд░ рдкुрд░ुрд╖ рд╣ैं рдФрд░ рдоैं рдоाрдиो рдк्рд░рдХृрддि ।'

MASTER (to M., smiling): "Purna came this morning. He has such a nice nature! Manindra has an element of Prakriti, of womanliness. He has read the life of Chaitanya and understood the attitude of the gopis. He has also realized that God is Purusha and man is Prakriti, and that man should worship God as His handmaid. How remarkable!"

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (ржоাрж╕্ржЯাрж░েрж░ ржк্рж░рждি, рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — ржЖржЬ рж╕ржХাрж▓ে ржкূрж░্ржг ржПрж╕েржЫিрж▓। ржмেрж╢ рж╕্ржмржнাржм। ржоржгীржи্ржж্рж░েрж░ ржк্рж░ржХৃрждিржнাржм। ржХি ржЖрж╢্ржЪрж░্ржп! ржЪৈрждржи্ржпржЪрж░িржд ржкрзЬে ржУржЗржЯি ржоржиে ржзাрж░ржгা рж╣рзЯেржЫে — ржЧোржкীржнাржм, рж╕ржЦীржнাржм; ржИрж╢্ржмрж░ ржкুрж░ুрж╖ ржЖрж░ ржЖржоি ржпেржи ржк্рж░ржХৃрждি

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЬी рд╣ाँ ।

M: "It is true, sir."

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржЖржЬ্ржЮা рж╣াঁ।

[#рдкूрд░्рдг [рд╢्рд░ी рдкूрд░्рдгрдЪंрдж्рд░ рдШोрд╖ (1871 - 1913)] -рдЙрдирдХा рдЬрди्рдо рднी рдХрд▓рдХрдд्рддा рдХे рд╕िрдоुрд▓िрдпा рдоुрд╣рд▓्рд▓े рдоें рд╣ी рд╣ुрдЖ рдеा। рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рдХा рдк्рд░рдердо рджрд░्рд╢рди рдЙрди्рд╣ें рдмीрдоाрд░ी рд╣ोрдиे рд╕े рдХुрдЫ рдорд╣ीрдиे рдкрд╣рд▓े рдоाрд░्рдЪ 1885 рдИ. рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рдеा । рд╢्рд░ी рд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░ рдиे рдЕрдкрдиे рд╕рдорд╕्рдд рдЧृрд╣рд╕्рде рднрдХ्рддों рдоें рдкूрд░्рдг рдХी рдкрд╣рдЪाрди рдИрд╢्рд╡рд░рдХोрдЯि рдХे рд░ूрдк рдоें рдХी рдеी  (рдЬो рдЪрд╣ाрд░ рджिрд╡ाрд░ी рдХे рдЙрд╕ рдкाрд░ рдирд╣ीं рдлाँрджрддा рд╡ाрдкрд╕ рд▓ौрдЯ рдЖрддा рд╣ै ?) рдЙрдирдХे рдкिрддा рд░ॉрдп рдмрд╣ाрджुрд░ рджीрдиाрдиाрде рдШोрд╖ - рдЙрдЪ्рдЪ рдкрджрд╕्рде рд╕рд░рдХाрд░ी рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдеे। рдоाрд╕्рдЯрд░ рдорд╣ाрд╢рдп рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдХिрд╢ोрд░ाрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╣ी рд╡े рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдЬाрдХрд░ рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдоें рдЖрдпे। рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдиे рдкूрд░्рдг рд╕े рдХрд╣ рд░рдЦा рдеा рдХि рдЬрдм рднी  рдЙрд╕े рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЖрдиा рд╕ुрд╡िрдзाрдЬрдирдХ рд▓рдЧे, рд╡рд╣ рдаाрдХुрд░ рдХे рдкाрд╕ рдЖ рд╕рдХрддे рд╣ैं । рдпрдж्рдпрдкि  рд░ाрдЬ्рдп рд╕े рдмाрд╣рд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдпों рдоें рд╡े рд▓рдЧे рд░рд╣рддे рдеे, рдлिрд░ рднी рд╢्рд░ीрд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░ рдХे рдЪिंрддрди-рдордирди рдоे рд▓ीрди рд░рд╣рддे рдеे। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдирдХा рдЧрд╣рд░ा рд╕्рдиेрд╣ рдеा। рдЬрдм рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХी рднрдХ्рдд рдоैрдбрдо рдХाрд▓्рд╡े рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЖрдИं рддो рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕ोрд╕ाрдпрдЯी рдХे рд╕рдЪिрд╡ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрдирдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдкूрд░्рдг рдиे рд╣ी рдХिрдпा рдеा। 42 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рдЙрдирдХा рдиिрдзрди рд╣ो рдЧрдпा। рд╢्рд░ी рд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░ рдиे рдХрд╣ा рдеा рдХि рдкूрд░्рдгрдЪंрдж्рд░ 'рд╡िрд╖्рдгु' (рдиेрддा) рдХे рдЕंрд╢ рд╕े рдкैрджा рд╣ुрдП рдеे ; рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЖрдЧрдорди рдХे рдмाрдж рдЙрд╕ рдИрд╢्рд╡рд░рдХोрдЯि (рдиेрддा рд╢्рд░ेрдгी, рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рд╢्рд░ेрдгी) рдХे рднрдХ्рддों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдкूрд░ी рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै ।  рж╢্рж░ীрж╢্рж░ীржаাржХুрж░ ржмрж▓িрзЯাржЫিрж▓েржи ржкূрж░্ржгржЪржи্ржж্рж░েрж░ ‘ржмিрж╖্ржгুрж░ ржЕংрж╢ে ржЬржи্ржо’ ржПржмং рждাঁрж╣াрж░ ржЖржЧржоржиে ржУржЗ рж╢্рж░েржгীрж░ ржнржХ্рждржжেрж░ ржЖржЧржоржи ржкূрж░্ржг рж╣ржЗрж▓। ]

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯП╣ рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рдХिрд╢ोрд░ рднрдХ्рдд рдкूрд░्рдгрдЪрди्рдж्рд░ рдХे рдШрд░ рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рджीрдХ्рд╖ा рджी рдеी ЁЯП╣  

рдкूрд░्рдгрдЪрди्рдж्рд░ рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдкрдв़рддा рд╣ै, рдЙрдо्рд░ резрел-резрем рд╕ाрд▓ рдХी рд╣ोрдЧी । рдкूрд░्рдг рдХो рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдмрд╣ुрдд рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрддे рд╣ैं । рдкрд░рди्рддु рдШрд░рд╡ाрд▓े рдЙрд╕े рдЖрдиे рдирд╣ीं рджेрддे । рдмीрдоाрд░ी рд╢ुрд░ू рд╣ोрдиे рдХे рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рд░ाрдд рдХो рдкूрд░्рдг рдХो рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡े рдЗрддрдиे рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ुрдП рдеे рдХि рдЙрд╕ी рд╕рдордп рд╡े рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рд╕े рдПрдХाрдПрдХ рдоाрд╕्рдЯрд░ рдХे рдШрд░ рдЪрд▓े рдЧрдпे рдеे । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдиे рдкूрд░्рдг рдХो рдШрд░ рд╕े рд▓े рдЖрдХрд░ рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдХрд░ा рджिрдпा рдеा । рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдкुрдХाрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдЖрджि рдмाрддें рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рдХрд░рдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् (рдЕрд░्рдеाрдд рдк्рд░рднु-рдиाрдо рдХे рдмीрдЬрдоंрдд्рд░ рдХी рджीрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдХे рдмाрдж ?) рд╡े рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рд▓ौрдЯे рдеे । рдордиिрди्рдж्рд░ рднी рдкूрд░्рдг рдХी рдЙрдо्рд░ рдХा рд╣ी рдеा। рднрдХ्рддрдЧрдг рдЙрд╕े "рдЦोрдХा" (рдмрдЪ्рдЪा) рдХрд╣рдХрд░ рдкुрдХाрд░рддे рдеे । рд╡рд╣ "рдЦोрдХा" рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдиाрдо-рд╕ंрдХीрд░्рддрди рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рднाрд╡ाрд╡ेрд╢ рдоें рдиाрдЪрдиे рд▓рдЧрддा рдеा । 

Purna was then fifteen or sixteen years old. Sri Ramakrishna always longed to see him. But his relatives did not allow him to visit the Master. One night, before his illness, Sri Ramakrishna had been so eager to see Purna that he had suddenly left Dakshineswar and arrived at M.'s house in Calcutta. M. had brought Purna from his home to see Sri Ramakrishna. The Master had given the boy many instructions about prayer and had afterwards returned to Dakshineswar. Manindra was about the same age as Purna. The devotees addressed him as "khoka". (Baby.) He used to dance in ecstasy when he heard the chanting of God's name.

ржкূрж░্ржгржЪржи্ржж্рж░ рж╕্ржХুрж▓েрж░ ржЫেрж▓ে, ржмрзЯрж╕ рззрзл।рззрзм। ржкূрж░্ржгржХে ржжেржЦিржмাрж░ ржЬржи্ржп ржаাржХুрж░ ржмрзЬ ржм্ржпাржХুрж▓ рж╣ржи, ржХিржи্рждু ржмাрзЬিрждে рждাрж╣াржХে ржЖрж╕িрждে ржжেрзЯ ржиা। ржжেржЦিржмাрж░ ржЬржи্ржп ржк্рж░ржержо ржк্рж░ржержо ржПржд ржм্ржпাржХুрж▓ рж╣ржЗрзЯাржЫিрж▓েржи ржпে, ржПржХржжিржи рж░াржд্рж░ে рждিржиি ржжржХ্рж╖িржгেрж╢্ржмрж░ рж╣ржЗрждে рж╣ржаাрзО ржоাрж╕্ржЯাрж░েрж░ ржмাрзЬিрждে ржЙржкрж╕্ржеিржд। ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржкূрж░্ржгржХে ржмাрзЬি рж╣ржЗрждে рж╕ржЩ্ржЧে ржХрж░িрзЯা ржЖржиিрзЯা ржжেржЦা ржХрж░াржЗрзЯা ржжিрзЯাржЫিрж▓েржи। ржИрж╢্ржмрж░ржХে ржХিрж░ূржкে ржбাржХিрждে рж╣рзЯ, — рждাрж╣াрж░ рж╕рж╣িржд ржПржЗрж░ূржк ржЕржиেржХ ржХржеাржмাрж░্рждাрж░ ржкрж░ — ржаাржХুрж░ ржжржХ্рж╖িржгেрж╢্ржмрж░ে ржлিрж░িрзЯা ржпাржи।ржоржгীржи্ржж্рж░েрж░ ржмрзЯрж╕ржУ рззрзл।рззрзм рж╣ржЗржмে। ржнржХ্рждেрж░া рждাঁрж╣াржХে ржЦোржХা ржмрж▓িрзЯা ржбাржХিрждেржи, ржПржЦржиржУ ржбাржХেржи। ржЫেрж▓েржЯি ржнржЧржмাржиেрж░ ржиাржоржЧুржгржЧাржи рж╢ুржиিрж▓ে ржнাржмে ржмিржнোрж░ рж╣ржЗрзЯা ржиৃржд্ржп ржХрж░িржд।

{'рдордгिंрдж्рд░ рдЦोрдХा' [рдордгिंрдж्рд░рдХृрд╖्рдг рдЧुрдк्рддा (1871 - 1939)] - рдордгिंрдж्рд░ (рдЦोрдХा) рдиे рдЧ्рдпाрд░рд╣ рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдоें рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рд╕े рдоुрд▓ाрдХाрдд рдХी рдеी। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдмрдб़े рднाрдИ рдЙрдкेрди्рдж्рд░рдХिрд╢ोрд░ рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдордмांрдзрд╡ рдЙрдкाрдз्рдпाрдп рдХे рд╕ाрде рдЖрдП рдеे। рд╡े рдаाрдХुрд░  рдХे рдк्рд░ेрдордкूрд░्рдг рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╕े рдЙрдирдХी рдУрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ुрдП рдеे। рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХी рдХрд░्рдорд╕्рдерд▓ी рднाрдЧрд▓рдкुрд░ рдоें рд░рд╣ा рдХрд░рддे рдеे। рдлिрд░ рдЬрдм рдмीрдоाрд░ी рдХे рд╕рдордп рдаाрдХुрд░ рд╢्рдпाрдордкुрдХुрд░, рдХрд▓рдХрдд्рддा рдоें рд░рд╣рдиे рд▓рдЧे। рддрдм 15 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें  рд╕ाрд░рджा рдк्рд░рд╕рди्рдиा рдХे рд╕ाрде 1885 рдоें рд╡े рдкुрдиः рдаाрдХुрд░ рд╕े рдоिрд▓рдиे рдЖрдпे। рдаाрдХुрд░ рдиे рдЙрди्рд╣ें рдкрд╣рдЪाрди рд▓िрдпा рдФрд░ рдЙрдирд╕े рдлिрд░ рдоिрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा। рдЕрдЧрд▓े рджिрди рдЬрдм рдаाрдХुрд░ рд╕े рдоिрд▓рдиे рдкрд╣ुँрдЪे рддрдм рджेрдЦрддे рд╣ी рд╕्рдиेрд╣ рд╕े рднрд░рдХрд░ рд╕рдоाрдзिрд╕्рде рд╣ो рдЧрдП рдеे। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрдирд╕े рдоिрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡े рдк्рд░рддिрджिрди рдЬाрдиे рд▓рдЧे, рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा। рд╡े рдХाрд╢ीрдкुрд░ рдЙрдж्рдпाрди рднрд╡рди рдоें рдмीрдоाрд░ рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдХो рдкंрдЦा рдЭрд▓ा рдХрд░рддे  рдеे। 1886 рдИ. рдоें рджोрд▓ рдпाрдд्рд░ा (рджोрд▓ рдкूрд░्рдгिрдоा рдЪैрддрди्рдп рдорд╣ाрдк्рд░рднु рдХा рдЬрди्рдорджिрди) рдХे рджिрди рдаाрдХुрд░ рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ों рдХे рд╕ाрде рд╣ोрд▓ी рдЦेрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рдШрд░ рдЬाрдиे рдХा рдиिрд░्рджेрд╢ рджिрдпा, рдХिрди्рддु рдаाрдХुрд░ рдХो рдЕрдХेрд▓े рдЫोреЬрдХрд░ рдЬाрдиे рд╕े рд╕рд╣рдордд рдирд╣ीं рд╣ुрдП। рдЙрд╕ рджिрди рдаाрдХुрд░рджेрд╡ рдиे рдЖंрд╕ू рднрд░ी рдЖंрдЦों рд╕े рдЙрди्рд╣ें рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиा 'рд░ाрдо-рд▓рд▓ा' рдХрд╣ рдХрд░ рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХिрдпा рдеा। рдмाрдж рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рд╡िрд╡ाрд╣ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рднी, рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рдХे рд╢िрд╖्рдпों рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХा рдШрдиिрд╖्рда рд╕рдо्рдмрди्рдз рдмрдиा рд░рд╣ा। рдФрд░ рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдХे рдЖрджрд░्рд╢ों рдоें рдЙрдирдХी рд╢्рд░рдж्рдзा рдЖрдЬीрд╡рди рдЕрд╡िрдЪрд▓ рдмрдиी рд░рд╣ी рдеी। }  

(реи)

*рдбाрдХ्рдЯрд░ рддрдеा рдоाрд╕्рдЯрд░*

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣рдЧुрд░ु рдмिрдиा рд╢्рд░рдж्рдзा рдирд╣ीं, рд╢्рд░рдж्рдзा рдмिрдиा рдЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं, рдЬ्рдЮाрди рдмिрдиा рднрдХ्рддि рдирд╣ीं ЁЯХКЁЯП╣ 

[#рдЯेрдХ:-  рдЧुрд░ु рдмिрдиा рдЬ्рдЮाрди, рдЬ्рдЮाрди рдмिрдиा рднрдХ्рддि ,рднрдХ्рддि рдмिрдиा рдХрд▓्рдпाрдг рдирд╣ीं।  рд╢्рд░рдж्рдзा рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдмिрдиा рдХрд╣ीं рдоिрд▓рддे рд╣ैं рднрдЧрд╡ाрди рдирд╣ीं ।। рдЬ्рдЮाрдиी рдмрди्рджрд░ рдХा рдмрдЪ्рдЪा, рднрдХ्рдд рдмिрд▓्рд▓ी рдХा рдмрдЪ्рдЪा।]

рджिрди рдХे рд╕ाрдв़े рджрд╕ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ै । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдШрд░ рдЖрдпे рд╣ुрдП рд╣ैं । рд░ाрд╕्рддे рдкрд░ рджुрдоँрдЬрд▓े рдХे рдмैрдардХрдЦाрдиे рдХा рдмрд░ाрдорджा рд╣ै, рд╡рд╣ीं рд╡े рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХे рд╕ाрде рдмेंрдЪ рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ुрдП рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХे рд╕ाрдордиे рдЧ्рд▓ाрд╕-рдХेрд╕ рдоें (aquarium рдоें ?) рдкाрдиी рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рд▓ाрд▓ рдордЫрд▓िрдпाँ рдХ्рд░ीрдб़ा рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं । рдбाрдХ्рдЯрд░ рд░рд╣-рд░рд╣рдХрд░ рдЗрд▓ाрдпрдЪी рдХा рдЫिрд▓рдХा рдкाрдиी рдоें рдбाрд▓ рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рдоैрджे рдХी рдЧोрд▓िрдпाँ рдмрдиाрдХрд░ рдЫрдд рдкрд░ рдлेंрдХ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЧौрд░ैрдпों рдХो рдЪुрдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдмैрдаे рд╣ुрдП рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं

About half past ten M. arrived at Dr. Sarkar's house. He went up to the second floor and sat in a chair on the porch adjacent to the drawing room. In front of Dr. Sarkar was a glass bowl in which some goldfish were kept. Now and then Dr. Sarkar threw some cardamom shells into the bowl. Again, he threw pellets of flour to the sparrows. M. watched him.

ржмেрж▓া рззрзжржЯা-рззрзж৷৷ржЯা। ржбাржХ্рждাрж░ рж╕рж░ржХাрж░েрж░ ржмাрзЬি ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржЧিрзЯাржЫেржи। рж░াрж╕্рждাрж░ ржЙржкрж░ ржжোрждрж▓াрж░ ржмৈржаржХржЦাржиাрж░ ржШрж░েрж░ ржмাрж░াржи্ржжা, рж╕েржЗржЦাржиে ржбাржХ্рждাрж░েрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржХাрж╖্ржаাрж╕ржиে ржмрж╕িрзЯা ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи। ржбাржХ্рждাрж░েрж░ рж╕ржо্ржоুржЦে ржХাঁржЪেрж░ ржЖржзাрж░ে ржЬрж▓, рждাрж╣াрждে рж▓াрж▓ ржоাржЫ ржЦেрж▓া ржХрж░িрждেржЫে। ржбাржХ্рждাрж░ ржоাржЭে ржоাржЭে ржПрж▓াржЪেрж░ ржЦোрж╕া ржЬрж▓ে ржлেрж▓িрзЯা ржжিрждেржЫেржи। ржПржХ-ржПржХржмাрж░ ржорзЯржжাрж░ ржЧুрж▓ি ржкাржХাржЗрзЯা ржЦোрж▓া ржЫাржжেрж░ ржжিржХে ржЪрзЬুржЗ ржкাржЦিржжেрж░ ржЖрж╣াрж░েрж░ ржЬржи্ржп ржлেрж▓িрзЯা ржжিрждেржЫেржи। ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржжেржЦিрждেржЫেржи।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - (рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े, рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдпрд╣ рджेрдЦो, рдпे (рд▓ाрд▓ рдордЫрд▓िрдпाँ) рдоेрд░ी рдУрд░ рджेрдЦ рд░рд╣ी рд╣ैं, рдЬैрд╕े рднрдХ्рдд рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдУрд░ рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ों; рдкрд░рди्рддु рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдпрд╣ рдирд╣ीं рджेрдЦा рдХि рдоैंрдиे рдЗрдзрд░ рдЗрд▓ाрдпрдЪी рдХा рдЫिрд▓рдХा рдлेंрдХा рд╣ै । рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдХрд╣рддा рд╣ूँ; рдХेрд╡рд▓ рднрдХ्рддि рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рдЬ्рдЮाрди рдЪाрд╣िрдП । (рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╣ँрд╕ рд░рд╣े рд╣ैं) рдФрд░ рд╡рд╣ рджेрдЦो, рдЧौрд░ैрдпे рдЙрдб़ рдЧрдпे; рдЙрдзрд░ рдоैंрдиे рдоैрджे рдХी рдЧोрд▓ी рдлेंрдХी рддो рдЙрди्рд╣ें рдЗрд╕рд╕े рднрдп рд╣ो рдЧрдпाрдЙрдирдоें рднрдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдирдоें рдЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं । рд╡े рдЬाрдирддी рдирд╣ीं рдХि рдпрд╣ рдЙрдирдХे рдЦाрдиे рдХी рдЪीрдЬ рд╣ै

DOCTOR (smiling, to M.): "You see, these goldfish are staring at me like devotees staring at God. They haven't noticed the food I have thrown into the water. Therefore I say, what will you gain by mere bhakti? You need knowledge too. (M. smiles.) Look there at the sparrows! They flew away when I threw flour pellets to them. They were frightened. They have no bhakti because they are without knowledge. They don't know that flour is their food."

ржбাржХ্рждাрж░ (ржоাрж╕্ржЯাрж░েрж░ ржк্рж░рждি рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — ржПржЗ ржжেржЦ, ржПрж░া (рж▓াрж▓ ржоাржЫ) ржЖржоাрж░ ржжিржХে ржЪেрзЯে ржЖржЫে, ржХিржи্рждু ржЙржжিржХে ржпে ржПрж▓াржЪেрж░ ржЦোрж╕া ржлেрж▓ে ржжিржЗржЫি рждা ржжেржЦে ржиাржЗ, рждাржЗ ржмрж▓ি, рж╢ুржзু ржнржХ্рждিрждে ржХি рж╣ржмে, ржЬ্ржЮাржи ржЪাржЗ। (ржоাрж╕্ржЯাрж░েрж░ рж╣াрж╕্ржп)। ржУржЗ ржжেржЦ, ржЪрзЬুржЗ ржкাржЦি ржЙрзЬে ржЧেрж▓; ржорзЯржжাрж░ ржЧুрж▓ি ржлেрж▓рж▓ুржо, ржУрж░ ржжেржЦে ржнрзЯ рж╣рж▓। ржУрж░ ржнржХ্рждি рж╣рж▓ ржиা, ржЬ্ржЮাржи ржиাржЗ ржмрж▓ে। ржЬাржиে ржиা ржпে ржЦাржмাрж░ ржЬিржиিрж╕।

рдбाрдХ्рдЯрд░ рдмैрдардХрдЦाрдиे рдоें рдЖрдХрд░ рдмैрдаे । рдЪाрд░ों рдУрд░ рдЖрд▓рдоाрд░ी рдоें рдвेрд░ों рдкुрд╕्рддрдХें рд░рдЦी рд╣ैं । рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЬрд░ा рд╡िрд╢्рд░ाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдкुрд╕्рддрдХ рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рдПрдХ рдПрдХ рдкुрд╕्рддрдХ рд▓ेрдХрд░ рдкрдв़ рд░рд╣े рд╣ैं । рдЕрди्рдд рдоें рдХैрдирди рдлैрд░рд░ рдХी рд▓िрдЦी рдИрд╢ु рдХी рдЬीрд╡рдиी рдеोрдб़ी рджेрд░ рдкрдв़рддे рд░рд╣े । рдбाрдХ्рдЯрд░ рдмीрдЪ-рдмीрдЪ рдоें рдЧрдк्рдкें рднी рд▓рдб़ा рд░рд╣े рд╣ैं । рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдорд╣ेрди्рдж्рд░рд▓ाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░ рдЬैрд╕े рдПрд▓ोрдкैрдеिрдХ рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХो рднी рддाрдд्рдХाрд▓ीрди рднाрд░рдд рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рдХोрд▓рдХाрддा рдоें- рд╣ोрдоिрдпोрдкैрдеिрдХ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдмрдиाрдиे рдХिрддрдиा рдХрд╖्рдЯ рдХрд░рдиा рдкреЬा рдеा, рдЗрд╕ рд╕рдо्рдмрди्рдз рдХी рдЪिрдЯ्рдаिрдпाँ рдФрд░ рджूрд╕рд░े рджूрд╕рд░े рдХाрдЧрдЬाрдд рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдкрдв़рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा । рдФрд░ рдХрд╣ा, "рдпे рд╕рдм рдЪिрдЯ्рдаिрдпाँ 1876 рдХे ‘рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЬрдирд░рд▓ рдСрдл рдоेрдбीрд╕ीрди्’ рдоें рдоिрд▓ेंрдЧी ।" рд╣ोрдоिрдпोрдкैрдеी рдкрд░ рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХा рдмрдб़ा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै ।

Dr. Sarkar and M. entered the drawing-room. There were shelves all around filled with books. The doctor rested a little. M. looked at the books. He picked up Canon Farrar's Life of Jesus and read a few pages. Dr. Sarkar told M. how the first homeopathic hospital was started in the teeth of great opposition. He asked M. to read the letters relating to it, which had been published in the "Calcutta Journal of Medicine" in 1876. Dr. Sarkar was much devoted to homeopathy.

ржбাржХ্рждাрж░ ржмৈржаржХржЦাржиাрж░ ржоржз্ржпে ржЖрж╕িрзЯা ржмрж╕িрж▓েржи। ржЪрждুрж░্ржжিржХে ржЖрж▓ржоাрж░িрждে рж╕্рждুржкাржХাрж░ ржмржЗ। ржбাржХ্рждাрж░ ржПржХржЯু ржмিрж╢্рж░াржо ржХрж░িрждেржЫেржи। ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржмржЗ ржжেржЦিрждেржЫেржи ржУ ржПржХржЦাржиি рж▓ржЗрзЯা ржкрзЬিрждেржЫেржи। рж╢েрж╖ে ржХিрзЯрзОржХ্рж╖ржг ржкрзЬিрждেржЫেржи — Canon Farrar's Life of Jesus.ржбাржХ্рждাрж░ ржоাржЭে ржоাржЭে ржЧрж▓্ржк ржХрж░িрждেржЫেржи। ржХржд ржХрж╖্ржЯে рж╣োржоিржУржк্ржпাржеিржХ рж╣рж╕্ржкিржЯ্ржпাрж▓্‌ рж╣ржЗрзЯাржЫিрж▓, рж╕েржЗ рж╕ржХрж▓ ржм্ржпাржкাрж░ рж╕ржо্ржмржи্ржзীрзЯ ржЪিржаিржкржд্рж░ ржкрзЬিрждে ржмрж▓িрж▓েржи, ржЖрж░ ржмрж▓িрж▓েржи ржпে, “ржУржЗ рж╕ржХрж▓ ржЪিржаিржкржд্рж░ рззрзорзнрзм ржЦ্рж░ীрж╖্ржЯাржм্ржжেрж░ “ржХ্ржпাрж▓ржХাржЯা ржЬাрж░্ржгাрж▓্‌ ржЕржм ржоেржбিрж╕িржи’-ржП ржкাржУрзЯা ржпাржЗржмে।” ржбাржХ্рждাрж░েрж░ рж╣োржоিржУржк্ржпাржеিрж░ ржЙржкрж░ ржЦুржм ржЕржиুрж░াржЧ

рдоाрд╕्рдЯрд░ рдиे рдПрдХ рдФрд░ рдкुрд╕्рддрдХ рдЙрдаाрдпी, рдоुँрдЧрд░ рдХृрдд 'рдирдпा рдзрд░्рдо' (Munger's New Theology) । рдбाрдХ्рдЯрд░ рдиे рдЙрд╕े рджेрдЦा ।

M. picked up another book, Munger's New Theology. Dr. Sarkar noticed it.

ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржЖрж░ ржПржХржЦাржиি ржмржЗ ржмাрж╣িрж░ ржХрж░িрзЯাржЫেржи, Munger's New Theology। ржбাржХ্рждাрж░ ржжেржЦিрж▓েржи।

рдбाрдХ्рдЯрд░ – рдоुँрдЧрд░ рдХे рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдпुрдХ्рддिрдпों рдФрд░ рддाрд░्рдХिрдХ рд╡िрдЪाрд░ों рдкрд░ рдЕрд╡рд▓рдо्рдмिрдд рд╣ैं । рдЗрд╕рдоें рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд▓िрдЦा рд╣ै рдХि рдЪैрддрди्рдп, рдмुрдж्рдз рдпा рдИрд╢ु рдиे рдЕрдоुрдХ рдмाрдд рдХрд╣ी рд╣ै, рдЕрддрдПрд╡ рдЗрд╕े рдоाрдирдиा рдЪाрд╣िрдП

DOCTOR: "Munger has based his conclusions on nice argument and reasoning. It is not like your believing a thing simply because a Chaitanya or a Buddha or a Jesus Christ has said so."

ржбাржХ্рждাрж░ — Munger ржмেрж╢ ржпুржХ্рждি ржмিржЪাрж░েрж░ ржЙржкрж░ рж╕িржж্ржзাржи্ржд ржХрж░েржЫে। ржП рждোржоাрж░ ржЪৈрждржи্ржп ржЕржоুржХ ржХржеা ржмрж▓েржЫে, ржХি ржмুржж্ржз ржмрж▓েржЫে, ржХি ржпীрж╢ুржЦ্рж░ীрж╖্ржЯ ржмрж▓েржЫে, — рждাржЗ ржмিрж╢্ржмাрж╕ ржХрж░рждে рж╣ржмে, — рждা ржирзЯ।

рдоाрд╕्рдЯрд░ - (рд╣ँрд╕рдХрд░) - рдЪैрддрди्рдп рдФрд░ рдмुрдж्рдз рдХी рдмाрддें рдирд╣ीं, рдкрд░рди्рддु рдоुँрдЧрд░ рдиे рдХрд╣ी, рдЗрд╕рд▓िрдП рдмाрдд рдоाрдирдиीрдп рд╣ै !

M. (smiling): "Yes, we should not believe Chaitanya or Buddha; but we must believe Munger!"

ржоাрж╕্ржЯাрж░ (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — ржЪৈрждржи্ржп, ржмুржж্ржз, ржирзЯ; рждржмে ржЗржиি (Munger)। 

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЗрдЪ्рдЫा, рдЪाрд╣े рдЬो рдХрд╣ो ।

DOCTOR: "Whatever you say."

ржбাржХ্рждাрж░ — рждা рждুржоি ржпা ржмрж▓।

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рд╣ाँ, рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рдХा рдиाрдо рдк्рд░рдоाрдг рдХे рд▓िрдП рд▓ेрдиा рд╣ी рдкрдб़рддा рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рдоुँрдЧрд░ рдХा рд╣ी рдиाрдо рд╕рд╣ी ! (рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЬोрд░ рд╕े рд╣ँрд╕рддे рд╣ैं)

M: "We must quote someone as our authority; so it is Munger." (The doctor smiles.)

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржПржХржЬржи рждো ржХেржЙ ржмрж▓ржЫে। рждাрж╣рж▓ে ржжাঁрзЬাрж▓ো ржЗржиি। (ржбাржХ্рждাрж░েрж░ рж╣াрж╕্ржп)

рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЧाрдб़ी рдкрд░ рдмैрдаे, рд╕ाрде рд╕ाрде рдоाрд╕्рдЯрд░ рднी । рдЧाрдб़ी рд╢्рдпाрдордкुрдХुрд░ рдХी рдУрд░ рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै । рджोрдкрд╣рд░ рдХा рд╕рдордп рд╣ै । рджोрдиों рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं । рдбाрдХ्рдЯрд░ рднाрджुрдб़ी рдХी рдЪрд░्рдЪा рднी рдмीрдЪ-рдмीрдЪ рдоें рдЖрддी рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕ рдХрднी-рдХрднी рдЖрддे рд╣ैं

Dr. Sarkar got into his carriage accompanied by M. The carriage proceeded toward Syampukur. It was midday. They gossiped together. The conversation turned to Dr. Bhaduri, who had also been visiting the Master now and then.

ржбাржХ্рждাрж░ ржЧাрзЬিрждে ржЙржаিрзЯাржЫেржи, ржоাрж╕্ржЯাрж░ рж╕ржЩ্ржЧে рж╕ржЩ্ржЧে ржЙржаিрзЯাржЫেржи। ржЧাрзЬি рж╢্ржпাржоржкুржХুрж░ ржЕржнিржоুржЦে ржпাржЗрждেржЫে, ржмেрж▓া ржжুржЗ ржк্рж░рж╣рж░ рж╣ржЗрзЯাржЫে। ржжুржЗржЬржиে ржЧрж▓্ржк ржХрж░িрждে ржХрж░িрждে ржпাржЗрждেржЫেржи। ржбাржХ্рждাрж░ ржнাржжুрзЬীржУ ржоাржЭে ржоাржЭে ржаাржХুрж░ржХে ржжেржЦিрждে ржЖрж╕েржи; рждাঁрж╣াрж░ржЗ ржХржеা ржкрзЬিрж▓।

рдоाрд╕्рдЯрд░ - (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рднाрджुрдб़ी рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рдИंрдЯ рдФрд░ рдкрдд्рдерд░ рд╕े рдЬрди्рдо рдлिрд░ рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा

M. (smiling): "Bhaduri said about you that you must begin all over again from the stone and brick-bat."

ржоাрж╕্ржЯাрж░ (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — ржЖржкржиাржХে ржнাржжুрзЬী ржмрж▓েржЫেржи, ржЗржЯржкাржЯржХেрж▓ ржеেржХে ржЖрж░ржо্ржн ржХрж░рждে рж╣ржмে।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рд╡рд╣ рдХैрд╕ा ?

DR. SARKAR: "How is that?"

ржбাржХ্рждাрж░ — рж╕ে ржХিрж░ржХржо?

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЖрдк рдорд╣ाрдд्рдоा (рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖, рдиेрддा , рдкैрдЧрдо्рдмрд░, рдЬीрд╡рдирдоुрдХ्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ) рдпा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╢рд░ीрд░ рдЖрджि рдмाрддें рддो рдоाрдирддे рдирд╣ीं । рднाрджुрдб़ी рдорд╣ाрд╢рдп, рдЬाрди рдкрдб़рддा рд╣ै, рдеिрдпोрд╕рдлिрд╕्рдЯ рд╣ैं; рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЖрдк рдЕрд╡рддाрд░-рд▓ीрд▓ा рднी рдирд╣ीं рдоाрдирддे । рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢ाрдпрдж рд╣ँрд╕ी рдоें рдХрд╣ा рдеा рдХि рдЕрдм рдХी рдмाрд░ рдорд░рдиे рдкрд░ рдЖрдкрдХा рдордиुрд╖्рдп рдХे рдШрд░ рдЬрди्рдо рддो рд╣ोрдЧा рд╣ी рдирд╣ीं, рдХोрдИ рдЬीрд╡-рдЬрди्рддु, рдкेрдб़-рдкौрдзा рднी рдЖрдк рди рд╣ोंрдЧे । рдЖрдкрдХो рдХंрдХрдб़-рдкрдд्рдерд░ рд╕े рд╣ी рд╢्рд░ीрдЧрдгेрд╢ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा ! рдлिрд░ рдмрд╣ुрдд рд╕े рдЬрди्рдоों рдХे рдмाрдж рдЖрджрдоी рд╣ों рддो рд╣ो

M: "Because you don't believe in the mahatmas, astral bodies, and so forth. Perhaps Bhaduri is a Theosophist. Further, you don't believe in the Incarnation of God. That is why he teased you, saying that when you died this time you would certainly not be reborn as a human being. That would be far off. You wouldn't be born even as an animal or bird, or even as a tree or a plant. You would have to begin all over again, from stone and brick-bat. Then, after many, many births, you might assume a human body."

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржорж╣াржд্ржоা, рж╕ূржХ্рж╖্ржо рж╢рж░ীрж░, ржПрж╕ржм ржЖржкржиি ржоাржиেржи ржиা। ржнাржжুрзЬী ржорж╣াрж╢рзЯ ржмোржз рж╣рзЯ ржеিрзЯрж╕ржлিрж╕্ржЯ্‌। рждা ржЫাрзЬা, ржЖржкржиি ржЕржмрждাрж░рж▓ীрж▓া ржоাржиেржи ржиা। рждাржЗ рждিржиি ржмুржЭি ржаাржЯ্ржЯা ржХрж░ে ржмрж▓েржЫেржи, ржПржмাрж░ ржорж▓ে ржоাржиুрж╖ ржЬржи্ржо рждো рж╣ржмেржЗ ржиা; ржХোржиржУ ржЬীржмржЬржи্рждু, ржЧাржЫржкাрж▓া ржХিржЫুржЗ рж╣рждে ржкাрж░ржмেржи ржиা! ржЗржЯржкাржЯржХেрж▓ ржеেржХে ржЖрж░ржо্ржн ржХрж░рждে рж╣ржмে, рждাрж░ржкрж░ ржЕржиেржХ ржЬржи্ржоেрж░ ржкрж░ ржпржжি ржХржЦржиржУ ржоাржиুрж╖ рж╣ржи!

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдЕрд░े рдмाрдк рд░े !

DR. SARKAR: "Goodness gracious!"

ржбাржХ্рждাрж░ — ржУ ржмাржмা!

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдФрд░ рдпрд╣ рднी рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╕ाрдЗрди्рд╕ рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдЖрдкрдХा рдЬो рдЬ्рдЮाрди рд╣ै, рд╡рд╣ рдоिрде्рдпा рд╣ै; рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдЕрднी рдЕрднी рд╣ै рдФрд░ рдЕрднी рдЕрднी рдирд╣ीं । рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЙрдкрдоा рднी рджी рд╣ै । рдЬैрд╕े рджो рдХुрдПँ рд╣ैं । рдПрдХ рдоें рдиीрдЪे рд╕्рдд्рд░ोрдд рд╣ै, рдЙрд╕ी рд╕े рдкाрдиी рдЖрддा рд╣ै । рджूрд╕рд░े рдоें рд╕्рд░ोрдд рдирд╣ीं рд╣ै, рд╡рд╣ рдмрд░рд╕ाрдд рдХे рдкाрдиी рд╕े рднрд░ рдЧрдпा рд╣ै । рд╡рд╣ рдкाрдиी рдЕрдзिрдХ рджिрди рд░ुрдХ рдирд╣ीं рд╕рдХрддा । рдЖрдкрдХा рд╕ाрдЗрди्рд╕ рдХा рдЬ्рдЮाрди рднी рдмрд░рд╕ाрдд рдХे рдкाрдиी рдХी рддрд░рд╣ рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕ूрдЦ рдЬाрдпेрдЧा ।

M: "Bhaduri further said that the knowledge of your physical science was a false knowledge. Such knowledge is momentary. He gave an analogy. Suppose there are two wells. The one gets its water from an underground spring. The other has no such spring and is filled with rain-water. But the water of the second well does not last a long time. The knowledge of your science is like the rain-water. It dries up."

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржЖрж░ ржмрж▓ржЫেржи, ржЖржкржиাржжেрж░ ржпে Science ржиিрзЯে ржЬ্ржЮাржи рж╕ে ржоিрже্ржпা ржЬ্ржЮাржи। ржПржЗ ржЖржЫে, ржПржЗ ржиাржЗ। рждিржиি ржЙржкржоাржУ ржжিрзЯেржЫেржи। ржпেржоржи ржжুржЯি ржкাрждржХুрзЯা ржЖржЫে। ржПржХржЯি ржкাрждржХুрзЯাрж░ ржЬрж▓ ржиিржЪেрж░ Spring ржеেржХে ржЖрж╕ржЫে; ржж্ржмিрждীрзЯ ржкাрждржХুрзЯাрж░ Spring ржиাржЗ, рждржмে ржмрж░্рж╖াрж░ ржЬрж▓ে ржкрж░িржкূрж░্ржг рж╣рзЯেржЫে। рж╕ে ржЬрж▓ ржХিржи্рждু ржмেрж╢িржжিржи ржеাржХржмাрж░ ржирзЯ। ржЖржкржиাрж░ Science-ржПрж░ ржЬ্ржЮাржиржУ ржмрж░্рж╖াрж░ ржкাрждржХুрзЯাрж░ ржЬрж▓েрж░ ржорждো рж╢ুржХিрзЯে ржпাржмে।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - (рдЬрд░ा рд╣ँрд╕рдХрд░) - рдЕрдЪ्рдЫा, рдпрд╣ рдмाрдд ! –

DR. SARKAR (with a smile): "I see!"

ржбাржХ্рждাрж░ (ржИрж╖рзО рж╣াрж╕িрзЯা) — ржмржЯে।

рдЧाрдб़ी рдХाрд░्рдирд╡ाрд▓िрд╕ рд╕्рдЯ्рд░ीрдЯ рдкрд░ рдЖрдпी । рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░рдиे рдбाрдХ्рдЯрд░ рдк्рд░рддाрдк рдоुрдЬुрдорджाрд░ рдХो рдЧाрдб़ी рдоें рдмिрдаा рд▓िрдпा । рдбा. рдк्рд░рддाрдк рдХрд▓ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рджेрдЦрдиे рдЧрдпे рдеे । рд╡े рд╕рдм рд╢्рдпाрдордкुрдХुрд░ рдЖ рдкрд╣ुँрдЪे ।

The carriage arrived at Cornwallis Street. Dr. Sarkar picked up Dr. Pratap Mazumdar. Pratap had visited Sri Ramakrishna the previous day. They soon arrived at Syampukur.

ржЧাрзЬি ржХрж░্ржгржУрзЯাрж▓িрж╕্‌ рж╕্ржЯ্рж░ীржЯে ржЖрж╕িрзЯা ржЙржкрж╕্ржеিржд рж╣ржЗрж▓। ржбাржХ্рждাрж░ рж╕рж░ржХাрж░ рж╢্рж░ীржпুржХ্ржд ржк্рж░рждাржк ржбাржХ্рждাрж░ржХে рждুрж▓িрзЯা рж▓ржЗрж▓েржи। рждিржиি ржЧрждржХрж▓্ржп ржаাржХুрж░ржХে ржжেржЦিрждে ржЧিрзЯাржЫিрж▓েржи।

(рей)

*рдЬ्рдЮाрдиी рдХा рдз्рдпाрди । рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп। рдоुрдХ्рддि рдирд╣ीं рднрдХ्рддि।* 

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯП╣рднрдХ्рдд рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдиिрд░ाрдХाрд░ рдФрд░ рд╕ाрдХाрд░ рджोрдиों рднाрд╡ों рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рддा рд╣ैЁЯП╣    

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрд╕ी рджुрдоँрдЬрд▓े рдХे рдХрдорд░े рдоें рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдкाрд╕ рдХोрдИ рднрдХ्рдд рднी рд╣ैं । рдбाрдХ्рдЯрд░ рдФрд░ рдк्рд░рддाрдк рдХे рд╕ाрде рдмाрддрдЪीрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै ।

Sri Ramakrishna was sitting in his room, on the second floor, with several devotees.

ржаাржХুрж░ рж╕েржЗ ржжোрждрж▓াрж░ ржШрж░ে ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи, — ржХрзЯেржХржЯি ржнржХ্рждрж╕ржЩ্ржЧে। ржбাржХ্рждাрж░ ржПржмং ржк্рж░рждাржкেрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи

рдбाрдХ्рдЯрд░ - (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕े) - рдлिрд░ рдЦाँрд╕ी* рд╣ुрдИ ? (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) рдХाрд╢ी рдЬाрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рднी рддो рд╣ै ! (рд╕рдм рд╣ँрд╕рддे рд╣ैं) (*рдмंрдЧрд▓ा рдоें рдЦाँрд╕ी рдХो ‘рдХाрд╢ी’ рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдФрд░ рдХाрд╢ी рдмрдиाрд░рд╕ рдХा рднी рдиाрдо рд╣ै ।)

DR. SARKAR (to the Master): "I see you are coughing.1 (Smiling) But it is good to go to Kasi." (All laugh..)

ржбাржХ্рждাрж░ (рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгেрж░ ржк্рж░рждি) — ржЖржмাрж░ ржХাрж╢ি рж╣рзЯেржЫে? (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) рждা ржХрж╢ীрждে ржпাржУрзЯা рждো ржнাрж▓। (рж╕ржХрж▓েрж░ рж╣াрж╕্ржп)

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдЙрд╕рд╕े рддो рдоुрдХ्рддि рд╣ोрддी рд╣ै । рдоैं рдоुрдХ्рддि рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддा, рдоैं рддो рднрдХ्рддि рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ । (рдбाрдХ्рдЯрд░ рдФрд░ рднрдХ्рддрдЧрдг рд╣ँрд╕ рд░рд╣े рд╣ैं)

MASTER (smiling): "But that will give me liberation. I don't want liberation; I want love of God!" (All laugh.)

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — рждাрждে рждো ржоুржХ্рждি ржЧো! ржЖржоি ржоুржХ্рждি ржЪাржЗ ржиা, ржнржХ্рждি ржЪাржЗ। (ржбাржХ্рждাрж░ ржУ ржнржХ্рждেрж░া рж╣াрж╕িрждেржЫেржи)

рд╢्рд░ीрдпुрдд рдк्рд░рддाрдк рдбाрдХ्рдЯрд░ рднाрджुрдб़ी рдХे рдЬाрдоाрддा рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдк्рд░рддाрдк рдХो рджेрдЦрдХрд░ рднाрджुрдб़ी рдХे рдЧुрдгों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं ।

Pratap was Dr. Bhaduri's son-in-law. Sri Ramakrishna was speaking to Pratap in praise of his father-in-law.

рж╢্рж░ীржпুржХ্ржд ржк্рж░рждাржк, ржбাржХ্рждাрж░ ржнাржжুрзЬিрж░ ржЬাржоাрждা। ржаাржХুрж░ ржк্рж░рждাржкржХে ржжেржЦিрзЯা ржнাржжুрзЬীрж░ ржЧুржгржЧাржи ржХрж░িрждেржЫেржи।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдк्рд░рддाрдк рд╕े) – рдЕрд╣ा ! рд╡े рдХैрд╕े рд╕ुрди्рджрд░ рдЖрджрдоी рд╣ो рдЧрдпे рд╣ैं । рдИрд╢्рд╡рд░- рдЪिрди्рддा, рд╢ुрдж्рдзाрдЪाрд░ рдФрд░ рдиिрд░ाрдХाрд░-рд╕ाрдХाрд░ рд╕рдм рднाрд╡ों рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ै ।

MASTER (to Pratap): "Ah, what a grand person he has become! He contemplates God and observes purity in his conduct. Further, he accepts both aspects of God — personal and impersonal."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (ржк্рж░рждাржкржХে) — ржЖрж╣া, рждিржиি ржХি рж▓োржХ рж╣рзЯেржЫেржи! ржИрж╢্ржмрж░ржЪিржи্рждা, рж╢ুржж্ржзাржЪাрж░, ржЖрж░ ржиিрж░াржХাрж░-рж╕াржХাрж░ рж╕ржм ржнাржм ржиিрзЯেржЫেржи।

рдоाрд╕्рдЯрд░ рдХी рдмрдб़ी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ै рдХि рдХंрдХрдб़ рдФрд░ рдкрдд्рдерд░ों рдХी рдмाрдд рдлिрд░ рд╣ो । рдЫोрдЯे рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╕े рдзीрд░े рдзीрд░े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, 'рдХंрдХрдб़-рдкрдд्рдерд░ों рдХी рдХौрдирд╕ी рдмाрдд рднाрджुрдб़ी рдиे рдХрд╣ी рдеी, рддुрдо्рд╣ें рдпाрдж рд╣ै?' рдоाрд╕्рдЯрд░ рдиे рдЗрд╕ рдвंрдЧ рд╕े рдХрд╣ा рдЬिрд╕рд╕े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рднी рд╕ुрди рд╕рдХें ।

M. was very eager to mention Dr. Bhaduri's remarks about Dr. Sarkar's being born again as a stone or brick-bat. He asked the younger Naren very softly whether he remembered those remarks of Dr. Bhaduri. Sri Ramakrishna overheard this.

ржоাрж╕্ржЯাрж░েрж░ ржмрзЬ ржЗржЪ্ржЫা ржпে ржЗржЯржкাржЯржХেрж▓েрж░ ржХржеাржЯি ржЖрж░ ржПржХржмাрж░ рж╣рзЯ। рждিржиি ржЫোржЯ ржирж░েржиржХে ржЖрж╕্рждে ржЖрж╕্рждে — ржЕржержЪ ржаাржХুрж░ ржпাрж╣াрждে рж╢ুржиিрждে ржкাржи — ржПржоржи ржнাржмে ржмрж▓িрждেржЫেржи, “ржЗржЯржкাржЯржХেрж▓েрж░ ржХржеাржЯি ржнাржжুрзЬী ржХি ржмрж▓েржЫেржи ржоржиে ржЖржЫে?”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рд╕рд╣ाрд╕्рдп, рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) - рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे (рдбा. рднाрджुрдб़ी рдиे) рдХ्рдпा рдХрд╣ा рд╣ै, рдЬाрдирддे рд╣ो ? рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдХि рддुрдо рдпрд╣ рд╕рдм рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░рддे рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдЧрд▓े рдХрд▓्рдк рдоें рдХंрдХрдб़-рдкрдд्рдерд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬрди्рдо рд▓ेрдХрд░ рддुрдо्рд╣ें рдЖрд░рдо्рдн рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा । (рд╕рдм рд▓ोрдЧ рд╣ँрд╕рддे рд╣ैं)

MASTER (to Dr. Sarkar): "Do you know what Dr. Bhaduri said about you? He said that, because you didn't believe these things, in the next cycle you would have to begin your earthly life from a stone or brick-bat." (All laugh.)

