рдмुрдзрд╡ाрд░, 15 рдирд╡ंрдмрд░ 2023

ЁЯФ▒рд╡िрд╡ेрдХ рд╡ाрд╣िрдиी рдХे рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рд╕ेрдиाрдкрддि 'Commander-in-Chief'-рдирд╡рдиीрджा рдХी рд╕्рдоृрддि : рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ो ! ЁЯФ▒[Take responsibility : ржжাрзЯ ржЧ্рж░рж╣ржг ржХрж░ো ]

     1.

 "рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ" рдХे рд╕рдк्рддрдЛрд╖िрдпों рдоें рд╕े рдПрдХ рдЛрд╖ि 'рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рдж्рд╡ाрд░ा 

"рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХрд░рдХे рдмुрд▓ाрдпे рдЧрдП" 

(Called by invitation) 

ЁЯФ▒"рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ" рдХे рд╕рдк्рддрдЛрд╖िрдпों рдоें рд╕े рдПрдХ рдЛрд╖ि 'рдирд╡рдиीрджा' рдХी рд╕्рдоृрддिЁЯФ▒

     3 рдирд╡рдо्рдмрд░, 2023 рдХो рд░рдиेрди рджा (рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╡рд░्рддрдоाрди рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖) рдиे рдлोрди рдкрд░ рдХрд╣ा рдХि рдЗрд╕ рд╡рд░्рд╖ рдХैрдо्рдк рдоें рдирд╡рдиीрджा рдХे рд╕ंрд╕्рдорд░рдг рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдПрдХ рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХी рдЬाрдПрдЧी, рдЙрдирдХे рд╕ाрдиिрдз्рдп рдоें рд░рд╣ рдЪुрдХे рд▓ोрдЧों рдХे рд╕ंрд╕्рдорд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोंрдЧे। рддुрдо рдЕрдкрдиे рд╕ंрд╕्рдорд░рдг рд╣िрди्рджी рдоें рд▓िрдЦрдХрд░ рд╕ुрджीрдк (рд╣рд░िрдУрдо рдк्рд░ेрд╕) рд╕े DTP рдоें рдХрдо्рдкोрдЬ рдХрд░рдХे рдЗрд╕ рдорд╣ीрдиे рдХे рдордз्рдп рддрдХ (15 рдирд╡рдо्рдмрд░, 2023 рддрдХ) рдоेрд░े рдкाрд╕ рднेрдЬ рджो। рдоेрд░े рд▓िрдпे рдпрд╣ рдХाрдо рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рд╣ै, рдЙрдирдХे рдЗрддрдиे рдЕрдЧрдгिрдд рд╕ंрд╕्рдорд░рдг рд╣ैं рдХि рдХ्рдпा рд▓िрдЦूँ рдФрд░ рдХ्рдпा рдЫोреЬ рджूँ, рдиिрд░्рдгрдп рдирд╣ीं рдХрд░ рдкा рд░рд╣ा рд╣ूँ। рдХिрди्рддु рд░рдиेрди рджा рдиे 10 рдирд╡рдо्рдмрд░ рдХो рдкुрдиः рдлोрди рдкрд░ рддрдХाрджा рдХिрдпा, рдЕрдм рддो рдЙрдирдХे рдЖрджेрд╢ рдХा рдЕрдиुрдкाрд▓рди рдХрд░рдиा рд╣ी рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рд▓िрдЦрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддा рд╣ूँ -

>>1. рдЖрджрд░्рд╢ рдХी рдЦोрдЬ [12-14 January, 1985 : Search for Ideal] :  

     рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХрд╣рддे рдеे, " рдмाрджрд╢ाрд╣ी рдЕрдорд▓ рдХा рд╕िрдХ्рдХा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд░ाрдЬ рдоें рдирд╣ीं рдЪрд▓рддा!" рдЗрд╕рд▓िрдпे рднाрд░рдд рдХी рдкूрд░्рд╡ рдк्рд░рдзाрди рдоंрдд्рд░ी рд╢्рд░ीрдорддी рдЗрди्рджिрд░ा рдЧाँрдзी рдХो рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЬрди्рдорджिрд╡рд╕ 12 рдЬрдирд╡рд░ी 1984 рдХो 'рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдпुрд╡ाрджिрд╡рд╕ ' (National Youth Day) рдШोрд╖िрдд рдХрд░рдиा рдкреЬा। рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рдШोрд╖рдгा рдХे рдХुрдЫ рдорд╣ीрдиे  рдмाрдж 1984 рдоें рд╣ी рдЗрди्рджिрд░ा рдЧाँрдзी рдХी рд╣рдд्рдпा рд╣ो рдЧрдпी рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкुрдд्рд░ рд╢्рд░ी рд░ाрдЬीрд╡ рдЧाँрдзी рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рдзाрди-рдоंрдд्рд░ी рдмрдиे рддो рджेрд╢ рдоें рдмрд╣ुрдд рджंрдЧा-рдлрд╕ाрдж рдХा рдоाрд╣ौрд▓ рдеा। 12 рдЬрдирд╡рд░ी 1985 рдХो " рджिрд▓्рд▓ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдЖрд╢्рд░рдо" рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХि рдЬрдпंрддी рдордиाрдИ рдЬा рд░рд╣ी рдеी, рдЬिрд╕рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЪिрдд्рд░ рдкрд░  рдоाрд▓्рдпाрд░्рдкрдг рдХрд░рдиे рддрдд्рдХाрд▓ीрди рдк्рд░рдзाрди рдоंрдд्рд░ी рд░ाрдЬीрд╡ рдЧाँрдзी рдкрд╣ुँрдЪे рдеे। рдЯी.рд╡ी. рдкрд░ рдЙрд╕рдХे Live Telecast рдХो рдоैं рднी рджेрдЦ рд░рд╣ा рдеा। рдЙрд╕ рд╡рд░्рд╖  рджुрд░्рдЧा -рдкूрдЬा рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдмेрд▓ाрдЯांреЬ рджुрд░्рдЧा рдордг्рдбрдк-рдХрд▓ाрдоंрджिрд░ рдоें, 'рднрдЧрддрд╕िंрд╣ рдиाрдЯрдХ'  рдоें рдоैं 'рд╕ुрдХрджेрд╡' рдмрдиा рдеा рдФрд░ рд░ाрдЬрдЧुрд░ु-рднрдЧрддрд╕िंрд╣ рдХे рд╕ाрде рджेрд╢ рдХे рд▓िрдпे рдлाँрд╕ी рдкрд░ рд▓рдЯрдХрдиे рдХा рдЕрднिрдирдп рдХिрдпा рдеा। рд▓ेрдХिрди рдкूрдЬा рдХे рдмाрдж рд╕рдоाрдЬ рдХे рдмुрдж्рджिрдЬीрд╡िрдпों-рдиेрддाрдУं рдХो рдЕрдкрдиे рдк्рд░рддिрд╖्рдаाрди рдХे рдаीрдХ рд╕ाрдордиे рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рдмेрд▓ाрдЯांреЬ рдХрд▓ाрдоंрджिрд░ рджुрд░्рдЧाрдордг्рдбрдк рдоें рд╢рд░ाрдм рдкीрддे рдФрд░ рдЬूрдЖ рдЦेрд▓рддे рджेрдЦрдиे рд╕े рд╣ृрджрдп рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╡्рдпрдеिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рдеा। Live Telecast рджेрдЦрддे рд╕рдордп рдоें TV screen рдкрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी ''Chicago Pose'' рд╡ाрд▓ी рдЫрд╡ि рдХे рдКрдкрд░ рджूрд░рджрд░्рд╢рди рдХे рдХैрдорд░े рдХी рдирдЬрд░, рдЪрди्рдж рдоिрдирдЯों рддрдХ рдоाрдиों рдард╣рд░ рд╕ी рдЧрдИ ....рдФрд░ рдЕрдЪाрдирдХ рдРрд╕ा рдк्рд░рддीрдд рд╣ुрдЖ рдоाрдиो рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдЕрдкрдиी рдмреЬी-рдмреЬी рдиेрдд्рд░ों рд╕े рдоुрдЭे рд╣ी рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं .....рдФрд░ рдкूрдЫ рд░рд╣े рд╣ों - рдХ्рдпा рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдХोрдИ рдХрд░्рддрд╡्рдп рдирд╣ीं рд╣ै ?  рддрдм рдоैं рднी рдпुрд╡ा рдеा рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд▓िрдП рд╕рд╣ी рдЖрджрд░्рд╢ рдХा рдЪрдпрди рдирд╣ीं рдХрд░ рдкा рд░рд╣ा рдеा। рдФрд░ рдХрднी рдлिрд▓्рдо рдпा рд╕्рдкोрд░्рдЯ्рд╕ рдЬрдЧрдд рдоें рддो рдХрднी рд░ाрдЬрдиीрддी рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЖрджрд░्рд╢ рдХी рдЦोрдЬ рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा। [рдоाँ рддाрд░ा рдХी рдХृрдкा рд╕े рдпुрд╡ा рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╣ी 1985 рддрдХ рдоैं рдЕрдкрдиे рдмिрдЬрдиेрд╕ (Tara Plastics :Pipe Manufacturing Industry) рдоें рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рдЪुрдХा рдеा।] рдЙрдирдХी рдЖँрдЦों рд╕े рдЖँрдЦें рдоिрд▓ी! ....рдФрд░ рдРрд╕ा рд▓рдЧा рдХि, рдлिрд▓्рдо, рд╕्рдкोрд░्рдЯ्рд╕ рдпा рд░ाрдЬрдиीрддी рдпा рдХिрд╕ी рднी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдиेрддाрдУं рдоें рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдЖрдХрд░्рд╖рдХ рдФрд░ рдУрдЬрдкूрд░्рдг 'рд╣ीрд░ो' рдЬैрд╕ा рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рддो рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХा рд╣ी рд╣ै! рдпे рд╣ी рдоेрд░े рдЖрджрд░्рд╢ рд╣ैं ! 

       рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдкрддा рдирд╣ीं рдХैрд╕े рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे 'рдЬूрдиूрди'-рджीрд╡ाрдиाрдкрди рдиे, рдПрдХ рдРрд╕े 'рддीрд╡्рд░ рдЖрд╡ेрдЧ' рдиे рдоेрд░े рдорди рдХो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдЖрдЪ्рдЫाрджिрдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдоाрдиो, рдоैं рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХा рдХृрдд рджाрд╕ рд╣ूँ рдФрд░ рдоुрдЭे рдЗрд╕ी рдпुрд╡ा -рдЖрджрд░्рд╢ рдХो рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा рдФрд░ рдмिрд╣ाрд░ рдХे рдпुрд╡ाрдУं рдХे рдмीрдЪ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕ рд╕рдордп рддрдХ рдоैं рд╕्рд╡рдпं рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी рдЬीрд╡рдиी рдФрд░ рд╕рди्рджेрд╢ рд╕े рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдЕрдирднिрдЬ्рдЮ рдеा।рдмрд╣ुрдд рдЦोрдЬ рдХрд░рдиे рдкрд░ рдоेрд░े рд╕्рдХूрд▓ рдХे рд╣िрди्рджी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдФрд░ RSS рдХे рдк्рд░ाрди्рддीрдп рдк्рд░рдоुрдЦ рд╢्рд░ी рд░ाрдорд╡िрд▓ाрд╕ рдХेрд╡рдЯ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी рд╢िрдХाрдЧो рдкोрдЬ рд╡ाрд▓ी рдЫрд╡ि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдИ, рдЬिрд╕рдХे рдиीрдЪे English рдоें рд▓िрдЦा рд╣ुрдЖ рдеा -" Hindu Monk of India!" рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХी рдЙрд╕ी рдЫрд╡ि рдХो рдЕрдкрдиे  рдЪрд╢्рдоा рдк्рд░рддिрд╖्рдаाрди (Tara Optical) рдХे рдЪрд╢्рдоा рдкрд╣рдиे рд╣ीрд░ो-рд╣ीрд░ोрдЗрди рдХा рд╕ाрд░े рдлोрдЯो рдХो рд╣рдЯाрдХрд░ рдоुрдЦ्рдп рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд▓рдЧा рджिрдпा।

     рдЙрди рджिрдиों рдоैं рдЕрдкрдиे рдмिрдЬрдиेрд╕ рдк्рд░рддिрд╖्рдаाрди рдХे рдаीрдХ рд╕ाрдордиे рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд "рдмेрд▓ाрдЯांреЬ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рджुрд░्рдЧाрдкूрдЬा рд╕рдоिрддि" рдХा рд╕рдЪिрд╡ рднी рдеा। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдмेрд▓ाрдЯाрдб़ рджुрд░्рдЧा рдкूрдЬा рд╕рдоिрддि рдХे рдЕрди्рдп рдпुрд╡ा рд╕рджрд╕्рдпों рдЙрдд्рддрдо рджाрд╕рдкाрд▓ рдПрд╡ं рд░ाрдЬेрди्рдж्рд░ рдЬाрдпрд╕рд╡ाрд▓, рд╢्рд░ी рдХेрд╡рдЯ рдЬी рдПрд╡ं RSS рд╕рдорд░्рдердХ рдПрдЬुрдХेрд╢рди рдПрд╕.рдбी.рдУ рд╢्рд░ी рдЬрдЧрди्рдиाрде рдд्рд░िрдкाрдаी рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े; 14 рдЬрдирд╡рд░ी 1985 рдХो рдордХрд░-рд╕ंрдХ्рд░ांрддि рдХे рджिрди " рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЬ्рдЮाрди рдорди्рджिрд░' рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдиाрдордХ 'рдпुрд╡ा рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рд╕ंрд╕्рдеा' рдХा рджुрд░्рдЧा рдордг्рдбрдк рдкрд░िрд╕рд░ рдХे рдПрдХ рдХрдорд░े рдоें 'sign board' рдФрд░  'letter pad' рдХे рд╕ाрде рдЖрд╡िрд░्рднाрд╡ рд╣ो рдЧрдпा। рдЙрд╕ी рджिрди рдХी рдмैрдардХ рдоें 5 рдлрд░рд╡рд░ी, 1985 рдХो рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХा рдЬрди्рдорджिрди рдордиाрдиे рдХा рдиिрд░्рдгрдп рд╣ुрдЖ। 