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (рж╕рж╣াрж╕্ржпে, ржбাржХ্рждাрж░েрж░ ржк্рж░рждি) — ржЖрж░ рждোржоাрзЯ ржХি ржмрж▓েржЫেржи ржЬাржиো? рждুржоি ржП-рж╕ржм ржмিрж╢্ржмাрж╕ ржХрж░ ржиা, ржоржи্ржмржи্рждрж░েрж░ ржкрж░ рждোржоাрж░ ржЗржЯржкাржЯржХেрж▓ ржеেржХে ржЖрж░ржо্ржн ржХрж░рждে рж╣ржмে। (рж╕ржХрж▓েрж░ рж╣াрж╕্ржп)

рдбाрдХ्рдЯрд░ - (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдЕрдЪ्рдЫा, рдоाрди рд▓ीрдЬिрдпे рдХि рдХंрдХрдб़-рдкрдд्рдерд░ рд╕े рд╣ी рдЖрд░рдо्рдн рдХрд░ рдХिрддрдиे рд╣ी рдЬрди्рдоों рдХे рдмाрдж рдоैं рдордиुрд╖्рдп рд╣ो рдЬाрдКँ, рдкрд░ рдпрд╣ाँ (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕) рдЖрдиे рд╕े рддो рдоुрдЭे рдлिрд░ рдПрдХ рдмाрд░ рдХंрдХрдб़-рдкрдд्рдерд░ рд╕े рд╣ी рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा ! (рдбाрдХ्рдЯрд░ рдФрд░ рд╕рдм рд▓ोрдЧ рд╣ँрд╕рддे рд╣ैं)

DR. SARKAR (smiling): "Suppose I begin from a stone or brick-bat, and after many births obtain a human body; but as soon as I come back to this place I shall have to begin over again from a stone or brick-bat." (The doctor and all laugh.)

ржбাржХ্рждাрж░ (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — ржЗржЯржкাржЯржХেрж▓ ржеেржХে ржЖрж░ржо্ржн ржХрж░ে ржЕржиেржХ ржЬржи্ржоেрж░ ржкрж░ ржпржжি ржоাржиুрж╖ рж╣ржЗ, ржЖржмাрж░ ржПржЦাржиে ржПрж▓েржЗ рждো ржЗржЯржкাржЯржХেрж▓ ржеেржХে ржЖржмাрж░ ржЖрж░ржо্ржн। (ржбাржХ্рждাрж░েрж░ ржУ рж╕ржХрж▓েрж░ рж╣াрж╕্ржп)

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯП╣рдЬिрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рдиे рдЖрдирди्рдж -рд░рд╕ рдЪрдЦ рд▓िрдпा, рдЙрд╕рдХे рдоुрдЦ рд▓рдЯ्рдардоाрд░ рдмाрддें рдирд╣ीं рдиिрдХрд▓ेंрдЧीЁЯП╣   

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЗрддрдиे рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд╣ैं, рдлिрд░ рднी рдЙрди्рд╣ें рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рднाрд╡ों рдХा рдЖрд╡ेрд╢ рд╣ोрддा рд╣ै । рд╡े рд╕рджा рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рдЪрд░्рдЪा рдХिрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं । рдЗрд╕ी рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдмाрддрдЪीрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै

The conversation turned to the Master's ecstasy in spite of his illness.

ржаাржХুрж░ ржПржХржЯু ржЕрж╕ুрж╕্рже, рждржмুржУ рждাঁрж╣াрж░ ржИрж╢্ржмрж░ীрзЯ ржнাржм рж╣рзЯ ржУ рждিржиি ржИрж╢্ржмрж░েрж░ ржХржеা рж╕рж░্ржмржжা ржХржи, ржПржЗ ржХржеা рж╣ржЗрждেржЫে।

рдк्рд░рддाрдк - рдХрд▓ рдоैं рджेрдЦ рдЧрдпा, рдЖрдкрдХी рднाрд╡ рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдеी ।

PRATAP: "Yesterday I saw you in an ecstatic mood."

ржк্рж░рждাржк — ржХাрж▓ ржжেржЦে ржЧেрж▓াржо ржнাржмাржмрж╕্ржеা।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рд╡рд╣ рдЖрдк рд╣ी рдЖрдк рд╣ो рдЧрдпी рдеी, рдк्рд░рдмрд▓, рдирд╣ीं рдеी

MASTER: "It happened of itself; but it was not intense."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — рж╕ে ржЖржкржиি ржЖржкржиি рж╣рзЯে ржЧিрзЯেржЫিрж▓; ржмেрж╢ি ржирзЯ।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рдиा рдФрд░ рднाрд╡ाрд╡ेрд╢ рд╣ोрдиा, рдпे рдЗрд╕ рд╕рдордп рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рдЕрдЪ्рдЫे рдирд╣ीं ।

DR. SARKAR: "Ecstasy and talking are not good for you now."

ржбাржХ্рждাрж░ — ржХржеা ржЖрж░ ржнাржм ржПржЦржи ржнাрж▓ ржирзЯ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) - рдХрд▓ рдЬो рднाрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рд╣ुрдИ рдеी, рдЙрд╕рдоें рдоैंрдиे рддुрдо्рд╣ें рджेрдЦा । рджेрдЦा, рдХि рддुрдо рдЬ्рдЮाрди рдХे рдЦाрди рд╣ो, рдкрд░рди्рддु рднीрддрд░ рдПрдХрджрдо рд╕ूрдЦा рд╣ुрдЖ - рддुрдордиे рдЕрднी рддрдХ рдЖрдирди्рдж-рд░рд╕ (divine bliss) рдирд╣ीं рдЪрдЦा рд╣ै(рдк्рд░рддाрдк рд╕े) рдпे (рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ ) рдпрджि рдПрдХ рдмाрд░ рдЖрдирди्рдж рдкा рдЬाрдпें рддो рдЕрдзः -рдКрд░्рдз्рд╡ рд╕рдм рдЖрдирди्рдж -рд░рд╕ рд╕े рд╕े рдкूрд░्рдг рджेрдЦेंрдЧे рдлिрд░ 'рдоैं рдЬो рдХुрдЫ рдХрд╣рддा рд╣ूँ рд╡рд╣ी рдаीрдХ рд╣ै, рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдЬो рдХुрдЫ рдХрд╣рддे рд╣ैं рд╡рд╣ рдаीрдХ рдирд╣ीं', рдЖрджि рдмाрддें рдлिрд░ рдпे рдмिрд▓рдХुрд▓ рд╣ी рди рдХрд╣ेंрдЧे- рдФрд░ рдлिрд░ рдЗрдирдХी рд▓рдЯ्рдардоाрд░ рдмाрддें рднी рдЫूрдЯ рдЬाрдпेंрдЧी

MASTER (to Dr. Sarkar): "I saw you yesterday in my samadhi. I found that you are a mine of knowledge; but it is all dry knowledge. You have not tasted divine bliss. (To Pratap, referring to Dr. Sarkar) If he ever tastes divine bliss, he will see everything, above and below, filled with it. Then he will not say that whatever he says is right and what others say is wrong. Then he will not utter sharp, strong, pointed words."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (ржбাржХ্рждাрж░েрж░ ржк্рж░рждি) — ржХাрж▓ ржпে ржнাржмাржмрж╕্ржеা рж╣рзЯেржЫিрж▓, рждাрждে рждোржоাржХে ржжেржЦрж▓াржо। ржжেржЦрж▓াржо, ржЬ্ржЮাржиেрж░ ржЖржХাрж░ — ржХিржи্рждু ржоржЬржХ ржПржХেржмাрж░ে рж╢ুрж╖্ржХ, ржЖржиржи্ржжрж░рж╕ ржкাрзЯ ржиাржЗ। (ржк্рж░рждাржкেрж░ ржк্рж░рждি) ржЗржиি (ржбাржХ্рждাрж░) ржпржжি ржПржХржмাрж░ ржЖржиржи্ржж ржкাржи, ржЕржзঃ ржКрж░্ржз্ржм ржкрж░িржкূрж░্ржг ржжেржЦেржи। ржЖрж░ ‘ржЖржоি ржпা ржмрж▓ржЫি рждাржЗ ржаিржХ, ржЖрж░ ржЕржи্ржпেрж░া ржпা ржмрж▓ে рждা ржаিржХ ржирзЯ,’ — ржП-рж╕ржм ржХржеা рждাрж╣рж▓ে ржЖрж░ ржмрж▓েржи ржиা — ржЖрж░ рж╣্ржпাঁржХ-ржо্ржпাঁржХ рж▓াржаিржоাрж░া ржХржеাржЧোрж▓ো ржЖрж░ ржУঁрж░ ржоুржЦ ржжিрзЯে ржмেрж░োрзЯ ржиা!

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯЩПрд░ुрдкрдпा-рдмीрдмी, рдиाрдо-рдпрд╢ рдоें рдЖрд╕рдХ्рддि рдЫोреЬрдХрд░ рдЖрдирди्рдж-рд░рд╕  рдХा рдЙрдкрднोрдЧ рдХрд░ोЁЯЩП   

рднрдХ्рддрдЧрдг рдЪुрдк рд╣ैं । рдПрдХाрдПрдХ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рднाрд╡ाрд╡ेрд╢ рдоें рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं –“рдорд╣ीрди्рдж्рд░рдмाрдмू, рддुрдо рдХ्рдпा рд░ुрдкрдпा-рд░ुрдкрдпा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ो ! рдмीрдмी, рдмीрдмी  ! рдиाрдо -рдпрд╢ ! рдпे рд╕рдм рдЗрд╕ рд╕рдордп рдЫोрдб़рдХрд░ рдПрдХрдЪिрдд्рдд рд╣ो рднрдХ्рддि рдХे рд╕ाрде рдИрд╢्рд╡рд░ рдоें рдорди рд▓рдЧाрдУ рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЖрдирди्рдж рдХा рдЙрдкрднोрдЧ рдХрд░ो !”

The devotees remained silent. Suddenly Sri Ramakrishna went into a spiritual mood and said to Dr. Sarkar: "Mahindra Babu, what is this madness of yours about money? Why such attachment to wife? Why such longing for name and fame? Give up all these, now, and direct your mind to God with whole-souled devotion. Enjoy the Bliss of God."

ржнржХ্рждেрж░া рж╕ржХрж▓ে ржЪুржк ржХрж░িрзЯা ржЖржЫেржи, рж╣ржаাрзО ржаাржХুрж░ рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг ржнাржмাржмিрж╖্ржЯ рж╣ржЗрзЯা ржбাржХ্рждাрж░ рж╕рж░ржХাрж░ржХে ржмрж▓িрждেржЫেржи —“ржорж╣ীржи্ржж্рж░ржмাржмু — ржХি ржЯাржХা ржЯাржХা ржХрж░ржЫো! ржоাржЧ, ржоাржЧ! — ржоাржи, ржоাржи! ржХрж░ржЫো! ржУ-рж╕ржм ржПржЦржи ржЫেрзЬে ржжিрзЯে, ржПржХржЪিржд্ржд рж╣рзЯে ржИрж╢্ржмрж░েрждে ржоржи ржжাржУ! — ржУржЗ ржЖржиржи্ржж ржнোржЧ ржХрж░ো।”

рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдЪुрдк рд╣ैं । рд╕рдм рд▓ोрдЧ рдЪुрдк рд╣ैं ।

Dr. Sarkar sat still without uttering a word. The devotees also remained silent.

ржбাржХ্рждাрж░ рж╕рж░ржХাрж░ ржЪুржк ржХрж░িрзЯা ржЖржЫেржи। рж╕ржХрж▓েржЗ ржЪুржк।

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

[рдЬ्рдЮाрдиी рдХे рдз्рдпाрди-рдпोрдЧ рдХा рддрд░ीрдХा]  

ЁЯП╣рдЬ्рдЮाрдиी рдХे рдз्рдпाрди рдХा рдкрд╣рд▓ा рддрд░ीрдХा -рдЬрд▓ рдоें рдХुрдо्рдн, рдХुрдо्рдн рдоें рдЬрд▓ рд╣ै ЁЯП╣

[The Pot is 'I'-consciousness, when this 'I' disappears what is remains ?]

[ ‘ржЖржоি’ ржШржЯ ржеাржХрж▓ে -ржЬрж▓ ржжুржЗ ржнাржЧ ржжেржЦাржЪ্ржЫে, 

ржЕржи্рждрж░ে ( inside) ржмাрж╣িрж░ে (outside) ржмোржз рж╣ржЪ্ржЫে।

 ржУржЗ ‘ржЖржоিржЯি’ ржпржжি ржпাрзЯ, рждাрж╣рж▓ে ржпা ржЖржЫে рждাржЗ, ржоুржЦে ржмрж▓ржмাрж░ ржХিржЫু ржиাржЗ।]

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рди्рдпांрдЧрдЯा рдЬ्рдЮाрдиी рдХे рдз्рдпाрди рдХी рдмाрдд рдХрд╣рддा рдеा । рдкाрдиी рд╣ी рдкाрдиी рд╣ै, рдЕрдз: рдКрд░्рдз्рд╡ рдЙрд╕ी рд╕े рдкूрд░्рдг рд╣ै । рдЬीрд╡ рдоाрдиो рдоीрди рд╣ै, рдЙрд╕ рдкाрдиी рдоें рдЖрдирди्рдж рд╕े рддैрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рдпрдеाрд░्рде рдз्рдпाрди рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЗрд╕े рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рджेрдЦ рд╕рдХोрдЧे ।

MASTER: "Nangta used to tell me how a jnani meditates: Everywhere is water; all the regions above and below are filled with water; man, like a fish, is swimming joyously in that water. In real meditation, you will actually see all this.

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржЬ্ржЮাржиীрж░ ржз্ржпাржиেрж░ ржХржеা ржи্ржпাংржЯা ржмрж▓ржд। ржЬрж▓ে ржЬрж▓, ржЕржзঃ ржКрж░্ржз্ржмে ржкрж░িржкূрж░্ржг! ржЬীржм ржпেржи ржоীржи, ржЬрж▓ে ржЖржиржи্ржжে рж╕ে рж╕াঁрждাрж░ ржжিржЪ্ржЫে। ржаিржХ ржз্ржпাржи рж╣рж▓ে ржПржЗржЯি рж╕ржд্ржп рж╕ржд্ржп ржжেржЦржмে।

"рдЕрдирди्рдд рд╕рдоुрдж्рд░ рд╣ै, рдкाрдиी рдХा рдХрд╣ीं рдЕрди्рдд рдирд╣ीं । рдЙрд╕рдХे рднीрддрд░ рдоाрдиो рдПрдХ рдШрдЯ рд╣ै । рдЙрд╕рдХे рдмाрд╣рд░ рднी рдкाрдиी рд╣ै рдФрд░ рднीрддрд░ рднी । рдЬ्рдЮाрдиी рджेрдЦрддा рд╣ै, рднीрддрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рд╡े рд╣ी рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╣ैं । рддो рдлिрд░ рд╡рд╣ рдШрдЯ рдХ्рдпा рд╡рд╕्рддु рд╣ै ? рдШрдЯ рдХे рд░рд╣рдиे рдХे рдХाрд░рдг рдкाрдиी рдХे рджो рднाрдЧ рдЬाрди рдкрдб़рддे рд╣ैं । рдЕрди्рджрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рдХा рдмोрдз рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । 'рдоैं' - рд░ूрдкी рдШрдЯ рдХे рд░рд╣рддे рдРрд╕ा рд╣ी рдмोрдз рд╣ोрддा рд╣ै । рд╡рд╣ 'рдоैं' рдЕрдЧрд░ рдоिрдЯ рдЬाрдп, рддो рдлिрд░ рдЬो рдХुрдЫ рд╣ै, рд╡рд╣ी рд░рд╣ेрдЧा; рдоुрдЦ рд╕े рд╡рд╣ рдХрд╣ा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा

"Take the case of the infinite ocean. There is no limit to its water. Suppose a pot is immersed in it: there is water both inside and outside the pot. The jnani sees that both inside and outside there is nothing but Paramatman. Then what is this pot? It is 'I-consciousness'. Because of the pot the water appears to be divided into two parts; because of the pot you seem to perceive an inside and an outside. One feels that way as long as this pot of 'I' exists. When the 'I' disappears, what is remains. That cannot be described in words.

“ржЕржиржи্ржд рж╕ржоুржж্рж░, ржЬрж▓েрж░ржУ ржЕржмржзি ржиাржЗ। рждাрж░ ржнিрждрж░ে ржпেржи ржПржХржЯি ржШржЯ рж░рзЯেржЫে। ржмাрж╣িрж░ে ржнিрждрж░ে ржЬрж▓। ржЬ্ржЮাржиী ржжেржЦে, — ржЕржи্рждрж░ে ржмাрж╣িрж░ে рж╕েржЗ ржкрж░ржоাржд্ржоা। рждржмে ржШржЯржЯি ржХি? ржШржЯ ржЖржЫে ржмрж▓ে ржЬрж▓ ржжুржЗ ржнাржЧ ржжেржЦাржЪ্ржЫে, ржЕржи্рждрж░ে ржмাрж╣িрж░ে ржмোржз рж╣ржЪ্ржЫে। ‘ржЖржоি’ ржШржЯ ржеাржХрж▓ে ржПржЗ ржмোржз рж╣рзЯ। ржУржЗ ‘ржЖржоিржЯি’ ржпржжি ржпাрзЯ, рждাрж╣рж▓ে ржпা ржЖржЫে рждাржЗ, ржоুржЦে ржмрж▓ржмাрж░ ржХিржЫু ржиাржЗ।

 [ (30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129] 

*рдЬ्рдЮाрдиी рдХे рдз्рдпाрди рдХा рджूрд╕рд░ा рддрд░ीрдХा* 

ЁЯХКрдЖрдд्рдоा-рдкрдХ्рд╖ी (Skylark-рдЪाрддрдХ) рдЪिрджाрдХाрд╢ рдоें рд╡िрд╣ाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ैЁЯХК

ЁЯХКThe bird is not in the cage, but Flying in the air! Can't hold the joy.ЁЯХК

ЁЯХКЁЯП╣ржкাржЦি ржЦাঁржЪাрзЯ ржиাржЗ, ржЪিржжাржХাрж╢ে ржЙрзЬржЫে ! ржЖржиржи্ржж ржзрж░ে ржиা।ЁЯХКЁЯП╣ 

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - "рдЬ्рдЮाрдиी рдХा рдз्рдпाрди рдФрд░ рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдХा рд╣ै, рдЬाрдирддे рд╣ो ? рдЕрдирди्рдд рдЖрдХाрд╢ рд╣ै, рдЙрд╕рдоें рдЖрдирди्рдж рд╕े рдкंрдЦ рдлैрд▓ाрдпे рд╣ुрдП рдкрдХ्рд╖ी рдЙрдб़ рд░рд╣ा рд╣ै । рдЪिрджाрдХाрд╢ рдоें рдЖрдд्рдоा-рдкрдХ्рд╖ी рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рд╡िрд╣ाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै । рд╡рд╣ рдкिंрдЬрдб़े рдоें рдирд╣ीं рд╣ै, рдЪिрджाрдХाрд╢ рдоें рдЙрдб़ рд░рд╣ा рд╣ै । # рдЖрдирди्рдж рдЗрддрдиा рд╣ै рдХि рд╕рдоाрддा рд╣ी рдирд╣ीं ।"

[ рд╢ैрд▓ी (рдкрд░्рд╕ी рдмिрд╢े рд╢ैрд▓ी) рдиे 1820 рдоें рдЗрдЯрд▓ी рдХे рдмंрджрд░рдЧाрд╣ рд╢рд╣рд░ рд▓िрд╡ोрд░्рдиो рд╕े рдЧुрдЬрд░рддे рд╕рдордп рдЪाрддрдХ рдкрдХ्рд╖ी (Skylark) рдХी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдЖрд╡ाрдЬ़ рд╕ुрдирдиे рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдХрд╡िрддा To a Skylark” (рдЯू рдП рд╕्рдХाрдИрд▓ाрд░्рдХ) рд▓िрдЦा рдеा। рдЬो рдЖрдд्рдордкрдХ्рд╖ी (Skylark-рдЪाрддрдХ рдкрдХ्рд╖ी ) рдЕрдм рдкिंрдЬрдб़े рдоें рдирд╣ीं рд╣ै, рдЪिрджाрдХाрд╢ рдоें рдЙрдб़ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд  рдЬрдм рдХोрдИ рдЬीрд╡рдирдоुрдХ्рдд рд╢िрдХ्рд╖рдХ (рдиेрддा, рдкैрдЧрдо्рдмрд░) рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдФрд░ рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдХे рдмीрдЪ рдкुрд▓ - рдмрди рдЬाрддा рд╣ै, рддрдм рдЙрд╕рдХा рдЖрдирди्рдж рдЗрддрдиा рд╣ै рдХि рд╕рдоाрддा рд╣ी рдирд╣ीं !]

"Do you know another way a jnani meditates? Think of infinite akasa and a bird flying there, joyfully spreading its wings. There is the Chidakasa, and Atman is the bird. The bird is not imprisoned in a cage; it flies in the Chidakasa. Its joy is limitless."

“ржЬ্ржЮাржиীрж░ ржз্ржпাржи ржЖрж░ ржХিрж░ржХржо ржЬাржиো? ржЕржиржи্ржд ржЖржХাрж╢, рждাрждে ржкাржЦি ржЖржиржи্ржжে ржЙрзЬржЫে, ржкাржЦা ржмিрж╕্рждাрж░ ржХрж░ে। ржЪিржжাржХাрж╢, ржЖржд্ржоা ржкাржЦি। ржкাржЦি ржЦাঁржЪাрзЯ ржиাржЗ, ржЪিржжাржХাрж╢ে ржЙрзЬржЫে! ржЖржиржи্ржж ржзрж░ে ржиা।”рзз(рзз cf. Shelley's Skylark)

рднрдХ्рддрдЧрдг рдиिрд░्рд╡ाрдХ् рд╣ोрдХрд░ рдз्рдпाрди-рдпोрдЧ рдХी рдмाрддें рд╕ुрди рд░рд╣े рд╣ैं । рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдк्рд░рддाрдк рдиे рдлिрд░ рдмाрддрдЪीрдд рд╢ुрд░ू рдХी ।

The devotees listened with great attention to these words about meditation. After a time Pratap resumed the conversation.

ржнржХ্рждেрж░া ржЕржмাржХ্‌ рж╣ржЗрзЯা ржПржЗ ржз্ржпাржиржпোржЧ ржХржеা рж╢ুржиিрждেржЫেржи। ржХিрзЯрзОржХ্рж╖ржг ржкрж░ে ржк্рж░рждাржк ржЖржмাрж░ ржХржеা ржЖрж░ржо্ржн ржХрж░িрж▓েржи।

 [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣рдЫाрдпा рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд▓िрдП рддीрди рд╢рд░्рддें-рд╕ूрд░्рдп, рд╡рд╕्рддु, рдФрд░ рдЫाрдпा рдХा рдЖрдзाрд░  ЁЯХКЁЯП╣

[ржмрж▓ржЫো God real ржЖржмাрж░ Creation unreal!? Creation-ржУ real) 

Do you want to say that God is real and Creation is unreal!?

 No, Creation is also real! ]

 рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ी рд╕рд╣ी рд╕рдмрдоें, рд╡ो рд░рд╣рддा рдордЧрд░ рдХрд╣ाँ;

рд░рд╣рдиे рдХो рдЕрдЧрд░ рдЬिрд╕्рдо рдХा рдЖрдзाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा ?

рдк्рд░рддाрдк - (рдбॉ. рд╕рд░рдХाрд░ рд╕े)  рд╕ोрдЪा рдЬाрдп рддो рд╕рдм рдЫाрдпा рд╣ी рдЫाрдпा рдЬाрди рдкрдб़рддी рд╣ै ।

[рдЕрд░्рдеाрдд рдЬрдм рдХोрдИ рдЧрд╣рд░ाрдИ рд╕े рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै, рдЙрд╕े рдпрд╣ рд╕ंрд╕ाрд░ рдорд╣ाрдоाрдпा рдХी рдЫाрдпा рдХे рд░ूрдк рдоें рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ै।] 

PRATAP (to Dr. Sarkar): "When one thinks seriously, one undoubtedly sees everything as a mere shadow."

ржк্рж░рждাржк (рж╕рж░ржХাрж░েрж░ ржк্рж░рждি) — ржнাржмрждে ржЧেрж▓ে рж╕ржм ржЫাрзЯা

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдЫाрдпा рдЕрдЧрд░ рдХрд╣рддे рд╣ो рддो рддीрди рдЪीрдЬों рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै । рд╕ूрд░्рдп, рд╡рд╕्рддु рдФрд░ рдЫाрдпा рдХा рдЕрдзिрд╖्рдаाрди।# рдмिрдиा рд╡рд╕्рддु рдХे рдХ्рдпा рдЫाрдпा рд╣ोрддी рд╣ै ? рдЗрдзрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ो, рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕рдд्рдп рд╣ै, рдлिрд░ рд╕ृрд╖्рдЯि рдХो рдЕрд╕рдд्рдп рдмрддрд▓ाрддे рд╣ो ! рдирд╣ीं, рд╕ृрд╖्рдЯि рднी рд╕рдд्рдп рд╣ै

[рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЫाрдпा рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рддीрди рд╢рд░्рддें рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ैं। рдкрд╣рд▓ी рд╢рд░्рдд рд╣ै рдЖрдкрдХे рдкाрд╕ рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕्рд░ोрдд (рд╕ूрд░्рдп-рдЯोрд░्рдЪ) рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рджूрд╕рд░ा рдпрд╣ рдХि рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕्рд░ोрдд рд╕े рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░рдХाрд╢ рдХो рд░ोрдХрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдкрдХे рдкाрд╕ рдХोрдИ рд╡рд╕्рддु рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП  (рд▓ेрдХिрди рд╡рд╕्рддु рдХो рдкाрд░рджрд░्рд╢ी рдирд╣ीं рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП, рд╡рд╕्рддु рдХो рдЕрдкाрд░рджрд░्рд╢ी рдпा рдХрдо рд╕े рдХрдо рдкाрд░рднाрд╕ी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП)।)। рдЕंрддिрдо рд╢рд░्рдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЖрдкрдХे рдкाрд╕ рдПрдХ рд╕рддрд╣ (рдЕрдзिрд╖्рдаाрди)  рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП рдЬिрд╕ рдкрд░ рдЫाрдпा рдк्рд░рдХ्рд╖ेрдкिрдд рд╣ोрдЧी। рдпрджि рдпрд╣ рдЖрдкрдХे рдкाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ै, рддो рдЖрдк рдЫाрдпा рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдирд╣ीं рджेрдЦ рдкाрдПंрдЧे। рдЬрдм рдХोрдИ рд╡рд╕्рддु рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рд╕्рд░ोрдд рдФрд░ рдк्рд░рдХ्рд╖ेрдкिрдд рд╕рддрд╣ рдХे рдмीрдЪ рдЖрддी рд╣ै рддो рдПрдХ рдЫाрдпा рдмрдирддी рд╣ै, рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рд░ोрдд рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬिрдд рдк्рд░рдХाрд╢ рдХा рдХुрдЫ рднाрдЧ рдЕрд╡рд░ुрдж्рдз рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╕рддрд╣ рдкрд░ рдПрдХ рдХाрд▓ा рдзрдм्рдмा рдмрди рдЬाрддा рд╣ै। [рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ी рд╕рд╣ी рд╕рдмрдоें, рд╡ो рд░рд╣рддा рдордЧрд░ рдХрд╣ाँ ?..... рд░рд╣рдиे рдХो рдЕрдЧрд░ рдЬिрд╕्рдо рдХा рдЖрдзाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा।

DR. SARKAR: "If you speak of a shadow, then you need three things: the sun, the object, and the shadow. How can there be any shadow without an object? And you say that God is real and the creation unreal. I say that the creation is real too."

ржбাржХ্рждাрж░ — ржЫাрзЯা ржпржжি ржмрж▓рж▓ে, рждржмে рждিржиржЯি ржЪাржЗ। рж╕ূрж░্ржп, ржмрж╕্рждু ржЖрж░ ржЫাрзЯা। ржмрж╕্рждু ржиা рж╣рж▓ে ржЫাрзЯা ржХি! ржПржжিржХে ржмрж▓ржЫো God real ржЖржмাрж░ Creation unreal!? Creation-ржУ real

рдк्рд░рддाрдк - рдЖрдИрдиे рдоें рдЬैрд╕े рддुрдо рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рджेрдЦрддे рд╣ो рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдордирд░ूрдкी рдЖрдИрдиे рдоें рдпрд╣ рд╕ंрд╕ाрд░ рднाрд╕िрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ।

PRATAP: "Very well. As you see a reflection in a mirror, so you see this universe in the mirror of your mind."

ржк্рж░рждাржк — ржЖржЪ্ржЫা, ржЖрж░рж╢িрждে ржпেржоржи ржк্рж░рждিржмিржо্ржм, рждেржоржиি ржоржирж░ূржк ржЖрж░рж╢িрждে ржПржЗ ржЬржЧрзО ржжেржЦা ржпাржЪ্ржЫে।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рд▓ेрдХिрди рдХिрд╕ी рд╡рд╕्рддु рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХे рдмिрдиा рдХ्рдпा рдХोрдИ рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै ?

DR. SARKAR: "But how can there be a reflection without an object?"

ржбাржХ্рждাрж░ — ржПржХржЯা ржмрж╕্рждু ржиা ржеাржХрж▓ে ржХি ржк্рж░рждিржмিржо্ржм?

рдирд░ेрди्рдж्рд░ - рдХ्рдпों, рдИрд╢्рд╡рд░ рддो рд╡рд╕्рддु рд╣ैं । (рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЪुрдк рд╣ो рд░рд╣े ।)

NARENDRA: "Why, God is the object." (Dr. Sarkar remained silent.)

ржирж░েржи — ржХেржи, ржИрж╢্ржмрж░ ржмрж╕্рждু।                 [ржбাржХ্рждাрж░ ржЪুржк ржХрж░িрзЯা рж░рж╣িрж▓েржи].

 [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

 ЁЯХКЁЯП╣рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕ाрде рдорди рдХे рдПрдХрдд्рд╡ рдХा рдкрд░िрдгाрдо рд╣ै - рд╕рдоाрдзि ! ЁЯХКЁЯП╣

рдИрд╢्рд╡рд░ рдЪिंрддрди рдХрд░рдиे рд╕े рдХोрдИ 'рдмिрдиा рд╣ेрдб рдХा' (headless) рдирд╣ीं рд╣ोрддा !

[The result of unity of mind with God is - Samadhi!]

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) - рдПрдХ рдмाрдд рддुрдордиे рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫी рдХрд╣ी । рднाрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕ाрде рдорди рдХे рд╕ंрдпोрдЧ рд╕े рд╣ोрддी рд╣ै, рдпрд╣ рдмाрдд рдХेрд╡рд▓ рддुрдордиे рд╣ी рдХрд╣ी рдФрд░ рдХिрд╕ी рдиे рдирд╣ीं рдХрд╣ी  

“рд╢िрд╡рдиाрд╡ рдиे рдХрд╣ा рдеा, ‘рдЕрдзिрдХ рдИрд╢्рд╡рд░-рдЪिрди्рддрди рдХрд░рдиे рдкрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХा рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдмिрдЧрдб़ рдЬाрддा рд╣ै ।' рдХрд╣рддा рд╣ै, рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЬो рдЪेрддрдирд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ैं, рдЙрдирдХे рдЪिрди्рддрди рд╕े рдЕрдЪेрддрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै ! рдЬो рдмोрдзрд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै, рдЬिрдирдХे рдмोрдз рд╕े рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдмोрдз рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрдирдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░рдХे рдЕрдмोрдз рд╣ो рдЬाрдиा !!

MASTER (to Dr. Sarkar): "You said a very fine thing. No one else has said before that samadhi is the result of the union of the mind with God. You alone have said that.

"Shivanath said that one lost one's head by too much thinking of God. In other words, one becomes unconscious by meditating on the Universal Consciousness. Think of it! Becoming unconscious by contemplating Him who is of the very nature of Consciousness, and whose Consciousness endows the world with consciousness!

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (ржбাржХ্рждাрж░েрж░ ржк্рж░рждি) — ржПржХржЯা ржХржеা рждুржоি ржмেрж╢ ржмрж▓েржЫো। ржнাржмাржмрж╕্ржеা ржпে ржоржиেрж░ ржпোржЧে рж╣рзЯ ржПржЯি ржЖрж░ ржХেржЙ ржмрж▓েржиি। рждুржоিржЗ ржмрж▓েржЫো।

“рж╢িржмржиাрже ржмрж▓েржЫিрж▓, ржмেрж╢ি ржИрж╢্ржмрж░ржЪিржи্рждা ржХрж░рж▓ে ржмেрж╣েржб рж╣рзЯে ржпাрзЯ। ржмрж▓ে ржЬржЧрзО-ржЪৈрждржи্ржпржХে ржЪিржи্рждা ржХрж░ে ржЕржЪৈрждржи্ржп рж╣рзЯ। ржмোржзрж╕্ржмрж░ূржк, ржпাঁрж░ ржмোржзে ржЬржЧрзО ржмোржз ржХрж░ржЫে, рждাঁржХে ржЪিржи্рждা ржХрж░ে ржЕржмোржз!

"рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ाрдЗрди्рд╕ рдХ्рдпा рдХрд╣рддी рд╣ै ? рдмрд╕ рдпрд╣ी рди рдХि рдЗрд╕рд╕े рдпрд╣ рдоिрд▓ рдЬाрдп рдпा рдЙрд╕рд╕े рд╡рд╣ рдоिрд▓ рдЬाрдп рддो "рдЕрдоुрдХ рд╡рд╕्рддु " рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рдЖрджि рдЖрджि । рдЗрди рд╕рдм рдмाрддों рдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░рдХे - рдЬрдб़ рд╡рд╕्рддुрдУं рдоें рдкрдб़рдХрд░ рддो рдордиुрд╖्рдп рдХे рдФрд░ рднी рдмोрдзрд╣ीрди рд╣ो рдЬाрдиे рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рд░рд╣рддी рд╣ै ।"

"And what does your 'science' say? This combined with this produces that; that combined with that produces this. One is more likely to lose consciousness by contemplating those things — by handling material things too much."

“ржЖрж░ рждোржоাрж░ Science — ржПржЯা ржоিрж╢рж▓ে ржУржЯা рж╣рзЯ; ржУржЯা ржоিрж╢рж▓ে ржПржЯা рж╣рзЯ; ржУржЧুрж▓ো ржЪিржи্рждা ржХрж░рж▓ে ржмрж░ং ржмোржзрж╢ূржи্ржп рж╣рждে ржкাрж░ে, ржХেржмрж▓ ржЬрзЬржЧুрж▓ো ржШেঁржЯে!”

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдЙрди рдЬрдб़ рд╡рд╕्рддुрдУं рдоें рдордиुрд╖्рдп рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै ।

DR. SARKAR: "One can see God in those things."

ржбাржХ্рждাрж░ — ржУрждে ржИрж╢্ржмрж░ржХে ржжেржЦা ржпাрзЯ।

рдордгि - рдкрд░рди्рддु рдордиुрд╖्рдп рдоें рдпрд╣ рджрд░्рд╢рди рдФрд░ рднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै, рдФрд░ рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдоें рдФрд░ рднी рдЕрдзिрдХ рд╕्рдкрд╖्рдЯ । рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдоें (рдИрд╕ा рдФрд░ рдмुрдж्рдз рдЬैрд╕े рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдоें ) рдЙрдирдХा рдк्рд░рдХाрд╢ рдЕрдзिрдХ рд╣ै ।

M: "If so, one sees God more clearly in man, and still better in a great soul. In a great soul, there is a greater manifestation of God."

ржоржгি — рждржмে ржоাржиুрж╖ে ржЖрж░ржУ рж╕্ржкрж╖্ржЯ ржжেржЦা ржпাрзЯ। ржЖрж░ ржорж╣াржкুрж░ুрж╖ে ржЖрж░ржУ ржмেрж╢ি ржжেржЦা ржпাрзЯ। ржорж╣াржкুрж░ুрж╖ে ржмেрж╢ি ржк্рж░ржХাрж╢।

рдбाрдХ्рдЯрд░ – рд╣ाँ, рдордиुрд╖्рдп рдоें рджрд░्рд╢рди рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै ।

DR. SARKAR: "Yes, in man, no doubt."

ржбাржХ্рждাрж░ — рж╣াঁ, ржоাржиুрж╖েрждে ржмржЯে।

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣ 'рд╢рд░ीрд░ рд╣िрд▓ рд░рд╣ा' рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╣िрд▓ा рд╡े рд░рд╣े рд╣ैं - рдХрд░्рддा 'рдоैं' рдирд╣ीं рднрдЧрд╡ाрди рд╣ी рд╣ैं !ЁЯХКЁЯП╣

(рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं рдкाрдиी рд╕े рд╣ाрде рдЬрд▓ рдЧрдпा - рд▓ेрдХिрди рдкाрдиी рдХे рднीрддрд░ рддाрдк рд╕े рд╣ाрде рдЬрд▓рддा рд╣ै।)   

[ржЬржЧрзО-ржЪৈрждржи্ржп ржУ Science — ржИрж╢্ржмрж░ржЗ ржХрж░্рждা ]

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЬिрдирдХे рдЪैрддрди्рдп рд╕े рдЬрдб़ рднी рдЪेрддрди рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं, - рд╣ाрде, рдкैрд░ рдФрд░ рд╢рд░ीрд░ рд╣िрд▓ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЙрдирдХे рдЪिрди्рддрди рд╕े рдХ्рдпा рдХोрдИ рдХрднी рдЕрдЪेрддрди рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै ? рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं, 'рд╢рд░ीрд░ рд╣िрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै', рдкрд░рди्рддु рд╡े рд╣िрд▓ा рд░рд╣े рд╣ैं, рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рд╣ै । рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं, ‘рдкाрдиी рд╕े рд╣ाрде рдЬрд▓ рдЧрдпा’, рдкрд░ рдкाрдиी рд╕े рдХрднी рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдЬрд▓рддा । рдкाрдиी рдХे рднीрддрд░ рдЬो рддाрдк рд╣ै, рдЬो рдЕрдЧ्рдиि рд╣ै, рдЙрд╕ी рд╕े рд╣ाрде рдЬрд▓ рдЧрдпा

MASTER: "Losing consciousness by contemplating God — through whose Consciousness even inert matter appears to be conscious, and hands, feet, and body move! People say that the body moves itself, but they do not know that it is God who moves it. They say that water scalds the hand. But water can by no means scald the hand; it is the heat in the water, the fire in the water, that scalds.

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — рждাঁржХে ржЪিржи্рждা ржХрж░рж▓ে ржЕржЪৈрждржи্ржп! ржпে ржЪৈрждржи্ржп ржЬрзЬ ржкрж░্ржпржи্ржд ржЪেрждржи рж╣рзЯেржЫে, рж╣াржд-ржкা-рж╢рж░ীрж░ ржирзЬржЫে! ржмрж▓ে рж╢рж░ীрж░ ржирзЬржЫে, ржХিржи্рждু рждিржиি ржирзЬржЫেржи, ржЬাржиে ржиা। ржмрж▓ে, ржЬрж▓ে рж╣াржд ржкুрзЬে ржЧেрж▓! ржЬрж▓ে ржХিржЫু ржкোрзЬে ржиা। ржЬрж▓েрж░ ржнিрждрж░ ржпে ржЙржд্рждাржк, ржЬрж▓েрж░ ржнিрждрж░ ржпে ржЕржЧ্ржиি рждাрждেржЗ рж╣াржд ржкুрзЬে ржЧেрж▓!

"рд╣рдг्рдбी рдоें рдЪाрд╡рд▓ рдЙрдмрд▓ рд░рд╣े рд╣ैं । рдЖрд▓ू рдФрд░ рднंрдЯे  рдЙрдЫрд▓ рд░рд╣े рд╣ैं । рдЫोрдЯे рд▓рдб़рдХे рдХрд╣рддे рд╣ैं, 'рдЖрд▓ू рдФрд░ рднंрдЯे рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдЙрдЫрд▓ рд░рд╣े рд╣ैं ।' рд╡े рдпрд╣ рдирд╣ीं рдЬाрдирддे рдХि рдиीрдЪे рдЖрдЧ рд╣ै । рдордиुрд╖्рдп рдХрд╣рддे рд╣ैं, 'рдЗрди्рдж्рд░िрдпाँ рдЖрдк рд╣ी рдЖрдк рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं'; рднीрддрд░ рдЬो рдЪैрддрди्рдпрд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ैं, рдЙрдирдХी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╕ोрдЪрддे ।"

"Rice is boiling in a pot. Potatoes and egg-plant are also jumping about in the pot. The children say that the potatoes and egg-plant jump of themselves; they do not know that there is fire underneath. Man says that the sense-organs do their work of themselves; but he does not know that inside dwells He whose very nature is Consciousness."

“рж╣াঁрзЬিрждে ржнাржд ржлুржЯржЫে। ржЖрж▓ু-ржмেржЧুржи рж▓াржлাржЪ্ржЫে। ржЫোржЯ ржЫেрж▓ে ржмрж▓ে ржЖрж▓ু-ржмেржЧুржиржЧুрж▓ো ржЖржкржиি ржиাржЪржЫে। ржЬাржиে ржиা ржпে, ржиিржЪে ржЖржЧুржи ржЖржЫে! ржоাржиুрж╖ ржмрж▓ে, ржЗржи্ржж্рж░িрзЯেрж░া ржЖржкржиা-ржЖржкржиি ржХাржЬ ржХрж░ржЫে! ржнিрждрж░ে ржпে рж╕েржЗ ржЪৈрждржи্ржпрж╕্ржмрж░ূржк ржЖржЫে рждা ржнাржмে ржиা!”

'рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдЙрдаे । рдЕрдм рдмिрджा рд╣ोंрдЧे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрдардХрд░ рдЦрдб़े рд╣ो рдЧрдпे ।

Dr. Sarkar stood up. He was about to take his leave. Sri Ramakrishna also stood up.

ржбাржХ্рждাрж░ рж╕рж░ржХাрж░ ржЧাржд্рж░োржд্ржеাржи ржХрж░িрж▓েржи। ржПржЗржмাрж░ ржмিржжাрзЯ ржЧ্рж░рж╣ржг ржХрж░িржмেржи। ржаাржХুрж░ рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгржУ ржжাঁрзЬাржЗрж▓েржи।

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯП╣ рдоाрдИрдХ рдкрд░ рдХ्рдпों рдкुрдХाрд░рдиा ?рд╡े рдЪींрдЯी рдХे рдкैрд░ों рдоें рдкреЬी рдкाрдпрд▓ рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рднी рд╕ुрди рд▓ेрддे рд╣ैं ЁЯП╣ 

ржХрж╖্ржЯ ржкেрж▓ে ржоржзুрж╕ূржжржиেрж░ ржХржеা ржоржиে ржкржб়ে

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рд▓ोрдЧों рдкрд░ рдЬрдм рдХрд╖्рдЯ рдкрдб़рддा рд╣ै рддрдм рд╡े рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рддे рд╣ैं । рдФрд░ рдирд╣ीं рддो рдХ्рдпा рд▓ोрдЧ рдХेрд╡рд▓ рд╕ाрдз рд╣ी рд╕ाрдз рдоें 'рд╣े рдИрд╢्рд╡рд░, рддू рд╣ी, рддू рд╣ी' рдХрд░рддे рд░рд╣рддे рд╣ैं ? рдЧрд▓े рдоें рд╡рд╣ (рдШाрд╡) рд╣ुрдЖ рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдк рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рддे рд╣ैं । рдЕрдм рдЖрдк рдЦुрдж рдзुрдиिрдпे рдХे рд╣ाрде рдоें рдкрдб़ рдЧрдпे рд╣ैं, рдЕрдм рдЙрд╕ी рд╕े рдХрд╣िрдпे । рдпрд╣ рдоैं рдЖрдк рд╣ी рдХी рдХрд╣ी рд╣ुрдИ рдмाрдд рдХрд╣ рд░рд╣ा рд╣ूँ ।

DR. SARKAR: "People call on God when they are faced with a crisis. Is it for the mere fun of it that they say, 'O Lord! Thou, Thou!'? You speak of God because of that trouble in your throat. You have now fallen into the clutches of the cotton-carder. You had better speak to the carder. I am just quoting your own words."

ржбাржХ্рждাрж░ — ржмিржкржжে ржоржзুрж╕ূржжржи। рж╕াржзে ‘рждুঁрж╣ু рждুঁрж╣ু’ ржмрж▓াрзЯ। ржЧрж▓াрзЯ ржУржЗржЯি рж╣рзЯেржЫে рждাржЗ। рждুржоি ржиিржЬে ржпেржоржи ржмрж▓ো, ржПржЦржи ржзুржиুрж░ীрж░ рж╣াрждে ржкрзЬেржЫো, ржзুржиুрж░ীржХে ржмрж▓ো। рждোржоাрж░ржЗ ржХржеা।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдФрд░ рдХ्рдпा рдХрд╣ूँрдЧा ! 

MASTER: "There is nothing for me to say."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржХি ржЖрж░ ржмрж▓ржм।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдХ्рдпों, рдХрд╣ेंрдЧे рдХ्рдпों рдирд╣ीं ? рд╣рдо рдЙрдирдХी рдЧोрдж рдоें рд╣ैं, рдЙрдирдХी рдЧोрдж рдоें рдЦाрддे-рдкीрддे рд╣ैं, рдмीрдоाрд░ी рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЙрдирд╕े рдирд╣ीं рдХрд╣ेंрдЧे рддो рдХिрд╕рд╕े рдХрд╣ेंрдЧे ?

DR. SARKAR: "Why not? We lie in the lap of God. We feel free with Him. To whom should we speak about our illness if not to Him?"

ржбাржХ্рждাрж░ — ржХেржи ржмрж▓ржмে ржиা? рждাঁрж░ ржХোрж▓ে рж░рзЯেржЫি, ржХোрж▓ে рж╣াржЧржЫি ржЖрж░ ржм্ржпাрзЯрж░াржо рж╣рж▓ে рждাঁржХে ржмрж▓ржм ржиা рждржмে ржХাржХে ржмрж▓ржм?

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдаीрдХ рд╣ै, рдХрднी рдХрднी рдХрд╣рддा рд╣ूँ । рдкрд░рди्рддु рдХрд╣ीं рдХुрдЫ рд╣ोрддा рдирд╣ीं ।

MASTER: "Right you are. Once in a while, I try to speak to Him about it, but I do not succeed."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржаিржХ ржаিржХ। ржПржХ-ржПржХржмাрж░ ржмрж▓ি। рждা — рж╣рзЯ ржиা।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдФрд░ рдХрд╣рдиा рднी рдХ्рдпों, рдХ्рдпा рд╡े рдЬाрдирддे рдирд╣ीं ?

DR. SARKAR: "Why should you even speak to Him? Does He not know of it?"

ржбাржХ্рждাрж░ — ржЖрж░ ржмрж▓рждেржЗ ржмা рж╣ржмে ржХেржи, рждিржиি ржХি ржЬাржиржЫেржи ржиা?

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

(рдпोрдЧी рдХे рд▓рдХ्рд╖рдг~ рдЕрди्рддрд░्рдоुрдЦ рдпोрдЧीрдмिрд▓्рд╡рдоंрдЧрд▓

ЁЯХКЁЯП╣рддंрдд्рд░ рдоें рд░рдордгी (рдЕрд░्рдеाрдд рдпुрд╡рддी рдФрд░ рд╕ुрди्рджрд░ рд╕्рдд्рд░ी) рдХो рдоाрддा (рдЬрдирдиी) рдХрд╣рддे рд╣ैंЁЯХКЁЯП╣

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдПрдХ рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдирдоाрдЬ рдкрдв़рддे рд╕рдордп 'рд╣ो рдЕрд▓्рд▓ा, рд╣ो рдЕрд▓्рд▓ा' рдХрд╣рдХрд░ рдЕрдЬाрди рджे рд░рд╣ा рдеा । рдЙрд╕рд╕े рдПрдХ рдЖрджрдоी рдиे рдХрд╣ा, ‘рддू рдЕрд▓्рд▓ा рдХो рдкुрдХाрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рддो рдЗрддрдиा рдЪिрд▓्рд▓ाрддा рдХ्рдпों рд╣ै ? рдХ्рдпा рддुрдЭे рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рдХि рдЙрди्рд╣ें рдЪींрдЯी рдХे рдкैрд░ों рдХे рдиूрдкुрд░ों рдХी рднी рдЖрд╣рдЯ рдоिрд▓ рдЬाрддी рд╣ै ?’

MASTER (smiling): "A Mussalman, while saying his prayers, shouted: 'O Allah! O Allah!' Another person said to him: 'You are calling on Allah. That's all right. But why are you shouting like that? Don't you know that He hears the sound of the anklets on the feet of an ant?'

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — ржПржХржЬржи ржоুрж╕рж▓ржоাржи ржиржоাржЬ ржХрж░рждে ржХрж░рждে ‘рж╣ো ржЖрж▓্рж▓া’ ‘рж╣ো ржЖрж▓্рж▓া’ ржмрж▓ে ржЪিрзОржХাрж░ ржХрж░ে ржбাржХржЫিрж▓। рждাржХে ржПржХржЬржи рж▓োржХ ржмрж▓рж▓ে, рждুржЗ ржЖрж▓্рж▓াржХে ржбাржХржЫিрж╕ рждা ржЕрждো ржЪেঁржЪাржЪ্ржЫিрж╕ ржХেржи? рждিржиি ржпে ржкিঁржкрзЬেрж░ ржкাрзЯেрж░ ржиূржкুрж░ рж╢ুржирждে ржкাржи! [рдоूं рдХрд╣ाँ рдЪंрдЪाрдЪी рдоाँ рдоोрд░ рдкुрдЯ्рдЯी ]

"рдЬрдм рдЙрдирдоें рдорди рд▓ीрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рддрдм рдордиुрд╖्рдп рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдмрд╣ुрдд рд╕рдоीрдк рджेрдЦрддा рд╣ै । рд╣ृрджрдп рдоें рджेрдЦрддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдПрдХ рдмाрдд рд╣ै । рдЬिрддрдиा рд╣ी рдпрд╣ рдпोрдЧ (рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕ाрде рдорди рдХा рдПрдХрдд्рд╡) рд╣ोрдЧा, рдЙрддрдиा рд╣ी рдмाрд╣рд░ рдХी рдЪीрдЬों рд╕े рдорди рд╣рдЯрддा рдЬाрдпрдЧा

"When the mind is united with God, one sees Him very near, in one's own heart. But you must remember one thing. The more you realize this unity, the farther your mind is withdrawn from worldly things

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — рждাঁрждে ржпржЦржи ржоржиেрж░ ржпোржЧ рж╣рзЯ, рждржЦржи ржИрж╢্ржмрж░ржХে ржЦুржм ржХাржЫে ржжেржЦে। рж╣ৃржжрзЯেрж░ ржоржз্ржпে ржжেржЦে। ржХিржи্рждু ржПржХржЯি ржХржеা ржЖржЫে, ржпржд ржПржЗ ржпোржЧ рж╣ржмে рждрждржЗ ржмাрж╣িрж░েрж░ ржЬিржиিрж╕ ржеেржХে ржоржи рж╕рж░ে ржЖрж╕ржмে।

'рднрдХ्рддрдоाрд▓' рдоें рдмिрд▓्рд╡рдоंрдЧрд▓ рдиाрдордХ рдПрдХ рдХी рдмाрдд рд▓िрдЦी рд╣ुрдИ рд╣ै । рд╡рд╣ рд╡ेрд╢्рдпा рдХे рдШрд░ рдЬाрдпा рдХрд░рддा рдеा । рдПрдХ рджिрди рдмрд╣ुрдд рд░ाрдд рд╣ो рдЧрдпी рдеी, рдФрд░ рд╡рд╣ рд╡ेрд╢्рдпा рдХे рдШрд░ рдЬा рд░рд╣ा рдеा । рдШрд░ рдоें рдоाँ-рдмाрдк рдХा рд╢्рд░ाрдж्рдз рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рджेрд░ рд╣ो рдЧрдпी рдеीрд╢्рд░ाрдж्рдз рдХी рдкूреЬिрдпाँ рд╡ेрд╢्рдпा рдХो рдЦिрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд▓े рдЬा рд░рд╣ा рдеा

There is the story of Vilwamangal in the Bhaktamala. He used to visit a prostitute. One night he was very late in going to her house. He had been detained at home by the sraddha ceremony of his father and mother. In his hands he was carrying the food offered in the ceremony, to feed his mistress.

ржнржХ্рждржоাрж▓ে ржПржХ ржнржХ্рждেрж░ (ржмিрж╢্ржмржоржЩ্ржЧрж▓েрж░) ржХржеা ржЖржЫে। рж╕ে ржмেрж╢্ржпাрж▓рзЯে ржпেржд। ржПржХржжিржи ржЕржиেржХ рж░াржд্рж░ে ржпাржЪ্ржЫে। ржмাрзЬিрждে ржмাржк-ржоাрзЯেрж░ рж╢্рж░াржж্ржз рж╣рзЯেржЫিрж▓ рждাржЗ ржжেрж░ি рж╣рзЯেржЫে। рж╢্рж░াржж্ржзেрж░ ржЦাржмাрж░ ржмেрж╢্ржпাржХে ржжেржмে ржмрж▓ে рж╣াрждে ржХрж░ে рж▓рзЯে ржпাржЪ্ржЫে।

рд╡ेрд╢्рдпा рдкрд░ рдЙрд╕рдХा рдорди рдЗрддрдиा рдЖрд╕рдХ्рдд рдеा рдХि рдХिрд╕рдХे рдКрдкрд░ рд╕े рдФрд░ рдХрд╣ाँ рд╕े рд╣ोрдХрд░ рд╡рд╣ рдЬा рд░рд╣ा рдеा, рдЙрд╕े рдХुрдЫ рднी рдЬ्рдЮाрди рди рдеा, рдХुрдЫ рд╣ोрд╢ рд╣ी рди рдеा । рд░ाрд╕्рддे рдоें рдПрдХ рдпोрдЧी рдЖँрдЦें рдмрди्рдж рдХिрдпे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдз्рдпाрди рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा, рдЙрд╕े рднी рдмेрд╣ोрд╢ी рдХी рд╣ाрд▓рдд рдоें (рдмेрдЦुрджी рдоें) рд╡рд╣ рд▓ाрдд рдоाрд░рдХрд░ рдиिрдХрд▓ рдЧрдпा

 His whole soul was so set upon the woman that he was not at all conscious of his movements. He didn't even know how he was walking. There was a yogi seated on the path, meditating on God with eyes closed. Vilwamangal stepped on him

рждাрж░ ржмেрж╢্ржпাрж░ ржжিржХে ржПржд ржПржХাржЧ্рж░ ржоржи ржпে ржХিрж╕েрж░ ржЙржкрж░ ржжিрзЯে ржпাржЪ্ржЫে, ржХোржи্‌ржЦাржи ржжিрзЯে ржпাржЪ্ржЫে, ржП-рж╕ржм ржХিржЫু рж╣ুঁрж╢ ржиাржЗ। ржкржеে ржПржХ ржпোржЧী ржЪржХ্рж╖ু ржмুржЬে ржИрж╢্ржмрж░ржЪিржи্рждা ржХржЪ্ржЫিрж▓, рждাঁрж░ ржЧাрзЯে ржкা ржжিрзЯে ржЪрж▓ে ржпাржЪ্ржЫে। 

рдпोрдЧी рдЧुрд╕्рд╕े рдоें рдЖрдХрд░ рдмोрд▓ рдЙрдаा, 'рдХ्рдпा рддू рдЕँрдзा рд╣ै , рджेрдЦрддा рдирд╣ीं ? рдИрд╢्рд╡рд░-рдЪिрди्рддрди рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ рдФрд░ рддू рд▓ाрдд рдоाрд░рдХрд░ рдЪрд▓ा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै !" рддрдм рдЙрд╕ рдЖрджрдоी рдиे рдХрд╣ा ‘рдоुрдЭे рдХ्рд╖рдоा рдХीрдЬिрдпे; рдкрд░рди्рддु рдоैं рдЖрдкрд╕े рдПрдХ рдмाрдд рдкूрдЫрддा рд╣ूँ, рд╡ेрд╢्рдпा рдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░рдХे рддो рдоुрдЭे рд╣ोрд╢ рдирд╣ीं, рдФрд░ рдЖрдк рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдлिрд░ рднी рдЖрдкрдХो рдмाрд╣рд░ी рджुрдиिрдпा рдХा рд╣ोрд╢ рд╣ै ! рдпрд╣ рдХैрд╕ी рдИрд╢्рд╡рд░рдЪिрди्рддा рд╣ै ?’

The yogi became angry, and cried out: 'What? Are you blind? I have been thinking of God, and you step on my body!' 'I beg your pardon,' said Vilwamangal, 'but may I ask you something? I have been unconscious, thinking of a prostitute, and you are conscious of the outer world though thinking of God. What kind of meditation is that?'

ржпোржЧী рж░াржЧ ржХрж░ে ржмрж▓ে ржЙржарж▓, ‘ржХি рждুржЗ ржжেржЦрждে ржкাржЪ্ржЫিрж╕ ржиা? ржЖржоি ржИрж╢্ржмрж░ржХে ржЪিржи্рждা ржХрж░ржЫি, рждুржЗ ржЧাрзЯেрж░ ржЙржкрж░ ржкা ржжিрзЯে ржЪрж▓ে ржпাржЪ্ржЫিрж╕?’  рждржЦржи рж╕ে рж▓োржХржЯি ржмрж▓рж▓ে, ржЖржоাрзЯ ржоাржк ржХрж░ржмেржи,  ржХিржи্рждু ржПржХржЯা ржХржеা ржЬিржЬ্ржЮাрж╕া ржХрж░ি, ржмেрж╢্ржпাржХে ржЪিржи্рждা ржХрж░ে ржЖржоাрж░ рж╣ুঁрж╢ ржиাржЗ, ржЖрж░ ржЖржкржиি ржИрж╢্ржмрж░ржЪিржи্рждা ржХржЪ্ржЫেржи, ржЖржкржиাрж░ рж╕ржм ржмাрж╣িрж░েрж░ рж╣ুঁрж╢ ржЖржЫে! ржП ржХিрж░ржХржо ржИрж╢্ржмрж░ржЪিржи্рждা!

рд╡рд╣ рднрдХ्рдд рдЕрди्рдд рдоें рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░рдХे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЖрд░ाрдзрдиा рдХрд░рдиे рдЪрд▓ा рдЧрдпा । рд╡ेрд╢्рдпा рд╕े рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा рдеा, 'рддुрдо рдоेрд░ी рдЬ्рдЮाрдирджाрдд्рд░ी рд╣ो, рддुрдо्рд╣ीं рдиे рдоुрдЭे рд╕िрдЦрд▓ाрдпा рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдЕрдиुрд░ाрдЧ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै ।' рд╡ेрд╢्рдпा рдХो рдоाрддा рдХрд╣рдХрд░ рдЙрд╕рдиे рдЙрд╕рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХिрдпा рдеा ।"

 In the end Vilwamangal renounced the world and went away in order to worship God. He said to the prostitute: 'You are my guru. You have taught me how one should yearn for God.' He addressed the prostitute as his mother and gave her up."

 рж╕ে ржнржХ্ржд рж╢েрж╖ে рж╕ংрж╕াрж░ржд্ржпাржЧ ржХрж░ে ржИрж╢্ржмрж░েрж░ ржЖрж░াржзржиাрзЯ ржЪрж▓ে ржЧিрзЯেржЫিрж▓। ржмেрж╢্ржпাржХে ржмрж▓েржЫিрж▓, рждুржоি ржЖржоাрж░ ржЧুрж░ু, рждুржоিржЗ рж╢িржЦিрзЯেржЫ ржХিрж░ржХржо ржИрж╢্ржмрж░ে ржЕржиুрж░াржЧ ржХрж░рждে рж╣рзЯ। ржмেрж╢্ржпাржХে ржоা ржмрж▓ে ржд্ржпাржЧ ржХрж░েржЫিрж▓।”

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдпрд╣ рддाрди्рдд्рд░िрдХ рдЙрдкाрд╕рдиा рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕्рдд्рд░ी (рд░рдордгी рдЕрд░्рдеाрдд рдпुрд╡рддी рдФрд░ рд╕ुрди्рджрд░ рд╕्рдд्рд░ी) рдХो рдоाрддा (рдЬрдирдиी) рдХрд╣рдХрд░ рд╕рдо्рдмोрдзрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै

DR. SARKAR: "To address a woman as mother is the Tantrik form of worship."

ржбাржХ্рждাрж░ — ржП рждাржи্ржд্рж░িржХ ржЙржкাрж╕ржиা। ржЬржиржиী рж░ржоржиী

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

рдХिрд╕ рдЧृрд╣рд╕्рде рдХो рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै ?

[рж▓োржХрж╢িржХ্рж╖া ржжিржмাрж░ рж╕ংрж╕াрж░ীрж░ ржЕржиржзিржХাрж░ ]

ЁЯХКЁЯП╣рдХेрд╡рд▓ рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рд╕рдд्рдп рд╣ै рдФрд░ рдмाрдХी рд╕рдм рдХुрдЫ - 

  рдШрд░, рдкрд░िрд╡ाрд░, рдзрди, рдоिрдд्рд░, рдиाрдо рдФрд░ рдк्рд░рд╕िрдж्рдзि - рдоिрде्рдпा рд╣ै!ЁЯХКЁЯП╣ 

God alone is real and everything else — 

house, family, wealth, friends, name, and fame — illusory

ржИрж╢্ржмрж░ржЗ ржмрж╕্рждু, ржЖрж░ рж╕ржм — ржЧৃрж╣ ржкрж░িржмাрж░, ржзржи, ржЬржи, ржоাржирж╕ржо্ржн্рж░ржо рж╕ржм ржЕржмрж╕্рждু।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рджेрдЦो, рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдиो । рдПрдХ рд░ाрдЬा рдеा । рдПрдХ рдкрдг्рдбिрдд рдХे рдкाрд╕ рд╡рд╣ рдиिрдд्рдп рднाрдЧрд╡рдд рд╕ुрдирддा рдеा । рд░ोрдЬ рднाрдЧрд╡рддрдкाрда рдХे рдмाрдж рдкрдг्рдбिрдд рд░ाрдЬा рд╕े рдХрд╣рддा рдеा, ‘рд░ाрдЬा, рддुрдо рд╕рдордЭे ?’ рд░ाрдЬा рднी рд░ोрдЬ рдХрд╣рддा рдеा, 'рдкрд╣рд▓े рддुрдо рд╕рдордЭो ।'

MASTER: "Listen to a story. There was a king who used daily to hear the Bhagavata recited by a pundit. Every day, after explaining the sacred book, the pundit would say to the king, 'O King, have you understood what I have said?' And every day the king would reply, 'You had better understand it first yourself.

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржжেржЦ, ржПржХржЯা ржЧрж▓্ржк рж╢োржи। ржПржХржЬржи рж░াржЬা ржЫিрж▓। ржПржХржЯি ржкржг্ржбিрждেрж░ ржХাржЫে рж░াржЬা рж░োржЬ ржнাржЧржмржд рж╢ুржиржд। ржк্рж░ржд্ржпрж╣ ржнাржЧржмржд ржкрзЬাрж░ ржкрж░ ржкржг্ржбিржд рж░াржЬাржХে ржмрж▓ржд, рж░াржЬা ржмুржЭেржЫ? рж░াржЬাржУ рж░োржЬ ржмрж▓ржд, рждুржоি ржЖржЧে ржмোржЭ

рднाрдЧрд╡рддी рдкрдг्рдбिрдд рдШрд░ рдЬाрдХрд░ рд░ोрдЬ рд╕ोрдЪрддा рдеा, 'рд░ाрдЬा рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХ्рдпों рдХрд╣рддा рд╣ै ? рдоैं рд░ोрдЬ рдЗрддрдиा рд╕рдордЭрддा рд╣ूँ рдФрд░ рд░ाрдЬा рдЙрд▓्рдЯा рдХрд╣рддा рд╣ै - рддुрдо рдкрд╣рд▓े рд╕рдордЭो । рдпрд╣ рдХ्рдпा рд╣ै ?’ рдкрдг्рдбिрдд рднрдЬрди-рд╕ाрдзрди рднी рдХрд░рддा рдеा । рдХुрдЫ рджिрдиों рдмाрдж рдЙрд╕рдоें рдЬाрдЧृрддि рд╣ुрдИ, рддрдм рдЙрд╕рдиे рд╕рдордЭा, рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рд╡рд╕्рддु рд╣ै рдФрд░ рд╢ेрд╖ рд╕рдм – рдШрд░ - рдж्рд╡ाрд░, рдХुрдЯुрдо्рдм-рдкрд░िрд╡ाрд░, рдоाрди (рдиाрдо) рдФрд░ рдорд░्рдпाрджा (рдпрд╢) рдЕрд╡рд╕्рддु рд╣ैं

 What does he mean?' The pundit used to practice spiritual discipline. A few days later he came to realize that God alone is real and everything else — house, family, wealth, friends, name, and fame — illusory

ржнাржЧржмрждেрж░ ржкржг্ржбিржд ржмাрзЬি ржЧিрзЯে рж░োржЬ ржнাржмে ржпে, рж░াржЬা рж░োржЬ ржПржоржи ржХржеা ржмрж▓ে ржХেржи! ржЖржоি рж░োржЬ ржПржд ржХрж░ে ржмোржЭাржЗ ржЖрж░ рж░াржЬা ржЙрж▓ржЯে ржмрж▓ে, рждুржоি ржЖржЧে ржмোржЭ! ржкржг্ржбিрждржЯি рж╕াржзржи-ржнржЬржи ржХрж░ржд। ржХিржЫুржжিржи ржкрж░ে рждাঁрж░ рж╣ুঁрж╢ рж╣рж▓ ржпে ржИрж╢্ржмрж░ржЗ ржмрж╕্рждু, ржЖрж░ рж╕ржм — ржЧৃрж╣ ржкрж░িржмাрж░, ржзржи, ржЬржи, ржоাржирж╕ржо্ржн্рж░ржо рж╕ржм ржЕржмрж╕্рждু

рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд╕рдм рд╡िрд╖рдп рдоिрде्рдпा рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрд╕рдиे рд╕ंрд╕ाрд░ рдЫोрдб़ рджिрдпा рдЬाрддे рд╕рдордп рд╡рд╣ рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдЖрджрдоी рд╕े рдХрд╣ рдЧрдпा – ‘рд░ाрдЬा рд╕े рдХрд╣рдиा, рдЕрдм рдоैं рд╕рдордЭ рдЧрдпा рд╣ूँ ।’

Convinced of the unreality of the world, he renounced it. As he left home he asked a man to take this message to the king: 'O King, I now understand.'

 рж╕ংрж╕াрж░ে рж╕ржм ржоিрже্ржпা ржмোржз рж╣ржУрзЯাрждে рж╕ে рж╕ংрж╕াрж░ржд্ржпাржЧ ржХрж░рж▓ে। ржпাржмাрж░ рж╕ржорзЯ ржХেржмрж▓ ржПржХржЬржиржХে ржмрж▓ে ржЧেрж▓ ржпে, рж░াржЬাржХে ржмрж▓ো ржпে ржПржЦржи ржЖржоি ржмুржЭেржЫি

"рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी рдФрд░ рд╕ुрдиो । рдПрдХ рдЖрджрдоी рдХो рднाрдЧрд╡рдд рдХे рдПрдХ рдкрдг्рдбिрдд рдХी рдЬрд░ुрд░рдд рдкрдб़ी, рдЬो рд░ोрдЬ рдЬाрдХрд░ рдЙрд╕े рднाрдЧрд╡рдд рд╕ुрдиा рд╕рдХे । рдЗрдзрд░ рднाрдЧрд╡рддी рдкрдг्рдбिрдд рдоिрд▓ рдирд╣ीं рд░рд╣ा рдеा । рдмрд╣ुрдд рдЦोрдЬрдиे рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдЖрджрдоी рдиे рдЖрдХрд░ рдХрд╣ा, 'рднाрдИ рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рднाрдЧрд╡рддी рдкрдг्рдбिрдд рдоिрд▓ा рд╣ै ।' рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा, ‘рдлिрд░ рддो рдХाрдо рдмрди рдЧрдпा । рдЙрд╕े рд▓े рдЖрдУ ।’ рдЖрджрдоी рдиे рдХрд╣ा ‘рдкрд░рди्рддु рдЬрд░ा рдХрдаिрдиाрдИ рд╣ै । рдЙрд╕рдХे рдХुрдЫ рд╣рд▓ рдФрд░ рдмैрд▓ рд╣ैं; рдЙрди्рд╣ीं рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╡рд╣ рджिрди-рд░ाрдд рдХाрдо рдоें рд▓рдЧा рд░рд╣рддा рд╣ै, рдХाрд╢्рддрдХाрд░ी рд╕рдо्рд╣ाрд▓рдиी рдкрдб़рддी рд╣ै, рдЙрд╕े рдмिрд▓рдХुрд▓ рдЕрд╡рдХाрд╢ рдирд╣ीं рдоिрд▓рддा ।’

"Here is another story. A man needed a scholar of the Bhagavata to expound the sacred text to him every day. But it was very difficult to procure such a scholar. After he had searched a great deal, another man came to him and said, 'Sir, I have found an excellent scholar of the Bhagavata.' 'Very well,' said the man, 'bring him here.' The other man replied: 'But there is a little hitch. The scholar has a few ploughs and bullocks; he is busy with them all day. He must look after the cultivation of his land. He hasn't a moment's leisure.'

“ржЖрж░ ржПржХржЯি ржЧрж▓্ржк рж╢োржи। ржПржХржЬржиেрж░ ржПржХржЯি ржнাржЧржмрждেрж░ ржкржг্ржбিржд ржжрж░ржХাрж░ рж╣рзЯেржЫিрж▓, — ржкржг্ржбিржд ржПрж╕ে рж░োржЬ рж╢্рж░ীржоржж্ржнাржЧржмрждেрж░ ржХржеা ржмрж▓ржмে। ржПржЦржи ржнাржЧржмрждেрж░ ржкржг্ржбিржд ржкাржУрзЯা ржпাржЪ্ржЫে ржиা। ржЕржиেржХ ржЦোঁржЬাрж░ ржкрж░ ржПржХржЯি рж▓োржХ ржПрж╕ে ржмрж▓рж▓ে, ржорж╣াрж╢рзЯ, ржПржХржЯি ржЙрзОржХৃрж╖্ржЯ ржнাржЧржмрждেрж░ ржкржг্ржбিржд ржкেрзЯেржЫি। рж╕ে ржмрж▓рж▓ে, рждржмে ржмেрж╢ рж╣рзЯেржЫে, — рждাঁржХে ржЖржи। рж▓োржХржЯি ржмрж▓рж▓ে, ржПржХржЯু ржХিржи্рждু ржЧোрж▓ ржЖржЫে। рждাрж░ ржХрзЯржЦাржиা рж▓াржЩ্ржЧрж▓ ржЖрж░ ржХрзЯржЯা рж╣েрж▓ে ржЧрж░ু ржЖржЫে — рждাржжেрж░ ржиিрзЯে рж╕ржорж╕্ржд ржжিржи ржеাржХрждে рж╣рзЯ, ржЪাрж╖ ржжেржЦрждে рж╣рзЯ, ржПржХржЯুржУ ржЕржмрж╕рж░ ржиাржЗ। 

рддрдм рдЬिрд╕े рдкрдг्рдбिрдд рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдеी, рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा, 'рдЕрдЬी, рдЬिрд╕े рд╣рд▓ рдФрд░ рдмैрд▓ों рдХे рдкीрдЫे рдкрдб़ा рд░рд╣рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै, рдЙрд╕ рддрд░рд╣ рдХा рдкрдг्рдбिрдд рдоें рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддा । рдоैं рддो рдРрд╕ा рдкрдг्рдбिрдд рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ рдЬिрд╕े рдЕрд╡рдХाрд╢ рд╣ो рдФрд░ рдЬो рдоुрдЭे рднाрдЧрд╡рдд рд╕ुрдиा рд╕рдХे ।' (рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) рд╕рдордЭे? (рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЪुрдк рд╣ैं)

 Thereupon the man who required the scholar said: 'I don't want a Bhagavata scholar who is burdened with ploughs and bullocks. I want a man who has leisure and can tell me about God.' (To Dr. Sarkar) Do you understand?" Dr. Sarkar remained silent.

рждржЦржи ржпাрж░ ржнাржЧржмрждেрж░ ржкржг্ржбিрждেрж░ ржжрж░ржХাрж░ рж╕ে ржмрж▓рж▓ে ржУрж╣ে, ржпাрж░ рж▓াржЩ্ржЧрж▓ ржЖрж░ рж╣েрж▓ে ржЧрж░ু ржЖржЫে, ржПржоржи ржнাржЧржмрждেрж░ ржкржг্ржбিржд ржЖржоি ржЪাржЪ্ржЫি ржиা, — ржЖржоি ржЪাржЪ্ржЫি ржПржоржи рж▓োржХ ржпাрж░ ржЕржмрж╕рж░ ржЖржЫে, ржЖрж░ ржЖржоাржХে рж╣рж░িржХржеা рж╢ুржиাрждে ржкাрж░েржи। (ржбাржХ্рждাрж░েрж░ ржк্рж░рждি) ржмুржЭрж▓ে?” ржбাржХ্рждাрж░ ржЪুржк ржХрж░িрзЯা рж░рж╣িрж▓েржи

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣рд╡िрд╡ेрдХ-рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдХे рдмिрдиा рдХेрд╡рд▓ рдкाрдг्рдбिрдд्рдп рдХिрд╕ी рдХाрдо рдирд╣ीं рдЖрддा ЁЯХКЁЯП╣

[рж╢ুржзু ржкাржг্ржбিржд্ржп ржУ ржбাржХ্рждাрж░ ]

" рд╕рдЪ рдкूрдЫो рддो рдХेрд╡рд▓ рдкाрдг्рдбिрдд्рдп рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рдкрдг्рдбिрдд рд▓ोрдЧ рдЬाрдирддे рддो рдмрд╣ुрдд рд╣ैं - рд╡ेрджों, рдкुрд░ाрдгों рдФрд░ рддрди्рдд्рд░ рдХी рдмाрддें । рдкрд░рди्рддु рдХोрд░े рдкाрдг्рдбिрдд्рдп рд╕े рд╣ोрддा рдХ्рдпा рд╣ै ? рд╡िрд╡ेрдХ рдФрд░ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдЕрдЧрд░ рдХिрд╕ी рдоें рд╣ों рддो рдЙрд╕рдХी рдмाрддें рд╕ुрдиी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ैं । рдкрд░ рдЬिрд╕рдиे рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рд╣ी рд╕ाрд░ рд╕рдордЭ рд▓िрдпा рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рдмाрддों рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ?

MASTER: "Shall I tell you the truth? What will you gain by mere scholarship? The pundits hear many things and know many things — the Vedas, the Puranas, the Tantras. But of what avail is mere scholarship? Discrimination and renunciation are necessary. If a man has discrimination and renunciation, then one can listen to him. But of what use are the words of a man who looks on the world as the essential thing?

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржХি ржЬাржиো, рж╢ুржзু ржкাржг্ржбিржд্ржпে ржХি рж╣ржмে? ржкржи্ржбিрждেрж░া ржЕржиেржХ ржЬাржиে-рж╢োржиে — ржмেржж, ржкুрж░াржг, рждржи্ржд্рж░। ржХিржи্рждু рж╢ুржзু ржкাржг্ржбিржд্ржпে ржХি рж╣ржмে? ржмিржмেржХ-ржмৈрж░াржЧ্ржп ржЪাржЗ। ржмিржмেржХ-ржмৈрж░াржЧ্ржп ржпржжি ржеাржХে, рждржмে рждাрж░ ржХржеা рж╢ুржирждে ржкাрж░া ржпাрзЯ। ржпাрж░া рж╕ংрж╕াрж░ржХে рж╕াрж░ ржХрж░েржЫে, рждাржжেрж░ ржХржеা ржиিрзЯে ржХি рж╣ржмে!

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯП╣рдЬो рд╕ोрд▓рд╣ों рдЖрдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рднрдХ्рддि рдХрд░ рд╕рдХा рдЙрд╕ीрдиे рдЧीрддा (= рдд्рдпाрдЧ) рдХे рдорд░्рдо рдХो рд╕рдордЭाЁЯП╣

(рдкूрд░ी рдЧीрддा рдХрдг्рдард╕्рде рдХрд░рдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдирд╣ीं 'рдРрд╖рдгा -рдд्рдпाрдЧी' рдмрди рд╕рдХрдиे рд╕े рд╣ी рд╣ुрдЖ)   

"рдЧीрддा рдХे рдкाрда рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै ? - рд╡рд╣ी, рдЬो рджрд╕ рдмाрд░ 'рдЧीрддा' 'рдЧीрддा' рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░рдиे рд╕े । 'рдЧीрддा' 'рдЧीрддा' рдХрд╣рддे рд░рд╣рдиे рд╕े ‘рддाрдЧी’(рдд्рдпाрдЧी) 'рддाрдЧी'(рдд्рдпाрдЧी) рдиिрдХрд▓рддा рд╣ै । рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЬिрд╕рдХी рдХाрдоिрдиी рдФрд░ рдХांрдЪрди рдкрд░ рдЖрд╕рдХ्рддि рдЫूрдЯ рдЧрдпी рд╣ै, рдЬो рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рд╕ोрд▓рд╣ों рдЖрдиे рднрдХ्рддि рдХрд░ рд╕рдХा рд╣ै, рдЙрд╕ी рдиे рдЧीрддा рдХा рдорд░्рдо рд╕рдордЭा рд╣ै । рдЧीрддा рдХो рдкूрд░ा рдкрдв़рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं । 'рдд्рдпाрдЧी, рдд्рдпाрдЧी' рдХрд╣ рд╕рдХрдиे рд╣ी рд╕े рд╣ुрдЖ - рдд्рдпाрдЧी (=рдРрд╖рдгा рдд्рдпाрдЧी) рдмрди рд╕рдХрдиे рд╕े рд╣ी рд╣ुрдЖ ।”[ #рдЧीрддा рдХे рдХрд░्рдо рд░рд╣рд╕्рдп рдХो рд╡рд╣ी рд╕рдордЭ рдкाрдпा рд╣ै рдЬिрд╕рдиे рддीрдиों рдРрд╖рдгाрдУं  ('рд╕्рдд्рд░ी, рд╕्рд╡рд░्рдг' рдФрд░ рдиाрдо-рдпрд╢) рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдкрдиा рдоोрд╣ рдд्рдпाрдЧрдХрд░ рдЕрдкрдиा рд╕ाрд░ा рдк्рд░ेрдо рднрдЧрд╡ाрди рдоें рд▓рдЧा рджिрдпा рд╣ै।]

"What is the lesson of the Gita? It is what you get by repeating the word ten times. As you repeat 'Gita', 'Gita', the word becomes reversed into 'tagi', 'tagi' — which implies renunciation. He alone has understood the secret of the Gita who has renounced his attachment to 'woman and gold' (name and fame?) and has directed his entire love to GodIt isn't necessary to read the whole of the Gita. The purpose of reading the book is served if one practises renunciation."

“ржЧীрждা ржкрзЬрж▓ে ржХি рж╣рзЯ? ржжрж╢ржмাрж░ ‘ржЧীрждা ржЧীрждা’ ржмрж▓рж▓ে ржпা рж╣рзЯ। ‘ржЧীрждা ржЧীрждা’ ржмрж▓рждে ржмрж▓рждে ‘ржд্ржпাржЧী’ рж╣рзЯে ржпাрзЯ। рж╕ংрж╕াрж░ে ржХাржоিржиী-ржХাржЮ্ржЪржиে ржЖрж╕ржХ্рждি ржпা ржд্ржпাржЧ рж╣рзЯে ржЧেржЫে, ржпে ржИрж╢্ржмрж░েрждে рж╖োрж▓ ржЖржиা ржнржХ্рждি ржжিрждে ржкেрж░েржЫে, рж╕েржЗ ржЧীрждাрж░ ржорж░্ржо ржмুржЭেржЫে। ржЧীрждা рж╕ржм ржмржЗржЯা ржкрзЬржмাрж░ ржжрж░ржХাрж░ ржиাржЗ। ‘ржд্ржпাржЧী’ ржмрж▓рждে ржкাрж░рж▓েржЗ рж╣рж▓।

рдбाрдХ्рдЯрд░ - 'рдд्рдпाрдЧी' рдХрд╣рдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ 'рдп' рдЕрдзिрдХ рдЬोрдб़рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै ।

[Doctor - To pronounce 'tyagi' one more 'y' has to be added in the word Gita.] 

ржбাржХ্рждাрж░ — ‘ржд্ржпাржЧী’ ржмрж▓рждে ржЧেрж▓েржЗ ржПржХржЯা ржп-ржлрж▓া ржЖржирждে рж╣рзЯ।

рдордгि - рдкрд░рди्рддु 'рдп' рдХे рдмिрдиा рднी рдХाрдо рдЪрд▓ рдЬाрддा рд╣ै । рдЬрдм рдпे (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг) рдЯेрдиेрдЯी рдоें рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рджेрдЦрдиे рдЧрдпे рдеे, рддрдм рд╡рд╣ाँ рдирд╡рдж्рд╡ीрдк рдХे рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी рд╕े рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдЧीрддा рдХी рдпрд╣ рдмाрдд рдХрд╣ी рдеी । рдпрд╣ рд╕ुрдирдХрд░ рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी рдиे рдХрд╣ा рдеा, "рддрдЧ् рдзाрддु рдоें рдШрдЮ рдк्рд░рдд्рдпрдп рдХे рд▓рдЧрдиे рд╕े ‘рддाрдЧ’ рд╣ोрддा рд╣ै; рдлिрд░ рдЙрд╕рдоें 'рдЗрди्' рд▓рдЧाрдиे рд╕े 'рддाрдЧी' рдмрдирддा рд╣ै; рдЗрд╕ рддрд░рд╣ 'рдд्рдпाрдЧी' рдФрд░ 'рддाрдЧी' рдХा рдЕрд░्рде рдПрдХ рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै ।"

ржоржгি — рждা ржп-ржлрж▓া ржиা ржЖржирж▓েржУ рж╣рзЯ, ржиржмржж্ржмীржк ржЧোрж╕্ржмাржоী ржаাржХুрж░ржХে ржмрж▓েржЫিрж▓েржи। ржаাржХুрж░ ржкেржиেржЯিрждে ржорж╣োрзОрж╕ржм ржжেржЦрждে ржЧিрзЯেржЫিрж▓েржи, рж╕েржЦাржиে ржиржмржж্ржмীржк ржЧোрж╕্ржмাржоীржХে ржПржЗ ржЧীрждাрж░ ржХржеা ржмрж▓েржЫিрж▓েржи। рждржЦржи ржЧোрж╕্ржмাржоী ржмрж▓рж▓েржи, рждржЧ্‌ ржзাрждু ржШржЩ্‌ ‘рждাржЧ’ рж╣рзЯ, рждাрж░ ржЙржд্рждрж░ ржЗржи্‌ ржк্рж░ржд্ржпрзЯ ржХрж░рж▓ে ржд্ржпাржЧী рж╣рзЯ, ржд্ржпাржЧী ржУ рждাржЧী ржПржХ ржоাржиে

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдоुрдЭे рдПрдХ рдиे рд░ाрдзा рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рдмрддрд▓ाрдпा рдеा । рдХрд╣ा рд░ाрдзा рдХा рдЕрд░्рде рдХ्рдпा рд╣ै, рдЬाрдирддे рд╣ो ? рдЗрд╕ рд╢рдм्рдж рдХो рдЙрд▓рдЯ рд▓ो, рдЕрд░्рдеाрдд् 'рдзाрд░ा-рдзाрд░ा' । (рд╕рдм рд╣ँрд╕рддे рд╣ै-рдзाрд░ा рдХेрд╡рд▓ рд╡िрд╖рдпाрди्рддрд░ рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा рдЧрдпा ) (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) рдЖрдЬ 'рдзाрд░ा' рддрдХ рд╣ी рд░рд╣ा

DR. SARKAR: "A man once explained the meaning of Radha to me. He said to me: 'Do you know the meaning of Radha? Reverse the word and it becomes "dhara."2 That's the meaning.' (All laugh.) Well, let us stop here for today."

ржбাржХ্рждাрж░ — ржЖржоাрзЯ ржПржХржЬржи рж░াржзা ржоাржиে ржмрж▓েржЫিрж▓। ржмрж▓рж▓ে, рж░াржзা ржоাржиে ржХি ржЬাржиো? ржХржеাржЯা ржЙрж▓্‌ржЯে ржиাржУ ржЕрж░্ржеাрзО ‘ржзাрж░া, ржзাрж░া’। (рж╕ржХрж▓েрж░ рж╣াрж╕্ржп)(рж╕рж╣াрж╕্ржпে) – “ржЖржЬ ‘ржзাрж░া’ ржкрж░্ржпржи্рждржЗ рж░рж╣িрж▓।” 

(4)

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣рдРрд╣िрдХ рдЬ्рдЮाрди рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕ाрдЗрди्рд╕ЁЯХКЁЯП╣

'I' Consciousness is secular knowledge i.e. science*]

ЁЯХКЁЯП╣рд╢рд░ीрд░ рд░рд╣рдиे рддрдХ рдЬीрд╡ (pot) рдХा рдЕрд╣ंрдХाрд░ (M/F рд╢рд░ीрд░ рдХे рдк्рд░рддि рдоैं рдмोрдз) рдирд╣ीं рдЬाрддाЁЯХКЁЯП╣   

рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЪрд▓े рдЧрдпे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕ рдоाрд╕्рдЯрд░ рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдПрдХाрди्рдд рдоें рдмाрддрдЪीрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХे рдпрд╣ाँ рдЧрдпे рдеे, рд╡рд╣ीं рд╕рдм рдмाрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै

Dr. Sarkar left. M. sat near Sri Ramakrishna and repeated the conversation he had had at Dr. Sarkar's house.

ржбাржХ্рждাрж░ ржЪрж▓িрзЯা ржЧেрж▓েржи। ржаাржХুрж░ рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгেрж░ ржХাржЫে ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи ржУ ржПржХাржи্рждে ржХржеা рж╣ржЗрждেржЫে। ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржбাржХ্рждাрж░েрж░ ржмাрзЬিрждে ржЧিрзЯাржЫিрж▓েржи, рж╕েржЗ рж╕ржм ржХржеা рж╣ржЗрждেржЫিрж▓।

рдоाрд╕्рдЯрд░ - (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕े) - рд▓ाрд▓ рдордЫрд▓िрдпों рдХो рдЗрд▓ाрдпрдЪी рдХा рдЫिрд▓рдХा рджिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рдеा, рдФрд░ рдЧौрд░ैрдпों рдХो рдоैрджे рдХी рдЧोрд▓िрдпाँ

M: "Dr. Sarkar was feeding the goldfish with cardamom shells and the sparrows with flour pellets

ржоাрж╕্ржЯাрж░ (рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгেрж░ ржк্рж░рждি) — рж▓াрж▓ ржоাржЫржХে ржПрж▓াржЪেрж░ ржЦোрж╕া ржжেржУрзЯা рж╣ржЪ্ржЫিрж▓, ржЖрж░ ржЪрзЬুржЗ ржкাржЦীржжেрж░ ржорзЯржжাрж░ ржЧুрж▓ি

рдбाрдХ्рдЯрд░ рдиे рдоुрдЭрд╕े рдХрд╣ा - 'рддुрдордиे рдз्рдпाрди рджिрдпा ? рдЙрди्рд╣ोंрдиे (рдордЫрд▓िрдпों рдиे) рдЗрд▓ाрдпрдЪी рдХा рдЫिрд▓рдХा рдирд╣ीं рджेрдЦा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЪрд▓ी рдЧрдпीं ! рдкрд╣рд▓े рдЬ्рдЮाрди рдЪाрд╣िрдП, рдлिрд░ рднрдХ्рддि । рджो-рдПрдХ рдЧौрд░िрдпाँ рднी рдоैрджे рдХी рдЧोрд▓िрдпों рдХो рдлेंрдХрддे рд╣ुрдП рджेрдЦрдХрд░ рдЙрдб़ рдЧрдпींрдЙрди्рд╣ें рдЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рднрдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ुрдИ ।'

 He said to me: 'Did you notice? The fish didn't see the cardamom shells and therefore went away. First of all we want knowledge, and then bhakti. Did you notice those sparrows? They too flew away when I threw the pellets of flour. They have no jnana; therefore they have no bhakti.'"

 рждা ржмрж▓েржи, ‘ржжেржЦрж▓ে, ржУрж░া ржПрж▓াржЪেрж░ ржЦোрж╕া ржжেржЦেржиি, рждাржЗ ржЪрж▓ে ржЧেрж▓! ржЖржЧে ржЬ্ржЮাржи рждাржЗ рждржмে ржнржХ্рждি। ржжুржЗ-ржПржХржЯা ржЪрзЬুржЗржУ ржорзЯржжাрж░ ржбেрж▓া ржЫোрзЬা ржжেржЦে ржкাрж▓িрзЯে ржЧেрж▓। ржУржжেрж░ ржЬ্ржЮাржи ржиাржЗ, рждাржЗ ржнржХ্рждি рж╣рж▓ ржиা।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рд╣ँрд╕рдХрд░) - рдЙрд╕ рдЬ्рдЮाрди рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдРрд╣िрдХ рдЬ्рдЮाрди - рд╕ाрдЗрди्рд╕ рдХा рдЬ्рдЮाрди । 

MASTER (smiling): "That knowledge means the knowledge of the physical world, the knowledge of 'science'."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (рж╕рж╣াрж╕্ржпে) — ржУ ржЬ্ржЮাржиেрж░ ржоাржиে ржРрж╣িржХ ржЬ্ржЮাржи — ржУржжেрж░ Science-ржПрж░ ржЬ্ржЮাржи।

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдлिрд░ рдХрд╣ा, ‘рдЪैрддрди्рдп рдХрд╣ рдЧрдпे рд╣ैं, рдмुрдж्рдз рдХрд╣ рдЧрдпे рд╣ैं рдпा рдИрд╢ु рдХрд╣ рдЧрдпे рд╣ैं, рдХ्рдпा рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░ूँ ? – рдпрд╣ рдаीрдХ рдирд╣ीं ।’ “рдЙрдирдХे рдиाрддी (рдкोрддा)  рд╣ुрдЖ рд╣ै । рдиाрддी рдХा рдоुँрд╣ рджेрдЦрдХрд░ рд╡े рдЕрдкрдиी рдкुрдд्рд░рд╡рдзू рдХी рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдХрд░рдиे рд▓рдЧे । рдХрд╣ा – ‘рдШрд░ рдоें рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд░рд╣рддी рд╣ै рдХि рдоुрдЭे рдХрд╣ीं рдЖрд╣рдЯ рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓рддी । рдЗрддрдиी рд╢ाрди्рдд рдФрд░ рд▓рдЬीрд▓ी рд╣ै, - ’ ”

M: "He said further: 'Must I believe a thing simply because a Chaitanya or a Buddha or a Christ has said it? That would not be proper.' A grandson has been born to him. He praised his daughter-in-law highly. He said, 'I don't notice her at all in the house; she is so quiet and bashful.'

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржЖржмাрж░ ржмрж▓рж▓েржи, ‘ржЪৈрждржи্ржп ржмрж▓ে ржЧেржЫে, ржХি ржмুржж্ржз ржмрж▓ে ржЧেржЫে, ржХি ржпীрж╢ুржЦ্рж░ীрж╖্ржЯ ржмрж▓ে ржЧেржЫে, рждржмে ржмিрж╢্ржмাрж╕ ржХрж░ржм! рждা ржирзЯ!’ “ржПржХ ржиাрждি рж╣рзЯেржЫে, — рждা ржмржЙржоাрж░ рж╕ুржЦ্ржпাрждি ржХрж░рж▓েржи। ржмрж▓рж▓েржи, ржПржХржжিржиржУ ржмাрзЬিрждে ржжেржЦрждে ржкাржЗ ржиা, ржПржоржиি рж╢াржи্ржд ржЖрж░ рж▓ржЬ্ржЬাрж╢ীрж▓া —”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдпрд╣ाँ рдХी рдмाрддें рдЬ्рдпों рдЬ्рдпों рд╕ोрдЪ рд░рд╣ा рд╣ै, рдд्рдпों рдд्рдпों рдЙрд╕рдоें (рдпрд╣ाँ рдХे рдк्рд░рддि) рд╢्рд░рдж्рдзा рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै । рдПрдХрджрдо рдХ्рдпा рдХрднी рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдЬाрддा рд╣ै ? рдЙрд╕рдоें рдЗрддрдиी рд╡िрдж्рдпा рд╣ै, рдоाрди рд╣ै, рдзрди рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдпрд╣ाँ рдХी (рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЗंрдЧिрдд рдХрд░рдХे) рдмाрддों рд╕े рдЕрд╢्рд░рдж्рдзा рдирд╣ीं рдХрд░рддा

MASTER: "He has been thinking of this place [meaning himself]. His faith is growing. Is it possible to get rid of egotism altogether? Such scholarship! Such fame! And he has so much money! But he doesn't show disrespect for what I say."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржПржЦাржиржХাрж░ ржХржеা ржнাржмржЫে। ржХ্рж░ржоে рж╢্рж░ржж্ржзা рж╣ржЪ্ржЫে। ржПржХেржмাрж░ে ржЕрж╣ংржХাрж░ ржХি ржпাрзЯ ржЧা! ржЕржд ржмিржж্ржпা, ржоাржи! ржЯাржХা рж╣рзЯেржЫে! ржХিржи্рждু ржПржЦাржиржХাрж░ ржХржеাрждে ржЕрж╢্рж░ржж্ржзা ржиেржЗ।

(рел)

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

*рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдЙрдЪ्рдЪ рдЕрд╡рд╕्рдеा : рдиिрд░рди्рддрд░ рдм्рд░рд╣्рдорджрд░्рд╢рди*

рджिрди рдХे рдкाँрдЪ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ै । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрд╕ी рджुрдоँрдЬрд▓े рдХे рдХрдорд░े рдоें рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдЪाрд░ों рдУрд░ рднрдХ्рддрдЧрдг рдЪुрдкрдЪाрдк рдмैрдаे рд╣ैं । рдмрд╣ुрдд рд╕े рдмाрд╣рд░ рдХे рдЖрджрдоी рдЙрди्рд╣ें рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпे рд╣ैं । рдХोрдИ рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдкाрд╕ рд╣ी рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдПрдХाрди्рдд рдоें рдмाрддрдЪीрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै

It was about five o'clock in the afternoon. The devotees were sitting quietly in the room. Many outsiders also were present. All sat in silence.

ржмেрж▓া рзлржЯা। рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг рж╕েржЗ ржжোрждрж▓াрж░ ржШрж░ে ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи। ржЪрждুрж░্ржжিржХে ржнржХ্рждেрж░া ржЪুржк ржХрж░িрзЯা ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи। рждржи্ржоржз্ржпে ржЕржиেржХржЧুрж▓ি ржмাрж╣িрж░েрж░ рж▓োржХ рждাঁрж╣াржХে ржжেржЦিрждে ржЖрж╕িрзЯাржЫেржи। ржХোржи ржХржеা ржиাржЗ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХुрд░्рддा рдкрд╣рдиेंрдЧे । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдиे рдХुрд░्рддा рдкрд╣рдиा рджिрдпा ।

M. was seated very near Sri Ramakrishna. Now and then they exchanged a word or two in a low voice. The Master wanted to put on his coat. M. helped him.

ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржХাржЫে ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи। рждাঁрж╣াрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржиিржнৃрждে ржПржХ-ржПржХржЯি ржХржеা рж╣ржЗрждেржЫে। ржаাржХুрж░ ржЬাржоা ржкрж░িржмেржи — ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржЬাржоা ржкрж░াржЗрзЯা ржжিрж▓েржи।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े) - рджेрдЦो, рдЕрдм рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди рдЖрджि рдоुрдЭे рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдкреЬрддा । рдЕрдЦрдг्рдб рдХा рдПрдХрджрдо рд╣ी рдмोрдз рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै । рдм्рд░рд╣्рдорджрд░्рд╢рди рдиिрд░рди्рддрд░ рд╣ी рдЪрд▓рддा рд░рд╣рддा рд╣ै । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЪुрдк рд╣ैं । рдХрдорд░ा рднी рдиिрд╕्рддрдм्рдз рд╣ै ।

MASTER (to M.): "You see, nowadays I don't need to meditate much. All at once I become aware of the Indivisible Brahman. Nowadays the vision of the Absolute is continuous with me.M. did not reply. The room was full of men, all silent.

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (ржоাрж╕্ржЯাрж░েрж░ ржк্рж░рждি) — ржжেржЦো, ржПржЦржи ржЖрж░ ржмрзЬ ржз্ржпাржи-ржЯ্ржпাржи ржХрж░рждে рж╣рзЯ ржиা। ржЕржЦржг্ржб ржПржХржмাрж░ে ржмোржз рж╣рзЯে ржпাрзЯ। ржПржЦржи ржХেржмрж▓ ржжрж░্рж╢ржи। ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржЪুржк ржХрж░িрзЯা ржЖржЫেржи। ржШрж░ржУ ржиিрж╕্рждржм্ржз।

рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрдирд╕े рдлिрд░ рдПрдХ рдмाрдд рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं ।

 Presently Sri Ramakrishna spoke. 

ржХিрзЯрзОржХ্рж╖ржг ржкрж░ে ржаাржХুрж░ рждাрж╣াржХে ржЖржмাрж░ ржПржХржЯি ржХржеা ржмрж▓িрждেржЫেржи।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдЕрдЪ्рдЫा, рдпे рд╕рдм рд▓ोрдЧ рдПрдХ рд╣ी рдЖрд╕рди рдЬрдоाрдХрд░ рдЪुрдкрдЪाрдк рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं рдФрд░ рдоुрдЭे рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं - рди рдмोрд▓рддे рд╣ैं, рди рдЧाрдиा рд╣ोрддा рд╣ै; рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдпे рдоुрдЭрдоें рдХ्рдпा рджेрдЦрддे рд╣ैं ?

MASTER: " Well, all these people are sitting here without uttering a word. Their eyes are fixed on me. They are neither talking nor singing. What do they see in me? "

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржЖржЪ্ржЫা, ржПрж░া ржпে рж╕ржм ржПржХাрж╕ржиে ржЪুржк ржХрж░ে ржмрж╕ে ржЖржЫে, ржЖрж░ ржЖржоাрзЯ ржжেржЦে — ржХржеা ржиাржЗ, ржЧাржи ржиাржЗ; ржПрждে ржХি ржжেржЦে?