      рдЙрд╕ рд╕рдордп рддрдХ рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдкрд░ рдмोрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा рдХोрдИ рд╡िрдж्рд╡ाрди् рд╡рдХ्рддा рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдирд╣ीं рдеा। рдоेрд░े рдПрдХ рдмंрдЧाрд▓ी рдоिрдд्рд░ рд╕рдкрди рдЪрдЯрд░्рдЬी рдиे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рджिрдпा рдХि рдХोрд▓рдХाрддा рдХे рдиिрдХрдЯ рдмेрд▓ुреЬ рдорда рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рд╣ै рд╡рд╣ाँ рдЬाрдиे рд╕े рдХोрдИ рд╕्рдкीрдХрд░ рдЬрд░ूрд░ рдоिрд▓ рдЬाрдпेрдЧा। рдоैं рддुрд░ंрдд рдмेрд▓ूреЬ рдорда рдЧрдпा рдмिрдиा рдоंрджिрд░ рдоें рдк्рд░рдгाрдо рдХिрдпे, рд╕ीрдзा рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдЧрдпा рдФрд░ рд╡рд╣ाँ рдХिрд╕ी рдоुрдЦ्рдп рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рд╕े рдоिрд▓ा рдФрд░ рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЬीрд╡рди рдкрд░ рднाрд╖рдг рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╣िрди्рджी рд╕्рдкीрдХрд░ рднेрдЬрдиे рдХा рдЕрдиुрд░ोрдз рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдпрд╣ाँ рддो рд╣िрди्рджी рд╕्рдкीрдХрд░ рджो рд╣ी рд╣ैं। рд╡े рд▓ोрдЧ рдЫः рдорд╣ीрдиा рдкрд╣рд▓े рдмुрдХ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं, рдпрд╣ाँ рд╕े рдЙрдирдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкोрд╕्рдЯрд░ рдЖрджि рдЦрд░ीрдж рд▓ो рдФрд░ рдкреЭрдХрд░ рддुрдо рд╕्рд╡рдпं рдмोрд▓ो। рдпा рддुрдо्рд╣ाрд░े рдШрд░ рдХे рдиिрдХрдЯ рд░ाँрдЪी рдпा рдкрдЯрдиा рдоें рдЖрд╢्рд░рдо рд╣ै, рдЬो рдирдЬрджीрдХ рд╣ो рд╡рд╣ाँ рдХे рд╕рдЪिрд╡ рдХो рднाрд╖рдг рджेрдиे рдХे рд▓िрдП  рдмुрд▓ाрдУ।

         рдоैंрдиे рд╕ुрдиा рдХि рдХोрд▓рдХाрддा рдХे 'рдЧोрд▓рдкाрд░्рдХ ' рдоें рднी рдЙрдирдХा рдЖрд╢्рд░рдо рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╡рд╣ाँ рднी рдХोрдИ рд╣िрди्рджी рд╡рдХ्рддा рдирд╣ीं рдоिрд▓ा, рддो рдоैंрдиे рд╡рд╣ीँ рд╕े 5000 рд░ूрдкрдпे рдХा рд░ाрдордХृрд╖्рдг-рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЦрд░ीрдж рдХрд░ рдХाрд░्рдЯूрди рдоें рдмंрдзрд╡ा рд▓िрдпा, рдФрд░ рд░ाрд╕्рддे рдоें рдкреЭрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░рдиाрде рдордЬुрдорджाрд░ рд▓िрдЦिрдд - ' рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЪрд░िрдд ' рдКрдкрд░ рд░рдЦ рд▓िрдпा। рдЯ्рд░ेрди рдХोрдбрд░рдоा рд╕्рдЯेрд╢рди рдкрд╣ुँрдЪी рдФрд░  рдкूрд░ी рдкुрд╕्рддрдХ рдЦрдд्рдо рд╣ो рдЧрдпी - рддрдм рд╕рдордЭ рдоें рдЖрдпा рдХि  "рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा  рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЬ्рдЮाрди рдорди्рджिрд░" рдХा рдЖрд╡िрд░्рднाрд╡ рднी 1985 рдоें рдордХрд░-рд╕ंрдХ्рд░ांрддि рдХे рджिрди рд╣ी рдХ्рдпों рд╣ुрдЖ ? рдХ्рдпोंрдХि рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХा рдЬрди्рдо рдордХрд░-рд╕ंрдХ्рд░ाрддि рдХो рд╣ुрдЖ рдеा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдиे рдХрд╣ा рдеा - "рдоैं рд╢рд░ीрд░ рдЫोреЬ рджूँрдЧा рд▓ेрдХिрди рдХाрдо рдХрд░рдиा рдирд╣ीं рдЫोреЬूँрдЧा, рд╕рдм рдЬрдЧрд╣ рдпुрд╡ाрдУं рдХो рдЕрдиुрдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддा рд░рд╣ूँрдЧा।" (It may be that I shall find it good to get outside of my body—to cast it off like a disused garment. But I shall not cease to work! I shall inspire men everywhere until the world knows it is one with God.)