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХ्рдпा рдпрд╣ рдЗंрдЧिрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╢рдХ्рддि рдЕрд╡рддीрд░्рдг рд╣ुрдИ рд╣ै ! рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЗрддрдиे рд▓ोрдЧों рдХा рдЖрдХрд░्рд╖рдг рд╣ै, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рднрдХ्рдд рд▓ोрдЧ рдЕрд╡ाрдХ् рд╣ोрдХрд░ рдЙрдирдХी рдУрд░ рдПрдХрдЯрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдиिрд╣ाрд░рддे рд░рд╣рддे рд╣ैं । 

рд╢्рд░ी рдо (рдоाрд╕्рдЯрд░) рдиे рдХрд╣ा, “рдорд╣ाрд░ाрдЬ, рдпे рд▓ोрдЧ рдЖрдкрдХी рдмाрдд рдмрд╣ुрдд рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╕ुрди рдЪुрдХे рд╣ैं । рдпे рд▓ोрдЧ рд╡рд╣ рдЪीрдЬ рджेрдЦрддे рд╣ैं рдЬो рдХрднी рдЗрди्рд╣ें рджेрдЦрдиे рдХो рдирд╣ीं рдоिрд▓ рд╕рдХрддी । рджेрдЦрддे рд╣ैं, рд╕рджा рд╣ी рдЖрдирди्рдж рдоें рдордЧ्рди рд░рд╣рдиेрд╡ाрд▓े, рдиिрд░рд╣ंрдХाрд░, рдмाрд▓рд╕्рд╡рднाрд╡, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдк्рд░ेрдо рдоें рдордЧ्рди рд░рд╣рдиेрд╡ाрд▓े рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдХो । рдЙрд╕ рджिрди рдЖрдк рдИрд╢ाрди рдоुрдЦрд░्рдЬी рдХे рдпрд╣ाँ рдЧрдпे рд╣ुрдП рдеे । рдЖрдк рдмाрд╣рд░ рдХे рдХрдорд░े рдоें рдЯрд╣рд▓ рд░рд╣े рдеे, рд╣рдо рд▓ोрдЧ рднी рдЧрдпे рд╣ुрдП рдеे । рдПрдХ рдиे рдоुрдЭрд╕े рдЖрдХрд░ рдХрд╣ा, 'рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХा рд╕рджाрдирди्рдж рдкुрд░ुрд╖ рд╣рдордиे рдХрднी рджेрдЦा рдирд╣ीं ।'

M. said to the Master: "Sir, they have already heard many things you have said. Now they are seeing what they can never see anywhere else — a man always blissful, of childlike nature, free from egotism, and intoxicated with divine love. The other day you were pacing the outer room of Ishan's house. We too were with you. A man came to me and said that he had never before seen such a happy person as you."

ржаাржХুрж░ ржХি ржЗржЩ্ржЧিржд ржмрж░িрждেржЫেржи ржпে, рж╕াржХ্рж╖াрзО ржИрж╢্ржмрж░েрж░ рж╢ржХ্рждি ржЕржмрждীрж░্ржг — рждাржЗ ржПржд рж▓োржХেрж░ ржЖржХрж░্рж╖ржг, рждাржЗ ржнржХ্рждেрж░া ржЕржмাржХ্‌ рж╣ржЗрзЯা рждাঁрж╣াрж░ ржжিржХে рждাржХাржЗрзЯা ржеাржХে! 

ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржЙржд্рждрж░ ржХрж░িрж▓েржи — ржЖржЬ্ржЮে, ржПрж░া рж╕ржм ржЖржкржиাрж░ ржХржеা ржЕржиেржХ ржЖржЧে рж╢ুржиেржЫে, ржЖрж░ ржжেржЦে — ржпা ржХржЦржиржУ ржУрж░া ржжেржЦрждে ржкাрзЯ ржиা — рж╕ржжাржиржи্ржж ржмাрж▓ржХрж╕্ржмржнাржм, ржиিрж░рж╣ংржХাрж░, ржИрж╢্ржмрж░েрж░ ржкেржоে ржоাрждোрзЯাрж░া! рж╕েржжিржи ржИрж╢াржи ржоুржЦুржЬ্ржЬেрж░ ржмাрзЬি ржЖржкржиি ржЧিржЫিрж▓েржи; рж╕েржЗ ржмাрж╣িрж░েрж░ ржШрж░ে ржкাрзЯржЪাрж░ি ржХржЪ্ржЫিрж▓েржи; ржЖржорж░াржУ ржЫিрж▓াржо, ржПржХржЬржи ржЖржкржиাржХে ржПрж╕ে ржмрж▓рж▓ে, ржПржоржи ‘рж╕ржжাржиржи্ржж ржкুрж░ুрж╖’ ржХোржеাржУ ржжেржЦি ржиাржЗ

рдоाрд╕्рдЯрд░ рдлिрд░ рдЪुрдк рд╣ो рд░рд╣े । рдХрдорд░ा рдлिрд░ рдиिрд╕्рддрдм्рдз рд╣ै । рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдзीрдоे рд╕्рд╡рд░ рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдлिрд░ рдХрд╣ा – рдЕрдЪ्рдЫा, рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХा рдХ्рдпा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ? рдХ्рдпा рдпрд╣ाँ рдХी рд╕рдм рдмाрддों рдХो рд╡рд╣ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рддा рд╣ै ?”

M. became silent. The room was still. A few minutes later Sri Ramakrishna spoke to M. in a whisper. MASTER: "Well, how is the doctor coming along? Does he now receive well the ideas of this place?"

ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржЖржмাрж░ ржЪুржк ржХрж░িрзЯা рж░рж╣িрж▓েржи। ржШрж░ ржЖржмাрж░ ржиিрж╕্рждржм্ржз! ржХিрзЯрзОржХাрж▓ ржкрж░ে ржаাржХুрж░ ржЖржмাрж░ ржоৃржжুрж╕্ржмрж░ে ржоাрж╕্ржЯাрж░ржХে ржХি ржмрж▓িрждেржЫেржи।рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржЖржЪ্ржЫা, ржбাржХ্рждাрж░েрж░ ржХিрж░ржХржо рж╣ржЪ্ржЫে? ржПржЦাржиржХাрж░ ржХржеা рж╕ржм ржХি ржмেрж╢ ржиিржЪ্ржЫে?

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдпрд╣ рдЕрдоोрдШ рдмीрдЬ рдХрд╣ाँ рдЬाрдпрдЧा ? рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рддрд░рдл рд╕े рдХрднी рди рдХрднी рдиिрдХрд▓ेрдЧा рд╣ी । рдЙрд╕ рджिрди рдХी рдПрдХ-рдПрдХ рдмाрдд рдкрд░ рд╣ँрд╕ी рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै ।

M: "How can an effective seed fail to sprout? It must germinate somehow or other. I feel like laughing when I remember what you said the other day."

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржП ржЕржоোржШ ржмীржЬ ржХোржеাрзЯ ржпাржмে, ржПржХржмাрж░ ржиা ржПржХржмাрж░ ржПржХржжিржХ ржжিрзЯে ржмেрж░োржмে। рж╕েржжিржиржХাрж░ ржПржХржЯা ржХржеাрзЯ рж╣াрж╕ি ржкাржЪ্ржЫে।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдХौрдирд╕ी рдмाрдд ?

MASTER: "What was that?"

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржХি ржХржеা?

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЖрдкрдиे рдЙрд╕ рджिрди рдХрд╣ा рдеा, рдпрджु рдорд▓्рд▓िрдХ рдпрд╣ рдирд╣ीं рд╕рдордЭ рд╕рдХрддा рдХि рдХिрд╕ рддрд░рдХाрд░ी рдоें рдирдордХ рдЕрдзिрдХ рд╣ै, рдХौрди рддрд░рдХाрд░ी рдХैрд╕ी рд╣ुрдИ । рд╡рд╣ рдЗрддрдиा рдЕрди्рдпрдордирд╕्рдХ рд░рд╣рддा рд╣ै ! рдЬрдм рдХोрдИ рдХрд╣ рджेрддा рд╣ै рдХि рдЕрдоुрдХ рд╡्рдпंрдЬрди рдоें рдирдордХ рдирд╣ीं рдкрдб़ा, рддрдм 'рдЖрдпँ рдЖрдпँ' рдХрд░рдХे рдХрд╣рддा рд╣ै, 'рд╣ाँ, рдаीрдХ рддो рд╣ै, рдирдордХ рдирд╣ीं рдкрдб़ा ।' рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХो рдпрд╣ рдмाрдд рдЖрдк рд╕ुрдиा рд░рд╣े рдеे । рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдеा рди, рдХि рд╡े рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЕрди्рдпрдордирд╕्рдХ рд╣ो рдЬाрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं । рдЖрдк рд╕рдордЭा рд░рд╣े рдеे рдХि рд╡े (рдпрджु рдорд▓्рд▓िрдХ) рд╡िрд╖рдп рдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░рдХे рдЕрди्рдпрдордирд╕्рдХ рд╣ोрддे рд╣ैं, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░рдХे рдирд╣ीं

M: "You said that Jadu Mallick was so absent-minded that while taking his meals he didn't know whether a particular dish was seasoned with salt or not. If anyone pointed out to him that a dish was not salted, he would say, in a surprised voice: 'Yes? Yes? I see it is not salted.' You told this to the doctor because he had said to you that he was always absent-minded. You meant that he became absent-minded thinking of worldly things and not because of contemplation of God."

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — рж╕েржжিржи ржмрж▓েржЫিрж▓েржи, ржпржжু ржорж▓্рж▓িржХেрж░ ржЦাржмাрж░ рж╕ржорзЯ ржХোржи্‌ ржм্ржпржЮ্ржЬржиে ржиুржи рж╣рзЯেржЫে, ржХোржи্‌ ржм্ржпржЮ্ржЬржиে рж╣рзЯржиি ржП ржмুржЭрждে ржкাрж░ে ржиা; ржПржд ржЕржи্ржпржоржирж╕্ржХ! ржХেржЙ ржпржжি ржмрж▓ে ржжেрзЯ ржП ржм্ржпржЮ্ржЬржиে ржиুржи рж╣рзЯ ржиাржЗ, рждржЦржи ржП্ржпাঁ ржП্ржпাঁ ржХрж░ে ржмрж▓ে, ‘ржиুржи рж╣рзЯ ржиাржЗ?’ ржбাржХ্рждাрж░ржХে ржПржЗ ржХржеাржЯি рж╢োржиাржЪ্ржЫিрж▓েржи। рждিржиি ржмрж▓ржЫিрж▓েржи ржХিржиা ржпে, ржЖржоি ржПржд ржЕржи্ржпржоржирж╕্ржХ, рж╣рзЯে ржпাржЗ। ржЖржкржиি ржмুржЭিрзЯে ржжিржЪ্ржЫিрж▓েржи ржпে, рж╕ে ржмিрж╖рзЯржЪিржи্рждা ржХрж░ে ржЕржи্ржпржоржирж╕্ржХ ржИрж╢্ржмрж░ржЪিржи্рждা ржХрж░ে ржирзЯ

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдХ्рдпा рдЗрди рдмाрддो рдХो рд╡рд╣ рди рд╕ोрдЪेрдЧा ?

MASTER: "Will he not pay attention to what I say?"

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржУржЧুрж▓ো ржХি ржнাржмржмে ржиা?

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рд╕ोрдЪेंрдЧे рдХ्рдпों рдирд╣ीं ? рдкрд░рди्рддु рдЙрди्рд╣ें рдмрд╣ुрдд рд╕े рдХाрдо рд░рд╣рддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рднूрд▓ рднी рдЬाрддे рд╣ैं । рдЖрдЬ рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХ्рдпा рд╣ी рдЕрдЪ्рдЫा рдХрд╣ा рдХि рд╕्рдд्рд░ी рдХो рдоाрддृрд░ूрдк рджेрдЦрдиा рддाрди्рдд्рд░िрдХों рдХी рдПрдХ рдЙрдкाрд╕рдиा рд╣ै

M: "Of course he will. But he forgets many of your instructions because of his numerous duties. Today, too, he made a nice remark when he said, 'To look on a woman as mother is a spiritual discipline of the Tantra.'"

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржнাржмржмেржи ржмржЗржХি। рждржмে ржиাржиা ржХাржЬ, ржЕржиেржХржХржеা ржнুрж▓ে ржпাрзЯ। ржЖржЬржХেржУ ржмেрж╢ ржмрж▓рж▓েржи, рждিржиি ржпржЦржи ржмрж▓рж▓েржи, ‘ржУ рждাржи্ржд্рж░িржХেрж░ ржЙржкাрж╕ржиা। — ржЬржиржиী рж░ржоржгী।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдоैंрдиे рдХ्рдпा рдХрд╣ा ?

MASTER: "What did I say to that? 

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЖрдкрдиे рдмैрд▓ोंрд╡ाрд▓े рднाрдЧрд╡рддी рдкрдг्рдбिрдд рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рдеी । (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╣ँрд╕рддे рд╣ैं) рдФрд░ рдЖрдкрдиे рдХрд╣ी рдеी рдЙрд╕ рд░ाрдЬा рдХी рдмाрдд, рдЬिрд╕рдиे рдХрд╣ा рдеा, 'рддुрдо рдкрд╣рд▓े рд╕рдордЭो ।' (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╣ँрд╕рддे рд╣ैं) "рдлिрд░ рдЖрдкрдиे рдЧीрддा рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рдеीрдЧीрддा рдХा рд╕ाрд░ рддрдд्рдд्рд╡ рд╣ै рдХाрдоिрдиी рдФрд░ рдХांрдЪрди рдХा рдд्рдпाрдЧ - рдХाрдоिрдиी рдФрд░ рдХांрдЪрди рдкрд░ рдЖрд╕рдХ्рддि рдХा рдд्рдпाрдЧ ।

рдЖрдкрдиे рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ा, 'рд╕ंрд╕ाрд░ी рд╣ोрдХрд░ рдХोрдИ рдХ्рдпा рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдЧा ?' рдпрд╣ рдмाрдд рд╢ाрдпрдж рд╡े рд╕рдордЭ рдирд╣ीं рд╕рдХे । рдЕрди्рдд рдоें ‘рдзाрд░ा-рдзाрд░ा’ рдХрд╣рдХрд░ рдмाрдд рдХो рджрдмा рдЧрдпे ।"

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рднрдХ्рддों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं, - рдкूрд░्рдг рдФрд░ рдордгीрди्рдж्рд░ рджोрдиों рдЙрдирдХे рдмाрд▓рдХ рднрдХ्рддों рдоें рд╕े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдордгीрди्рдж्рд░ рдХो рдкूрд░्рдг рд╕े рдоिрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рднेрдЬा

M: "You told him about that Bhagavata scholar who owned bullocks and ploughs. (The Master smiles.) Further, you told him about the king who said to the pundit of the Bhagavata, 'You had better understand it yourself first.' (The Master smiles.)
"Then you told him about the Gita, whose essence is the renunciation of 'woman and gold', renunciation of the attachment to 'woman and gold'. You said to him, 'How can a worldly man who has not renounced "woman and gold" teach others?' Perhaps he didn't understand the drift of your words. He changed the subject."
 Sri Ramakrishna was thinking about the welfare of his devotees. Purna and Manindra were two of his young devotees. He sent Manindra to talk to Purna.

ржоাрж╕্ржЯাрж░ — ржЖржкржиি ржмрж▓рж▓েржи, рж╣েрж▓ে ржЧрж░ুржУрзЯাрж▓া ржнাржЧржмржд ржкржг্ржбিрждেрж░ ржХржеা। (рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгেрж░ рж╣াрж╕্ржп) ржЖрж░ ржмрж▓рж▓েржи, рж╕েржЗ рж░াржЬাрж░ ржХржеা ржпে ржмрж▓েржЫিрж▓, ‘рждুржоি ржЖржЧে ржмোржЭ!’ (рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгেрж░ рж╣াрж╕্ржп)“ржЖрж░ ржмрж▓рж▓েржи, ржЧীрждাрж░ ржХржеা। ржЧীрждাрж░ рж╕াрж░ ржХржеা ржХাржоিржиী-ржХাржЮ্ржЪржиржд্ржпাржЧ, — ржХাржоিржиী-ржХাржЮ্ржЪржиে ржЖрж╕ржХ্рждি ржд্ржпাржЧ। ржбাржХ্рждাрж░ржХে ржЖржкржиি ржмрж▓рж▓েржи ржпে рж╕ংрж╕াрж░ী рж╣рзЯ (ржд্ржпাржЧী ржиা рж╣рзЯে) ржУ ржЖржмাрж░ ржХি рж╢িржХ্рж╖া ржжেржмে? рждাрждে рждিржиি ржмুржЭрждে ржмোржз рж╣рзЯ ржкাрж░েржи ржиাржЗ। рж╢েрж╖ে ‘ржзাрж░া’ ‘ржзাрж░া’ ржмрж▓ে ржЪাржкা ржжিрзЯে ржЧেрж▓েржи।”

ржаাржХুрж░ ржнржХ্рждেрж░ ржЬржи্ржп ржЪিржи্рждা ржХрж░িрждেржЫেржи; — ржкূрж░্ржг ржмাрж▓ржХ ржнржХ্ржд, рждাঁрж╣াрж░ ржЬржи্ржп। ржоржгীржи্ржж্рж░ржУ ржмাрж▓ржХ ржнржХ্ржд; ржаাржХুрж░ рждাঁрж╣াржХে ржкূрж░্ржгেрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржЖрж▓াржк ржХрж░িрждে ржкাржаাржЗрж▓েржи

(рем)

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

рд░ाрдзा рдФрд░ рдХृрд╖्рдг рдХा рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЕрднिрдк्рд░ाрдп :  рдиिрдд्рдп -рд▓ीрд▓ा 'рд╕рдм рдХुрдЫ рд╕ंрднрд╡ рд╣ै'

рж╢্рж░ী рж░াржзাржХৃрж╖্ржг рждржд্ржд্ржмেрж░ ржк্рж░рж╕ржЩ্ржЧে - 'рж╕ржмржЗ рж╕ржо্ржнржм' ржиিржд্ржпрж▓ীрж▓া

ЁЯХКЁЯП╣рд╕ंрдзि рдмेрд▓ा рдоें рдЖрдд्рдо-рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг (introspection-рдЕрди्рддрд░ाрд╡рд▓ोрдХрди ) рдХрд░ेंЁЯХКЁЯП╣ 

рд╕рди्рдз्рдпा рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдХрдорд░े рдоें рджीрдкрдХ рдЬрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै । рдХрдИ рднрдХ्рдд рдЬो рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпे рд╣ैं, рдЙрд╕ी рдХрдорд░े рдоें рдХुрдЫ рджूрд░ рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा рдорди рдЕрди्рддрд░्рдоुрдЦ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै, рдЗрд╕ рд╕рдордп рдмाрддрдЪीрдд рдмрди्рдж рд╣ै । рдХрдорд░े рдоें рдЬो рд▓ोрдЧ рд╣ैं, рд╡े рднी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдоौрди рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं

It was evening. A lamp was burning in Sri Ramakrishna's room. The devotees and visitors were sitting at a distance. The Master was introspective. Those in the room were also thinking of God and sat in silence.

рж╕ржи্ржз্ржпা рж╣ржЗрзЯা ржЧিрзЯাржЫে। ржаাржХুрж░ рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгেрж░ ржШрж░ে ржЖрж▓ো ржЬ্ржмрж▓িрждেржЫে। ржХрзЯেржХржЯি ржнржХ্ржд ржУ ржпাঁрж╣াрж░া ржаাржХুрж░ржХে ржжেржЦিрждে ржЖрж╕িрзЯাржЫেржи, рждাঁрж╣াрж░া рж╕েржЗ ржШрж░ে ржПржХржЯু ржжূрж░ে ржмрж╕িрзЯা ржЖржЫেржи। ржаাржХুрж░ ржЕржи্рждрж░্ржоুржЦ — ржХржеা ржХрж╣িрждেржЫেржи ржиা। ржШрж░েрж░ ржоржз্ржпে ржпাঁрж╣াрж░া ржЖржЫেржи, рждাঁрж╣াрж░াржУ ржИрж╢্ржмрж░ржХে ржЪিржи্рждা ржХрж░িрждে ржХрж░িрждে ржоৌржиাржмрж▓ржо্ржмржи ржХрж░িрзЯা ржЖржЫেржи

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣рдиिрдд्рдп-рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг, рдФрд░ рд▓ीрд▓ा-рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгЁЯХКЁЯП╣

[The metaphysical significance of Radha and Krishna.]

[рж░াржзা ржУ ржХৃрж╖্ржгেрж░ ржЖржзিржнৌрждিржХ рждাрзОржкрж░্ржп।] 

рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЕрдкрдиे рдПрдХ рдоिрдд्рд░ рдХो рд╕ाрде рд▓ेрдХрд░ рдЖрдпे । рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рдХрд╣ा, "рдпे рдоेрд░े рдоिрдд्рд░ рд╣ैं, рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдХрдИ рдЧ्рд░рди्рдеों рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рд╣ै । рдпे 'рдХिрд░рдгрдордпी' рд▓िрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं ।" рдХिрд░рдгрдордпी рдХे рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рдХे рдЖрд╕рди рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд╕ाрде рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ेंрдЧे

('рдХिрд░рдгрдордпी' рд▓ेрдЦрдХ рдеे- рд░ाрдЬрдХृрд╖्рдг рд░ाрдп।)   

ржХিрзЯрзОржХ্рж╖ржг ржкрж░ে ржирж░েржи্ржж্рж░ ржПржХржЯি ржмржи্ржзুржХে рж╕ржЩ্ржЧে ржХрж░িрзЯা ржЖржиিрж▓েржи। ржирж░েржи্ржж্рж░ ржмрж▓িрж▓েржи, ржЗржиি ржЖржоাрж░ ржмржи্ржзু, ржЗржиি ржХрзЯেржХржЦাржиি ржЧ্рж░ржи্рже рж░ржЪржиা ржХрж░িрзЯাржЫেржи, ржЗржиি ‘ржХিрж░ржг্ржорзЯী’ рж▓িржЦেржи। ‘ржХিрж░ржг্ржорзЯী’ рж▓েржЦржХ ржк্рж░ржгাржо ржХрж░িрзЯা ржЖрж╕ржи ржЧ্рж░рж╣ржг ржХрж░িрж▓েржи। ржаাржХুрж░েрж░ рж╕ржЩ্ржЧে ржХржеা ржХрж╣িржмেржи।

рдирд░ेрди्рдж्рд░ - рдЗрди्рд╣ोंрдиे рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рднी рд▓िрдЦा рд╣ै ।

ржирж░েржи্ржж্рж░ — ржЗржиি рж░াржзাржХৃрж╖্ржгেрж░ ржмিрж╖рзЯ рж▓িржЦেржЫেржи।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рд▓ेрдЦрдХ рд╕े) - рдХ्рдпों рдЬी, рдХ्рдпा рд▓िрдЦा рд╣ै ? рдЬрд░ा рдХрд╣ो рддो ।

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг (рж▓েржЦржХেрж░ ржк্рж░рждি) — ржХি рж▓িржЦেржЫো ржЧো, ржмрж▓ ржжেржЦি।

рд▓ेрдЦрдХ (рдХिрд░рдгрдордпी рдХे рд▓ेрдЦрдХ рд░ाрдЬрдХृрд╖्рдг рд░ाрдп)  - рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг рд╣ी рдкрд░рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ैं, рдУंрдХाрд░ рдХे рдмिрди्рджुрд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ैं । рдЙрд╕ी рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг - рдкрд░рдм्рд░рд╣्рдо рд╕े рдорд╣ाрд╡िрд╖्рдгु рдХी рд╕ृрд╖्рдЯि рд╣ुрдИ, рдорд╣ाрд╡िрд╖्рдгु рд╕े рдкुрд░ुрд╖ рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि, рд╢िрд╡ рдФрд░ рджुрд░्рдЧा рдХी

A few minutes afterwards Narendra entered the room with a friend, whom he introduced to the Master as an author. Sri Ramakrishna talked with him about the metaphysical significance of Radha and Krishna. The author said that Radha and Krishna were the Supreme Brahman. Vishnu, Siva, Durga, and the other deities had sprung from them.

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рд╡ाрд╣ ! рдирди्рдж рдШोрд╖ (рдХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд▓рдХ рдкिрддा) рдиे рдиिрдд्рдпрд░ाрдзा рдХो рджेрдЦा рдеा । рдк्рд░ेрдо-рд░ाрдзा рдиे рд╡ृрди्рджाрд╡рди рдоें рд▓ीрд▓ाрдПँ рдХी рдеीं, рдХाрдо-рд░ाрдзा рдЪрди्рдж्рд░ाрд╡рд▓ी рд╣ैं ।

MASTER: "That is good. There are different aspects of Radha. In Her seductive aspect (рдоोрд╣рдХ рдкрд╣рд▓ू) She was Chandravali. In Her aspect of love (рдк्рд░ेрдо рдХे рдкрд╣рд▓ू) She participated in Sri Krishna's lila at Vrindavan. Nanda Ghosh, Krishna's foster-father ( рдиंрджрдмाрдмा рдХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд▓рдХ- рдкिрддा), had the vision of the Eternal Radha.

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржмেрж╢! ржиিржд্ржпрж░াржзা ржиржи্ржж ржШোрж╖ ржжেржЦেржЫিрж▓েржи। ржк্рж░েржорж░াржзা ржмৃржи্ржжাржмржиে рж▓ীрж▓া ржХрж░েржЫিрж▓েржи, ржХাржорж░াржзা ржЪржи্ржж্рж░াржмрж▓ী।

 “рдХाрдо-рд░ाрдзा (seductive Radha) рдФрд░ рдк्рд░ेрдо-рд░ाрдзा (Radha of love)। рдФрд░ рднी рдмрдв़ рдЬाрдиे рдкрд░ рд╣ैं рдиिрдд्рдп-рд░ाрдзा (the Eternal Radha)  рдк्рдпाрдЬ рдХे рдЫिрд▓рдХे рдиिрдХाрд▓рддे рд░рд╣рдиे рдкрд░ рдкрд╣рд▓े рд▓ाрд▓ рдЫिрд▓рдХा рдиिрдХрд▓рддा рд╣ै, рдлिрд░ рдЬो рдЫिрд▓рдХे рдиिрдХрд▓рддे рд╣ैं рдЙрдирдоें рд▓рд▓ाрдИ рдиाрдо рдоाрдд्рд░ рдХी рд░рд╣рддी рд╣ै, рдлिрд░ рдмिрд▓рдХुрд▓ рд╕рдлेрдж рдЫिрд▓рдХे рдиिрдХрд▓рддे рд╣ैं । [рдмाрдж рдоें рдЖрдкрдХो рдХोрдИ рдФрд░ рдкрд░рдд рдирд╣ीं рдоिрд▓ेंрдЧी।] рдРрд╕ा рд╣ी рдиिрдд्рдп-рд░ाрдзा, рдкрд░рдо् рд░ाрдзा рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै - рд╡рд╣ाँ 'рдиेрддि рдиेрддि' рдХा рд╡िрдЪाрд░ рд░ुрдХ рдЬाрддा рд╣ै

"First is the seductive Radha, then the Radha of love. If you go farther, you will see the Eternal Radha. It is like taking off the layers of an onion one by one. First the red layers, then the pink, then the white. Afterwards you don't find any more layers. Such is the nature of the Eternal Radha, Radha the Absolute. There the discrimination following the process of 'Not this, not this' comes to an end.

“ржХাржорж░াржзা, ржк্рж░েржорж░াржзা। ржЖрж░ржУ ржПржЧিрзЯে ржЧেрж▓ে ржиিржд্ржпрж░াржзা। ржк্ржпাঁржЬ ржЫাрзЬিрзЯে ржЧেрж▓ে ржк্рж░ржержоে рж▓াрж▓ ржЦোрж╕া, рждাрж░ржкрж░ে ржИрж╕рзО рж▓াрж▓, рждাрж░ржкрж░ে рж╕াржжা, рждাрж░ржкрж░ে ржЖрж░ ржЦোрж╕া ржкাржУрзЯা ржпাрзЯ ржиা। ржУржЗржЯি ржиিржд্ржпрж░াржзাрж░ рж╕্ржмрж░ূржк — ржпেржЦাржиে ржиেрждি ржиেрждি ржмিржЪাрж░ ржмржи্ржз рж╣рзЯে ржпাрзЯ!

"рд░ाрдзा-рдХृрд╖्рдг рдХे рджो рдкрд╣рд▓ू рд╣ैं: рдиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рдФрд░ рд╕ाрдкेрдХ्рд╖। "рдиिрдд्рдп-рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг, рдФрд░ рд▓ीрд▓ा-рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг - рдЬैрд╕े рд╕ूрд░्рдп рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рдХिрд░рдгें । рдиिрдд्рдп рдХी рддुрд▓рдиा рд╕ूрд░्рдп рд╕े рдХी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै рдФрд░ рд▓ीрд▓ा рдХी, рд░рд╢्рдоिрдпों рд╕े

"There are two aspects of Radha-Krishna: the Absolute and the Relative. They are like the sun and its rays. The Absolute may be likened to the sun, and the Relative to the rays.

“ржиিржд্ржп рж░াржзাржХৃрж╖্ржг, ржЖрж░ рж▓ীрж▓া рж░াржзাржХৃрж╖্ржг। ржпেржоржи рж╕ূрж░্ржп ржЖрж░ рж░рж╢্ржоি। ржиিржд্ржп рж╕ূрж░্ржпেрж░ рж╕্ржмрж░ূржк, рж▓ীрж▓া рж░рж╢্ржоিрж░ рж╕্ржмрж░ূржк।

  [(30 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885 ), рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-129 ]

ЁЯХКЁЯП╣рдЬो рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╣ै (рд╡ृрди्рджाрд╡рди рдХे рдХृрд╖्рдг) рд╡рд╣ी рдирд╢्рд╡рд░ (рдж्рд╡ाрд░рдХाрдзीрд╢) рдмрдиा рд╣ै !ЁЯХКЁЯП╣ 

"рд╢ुрдж्рдз рднрдХ्рдд рдХрднी 'рдиिрдд्рдп' рдоें рд░рд╣рддा рд╣ै рдФрд░ рдХрднी 'рд▓ीрд▓ा' рдоें । рдЬिрдирдХी рдиिрдд्рдпрддा рд╣ै, рд▓ीрд▓ा рднी рдЙрди्рд╣ीं рдХी рд╣ै । рд╡े рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рд╣ैं - рджो рдпा рдЕрдиेрдХ рдирд╣ीं ।"

"A genuine bhakta dwells sometimes on the Absolute and sometimes on the Relative. Both the Absolute and the Relative belong to one and the same Reality. It is all one — neither two nor many."

“рж╢ুржж্ржзржнржХ্ржд ржХржЦржиржУ ржиিржд্ржпে ржеাржХে, ржХржЦржи рж▓ীрж▓াрзЯ। “ржпাঁрж░ржЗ ржиিржд্ржп рждাঁрж░ржЗ рж▓ীрж▓া। ржжুржЗ ржХিংржмা ржмрж╣ু ржирзЯ।”

рд▓ेрдЦрдХ - рдЬी, рд╡ृрди्рджाрд╡рди рдХे рдХृрд╖्рдг рдФрд░ рдордеुрд░ा рдХे рдХृрд╖्рдг, рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рджो рдХृрд╖्рдг рдХ्рдпों рдХрд╣े рдЬाрддे рд╣ैं ?

AUTHOR: "Sir, why do they speak of the 'Krishna of Vrindavan' and the 'Krishna of Mathura'?"3

рж▓েржЦржХ — ржЖржЬ্ржЮে, ‘ржмৃржи্ржжাржмржиেрж░ ржХৃрж╖্ржг’ ржЖрж░ ‘ржоржеুрж░াрж░ ржХৃрж╖্ржг’ ржмрж▓ে ржХেржи?

[^рд╡ृंрджाрд╡рди рдХे рдХृрд╖्рдг, рдПрдХ рдЪрд░рд╡ाрд╣ा рд▓рдб़рдХा рдХी рднूрдоिрдХा рдоें рдеे рдФрд░ рд╣рдоेрд╢ा рд░ाрдзा рдФрд░ рдЧोрдкिрдпों рд╕े рдЬुрдб़े рд░рд╣рддे рдеे।  рд▓ेрдХिрди рдордеुрд░ा рдФрд░ рдж्рд╡ाрд░рдХा рдХे рдХृрд╖्рдг, рд░ाрдЬा рдеे рдЙрдирдХा рдЧोрдкिрдпों рддрдеा рдЧ्рд╡ाрд▓ рдмाрд▓рдХों рд╕े рдХोрдИ  рд╕ंрдмрдж्рдз рдирд╣ीं рдеा। ^The Krishna of Vrindavan, where He was a cowherd boy, is always associated with Radha and the gopis; but the Krishna of Mathura and Dwaraka, where He was the king, is not associated with them.]

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рд╡рд╣ рдЧोрд╕्рд╡ाрдоिрдпों рдХा рдордд рд╣ै । рдкрд╢्рдЪिрдо рдХे рдкрдг्рдбिрдд рд▓ोрдЧ рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдХрд╣рддे । рдЙрдирдХे рдордд рдоें рдХृрд╖्рдг рдПрдХ рд╣ी рд╣ै, рд░ाрдзा рд╣ै рд╣ी рдирд╣ीं рдж्рд╡ाрд░рдХा рдХे рдХृрд╖्рдг рднी рд╡ैрд╕े рд╣ी рд╣ैं ।

MASTER: "That is the view of the goswamis. But the scholars of upper India think differently. According to these scholars there is only Krishna, and no Radha. The Krishna of Dwaraka is not associated with Radha."

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржУ ржЧোрж╕্ржмাржоীржжেрж░ ржоржд। ржкрж╢্ржЪিржоে ржкржг্ржбিрждেрж░া рждা ржмрж▓ে ржиা। рждাржжেрж░ ржХৃрж╖্ржг ржПржХ, рж░াржзা ржиাржЗ। ржж্ржмাрж░িржХাрж░ ржХৃрж╖্ржг ржУржЗрж░ржХржо

рд▓ेрдЦрдХ - рдЬी, рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг рд╣ी рдкрд░рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ैं ।

AUTHOR: "Sir, Radha and Krishna are themselves the Supreme Brahman."

рж▓েржЦржХ — ржЖржЬ্ржЮে, рж░াржзাржХৃрж╖্ржгржЗ ржкрж░ржм্рж░рж╣্ржо।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рд╡ाрд╣ ! рдкрд░рди्рддु рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдм рдХुрдЫ рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै । рд╡े рд╣ी рдиिрд░ाрдХाрд░ рд╣ैं рдФрд░ рд╡े рд╣ी рд╕ाрдХाрд░। рд╡े рд╣ी рд╕्рд╡рд░ाрдЯ् рд╣ैं рдФрд░ рд╡े рд╣ी рд╡िрд░ाрдЯ् । рд╡े рд╣ी рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ैं рдФрд░ рд╡े рд╣ी рд╢рдХ्рддि । “рдЙрдирдХी рдЗрддि рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддी - рдЙрдирдХा рдЕрди्рдд рдирд╣ीं рд╣ै, рдЙрдирдоें рд╕рдм рдХुрдЫ рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै...

MASTER: "That is good. But you must remember that everything is possible for God. He is formless, and again He assumes forms. He is the individual and He is the universe. He is Brahman and He is Sakti. There is no end to Him, no limit. Nothing is impossible for Him. 

рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржг — ржмেрж╢! ржХিржи্рждু рждাঁрждে рж╕ржм рж╕ржо্ржнржмে! рж╕েржЗ рждিржиিржЗ ржиিрж░াржХাрж░ рж╕াржХাрж░। рждিржиিржЗ рж╕্ржмрж░াржЯ ржмিрж░াржЯ! рждিржиিржЗ ржм্рж░рж╣্ржо, рждিржиিржЗ рж╢ржХ্рждি! “рждাঁрж░ ржЗрждি ржиাржЗ, — рж╢েрж╖ ржиাржЗ; рждাঁрждে рж╕ржм рж╕ржо্ржнржмে। 

рдЪीрд▓ рдпा рдЧीрдз рдЪाрд╣े рдЬिрддрдиा рдКрдкрд░ рдЪрдв़े, рдкрд░ рдЖрдХाрд╢ рдХो рдЙрд╕рдХी рдкीрда рдХрднी рдЫू рдирд╣ीं рд╕рдХрддी । рдЕрдЧрд░ рдкूрдЫो рдХि рдм्рд░рд╣्рдо рдХैрд╕ा рд╣ै, рддो рдпрд╣ рдХрд╣ा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा । рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ोрдиे рдкрд░ рднी рдоुрдЦ рд╕े рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдЬाрддा । рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдкूрдЫे рдХि рдШी рдХैрд╕ा рд╣ै, рддो рдЗрд╕рдХा рдЙрдд्рддрд░ рд╣ै рдХि рдШी рдШी рдХे рд╕рджृрд╢ рд╣ी рд╣ै । рдм्рд░рд╣्рдо рдХी рдЙрдкрдоा рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ी рд╣ै, рдФрд░ рдХोрдИ рдЙрдкрдоा рдирд╣ीं

No matter how high the kites and vultures soar, they can never strike against the ceiling of the sky. If you ask me what Brahman is like, all I can say is that It cannot be described in words. Even when one has realized Brahman, one cannot describe It. If someone asks you what ghee is like, your answer will be, 'Ghee is like ghee.' The only analogy for Brahman is Brahman. Nothing exists besides It."

ржЪিрж▓-рж╢ржХুржиি ржпржд ржЙржкрж░ে ржЙржаুржХ ржиা ржХেржи, ржЖржХাрж╢ ржЧাрзЯে ржаেржХে ржиাржпржжি ржЬিржЬ্ржЮাрж╕া ржХрж░ ржм্рж░рж╣্ржо ржХেржоржи — рждা ржмрж▓া ржпাрзЯ ржиা। рж╕াржХ্рж╖াрзОржХাрж░ рж╣рж▓েржУ ржоুржЦে ржмрж▓া ржпাрзЯ ржиা। ржпржжি ржЬিржЬ্ржЮাрж╕া ржХেржЙ ржХрж░ে, ржХেржоржи ржШি? рждাрж░ ржЙржд্рждрж░, — ржХেржоржи ржШি, ржиা ржпেржоржи ржШি। ржм্рж░рж╣্ржоেрж░ ржЙржкржоা ржм্рж░рж╣্ржо। ржЖрж░ ржХিржЫুржЗ ржиাржЗ।”

=========

рдЖрдзिрднौрддिрдХ, рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рддрдеा рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ - 1

--рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдкрд╢ुрдУं рдХे рд▓िрдП  рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп, рдЕрд░्рде рдФрд░ рдк्рд░ेрд░рдгा рдЖрд╣ाрд░, рдиिрдж्рд░ा, рднрдп (рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा / рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा) рдФрд░ рдоैрдеुрди (рд╡ंрд╢рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХрд░рдиा рдпा рд╕ंрддрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиा)  рдпे рдЪाрд░ рдШрдЯрдХ (factor) рд╣ी рд╣ोрддे рд╣ैं।  рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░ाрдпः рд╣рд░ рдордиुрд╖्рдп рдХा рдЬीрд╡рди рднी  рдЗрди्рд╣ीं рдЪाрд░ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рд╕рди्рддुрд╖्рдЯि рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдоें рд╕ंрд▓рдЧ्рди рд░рд╣ा рдХрд░рддा рд╣ै । рдЗрд╕े рдЖрдзिрднौрддिрдХ рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं । рдЕрд░्рдеाрдд् рд╢ुрдж्рдзрддः рдЗрди्рдж्рд░िрдп-рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं рд╕े рдЬुреЬे рднौрддिрдХ рдЕрдиुрднрд╡ों рдФрд░ рднोрдЧों рдХी рддृрдк्рддि рдХрд░рддे рд░рд╣рдиा ।

     рдХिрди्рддु рдЬрдм рдХिрд╕ी рдордиुрд╖्рдп рдХी рднाрд╡рдиाрдд्рдордХ рдЕрдиुрднूрддि рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╡िрдЪाрд░ рдпा рдХрд▓्рдкрдиा рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рддрдм  рд╡рд╣ рдЬाрдиे-рдЕрдирдЬाрдиे рдХुрдЫ рдЕрдоूрд░्рдд рдзाрд░рдгाрдУं рдХो ,рдЙрдирдХी рд╕рдд्рдпрддा рдФрд░ рдФрдЪिрдд्рдп рдкрд░ рдк्рд░рд╢्рди рддрдХ рди рдЙрдаाрддे рд╣ुрдП рдпूँ рд╣ी рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै; рдФрд░ рдЙрдирдХे рддाрд░рддрдо्рдп рдоें рдкूрд░्рд╡ोрдХ्рдд рдЪाрд░ рдХाрд░рдХों (рдЖрд╣ाрд░, рдиिрдж्рд░ा, рднрдп рдФрд░ рд╕ंрддрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиा) рдХो рд╕рдоाрдпोрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рддा рд╣ै ।  рдЗрди рдЕрдоूрд░्рдд рдзाрд░рдгाрдУं рдоें рд╕े рджो - ’рдкрд░िрд╡ाрд░’ рдФрд░ ’рд╕рдоाрдЬ’  рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдоुрдЦ्рдп рд╣ैं।   рдлिрд░ рдЙрдирдХे рд╣ी рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рднाрд╖ा, рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рдФрд░ рд░ीрддि-рд░िрд╡ाрдЬ рдЬिрд╕े ’рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा’ рднी рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдЕрдкрдиा рдЖрдХाрд░-рдк्рд░рдХाрд░ рддрдп рдХрд░рддी рд╣ै ।рдЗрд╕рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् ’рд╡्рдпрдХ्рддि’ рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рджो рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рд╕े рддाрд▓рдоेрд▓ рдмैрдаाрдиा рд╣ोрддा рд╣ै-  - рдкрд╣рд▓ा рд╣ै рд╕्рд╡рдпं рдХे рд▓िрдП рдЖрд╣ाрд░, рдиिрдж्рд░ा рддрдеा рднрдп (рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा / рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा) рд╕े рдЬुреЬी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рдоें рдЕрдзिрдХрддрдо рд╕ंрддोрд╖ рдкाрдиा। рдФрд░ рджूрд╕рд░ा рд╣ै рдкрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕рди्рджрд░्рдн рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрдХрд░ - рдЗрди्рд╣ीं рдХा рдЖрд╣ाрд░ (рдЕрди्рди, рднोрдЬрди) рдиिрдж्рд░ा рдФрд░ рднрдпрдЬрдиिрдд (рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा -рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा) рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдПँ рдкूрд░्рдг рдХрд░рдиे рдоें рдк्рд░ाрдпः рд╡्рдпрдХ्рддि рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХे рдмीрдЪ рд╕ाрдордЮ्рдЬрд╕्рдп рдмрдиाрдиा। рд╕्рд╡рдпं рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЕрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдУрд░ рдз्рдпाрди рджेрдиा -рд▓рдЧрднрдЧ рдЖрд╕ाрди рд╣ोрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╕рднी рдХे рд╣िрдд рд╕рдоाрди рдФрд░ рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдкूрд░рдХ рд╣ोрддे рд╣ैं । рдЬैрд╕े рдЦेрддी рдХрд░рдиा рдпा ’рдШрд░’ рдмрдиाрдиा, рдкрд╢ु-рдкाрд▓рди рдЖрджि । рд╣ाँ рдЕрди्рди (рднोрдЬрди) рдХी рдХрдоी рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдпा  рд╕рдоूрд╣ों рдХे рдмीрдЪ рд╡ैрдордирд╕्рдп рдФрд░ рд╢рдд्рд░ुрддा рдкрдирдк рд╕рдХрддी рд╣ै।  

      рдХिрди्рддु рдХाрдо-рднाрд╡рдиा рдХी рддुрд╖्рдЯि рдоें рдЕрд░्рдеाрдд рд╕ंрддрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे (рдпा рд╡ंрд╢рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХрд░рдиे) рдХी рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХो рддृрдк्рдд рдХрд░рдиे рдоें рдж्рд╡рди्рдж्рд╡ рдпा рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдПрдХ рд╕्рдеाрдпी рд╕्рдеिрддि рд╣ै । рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖िрдпों рдоें рдоाрджा рдкрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ рдкाрдиे рдХे рд▓िрдП рдирд░ рдХा рджूрд╕рд░े рдирд░ рд╕े рд╢рдХ्рддि-рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рд╣ी рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдХрд╕ौрдЯी рд╣ोрддा рд╣ै, рдЗрд╕े рддрдп рдХрд░рдиे рд╕े ’рдж्рд╡рди्рдж्рд╡’ рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рджूрд░ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै । рдХिрди्рддु рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖िрдпों рдХा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдПрдХ рддाрдд्рдХाрд▓िрдХ рд╕्рдеिрддि рд╣ोрддा рд╣ै, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдкрд╢ुрдУं рдХी рдЬीрд╡рди-рдЪрд░्рдпा рдоें рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рд╡िрд░ोрдзाрднाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рдХрд░рддे ।

 >> рдХाрдо-рднाрд╡рдиा рд╕े рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ (рдЕрд╢рд░ीрд░ी) рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн : рдХिрди्рддु рдордиुрд╖्рдп рдХा рдЖрдзिрднौрддिрдХ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ 'рдХाрдо-рднाрд╡рдиा’ рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै । рдпा рддो рдордиुрд╖्рдп рдЗрддрдиा рджुрд░्рдмрд▓ рдЕрдерд╡ा рд╡ृрдж्рдз рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЙрд╕рдХी рдХाрдо-рднाрд╡рдиा рдмрд╣ुрдд рдХ्рд╖ीрдг рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै, рдпा рдЙрд╕рдХी рдмुрдж्рдзि рдЗрддрдиी рдкрд░िрдкрдХ्рд╡ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдХाрдо-рднाрд╡рдиा рдХी рддुрд╖्рдЯि рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рд╕рдоुрдЪिрдд рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдиिрд░्рдоिрдд рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै, рддाрдХि рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЗрд╕рд╕े рдЕрдиाрд╡рд╢्рдпрдХ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рди рдкैрджा рд╣ो । рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े ’рд╡िрд╡ाрд╣’ рдиाрдордХ рд╕ंрд╕्рдеा рдХा рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ । рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि 'рд╡िрд╡ाрд╣ ' рдПрдХ рдУрд░ рдЬрд╣ाँ рдПрдХ ’рд╡िрдЪाрд░’ рд╣ै, рд╡рд╣ीं рджूрд╕рд░ी рдУрд░ ’рд╡рд░्рдг’, ’рдХुрд▓’, рдпा ’рд╡ंрд╢’ рдХी рд╢ुрдж्рдзрддा рдХो рдирд╖्рдЯ рди рд╣ोрдиे рджेрдиा рднी рдЗрд╕ рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдк्рд░ेрд░рдХ рддрдд्рд╡ рд╣ै । рдЕрддрдПрд╡ рдЕрдкрд░िрд╡ाрд░ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рддाрдиेрдмाрдиे рдХो рдкुрд╖्рдЯ рдХрд░рдиे рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднी ’рд╡िрд╡ाрд╣’ рдХी рдЕрдкрдиी рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЙрдкрдпोрдЧिрддा рдФрд░ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рд╡ंрд╢-рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рд╡िрд╡ाрд╣ рдХрд░рдиे рд╕े рдкрд░िрд╡ाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдЕрдзिрдХ рд╕рд╢рдХ्рдд рдФрд░ рд╕ुрд╕्рдеिрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рддрдеाрдкि рдмрд╣ुрдд рдеोреЬे рд╕े рдпुрд╡ा рд╣ी -25 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдЗрддрдиे рдкрд░िрдкрдХ्рд╡ (рдЪрд░िрдд्рд░рд╡ाрди) рдмрди рдкाрддे рд╣ैं рдХि рдЕрдкрдиे рдХाрдо-рдЙрдкрднोрдЧ рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХो рдХेрд╡рд▓ рд╕ंрддрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдХрд░्рддрд╡्рдп, рджाрдпिрдд्рд╡ рдпा рдЕрдзिрдХाрд░ рддрдХ рдорд░्рдпाрджिрдд рд░рдЦ рд╕рдХें । рдЗрд╕рдХे рджो рдХाрд░рдг рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं : рдкрд╣рд▓ा рдпрд╣ рдХि рдк्рд░рдХृрддि рдиे рд╣ी рдХाрдо-рднाрд╡рдиा рдХो рдк्рд░ाрдгिрдоाрдд्рд░ рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдиिрдпोрдЬिрдд рдХрд░ рд░рдЦी рд╣ै рдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░ाрдгी рдХो рдпा рджेрд╣рдзाрд░ी рдХो рд╣ी рдЗрд╕ рдХाрд░्рдп рдоें рдЪрд░рдо рд╕ुрдЦ рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै । рдпрдж्рдпрдкि рдХोрдИ рднी рдк्рд░ाрдгी, рдЪाрд╣े  рд╡рд╣ рдирд░ (male-рдкुрд░ुрд╖)рд╣ो рдпा рдоाрджा (female -рд╕्рдд्рд░ी) рд╢ाрдпрдж рд╣ी рдЬाрдирддा рд╣ो рдХि рдХाрдо-рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╣ी рд╡ंрд╢-рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдХाрд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै, рдлिрд░ рднी рд╡рд╣ рдЗрд╕рдХे рдЪрд░рдо рд╕ुрдЦ рдХे рдЖрдХрд░्рд╖рдг рд╕े рд╡рд╢ीрднूрдд рд╣ुрдЖ, рдЪिрдд्рдд (рдЗрди्рдж्рд░िрдп-рдЙрдд्рддेрдЬрдиा рдХे рдЖрд╡ेрд╢ рд╕े рд▓ुрдм्рдз рдЪिрдд्рдд) рдЗрд╕ рднाрд╡рдиा рдХो рдХрдаिрдиाрдИ рд╕े рд╣ी рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдоें рд░рдЦ рдкाрддा рд╣ै । рдЖрд╣ाрд░, рдиिрдж्рд░ा, рддрдеा рднрдп (рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा)  рдХी рддрд░рд╣ рд╡ंрд╢рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХी рдЕрдЪेрддрди рдХाрдордиा рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЪेрддрди рдорди рдХे рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдХाрдо-рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рд╕ंрд▓рдЧ्рди рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрдз्рдп рдХрд░рддी рд╣ै । рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣рдо рджेрдЦрддे рд╣ैं рдХि рдЖрд╣ाрд░, рдиिрдж्рд░ा рддрдеा рднрдп (рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी рд╕рдоाрдк्рддि) рд╕े рднी рдХрд╣ीं рдмреЭрдХрд░ ’рдХाрдо’  рдПрдХ рдРрд╕ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдордиुрд╖्рдп рдХे рдЕрдЪेрддрди рдорди рд╕े (unconscious mind) рдЕрдд्рдпрди्рдд рдЧрд╣рд░ा рд╕ंрдмंрдз рд╣ै ’рдзрд░्рдо’ рдФрд░ рдЕрд░्рде’, рдХे рдмाрдж ’рдХाрдо’ рд╡рд╣ рддीрд╕рд░ा рд╕ोрдкाрди рд╣ै рдЬिрд╕ рдкрд░ рдордиुрд╖्рдп рдЕрдиंрддрдХाрд▓ рддрдХ рд░ुрдХे рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж ’рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै?’  рдЗрд╕рдХा рдЕрдиुрдоाрди рди рд╣ोрдиे рд╕े рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдЙрд╕ рддрдеाрдХрдеिрдд  рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж (рдЬिрд╕े рдЙрд╕рдиे рд╕्рд╡рдпं рдкрд░ рдШрдЯिрдд рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдХрднी рдирд╣ीं рджेрдЦा рд╣ोрддा, рдФрд░  рдЬिрд╕рдХी рди рд╢ाрдпрдж рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╣ी рд╣ै), рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рд░ूрдк рдоें рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдмрдиे рд░рд╣рдиे рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдпा рдЖрд╢ा рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै। рдФрд░ рдЬрдм рд╕्рд╡рдк्рди рдоें рдпा рд╕्рд╡рдк्рди рдЬैрд╕ी рдХिрди्рд╣ीं рдЬाрдЧृрдд рд╕्рдеिрддिрдпों рдоें, рдЙрди рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рд╕े ’рд╕ंрдкрд░्рдХ’ рд╣ुрдЖ рд╕ा рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬिрдирдХी рдоृрдд्рдпु рд╡рд╣ рджेрдЦ рдЪुрдХा рд╣ोрддा рд╣ै; рддो рд╡рд╣ рд╕ोрдЪрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдЗрди्рдж्рд░िрдпрдЧोрдЪрд░ рднौрддिрдХ рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╕े рдкрд░े рднी рдХोрдИ ’рд▓ोрдХ’ рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ै/ рд╣ैं, рдЬрд╣ाँ рдордиुрд╖्рдп рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै ।

         рдИрдЬिрдк्рдЯ рдХी ’рдордоी’-рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоें рдордиुрд╖्рдп рдХो рдХेрд╡рд▓ рднौрддिрдХ рд╢рд░ीрд░ рдоाрдд्рд░ рд╕рдордЭрддे рдеे, рдФрд░ рдЬрдм рддрдХ рджेрд╣ ’рд╣ै’ рд╡рд╣ рднी ’рд╣ै’, рдЗрд╕ рднाрд╡рдиा рд╕े рд╣ी рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрдХрд░ рд╣ी рдпрдж्рдпрдкि рдордиुрд╖्рдп рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рд╡े рдЙрд╕рдХे рд╢рд░ीрд░ рдХो рд╡िрднिрди्рди рдкрджाрд░्рдеों  рд╕े ’рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд’ рдХрд░ рднूрдоि рдоें рдЧрд╣рд░ाрдИ рдоें рджрдмा рднी рджेрддे рдеे।  рдХिрди्рддु рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рдЙрд╕ ’рдХрдХ्рд╖’ рдоें рдЙрд╕рдХे рд░ोрдЬ рдХाрдо рдоें рдЖрдиेрд╡ाрд▓ी рдЕрдиेрдХ рд╡рд╕्рддुрдПँ, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХी рд╡िрд▓ाрд╕ рдХी рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдФрд░ рджाрд╕-рджाрд╕ी рдЖрджि рдХो рднी рд╕ाрде рд░рдЦ рджेрддे рдеे । рд╕рднी рд╕ेрдоेрдЯिрдХ рдзрд░्рдо рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпाँ (рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ ) рдЬो рдЗрд╕  рд╕ाрдХाрд░ рднौрддिрдХ рд╢рд░ीрд░ рдХो рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдХी рдЖрдд्рдоा рдоाрдирддे рд╣ैं, рдоृрддрдХ рдХे рд╢рд░ीрд░ рдХो рднूрдоि рдоें рджреЮрдиा рджेрддे рд╣ैं।  рдФрд░ рдЖрд╢ा рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि ’рдбे рдСреЮ рдЬрдЬ्рдоेрди्рдЯ’ рдпा ’реШрдпाрдордд’ рдХे рджिрди -рдЕрд░्рдеाрдд  ’рд╕ंрд╕ाрд░’ рдХे рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрдиे рдХे рджिрди рдЙрдирдХा рдкैреЪрдо्рдмрд░ рдФрд░ рдЙрдирдХा ’рдИрд╢्рд╡рд░’ рдЙрдирдХे рдЕрдЪ्рдЫे рдХрд░्рдоों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЕрдиंрдд рдХाрд▓ рддрдХ рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рд░्рдЧ (рдкैрд░ाрдбॉрдЗреЫ рдпा рдЬрди्рдирдд) рдмрдЦ्рд╢ेрдЧा рдпा рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдирд░्рдХ  (рдЗрдЯрд░्рдирд▓ рд╣ेрд▓ ) рдоें рднेрдЬ рджेрдЧा рдЬрд╣ाँ рд╡े рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рд╕ुрдЦों рдХा (72 рд╣ूрд░ों рдФрд░ рд╢рд░ाрдм рдХी рдирджी рдХा) рдЙрдкрднोрдЧ рдХрд░ेंрдЧे рдпा  рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рдХрд╖्рдЯों рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░ेंрдЧे । рдРрд╕े рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдпा  рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдЕрдиुрдпाрдпी рдЕрдкрдиे рдоृрддрдХ рд╕ंрдмंрдзिрдпों рдХे рдХрдм्рд░ ( рдореЫाрд░ рдпा рдЧ्рд░ेрд╡) рдкрд░ рдиिрд░ंрддрд░ рдк्рд░ाрд░्рдердиाрдПँ рдХрд░рддे рд░рд╣рддे рд╣ैं рдЬो рдпा рддो рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдпा рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рднौрддिрдХ / рд╕ाँрд╕ाрд░िрдХ рд▓рдХ्рд╖्рдпों рдХाрдордиाрдУं рдХे рдз्рдпेрдп рд╕े  рдЙрди्рд╣ें  рдлिрд░ рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं । рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЙрди рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों (рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों) рдХो рдоाрдирдиेрд╡ाрд▓े рдЙрди рдоृрддрдХों рдХो ’рд╕्рдкिрд░िрдЯ’ рдпा рдХोрдИ рдФрд░ рдиाрдо рджेрдХрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЙрдирдХा рд╕्рдеाрдпिрдд्рд╡ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं ।    

     рдЬिрди рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдоें рдордиुрд╖्рдп рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рдЙрд╕рдХे рд╢рд░ीрд░ рдХो рдЬрд▓ा рджेрдиे рдХा, рдпा рдЬрд▓ рдоें рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдЪрд▓рди рдеा / рд╣ै, рд╡े рдордиुрд╖्рдп рдХी рдЖрдд्рдоा рдХो рдиिрд░ाрдХाрд░ рдФрд░ рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рдоाрдирддे рд╣ैं। рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдоृрдд्рдпु рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЙрд╕ рдоृрддрдХ рдХी рдЖрдд्рдоा рдЕрдкрдиे рдЕрдЪ्рдЫे рдмुрд░े рдХрд░्рдоों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдирдП рд╢рд░ीрд░ рдзाрд░рдг рдХрд░рддी рд╣ुрдИ рдкрд░рдо рддрдд्рд╡ рд╕े рдПрдХीрднूрдд рд╣ोрдХрд░ рдЕंрддрддः рд╢ाрд╢्рд╡рдд рд╢ाрди्рддि рдХी рднाрдЧी рд╣ोрдЧी। рд╕рдиाрддрди рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рд╕े рднिрди्рди рдоाрди्рдпрддाрдПँ рд░рдЦрдиेрд╡ाрд▓ी рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпाँ рдЬैрд╕े рдЬैрди рдпा рдмौрдж्рдз рднी рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдоाрдирддे рд╣ैं рдлिрд░ рд╡рд╣ рддीрд░्рдердЩ्рдХрд░ рд╣ो рдпा рдмुрдж्рдз । рдЙрди्рд╣ें ’рднрдЧрд╡ाрди्’ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдпोрдЬрди рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ैं । 

      рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рдЬो рдХोрдИ рднी рдордиुрд╖्рдп рдЖрд╕्рддिрдХ рд╣ै, рдЕрд░्рдеाрдд рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рднी рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рд░ूрдк рдоें ’рдордиुрд╖्рдп’ рдХे ’рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡’ рдоें рдмрдиे рд░рд╣рдиे рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рдХो рд╕рдд्рдп рдоाрдирддे рд╣ैं рд╡े ’рдЕрд╢рд░ीрд░ी’ рдЕрд░्рдеाрдд рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рдЙрд╕рдХे ’рд▓ोрдХ’ рдХो рднी рд╕рдд्рдп рдоाрдирддे рд╣ैं । рдЬो рд╢ुрдж्рдзрддः рдиाрд╕्рддिрдХ рд╣ैं рдФрд░ рдЕрдиुрдоाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдЗрд╕ рд╢рд░ीрд░ рдХे рдирд╖्рдЯ рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╕рдм рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рдХिрди्рддु рд╡े рднी рдоृрдд्рдпु рд╕े рдбрд░рддे рд╣ैं рдЗрд╕рд╕े рдпрд╣ी рд╕ंрдХेрдд рдоिрд▓рддा рд╣ै рдХि рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे-рдЖрдкрдХे рд╢рд░ीрд░-рдоाрдд्рд░ рд╣ोрдиे рдХी рдзाрд░рдгा рдкрд░ рдкूрд░ा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ै । рд╡े рдЪाрд╣े рдХिрддрдиा рднी рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░ें рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рднी рдЬो рд╣ोрдиा рд╕рдд्рдп рд╣ै рдЙрд╕рд╕े рд╡े рдмрдЪ рдирд╣ीं рд╕рдХрддे । 'It is such a 'truth' which is governed by the subtle but extremely powerful 'entities' of nature.' рд╡рд╣ ’рд╕рдд्рдпрддा’ рд╣ै рдЬिрд╕े рдк्рд░рдХृрддि рдХी рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдХिрди्рддु рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी ’рд╕рдд्рддाрдПँ’ рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं । рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬैрд╕े рдЖрдХाрд╢, рдЕрдЧ्рдиि, рд╡ाрдпु, рдЬрд▓ рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдПрдХ рдУрд░ рднौрддिрдХ рд░ूрдк рдоें рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ैं, рд╡ैрд╕े рд╣ी рдЙрдирдХी ’рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ’ рд╕рдд्рддा рднी рд╣ै рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдФрд░ рдЬрдЧрдд् рдХे рдЬीрд╡рди рдХो рд╕ुрд╢्рдЪिрдд рдФрд░ рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं ।

 рдпрд╣ рдХेрд╡рд▓ рдЕрдиुрдоाрди рдирд╣ीं рд╣ै рдмрд▓्рдХि рдЗрд╕ рдзाрд░рдгा рдХा рд╕рдоृрдж्рдз рд░ूрдк рд╣ै рдХि рд╕ृрд╖्рдЯि рдХो рдмрдиाрдиे, рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиे, рдФрд░ рд╕ंрд╣ाрд░ (рдЕрд░्рдеाрдд् рдкुрдиः рдЕрдкрдиे рднीрддрд░ рд╕ंрдХुрдЪрди) рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдПрдХ рд╣ी рдкрд░рдо рд╕рдд्рддा (рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг) рд╡िрднिрди्рди рд░ूрдкों рдоें рд╡िрд╡िрдз рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдЗрд╕ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХो рдкूрд░्рдг рдХрд░рддी рд╣ै । рд╕рдиाрддрди / рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдЗрди рд╢рдХ्рддिрдпों рдХो рдЬो рдЪेрддрди, рдк्рд░ाрдгрдпुрдХ्рдд рд╡िрд░ाрдЯ рд╕рдд्рддाрдПँ рд╣ैं, ’рдЕрдзिрджेрд╡рддा’ рдпा 'рдЕрдзिрджेрд╡ी' # рдХрд╣рддा рд╣ै । рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рд╕ोрдо, рд╡рд░ुрдг, рдпрдо, рдЖрджिрдд्рдп, рдЖрджि рднी ’рдЕрдзिрджेрд╡рддा’ рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХा рдЕрдкрдиा рдХाрд░्рдпрдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдФрд░ рдЕрдкрдиी рднूрдоिрдХा рд╣ै। [#рдЕрдзिрджेрд╡рддा рдпा рдЕрдзिрджेрд╡ी рдРрд╕े рджेрд╡рддा рдпा рджेрд╡ी рдХो рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдЬो рдХिрд╕ी рд╕्рдеाрди, рдкрд░िрд╡ाрд░, рдЧाँрд╡, рд╢рд╣рд░, рд╡्рдпрдХ्рддि, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдпा рдЕрди्рдп рдЪीрдЬ़ рдХा рд░рдХ्рд╖рдХ рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рдоाрди्рдпрддा рд░рдЦрддा рд╣ो। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдоें рдЬ्рдЮाрди рдХी рдЕрдзिрджेрд╡ी рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рд╣ैं। рдЧाँрд╡ों рдХे рдЕрдзिрджेрд╡ों рдХो 'рдЧ्рд░ाрдо рджेрд╡рддा' рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХे рдЕрдзिрджेрд╡ों рдХो 'рдХुрд▓рджेрд╡рддा' (рдм्рд░рд╣्рдо рдмाрдмा) рдФрд░ рдЕрдзिрджेрд╡ी рдХो рдХुрд▓рджेрд╡ी (рдмрди्рджी рдордИрдпा-рдоाँ рдмिंрдз्рдпрд╡ाрд╕िрдиी рджेрд╡ी) 'рдЗрд╖्рдЯрджेрд╡рддा' рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдХिрд╕ी рдк्рд░ाрди्рдд рдпा рд╕рдоुрджाрдп рдХे рджेрд╡рддा рдХो 'рд▓ोрдХрджेрд╡рддा' рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें рдЕрдзिрджेрд╡рддा рдпा рдЕрдзिрджेрд╡ी рдХो 'рдЯ्рдпूрдЯेрд▓рд░ी' (tutelary angel) рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдк्рд░ाрдЪीрди рд░ोрдо рдХी рд╕рдн्рдпрддा рдоें рднी  рдЕрдзिрджेрд╡ рд╣ुрдЖ рдХрд░рддे рдеे। рдорд╕рд▓рди рд▓ाрдиूрд╡िрдпрдо (Lanuvium) рд╢рд╣рд░ рдХी рдХुрд▓рджेрд╡ी рдЬूрдиो (Juno) рдеीं।]

        рд╕ाँрдЦ्рдп рдпा рдпोрдЧ рднी ’рдИрд╢्рд╡рд░’ рдХे ’рдПрдХ’ рдпा ’рдЕрдиेрдХ’ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд╣рддे рдХिंрддु рдЬो рдЙрд╕े ’рдПрдХ’ рдХी рддрд░рд╣ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рддे рд╣ैं рдЙрди्рд╣ें рднी рд╕рдо्рдоाрди рджेрддा рд╣ै।  рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╕्рддुрддः рд╡рд╣ рдкрд░рдо рд╕рдд्рддा рдЬिрд╕े ’рдИрд╢्рд╡рд░’ (рдИрд╢िрддा рд╕рд░्рд╡рднूрддाрдиाрдо) рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдРрд╕ी рдЕрдж्рд╡िрддीрдп (рдпूрдиिрдХ) рд╢рдХ्рддि рд╣ै рдЬिрд╕े рдкрд░िрднाрд╖िрдд рддрдХ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा । рдЪूँрдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдФрд░ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╕े рдкृрдердХ् рднी рдирд╣ीं рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрд╕рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рддрдХ рдирд╣ीं рдХी рдЬा рд╕рдХрддी । рдХिрди्рддु рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡рд╣ ’рдирд╣ीं рд╣ै’, рдпрд╣ рддो рдирд╣ीं рд╕िрдж्рдз рд╣ो рдЬाрддा । рдЙрд╕рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рддो рд╕्рд╡рддःрдк्рд░рдоाрдгिрдд рд╣ै । 

      рдЬрдм рддрдХ ’рдЬीрд╡’ рдФрд░ ’рдЬрдЧрдд्’ рд╣ैं’, рдЙрдирдХे ’рдЕрдзिрд╖्рдаाрддा  рджेрд╡рддा’ рдЬिрд╕рдоें рдЙрди  рдЬीрд╡ рддрдеा рдЬрдЧрдд् рдХा рдЕрдзिрд╖्рдаाрди рд╣ै, рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХो рдирдХाрд░рдиे рдХा рдЕрд░्рде рд╣ुрдЖ рдЕрдкрдиे рд╣ी рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХो рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рджेрдиा । рдЬो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ी рд╣ै рдХि рд╣ाрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рд╣ोрдЧा । рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ ’рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ’ рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рдХोрдИ рдмрдЪ рдирд╣ीं рд╕рдХрддा । рдЙрд╕ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдЕрдзिрдХ рдЦोрдЬ рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЙрди ’рдЕрдзिрджेрд╡рддाрдУं’ рд╕े рдпрдЬ्рдЮ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕ंрдкрд░्рдХ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЛрд╖िрдпों рдиे рд╡िрд╡ेрдЪрдиा рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдирдХा рдорд╣рдд्рд╡ рдФрд░ рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЙрдирдХी рднूрдоिрдХा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХी рдЬो рд╕рдиाрддрди-рдзрд░्рдо рдХी рдиींрд╡ рд╣ै । рдХिрди्рддु рдЬिрди्рд╣ें рдпрд╣ рд╕рдм рдХोрд░ी рдХрд▓्рдкрдиा рдпा рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдж्рд╡ाрд░ा рд░рдЪा рдЧрдпा рдЬाрд▓ рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиी рд╡िрд╡ेрдЪрдиा рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рди рддो рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХрд░рддा рд╣ै, рди рдЗрд╕рдХे рдк्рд░рддि рдЙрд╕рдоें рдХोрдИ рд░ुрдЪि рдпा рдЙрдд्рд╕ुрдХрддा рджिрдЦाрддा рд╣ै । рд╕рдиाрддрди-рдзрд░्рдо рддो рдПрдХ реШрджрдо рдФрд░ рдЖрдЧे рдмреЭрдХрд░ рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдЬो рдЗрд╕ рдзрд░्рдо рдХा рдкाрд▓рди рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рдпрджि рдпрд╣ рдЙрди्рд╣ें рдкрд░ंрдкрд░ा рдпा рдХुрд▓ рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рднी рд╣ो рддो рд╡े рдЗрд╕े рдд्рдпाрдЧрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╣ैं । рди рддो рднрдп рджिрдЦाрдХрд░, рди рдк्рд░рд▓ोрднрди рджिрдЦाрдХрд░, рд╕рдиाрддрди-рдзрд░्рдо рдЕрдирдзिрдХाрд░ी (рдЕрдкाрдд्рд░, рдЕрд╢्рд░рдж्рдзाрд╡ाрди्) рдХो рдХोрдИ рд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рджेрддा

     ’рдзрд░्рдо’ ’рдЕрд░्рде’ рдФрд░ ’рдХाрдо’ рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् ’рдоोрдХ्рд╖’ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा, рдЙрдкрдпोрдЧिрддा рдФрд░ рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा рдХे рд╡िрдЪाрд░ рдиे рдРрд╕े ’рдИрд╢्рд╡рд░’ рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा (рдЕрд╡рддाрд░ рд╡рд░िрд╖्рда рдпा рд╕рдЧुрдг рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЗрд╖्рдЯрджेрд╡ рдХीрдЕрд╡рдзाрд░рдгा)  рдХो рдмрд▓ рджिрдпा।  рдЬो рдЙрд╕ рднрдп рдЕрдерд╡ा рд▓ोрдн рд╕े рдЙрдкрдЬे ’рдИрд╢्рд╡рд░’ рдХी рдЙрд╕ рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдХा рд╣ी рд╕рд╢рдХ्рдд рд░ूрдк рдеा, рдЬिрд╕рдХा рдордиुрд╖्рдп рдиे рдЕрдкрдиी рдХрд▓्рдкрдиा рдХे рд╕рд╣ाрд░े рд╕ृрдЬрди рдХिрдпा рдеा ।

>>’рдзрд░्рдо’ : рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдпा рдк्рд░рдХृрддि рдХे рд╕рдорд╕्рдд рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдХ्рд░िрдпा-рдХрд▓ाрдкों рдФрд░ рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХो рдзрд░्рдо рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рдпाрдиि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ ’рд╡рд╕्рддु’ рдХे рд╕्рд╡рднाрд╡ (рдЧुрдг) рдХो рд╣ी рдзрд░्рдо рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। ’рдЬिрд╕рдХा’ рднी рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ рд╣ै, рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे ’рдзрд░्рдо’ рд╕े рдкрд░िрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрддा рд╣ै । рдПрдХ ’рдЬैрд╡-рдк्рд░рдгाрд▓ी’ рдХा рдЙрдж्рднिрдЬ्рдЬ, рд╡ाрд░िрдЬ, рдЕंрдбрдЬ рдФрд░ рд╕्рд╡ेрджрдЬ рдЗрди рдЪाрд░ рд╡рд░्рдЧों рдоें рд╕े рдХिрд╕ी рдПрдХ рд╡рд░्рдЧ рдоें рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо ’рдЬрди्рдо’ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬिрд╕рдоें рдкुрдиः рдХुрдЫ рд╕рдордп рдХे рдмाрдж ’рдЬीрд╡-рднाрд╡’ рдХा рдЕрд░्рдеाрдд् рдЕрдкрдиे-рдЖрдк рдХे рдПрдХ рд╢рд░ीрд░-рд╡िрд╢ेрд╖ (M/F) рд╣ोрдиे рдХे рдмोрдз рдХा ’рдЬрди्рдо’ рд╣ोрддा рд╣ै । рдпे рджोрдиों ’рдЬрди्рдо’ рдЙрд╕ ’рдЬैрд╡-рдк्рд░рдгाрд▓ी’ рдХी рд╕ंрд░рдЪрдиा рдоें рд╣ी рд╕ुрдк्рдд рд░ूрдк рдоें рдЕंрддрд░्рдиिрд╣िрдд (built-in-program) рдХिрди्рддु рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдп рд╕े рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдкрд░рди्рддु ’рдЬैрд╡-рдк्рд░рдгाрд▓ी’ (organism-рдРрди्рдж्рд░िрдХ рд░рдЪрдиा) рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдиे рдкрд░ рдХ्рд░рдорд╢ः рд╕рдХ्рд░िрдп рд╣ो рдЙрдарддे рд╣ैं ।

      рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡िрдЪाрд░рдгीрдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि ’рдЬрди्рдо’ рдХिрд╕рдХा рд╣ोрддा рд╣ै ? рдХ्рдпा рдпрд╣ рдкूрд░ा рдХाрд░्рдп - 'рдЬрди्рдоाрди्рддрд░ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा ' рдХिрд╕ी рдЕрдж्рднुрдд рд╡िрдзाрди (рд▓ॉ) рдХे рд╣ी рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдоें рдирд╣ीं рд╣ोрддा? рдХ्рдпा рд╡рд╣ рд╡िрдзाрди рднी ’рдЬрдб-рддрдд्рд╡’ рд╣ै? рдЗрд╕ ’рд╕ृрд╖्рдЯि’ рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि, рд╕ंрдЪाрд▓рди рддрдеा рд╕ंрд╣ाрд░ рдХे ’рд╡िрдзाрди’ рдоें рднी рдкुрдиः рджो рддрдд्рд╡ों, рдк्рд░ाрдг рддрдеा рдЪेрддрдиा рд╣ी рдкрд░ рд╣ी рд╕ाрд░ा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕ाрдоाрди्рдпрддः ’рд╕ंрд╣ाрд░’ рд╢рдм्рдж рдХो рдиाрд╢ рдХे рдЕрд░्рде рдоें рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ ’рд╕ृрд╖्рдЯि’ рдХो ’рдмрдиाрдиे’ рдХे рдЕрд░्рде рдоें рдХिрди्рддु рд╡рд╣ рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХी рдЧंрднीрд░ рднूрд▓ рд╣ै । рдХ्рдпोंрдХि рдЬрдм ’рд╕ंрд╕ाрд░’ рдХो ’рдмрдиाрдП рдЬाрдиे’ рдпा ’рдоिрдЯाрдП рдЬाрдиे’ рдХो рд╕рдд्рдп рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдПрдХ рдиिрд░рд░्рдердХ-рд╕ाрддрдд्рдп рдХा рдк्рд░рд╢्рди (absurd-infinitum till , рдЕрдирди्рдд рдХाрд▓ рддрдХ рдиिрд░рд░्рдердХ рдЖрдиा рдФрд░ рдЬाрдиा ?) рд╣рдоाрд░े рд╕ाрдордиे рдЖрддा рд╣ै। рддрдм ’рдХрд╣ाँ’ рдФрд░ ’рдХрдм’ рдЗрд╕рд╕े рдЬुреЬ рдЬाрддे рд╣ैं । рддрдм ’рдмрдиाрдиेрд╡ाрд▓े’ рдпा ’рдоिрдЯाрдиेрд╡ाрд▓े’ рдХो рдХिрд╕рдиे ’рдмрдиाрдпा’/ ’рдоिрдЯाрдпा’ рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्рди рднी рдЙрдд्рддрд░ рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдХрд░рддा рд╣ै । 

     рд╕рдиाрддрди-рдзрд░्рдо рдЗрд╕ рдк्рд░рд╢्рди рдХी рд╡्рдпрд░्рдерддा рдЬाрдирдХрд░ рдЗрд╕ рдкूрд░े рдк्рд░рдХрд░рдг рдХो рджूрд╕рд░े рддрд░ीрдХे рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддा рд╣ै । рд╕рдд्рддा рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рд╣ै рдЬो рднिрди्рди-рднिрди्рди рдФрд░ рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рд░ूрдкों рдоें рд╕्рд╡рдпं рдХो ’рдЬीрд╡’ рддрдеा ’рдЬीрд╡’ рдХे рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें ’рдЬрдЧрдд्’ рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддी рд╣ै, рдЬрдм рддрдХ рдЬीрд╡-рднाрд╡ рд╣ै, рд╡े рджोрдиों рд╕рдд्рдп рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддे рд╣ैं । рдкुрдиः рд╡рд╣ी рд╕рдд्рддा рдкूрд░े рдЖрдпोрдЬрди рдХो рдЕрдкрдиे рдоें ’рд╡िрд▓ीрди’, ’рд╡िрд▓ुрдк्рдд’ ’рд╕ंрд╣рд░िрдд’ рдХрд░рддी рд╣ै рдЬिрд╕े рдк्рд░рд▓рдп рдпा рд╕ंрд╣ाрд░ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдиाрдЯрдХ рдХा рд╕ूрдд्рд░рдзाрд░ рдЗрд╕ рдиाрдЯрдХ рд╕े рдЕрд╡िрдЪ्рдЫिрди्рди рд╣ोрдиे рд╕े рдЙрд╕े рдЕрдкрдиे рд╕े ’рдкृрдердХ्’ рдХी рддрд░рд╣ рдирд╣ीं рджेрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा । рдЗрд╕рд▓िрдП ’рд╕ृрд╖्рдЯि’ рдХे рдк्рд░ाрд░ंрдн рдФрд░ рдЙрд╕े рдЧрддिрд╢ीрд▓ рдмрдиाрдпे рд░рдЦрдиे, рддрдеा рдкुрдиः рд╕рдоाрдк्рддि рдХो рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓ी рд╡िрднिрди्рди рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рд╢рдХ्рддिрдпाँ рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдХाрд░рдг, рдЙрдкाрджाрди рддрдеा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рд╣ैं ।

рдЪूँрдХि ’рдз्рд╡рдиि-рдЧ्рд░ाрдо’ (phoneme-рдЧुрд░ुрдоंрдд्рд░ рдХा рдЬрдк ?) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрди ’рджेрд╡рддाрдУं’ рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯрддः рд╕рдордЭा рдФрд░ рд╕рдордЭाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдФрд░ рдЪूँрдХि рдЙрдирд╕े ’рд╕ंрдкрд░्рдХ’ рднी рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдЕрдиुрдоाрди рдпा рдХрд▓्рдкрдиा рд╕े рдмреЭрдХрд░ рдПрдХ рдаोрд╕ рдпрдеाрд░्рде рд╣ै । рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдпे рд╢рдХ्рддिрдпाँ рднी рдкुрдиः рдордиुрд╖्рдп рдХी рд╣ी рддрд░рд╣ рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рдЕрдиंрддрдЧुрдиी рд╢्рд░ेрд╖्рдЯрддрд░ ’рдЪेрддрди-рдк्рд░ाрдгрдордп’ рд╕рдд्рддाрдПँ рд╣ैं । рдЙрди ’рджेрд╡рддाрдУं’ рдХे рдЕрдкрдиे ’рд▓ोрдХ’ рд╣ैं рдФрд░ рд╡े рднी рдордиुрд╖्рдп рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕рднी рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХी рддрд░рд╣ рдЙрд╕ рдкрд░рдо-рд╕рдд्рддा рдХी ’рдЙрдкाрдзि’ рдоाрдд्рд░ рд╣ैं । рдЗрд╕ рдкूрд░े рддрде्рдп рд╕े рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдмрд╣ुрджेрд╡рд╡ाрдж ’polytheism’ рдирд╣ीं рд╣ै рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕ рдПрдХ рд╣ी рд╕рдд्рддा рдХो рдЙрд╕рдХे рд╡िрд╡िрдз рд░ूрдкों рдоें рд╕рдордЭрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рд╣ै

>>>рдХाрдорджेрд╡ рдЬिрд╕ рджेрд╡рддा рд╕े ’рдХाрдо’ рдЕрд░्рдеाрдд् рдЕрдкрдиे рдЬैрд╕े рдЬीрд╡ों рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░рдгा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै рдЙрд╕े рдХाрдорджेрд╡ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै । рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдЗрд╕े рдЪाрд░ ’рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рдеों’ рдоें рд╕े рдПрдХ рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै । рдЬрдм рдЬीрд╡ рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि (рдзрд░्рдо) рд╕े рдкрд░िрдЪाрд▓िрдд рд╣ुрдЖ, рдЬीрд╡рди рдХे рдк्рд░рдпोрдЬрди рдХो рдкूрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдоें ’рдЕрд░्рде’ рдЙрдкाрд░्рдЬрди рдХे рд▓िрдП рд╕ंрд▓рдЧ्рди рд╣ोрддा рд╣ै, рддो рдЕрдкрдиे рдкीрдЫे рдЕрдкрдиे рдк्рд░рддिрд░ूрдк рдЕрдкрдиी рд╕ंрддрддि рдХो рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиा рдиैрд╕рд░्рдЧिрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдХी рд╣ी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ै- рдЬो рдЬीрд╡рдоाрдд्рд░ рдоें рд╣ोрддी рд╣ी рд╣ै । рдХिंрддु рд╕्рдд्рд░ी рдФрд░ рдкुрд░ुрд╖ (M/F) рдХे рд╢рд░ीрд░ рдХी рдмрдиाрд╡рдЯ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдпрд╣ рд╡ृрдд्рддि рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдХुрдЫ рднिрди्рди рд░ूрдк рд▓ेрддी рд╣ै । рдпрд╣ рд╡ृрдд्рддि рднिрди्рди-рднिрди्рди рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдоें рдЙрдирдХी рд░ुрдЪि рдФрд░ рдЙрдирдХी рдоाрдирд╕िрдХ рдкрд░िрдкрдХ्рд╡рддा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдиेрдХ рддрд░рд╣ рдХी рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै । рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рдЗрд╕ рдХाрдо рдХो ’рднोрдЧ’ рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рджेрдЦрддे рд╣ैं рддो рдХुрдЫ рдЗрд╕े рд╕ंрддाрдиोрдд्рдкрдд्рддि рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рджрдд्рдд рдиैрд╕рд░्рдЧिрдХ рд╡рд░рджाрди рдХी рддрд░рд╣ рднी рджेрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं । рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡ृрдХ्рд╖ рдЕрдкрдиी рдЖрдпु рдмीрддрдиे рдкрд░ рдлрд▓-рдлूрд▓-рдмीрдЬ рджेрдХрд░ рдЕंрддрддः рд╕ूрдЦ рдЬाрддे рд╣ैं, рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЗрд╕े ’рднोрдЧ’ рдХी рддрд░рд╣ рджेрдЦрдиे рд╡ाрд▓े рдпा рдЕрди्рдп рдХिрд╕ी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦрдиेрд╡ाрд▓े рдордиुрд╖्рдп рд╕्рдд्рд░ी рд╣ो рдпा рдкुрд░ुрд╖,рдЖрдпु рдмीрдд рдЬाрдиे рдкрд░ рд╡ृрдж्рдз рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। ’рднोрдЧ’ рдПрдХ рдоाрдирд╕िрдХ рдХрд▓्рдкрдиा рд╣ै рдЬिрд╕े рднोрдЧ рдХे рд╡िрд╖рдп рдХे рдЪिрди्рддрди рдж्рд╡ाрд░ा рдмрд╣ुрдд рд╕рд╢рдХ्рдд рддो  рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХिрди्рддु рдЙрд╕рдХा рдЕрди्рдд рд╣рддाрд╢ा рдпा рдиिрд░рд░्рдердХрддा рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдоें рд╣ोрддा рд╣ै । рдЬрдмрдХि ’рдХाрдо’ рдХो рджेрд╡рддा рдХी рддрд░рд╣ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░, рдЙрд╕рдХे рдк्рд░рддि рдЖрджрд░ рдФрд░ рдХृрддрдЬ्рдЮрддा рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡рд╣ рдЬीрд╡рди рдоें рд╕ुрдЦ, рд╢ाрди्рддि рдФрд░ рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рдХी рд╕ृрд╖्рдЯि рдХрд░рддा рд╣ै рдЙрд╕рдХा рдЙрдкрд╣ाрд╕ рдХрд░ рдпा рдЙрд╕ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХा рдмрд▓рдкूрд░्рд╡рдХ рджрдорди рдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рдмрд╕ рдЕрдкрдиे рдЕрди्рддрд░्рдж्рд╡рди्рдж्рд╡ рдоें рдлँрд╕ा рд╣ी рд░рд╣рддा рд╣ै

>>>рднрдЧрд╡ाрди рдХा рдиाрдо [=рдЕрд╡рддाрд░ рд╡рд░िрд╖्рда рдХा рдиाрдо] : рдЧुрд░ु рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд╡рддाрд░ рд╡рд░िрд╖्рда рдХा рдиाрдо [рдаाрдХुрд░ рдФрд░ рдоाँ рдиाрдо ] рд╣ी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ, рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рдФрд░ рдЖрдзिрднौрддिрдХ рддीрдиों рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рддाрдк рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рдиेрдХे рд▓िрдпे рддрдеा рдЖрд╡ाрдЧрдорди-рд░ूрдкी рд░ोрдЧ рдХो рдЬрдб़ рд╕े рдоिрдЯाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЕрдЪूрдХ рдФрд╖рдз рд╣ै । рдпрджि рд╕ंрддोंрд╕े рдХुрдЫ рдоाँрдЧो рддो рдпрд╣ी рдоाँрдЧो рдХि ‘рдЬिрдирдХे рдиाрдордоें рдРрд╕ी рд╢рдХ्рддि рд╣ै, рд╡े рджрдпाрд▓ु рднрдЧрд╡ाрди् [=рдд्рд░िрджेрд╡ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рджेрд╡, рдоाँ рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж] рд╣рдордкрд░ рд╕рджा рдк्рд░рд╕рди्рди рд░рд╣ें।'рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рдЖрдзिрднौрддिрдХ рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдд्рд░िрд╡िрдз рддाрдк рдПрд╡ं рдЕрдиेрдХ рдХрд╖्рдЯ, рдкाрдк-рд╕ंрддाрдк рдХी рдиिрд╡ृрдд्рддि рднрдЧрд╡рди्рдиाрдо рд╕्рдорд░рдг рдоें рд╣ै। рдЕрддः рдЬीрд╡рди рдоें рдЕрдЦрдг्рдб-рдк्рд░рдЪрдг्рдб рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рде рдФрд░ рдЕрд╡िрдЪ्рдЫिрди्рди рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рд╕्рдоृрддि рдиिрд░ंрддрд░ рдмрдиी рд░рд╣ेрдпрд╣ рд╣ुрдЖ ’рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ’ рдХा рдорд╣рдд्рд╡ । 

рдЕрдзिрднूрддं рдХ्рд╖рд░ो рднाрд╡ः рдкुрд░ुрд╖рд╢्рдЪाрдзिрджैрд╡рддрдо्।

рдЕрдзिрдпрдЬ्рдЮोрд╜рд╣рдоेрд╡ाрдд्рд░ рджेрд╣े рджेрд╣рднृрддां рд╡рд░।।8.4।।

।।8.4।। ।।8.4।। рд╣े рджेрд╣рдзाрд░िрдпोंрдоें рд╢्рд░ेрд╖्рда рдЕрд░्рдЬुрди !  рдХ्рд╖рд░рднाрд╡ рдЕрд░्рдеाрдд् рдирд╢्рд╡рд░ рд╡рд╕्рддु (рдкंрдЪрдорд╣ाрднूрдд) рдХो  рдЕрдзिрднूрдд рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдкुрд░ुрд╖ рдЕрд░्рдеाрдд् рд╣िрд░рдг्рдпрдЧрд░्рдн рдм्рд░рд╣्рдоाрдЬी рдЕрдзिрджैрд╡ рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕ рджेрд╣ рдоें рдЕрди्рддрд░्рдпाрдоीрд░ूрдк рд╕े рдоैं рд╣ी рдЕрдзिрдпрдЬ्рдЮ рд╣ूँ।

рдЕрдзिрднूрддं рдХ्рд╖рд░: рднाрд╡: - рдЕрдзिрднूрдд (рдкрдЮ्рдЪрдорд╣ाрднूрддों рдХो рдЖрдзिрдкрдд्рдп рдХрд░рдХे) рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ुрдП рд╕рднी  рднाрд╡ рдЬрд░ा-рдорд░рдг (рдХ्рд╖рд░) рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХे рд╣ोрддे рд╣ैं । рдкुрд░ुрд╖: рдЪ рдЕрдзिрджैрд╡рддрдо् - рдк्рд░рдЬ्рдЮा рд╡ा рдк्рд░рдХृрддि рдХो рд╡िрдХ्рд╖ेрдкिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा (рдкुрд░ुрд╖) рд╣ी рдЕрдзिрджेрд╡рддा рд╣ैं । рдЕрдзिрдпрдЬ्рдЮ: рдЕрд╣рдо् рдПрд╡ рдЕрдд्рд░ - рдЕрдзिрдпрдЬ्рдЮ рдоैं рд╣ी рд╣ूँ, рдпрд╣ाँ рд╣ूँ । рджेрд╣े рджेрд╣рднृрддां рд╡рд░ - рдХाрдпा рдоें рдХाрдпा рдХो рд╡्рдпाрдк्рдд рдХрд░ рдХे рдЬो рдмрд╕े рд╣ै, рдЙрдирдоे рд╕े рд╕рдм рд╕े рдЙрдд्рддрдо ।  рд╢्рд░ी рд╢ंрдХाрдЪाрд░्рдп рдЗрд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд▓िрдЦрддे рд╣ैं- рдпрдЬ्рдЮ рд╢рд░ीрд░ рд╕े рд╣ी рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддा рд╣ै рдЕрддः рдпрдЬ्рдЮ рдХा рд╢рд░ीрд░ рд╕े рдиिрдд्рдп рд╕рдо्рдмрди्рдз рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдпे рд╡рд╣ рд╢рд░ीрд░ рдоें рд░рд╣рдиेрд╡ाрд▓ा рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। 

рдкрд░рдо рдЕрдХ्рд╖рд░ рддрдд्рдд्рд╡ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ै।  рдм्рд░рд╣्рдо рд╢рдм्рдж рдЙрд╕ рдЕрдкрд░िрд╡рд░्рддрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рддрдд्рдд्рд╡ рдХा рд╕ंрдХेрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдЬो рдЗрд╕ рджृрд╢्рдпрдоाрди рдЬрдЧрдд् рдХा рдЕрдзिрд╖्рдаाрди рд╣ै। рд╡рд╣ी рдЖрдд्рдорд░ूрдк рд╕े рд╢рд░ीрд░ рдорди рдФрд░ рдмुрдж्рдзि рдХो рдЪैрддрди्рдп рдк्рд░рджाрди рдХрд░ рдЙрдирдХे рдЬрди्рдо рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдорд░рдг рддрдХ рдХे рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рдкрд░िрд╡рд░्рддрдиों рдХो рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдм्рд░рд╣्рдо рдХा рд╣ी рдк्рд░рддिрджेрд╣ рдоें рдЖрдд्рдорднाрд╡ рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдпрдж्рдпрдкि рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╕्рд╡рдпं рдиिрд░ाрдХाрд░ рдФрд░ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╣ै рддрдеाрдкि рдЙрд╕рдХी рд╕ाрд░्рдорде्рдп рдФрд░ рдХृрдкा рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рднौрддिрдХ рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै। рджेрд╣ рдЙрдкाрдзि рд╕े рдоाрдиो рдкрд░िрдЪ्рдЫिрди्рди рд╣ुрдЖ рдм्рд░рд╣्рдо рдЬрдм рдЙрд╕ рджेрд╣ рдоें рд╡्рдпрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै рддрдм рдЙрд╕े рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдирд╢्рд╡рд░ рднाрд╡ рдЕрдзिрднूрдд рд╣ै рдЕрдХ्рд╖рд░ рддрдд्рдд्рд╡ рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рдХ्рд╖рд░ рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЬрдЧрдд् рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЖрдд्рдоा рдХी рдЪेрддрдирддा рд╡्рдпрдХ्рдд рд╣ोрдиे рд╕े рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рд╡ैрднрд╡ рдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддे рд╣ैं। рдХ्рд╖рд░ рдФрд░ рдЕрдХ्рд╖рд░ рдоें рдЙрддрдиा рд╣ी рднेрдж рд╣ै рдЬिрддрдиा рдЗंрдЬिрди рдФрд░ рд╡ाрд╖्рдк рдоें, рдпा рд░ेрдбिрдпो рдФрд░ рд╡िрдж्рдпुрдд् рдоें। 

         рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рджृрд╢्рдпрдоाрди рдЬрдб़ рдЬрдЧрдд् рдХ्рд╖рд░ рдЕрдзिрднूрдд рд╣ै। рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдХ्рд╖рд░ рдЙрдкाрдзिрдпाँ рд╣ैं ---рд╢рд░ीрд░, рдЗрди्рдж्рд░िрдпाँ, рдорди рдФрд░ рдмुрдж्рдзि। рдкुрд░ुрд╖ рдЕрдзिрджैрд╡ рд╣ै। рдкुрд░ुрд╖ рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдкुрд░ी рдоें рд╢рдпрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдЕрд░्рдеाрдд् рджेрд╣ рдоें рд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा। рд╡ेрджाрди्рддрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЗрди्рдж्рд░िрдп рдорди рдФрд░ рдмुрдж्рдзि рдХा рдЕрдзिрд╖्рдаाрддा рджेрд╡рддा рд╣ै рдЙрдирдоें рдЗрди рдЙрдкाрдзिрдпों рдХे рд╕्рд╡рд╡िрд╖рдп рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиे рдХी рд╕ाрд░्рдорде्рдп рд╣ै। рд╕рдорд╖्рдЯि рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рднाрд╖ा рдоें рдЗрд╕े рд╣िрд░рдг्рдпрдЧрд░्рдн рдХрд╣рддे рд╣ैं। 'рдЗрд╕ рджेрд╣ рдоें рдЕрдзिрдпрдЬ्рдЮ рдоैं рд╣ूँ।'  рд╡ेрджों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рджेрд╡рддाрдУं рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдЕрдЧ्рдиि рдоें рдЖрд╣ुрддि рджी рдЬाрдиे рдХी рдХ्рд░िрдпा рдпрдЬ्рдЮ рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै। рдЕрдз्рдпाрдд्рдо (рдЕрд░्рдеाрдд рд╡्рдпрдХ्рддि !) рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдпрдЬ्рдЮ рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рд╡िрд╖рдп рднाрд╡рдиाрдПं рдПрд╡ं рд╡िрдЪाрд░ों рдХा рдЧ्рд░рд╣рдг। рдмाрд╣्рдп рдпрдЬ्рдЮ рдХे рд╕рдоाрди рдпрд╣ाँ рднी рдЬрдм рд╡िрд╖рдп рд░ूрдкी рдЖрд╣ुрддिрдпाँ рдЗрди्рдж्рд░िрдпрд░ूрдкी рдЕрдЧ्рдиि рдоें рдЕрд░्рдкрдг рдХी рдЬाрддी рд╣ैं, рддрдм рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХा рдЕрдзिрд╖्рдаाрддा рджेрд╡рддा (рдЧ्рд░рд╣рдг рд╕ाрд░्рдорде्рдп) рдк्рд░рд╕рди्рди рд╣ोрддा рд╣ै।  рдЬिрд╕рдХे рдЕрдиुрдЧ्рд░рд╣ рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣рдоें рдлрд▓ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЕрд░्рдеाрдд् рддрдд्рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рд╡िрд╖рдп рдХा рдЬ्рдЮाрди рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдпрдЬ्рдЮ рдХा рд╕рдо्рдкाрджрди рдЪैрддрди्рдп рдЖрдд्рдоा рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдХे рдмिрдиा рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा। рдЕрдд рд╡рд╣ी рджेрд╣ рдоें рдЕрдзिрдпрдЬ्рдЮ рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै

       рднрдЧрд╡ाрди् рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдж्рд╡ाрд░ा рдпрд╣ाँ рджी рдЧрдпी рдкрд░िрднाрд╖ाрдУं рдХा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдпा рд▓рдХ्рд╖्рдпाрд░्рде рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ी рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдкाрд░рдоाрд░्рдеिрдХ рд╕рдд्рдп рд╣ै рдФрд░ рд╢ेрд╖ рд╕рдм рдХुрдЫ рдЙрд╕ рдкрд░ рдн्рд░ाрди्рддिрдЬрди्рдп рдЕрдз्рдпाрд╕ рд╣ै। рдЕрддः рдЖрдд्рдоा рдХो рдЬाрдирдиे рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЬрдЧрдд् рдХो рдЬाрдирдиा। рдПрдХ рдмाрд░ рдЕрдкрдиे рд╢ुрдж्рдз рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдкрд╣рдЪाрдирдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рд╡рд╣ рдЬ्рдЮाрдиी рдкुрд░ुрд╖ рдХрд░्рддрд╡्рдп- рдЕрдХрд░्рддрд╡्рдп рдФрд░ рд╡िрдзि-рдиिрд╖ेрдз рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдмрди्рдзрдиों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдХрд░्рдо рдХрд░рдиे рдЕрдерд╡ा рди рдХрд░рдиे рдоें рд╡рд╣ рдкूрд░्рдг рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬो рдкुрд░ुрд╖ рдЗрд╕ рдЬ्рдЮाрди рдоें рд╕्рдеिрдд  рд╣ोрдХрд░ рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХे рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рдоाрдирд╕िрдХ рдПрд╡ं рдмौрдж्рдзिрдХ рд╕्рддрд░ों рдкрд░ рдХ्рд░ीрдб़ा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЖрдд्рдоा рдХो рджेрдЦрддा рд╣ै рд╡рд╣ рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ी рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЙрд╕ рджिрд╡्рдп рд╕ाрдХ्рд╖ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддा рд╣ै рдЬो рд╕्рд╡рдЗрдЪ्рдЫिрдд рдЕрдиाрдд्рдо рдмрди्рдзрдиों рдХी рддिрд▓рддिрд▓ рд╣ो рд░рд╣ी рдоृрдд्рдпु рдХा рднी рдЕрд╡рд▓ोрдХрди рдХрд░рддा рд░рд╣рддा рд╣ै। ।।8.5।।рдФрд░ рдЬो рдкुрд░ुрд╖ рдЕрди्рддрдХाрд▓ рдоें -- рдорд░рдгрдХाрд▓ рдоें рдоुрдЭ рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ -- рд╡िрд╖्рдгु рдХा рд╣ी рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рддा рд╣ुрдЖ рд╢рд░ीрд░,рдЫोрдб़рдХрд░ рдЬाрддा рд╣ै рд╡рд╣ рдоेрд░े рднाрд╡ рдХो рдЕрд░्рдеाрдд् рд╡िрд╖्рдгु рдХे рдкрд░рдо рддрдд्рдд्рд╡ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै рдпा рдирд╣ीं рдРрд╕ा рдХोрдИ рд╕ंрд╢рдп рдирд╣ीं рд╣ै।

>>>рдЖрдзिрднौрддिрдХ, рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рддрдеा рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ -2.