          рдЪूँрдХि 5 рдлрд░рд╡рд░ी рдЖрдиे рдоें рдЬ्рдпाрджा рд╕рдордп рдирд╣ीं рдеा , рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдХोрдбрд░рдоा рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ рд╕рдкрди рдЪрдЯрд░्рдЬी  рдХे рдк्рд░ेрд╕ рдоें рдХाрд░्рдб рдЫрдкрд╡ा рд▓िрдпा рдХि рд░ाँрдЪी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдЖрд╢्рд░рдо, рдоोрд░ाрдмाрджी рдХे рд╕рдЪिрд╡ рд╕्рд╡ाрдоी рд╢ुрдж्рдзрд╡्рд░рддाрдирди्рдж рдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ 5 рдлрд░рд╡рд░ी рдХे рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдоुрдЦ्рдп рдЕрддिрдеि рд╣ोंрдЧे, рдФрд░ рдХोрдбрд░рдоा рдХे рдбी.рд╕ी. рд╡िрд╢िрд╖्рда рдЕрддिрдеि рд╣ोंрдЧे। рдХाрд░्рдб рд▓ेрдХрд░ рд░ाँрдЪी рдоोрд░ाрдмाрджी рдЖрд╢्рд░рдо рдкрд╣ुँрдЪा। рдСрдлिрд╕ рдоें рдЬाрдиे рдХे рдкрд╣рд▓े рдмाрд╣рд░ рдХे рдоंрджिрд░ рдоें рдЧрдпा рддो -рдоाँ рдХाрд▓ी рдХी рдоूрд░्рддि рдХी рдЬрдЧрд╣ рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЧुрд░ु рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдоूрд░्рддि рджेрдЦрдХрд░, рдорди рдоें рд╡िрдЪाрд░ рдЙрдаा рдЗрдирд▓ोрдЧ рдиे рдпрд╣ाँ рдоाँ рдХाрд▓ी рдХा рдоूрд░्рддि рдирд╣ीं рд▓рдЧाрдХрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдЧुрд░ु рдХा рдоूрд░्рддि рдХ्рдпों рд▓рдЧाрдпा ? рдоैंрдиे рдЙрд╕ рд╕рдордп рддрдХ рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд▓ीрд▓ा рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдкреЭा рд╣ी рдирд╣ीं рдеा, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджेрд╡ рдХो рдоाँ рдХाрд▓ी рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╕рдордЭрддा рдеा। рдоेрд░े рдорди рдоें рд╡िрдЪाрд░ рдЙрдаा рдХि рд╕ंрд╕्рдеा рд╕े рдеोреЬा рд╕ाрд╡рдзाрди рд╣ी рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╕ेрдХ्рд░ेрдЯрд░ी рдорд╣ाрд░ाрдЬ  рдкрдЯрдиा рдЧрдП рдеे। рдкрд╣рд▓े рдЬрдм рдПрдХ рд╡рд░िрд╖्рда рдмुрдж्рдз рдорд╣ाрд░ाрдЬ (рд╕्рд╡ाрдоी рдХृрд╖्рдгाрдд्рдоाрдирди्рдж) рд╕े рднेंрдЯ рд╣ुрдЖ рд╡े рдоुрдЭे рдЕрдкрдиे рд╕ाрде рдбाрдпрдиिंрдЧ рд╣ॉрд▓ рдоें рд▓ेрдЬाрдХрд░ рдмрд╣ुрдд рдк्рд░ेрдо рд╕े рдиाрд╢्рддा рдХрд░рдиे рджिрдпा, рддो рдоैं рдЗंрдХाрд░ рдХрд░рдиे рд▓рдЧा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоेрд░ा рд╣ाрде рдкрдХреЬ рдХрд░ рдЕрд░े рдЦाрдУ, рдЦाрдУ -рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЬाрдд рдирд╣ीं рдЬाрдпेрдЧा। рдлिрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рднрд╡рд╣рд░ाрдирди्рдж рдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рд╕े рднेंрдЯ рд╣ुрдЖ, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоुрдЭे рд╕ाрдЗंрд╕ рдХा рд╕्рдЯूрдбेंрдЯ рд╕рдордЭрдХрд░ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдвंрдЧ рд╕े рд╕рдордЭाрдпा рдХि рдЬैрд╕े Energy рд╣ी Matter рдмрдиा рд╣ै, рд╡ैрд╕े рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ी рдЬрдЧрдд рдмрди рдЧрдпा рд╣ै। рдлिрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдиे рдмрд╣ुрдд рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╕े рдоुрдЭे рджेрдЦрдХрд░ рдХрд╣ा - рддुрдо рдмिрдиा рд╕ेрдХ्рд░ेрдЯрд░ी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рд╕े рдкूрдЫे рдЙрдирдХा рдиाрдо рдХाрд░्рдб рдкрд░ рдХैрд╕े рдЫрдкрд╡ा рд▓िрдпा ? рдмреЬे рдорд╣ाрд░ाрдЬ рддो рдкрдЯрдиा рдЧрдП рд╣ैं -рд╡рд╣ाँ рд╕े рд░ाрдЬрдЧीрд░ рдЬाрдпेंрдЧे। рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЖрджрдоी рднेрдЬो рдпрджि рддुрдо рд╕рд╣ी рдорди рд╕े рдЖрдпोрдЬрди рдХिрдпा рд╣ोрдЧा  рддो рд╡े рдЖ рднी рд╕рдХрддे рд╣ैं।  

           рдоैं рдХाрдо рдоें рдЬुрдЯ рдЧрдпा , рдЙрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдПрдЬुрдХेрд╢рди рдПрд╕.рдбी.рдУ рд╢्рд░ी рдЬрдЧрди्рдиाрде рдд्рд░िрдкाрдаी рдЬी рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा рд╕्рдеिрдд рд╕рднी рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕्рдХूрд▓ों рдХे рдЫाрдд्рд░ -рдЫाрдд्рд░ाрдУं рдХी рд╕ुрдмрд╣ 10 рдмрдЬे рдПрдХ рдЕрднूрддрдкूрд░्рд╡ рд╢ोрднा-рдпाрдд्рд░ा рднी рдиिрдХрд▓ी рдеी। рдЬिрд╕рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी рдЫрд╡ि рдХो рдЬीрдк рдкрд░ рд╕рдЬाрдХрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рдеा, рдЖрдЧे рдЖрдЧे рдмैрдг्рдб рдкाрд░्рдЯी рджेрд╢рднрдХ्рддि рдЧाрдиों рдХी рдзुрди рдмрдЬा рд░рд╣ी рдеी।  рдЬो рд╕ाрд░े рд╢рд╣рд░ рдХा рдн्рд░рдордг рдХрд░ рдХे рдЬрдм рд▓рдЧрднрдЧ 12 рдмрдЬे ' рдмेрд▓ा-рдЯाँреЬ рдХрд▓ाрдоंрджिрд░ рджुрд░्рдЧा рдоंрдбрдк ' рдкрд╣ुंрдЪ рдХрд░ рдПрдХ рд╕рднा рдоें рдкрд░िрдгрдд рд╣ो рдЧрдпी рдеी। рдФрд░ рдаीрдХ рдЙрд╕ी рд╕рдордп рдЙрд╕ рд╕рднा рдХो рд╕ंрдмोрдзिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП ' рд░ांрдЪी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЖрд╢्рд░рдо рдХे рддाрдд्рдХाрд▓िрди рд╕рдЪिрд╡ рдкрд░рдордкूрдЬ्рдп рд╕्рд╡ाрдоी рд╢ुрдж्рдзрд╡्рд░рддाрдирди्рдж рдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ (рдЖрдирди्рдж рдорд╣ाрд░ाрдЬ) рдПрд╡ं рдм्рд░рд╣्рдордЪाрд░ी рдк्рд░рдмोрдз рдорд╣ाрд░ाрдЬ (рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рд░ाрдЬрдХोрдЯ рдЖрд╢्рд░рдо , рдЧुрдЬрд░ाрдд рдХे рд╕рдЪिрд╡ рд╕्рд╡ाрдоी рдиिрдЦिрд▓ेрд╢्рд╡рд░ाрдирди्рдж)  рдПрд╡ं рдмिрд╣ाрд░ рдХे рддाрдд्рдХाрд▓ीрди рдЖрдЗ.рдЬी. рд░ाрдордЫрдмीрд▓ा рд╕िंрд╣ рднी рдкрдзाрд░े рдЧрдП। рдмिрд╣ाрд░ рдХे рдЖрдЗ.рдЬी рдХे рдЖрдиे рдХी рдЦрдмрд░ рд╕ुрдирдХрд░ рд╕्рдеाрдиीрдп рдкुрд▓िрд╕ рдкूрд░ा рд╕рд╣рдпोрдЧ рдХрд░рдиे рд▓рдЧी рдФрд░ PWD рдХे рд░ेрд╕्рдЯ рд╣ॉрдЙрд╕ рдоें рдЙрдирдХे рдард╣рд░рдиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ो рдЧрдпी। рдирд╣ीं рддो рдорд╣ाрд░ाрдЬ рд▓ोрдЧ рдХो рдард╣рд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдкрд╣рд▓े 'рдЕрдЧ्рд░рд╕ेрди рднрд╡рди рдзрд░्рдорд╢ाрд▓ा' рдХा рдЗंрддрдЬाрдо рдХिрдпा рдеा।  

              рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЪрд░िрдд рдоें рдоैंрдиे рдкреЭा рдеा рдХि рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा рд╣ै " рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкूрд░्рд╡рдЬों рдиे рдиिрдо्рди рдЬाрддिрдпों рдкрд░ рдЬो рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рдХिрдпे рд╣ैं, рдЙрд╕рдХा рдкाрдк рддुрдо्рд╣ाрд░े рд╕िрд░ рдкрд░ рд╣ै !" рдЙрд╕ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдмाрдж рдоैंрдиे рд╕ोंрдЪा рдЙрди рджрдмे-рдХुрдЪрд▓े рд▓ोрдЧों рдХो рдЙрди्рдирдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдоुрдЭे рдЕрд╡рд╢्рдп рдХुрдЫ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдоुрдЭे рдмिрдЬрдиेрд╕ рдХे рдХाрдо рд╕े рддрдм рд╣рд░ рд╕рдк्рддाрд╣ рд░ाँрдЪी рдЬाрдиा рдкреЬрддा рдеा। рд▓ौрдЯрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдк्рд░рдмोрдз рдорд╣ाрд░ाрдЬ рд╕े рдоिрд▓рдиे рдоैं рд░ाँрдЪी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдЖрд╢्рд░рдо рдЕрд╡рд╢्рдп рдЬाрддा рдеा, рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдмрд╣ुрдд рд╣ाрд░्рджिрдХ рд╕рдо्рдмрди्рдз рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рдЧрдпा рдеा ।  рдк्рд░рдмोрдз рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдиे рдиिрд░्рджेрд╢ рджिрдпा рдХि рддुрдо рдЗрд╕ рдк्рд░ोрдЬेрдХ्рдЯ рдоें рдХेрд╡рд▓ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡िрднाрдЧ рдкрд░ рдз्рдпाрди рд░рдЦрдиा, рдлिрд░ Bank of India рддрдеा Rotary Club рдФрд░ 'рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЬ्рдЮाрди рдорди्рджिрд░' рдХे рд╕рдорди्рд╡िрдд рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕े  "рдХрд░рдоा рд╣рд░िрдЬрди рдЯोрд▓ा" рдХे рдЙрдд्рдеाрди рдХे рд▓िрдП рд░ोрдб,рд╕्рдХूрд▓,рд╕ाрдоुрджाрдпिрдХ рднрд╡рди, рдкрд╢ुрд╢ाрд▓ा рдЖрджि рдиिрд░्рдоाрдг рдХा  рдХाрд░्рдп рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ुрдЖ।  рдЗрд╕ी рдмीрдЪ рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЪрд░िрдд, рд╢्рд░ी рд╢्рд░ी рдоाँ рд╕ाрд░рджा, рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд▓ीрд▓ा рдк्рд░рд╕ंрдЧ, рдФрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд рдЖрджि рдЧ्рд░рди्рдеों рдХो рдкреЭрдиे рдХा рд╕ौрднाрдЧ्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ।

          1986 рдоें рдПрдХ рджिрди рдк्рд░рдмोрдз рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдмोрд▓े рдХि рд╡ाрдЗрд╕-рдк्рд░ेрд╕िрдбेрди्рдЯ рдорд╣ाрд░ाрдЬ (рдкрд░рдо-рдкूрдЬ्рдп рд╕्рд╡ाрдоी рднुрддेрд╢ाрдирди्рдж рдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ) рдордИ рдорд╣ीрдиे рдоें рд░ाँрдЪी рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╣ैं рддुрдо рдЙрдирд╕े рджीрдХ्рд╖ा рд▓ेрдиे рдХा рдлॉрд░्рдо рднрд░ рджो। рдоैंрдиे рдХрд╣ा рдХि рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рдХिрд╕ी рдХो рдЕрдкрдиा  рдЧुрд░ु рдмрд╣ुрдд рдЬाँрдЪ-рдкрд░рдЦ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╣ी рдмрдиाрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдоैंрдиे рдЖрдкрдХो рдЬाँрдЪ-рдкрд░рдЦ рдХрд░ рджेрдЦ рд▓िрдпा рд╣ै; рдоैं рдЖрдкрд╕े рддो рджीрдХ्рд╖ा рд▓े рд╕рдХрддा рд╣ूँ рдХिрди्рддु рдЙрдирдХो рддो рдоैं рдЬाрдирддा рдирд╣ीं рд╣ूँ। рдлिрд░ рдорди рдоें рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рднी рдЖрдпा рдеा рдХि рд╡ैрд╕े рдХिрд╕ी рдмिрдиा-рдЬрдЯाрдЬूрдЯ рд╡ाрд▓े рдЧुрд░ु рд╕े рджीрдХ्рд╖ा рд▓ेрдиा рд╣ी рд╣ै , рддो рдк्рд░ेрд╕िрдбेрди्рдЯ рд╕े рд▓ूंрдЧा, рд╡ाрдЗрд╕ рдк्рд░ेрд╕िрдбेрди्рдЯ рд╕े рдХ्рдпों рд▓ूँ ? рд╡े рдмोрд▓े рджीрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдоिрд╢рди рдоें рдХेрд╡рд▓ рдк्рд░ेрд╕िрдбेрди्рдЯ рдФрд░ рд╡ाрдЗрд╕ рдк्рд░ेрд╕िрдбेрди्рдЯ рдХो рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдоेрд░े рдПрдХ рдкैрдЧрдо्рдмрд░ी рдЬрдоाрдиे рдХे рдоिрдд्рд░ (рдЬрдиाрд░्рджрди рдк्рд░рд╕ाрдж ) рдиे рд╕ुрдЭाрд╡ рджिрдпा рдХि " 14 рдЕрдк्рд░ैрд▓, 1986 рдХो рд╣рд░िрдж्рд╡ाрд░ рдоें рдХुрдо्рдн рдоेрд▓ा рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ै, рдЙрд╕рдоें рдРрд╕े рд╕ाрдзु рдЖрддे рд╣ैं рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХो рднी рджेрдЦा рд╣ै; рдФрд░ рдЕрднी рддрдХ рдЬीрд╡िрдд рд╣ैं ! рд╡рд╣ाँ рддुрдордХो рд╡ैрд╕े рдРрд╕े рдЬрдЯाрдЬूрдЯ рдзाрд░ी рдЧुрд░ु рдоिрд▓ рд╕рдХрддे рд╣ैं।"