[Corporeal / sacred / spiritual] 

рджुःрдЦाрдиुрд╢рдпी рдж्рд╡ेрд╖: ।। (2.8) 

(рдпोрдЧрд╕ूрдд्рд░ : рд╕ाрдзрди рдкाрдж : 8 )

рд╢рдм्рджाрд░्рде :- рджुःрдЦ, (рдХрд╖्рдЯ рдЕрдерд╡ा рддрдХрд▓ीрдл) рдЕрдиुрд╢рдпी, (рдХो рднोрдЧрдиे рдХे рдмाрдж рдЙрд╕ рджुःрдЦ рдЕрдерд╡ा рдХрд╖्рдЯ рдХे рдк्рд░рддि рдХ्рд░ोрдз рдпा рдЙрд╕рдХे рдиाрд╢ рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХा рд╣ोрдиा рд╣ी) рдж्рд╡ेрд╖, (рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै।)

рд╕ूрдд्рд░ाрд░्рде :- рджुःрдЦ рдпा рдХिрд╕ी рдХрд╖्рдЯ рдХो рднोрдЧрдиे рдХे рдмाрдж рдЙрд╕ рджुःрдЦ рдХे рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рдХो рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рдХрд╣рддे рд╣ैं ।

рд╡्рдпाрдЦ्рдпा :- рдЗрд╕ рд╕ूрдд्рд░ рдоें рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै । рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рджुःрдЦ рдЕрдерд╡ा рддрдХрд▓ीрдл рдХो рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж, рдЙрд╕ рджुःрдЦ рд╡ рдЙрд╕рдХे рдХाрд░рдг рдХे рдк्рд░рддि рдХ्рд░ोрдз рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиा рд╣ी рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рд╣ै ।

рджुःрдЦ рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рддीрди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдоाрдиे рдЧрдП рд╣ैं –

рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ (spiritual) рджुःрдЦ

рдЖрдзिрднौрддिрдХ (Corporeal) рджुःрдЦ

рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ (sacred) рджुःрдЦ ।

рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рджुःрдЦ ( рджैрд╣िрдХ ) :- рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рджुःрдЦ рд╡рд╣ рджुःрдЦ рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬो рд╣рдоें рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд╡ рдоाрдирд╕िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХрд╖्рдЯ рдкрд╣ुँрдЪाрддे рд╣ैं । рдЗрдирдХो рджैрд╣िрдХ рджुःрдЦ рдЗрд╕рд▓िрдП рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рд╣рдоाрд░ी рджेрд╣ рдЕрд░्рдеाрдд рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╣ोрддे рд╣ैं । рдЬैрд╕े – рдмुрдЦाрд░, рд╕рд░рджрд░्рдж, рдЙрд▓्рдЯी- рджрд╕्рдд рд▓рдЧрдиा, рдмी.рдкी., рдордзुрдоेрд╣ рдЖрджि рд░ोрдЧ рд╣ोрдиा рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рджुःрдЦ рд╣ैं । рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдоाрдирд╕िрдХ рджुःрдЦ рднी рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬैрд╕े – рдЪिрди्рддा, рддрдиाрд╡, рдЕрдиिрдж्рд░ा рд╡ рдЕрд╡рд╕ाрдж рдЖрджि ।

рдЖрдзिрднौрддिрдХ рджुःрдЦ :- рд╡рд╣ рдХрд╖्рдЯ рдпा рджुःрдЦ рдЬो рд╣рдоें рднौрддिрдХ рдкрджाрд░्рдеों рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдЖрдзिрднौрддिрдХ рджुःрдЦ рдХрд╣рд▓ाрддे рд╣ैं । рдЬैрд╕े – рд╣िंрд╕рдХ рдкрд╢ुрдУं рдпा рдЬाрдирд╡рд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдХрд╖्рдЯ рдоिрд▓рдиा, рд╕реЬрдХ рджुрд░्рдШрдЯрдиा рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा рдХрд╖्рдЯ рдЖрджि ।

рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рджुःрдЦ :- рд╡рд╣ рджुःрдЦ рдпा рдХрд╖्рдЯ рдЬो рд╣рдоें рдЕрд▓ौрдХिрдХ рдХाрд░рдгों рд╕े рдоिрд▓рддा рд╣ै рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рджुःрдЦ рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै । рдЬैрд╕े- рд╕рдм्рдЬी рдХाрдЯрддे рд╕рдордп рдКँрдЧрд▓ी рдХрдЯ рдЬाрдиा , рдХाрд░ рдХा рдлाрдЯрдХ рдмрди्рдж рдХрд░рддे рд╕рдордп рдЕँрдЧूрдаा рджрдм рдЬाрдиा। рд╕рд░्рджी- рдЧрд░्рдоी рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा рдХрд╖्рдЯ, рдЕрдХाрд▓ рд╡ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╡рд░्рд╖ा рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा рдХрд╖्рдЯ, рд╡ рднूрдХрдо्рдк рдЖрджि рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा рджुःрдЦ ।

рдКрдкрд░ рд╡рд░्рдгिрдд рд╕рднी рджुःрдЦों рдоें рд╕े рдЬрдм рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рджुःрдЦ рдпा рдХрд╖्рдЯ рд╣рдоें рд╣ोрддा рд╣ै । рддो рдЙрд╕ рджुःрдЦ рд╡ рдЙрд╕ рджुःрдЦ рдХे рдХाрд░рдг рдХे рдк्рд░рддि рдХ्рд░ोрдзिрдд рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддे рд░рд╣рддे рд╣ैं । рдпा рдЙрд╕рдХे рдиाрд╢ рдХी рднाрд╡рдиा рд░рдЦрддे рд╣ैं ।

рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╕्рд╡рд░ूрдк :- рдХрдИ рдмाрд░ рдЬ्рдпाрджा рддрд▓ा- рднूрдиा рдпा рдмाрд╣рд░ рдХा рднोрдЬрди рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╣рдоें рдЙрд▓्рдЯी рд╡ рджрд╕्рдд рд▓рдЧ рдЬाрддे рд╣ैं । рдЬिрд╕рд╕े рд╣рдоें рдХрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै । рдЙрд╕ рдХрд╖्рдЯ рдпा рддрдХрд▓ीрдл рд╕े рдкीреЬिрдд рд╣ोрдиे рд╕े рд╣рдоें рд╣рдоाрд░ा рдз्рдпाрди рдЙрд╕рдХे рдХाрд░рдг рдкрд░ рдЬाрддा рд╣ै । рдХि рдпрд╣ рд░ोрдЧ рд╣рдоें рдХिрд╕ рдХाрд░рдг рд╕े рд╣ुрдЖ рд╣ै ? рдЙрд╕рдХे рдкीрдЫे рдЬो рднी рдХाрд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै, рд╣рдо рдЙрд╕рдХे рдк्рд░рддि рдХ्рд░ोрдзिрдд рд╣ो рдЙрдарддे рд╣ैं । рдФрд░ рдЙрд╕ рдХाрд░рдг рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рдиे рдХा рдкूрд░ा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं । рдЙрд╕рдХे рдиाрд╢ рдХी рднाрд╡рдиा рдХрд░рдиा рд╣ी рдж्рд╡ेрд╖ рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै ।

рджूрд╕рд░ा рд╣рдо рдЗрд╕े рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рднी рд╕рдордЭ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХि рдЬрдм рд╣рдо рдЕрдкрдиी рдЧाреЬी рд╕े рдпाрддाрдпाрдд ( рдЯ्рд░ैрдлिрдХ ) рдХे рдиिрдпрдоों рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ीं рдЬा рд░рд╣े рд╣ोрддे рд╣ैं । рддрднी рдЕрдЪाрдирдХ рд╕े рдХोрдИ рджूрд╕рд░ा рд╡ाрд╣рди рдЧрд▓рдд рджिрд╢ा рд╕े рдЖрдХрд░ рдЖрдкрдХो рдЯрдХ्рдХрд░ рдоाрд░ рджेрддा рд╣ै । рддрдм рдЖрдкрдХो рдЙрд╕рдХी рдЧрд▓рддी рдкрд░ рдмрд╣ुрдд рдЧुрд╕्рд╕ा рдЖрддा рд╣ै । рдФрд░ рдЖрдк рдЧुрд╕्рд╕े рдоें рдЖрдХрд░ рдЙрд╕рдХो рдмुрд░ा- рднрд▓ा рдХрд╣рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ो । рдпा рдлिрд░ рдЙрд╕рдХे рдКрдкрд░ рд╣िंрд╕ा рдЕрд░्рдеाрдд рдЙрд╕рдХो рдЪोрдЯ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддे рд╣ो । рдпрд╣ рдЧुрд╕्рд╕े рдЕрдерд╡ा рдХ्рд░ोрдз рдХा рднाрд╡ рд╣ी рдж्рд╡ेрд╖ рд╣ोрддा рд╣ै । рдпा рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣рдоें рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдХाрд░рдг рдХे рдк्рд░рддाреЬिрдд рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ोрддा рд╣ै, рддो рдЙрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдк्рд░рддि рднी рд╣рдо рдХ्рд░ोрдз рдХा рднाрд╡ рд░рдЦрддे рд╣ैं । рдФрд░ рдЕрд╡рд╕рд░ ( рдоौрдХा ) рдоिрд▓рддे рд╣ी рдЙрд╕рдХो рдиुрдХрд╕ाрди рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХा рднी рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं । рдпрд╣ी рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рд╣ोрддा рд╣ै ।

рдпрд╣ рднी рд╕рд░्рд╡рд╡िрджिрдд рд╣ै рдХि рд╕рдмрдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рджुрдЦ рдЖрддे рд░рд╣рддे рд╣ैं, рдЬрдм рджुрдЦ рднोрдЧ рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдпा рдЖрдХрд░ рдЪрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै;  рддो рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рджुрдЦ рдФрд░ рдЬिрдирдХे рдХाрд░рдг рд╕े рджुрдЦ рдоिрд▓ा рдеा рдЙрди्рд╣ें рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा,  рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рд░ूрдк рдоें рдЪिрдд्рдд рдоें рдЕंрдХिрдд рд░рд╣ рдЬाрддी рд╣ै, рдЬिрд╕े рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рдХрд╣рддे рд╣ैं।

рдЬрдм рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХिрд╕ी рджुःрдЦ (рдЕрдЪाрдирдХ рд╕ोрдбिрдпрдо рдШрдЯ рдЧрдпा ?) рд╕े рдЧ्рд░рд╕िрдд рд╣ोрддा рд╣ै рддो рдЪिंрддрди рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рджुःрдЦ рдХ्рдпों рдЖрдпा, рдХिрди рд╕ाрдзрдиों рдХे рдХाрд░рдг рдЖрдпा рддो рдпрд╣ рджुःрдЦ  рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рд░ूрдк рдоें рдЪिрдд्рдд рдкрд░ рдЪिрдкрдХ рдЬाрддा рд╣ै। рдЪिрдд्рдд рдкрд░ рдЪिрдкрдХे рдпे рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рдХोрдИ рднी рдЕрдиुрдХूрд▓ рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╕्рдоृрддि рдХो рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдЗрд╕ рд╕्рдоृрддि рд╕े рдж्рд╡ेрд╖ рдкैрджा рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ी рдж्рд╡ेрд╖ рдХे рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рдХा рдХ्рд░рдо рдПрд╡ं рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ै।

рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рд╕े рдЕрдиेрдХ рджुрд░्рднाрд╡ рдЬैрд╕े рдоाрдирд╕िрдХ рдПрд╡ं рдк्рд░рдХрдЯ рдХ्рд░ोрдз, рд╣िंрд╕ा, рдИрд░्рд╖्рдпा, рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं। рдж्рд╡ेрд╖ рдиाрдордХ рдХ्рд▓ेрд╢ рдЬрдм рдЬीрд╡рди рдоें рдЕрдзिрдХ рдмреЭ рдЬाрддा рд╣ै рддो рдиिрд░ंрддрд░ рд╕ंрд╢рдп рдХी рд╕्рдеिрддि рдмрдиा рджेрддा рд╣ै।  рдЬिрд╕рдХे рдХाрд░рдг рд╕े рд╡्рдпрдХ्рддि рдХिрд╕ी рдкрд░ рднी, рдЕрдкрдиे рд╕рдЧे -рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдпों рдкрд░ рднी рд╕рд╣рдЬрддा рд╕े рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрддा рд╣ै। рдпрджि рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдиिрд░ंрддрд░ рд╕ंрд╢рдп рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдЬीрддा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдЖрдд्рдоा рд╕े рджूрд░ рд╣ोрддा рдЪрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै। рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рд╡рд╣ рдХेрд╡рд▓ рд╢рд░ीрд░ рднाрд╡ рд╕े рд╣ी рдЬी рд░рд╣ा рд╣ोрддा рд╣ै। рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк  рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрд╕рд▓ी рддрдд्рдд्рд╡ рдЬो рд╡рд╣ рд╕्рд╡рдпं рдЖрдд्рдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै рдЙрд╕рд╕े рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдмिрдЫреЬрдиे рд▓рдЧ рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рдеिрддि рдЕрдд्рдпंрдд рднрдпाрд╡рд╣ рд╣ै। рдж्рд╡ेрд╖ рдХ्рд▓ेрд╢ рдмреЭрдиे рд╕े, рд▓рдЧाрддाрд░ рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рднाрд╡ рд╕े рднрд░рдиे рд▓рдЧ рдЬाрддा рд╣ै। рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╕े рдЪिрдврдЪिрдвा рдФрд░ рд╢िрдХाрдпрддी рд╣ोрдиे рд▓рдЧ рдЬाрддा рд╣ै- рд╢िрд╡рдХुрдоाрд░ рднрдЗрдпा рдЬैрд╕ा рд░ोрддा рд╣ै -рд╣рдордХो рдЧोрд▓ी рдоाрд░ рджेрдЧा

рд░ाрдЧ рдФрд░ рдж्рд╡ेрд╖ рджो рд╡िрдкрд░ीрдд рдХ्рд▓ेрд╢ рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рджोрдиों рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХे рдХ्рд░рдо рдПрд╡ं рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдоें рдПрдХ рдЬैрд╕ी рд╕рдоाрдирддा рд╣ै। рд░ाрдЧ рдЕрд▓рдЧ рддрд░рд╣ рд╕े рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рджुрдЦी рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдж्рд╡ेрд╖ рдЕрд▓рдЧ рддрд░рд╣ рд╕े। рдж्рд╡ेрд╖, рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдкाрдк рдФрд░ рд╣िंрд╕ा рдоें рдк्рд░рд╡ृрдд्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдмुрд░े рдХрд░्рдоाрд╢рдпों рдХी рдУрд░ рд▓ेрдХрд░ рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдлिрд░ рдкूрд░े рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдХो рдЬрди्рдордЬрди्рдоांрддрд░ों рдоें рднрдЯрдХाрддा рд╣ै।

рдЗрд╕рд▓िрдП рджैрдиिрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рд░ाрдЧ рдФрд░ рдж्рд╡ेрд╖ рдХो рдаीрдХ рдаीрдХ рд╕рдордЭрдХрд░ рдЗрдирдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХेрд╡рд▓ рд╕्рд╡рдпं рдХे рдЬीрд╡рди рдХे рдЙрдд्рдеाрди рдоें рд▓рдЧाрдиा рдЪाрд╣िрдП।

рдЧीрддा рдоें рднрдЧрд╡ाрди рдХрд╣рддे рд╣ैं - 

рдЗрдЪ्рдЫाрдж्рд╡ेрд╖рд╕рдоुрдд्рдеेрди рдж्рд╡рди्рдж्рд╡рдоोрд╣ेрди рднाрд░рдд।

рд╕рд░्рд╡рднूрддाрдиि рд╕ंрдоोрд╣ं рд╕рд░्рдЧे рдпाрди्рддि рдкрд░рди्рддрдк।।7.27।।

।।7.27।। рд╣े рдкрд░рди्рддрдк рднाрд░рдд ! рдЗрдЪ्рдЫा (рд░ाрдЧ) рдФрд░ рдж्рд╡ेрд╖ рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рдж्рд╡рди्рдж्рд╡рдоोрд╣ рд╕े  рдоोрд╣िрдд рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдк्рд░ाрдгी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХाрд▓ рдоें рд╣ी (рдЬрди्рдо рд▓ेрддे рд╣ी) рд╕ंрдоोрд╣ ( рдЕрд╡िрд╡ेрдХ) рдХो рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬрди्рдо-рдорд░рдг рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं।

 рдХ्рдпों рдФрд░ рдХैрд╕े рдпрд╣ рдЬीрд╡ рдЖрдд्рдоा рдХे рд╢ुрдж्рдз рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдирд╣ीं рдЬाрди рдкाрддा рд╣ै рднрдЧрд╡ाрди् рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг  рдЙрди рдоूрд▓рднूрдд рд╕िрдж्рдзांрддों рдХो рдмрддाрддे рд╣ैं рдЬो рдЖрдзुрдиिрдХ рдЬीрд╡рд╢ाрд╕्рдд्рд░िрдпों рдиे рдЬीрд╡ рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╢ोрдз рдХрд░рдХे рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпे рд╣ैं। 

рдЖрд╣ाрд░, рдиिрдж्рд░ा рдФрд░ рднрдп рдЕрд░्рдеाрдд рдЖрдд्рдорд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдФрд░ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдк्рд░рдмрд▓ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХे рд╡рд╢ीрднूрдд рдордиुрд╖्рдп рдЬрдЧрдд् рдоें рдЬीрдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░рддा рд╣ै। рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी рдпрд╣ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдмुрдж्рдзि рдоें рдЙрди рд╡рд╕्рддुрдУं рдХी рдЗрдЪ्рдЫाрдУं рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡्рдпрдХ्рдд рд╣ोрддी рд╣ै, рдЬिрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиे рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдХो рд╕ुрдЦी рдФрд░ рд╕рдоृрдж्рдз рдмрдиाрдиे рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд░рдЦрддा рд╣ै।  рдк्рд░िрдп рд╡рд╕्рддु рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХी рдЕрднिрд▓ाрд╖ा рдХो рдЗрдЪ्рдЫा (рд░ाрдЧ) рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдпрджि рдХोрдИ рд╡рд╕्рддु рдпा рд╡्рдпрдХ्рддि рдЗрд╕ рдЗрдЪ्рдЫाрдкूрд░्рддि рдоें рдмाрдзрдХ рдмрдирддा рд╣ै рддो рдорди рдХी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдЙрд╕рдХी рдУрд░ рдж्рд╡ेрд╖ рдпा рдХ्рд░ोрдз рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡्рдпрдХ्рдд рд╣ोрддी рд╣ै।  рдЗрдЪ्рдЫा (рд░ाрдЧ) рдФрд░ рдж्рд╡ेрд╖ рдХी рджो рд╢рдХ्рддिрдпों рдХे рдмीрдЪ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рд╢рдХ्рддि рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдоें рджुрд░्рднाрдЧ्рдпрд╢ाрд▓ी рдЬीрд╡ рдЫिрди्рди-рднिрди्рди рд╣ोрдХрд░ рдорд░рдгाрд╕рди्рди рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдЕрд╕рд╣्рдп рдкीрдб़ा рдХो рднोрдЧрддा рд╣ै। 

      рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ी рд╣ै рдХि рдРрд╕ा рд╡्рдпрдХ्рддि рдк्рд░िрдп рдХी рдк्рд░рддि рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдФрд░ рдж्рд╡ेрд╖ рдХी рдУрд░ рд╕े рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоें рд╕рджा  рдоें рд╡्рдпрд╕्рдд рд░рд╣рддा рд╣ै। рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рд╡рд╣ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдд्рдпाрдзिрдХ рд╡्рдпрд╕्рдд рдФрд░ рдкूрд░्рдгрддрдпा рдн्рд░рдоिрдд рд╣ोрдХрд░ рдердХ рдЬाрддा рд╣ै। рдорди рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рд╡िрдХ्рд╖ेрдк рджिрди-рдк्рд░рддिрджिрди рдмрдв़рддे рд╣ुрдП рдЕрд╢ाрди्рддि рдХी рд╡ृрдж्рдзि рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрди्рд╣ीं рд╡िрдХ्рд╖ेрдкों рдХे рдЖрд╡рд░рдг рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЕрдкрдиे рд╕рдд्рдпрд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рджрд░्рд╢рди рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрддा। рдЕрддः рдЖрдд्рдоा рдХी рдЕрдкрд░ोрдХ्рд╖ाрдиुрднूрддि рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЙрдкाрдп рд╣ै - рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рдпा рдорди рдХो рдПрдХाрдЧ्рд░ рдФрд░ рд╕ंрдпрдоिрдд рдХрд░рдХे -  рдЙрд╕рдХे рд╡िрдХ्рд╖ेрдкों рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡िрдЬрдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा। рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдоें рдЬो рднी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕ाрдзрдиाрдПं рдмрддाрдпी рдЬाрддी рд╣ैं рдЙрди рд╕рдмрдХा рдк्рд░рдпोрдЬрди рдХेрд╡рд▓ рдорди рдХो рдкूрд░्рдгрддрдпा рд╢ाрди्рдд рдФрд░ рд╡рд╢ीрднूрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╣ी рд╣ै। рдкрд░рдо рд╢ाрди्рддि рдХा рдХ्рд╖рдг рд╣ी рдЖрдд्рдоाрдиुрднूрддि, рдЖрдд्рдорд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдФрд░ рдЖрдд्рдордоिрд▓рди рдХा рдХ्рд╖рдг рд╣ोрддा рд╣ै। рджैрд╡ी рдХрд░ुрдгा рд╕े рднрд░े рд╕्рд╡рд░ рдоें рднрдЧрд╡ाрди् рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХрд╣рддे рд╣ै - рдкрд░рди्рддु рджुрд░्рднाрдЧ्рдп рд╣ै рдХि рдк्рд░ाрдгीрдоाрдд्рд░ рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХाрд▓ рдоें рд╣ी рд╕рдо्рдоोрд╣ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं । рдпрд╣ рджुрдЦрдкूрд░्рдг рдк्рд░ाрд░рдм्рдз  рдордиुрд╖्рдп рдХा рдХोрдИ рдиैрд░ाрд╢्рдпрдкूрд░्рдг рд╕рдорд░्рдкрдг рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рдЬिрд╕рд╕े рдоुрдХ्рддि рдкाрдиे рдоें рд╡рд╣ рдЬрди्рдо рд╕े рд╣ी рдЕрд╢рдХ्рдд рдмрдиा рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ो। 

         рдХृрд╖्рдг рдХा рдзрд░्рдо рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдИрд╕ाрдИ рдзрд░्рдо рдХे рд╕рдоाрди рдкाрдк рдХा рдкुрдд्рд░ рдирд╣ीं рдоाрдирддा। рд╡े рдХрд╣рддे рд╣ैं - рдХोрдИ рднी рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиी рдЕрддृрдк्рдд рд╡ाрд╕рдиाрдУं рдФрд░ рдк्рд░рдЪ्рдЫрди्рди рдХाрдордиाрдУं рдХी рдкрд░िрддृрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рдпं рд╣ी рдХिрд╕ी рджेрд╣ рд╡िрд╢ेрд╖ (M/F) рдФрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдоें рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рдХी рдд्рд░ाрд╕рджी рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдоोрд╣ рдЬाрд▓ рд╕े (рдн्рд░рдордЬाрд▓ рд╕े рдпा рд╣िрдк्рдиोрдЯाрдЗрдЬ्рдб рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╕े) рдоुрдХ्рддि (рдоोрдХ्рд╖) рдкाрдиा рдФрд░ рд╕рдо्рдпрдХ् рдЬ्рдЮाрди (рд╡िрд╡ेрдХрдЬ рдЬ्рдЮाрди) рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдЬीрд╡рди рдХा рдкाрд╡рди рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै। рдЧीрддा рднрдЧрд╡ाрди् рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрд░рдЪिрдд рдХाрд╡्рдп рд╣ै рдЬो рд╡िрдкрд░ीрдд рдЬ्рдЮाрди рдоें рдлंрд╕े рд▓ोрдЧों рдХो рдн्рд░рдордЬाрд▓ рд╕े рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рдкूрд░्рдгाрдирди्рдж рдоें рд╡िрд╣ाрд░ рдХрд░ाрддा рд╣ै। 

       рдЬिрд╕рдХा ’рдЬрди्рдо’ рд╣ुрдЖ рд╣ै рд╡рд╣ рдПрдХ рдУрд░ рддो рд╢рд░ीрд░ рд╣ै, рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рд╢рд░ीрд░ рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз ’рдЪेрддрдиा’ рд╣ै। рдЬिрд╕рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдЗрдЪ्рдЫाрдПँ, рднрдп рдФрд░ рдж्рд╡рди्рдж्рд╡, рд╕्рдоृрддि, рдиिрд╢्рдЪрдп-рдЕрдиिрд╢्рдЪрдп,  рдЕрдЪेрддрди рдФрд░ рдЪेрддрди рджोрдиों рд╕्рддрд░ों рдкрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рд╣ैं । ’рд╕्рдоृрддि’ (Memory) рдкрд╣рдЪाрди рд╣ै рдФрд░ ’рдкрд╣рдЪाрди’ (identity) рд╣ी рд╕्рдоृрддि (Memory) рдЗрд╕рд▓िрдП рдПрдХ рдХे рди рд╣ोрдиे рдкрд░ рджूрд╕рд░ा рднी рдирд╣ीं рд╣ोрддा । рдЗрд╕ рдкрд╣рдЪाрди рдФрд░  рд╕्рдоृрддि рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ ’рдЕрдкрдиी’ рдпाрдиि  ’рдоैं’ рдФрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी ’рдкрд╣рдЪाрди’рдФрд░  ’рд╕्рдоृрддि’ рдмрдирддी-рдмिрдЧреЬрддी рд░рд╣рддी рд╣ै।  рдЬрдмрдХि рдЙрдирдХा рдЖрдзाрд░рднूрдд рдЕрдзिрд╖्рдаाрди (рдЪेрддрдиा) рдЕрдЦंрдбिрдд рддрдеा рдЕрд╡िрдЪ्рдЫिрди्рди рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рд╡्рдпрдХ्рддि рдФрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдЬीрд╡рди рдХो рд╕ंрднрд╡ рдФрд░ рд╕ुрдЪाрд░ु рдмрдиाрдП рд░рдЦрддा рд╣ै । рдпрд╣ рдЕрдзिрд╖्рдаाрди (рдЪेрддрдиा) рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ рди рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднी ’рд╡्рдпрдХ्рддि’ рдХे рдорди рдоें рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें ’рдЕрдкрдиे’ рдПрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░-рд╕рдд्рддा рд╣ोрдиे рдХी рднाрд╡рдиा рдХो рдЬрди्рдо рджेрддी рд╣ै । 

       рдЬैрд╕े рдЬैрд╕े рдмрдЪ्рдЪा рдмреЬा рд╣ोрддा рд╣ै рдпрд╣ рднाрд╡рдиा рдЕрдкрдиी рдиिрд░ंрддрд░ рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рд╕े рд╕ुрджृреЭ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдмрди рдЬाрддी рд╣ै ।  рдпрд╣ рднाрд╡рдиा рдиिрд░ंрддрд░ ’рд╕ंрд╕ाрд░’ рдоें рдЕрдкрдиे рдХो рдЕрдХेрд▓े рд╕рдордЭрдиे рдФрд░ рдЙрд╕ рдЕрдХेрд▓ेрдкрди рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдпा рдЙрд╕рд╕े рджूрд░ рднाрдЧрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдкैрджा рдХрд░рддी рд╣ै । рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЬो рдирд╣ीं рд╣ै рдЙрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рд╕рдд्рддा рдХो рдорди рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рдмैрдарддा рд╣ै । рджूрд╕рд░े рд╢рдм्рджों рдоें рдпрд╣ी ’рдЕрд╡िрдж्рдпा’ рд╣ै - рдЬो рд╡िрдж्рдпрдоाрди рдирд╣ीं рд╣ै рдЙрд╕े рд╕рдд्рдп рд╕рдордЭ рдмैрдардиा । рдЬैрд╕े рднाрд╡рдиाрдПँ рдЪिрдд्рдд (рд╣ृрджрдп) рдоें рдЙрдарддी рд╣ैं рд╡ैрд╕े рд╣ी рдмुрдж्рдзि  (рд╡िрдЪाрд░) рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдоें । рдХिрди्рддु рдЗрди рдоाрдирд╕िрдХ рдХрд▓्рдкрдиाрдУं рдХी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпाрд╕्рд╡рд░ूрдк ’рдоैं’ рдХो рдЗрдирдХा рд╕्рд╡ाрдоी рд╕рдордЭ рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै । рдк्рд░ाрдпः рд╣рд░ рдХोрдИ рдХрд╣рддा рд╣ै - "рдоैं рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ , рдпा рдоैं рдирд╣ीं рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ ..." рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдпрд╣ рднी рдХрд╣рддा рд╣ै  "рдоैं рдк्рд░ेрдо рдХрд░рддा рд╣ूँ, рдоैं  рдШृрдгा рдХрд░рддा рд╣ूँ , рдХ्рд░ोрдз,  рдИрд░्рд╖्рдпा рдФрд░  рдЗрдЪ्рдЫा рдХрд░рддा рд╣ूँ ... рдпा, "рдоैं рдк्рд░ेрдо,  рдШृрдгा, рдХ्рд░ोрдз,  рдИрд░्рд╖्рдпा, рдЗрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рдХрд░рддा... "рдХिрди्рддु рдеोреЬा рдз्рдпाрди рд╕े рджेрдЦें рддो ’рд╕ोрдЪрдиा’, ’рди рд╕ोрдЪрдиा’ рдЕрдкрдиे-рдЖрдк рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдФрд░ рд╕्рдоृрддि рдХे рдоिрд▓े-рдЬुрд▓े рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े рдШрдЯिрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ ’рдорд╕्рддिрд╖्рдХ’ рдоें рд╣ोрддा рд╣ै । рдЬिрд╕рдХी рд╕्рдоृрддि рдирд╣ीं рдЙрд╕ рдмाрд░े рдоें ’рд╕ोрдЪрдиा’ рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा । рд╡ैрд╕े рд╣ी рдХрднी рдХрднी рд╣рдо рдХрд╣рддे рд╣ैं - "рдоैं рд╕ोрдЪ рдирд╣ीं рдкा рд░рд╣ा। ... рд╣рдоें рдпрд╣ рднी рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рд╣рдо рдРрд╕ा рдХрд╣рддे рднी рд╣ैं рддाрдд्рдкрд░्рдп рдпрд╣ рдХि ’рдоैं’ рдиाрдордХ рдРрд╕े рдХिрд╕ी ’рд╡िрдЪाрд░рдХрд░्рддा’рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै рдЬिрд╕े ’рдорди’ ’рд╡िрдЪाрд░’ рдХे рд╕्рд╡ाрдоी рдХी рддрд░рд╣ рдоाрди्рдп рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै

рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рднाрд╡рдиाрдПँ  рдк्рд░ेрдо,  рдШृрдгा, рдХ्рд░ोрдз,  рдИрд░्рд╖्рдпा,  рдЗрдЪ्рдЫा,  рднрдп ( рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдпा рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा) рдЖрджि рднी рдЕрдкрдиे-рдЖрдк рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдФрд░ рд╕्рдоृрддि рдХे рдоिрд▓े-рдЬुрд▓े рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े рдШрдЯिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╣рдоें рдРрд╕ा рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि ’рдоैं’ рд╣ी рдЙрдирдХे рдЙрдардиे рдпा рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрдиे рдХो рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡िрдЪाрд░ рддрдеा рднाрд╡рдиाрдУं рд╕े рдЕрдкрдиे рдХो рдоिрд▓ा рд▓ेрдиा (рдЗрди्рдбрд▓्рдЬेрди्рд╕) рд╣ी рдЕрд╡िрдж्рдпा рд╣ै।рдоुрдЭे  рдк्рд░ेрдо , рдШृрдгा,  рдХ्рд░ोрдз,  рдИрд░्рд╖्рдпा,  рдЗрдЪ्рдЫा, рднрдп рдЖрджि рд╡ैрд╕े рд╣ी ’рд╣ोрддे’ рд╣ैं, рдЬैрд╕े рдоुрдЭे рднूрдЦ, рдк्рдпाрд╕, рдиींрдж рдЖрджि ’рд╣ोрддे’ рд╣ैं । рдХिрди्рддु рдкрд╣рд▓े рддो рднूрд▓рд╡рд╢ рдЕрдкрдиे-рдЖрдкрдХो рдЙрдирд╕े рдЬोреЬрдХрд░ рдоैं рдХрд╣рддा рд╣ूँ ’рдоैं рдк्рд░ेрдо рдХрд░рддा рд╣ूँ। ’ рдФрд░ рдлिрд░ рдпрд╣ рднी рдХрд╣рддा рд╣ूँ, ’рдоुрдЭे рдЙрд╕рд╕े рдк्рд░ेрдо рд╣ै’ ।рдЗрд╕ рд╕рдм рдХे рджौрд░ाрди рдиिрд░्рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ рдЪेрддрдиा рдЬिрд╕рдХे рдк्рд░рдХाрд╢ рдоें рдпрд╣ рд╕рдм рдШрдЯрддा рд╣ै рдпрдеाрд╡рдд् рд╕ुрд╕्рдеिрд░ рдЖрдзाрд░ рдХी рддрд░рд╣ рдЕрдк्рд░рднाрд╡िрдд рдФрд░ рдЕрдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдЗрдирд╕े рдЕрд╕ंрд▓рдЧ्рди рд░рд╣рддी рд╣ै । рдХिрди्рддु ’рдЬीрд╡-рднाрд╡’ (M/F) рдХे рдЬрди्рдо рдХे рдмाрдж ’рд╡्рдпрдХ्рддि’ рдФрд░ ’рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡’ рдЗрддрдиे рджृреЭ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं рдХि рдордиुрд╖्рдп рдпрд╣ рднी рдХрд╣ рдмैрдарддा рд╣ै рдХि рдоैं рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ । рдЬो ’рдирд╣ीं рд╣ै’, рд╡рд╣ ’рдоुрдХ्рдд’ рдХैрд╕े рд╣ोрдЧा? рд╡рд╣ рдмंрдзрди рдоें рдеा рд╣ी рдХрд╣ाँ ? рдЬрдм рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि ’рдЬрди्рдо’ рдФрд░  ’рдЬीрд╡-рднाрд╡’ рд╡рд╕्рддुрддः рдЗрд╕ рдмाрд░े рдоें рд╡िрдЪाрд░ (рдеॉрдЯ) рд╣ोрдиे рд╕े рд╣ी рд╕рдд्рдп рд▓рдЧрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै,рддो ’рдоुрдХ्рддि’ рдпा  ’рдмंрдзрди’ рдХा рдк्рд░рд╢्рди рд╣ी рдирд╣ीं рдкैрджा рд╣ोрддा । 

        рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЖрдзिрднौрддिрдХ рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдХे рдордз्рдп рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рдПрдХ рдкреЬाрд╡ рд╣ै  рдпा рдХреЬी рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि ’рдЕрд╡िрдж्рдпा’ ’рдХाрдо’ рдФрд░ ’рдХрд░्рдо’ рдЗрд╕ рдк्рд░рд╢्рди рдХो рдЙрдардиे рд╣ी рдирд╣ीं рджेрддे рдХि ’рдЕрд╡िрдж्рдпा’ ’рдХिрд╕े’ рд╣ुрдЖ рд╣ै । рдЬрдм рддрдХ рдордиुрд╖्рдп ’рдХाрдо’ рдХो рдЙрдкрднोрдЧ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦрддा рд╣ै рдпा рдЙрд╕рдХा рдЙрдкрд╣ाрд╕ рдХрд░рддा рд╣ै,  рддрдм рддрдХ ’рдХाрдо’ рдХुрдкिрдд рд╣ोрдХрд░ рдФрд░ рд╡िрдХृрдд рд░ूрдк рд▓ेрдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХे рдорди рдкрд░ рд╣ाрд╡ी рд░рд╣рддा рд╣ै । рдФрд░ ’рдХाрдорд╡ृрдд्рддि’ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдк्рд░рдмрд▓ рд╡ृрдд्рддि рдХी рддрд░рд╣ рдЙрд╕े ’рдХрд░्рдо’ рдоें рд╕ंрд▓рдЧ्рди рд░рдЦрддी рд╣ै । рдпрд╣ ’рдХाрдо’ рдХेрд╡рд▓ рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд╡ाрд╕рдиा рд╣ो рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдирд╣ीं, рдпрд╣ ’рдХाрдордиा’ рдмрдирдХрд░ рдПрдХ рдХрд▓्рдкिрдд ’рднрд╡िрд╖्рдп’ рдХो рдк्рд░рдХ्рд╖ेрдкिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।  рдХिрди्рддु рд╡िрд╡ेрдХ рди рд╣ोрдиे рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдпрд╣ рдирд╣ीं рд╕рдордЭрддा рдХि рд╕рднी рд╡ृрдд्рддिрдпाँ рдкुрдирд░ाрд╡рд░्рддी рд╣ोрддी рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╕ाрде рд▓िрдк्рдд рд╣ोрдиा рдЖрдд्рдорд╡ंрдЪрдиा рд╣ी рд╣ै । ’рдХाрдо’ рдФрд░ ’рдЕрд╡िрдж्рдпा’ рд╕े рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░्рдо ’рд╕ंрд╕्рдХाрд░’ рдЬрдм  рдЕрдн्рдпाрд╕ (рдЖрджрдд рдФрд░ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि)  рдмрди рдЬाрддा рд╣ै рддрдм рдЙрд╕рд╕े рдЫूрдЯрдиा рдХ्рд░рдорд╢ः рдФрд░ рдХрдаिрди рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै । рдХрднी-рдХрднी рдордиुрд╖्рдп рдЗрд╕ рдпाрддрдиा рд╕े рдШрдмрд░ाрдХрд░ рдЖрдд्рдорд╣рдд्рдпा рддрдХ рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै рдпा рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддा рд╣ै

        рдоृрдд्рдпु рднी рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ рд╕рдд्рддा рд╣ै рдЬिрд╕े ’рдпрдо’ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै । рдпрдорд░ाрдЬ рдХो рд╣ी рдзрд░्рдорд░ाрдЬ рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдирдХा рд╡िрдзाрди рдЕрдЯрд▓ рд╣ोрддा рд╣ै рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ ’рдзрд░्рдо’ рдордиुрд╖्рдп рдХो рдХрднी рдд्рдпाрдЧрддा рдирд╣ीं । рдЬрдм ’рдзрд░्рдо’ рдХो рд╡िрдзाрди рдХी рддрд░рд╣ рджेрдЦрдХрд░ рдЙрд╕рдХा рдЕрдиुрд╖्рдаाрди (рдЖрдЪрд░рдг) рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдордиुрд╖्рдп рдХो рдоृрдд्рдпु рднी рднрдпрднीрдд рдирд╣ीं рдХрд░рддी, рддрдеा рдЙрд╕े рдХ्рд▓ेрд╢ рди्рдпूрдирддрдо рдФрд░ рд╕ुрдЦ рдЕрдзिрдХрддं рд╣ोрддा рд╣ै । рдЕрд╡िрдж्рдпा рд╣ै рддрдоोрдЧुрдг рдЬрдмрдХि рдХрд░्рдо рд╣ै рд░рдЬोрдЧुрдг, рдФрд░ рдзрд░्рдо рд╕рддोрдЧुрдг рдХे рд░ूрдк рдоें рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЙрди рджोрдиों рдоें рд╕ंрддुрд▓рди рдмрдиाрдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрддा рд╣ै । рд╣ै рддो рдпрд╣ рднी рдЧुрдг рд╣ी рдХिрди्рддु рдЗрд╕рдХी рд╡ृрдж्рдзि рд╣ोрдиे рдкрд░ рдордиुрд╖्рдп рдоें рдЕрдиाрдпाрд╕ рджृрд╖्рдЯि рдХी рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рдЖрддी рд╣ै । рдЕрд╡िрдж्рдпा рдХाрдо рдФрд░ рдХрд░्рдо рдХे рдпрдеाрд░्рде рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд╕рдордЭрдиे рдкрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рд╢्рди рдХा рдкрдЯाрдХ्рд╖ेрдк рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि ’рдЬрди्рдо’ рдХिрд╕рдХा рд╣ुрдЖ? рдЗрд╕े рдоोрдХ्рд╖ рдХा рдиाрдо рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХिрди्рддु рдХेрд╡рд▓ рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХ्рдпोंрдХि ....।    

[*****рд╕ाрднाрд░/https://swaadhyaaya.blogspot.com/2016/04/1.html

================

рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, 16 рдЕрдк्рд░ैрд▓, 2024 > 

[рдк्рд░ाрд░्рдердиा :  рд╢्рд░ी рдЧрдгрдкрддि рдЕрдерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖ рдкाрда рд╣िंрджी рдЕрд░्рде рд╕рд╣िрдд 

рдЧрдгрдкрддि рдЕрдерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें рд░рдЪिрдд рдПрдХ рд▓рдШु рдЙрдкрдиिрд╖рдж рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдоें рдЧрдгेрд╢ рдХो рдкрд░рдо рдм्рд░рд╣्рдо рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рдЕрдерд░्рд╡рд╡ेрдж рдХा рднाрдЧ рд╣ै। рдЕрдерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖ рдоें рджрд╕ рдЛрдЪाрдПं рд╣ैं।

рдЕрдерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖ рд╕्рддोрдд्рд░ рдХे рдкाрда рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рд╕рд░्рд╡ांрдЧीрдг рдЙрди्рдирддि рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдкाрда рд╕े рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрдШ्рди-рдмाрдзाрдПं рджूрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рд╡िрдЪाрд░ों рд╕े рдирдХाрд░ाрдд्рдордХрддा рдЦрдд्рдо рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рдкрд╡िрдд्рд░рддा рдЖрддी рд╣ै।

рдЧрдгрдкрддि рдЕрдерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖

рд╢ांрддि рдоंрдд्рд░
реР рднрдж्рд░ं рдХрд░्рдгेрднि: рд╢ृрдгुрдпाрдо рджेрд╡ा: | рднрдж्рд░ं рдкрд╢्рдпेрдоाрдХ्рд╖рднिрд░्рдпрдЬрдд्рд░ा: ||
рд╕्рдеिрд░ैрд░ंрдЧैрд╕्рддुрд╖्рдЯुрд╡ांрд╕рд╕्рддрдиूрднि: | рд╡्рдпрд╢ेрдо рджेрд╡рд╣िрддं рдпрджाрдпु: ||рез||
рдЕрд░्рде:
рд╣े рджेрд╡рд╡ृंрдж, рд╣рдо рдЕрдкрдиे рдХाрдиों рд╕े рдХрд▓्рдпाрдгрдордп рд╡рдЪрди рд╕ुрдиें। рдЬो рдпाрдЬ्рдЮिрдХ рдЕрдиुрд╖्рдаाрдиों рдХे рдпोрдЧ्рдп рд╣ैं рдРрд╕े рд╣े рджेрд╡, рд╣рдо рдЕрдкрдиी рдЖंрдЦों рд╕े рдоंрдЧрд▓рдордп рдХाрд░्рдпों рдХो рд╣ोрддे рджेрдЦें рдиिрд░ोрдЧ рдЗंрдж्рд░िрдпों рдПрд╡ं рд╕्рд╡рд╕्рде рджेрд╣ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЖрдкрдХी рд╕्рддुрддि рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╣рдо рдк्рд░рдЬाрдкрддि рдм्рд░рд╣्рдоा рдж्рд╡ाрд░ा рд╣рдоाрд░े рд╣िрддाрд░्рде рд╕ौ рд╡рд░्рд╖ рдЕрдерд╡ा рдЙрд╕рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рдЬो рдЖрдпु рдиिрдпрдд рдХрд░ рд░рдЦी рд╣ै рдЙрд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ें। рддाрдд्рдкрд░्рдп рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░े рд╢рд░ीрд░ рдХे рд╕рднी рдЕंрдЧ рдФрд░ рдЗंрдж्рд░िрдпां рд╕्рд╡рд╕्рде рдПрд╡ं рдХ्рд░िрдпाрд╢ीрд▓ рдмрдиे рд░рд╣ें рдФрд░ рд╣рдо рд╕ौ рдпा рдЙрд╕рд╕े рдЕрдзिрдХ рд▓ंрдмी рдЖрдпु рдкाрд╡ें।

реР рд╕्рд╡рд╕्рддि рди рдЗंрдж्рд░ो рд╡ृрдж्рдзрд╢्рд░рд╡ा: | рд╕्рд╡рд╕्рддि рди: рдкूрд╖ा рд╡िрд╢्рд╡рд╡ेрджा: |
рд╕्рд╡рд╕्рддिрдирд╕्рддाрд░्рдХ्рд╖्рдпो рдЕрд░िрд╖्рдЯрдиेрдоि: | рд╕्рд╡рд╕्рддि рдиो рдмृрд╣рд╕्рдкрддिрд░्рджрдзाрддु ||реи||
реР рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: ||
рдЕрд░्рде:
рдорд╣ाрди рдХीрд░्рддिрдоाрди, рдРрд╢्рд╡рд░्рдпрд╡ाрди рдЗрди्рдж्рд░ рд╣рдоाрд░ा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░ें, рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЬ्рдЮाрди рд╕्рд╡рд░ूрдк, рд╕рд░्рд╡рдЬ्рдЮ, рд╕рдмрдХे рдкोрд╖рдгрдХрд░्рддा рдкूрд╖ा рдЕрд░्рдеाрдд рд╕ूрд░्рдп рд╣рдоाрд░ा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░ें, рдЬिрдирдХे рдЪрдХ्рд░ीрдп рдЧрддि рдХो рдХोрдИ рд░ोрдХ рдирд╣ीं рд╕рдХрддा рд╡े рдЧрд░ुрдб़ рджेрд╡ рд╣рдоाрд░ा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░ें, рдЕрд░िрд╖्рдЯрдиेрдоि рдЬो рдк्рд░рдЬाрдкрддि рд╣ैं рд╡े рд╕рднी рджुрд░िрддों рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╣ैं рд╡े рд╣рдоाрд░ा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░ें, рд╡ेрдж рд╡ाрдгी рдХे рд╕्рд╡ाрдоी, рд╕рддрдд рд╡рд░्рдзрдирд╢ीрд▓ рдмृрд╣рд╕्рдкрддि рд╣рдоाрд░ा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░ें। реР рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╢ांрддि рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो।

реР рддрди्рдоाрдорд╡рддु рддрдж्рд╡рдХ्рддाрд░рдорд╡рддु
рдЕрд╡рддु рдоाрдо् рдЕрд╡рддु рд╡рдХ्рддाрд░рдо्
реР рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: ||

рдЙрдкрдиिрд╖рдж

реР рдирдорд╕्рддे рдЧрдгрдкрддрдпे | рдд्рд╡рдоेрд╡ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ं рддрдд्рдд्рд╡рдорд╕ि |
рдд्рд╡рдоेрд╡ рдХेрд╡рд▓ं рдХрд░्рддाрд╜рд╕ि | рдд्рд╡рдоेрд╡ рдХेрд╡рд▓ं рдзрд░्рддाрд╜рд╕ि |
рдд्рд╡рдоेрд╡ рдХेрд╡рд▓ं рд╣рд░्рддाрд╜рд╕ि | рдд्рд╡рдоेрд╡ рд╕рд░्рд╡ं рдЦрд▓्рд╡िрджं рдм्рд░рд╣्рдоाрд╕ि |
рдд्рд╡ं рд╕ाрдХ्рд╖ाрджाрдд्рдоाрд╜рд╕ि рдиिрдд्рдпрдо् ||рез||

рдЕрд░्рде:

реРрдХाрд░ рдкрддि рднрдЧрд╡ाрди рдЧрдгрдкрддि рдХो рдирдорд╕्рдХाрд░ рд╣ै। рд╣े рдЧрдгेрд╢ ! рддुрдо्рд╣ीं рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рддрдд्рд╡ рд╣ो। рддुрдо्рд╣ीं рдХेрд╡рд▓ рдХрд░्рддा рд╣ो। рддुрдо्рд╣ीं рдХेрд╡рд▓ рдзрд░्рддा рд╣ो। рддुрдо्рд╣ीं рдХेрд╡рд▓ рд╣рд░्рддा рд╣ो। рдиिрд╢्рдЪрдпрдкूрд░्рд╡рдХ рддुрдо्рд╣ीं рдЗрди рд╕рдм рд░ूрдкों рдоें рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ो। рддुрдо рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд рдиिрдд्рдп рдЖрдд्рдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ो।

рд╕्рд╡рд░ूрдк рддрдд्рдд्рд╡

рдЛрддं рд╡рдЪ्рдоि | рд╕рдд्рдпं рд╡рдЪ्рдоि || реи||

рдЕрд░्рде 

рдоैं рдЛрдд рди्рдпाрдпрдпुрдХ्рдд рдмाрдд рдХрд╣рддा рд╣ूँ। рд╕рдд्рдп рдХрд╣рддा рд╣ूँ।

рдЕрд╡ рдд्рд╡ं рдоाрдо् | рдЕрд╡ рд╡рдХ्рддाрд░рдо् | рдЕрд╡ рд╢्рд░ोрддाрд░рдо् | рдЕрд╡ рджाрддाрд░рдо् |