         рдоैं 14 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1986 рдХे рдк्рд░ाрддः рдХाрд▓ рдоें рдЕрдХेрд▓े рдХुрдо्рдн рдкрд╣ुँрдЪ рдЧрдпा। рдПрдХ рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдХी рдХृрдкा рд╕े " рдорд╣ेрди्рдж्рд░-рдоुрд╣ूрд░्рдд " рдоें рдоेрд░ा рдЧंрдЧा-рд╕्рдиाрди рд╣ुрдЖ। рдмाрдж рдоें рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рдЙрд╕ рджिрди рднрдЧрджреЬ рдоें 50 рд▓ोрдЧ рдорд░े рднी рдеे । рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рд╣рд░िрдж्рд╡ाрд░ рдХे рдХрдирдЦрд▓ рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдЖрд╢्рд░рдо рдХे рдСрдлिрд╕ рдоें рдЕрдкрдиा рд╕ाрдоाрди рдЬрдоा рдХрд░рд╡ा рджिрдпा рдФрд░ рдоेрд▓ा рджेрдЦрдиे рдиिрдХрд▓ा।  (рдкूрд░ी рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп) рдХे  рдиाрдЧा рд╕ाрдзुрдУंрдХे рд╕्рдиाрди рдХрд░рддे рд╕рдордп рдЙрдирдХी  рд╡िрд░ाрдЯ рд╕ंрдЦ्рдпा рдФрд░ рд╡ेрд╢рднूрд╖ा рдХो рдЖрд╢्рдЪाрд░्рдп-рдЪрдХिрдд рд╣ोрдХрд░ рджेрдЦा। рдХुрдо्рднрдоेрд▓ा рдоें рдЪрд▓рддे -рдЪрд▓рддे 300-500 рд╕ाрд▓ рдХे рд╕ाрдзु рджेрд╡рд░ाрд╣ा рдмाрдмा рд╕े рднी рдоिрд▓ा, (рджेрд╡рд░рд╣ा рдмाрдмा рдкрд░ंрдо् рд░ाрдорднрдХ्рдд рдеे,рд╡े рднрдХ्рддो рдХो рд░ाрдо рдоंрдд्рд░ рдХी рджीрдХ्рд╖ा рджिрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдкूрд░े рдЬीрд╡рди рдиिрд░्рд╡рд╕्рдд्рд░ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдмाрдмा рдзрд░рддी рд╕े 12 рдлुрдЯ рдЙंрдЪे рд▓рдХрдб़ी рд╕े рдмрдиे рдордЪाрди (рдмॉрдХ्рд╕) рдоें рд░рд╣рддे рдеे। рд╡рд╣ рдиीрдЪे рдХेрд╡рд▓ рд╕ुрдмрд╣ рдХे рд╕рдордп рд╕्рдиाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрддे рдеे।) рдЙрдирд╕े рдоैंрдиे рдкूрдЫा рдеा -рдмिрд╣ाрд░ рдХे рд╣ाрд▓ाрдд рдХрдм рддрдХ рдаीрдХ рд╣ो рдЬाрдпेंрдЧे? рд▓ौрдЯрддे рд╕рдордп рд╕ुрдирд╕ाрди рд░ाрд╕्рддे рдоें рдПрдХ рд╕ाрдзु рдиे рдоुрдЭрд╕े рдХрд╣ा рдоेрд░े рдкीрдЫे рдЪрд▓ा рдЖ, рдлिрд░ рдоुрдЭрд╕े рдЕрд╡рдзि рднाрд╖ा рдоें рдХрд╣ा рдеा - " рд╕рдмрд╕ुрдЦ рджाрд╕ рд╕े рд░ाрдорд╕ुрдЦ рджाрд╕ рдмрдиो! рд╕рдм рдоैं рдХрд░िрд╣ौं, рддुрдо рдХрдЫु рди рдХрд░िрд╣ों"। рдЕрдж्рднुрдд-рдЕрдж्рднुрдд  рдкुрд░ुрд╖ рд╕ाрдзुрдУं рдХे рд╕ाрде рдоाрддा-рд╕्рд╡рд░ुрдк рд╕्рдд्рд░ी рд╕рди्рдпाрд╕िрдиिрдпों рдХे рджрд░्рд╢рди рднी рд╣ुрдП। рдЙрд╕ рджिрди рдРрд╕े- рдРрд╕े рдЕрдж्рднुрдд рджрд░्рд╢рди рд╣ुрдП рдЬो рдЖрдЬीрд╡рди рдоेрд░े рд╕्рдоृрддि рдкрдЯрд▓ рдкрд░ рдЕंрдХिрдд рд░рд╣ेंрдЧे। рд╡рд╣ाँ рдПрдХ рджिрди рдХे рд▓िрдпे рдоुрдЭे рдРрд╕ा рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ुрдЖ, рдЬैрд╕े рджुрдиिрдпा рдоें рд╕рдм рдХुрдЫ рдоोрдо рдХे рдЧुреЬिрдпों рд╕े рдмрдиा рд╣ो! рджूрд╕рд░े рджिрди рд╕ुрдмрд╣ рд╡ाрдкрд╕ рд▓ौрдЯ рдЖрдпा рдФрд░ рд░ाँрдЪी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЖрд╢्рд░рдо рдЬाрдХрд░ рджीрдХ्рд╖ा рдХा рдлॉрд░्рдо рднрд░ рджिрдпा рдФрд░  27 рдордИ, 1987 рдХो рд╡ाрдЗрд╕ рдк्рд░ेрд╕िрдбेрди्рдЯ рдорд╣ाрд░ाрдЬ рд╕े рд░ाँрдЪी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рдоेрд░ी рджीрдХ्рд╖ा рд╣ो рдЧрдпी। 

                   рдЙрди рджिрдиों рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╡рд░िрд╖्рда рд╕рджрд╕्рдп рдФрд░ рдиिрд╖्рдаाрд╡ाрдирдХрд░्рдоी рд╢्рд░ी рдк्рд░рдоोрдж рд░ंрдЬрди рджाрд╕ (рдк्рд░рдоोрдж рджा ) рд░ाँрдЪी рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рдиौрдХрд░ी рдХрд░рддे рдеे। рд╡े рдоुрдЭрд╕े рдмрд╣ुрдд рдк्рд░ेрдо рдкूрд░्рд╡рдХ рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рддे рдеे, рдФрд░ рдЕрдкрдиे  рдХрдорд░े рдоें рд▓े рдЬाрдХрд░ рдХुрдЫ рдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬрд░ूрд░ рджेрддे рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рджिрдпा рдХि рдпрджि рддुрдо рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдП рдЧрдП рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдг рдПрд╡ं рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдХी рдкрдж्рдзрддि рдХो рд╕рдордЭрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ो, рддो рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдмेрд▓-рдШрдб़िрдпा (рдкреж рдмंрдЧाрд▓) рдоें 25 рд╕े 30 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1987  рддрдХ рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े 'рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░' рдоें рдЕрд╡рд╢्рдп рднाрдЧ рд▓ो। рдЙрдирдХे рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рдкрд░ 25 рджिрд╕рдо्рдмрд░, 1987  рдХो рдоैं рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рдд рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдпुрд╡ा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг-рд╢िрд╡िрд░ рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиे рдмेрд▓рдШреЬिрдпा рдкрд╣ुँрдЪा। рдоेрд░े рд╕ाрде рддिрд▓ैрдпा рдоिрдбिрд▓ рд╕्рдХूрд▓ рдХे рдк्рд░рдзाрди рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рд╕िंрд╣,  рдоेрд░े рд╕्рдХूрд▓ рдХे рд╢िрдХ्рд╖рдХ рд╢्рд░ी рдХेрд╡рдЯ рдЬी рд╕рд╣िрдд 10 рд▓ोрдЧों рдиे рдХैрдо्рдк рдХा рдлॉрд░्рдо рднрд░ा рдеा , рдХिрди्рддु рдХोрдИ рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХे। рдЯ्рд░ेрди рд▓ेрдЯ рд╣ोрдиे рд╕े рд░ाрдд्рд░ि 8 рдмрдЬे рдоैं рдХैрдо्рдк рд╕ाрдЗрдЯ рдкрд╣ुँрдЪा। рдмाрд╣рд░ рд╕े рд╣ी рдмोрд▓ेрди рджा рдХा ' рд╡ीрд░ рд╕ेрдиाрдкрддि рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рдЧीрдд рд╕ुрдирдХрд░ рднाрд╡рд╡िрднोрд░ рд╣ो рдЧрдпा।

          рдлिрд░ 26 рджिрд╕рдо्рдмрд░, 1987 рдХो рд╕ुрдмрд╣ рд╕ंрдШрдорди्рдд्рд░-рд╕्рд╡рджेрд╢ рдоंрдд्рд░ рдФрд░  рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдз्рд╡рдЬ рдлрд╣рд░ाрддे рд╕рдордп  рдкूрдЬ्рдп 'C-IN-C рдирд╡рдиीрджा' рдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рдЕрднूрддрдкूрд░्рд╡ рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рдФрд░ рд╢्рд░рдж्рдзा рдХो рджेрдЦा рддो рдоुрдЭे рд▓рдЧा рдоाрдиो рд╡े рдиेрддाрдЬी рд╕ुрднाрд╖ рд╣ैं, рдФрд░ рдоेрд░े рд╕рд╣िрдд рдмाрдХि рд╕ाрд░े рдХैрдо्рдкрд░्рд╕ рдЙрдирдХी  'рдЖрдЬाрдж рд╣िрди्рдж реЮौрдЬ' рдХे рд╕ैрдиिрдХ рд╣ैं। рдлिрд░ рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рдХे рдХ्рд▓ाрд╕ рдоें, рдоैं рджाрджा рдХे рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕ाрдордиे рдмैрдаा рдеा, рд╢ाрди्рддि рдкाрда рдХрд░рддे рд╕рдордп рджाрджा рдиे рдЬैрд╕े рд╣ी рдоेрд░ी рдЖँрдЦों рдоें рдСंрдЦें рдбाрд▓рдХрд░ рдХрд╣ा - " рдирдоो рдм्рд░рд╣्рдордгे। рдирдорд╕्рддे рд╡ाрдпो। рдд्рд╡рдоेрд╡ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ं рдм्рд░рд╣्рдоाрд╕ि рдд्рд╡рдоेрд╡ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ं рдм्рд░рд╣्рдо рд╡ाрджिрд╖्рдпाрдоि। рдЛрдд рд╡ाрджिрд╖्рдпाрдоि। рд╕рдд्рдпं рд╡ाрджिрд╖्рдпाрдоि। рддрди्рдоाрдорд╡рддु। рддрдж्рд╡рдХ्рддाрд░рдорд╡рддु। рдЕрд╡рддु рдоाрдо्‌। рдЕрд╡рддु рд╡рдХ्рддाрд░рдо्‌।" рдЗрди рд╢рдм्рджों рдХो  ‘‘рд╣े рд╡ाрдпु! рдирдорд╕्рдХाрд░ рддुрдо्рд╣ें, рдХ्рдпोंрдХि рддुрдо рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ो।’ рд╕ुрдирддे рд╣ी рдоैं рдлिрд░ рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЬрдЧрдд рдХी рдкрд░े рдХी рджुрдиिрдпा рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдХрд░рдиे рд▓рдЧा -рдЬैрд╕ी рдЕрдиुрднूрддि 14 рдЕрдк्рд░ैрд▓, 1986 рдХुрдо्рднрдоेрд▓ा рдоें рджुрдиिрдпा рдоोрдо рдХी рдЧुреЬिрдпा рдЬैрд╕ी рд▓рдЧ рд░рд╣ी рдеी рдФрд░ рдоैं рдЕрдкрдиे рдХो рднाрд╡рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕рдЪ्рдЪा рд╕ैрдиिрдХ рд╕рдордЭ рд░рд╣ा рдеा।

>>2. рдмेрд▓рдШрд░िрдпा рдХैрдо्рдк рд╕ाрдИрдЯ :  рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдЖрд╢्рд░рдо рдХा рдорди्рджिрд░ рдФрд░ рдЯेрдХ्рдиिрдХрд▓ рдЗंрд╕्рдЯिрдЯ्рдпूрдЯ рдХा рд╣ॉрд╕्рдЯрд▓ рднी рдХैрдо्рдкрд╕ рдХे рднीрддрд░ рд╣ी рдеा। рд╡рд╣ाँ рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдмреЬा рддाрд▓ाрдм рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рд╢рд╣рд░ рдХे рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдШाрдЯों рдкрд░ рдирд╣ाрдиे рдЖрддे рдеे, рдФрд░ рд╣ॉрд╕्рдЯрд▓ рдХे рд▓реЬрдХे рднी рд╡िрднिрди्рди рдШाрдЯों рдкрд░ рдирд╣ाрддे рдеे। рдоुрдЭे рд╡рд╣ाँ рдХुрдЫ рдРрд╕े рдЕрдж्рднुрдд рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ुрдП рдЬिрдирдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХрд░рдиा рдпрд╣ाँ рдЙрдЪिрдд рдк्рд░рддीрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै।  рдЗрддрдиा рдЬрд░ूрд░ рдХрд╣ूँрдЧा рдХि-рдмेрд▓рдШреЬिрдпा рдоें 1987 рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдпुрд╡ा-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░ рдоें C-IN-C рдирд╡рдиीрджा (рд╢्рд░ी рдирд╡рдиिрд╣рд░рди рдоुрдЦोрдкाрдз्рдпाрдп) рд░ूрдкी рдоाँ рд╕ाрд░рджा рдХे рд╣्рд░рджрдп рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рджрд░्рд╢рди рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЙрдирдХी рдХृрдкा рд╕े рдоेрд░ा рд╢рд░ीрд░ рдирд╖्рдЯ рд╣ोрдиे рд╕े рдХैрд╕े рдмрдЪ рдЧрдпा рд╣ोрдЧा ? рдпрд╣ рд╕рдм рд░рдиेрди рджा рдФрд░ рдк्рд░рдгрд╡ рджा рдЬрд░ूрд░ рдЬाрдирддे рд╣ोंрдЧे, рдкрд░рди्рддु рдоेрд░े рдмрд╣ुрдд рдкूрдЫрдиे рдкрд░ рднी рдЕрднीрддрдХ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдмрддाрдпा рд╣ै। 