рдЕрд╡ рдзाрддाрд░рдо् | рдЕрд╡ाрдиूрдЪाрдирдорд╡ рд╢िрд╖्рдпрдо् | рдЕрд╡ рдкрд╢्рдЪाрдд्рддाрдд् | рдЕрд╡ рдкुрд░рд╕्рддाрдд् |

рдЕрд╡ोрдд्рддрд░ाрдд्рддाрдд् | рдЕрд╡ рджрдХ्рд╖िрдгाрдд्рддाрдд् | рдЕрд╡ рдЪोрд░्рдз्рд╡ाрдд्рддाрдд् | рдЕрд╡ाрдзрд░ाрдд्рддाрдд् |

рд╕рд░्рд╡рддो рдоां рдкाрд╣ि рдкाрд╣ि рд╕рдорди्рддाрдд् || рей ||

 рдЕрд░्рде - рд╣े рдкाрд░्рд╡рддीрдиंрджрди! рддुрдо рдоेрд░ी (рдоुрдЭ рд╢िрд╖्рдп рдХी) рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рд╡рдХ्рддा (рдЖрдЪाрд░्рдп) рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рд╢्рд░ोрддा рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рджाрддा рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рдзाрддा рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЖрдЪाрд░्рдп рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рд╢िрд╖्рдп рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рдкрд╢्рдЪिрдо рд╕े рд░рдХ्рд╖ा। рдкूрд░्рд╡ рд╕े рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рдЙрдд्рддрд░ рд╕े рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рджрдХ्рд╖िрдг рд╕े рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рдКрдкрд░ рд╕े рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рдиीрдЪे рд╕े рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рд╕рдм рдУрд░ рд╕े рдоेрд░ी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो। рдЪाрд░ों рдУрд░ рд╕े рдоेрд░ी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ो।

рдд्рд╡ं рд╡ाрдЩ्рдордпрд╕्рдд्рд╡ं рдЪिрди्рдордп: | рдд्рд╡рдоाрдиंрджрдордпрд╕्рдд्рд╡ं рдм्рд░рд╣्рдордордпः ||

рдд्рд╡ рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдиंрджाрдж्рдж्рд╡िрддीрдпोрд╜рд╕ि | рдд्рд╡ं рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ं рдм्рд░рд╣्рдоाрд╕ि |

рдд्рд╡ं рдЬ्рдЮाрдирдордпो рд╡िрдЬ्рдЮाрдирдордпोрд╜рд╕ि || рек||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рддुрдо рд╡ाрдЩ्‍рдордп рд╣ो, рдЪिрди्рдордп рд╣ो। рддुрдо рдЖрдиंрджрдордп рд╣ो। рддुрдо рдм्рд░рд╣्рдордордп рд╣ो। рддुрдо рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдиंрдж рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рд╣ो। рддुрдо рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ो। рддुрдо рдЬ्рдЮाрдирдордп рд╣ो рд╡िрдЬ्рдЮाрдирдордп рд╣ो।

рд╕рд░्рд╡ं рдЬрдЧрджिрджं рдд्рд╡рдд्рддो рдЬाрдпрддे | рд╕рд░्рд╡ं рдЬрдЧрджिрджं рддрдд्рдд्рд╡рд╕्рддिрд╖्рдарддि |

рд╕рд░्рд╡ं рдЬрдЧрджिрдж рдд्рд╡рдпि рд▓рдпрдоेрд╖्рдпрддि | рд╕рд░्рд╡ं рдЬрдЧрджिрджं рдд्рд╡рдпि рдк्рд░рдд्рдпेрддि |

рдд्рд╡ं рднूрдоिрд░ाрдкोрд╜рдирд▓ोрд╜рдиिрд▓ो рдирдн: | рдд्рд╡ं рдЪрдд्рд╡ाрд░ि рд╡ाрдХ्рдкрджाрдиि || рел ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдпрд╣ рдЬрдЧрдд рддुрдорд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╕ाрд░ा рдЬрдЧрдд рддुрдордоें рд▓рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕ рд╕ाрд░े рдЬрдЧрдд рдХी рддुрдордоें рдк्рд░рддीрддि рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै। рддुрдо рднूрдоि, рдЬрд▓, рдЕрдЧ्рдиि, рд╡ाрдпु рдФрд░ рдЖрдХाрд╢ рд╣ो। рдкрд░ा, рдкрд╢्рдЪंрддी, рдмैрдЦрд░ी рдФрд░ рдордз्рдпрдоा рд╡ाрдгी рдХे рдпे рд╡िрднाрдЧ рддुрдо्рд╣ीं рд╣ो।

рдд्рд╡ं рдЧुрдгрдд्рд░рдпाрддीрдд: | рдд्рд╡ं рджेрд╣рдд्рд░рдпाрддीрдд: |

рдд्рд╡ं рдХाрд▓рдд्рд░рдпाрддीрдд: | рдд्рд╡ं рдоूрд▓ाрдзाрд░рд╕्рдеिрддोрд╜рд╕ि рдиिрдд्рдпрдо् ||

рдд्рд╡ं рд╢рдХ्рддिрдд्рд░рдпाрдд्рдордХ: | рдд्рд╡ां рдпोрдЧिрдиो рдз्рдпाрдпрди्рддि рдиिрдд्рдпрдо् |

рдд्рд╡ं рдм्рд░рд╣्рдоा рдд्рд╡ं рд╡िрд╖्рдгुрд╕्рдд्рд╡ं | рд░ूрдж्рд░рд╕्рдд्рд╡ं рдЗंрдж्рд░рд╕्рдд्рд╡ं рдЕрдЧ्рдиिрд╕्рдд्рд╡ं |

рд╡ाрдпुрд╕्рдд्рд╡ं рд╕ूрд░्рдпंрд╕्рдд्рд╡ं рдЪंрдж्рд░рдоाрд╕्рдд्рд╡ं | рдм्рд░рд╣्рдорднूрд░्рднुрд╡ः рд╕्рд╡рд░ोрдо् ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рддुрдо рд╕рдд्рд╡, рд░рдЬ рдФрд░ рддрдо рддीрдиों рдЧुрдгों рд╕े рдкрд░े рд╣ो। рддुрдо рдЬाрдЧृрдд, рд╕्рд╡рдк्рди рдФрд░ рд╕ुрд╖ुрдк्рддि рдЗрди рддीрдиों рдЕрд╡рд╕्рдеाрдУं рд╕े рдкрд░े рд╣ो। рддुрдо рд╕्рдеूрд▓, рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдФ рд╡рд░्рддрдоाрди рддीрдиों рджेрд╣ों рд╕े рдкрд░े рд╣ो। рддुрдо рднूрдд, рднрд╡िрд╖्рдп рдФрд░ рд╡рд░्рддрдоाрди рддीрдиों рдХाрд▓ों рд╕े рдкрд░े рд╣ो। рддुрдо рдоूрд▓ाрдзाрд░ рдЪрдХ्рд░ рдоें рдиिрдд्рдп рд╕्рдеिрдд рд░рд╣рддे рд╣ो। рдЗрдЪ्рдЫा, рдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдЬ्рдЮाрди рддीрди рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╢рдХ्рддिрдпाँ рддुрдо्рд╣ीं рд╣ो। рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдпोрдЧीрдЬрди рдиिрдд्рдп рдз्рдпाрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рддुрдо рдм्рд░рд╣्рдоा рд╣ो, рддुрдо рд╡िрд╖्рдгु рд╣ो, рддुрдо рд░ुрдж्рд░ рд╣ो, рддुрдо рдЗрди्рдж्рд░ рд╣ो, рддुрдо рдЕрдЧ्рдиि рд╣ो, рддुрдо рд╡ाрдпु рд╣ो, рддुрдо рд╕ूрд░्рдп рд╣ो, рддुрдо рдЪंрдж्рд░рдоा рд╣ो, рддुрдо рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ो, рднू:, рд░्рднूрд╡:, рд╕्рд╡: рдпे рддीрдиों рд▓ोрдХ рддрдеा реРрдХाрд░ рд╡ाрдЪ्рдп рдкрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рднी рддुрдо рд╣ो।

рдЧрдгेрд╢ рдоंрдд्рд░

рдЧрдгाрджिं рдкूрд░्рд╡рдоुрдЪ्рдЪाрд░्рдп рд╡рд░्рдгाрджिं рддрджрдиंрддрд░рдо् |

рдЕрдиुрд╕्рд╡ाрд░: рдкрд░рддрд░: |

рдЕрд░्рдзेंрджुрд▓рд╕िрддрдо् | рддाрд░ेрдг рдЛрдж्рдзрдо् |

рдПрддрдд्рддрд╡ рдордиुрд╕्рд╡рд░ूрдкрдо् | рдЧрдХाрд░: рдкूрд░्рд╡рд░ूрдкрдо् | рдЕрдХाрд░ो рдордз्рдпрдорд░ूрдкрдо् |

рдЕрдиुрд╕्рд╡ाрд░рд╢्рдЪाрди्рдд्рдпрд░ूрдкрдо् | рдмिंрджुрд░ुрдд्рддрд░рд░ूрдкрдо् | рдиाрдж: рд╕ंрдзाрдирдо् | рд╕ंрд╣िрддा рд╕ंрдзि: | рд╕ैрд╖ा рдЧрдгेрд╢рд╡िрдж्рдпा |

рдЧрдгрдХрдЛрд╖ि: | рдиिрдЪृрдж्рдЧाрдпрдд्рд░ीрдЪ्рдЫंрдж: | рдЧрдгрдкрддिрд░्рджेрд╡рддा | реР рдЧँ рдЧрдгрдкрддрдпे рдирдо: ||рен||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдЧрдг рдХे рдЖрджि рдЕрд░्рдеाрдд 'рдЧ्' рдХрд░ рдкрд╣рд▓े рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░ें। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рд╡рд░्рдгों рдХे рдЖрджि рдЕрд░्рдеाрдд 'рдЕ' рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░ें। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЕрдиुрд╕्рд╡ाрд░ рдЙрдЪ्рдЪाрд░िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрд░्рдзрдЪंрдж्рд░ рд╕े рд╕ुрд╢ोрднिрдд 'рдЧं' реРрдХाрд░ рд╕े рдЕрд╡рд░ुрдж्рдз рд╣ोрдиे рдкрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмीрдЬ рдоंрдд्рд░ рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк (реР рдЧं) рд╣ै। рдЧрдХाрд░ рдЗрд╕рдХा рдкूрд░्рд╡рд░ूрдк рд╣ै।рдмिрди्рджु рдЙрдд्рддрд░ рд░ूрдк рд╣ै। рдиाрдж рд╕ंрдзाрди рд╣ै। рд╕ंрд╣िрддा рд╕ंрд╡िрдз рд╣ै। рдРрд╕ी рдпрд╣ рдЧрдгेрд╢ рд╡िрдж्рдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рдорд╣ाрдоंрдд्рд░ рдХे рдЧрдгрдХ рдЛрд╖ि рд╣ैं। рдиिрдЪृंрдЧ्рджाрдп рдЫंрдж рд╣ै рд╢्рд░ी рдордж्рдорд╣ाрдЧрдгрдкрддि рджेрд╡рддा рд╣ैं। рд╡рд╣ рдорд╣ाрдоंрдд्рд░ рд╣ै- реР рдЧं рдЧрдгрдкрддрдпे рдирдо:।

рдЧрдгेрд╢ рдЧाрдпрдд्рд░ी

рдПрдХрджंрддाрдп рд╡िрдж्рдорд╣े | рд╡рдХ्рд░рддुंрдбाрдп рдзीрдорд╣ि | рддрди्рдиो рджंрддी рдк्рд░рдЪोрджрдпाрдд् || рео ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдПрдХ рджंрдд рдХो рд╣рдо рдЬाрдирддे рд╣ैं। рд╡рдХ्рд░рддुрдг्рдб рдХा рд╣рдо рдз्рдпाрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡рд╣ рджрди्рддी (рдЧрдЬाрдирди) рд╣рдоें рдк्рд░ेрд░рдгा рдк्рд░рджाрди рдХрд░ें। рдпрд╣ рдЧрдгेрд╢ рдЧाрдпрдд्рд░ी рд╣ै।

рдЧрдгेрд╢ рд░ूрдк

рдПрдХрджंрддं рдЪрддुрд░्рд╣рд╕्рддं рдкाрд╢рдоंрдХुрд╢рдзाрд░िрдгрдо् |

рд░рджं рдЪ рд╡рд░рджं рд╣рд╕्рддैрд░्рдмिрдн्рд░ाрдгं рдоूрд╖рдХрдз्рд╡рдЬрдо् ||

рд░рдХ्рддं рд▓ंрдмोрджрд░ं рд╢ूрд░्рдкрдХрд░्рдгрдХं рд░рдХ्рддрд╡ाрд╕рд╕рдо् |

рд░рдХ्рддрдЧंрдзाрдиुрд▓िрдк्рддांрдЧं рд░рдХ्рддрдкुрд╖्рдкै: рд╕ुрдкूрдЬिрддрдо् ||

рднрдХ्рддाрдиुрдХंрдкिрдиं рджेрд╡ं рдЬрдЧрдд्рдХाрд░рдгрдордЪ्рдпुрддрдо् |

рдЖрд╡िрд░्рднूрддं рдЪ рд╕ृрд╖्рдЯ्рдпाрджौ | рдк्рд░рдХृрддे: рдкुрд░ुрд╖ाрдд्рдкрд░рдо् ||

рдПрд╡ं рдз्рдпाрдпрддि рдпो рдиिрдд्рдпं | рд╕ рдпोрдЧीं рдпोрдЧिрдиां рд╡рд░: || реп ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдПрдХрджंрдд рдЪрддुрд░्рднрдЬ рдЪाрд░ों рд╣ाрдеों рдоें рдкाрдХ्рд╖, рдЕंрдХुрд╢, рдЕрднрдп рдФрд░ рд╡рд░рджाрди рдХी рдоुрдж्рд░ा рдзाрд░рдг рдХिрдП рддрдеा рдоूрд╖рдХ рдЪिрд╣्рди рдХी рдз्рд╡рдЬा рд▓िрдП рд╣ुрдП, рд░рдХ्рддрд╡рд░्рдг рд▓ंрдмोрджрд░ рд╡ाрд▓े рд╕ूрдк рдЬैрд╕े рдмрдб़े-рдмрдб़े рдХाрдиों рд╡ाрд▓े рд░рдХ्рдд рд╡рд╕्рдд्рд░рдзाрд░ी рд╢рд░ीрд░ рдк рд░рдХ्рдд рдЪंрджрди рдХा рд▓ेрдк рдХिрдП рд╣ुрдП рд░рдХ्рддрдкुрд╖्рдкों рд╕े рднрд▓िрднाँрддि рдкूрдЬिрдд। рднрдХ्рдд рдкрд░ рдЕрдиुрдХрдо्рдкा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рджेрд╡рддा, рдЬрдЧрдд рдХे рдХाрд░рдг рдЕрдЪ्рдпुрдд, рд╕ृрд╖्рдЯि рдХे рдЖрджि рдоें рдЖрд╡िрд░्рднूрдд рдк्рд░рдХृрддि рдФрд░ рдкुрд░ुрд╖ рд╕े рдкрд░े рд╢्рд░ीрдЧрдгेрд╢рдЬी рдХा рдЬो рдиिрдд्рдп рдз्рдпाрди рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдпोрдЧी рд╕рдм рдпोрдЧिрдпों рдоें рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै।

рдЕрд╖्рдЯ рдиाрдо рдЧрдгрдкрддी

рдирдоो рд╡्рд░ाрддрдкрддрдпे | рдирдоो рдЧрдгрдкрддрдпे | рдирдо: рдк्рд░рдордердкрддрдпे | рдирдорд╕्рддेSрд╕्рддु рд▓ंрдмोрджрд░ाрдпैрдХрджंрддाрдп |

рд╡िрдШ्рдирдиाрд╢िрдиे рд╢िрд╡рд╕ुрддाрдп | рд╢्рд░ीрд╡рд░рджрдоूрд░्рддрдпे рдирдоो рдирдо: || резреж ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рд╡्рд░ाрдд (рджेрд╡ рд╕рдоूрд╣) рдХे рдиाрдпрдХ рдХो рдирдорд╕्рдХाрд░। рдЧрдгрдкрддि рдХो рдирдорд╕्рдХाрд░। рдк्рд░рдердордкрддि (рд╢िрд╡рдЬी рдХे рдЧрдгों рдХे рдЕрдзिрдиाрдпрдХ) рдХे рд▓िрдП рдирдорд╕्рдХाрд░। рд▓ंрдмोрджрд░ рдХो, рдПрдХрджंрдд рдХो, рд╢िрд╡рдЬी рдХे рдкुрдд्рд░ рдХो рддрдеा рд╢्рд░ीрд╡рд░рджрдоूрд░्рддि рдХो рдирдорд╕्рдХाрд░-рдирдорд╕्рдХाрд░। 

рдлрд▓рд╢्рд░ुрддि

рдПрддрджрд░्рдерд╡рд╢ीрд░्рд╖ं рдпोSрдзीрддे | рд╕ рдм्рд░рд╣्рдорднूрдпाрдп рдХрд▓्рдкрддे | рд╕ рд╕рд░्рд╡рдд: рд╕ुрдЦрдоेрдзрддे |

рд╕рд╕рд░्рд╡рд╡िрдШ्рдиैрд░्рди рдмाрдз्рдпрддे | рд╕ рдкंрдЮ्рдЪрдорд╣ाрдкाрдкाрдд्рдк्рд░рдоुрдЪ्рдпрддे | рд╕ाрдпрдордзीрдпाрдиो рджिрд╡рд╕рдХृрддं рдкाрдкं рдиाрд╢рдпрддि |

рдк्рд░ाрддрд░рдзीрдпाрдиो рд░ाрдд्рд░िрдХृрддं рдкाрдкं рдиाрд╢рдпрддि | рд╕ाрдпंрдк्рд░ाрдд: рдк्рд░рдпुрдЮ्рдЬाрдиो рдЕрдкाрдкो рднрд╡рддि |

рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ाрдзीрдпाрдиोрд╜рдкрд╡िрдШ्рдиो рднрд╡рддि | рдзрд░्рдоाрд░्рдердХाрдордоोрдХ्рд╖ं рдЪ рд╡िंрджрддि ||

рдЗрджрдордерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖ंрдорд╢िрд╖्рдпाрдп рди рджेрдпрдо् | рдпो рдпрджि рдоोрд╣ाрдж्рджाрд╕्рдпрддि рд╕ рдкाрдкीрдпाрди् рднрд╡рддि |

рд╕рд╣рд╕्рд░ाрд╡рд░्рддрдиाрдд् рдпं рдпं рдХाрдордордзीрддे рддं рддрдордиेрди рд╕ाрдзрдпेрдд् || резрез ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдпрд╣ рдЕрдерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖ (рдЕрдерд░्рд╡рд╡ेрдж рдХा рдЙрдк‍‍‍рдиिрд╖рдж) рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдкाрда рдЬो рдХрд░рддा рд╣ै, рдм्рд░рд╣्рдо рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрдШ्рди рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдмाрдзрдХ рдирд╣ीं рд╣ोрддे। рд╡рд╣ рд╕рдм рдЬрдЧрд╣ рд╕ुрдЦ рдкाрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдкाँрдЪों рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдорд╣ाрди рдкाрддрдХों рддрдеा рдЙрдкрдкाрддрдХों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╕ाрдпंрдХाрд▓ рдкाрда рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рджिрди рдХे рдкाрдкों рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рддा рд╣ै। рдк्рд░ाрдд:рдХाрд▓ рдкाрда рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд░ाрдд्рд░ि рдХे рдкाрдкों рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЬो рдк्рд░ाрдд:- рд╕ाрдпं рджोрдиों рд╕рдордп рдЗрд╕ рдкाрда рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рддा рд╣ै рд╡рд╣ рдиिрд╖्рдкाрдк рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╡िрдШ्рдиों рдХा рдиाрд╢ рдХрд░рддा рд╣ै। рдзрд░्рдо, рдЕрд░्рде, рдХाрдо рдФрд░ рдоोрдХ्рд╖ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЕрдерд░्рд╡рд╢ीрд░्рд╖ рдХो рдЬो рд╢िрд╖्рдп рди рд╣ो рдЙрд╕े рдирд╣ीं рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЬो рдоोрд╣ рдХे рдХाрд░рдг рджेрддा рд╣ै рд╡рд╣ рдкाрддрдХी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╕рд╣рд╕्рд░ (рд╣рдЬाрд░) рдмाрд░ рдкाрда рдХрд░рдиे рд╕े рдЬिрди-рдЬिрди рдХाрдоों-рдХाрдордиाрдУं рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै, рдЙрдирдХी рд╕िрдж्рдзि рдЗрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।

рдЕрдиेрди рдЧрдгрдкрддिрдорднिрд╖िंрдЪрддि | рд╕ рд╡ाрдЧ्рдоी рднрд╡рддी |

рдЪрддुрд░्рде्рдпाрдордирд╢्рдирди् рдЬрдкрддि | рд╕ рд╡िрдж्рдпाрд╡ाрди рднрд╡рддि |

рдЗрдд्рдпрдерд░्рд╡рдгрд╡ाрдХ्рдпрдо् |

рдм्рд░рд╣्рдоाрдж्рдпाрдЪрд░рдгं рд╡िрдж्рдпाрдд् | рди рдмिрднेрддि рдХрджाрдЪрдиेрддि || резреи ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдЗрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬो рдЧрдгрдкрддि рдХो рд╕्рдиाрди рдХрд░ाрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╡рдХ्рддा рдмрди рдЬाрддा рд╣ै। рдЬो рдЪрддुрд░्рдеी рддिрдеि рдХो рдЙрдкрд╡ाрд╕ рдХрд░рдХे рдЬрдкрддा рд╣ै рд╡рд╣ рд╡िрдж्рдпाрд╡ाрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рдпрд╣ рдЕрдерд░्рд╡ рд╡ाрдХ्рдп рд╣ै рдЬो рдЗрд╕ рдоं‍рдд्рд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рддрдкрд╢्рдЪрд░рдг рдХрд░рдиा рдЬाрдирддा рд╣ै рд╡рд╣ рдХрджाрдкि рднрдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा

рдпो рджुрд░्рд╡ांрдХुрд░ैрд░्рдпрдЬрддि | рд╕ рд╡ैрд╢्рд░рд╡рдгोрдкрдоो рднрд╡рддि |

рдпो рд▓ाрдЬैрд░्рдпрдЬрддि рд╕ рдпрд╢ोрд╡ाрди् рднрд╡рддि | рд╕ рдоेрдзाрд╡ाрди् рднрд╡рддि |

рдпो рдоोрджрдХрд╕рд╣्рд╕्рд░ेрдг рдпрдЬрддि | рд╕ рд╡ाрдЮ्рдЫिрддрдлрд▓рдорд╡ाрдк्рдиोрддि |

рдпः рд╕ाрдЬ्рдпрд╕рдоिрдж्рднिрд░्рдпрдЬрддि | рд╕ рд╕рд░्рд╡ं рд▓рднрддे рд╕ рд╕рд░्рд╡ं рд▓рднрддे || резрей ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдЬो рджूрд░्рд╡ांрдХुрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рднрдЧрд╡ाрди рдЧрдгрдкрддि рдХा рдпрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै рд╡рд╣ рдХुрдмेрд░ рдХे рд╕рдоाрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЬो рд▓ाрдЬो (рдзाрдиी-рд▓ाрдИ) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдпрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै рд╡рд╣ рдпрд╢рд╕्рд╡ी рд╣ोрддा рд╣ै, рдоेрдзाрд╡ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬो рд╕рд╣рд╕्рд░ (рд╣рдЬाрд░) рд▓рдб्рдбुрдУं (рдоोрджрдХों) рдж्рд╡ाрд░ा рдпрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╡ांрдЫिрдд рдлрд▓ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдЬो рдШृрдд рдХे рд╕рд╣िрдд рд╕рдоिрдзा рд╕े рдпрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕рдм рдХुрдЫ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै।

рдЕрд╖्рдЯौ рдм्рд░ाрд╣्рдордгाрди् рд╕рдо्рдпрдЧ्рдЧ्рд░ाрд╣рдпिрдд्рд╡ा рд╕ूрд░्рдпрд╡рд░्рдЪрд╕्рд╡ी рднрд╡рддि |

рд╕ूрд░्рдпрдЧ्рд░рд╣े рдорд╣ाрдирдж्рдпां рдк्рд░рддिрдоाрд╕ंрдиिрдзौ рд╡ा рдЬрдк्рдд्рд╡ा рд╕िрдж्рдзрдоंрдд्рд░ो рднрд╡рддि |

рдорд╣ाрд╡िрдШ्рдиाрдд्рдк्рд░рдоुрдЪ्рдпрддे | рдорд╣ाрджोрд╖ाрдд्рдк्рд░рдоुрдЪ्рдпрддे |

рдорд╣ाрдкाрдкाрдд्рдк्рд░рдоुрдЪ्рдпрддे | рд╕ рд╕рд░्рд╡рд╡िрдж्рднрд╡рддि рд╕ рд╕рд░्рд╡рд╡िрдж्рднрд╡рддि |

рдп рдПрд╡ं рд╡ेрдж рдЗрдд्рдпुрдкрдиिрд╖рдж् || резрек ||

рдЕрд░्рде ЁЯСЙ рдЖрда рдм्рд░ाрд╣्рдордгों рдХो рд╕рдо्рдпрдХ рд░ीрддि рд╕े рдЧ्рд░ाрд╣ рдХрд░ाрдиे рдкрд░ рд╕ूрд░्рдп рдХे рд╕рдоाрди рддेрдЬрд╕्рд╡ी рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕ूрд░्рдп рдЧ्рд░рд╣рдг рдоें рдорд╣ाрдирджी рдоें рдпा рдк्рд░рддिрдоा рдХे рд╕рдоीрдк рдЬрдкрдиे рд╕े рдоंрдд्рд░ рд╕िрдж्рдзि рд╣ोрддी рд╣ै। рд╡рд╣ рдорд╣ाрд╡िрдШ्рди рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЬो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЬाрдирддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕рд░्рд╡рдЬ्рдЮ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рд╡рд╣ рд╕рд░्рд╡рдЬ्рдЮ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। 

рд╢ांрддिрдоंрдд्рд░

реР рд╕рд╣рдиाрд╡рд╡рддु | рд╕рд╣ рдиौ рднुрдирдХ्рддु | рд╕рд╣ рд╡ीрд░्рдпं рдХрд░рд╡ाрд╡рд╣ै |

рддेрдЬрд╕्рд╡ि рдиाрд╡рдзीрддрдорд╕्рддु рдоा рд╡िрдж्рд╡िрд╖ाрд╡рд╣ै ||

рд╢ांрддिрдоंрдд्рд░

реР рднрдж्рд░ं рдХрд░्рдгेрднि: рд╢ृрдгुрдпाрдо рджेрд╡ा: | рднрдж्рд░ं рдкрд╢्рдпेрдоाрдХ्рд╖рднिрд░्рдпрдЬрдд्рд░ा: ||

рд╕्рдеिрд░ैрд░ंрдЧैрд╕्рддुрд╖्рдЯुрд╡ांрд╕рд╕्рддрдиूрднि: | рд╡्рдпрд╢ेрдо рджेрд╡рд╣िрддं рдпрджाрдпु: ||рез||


реР рд╕्рд╡рд╕्рддि рди рдЗंрдж्рд░ो рд╡ृрдж्рдзрд╢्рд░рд╡ा: | рд╕्рд╡рд╕्рддि рди: рдкूрд╖ा рд╡िрд╢्рд╡рд╡ेрджा: |

рд╕्рд╡рд╕्рддि рдирд╕्рддाрд░्рдХ्рд╖्рдпो рдЕрд░िрд╖्рдЯрдиेрдоि: | рд╕्рд╡рд╕्рддि рдиो рдмृрд╣рд╕्рдкрддिрд░्рджрдзाрддु ||реи||

реР рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: ||

реР рддрди्рдоा рдЕрд╡рддु

рддрдж्рд╡рдХ्рддाрд░рдорд╡рддु

рдЕрд╡рддु рдоाрдо्

рдЕрд╡рддु рд╡рдХ्рддाрд░рдо्

реР рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: рд╢ांрддि: ||

|| рд╢्рд░ीрдЧрдгेрд╢ाрд░्рдкрдгрдорд╕्рддु ||

рдЖрдЪाрд░्рдп рдФрд░ рдЫाрдд्рд░ рдХी рдЗрд╕ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдоें рджोрдиों рдпрд╣ рд╕рдордЭрддे рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдХाрд░्рдп рд╣рдоें рдоिрд▓рдХрд░ рдХрд░рдиा рд╣ै। рджोрдиों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рддेрдЬрд╕्рд╡ी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдФрд░ рджोрдиों рдЖрдкрд╕ рдоें рдИрд░्рд╖्рдпा рди рдХрд░ें। рдЬрдм рдж्рд╡ेрд╖ рднाрд╡ рд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा рдХाрд░्рдп рд╣ोрддा рд╣ै, рддрдм рд╡िрдж्рдпा рджूрд╖िрдд рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рд╕рдмрдХो рд╣ाрдиि рдкрд╣ुँрдЪाрддी рд╣ै। рд╡िрдж्рдпा рдХो рд╢ुрдж्рдз рдФрд░ рдкрд╡िрдд्рд░ рдмрдиाрдпे рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдЪाрд░्рдп рдФрд░ рдЫाрдд्рд░ рдХे рдЕрди्рдд:рдХрд░рдг рдФрд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╢ुрдж्рдз рд╣ोрдиे рдЪाрд╣िрдП।

рд╡ैрджिрдХ рдоंрдд्рд░: рд╣рд░ि реР рддрдд् рд╕рдд्  рдХा рд╕ाрд░ > рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдиे рд╕ृрд╖्рдЯि рдХी рд░рдЪрдиा рдирд╣ीं рдХी рд╣ै рдмрд▓्рдХि рд╕्рд╡рдпं рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдпा рд░рдЪрдиा рдоें рд░ूрдкांрддрд░िрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдпे рд╕рднी рд╕рдд्рдп 'рд╣рд░ि реР рддрдд् рд╕рдд्' рдоंрдд्рд░ рдоें рдиिрд░ूрдкिрдд рд╣ैं। рдЬрдм рдоैं 'рд╣рд░ि рдУрдо рддрдд् рд╕рдд्' рдХрд╣рддा рд╣ूं, рддो рдоैं рд╕्рд╡рдпं рдХो рдпрд╣  рдпाрдж рджिрд▓ाрддा рд╣ूँ рдХि рджृрд╢्рдп рдФрд░ рдЕрджृрд╢्рдп, рджोрдиों рдПрдХ рд╣ैं। рдпрд╣ рд╕्рдеूрд▓ рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдЙрд╕ рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡  рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ै, рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХी рд░рдЪрдиा рдирд╣ीं। рд╕ृрдЬрди рдФрд░ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдоें рдЕंрддрд░ рд╣ै।  рддुрдо рдХрдкाрд╕ рд▓ेрдХрд░ рд╕ूрдд рдмрдиाрдУ рдФрд░ рдлिрд░ рдПрдХ рдХрдоीрдЬ рдмрдиाрдУ। рдХрдкाрд╕ рд╕े рдХрдоीрдЬ рдмрдиी рд╣ै,  рдХрдоीрдЬ рд╕े рдХрдкाрд╕ рдирд╣ीं рдмрдиी рд╣ै। рдХрдкाрд╕ рдиे рдЦुрдж рдХो рд╢рд░्рдЯ рдоें рдмрджрд▓ рд▓िрдпा рд╣ै। рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдПрдХ рдмрдб़ी рдЕрджृрд╢्рдп рд╢рдХ्рддि рднी рд╣ै। рддो, 'рд╣рд░ि рдУрдо рддрдд् рд╕рдд्' рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै 'рд╡рд╣ рд╕рдд्рдп рд╣ै'। рдЬो рдоैं рдЕрдкрдиी рдЖंрдЦों рд╕े рджेрдЦрддा рд╣ूं рдФрд░ рдЬो рдоेрд░ी рдЖंрдЦों рд╕े рдкрд░े рд╣ै, рд╡े рджोрдиों рдПрдХ рд╣ी рд╣ैं, рдЕрд▓рдЧ рдирд╣ीं। рд╕्рд░рд╖्рдЯा рдФрд░ рд╕ृрд╖्рдЯि рджो рдирд╣ीं рд╣ैं।  (рд╕ौрдЬрди्рдп: рдмिрд╣ाрд░ рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдпोрдЧा )] 

>>рд╣рд░ि рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдЬो рдЖрдкрдХो рдЕрдкрдиी рдУрд░ рдЦींрдЪрддा рд╣ै। реР рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдиाрдж-рдк्рд░рдгрд╡ рд╣ै। рд╣рд░ि рдУрдо рд╕ंрдмोрдзрди рдХा рдПрдХ рдкрд╡िрдд्рд░ рд░ूрдк рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╕рди्рдпाрд╕िрдпों рдФрд░ рднрдХ्рддों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। 'рддрдд्' рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдЕрдиिрд░्рд╡рдЪрдиीрдп рдм्рд░рд╣्рдо। рдХोрдИ рдЙрд╕рдХो рдЕрдиिрд░्рд╡рдЪрдиीрдп рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рд╢рдХ्рддि рднी рдХрд╣ рд╕рдХрддा рд╣ै। 'рд╕рдд्' рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдкрд░рдо् рдпा рддुрд░ीрдп рд╕рдд्рдп, рдЕрдерд╡ा рдЗрди्рдж्рд░िрдпाрддीрдд рд╕рдд्рдп। рд╕рд░рд▓ рд╢рдм्рджों рдоें, рд╣рд░ि рдУрдо рддрдд् рд╕рдд् рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै - рднрдЧрд╡ाрди рд╣рд░ि рд╢्рд░ीрд╡िрд╖्рдгु , рдЬो рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рд╕рдд्рдп рд╣ैं। рдпрд╣ рд╕рд░рд▓ рдоंрдд्рд░ рдПрдХ рд╕्рдорд░рдг рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рдЬрдк рд╕рднी рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рднрдХ्рддि рдФрд░ рдк्рд░ेрдо рд╕े рдХрд░ें!

[рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХे рдЕрд░्рде рдХा рдЪिंрддрди 17 рдЕрдк्рд░ैрд▓ -рд░ाрдордирд╡рдоी 2024 / рд░ाрдо рдкाрдЗрдпाँ рдЪрд▓ो рдоैं рдиिрд╣ाрд░ु рддुрдо्рд╣ें, рддुрдо्рд╣рд░ी рдоाрддाрдпें рддीрди рддुрдо्рд╣рд░े рднाрдИ рднी рддीрди -рдХुрдЯिрд▓ рд╕ृрд╖्рдЯि рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░ुं। рднрдЬрди lyrics/рдЪिंрддрди-рдЬिрд╕рдХी рдлिрддрд░рдд рд╣рдоेрд╢ा рдмрджрд▓рдиे рдХी рд╣ो, рд╡ो рдХिрд╕ी рдХा рдирд╣ीं рд╣ोрддा -рдЪाрд╣े рд╡ो рд╕рдордп рд╣ो рдпा рдЗंрд╕ाрди ! Whose nature is always changing,It doesn't belong to anyone - be it time or human being! )]

===========

рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдХрд░рддाрд░ рдХा рд╕ाрдХाрд░ рди рд╣ोрддा / ('рдоोрд╣рди рдоोрд╣рдиी ' рдХे рд░рдЪрдпिрддा -рдмिрди्рджु рдЬी)

рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдХрд░рддाрд░ рдХा рд╕ाрдХाрд░ рди рд╣ोрддा,

рддो рдЙрд╕рдХा рдпे рд╕ंрд╕ाрд░ рднी рд╕ाрдХाрд░ рди рд╣ोрддा।

рд╕ाрдХाрд░ рд╕े рдЬाрд╣िрд░ рд╣ै рдиिрд░ाрдХाрд░ рдХी рд╣рд╕्рддी,

рд╕ाрдХाрд░ рди рд╣ोрддा рддो рдиिрд░ाрдХाрд░ рди рд╣ोрддा।

рд╣рдо рдоाрди рднी рд▓ेрддे рдХि рд╡ो рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдкрд░े рд╣ै,

рдЖँрдЦों рдоें рдЙрд╕рдХा рдЕрдЧрд░ рдЪрдордд्рдХाрд░ рди рд╣ोрддा।

рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ी рд╕рд╣ी рд╕рдмрдоें рд╡ो рд░рд╣рддा рдордЧрд░ рдХрд╣ाँ,

рд░рд╣рдиे рдХो рдЕрдЧрд░ рдЬिрд╕्рдо рдХा рдЖрдзाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा।


рдЖँрдЦों рд╕े рдХрднी рдиिрдХрд▓рддे рдирд╣ीं ‘рдмिрди्рджु’ рдХे рдоोрддी,

рдиिрд░्рдЧुрдг рд╕े рд╕рдЧुрдг рдХा рдмँрдзा рддाрд░ рди рд╣ोрддा॥

[рдЬीрд╡рди рдкрд░िрдЪрдп рдмिрди्рджुрдЬी (1893- 1964) рд╡ृंрджाрд╡рди рд╕्рдеिрдд рдк्рд░ेрдо рдзाрдо рдЖрд╢्рд░рдо рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ:  рдЬрди्рдо рд╕्рдеाрди -рдЕрдпोрдз्рдпा, рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢। рдХुрдЫ рдк्рд░рдоुрдЦ рдХृрддिрдпाँ- рдоोрд╣рди рдоोрд╣рдиी, рдоाрдирд╕ рдоाрдзुрд░ी, рд░ाрдо рд░ाрдЬ्рдп, рдХीрд░्рддрди рдоंрдЬрд░ी, рд░ाрдо рдЧीрддा, рд╡िрд╡िрдз। ]

рдк्рд░рднु рддेрд░ी рдорд╣िрдоा рдХिрд╕ рд╡िрдз рдЧाрдКं  

рдк्рд░рднु рддेрд░ी рдорд╣िрдоा рдХिрд╕ рд╡िрдз рдЧाрдКँ,

рддेрд░ो рдЕंрдд рдХрд╣ीं рдирд╣ीं рдкाрдКँ ॥ рдЯेрдХ ॥

рдЕрд▓рдЦ рдиिрд░ंрдЬрди рд░ूрдк рддिрд╣ाрд░ो, рдХिрд╕ рд╡िрдзि рдз्рдпाрди рд▓рдЧाрдКँ,

рд╡ृрдХ्рд╖ рдмрдЧीрдЪे рд░рдЪрдиा рддेрд░ी, рдХिрд╕ рд╡िрдзि рдкुрд╖्рдк рдЪреЭाрдКँ ॥

рдк्рд░рднु рддेрд░ी рдорд╣िрдоा . . .

рдкांрдЪ рднूрдд рдХी рджेрд╣ рдиा рддुрдо्рд╣рд░ी, рдЪрди्рджрди рдХिрдо рд▓िрдкрдЯाрдКँ,

рд╕рдХрд▓ рдЬрдЧрдд рдХे рдкाрд▓рди рдХрд░्рддा, рдХिрд╕ рд╡िрдзि рднोрдЧ рд▓рдЧाрдКँ ॥

рдк्рд░рднु рддेрд░ी рдорд╣िрдоा . . .

рд╕рдХрд▓ рдЬрдЧрдд рдХे рдкाрд▓рди рдХрд░्рддा рдХिрд╕ рдмिрдз рднोрдЧ рд▓рдЧाрдКं ॥

рд╣ाрде рдЬोреЬрдХрд░ рдЕрд░рдЬ рдХрд░ूँ рдоैं, рдмाрд░ рдмाрд░ рд╢ीрд╢ рдирд╡ाрдКँ,

рдм्рд░рд╣्рдоाрдиंрдж рд╣рдЯा рджे рдкрд░्рджा, рдШрдЯ рдШрдЯ рджрд░्рд╢рди рдкाрдКँ ॥

[рд╕ाрднाрд░ @@https://www.ibiblio.org/ram/bcd00007.htm]

рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рднрдХ्рддों рдХो рдкрдЧ рдкрдЧ рдкे рд╕рд╣ाрд░ा рдоिрд▓рддा рд╣ै :

рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рднрдХ्рддों рдХो рдкрдЧ рдкрдЧ рдкे рд╕рд╣ाрд░ा рдоिрд▓рддा рд╣ै,

рдЗрд╕ рдУрд░ рдмрдЪो рдЙрд╕ рдУрд░ рдЪрд▓ो ~ рдпрд╣ рдЖрдк рдЗрд╢ाрд░ा рдоिрд▓рддा рд╣ै॥


рддूрдлाрди рд╣ो рд▓рд╣рд░ों рдоें рд╣рд▓рдЪрд▓, рдкрд▓ рдкрд▓ рдбूрдмेंрдЧे рдпрд╣ рднрдп рд╣ो,

рдорди рдХрд▓-рдХрд▓ рдоें рдмेрдХрд▓ рд╣ोрд╡े, рдиिрд░्рдмрд▓ рдЬрди рдиिрдЬ рдкрд░ рд╕ंрд╢рдп рд╣ो,

рдкрд░ ‘рд░ाрдо рдиाрдо’ рдкрд░ рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ो, рддो рд╕рд╣рдЬ рдХिрдиाрд░ा рдоिрд▓рддा рд╣ै ॥

рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рднрдХ्рддों рдХो . . .

рди рд╣ाрде рдоें рдЬрдЧ рдХी рдоाрдпा рд╣ो, рдиा рд╕ाрде рдоें рд╕ंрдЧी рд╕ाрдеी рд╣ो,

рдЬрди рдЬрди рд╣ी рджुрд╢्рдорди рдмрди рдЬाрдпे, рди рд╣िрдо्рдордд рдмंрдзрдиे рдкाрддी рд╣ो,

рддрдм рд░ाрдо рдХृрдкा рд╕े рд╣ी рдЬрди рдХो, рд╕ंрддोрд╖ рдЙрднाрд░ा рдоिрд▓рддा рд╣ै ॥

рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рднрдХ्рддों рдХो . . .

рджु:рдЦ рд╣ो рд╕िрд░ рдмिрдкрддा рднाрд░ी рд╣ो, рдФрд░ рд╕рднी рддрд░рд╣ рд▓ाрдЪाрд░ी рд╣ो,

рдорди рдЪिंрддिрдд, рд╕ंрд╢िрдд рд╣ो рдЬाрдпे, рдиिрд░्рджोрд╖ рдЬो рдиिрдд-рдиिрдд рд╣ाрд░ी рд╣ो,

рдЬрдм рд╕рдм рдж्рд╡ाрд░ों рдкрд░ 'рдиां ' рд╣ोрд╡े, рддрдм рд╣рд░ि рдХा рдж्рд╡ाрд░ा рдоिрд▓рддा рд╣ै ॥

рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕рдЪ्рдЪे рднрдХ्рддों рдХो . . .

[‘рдЕрд▓рдХ्рд╖’ рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрдкрдн्рд░ंрд╢ рд╣ै ‘рдЕрд▓рдЦ’। рддो ‘рдЕрд▓рдЦ рдиिрд░ंрдЬрди’ рдХा рднाрд╡ рд╣ुрдЖ, рдЬ्рдЮाрди рдХा рдРрд╕ा рдк्рд░рдХाрд╢рдоाрди рддेрдЬ, рдЬिрд╕े рджेрдЦ рдкाрдиा рд╕ंрднрд╡ рди рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднी рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЕंрдЬрди рд╕े рддाрдд्рдкрд░्рдп рдЕрдЬ्рдЮाрди рд╕े рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХा рдирд╖्рдЯ рд╣ोрдиा рдпाрдиी рдиिрд░ंрдЬрди рд╣ोрдиा рдЗрд╕рд▓िрдП рдиिрд░ंрдЬрди рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХी рдХाрд▓िрдоा рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЬ्рдЮाрди рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рдиा।рдЕрд▓рдЦ рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдЕрдЧोрдЪрд░; рдЬो рджेрдЦा рди рдЬा рд╕рдХे। рдиिрд░ंрдЬрди рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдХो рдХрд╣рддे рд╣ैं। 'рдЕрд▓рдЦ рдиिрд░ंрдЬрди' рдХा рдЕрд░्рде рдпрд╣ рднी рд╣ुрдЖ- "рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдЬिрди्рд╣ें рджेрдЦा рди рдЬा рд╕рдХे рдкрд░ рд╕рдм рдЬрдЧрд╣ рд╡्рдпाрдк्рдд рд╣ैं।" "рдЕрд▓рдЦ-рдиिрд░ंрдЬрди" рдЧुрд░ू рдЧोрд░рдЦрдиाрде рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдЪाрд░िрдд рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рдиे рдХे рд╢рдм्рдж рд╣ैं।]

======

рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдкрд░िрд╖рдж (CCRH), рдЖрдпुрд╖ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ :

(Central Council for Research in Homeopathy (CCRH), Ministry of AYUSH, Government of India) 

[рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी: 'рд╕рдоः рд╕рдоं, рд╢рдордпрддि' рдЕрд░्рдеाрдд рдПрдХ рддрдд्рд╡ рдЬिрд╕ рд░ोрдЧ рдХो рдкैрджा рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ी рдЙрд╕ рд░ोрдЧ рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рднी рд░рдЦрддा рд╣ै। ]

рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рдХी рдЦोрдЬ рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рдРрд▓ोрдкैрдеिрдХ (рдПрдо.рдмी.рдмी.рдПрд╕./рдПрдо.рдбी.)рдЬрд░्рдорди рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХ рдбा0 рд╕ैрдоुрдЕрд▓ рд╣ैрдиिрдоैрди (1755-1843) рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдпी рдеी। рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी: 'рд╕рдоः рд╕рдоं, рд╢рдордпрддि' рдпा рд╕рдорд░ूрдкрддा’’ рд╕िрдж्рд╡ाрди्рдд - "рдЕрд░्рдеाрдд рдПрдХ рддрдд्рд╡ рдЬिрд╕ рд░ोрдЧ рдХो рдкैрджा рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ी рдЙрд╕ рд░ोрдЧ рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рднी рд░рдЦрддा рд╣ै" рдкрд░ рдЕрдзाрд░िрдд рдПрдХ рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╣ै। рдпрд╣ ‘‘рд╕рдоः’’, рд╕рдордо्, рд╢рдордпрддि’’  рдпрд╣ рджрд╡ाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рд░ोрдЧी рдХा рдЙрдкрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдПрдХ рдРрд╕ी рд╡िрдзि рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдХिрд╕ी рд╕्рд╡рд╕्рде्рдп рд╡्рдпрдХ्рддि рдоें рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд░ोрдЧ рдХो рдЕрдиुрд░ूрдкрдг рдХрд░рдХे рд╕рдоाрди рд▓рдХ्рд╖рдг рдЙрдд्рдкрди्рди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬिрд╕рд╕े рд░ोрдЧрдЧ्рд░рд╕्рдд рд╡्рдпрдХ्рддि рдХा рдЙрдкрдЪाрд░ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।  

рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рджुрдиिрдпा рдоें рд╕рдмрд╕े рдЬ्рдпाрджा рднाрд░рдд рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ै। рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рдиे рднाрд░рдд рдоें 1839 рдоें рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЕрдкрдиी рдЬреЬ рдкрдХреЬी, рдЬрдм  рд╕्рд╡рд░-рддंрдд्рд░ों рдХे рдкрдХ्рд╖ाрдШाрдд рдХे рд▓िрдП рдкंрдЬाрдм рдХे рдорд╣ाрд░ाрдЬा рд░рдгрдЬीрдд рд╕िंрд╣ рдХा  рд╕рдлрд▓ рдЗрд▓ाрдЬ рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХ рдбॉ. рдЬॉрди рдоाрд░्рдЯिрди рд╣ाॅрдирд╡рд░्рдЧрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा।  рдбॉ. рд╣ोрдиिрдЧрдмрд░्рдЧрд░ рдХोрд▓рдХाрддा (рддрдд्рдХाрд▓ीрди рдХрд▓рдХрдд्рддा) рдоें рдмрд╕ рдЧрдпे рдФрд░ рд╣ैрдЬा-рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╣ो рдЧрдпे। рдмंрдЧाрд▓ рдоें рдлैрд▓ी рд╣ैрдЬा рдХी рдорд╣ाрдоाрд░ी рдХे рд░ोрдХрдеाрдо рдоें рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдоेрдбिрд╕िрди рдХी рдЕрд╣рдо рднूрдоिрдХा рдХे рдХाрд░рдг рдмंрдЧाрд▓ рдоें рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рдлрд▓рдиे-рдлूрд▓рдиे рд▓рдЧ рдЧрдпी рдеी। 

 рдмाрдж рдоें, рдбॉ. рдПрдо.рдПрд▓. рд╕рд░рдХाрд░, рдЬो рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдоें рдХрд▓рдХрдд्рддा  рдХे рдПрдХ рдЦ्рдпाрддिрдк्рд░ाрдк्рдд рдПрд▓ोрдкैрдеिрдХ рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХ рдеे, рдХिрди्рддु рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рдоें рдк्рд░ैрдХ्рдЯिрд╕ рдХрд░рдиा рдЖрд░рдо्рдн рдХрд░ рджिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡рд░्рд╖ 1868 рдоें рдк्рд░рдердо рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдкрдд्рд░िрдХा “рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЬрд░्рдирд▓ рдСреЮ рдоेрдбिрд╕िрди” рдХा рд╕ंрдкाрджрди рдХिрдпा। рд╡рд░्рд╖ 1881 рдоें, рдбॉ. рдкी.рд╕ी рдордЬूрдорджाрд░ рдФрд░ рдбॉ. рдбी.рдПрди рд░ॉрдп рд╕рд╣िрдд рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХों рдиे рдк्рд░рдердо рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдХॉрд▓ेрдЬ - 'рдХрд▓рдХрдд्рддा рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдоेрдбिрдХрд▓ рдХॉрд▓ेрдЬ' рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा। 1885 рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╣ी рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЧुрд░ु рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЧрд▓े рдХा рдХैंрд╕рд░ рдЗрд▓ाрдЬ рдХрд░рдиे рдХा рднाрд░ рдЕрдкрдиे рдКрдкрд░  рд▓िрдпा।   рдбॉ. рд▓ाрд╣िреЬी, рдбॉ. рднाрджुреЬी  рдФрд░ рдЕрдиेрдХ рдЕрди्рдп рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХों рдиे рдПрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдП। рд╡े, рдХेрд╡рд▓ рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рдоें рд╣ी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдкूрд░े рджेрд╢ рдоें, рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी рдХी рдк्рд░рдЧрддि рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рдпोрдЧрджाрди рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рдж рд╣ैं।  

рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рджрд╡ाрдУं рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдкौंрдзों, рдкрд╢ुрдУं, рдЦрдиिрдЬ рдФрд░ рдЕрди्рдп рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдкрджाрд░्рдеों рд╕े рдЙрд░्рдЬाрдХрд░рдг рдпा рдЕंрддः рд╢рдХ्рддिрдХрд░рдг рдиाрдордХ рдПрдХ рдоाрдирдХ рд╡िрдзि рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрдЬ рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеी 85 рд╕े рдЕрдзिрдХ рджेрд╢ों рдоें рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ै рдФрд░ 100 рдХрд░ोреЬ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд▓ोрдЧों рдХे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै।рдФрд░ рдЖрдЬ рднाрд░рдд рдоें рд▓рдЧрднрдЧ рддीрди рд▓ाрдЦ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд░рдЬिрд╕्рдЯрд░्рдб рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХ, 285 рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдПрд╡ं 300 рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ोрдо्рдпोрдкैрдеिрдХ рдФрд╖рдзि рдиिрд░्рдоाрддा рдХрдо्рдкрдиी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ैं।

HOMEOPATHY :  ‘like cures like’ [“ рд╕рдо: рд╕рдордо् рд╢рдордпрддि ” ]

It was founded by Samuel Hahnemann (1755-1843), who grew up in Meissen in Germany, received his medical degree in Erlangen in 1779, and died a millionaire in Paris in 1843. During his first fifteen years as a physician, Hahnemann struggled desperately to make a living. One day, however, he made a discovery. He started to take regular doses of cinchona or ‘the bark’ (i.e. quinine).