         рдЙрд╕ рд╕рдордп рдПрди्рдпुрдЕрд▓ рдХैрдо्рдк рдоें Life Building, Character Building, Leadership' рдЖрджि рд╕рднी рдХ्рд▓ाрд╕ рдирд╡рдиीрджा рдЕрдХेрд▓े рд╣ी рд▓ेрддे рдеे। рдЙрд╕ी рд╢िрд╡िрд░ рдоें рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХी рдоाрд╕िрдХ рдж्рд╡िрднाрд╖ी (рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी -рдмंрдЧрд▓ा) рд╕ंрд╡ाрдж рдкрдд्рд░िрдХा 'Vivek Jivan ' рдХो рджेрдЦा, рдЙрд╕рдХा рдоेрдо्рдмрд░ рдмрдиा рддрдеा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдФрд░ рдмंрдЧрд▓ा рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╕рдорд╕्рдд рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдкुрд╕्рддिрдХाрдУं рдХा рджो-рджो рд╕ेрдЯ рднी рдЦрд░ीрдж рд▓ाрдпा।          рдХैрдо्рдк рд╕े рд▓ौрдЯрдиे рдХे рдмाрдж рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХी рдХाрд░्рдп рдкрдж्рдзрддि 3H рд╡िрдХाрд╕ рдХे 5 рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди рдЧрдарди рдХрд░рдиे рдоें рдЬुрдЯ рдЧрдпा। рдоेрд░ा рд╕्рд╡ाрдз्рдпाрдп рдЬ्рдпाрджा рд╣ोрдиे рд▓рдЧा -рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं - " рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрд╡рддाрд░ рдХी рдЬрди्рдорддिрдеि рд╕े рд╕рдд्рдп рдпुрдЧ рдХा рдЖрд░рдо्рдн рд╣ुрдЖ рд╣ै !" (From the date that the Ramakrishna Incarnation was born, has sprung the Satya-Yuga.  (Golden Age )! Leadership рдХ्рд▓ाрд╕ рдоें рдирд╡рдиीрджा рдХे рдоुрдЦ рд╕े рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд╕ुрдиा рдХि рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдЖंрджोрд▓рди рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдиेрддा рдХा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рд╣ै рдХि - рд╡рд╣ 'рд╕рдд्рдпрдпुрдЧ рд╕्рдеाрдкрди ' рдХрд░рдиे рдкрдж्рдзрддि 'Be and Make ' рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ -рдк्рд░рд╕ाрд░ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рднाрд░рдд рдоें рдХрд░े। рдЙрдирдХे рдиिрд░्рджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рд╕рдд्рдпрдпुрдЧ рд╕्рдеाрдкрди рдХी рдкрдж्рдзрддि 'Be and Make ' рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рд╣िрди्рджी-рднाрд╖ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдХрд░рдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा- "рдк्рд░рдердо рдмिрд╣ाрд░ рд░ाрдЬ्рдп рд╕्рддрд░ीрдп рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░" рднी 27, 28, 29 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1988 рдХो рдЭुрдорд░ी рддिрд▓ैрдпा рдХे рд╕ीреж рдПрдЪреж рд╣ाрдИ рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ुрдЖ। рдЬिрд╕рдоे рдмिрд╣ाрд░ рдХे рдпुрд╡ाрдУं рдХो рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╕рдоीрддि рдХे рд╕рднी рд╕рджрд╕्рдп (рдЕрдоिрдпो рджा рдХो рдЫोреЬрдХрд░) рдмिрд╣ाрд░ рдЖрдпे рдеे। рдФрд░ рдЙрд╕ рд╢िрд╡िрд░ рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдХी рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕े рдЕрд╡िрднाрдЬिрдд рдмिрд╣ाрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╡िрднिрди्рди рдЬिрд▓ों рд╕े рдЖрдпे рдХुрд▓ 275 рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдиाрд░्рдеी рдиे рднाрдЧ рд▓िрдпा рдеा। 

       рдЙрд╕ рд╢िрд╡िрд░ рдоें рдПрдХ 'Book Stall and Exhibition' рднी рд▓рдЧा рдеा। рд╢िрд╡िрд░ рдХे рдк्рд░рдердо рджिрди рд╢िрд╡िрд░ рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ोрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдоैंрдиे рджेрдЦा рдХि рдирд╡рдиीрджा рдХे рд╕ाрде рд░рдиेрди рджा (рд╢्рд░ी рд░ाрдиेрди्рдж्рд░ рдоुрдЦрд░्рдЬी рднी рдкैрдЬाрдоा рдФрд░ рд╣рд░ा рд╕ाрд▓ рдУреЭрдХрд░) рдЕрди्рдп рдПрдХ-рджो рд╕рджрд╕्рдпों рдХे рд╕ाрде 'Exhibition' рджेрдЦ рд░рд╣े рдеे, рдЙрд╕рдоें рд╢्рд░ी рд░ाрдорд╡िрд▓ाрд╕ рдХेрд╡рдЯ (RSS рдХे рдоेрд░े рд╣िрди्рджी рд╢िрдХ्рд╖рдХ) рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рджрдд्рдд рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХी рд╢िрдХाрдЧो рдкोрдЬ рд╡ाрд▓ी рдЫрд╡ि рдкрд░ " Hindu Monk of India!" рд▓िрдЦा рд╣ुрдЖ рджेрдЦрдХрд░ рджाрджा рдиे рдХрд╣ा - рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХो "рднाрд░рдд рдХा рд╣िрди्рджू рд╕рди्рдпाрд╕ी" рдХा рддрдЧрдоा рд▓рдЧा рдХрд░  'Hindu Monk' рдХрд╣рдиा, рдЙрдирдХो рдХрдЯ्рдЯрд░-рд╣िрди्рджू рд╡ाрджी рдиेрддा рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдЪाрд░िрдд рдХрд░рдиा рдЙрдирдХो рдЫोрдЯा рдХрд░рдиा рд╣ै।  рд╕рдд्рдпрдпुрдЧ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рдЪрд░िрдд्рд░рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рдкрдж्рдзрддि " Be and Make " рдХेрд╡рд▓ рд╣िрди्рджुрдУं рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै , рдпрд╣ рддो рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд▓िрдП рд╣ैं, рд╕рднी рджेрд╢ों рдФрд░ рдзрд░्рдоों рдХे рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рд╣ै। рджाрджा рдпрд╣ рднी рдХрд╣рддे рдеे рдХि,  рджेрдЦрдиा рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдПрдХ рджिрди  " Be and Make " рд╣ी рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдзрд░्рдо (global religion) рдмрди рдЬाрдпेрдЧा। "рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЬрдм 'рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╕рджрд╕्рдпрддा рдлॉрд░्рдо ' рдХो рднрд░рдХрд░ рд╕рджрд╕्рдп рдмрдирдиा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा , рдХि рдХिрд╕ी рднी рдкोрд▓िрдЯिрдХрд▓ рдкाрд░्рдЯी рдХा рд╕рджрд╕्рдп (RSS рдХा рд╕рджрд╕्рдп рднी) рдирд╣ीं рдмрдирдиा рд╣ै। рддрдм рдХुрдЫ рд▓ोрдЧों рдиे рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдЬ्рдЮाрди рдорди्рджिрд░ рдХो "рднाрд╡-рдк्рд░рдЪाрд░ рдкрд░िрд╖рдж" рд╕े рднी рдЬोреЬрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рдеा। рдХिрди्рддु рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХी рд╢्рд░рдж्рдзा рдирд╡рдиीрджा рдФрд░ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдЯрд▓ рдеी।

    >>3.рд╣िрди्рджी рдЕрдиुрд╡ाрдж рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХाрд░्рдп : 1987 рддрдХ рдЙреЬीрд╕ा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдоें рдЕрдиुрд╡ाрджिрдд рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ-рджो рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी рдкुрд╕्рддिрдХाрдПँ рд╣ी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдеी। рдирд╡рдиीрджा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдФрд░ рдмंрдЧрд▓ा рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдЕрдзिрдХांрд╢ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдкुрд╕्рддिрдХाрдУं рдХा рд╣िрди्рджी рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдирд╣ीं рдеा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рддрдХ рдоुрдЭे рдмंрдЧрд▓ा-рднाрд╖ा рдФрд░ рдФрд░ рдмंрдЧрд▓ा -рд╡рд░्рдгाрдХ