This, he said, produced all the symptoms of intermittent fever (malaria) but to a mild degree and without the characteristic rigors of that disease. This led Hahnemann to an idea which was published in 1796 as Essay on a New Principle for Ascertaining the Curative Power of Drugs, which was followed in 1810 by his famous work The Organon of the Healing Art.1

Hahnemann believed that if a patient had an illness, it could be cured by giving a medicine which, if given to a healthy person, would produce similar symptoms of that same illness but to a slighter degree. Thus, if a patient was suffering from severe nausea, he was given a medicine which in a healthy person would provoke mild nausea. By a process he called ‘proving’, Hahnemann claimed to be able to compile a selection of appropriate remedies. This led to his famous aphorism, ‘like cures like’, which is often called the ‘principle of similars’; and he cited Jenner's use of cowpox vaccination to prevent smallpox as an example.

ржкূрж░্ржг [рж╢্рж░ী ржкূрж░্ржгржЪржи্ржж্рж░ ржШোрж╖ (рззрзорзнрзз - рззрзпрззрзй)] — ржХрж▓িржХাрждাрж░ рж╕িржоুрж▓িрзЯাрзЯ ржЬржи্ржо। ржаাржХুрж░েрж░ рж╕рж╣িржд ржк্рж░ржержо рж╕াржХ্рж╖াрзО рззрзорзорзл ржЦ্рж░ীрж╖্ржЯাржм্ржжেрж░ ржоাрж░্ржЪ ржоাрж╕ে। ржЧৃрж╣ীржнржХ্рждржжেрж░ ржоржз্ржпে рж╢্рж░ীрж╢্рж░ীржаাржХুрж░ рждাঁрж╣াржХেржЗ ржИрж╢্ржмрж░ржХোржЯি ржмрж▓িрзЯা ржиিрж░্ржжিрж╖্ржЯ ржХрж░িрзЯাржЫিрж▓েржи। ржЫাржд্рж░াржмрж╕্ржеাрзЯ ржЕрждি рж╢ৈрж╢ржмেржЗ ржоাрж╕্ржЯাрж░ ржорж╣াрж╢рзЯেрж░ ржкрж░াржорж░্рж╢ে ржжржХ্рж╖িржгেрж╢্ржмрж░ে ржаাржХুрж░েрж░ рж╕ংрж╕্ржкрж░্рж╢ে ржЖрж╕েржи। ржкিрждা рж░াрзЯ ржмাрж╣াржжুрж░ ржжীржиржиাрже ржШোрж╖ — ржЙржЪ্ржЪржкржжрж╕্рже рж░াржЬржХрж░্ржоржЪাрж░ী। ржаাржХুрж░ ржкূрж░্ржгржХে ржмрж▓িрзЯাржЫিрж▓েржи ржпে ржпржЦржиржЗ рждাрж╣াрж░ рж╕ুржмিржзা рж╣ржЗржмে рждржЦржиржЗ ржпেржи рж╕ে ржаাржХুрж░েрж░ ржиিржХржЯ ржЖрж╕ে। рж╢্рж░ীрж╢্рж░ীржаাржХুрж░ ржмрж▓িрзЯাржЫিрж▓েржи ржкূрж░্ржгржЪржи্ржж্рж░েрж░ ‘ржмিрж╖্ржгুрж░ ржЕংрж╢ে ржЬржи্ржо’ ржПржмং рждাঁрж╣াрж░ ржЖржЧржоржиে ржУржЗ рж╢্рж░েржгীрж░ ржнржХ্рждржжেрж░ ржЖржЧржоржи ржкূрж░্ржг рж╣ржЗрж▓। ржмাрж╣িрж░ে рж╕рж░ржХাрж░ীржХাржЬে ржиিржпুржХ্ржд ржеাржХিрж▓েржУ ржЕржи্рждрж░ে рждিржиি рж╢্рж░ীрж╢্рж░ীржаাржХুрж░েрж░ ржнাржмে ржУ ржЪিржи্рждাрзЯ ржоржЧ্ржи ржеাржХিрждেржи। рж╕্ржмাржоীржЬীрж░ ржк্рж░рждি рждাঁрж╣াрж░ ржЧржнীрж░ ржЕржиুрж░াржЧ ржЫিрж▓। рж╕্ржмাржоীржЬীрж░ ржорж╣িрж▓াржнржХ্ржд ржоাржжাржо ржХাрж▓ржнে ржХрж▓িржХাрждাрзЯ ржпржЦржи ржЖрж╕েржи, рж╕ে рж╕ржорзЯ рждিржиি рждাঁрж╣াржХে ржмিржмেржХাржиржи্ржж рж╕োрж╕াржЗржЯিрж░ рж╕ржо্ржкাржжржХ рж╣িрж╕াржмে ржЙржХ্ржд рж╕োрж╕াржЗржЯিрж░ ржкржХ্рж╖ рж╣ржЗрждে ржЕржнিржиржи্ржжিржд ржХрж░েржи। ржоাржд্рж░ рзкрзи ржмрзОрж╕рж░ ржмрзЯрж╕ে ржжেрж╣ржд্ржпাржЧ ржХрж░েржи।

ржоржгীржи্ржж্рж░ ржЧুржк্ржд [ржоржгীржи্ржж্рж░ржХৃрж╖্ржг ржЧুржк্ржд] (рззрзорзнрзз - рззрзпрзйрзп) — ржоржгীржи্ржж্рж░ (ржЦোржХা) ржПржХাржжрж╢ ржмрзОрж╕рж░ ржмрзЯрж╕ে ржжржХ্рж╖িржгেрж╢্ржмрж░ে ржк্рж░ржержо ржаাржХুрж░ржХে ржжрж░্рж╢ржи ржХрж░েржи। рждিржиি рждাঁрж╣াрж░ ржЬ্ржпেрж╖্ржа ржн্рж░াрждা ржЙржкেржи্ржж্рж░ржХিрж╢োрж░ ржУ ржм্рж░рж╣্ржоржмাржи্ржзржм ржЙржкাржз্ржпাрзЯেрж░ рж╕рж╣িржд ржЖрж╕িрзЯাржЫিрж▓েржи। ржаাржХুрж░েрж░ рж╕্ржиেрж╣ржкূрж░্ржг ржм্ржпржмрж╣াрж░ে рждিржиি рждাঁрж╣াрж░ ржк্рж░рждি ржЖржХৃрж╖্ржЯ рж╣ржи। рж╕েржЗ рж╕ржорзЯে рждিржиি рждাঁрж╣াрж░ ржкিрждাрж░ ржХрж░্ржорж╕্ржерж▓ ржнাржЧрж▓ржкুрж░ে ржеাржХিрждেржи। рждাрж░ржкрж░ ржХрж▓িржХাрждাрзЯ ржпржЦржи ржлিрж░িрзЯা ржЖрж╕িрж▓েржи ржаাржХুрж░ рждржЦржи рж╢্ржпাржоржкুржХুрж░ে ржЕрж╕ুрж╕্рже ржЕржмрж╕্ржеাрзЯ ржЫিрж▓েржи। рззрзорзорзл ржЦ্рж░ীрж╖্ржЯাржм্ржжে рж╕াрж░ржжাржк্рж░рж╕ржи্ржирж░ рж╕рж╣িржд рззрзл ржмрзОрж╕рж░ ржмрзЯрж╕ে рждিржиি ржаাржХুрж░ржХে ржжেржЦিрждে ржпাржи। ржаাржХুрж░ рждাঁрж╣াржХে ржЪিржиিрждে ржкাрж░েржи ржПржмং ржЖржмাрж░ ржЖрж╕িрждে ржмрж▓েржи। ржкрж░ржжিржи ржЧেрж▓ে ржаাржХুрж░ рждাঁрж╣াржХে рж╕্ржиেрж╣ржнрж░ে ржХ্рж░োрзЬে рж▓ржЗрзЯা рж╕ржоাржзিрж╕্рже рж╣ржи। ржЗрж╣াрж░ ржкрж░ рждিржиি рж╕েржЦাржиে ржиিржд্ржп ржпাржЗрждে ржеাржХেржи ржПржмং ржаাржХুрж░ржХে ржЧুрж░ুрж░ূржкে ржмрж░ржг ржХрж░েржи। ржХাрж╢ীржкুрж░ে ржЕрж╕ুрж╕্рже ржаাржХুрж░ржХে рждিржиি ржкাржЦাрж░ рж╣াржУрзЯা ржХрж░рж▓рждেржи। рззрзорзорзм ржЦ্рж░ীрж╖্ржЯাржм্ржжেрж░ ржжোрж▓ржпাржд্рж░াрж░ ржжিржиে ржаাржХুрж░ рждাঁрж╣াржХে рж╣োрж▓িржЦেрж▓াрж░ ржЬржи্ржп ржпাржЗрждে ржиিрж░্ржжেрж╢ ржжিрж▓েржУ рждিржиি ржаাржХুрж░ржХে ржПржХা рж░াржЦিрзЯা ржпাржЗрждে рж╕ржо্ржоржд рж╣ржЗрж▓েржи ржиা। ржаাржХুрж░ ржЕрж╢্рж░ু ржнাрж░াржХ্рж░াржи্ржд ржирзЯржиে рждাঁрж╣াржХে рждাঁрж╣াрж░ рж╕েржЗ ‘рж░াржорж▓াрж▓া’ ржмрж▓িрзЯা ржЙрж▓্рж▓েржЦ ржХрж░িрзЯাржЫিрж▓েржи। ржкрж░ржмрж░্рждী ржХাрж▓ে ржмিржмাрж╣ ржХрж░рж▓েржУ рж╢্рж░ীрж░াржоржХৃрж╖্ржгржжেрж░ рж╢িрж╖্ржпржжেрж░ рж╕рж╣িржд рждাঁрж╣াрж░ ржШржиিрж╖্ржа рж╕ржо্ржкрж░্ржХ ржЫিрж▓ ржПржмং рж░াржоржХৃрж╖্ржг ржоিрж╢ржиেрж░ ржЖржжрж░্рж╢েрж░ ржк্рж░рждি рждাঁрж╣াрж░ рж╢্рж░ржж্ржзা ржЫিрж▓ ржЕржмিржЪрж▓।

Theodore Thornton Munger (March 5, 1830 - January 11, 1910) Munger was an advocate of theistic evolution. He argued that "evolution not only perfects our conception of the unity of God, but... strengthens the argument from design".[2] However, Munger rejected the concept of survival of the fittest.[3] Munger promoted liberal theology and maintained that revelation was a product of evolution and that there are no a priori scriptural truths.[4] Munger was an early proponent of animal rights. He authored the book The Rights of Dumb Animals, published by the Connecticut Humane Society in 1896.

==========

ЁЯХКЁЯП╣рд╕ुрдЦрджुःрдЦ рд╡िрд╡ेрдХЁЯХКЁЯП╣ 

          рд╣рдоाрд░े рд╢ाрд╕्рдд्рд░рдХाрд░ों рдХो рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдоाрди्рдп рд╣ै рдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдордиुрд╖्рдп рд╕ुрдЦ- рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдпे, рдк्рд░ाрдк्рдд- рд╕ुрдЦ рдХी рд╡ृрдж्рдзि рдХे рд▓िрдпे, рджुःрдЦ рдХो рдЯाрд▓рдиे рдпा рдХрдо рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рд╣ी рд╕рджैрд╡ рдк्рд░рдпрдд्рди/рдХрд░्рдо рдХिрдпा рдХрд░рддा рд╣ै।рдЗрд╕ рд▓ोрдХ рддрдеा рдкрд░рд▓ोрдХ рдоें рд╕ाрд░ी рдк्рд░рд╡ृрддि/ (рддीрди рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рде) рдХेрд╡рд▓ рд╕ुрдЦ рдХे рд▓िрдпे рд╣ै рдФрд░ рдзрд░्рдо, рдЕрд░्рде рдПрд╡ं рдХाрдо рдХा рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдХोрдИ рдЕрди्рдп рдлрд▓ рдирд╣ीं рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рд╕рди्рддों -рд╢ाрд╕्рдд्рд░рдХाрд░ों рдХा рдХрдерди рд╣ै рдХि рдордиुрд╖्рдп, рдпрд╣ рди рд╕рдордЭ рдХрд░ рдХि рд╕рдЪ्рдЪा рд╕ुрдЦ рдХिрд╕рдоें рд╣ै, рдоिрде्рдпा рд╕ुрдЦ рд╣ी рдХो рд╕рдд्рдп рд╕ुрдЦ рдоाрди рдмैрдарддा рд╣ै; рдФрд░ рдЗрд╕ рдЖрд╢ा рд╕े рдХि рдЖрдЬ рдирд╣ी рддो рдХрд▓ рд╕ुрдЦ рдЕрд╡рд╢्рдп рдоिрд▓ेрдЧा, рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдЖрдпु рдХे рджिрди рд╡्рдпрддीрдд рдХिрдпा рдХрд░рддा рд╣ैंं।  рдЗрддрдиे рдоें, рдПрдХ рджिрди рдоृрдд्рдпु рдХे рдЭрдкेрдЯे рдоें рдкрдб़ рдХрд░ рд╡рд╣ рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдЫोрдб़ рдХрд░ рдЪрд▓ рдмрд╕рддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдЙрд╕рдХे рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╕े рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧ рд╕ाрд╡рдзाрди рд╣ोрдиे рдХे рдмрджрд▓े рдЙрд╕ी рдХा рдЕрдиुрдХрд░рдг рдХрд░рддे рд░рд╣рддे рд╣ैंं। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдпрд╣ рднрд╡-рдЪрдХ्рд░ рдЪрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै, рдФрд░ рдХोрдИ рдордиुрд╖्рдп рд╕рдЪ्рдЪे рдФрд░ рдиिрдд्рдп рд╕ुрдЦ рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рддा। 

        рд╕рднी рдХो рдпрд╣ рдмाрдд рдоाрди्рдп рд╣ै, рдХि рднाрд░рдд рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдпा рдордиुрд╖्рдп рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рджुःрдЦ рдХा рдЕрдд्рдпрди्рдд рдиिрд╡ाрд░рдг рдХрд░рдХे рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╕ुрдЦ-рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рдиे рд╣ी рдоें рд╣ै।  “рдпрджिрд╖्рдЯं рддрдд्рд╕ुрдЦं рдк्рд░ाрд╣ुः рдж्рд╡ेрд╢्рдп рджुःрдЦрдоिрд╣ेрд╖्рдпрддे’’- рдЬो рдХुрдЫ рд╣рдоें рдЗрд╖्рдЯ рд╣ै рд╡рд╣ी рд╕ुрдЦ рд╣ै рдФрд░ рдЬिрд╕рдХा рд╣рдо рдж्рд╡ेрд╖ рдХрд░рддे рд╣ैं рдЕрд░्рдеाрдд рдЬो рд╣рдоें рдирд╣ीं рдЪाрд╣िрдпे рд╡рд╣ी рджुःрдЦ рд╣ै।' рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХो рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдкूрд░्рдг рдиिрд░्рджोрд╖ рдирд╣ीं рдХрд╣ рд╕рдХрддे; рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ ‘рдЗрд╖्рдЯ’ рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рдХोрдИ рдЗрд╖्рдЯ рд╡рд╕्рддु рдпा рднौрддिрдХ рдкрджाрд░्рде рднी рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै; рдФрд░, рдЗрд╕ рдЕрд░्рде рдХो рдоाрдирдиे рд╕े рдЗрд╖्рдЯ рдкрджाрд░्рде рдХो рднी рд╕ुрдЦ рдХрд╣рдиा рдкрдб़ेрдЧा। рдЙрджाрд╣рд░рдгाрд░्рде, рдк्рдпाрд╕ рд▓рдЧрдиे рдкрд░ рдкाрдиी рдЗрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдЗрд╕ рдмाрд╣्рдп рдкрджाрд░्рде ‘рдкाрдиी’ рдХो ‘рд╕ुрдЦ’ рдирд╣ीं рдХрд╣ рд╕рдХрддे। рдпрджि рдРрд╕ा рд╣ोрдЧा рддो рдирджी рдХे рдкाрдиी рдоें рдбूрдмрдиे рд╡ाрд▓े рдХे рдмाрд░े рдоें рдХрд╣рдиा рдкрдб़ेрдЧा рдХि рд╡рд╣ рд╕ुрдЦ рдоें рдбूрдмा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рд╕рдЪ рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдкाрдиी рдкीрдиे рд╕े рдЬो рдЗрди्рдж्рд░िрдп рдХी рддृрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै рдЙрд╕े рд╕ुрдЦ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдоें рд╕ंрджेрд╣ рдирд╣ीं рдХि рдордиुрд╖्рдп рдЗрд╕ рдЗрди्рдж्рд░िрдп-рддृрдк्рддि рдпा рд╕ुрдЦ рдХो рдЪाрд╣рддा рд╣ै; рдкрд░рди्рддु рдЗрд╕рд╕े рдпрд╣ рд╡्рдпाрдкрдХ рд╕िрдж्рдзांрдд рдирд╣ीं рдмрддाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा, рдХि рдЬिрд╕ рдЬिрд╕рдХी рдЪाрд╣ рд╣ोрддी рд╣ै рд╡рд╣ рд╕рдм (Bh рднी) рд╕ुрдЦ рд╣ी рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдиैрдп्рдпाрдпिрдХों рдиे рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ рдХो рд╡ेрджрдиा рдХрд╣ рдХрд░ рдЙрдирдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рдХी рд╣ै"рдЕрдиुрдХूрд▓рд╡ेрджрдиीрдпं рд╕ुрдЦं" рдЬो рд╡ेрджрдиा рд╣рдоाрд░े рдЕрдиुрдХूрд▓ рд╣ै рд╡рд╣ рд╕ुрдЦ рд╣ै рдФрд░ “рдк्рд░рддिрдХूрд▓рд╡ेрджрдиीрдпं рджुःрдЦं’’ рдЬो рд╡ेрджрдиा рд╣рдоाрд░े рдк्рд░рддिрдХूрд▓ рд╣ै рд╡рд╣ рджुःрдЦ рд╣ै

          рдХोрдИ рдпрд╣ рдХрд╣े рдХि рдпे рд╡ेрджрдиाрд░ूрдк рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ рдХेрд╡рд▓ рдордиुрд╖्рдп рдХे рдХрд░्рдоों рд╕े рд╣ी рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं, рддो рдпрд╣ рдмाрдд рднी рдаीрдХ рдирд╣ीं рд╣ै; рдХ्рдпोंрдХि рдХрднी рдХрднी рджेрд╡рддाрдУं рдХे рдХोрдк рд╕े рднी рдмрдб़े рдмрдб़े рд░ोрдЧ рдФрд░ рджुःрдЦ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ुрдЖ рдХрд░рддे рд╣ैं।  рдЬिрди्рд╣ें рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЕрд╡рд╢्‍рдп рднोрдЧрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рд╡ेрджाрди्рдд-рдЧ्рд░ंрдеों рдоें рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рдЗрди рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦों рдХे рддीрди рднेрдж- рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ, рдЖрдзिрднौрддिрдХ рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ- рдХिрдпे рдЧрдпे рд╣ैे।рджेрд╡рддाрдУं рдХी рдХृрдкा рдпा рдХोрдк рд╕े рдЬो рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ рдоिрд▓рддे рд╣ैं рдЙрди्рд╣ें ‘рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ’ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдмाрд╣्рдп рд╕ृрд╖्рдЯि рдХे, рдкृрде्рд╡ी рдЖрджि рдкंрдЪрдорд╣ाрднूрддाрдд्рдордХ, рдкрджाрд░्рдеो рдХा рдордиुрд╖्рдп рдХी рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рд╕े рд╕ंрдпोрдЧ рд╣ोрдиे рдкрд░, рд╢ीрддोрд╖्рдг рдЖрджि рдХे рдХाрд░рдг рдЬो рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ рд╣ुрдЖ рдХрд░рддे рд╣ैं рдЙрди्рд╣ें ‘рдЖрдзिрднौрддिрдХ’ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдФрд░, рдРрд╕े рдмाрд╣्рдп рд╕ंрдпोрдЧ рдХे рдмिрдиा рд╣ी рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЕрди्рдп рд╕рдм рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦों рдХो ‘рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ’ рдХрд╣рддे рд╣ैं рддिрд▓рдХ рдорд╣ाрд░ाрдЬ - рдХрд╣рддे рд╣ैं рдпрд╣ рддो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ी рд╣ै рдХि, рджेрд╡рддाрдУं рдХी рдХृрдкा рдЕрдерд╡ा рдХ्рд░ोрдз рд╕े рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦों рдХो рднी рдЖрдЦिрд░ рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиे рд╣ी рд╢рд░ीрд░ рдпा рдорди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рднोрдЧрддा рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╣рдордиे рдЗрд╕ рдЧ्рд░ंрде рдоें рд╡ेрджाрди्рдд рдЧ्рд░ंрдеों рдоें рдЬैрд╕ा рддीрд╕рд░ा рд╡рд░्рдЧ ‘рдЖрдзिрджैрд╡िрдХ’ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рд╡ैрд╕ा рд╣рдордиे рдирд╣ीं рдХिрдпा рд╣ैं; рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦों рдХो “рдЖрдзिрднौрддिрдХ’’ рдФрд░ рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдоाрдирд╕िрдХ рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦों рдХो ‘рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ’ рдХрд╣ा рд╣ै

           рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦों рдХो рдЪाрд╣े рдЖрдк рдж्рд╡िрд╡िрдз рдоाрдиिрдпे рдЕрдерд╡ा рд╡िрд╡िрдз; рдЗрд╕рдоें рд╕рди्рджेрд╣ рдирд╣ीं рдХि рджुःрдЦ рдХी рдЪाрд╣ рдХिрд╕ी рдордиुрд╖्рдп рдХो рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЧीрддा  рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि, рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рджुःрдЦों рдХी рдЕрдд्рдпрди्рдд рдиिрд╡ृрддि рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЖрдд्рдпрди्рддिрдХ рддрдеा рдиिрдд्рдп рд╕ुрдЦ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рдиा рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдХा рдкрд░рдо рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рде рд╣ै। рдЬрдм рдпрд╣ рдмाрдд рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ो рдЪुрдХी, рдХि рдордиुрд╖्рдп рдХा рдкрд░рдо рд╕ाрдз्рдп рдпा рдЙрдж्рджेрд╢ рдЖрдд्рдпрди्рддिрдХ рд╕ुрдЦ рд╣ी рд╣ै, рддрдм рдпे рдк्рд░рд╢्рди рдорди рдоें рд╕рд╣рдЬ рд╣ी рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं рдХि рдЕрдд्рдпрди्рдд, рд╕рдд्рдп рдФрд░ рдиिрдд्рдп рд╕ुрдЦ рдХिрд╕рдХो рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣िрдпे, рдЙрд╕рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрдиा рд╕ंрднрд╡ рд╣ै рдпा рдирд╣ीं? рдпрджि рд╕ंрднрд╡ рд╣ै рддो рдХрдм рдФрд░ рдХैрд╕े ? 

 рдпрдд्рд░ोрдкрд░рдорддे рдЪिрдд्рддं рдиिрд░ुрдж्рдзं рдпोрдЧрд╕ेрд╡рдпा।

рдпрдд्рд░ рдЪैрд╡ाрдд्рдордиाрд╜рд╜рдд्рдоाрдиं рдкрд╢्рдпрди्рдиाрдд्рдордиि рддुрд╖्рдпрддि।।6.20।।

рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े  рдпा рдпोрдЧाрдн्рдпाрд╕ рдХे рдмрд▓ рд╕े рдЬिрд╕ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╡ाрдпु рд░рд╣िрдд рд╕्рдеाрди рдоें рд░рдЦे рд╣ुрдП рджीрдкрдХ рдХी рд▓ौ рдХी рднाँрддि рдПрдХाрдЧ्рд░ рдХिрдпा рд╣ुрдЖ , рд╕рдм рдУрд░рд╕े рдЪрдЮ्рдЪрд▓рддाрд░рд╣िрдд рдХिрдпा рд╣ुрдЖ рдиिрд░ुрдж्рдз рдЪिрдд्рдд рдЬिрд╕ рд╕рдордп рдЙрдкрд░рдд рд╣ोрддा рд╣ै рдпा рдЙрдкрд░рддि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрд╕ी рдХाрд▓ рдоें рд╕рдоाрдзि рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрддि рдиिрд░्рдорд▓ ( рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ ) рд╣ुрдП рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рд╕े рдкрд░рдо рдЪैрддрди्рдп рдЬ्рдпोрддिःрд╕्рд╡рд░ूрдк рдЖрдд्рдоा рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдХрд░рддा рд╣ुрдЖ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдоें рд╣ी рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рддृрдк्рддि рд▓ाрдн рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै।

рд╕ुрдЦрдоाрдд्рдпрди्рддिрдХं рдпрдд्рддрдж्рдмुрдж्рдзिрдЧ्рд░ाрд╣्рдпрдорддीрди्рдж्рд░िрдпрдо्।

рд╡ेрдд्рддि рдпрдд्рд░ рди рдЪैрд╡ाрдпं рд╕्рдеिрддрд╢्рдЪрд▓рддि рддрдд्рдд्рд╡рддः।।6.21।।

     рдЬो рд╕ुрдЦ рдЖрдд्рдпрди्рддिрдХ рд╣ै - рдпाрдиी рдЕрди्рдд рд╕े рд░рд╣िрдд рдЕрд░्рдеाрдд рдЕрдирди्рдд рд╣ै , рдЬो рд╕ुрдЦ рдЕрддीрди्рдж्рд░िрдп рд╣ै рдЕрд░्рдеाрдд  рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХी рдкрд╣ुँрдЪ рд╕े рдЕрддीрдд рд╣ै, рдЬो рд╡िрд╖рдпрдЬрдиिрдд рд╕ुрдЦ рдирд╣ीं рд╣ै, рдХेрд╡рд▓ рдмुрдж्рдзि рд╕े рд╣ी рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा рдЬाрдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै ; рдХोрдИ рдпोрдЧी рдЬिрд╕ рдХाрд▓ рдоें рдРрд╕े рд╕ुрдЦ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै, рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ुрдЖ рдпрд╣ рдз्рдпाрдирдпोрдЧी (рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрдиी) рдлिрд░ рдХрднी рдЙрд╕ рддрдд्рдд्рд╡ рд╕े, рдЕрдкрдиे рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╕्рд╡рд░ुрдк рд╕े  рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा। 

рдпं рд▓рдм्рдз्рд╡ा рдЪाрдкрд░ं рд▓ाрднं рдорди्рдпрддे рдиाрдзिрдХं рддрддः।

рдпрд╕्рдоिрди्рд╕्рдеिрддो рди рджुःрдЦेрди рдЧुрд░ुрдгाрдкि рд╡िрдЪाрд▓्рдпрддे।।6.22।।

рдЬिрд╕ рдЖрдд्рдо-рдк्рд░ाрдк्рддिрд░ूрдк рд▓ाрдн рдХो рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕рд╕े рдЕрдзिрдХ рдХोрдИ рджूрд╕рд░ा рд▓ाрдн рд╣ै-рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдоाрдирддा, рдЙрд╕рд╕े рднिрди्рди рд▓ाрдн рдХा рд╕्рдорд░рдг рднी рдирд╣ीं рдХрд░рддा। рдЙрд╕ рдЖрдд्рдорддрдд्рдд्рд╡ рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ुрдП рдпोрдЧी рдХो рд╢рд╕्рдд्рд░ाрдШाрдд/ (рд╕ोрдбिрдпрдо рдХрдоी) рдЖрджि рдмрдб़े рднाрд░ी рджुःрдЦों {life risk} рдж्рд╡ाрд░ा рднी рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा।

рддं рд╡िрдж्рдпाрдж् рджुःрдЦрд╕ंрдпोрдЧрд╡िрдпोрдЧं рдпोрдЧрд╕ंрдЬ्рдЮिрддрдо्।

рд╕ рдиिрд╢्рдЪрдпेрди рдпोрдХ्рддрд╡्рдпो рдпोрдЧोрд╜рдиिрд░्рд╡िрдг्рдгрдЪेрддрд╕ा।।6.23।।

-рдпрдд्рд░ोрдкрд░рдорддे (6.20)рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдпрд╣ाँ (6.23) рддрдХ рдЗрди рдЪाрд░ рд╢्рд▓ोрдХों рдоें рд╕рдорд╕्рдд рд╡िрд╢ेрд╖рдгों рд╕े рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдЖрдд्рдоा рдХा рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рдЬो рдпोрдЧ рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдЙрд╕ рдпोрдЧ рдиाрдордХ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХो рджुःрдЦों рдХे рд╕ंрдпोрдЧ рдХा рд╡िрдпोрдЧ рд╕рдордЭрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдЬिрд╕рдоें рджुःрдЦों рдХे рд╕ंрдпोрдЧ рдХा рд╣ी рд╡िрдпोрдЧ рд╣ै, рдЙрд╕ी рдХो 'рдпोрдЧ' рдиाрдо рд╕े рдЬाрдирдиा рдЪाрд╣िрдпे। ( рдЬिрд╕ рдз्рдпाрдирдпोрдЧ рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╡рд╣ рдпोрдЧ рд╣ै) рдЙрд╕ рдз्рдпाрдирдпोрдЧ рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рди рдЙрдХрддाрдпे рд╣ुрдП рдЪिрдд्рдд рд╕े рдиिрд╢्рдЪрдпрдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдпे।

рдЗрди рдЪाрд░ рд╢्рд▓ोрдХों рдоें рдпोрдЧ рдХी рд╕्рдеिрддि рдХा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдпे рднрдЧрд╡ाрди् рд╕рдм рдХा рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдЗрд╕ рдпोрдЧ рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдиिрд╢्рдЪрдпрдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдЗрд╕ рдоाрд░्рдЧ рдкрд░ рдЪрд▓рдиे рдХे рд▓िрдпे рд╕рдмрдХो рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рднрдЧрд╡ाрди् рдпोрдЧी рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕рд░्рд╡ोрдд्рддрдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХा рд╡рд░्рдгрди рднी рдХрд░рддे рд╣ैं।  рдкूрд░्рд╡ рдЙрдкрджिрд╖्рдЯ рд╕ाрдзрдиों рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЬрдм рдЪिрдд्рдд рдкूрд░्рдгрддрдпा рд╢ाрди्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рддрдм рдЙрд╕ рд╢ाрди्рдд рдЪिрдд्рдд рдоें рдЖрдд्рдоा рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै рд╕्рд╡рдпं рд╕े рднिрди्рди рдХिрд╕ी рд╡िрд╖рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдирд╣ीं рд╡рд░рди् рдЕрдкрдиे рдЖрдд्рдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╕े। рдорди рдХी рдЕрдкрдиे рд╣ी рд╢ुрдж्рдз рдЪैрддрди्рдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдХी рдпрд╣ рд╕्рдеिрддि рдкрд░рдо рдЖрдирди्рдж рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдпрд╣ рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рддрднी рд╕ंрднрд╡ рд╣ै рдЬрдм рдЬीрд╡ рд╢рд░ीрд░ рдорди рдФрд░ рдмुрдж्рдзि рдЗрди рдкрд░िрдЪ्рдЫेрджрдХ рдЙрдкाрдзिрдпों рдХे рд╕ाрде рдХे рдЕрдкрдиे рддाрджाрдд्рдо्рдп рдХो рдкूрд░्рдгрддрдпा рдд्рдпाрдЧ рджेрддा рд╣ै।

      рдЗрд╕ рд╕ुрдЦ рдХो рдЕрддीрди्рдж्рд░िрдп рдХрд╣рдиे рд╕े рдпрд╣ рдмाрдд рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै рдХि рд╡िрд╖рдпोрдкрднोрдЧ рдХे рд╕ुрдЦ рдХे рд╕рдоाрди рдпрд╣ рдХ्рд╖рдгрднंрдЧुрд░ рд╕ुрдЦ рдирд╣ीं рд╣ै। рд╕ाрдоाрди्рдпрдд рд╣рдоाрд░े рд╕рднी рд╕ुрдЦ рдпा рджुःрдЦ рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬрдм рдЖрдЪाрд░्рдпрдЧрдг рдЖрдд्рдорд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХो рдЖрдирди्рдж рдХी рд╕्рдеिрддि рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ैं, рддрдм рд╣рдо рдЙрд╕े рдмाрд╣्рдп рдФрд░ рд╕्рд╡рдпं рд╕े рднिрди्рди рдХोрдИ рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╕рдордЭрддे рд╣ैं рдкрд░рди्рддु рдЬрдм рдЙрд╕े рдЕрддीрди्рдж्рд░िрдп рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рддो рд╕ाрдзрдХों рдХो рдЙрд╕рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рд╕рдд्рдпрдд्рд╡ рдХे рдк्рд░рддि рд╢ंрдХा рд╣ोрддी рд╣ै рдХि рдХрд╣ीं рдпрд╣ рдоिрде्рдпा рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рди рддो рдирд╣ीं ? рдЗрд╕ рд╢ंрдХा рдХा рдиिрд╡ाрд░рдг рдХрд░рдиे рд▓िрдП рдЗрд╕ рд╢्рд▓ोрдХ рдоें рднрдЧрд╡ाрди рд╕्рдкрд╖्рдЯ  рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдпрд╣ рдЖрдд्рдоाрдирди्рдж рдХेрд╡рд▓ рд╢ुрдж्рдз рдмुрдж्рдзि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै।

 рдпрд╣ाँ рдПрдХ рд╢ंрдХा рдорди рдоें рдЙрда рд╕рдХрддी рд╣ै рдХि рд▓рдЧрднрдЧ рдЕрддिрдоाрдирд╡ीрдп рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░рдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЗрд╕ рдЕрдирди्рдд рдЖрдирди्рдж рдХी рдЬो рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрдЧी , рд╡рд╣ рднी рдХрд╣ीं рдЗрди्рдж्рд░िрдп рд╡िрд╖рдпों рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕ुрдЦ рдХे рдЬैрд╕ा рдХ्рд╖рдгрднंрдЧुрд░  рддो рдирд╣ीं рд╣ोрдЧी?  рдЬिрд╕рдХे рд▓ुрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рдЙрд╕рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рдкुрди рдЙрддрдиा рд╣ी рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХрд░рдиा рдкрдб़े  ? рдирд╣ीं,  рднрдЧрд╡ाрди् рдХा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрдерди рд╣ै рдХि рдпрд╣ рд╢ाрд╢्рд╡рдд рд╕ुрдЦ рд╣ै рдЬिрд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ेрдиे рдкрд░ рд╕ाрдзрдХ рдкुрди рджुःрдЦ  рд░ूрдк рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдЬिрд╕рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ोрдиे рдкрд░ рдпोрдЧी рддрдд्рдд्рд╡ рд╕े рдХрднी рджूрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рддो рдХ्рдпा рдЙрд╕ рдпोрдЧी рдХो рд╕ाрдоाрди्рдп рдЬрдиों рдХो рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рджुрдЦ рдХрднी рдирд╣ीं рд╣ोंрдЧे  ? рдХ्рдпा рдЙрд╕рдоें рд╕ंрд╕ाрд░ी рдордиुрд╖्рдпों рдХे рд╕рдоाрди рдЕрдзिрдХрд╕ेрдЕрдзिрдХ рд╡рд╕्рддुрдУं рдХो рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХрд░рдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд╣ोрдЧी ? рдХ्рдпा рд╡рд╣ рд▓ोрдЧों рд╕े рдк्рд░ेрдо рдХрд░рдиे рдХे рд╕ाрде рдЙрдирд╕े рдЙрд╕рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рд░рдЦेрдЧा ? рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЙрдд्рддेрдЬрдиाрдПं рдХेрд╡рд▓ рдЕрдЬ्рдЮाрдиी рдкुрд░ुрд╖ рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдХрд╖्рдЯрдк्рд░рдж рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ैं рдЬ्рдЮाрдиी рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं। рдпрд╣ाँ рдЫрдаे рдЕрдз्рдпाрдп рдХे рдмाрдЗрд╕ рд╡ें рд╢्рд▓ोрдХ рдоें рдЙрд╕ рдкрд░рдорд╕рдд्рдп рдХो рдЙрдж्рдШाрдЯिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рдЬिрд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ेрдиे рдкрд░ рдпोрдЧी рдЗрд╕рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЕрди्рдп рдХोрдИ рднी рд▓ाрдн рдирд╣ीं рдоाрдирддा рд╣ै। 

      рдЗрддрдиे рдЕрдзिрдХ рд╕्рдкрд╖्рдЯीрдХрд░рдг рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рднी рдХेрд╡рд▓ рдмौрдж्рдзिрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╡ेрджाрди्рдд рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧों рдХे рдорди рдоें рд╢ंрдХा рдЖ рд╕рдХрддी рд╣ै; рдХि рдХ्рдпा рдЗрд╕ рдЖрдирди्рдж рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдХो рдЬीрд╡рди рдХी рддрдиाрд╡ рджुрдЦ рдХрд╖्рдЯ рдФрд░ рд╢ोрдХрдкूрд░्рдг рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдоें рднी рдиिрд╢्рдЪрд▓ рд░рдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै ? рджूрд╕рд░े рд╢рдм्рджों рдоें рдХ्рдпा рдзрд░्рдо рдХ्рдпा рд╣ै ? рдХाрд░्рдп рдзрд░्рдо рдзрдирд╡ाрди् рдФрд░ рд╕рдорд░्рде рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рдХे рд▓िрдП рдХेрд╡рд▓ рдордиोрд░ंрдЬрди рдФрд░ рд╡िрд▓ाрд╕ рддрдеा рджुрд░्рдмрд▓ рдПрд╡ं рдЕрд╕рд╣ाрдп рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рдЕрди्рдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕рдЬрди्рдп рд╕рди्рддोрд╖ рдФрд░ рдкрд▓ाрдпрдирд╡ाрджिрдпों рдХे рд▓िрдП рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рд╕्рд╡рд░्рдЧрдоाрдд्рд░ рдирд╣ीं рд╣ै  ?  рдХ्рдпा рдЬीрд╡рди рдоें рдЖрдиेрд╡ाрд▓ी рдХрдаिрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдоें рдЬैрд╕े рдХिрд╕ी рдк्рд░िрдп рдХा рд╡िрдпोрдЧ, рд╣ाрдиि, рд░ुрдЧ्рдгрддा, рджрд░िрдж्рд░рддा, рднुрдЦрдорд░ी рдЖрджि рдоें рдзрд░्рдо рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрд╢्рд╡ाрд╕िрдд рдкूрд░्рдгрдд्рд╡ рдЕрд╡िрдЪрд▓िрдд рд░рд╣ рд╕рдХрддा рд╣ै ? рд▓ोрдЧों рдХे рдорди рдоें рдЙрдардиे рд╡ाрд▓ी рдЗрд╕ рд╢ंрдХा рдХा рдЕрд╕ंрджिрдЧ्рдз рдЙрдд्рддрд░ рджेрддे рд╣ुрдП рдпрд╣ाँ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдЬिрд╕рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рдкрд░्рд╡рддाрдХाрд░ рджुрдЦों рд╕े рднी рд╡рд╣ рдпोрдЧी рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा।

          рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рд╡िрд╡ेрдЪрди рдХा рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рд╕ाрд░ рдпрд╣ рд╣ै рдпोрдЧाрдн्рдпाрд╕ рд╕े рдорди рдХे рдПрдХाрдЧ्рд░ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдпोрдЧी рдХो рдЕрдкрдиे рдЙрд╕ рдкрд░рдо рдЖрдирди्рджрд╕्рд╡рд░ूрдк рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै рдЬो рдЕрддीрди्рдж्рд░िрдп рддрдеा рдХेрд╡рд▓ рд╢ुрдж्рдз рдмुрдж्рдзि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЧ्рд░ाрд╣्рдп рд╣ै। рдЙрд╕ рдЕрдиुрднрд╡ рдоें рдлिрд░ рдоिрде्рдпा рдЕрд╣ं рдмुрдж्рдзि рднी рд▓ीрди рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕्рдеिрддि рдоें рди рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдкुрдирд░ाрдЧрдорди рд╣ोрддा рд╣ै рди рдЗрд╕рд╕े рд╢्рд░ेрд╖्рдарддрд░ рдХोрдИ рдЕрди्рдп рд▓ाрдн рд╣ी рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рд╕्рдеिрдд рдкुрд░ुрд╖ рдЧुрд░ुрддрдо рджुрдЦों рд╕े рднी рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा। 

        рдЧीрддा рдоें рдЗрд╕ рдЕрдж्рднुрдд рд╕рдд्рдп рдпा рдЗрди्рдж्рд░िрдпाрддीрдд рд╕рдд्рдп рдХा рдЖрдд्рдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╕े рдиिрд░्рджेрд╢ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЬो рд╕рднी рд╡िрд╡ेрдХी рд╕ाрдзрдХों рдХा рдкрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै। рдЗрд╕ рдЖрдд्рдоा рдХो рдЬाрдирдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рддрдеा рдЖрдд्рдоाрдиुрднूрддि рдХे рд╕ाрдзрди рдХो рдЧीрддा рдоें рдпोрдЧ рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдпोрдЧ рдХी рдмрд╣ुрдд рд╕ुрди्рджрд░ рдкрд░िрднाрд╖ा рджी рдЧрдИ рд╣ै। рднрдЧрд╡ाрди् рдХрд╣рддे рд╣ैं рджुрдЦ рдХे рд╕ंрдпोрдЧ рд╕े рд╡िрдпोрдЧ рдХी рд╕्рдеिрддि рдпोрдЧ рд╣ै। рдпोрдЧ рдХी рдпрд╣ рдкुрд░्рдирд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡िрд░ोрдзाрднाрд╕ рдХी рднाрд╖ा рдоें рдЧुंрдеी рд╣ुрдИ рд╣ै рдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкाрдардХ рдХा рдз्рдпाрди рд╕рд╣рд╕ा рдЙрд╕рдХी рдУрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ै।  рдФрд░ рд╡рд╣ рдЙрд╕ рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрдз्рдп рд╕ा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпोрдЧ рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рд╕ंрдмंрдз। рдЕрдЬ्рдЮाрди рджрд╢ा рдоें рдордиुрд╖्рдп рдХा рд╕ंрдмंрдз рдХेрд╡рд▓ рдЕрдиिрдд्рдп рдкрд░िрдЪ्рдЫिрди्рди рд╡िрд╖рдпों рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрд╕े рдЬीрд╡рди рдоें рд╕рджैрд╡ рдЕрдиिрдд्рдп рд╕ुрдЦ рд╣ी рдоिрд▓рддे рд╣ैं। рдЗрди рд╡िрд╖рдпों рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рд╢рд░ीрд░ рдорди рдФрд░ рдмुрдж्рдзि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрддा рд╣ै। рдПрдХ рд╕ुрдЦ рдХा рдЕрди्рдд рд╣ी рджुрдЦ рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдкाрдзिрдпों рдХे рд╕ाрде рддाрджाрдд्рдо्рдп рдХिрдпा рд╣ुрдЖ рдЬीрд╡рди рджुःрдЦ- рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЬीрд╡рди рддो рд╣ोрдЧा рд╣ी । рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдпोрдЧ рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╕рдордп  рд╣рдоाрд░ा рдк्рд░рдпрдд्рди рдпрд╣ рд╣ोрдЧा рдХि рдЗрди рдЙрдкाрдзिрдпों рд╕े рдЕрдкрдиा рддाрджाрдд्рдо्рдп рдд्рдпाрдЧ рджें рдЕрд░्рдеाрдд् рдЙрдирд╕े рдз्рдпाрди рджूрд░ рдХрд░ рд▓ें। рдЬрдм рддрдХ рдЗрдирдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╣рдо рдХрд░рддे рд░рд╣ेंрдЧे рддрдм рддрдХ рдЬрдЧрдд् рд╕े рд╣рдоाрд░ा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЕрдерд╡ा рдЖंрд╢िрдХ рд╡िрдпोрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा। рдЕрдд рд╢рд░ीрд░ рдорди рдФрд░ рдмुрдж्рдзि рд╕े рд╡िрдпुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЖрдд्рдоा рдХो рдЙрд╕рдХे рд╢ुрдж्рдз рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рдиा рд╣ी рджुрдЦ-рд╕ंрдпोрдЧ рд╡िрдпोрдЧ рдпोрдЧ рд╣ै। 

        рдЗрди्рдж्рд░िрдп рд╡िрд╖рдпों рдоें рдЖрд╕рдХ्рддि рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рдорди (рдЬीрд╡рднाрд╡ M/F) рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡  рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдХिрд╕ी рдПрдХ рд╡рд╕्рддु рд╕े рд╡िрдпुрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕े рдЕрди्рдп рд╢्рд░ेрд╖्рдарддрд░ рд╡рд╕्рддु рдХा рдЖрд▓рдо्рдмрди рджेрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдЕрдд рдкाрд░рдоाрд░्рдеिрдХ/ рдЗрди्рдж्рд░िрдпाрддीрдд рд╕рдд्рдп рдХे рдЖрдирди्рдж рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ोрдиे рдХा рдЖрд▓рдо्рдмрди рджेрдиे рд╕े рд╣ी рджुрдЦ-рд╕ंрдпोрдЧ рд╕े рд╡िрдпोрдЧ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдоें рдорди рдХो рдк्рд░рдпрдд्рдирдкूрд░्рд╡рдХ рдмाрд╣्рдп рд╡िрд╖рдпों рд╕े рд╣рдЯाрдХрд░ рдЖрдд्рдоा рдоें рд╕्рдеिрд░ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рднрдЧрд╡ाрди् рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдЗрд╕ рдпोрдЧ рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдЙрдд्рд╕ाрд╣рдкूрд░्рдг рдФрд░ рдиिрд╢्рдЪрдпाрдд्рдордХ рдмुрдж्рдзि рд╕े рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдиिрд╢्рдЪрдп рдФрд░ рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рд╣ी рдпोрдЧ рдХी рд╕рдлрд▓рддा рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдЧुрдг рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдоिрде्рдпा рд╕े рд╡िрдпोрдЧ рдФрд░ рд╕рдд्рдп рд╕े рд╕ंрдпोрдЧ рд╣ी рдпोрдЧ рд╣ै। рдпрджि рдЕрдЧ्рдиि рдХी рдЙрд╖्рдгрддा рдЕрд╕рд╣्рдп рд▓рдЧ рд░рд╣ी рд╣ो рддो рд╣рдоें рдХेрд╡рд▓ рдЗрддрдиा рд╣ी рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा рдХि рдЙрд╕рд╕े рджूрд░ рд╣рдЯрдХрд░ рдХिрд╕ी рд╢ीрддрд▓ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪ рдЬाрдпें। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдпрджि рдкрд░िрдЪ्рдЫिрди्рдирддा рдХा рдЬीрд╡рди рджुрдЦрджाрдпрдХ рд╣ै рддो рдЙрд╕рд╕े рдоुрдХ्рддि рдкाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдирди्рджрд╕्рд╡рд░ूрдк рдЖрдд्рдоा рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ोрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ी рд╣ै рджुрдЦрд╕ंрдпोрдЧрд╡िрдпोрдЧ рдпोрдЧ।

рд╕ाрднाрд░ рдЧीрддा рд░рд╣рд╕्рдп рдЕрдерд╡ा рдХрд░्рдордпोрдЧ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ -рдмाрд▓ рдЧंрдЧाрдзрд░ рддिрд▓рдХ/ https://hi.krishnakosh.org/

========





рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं: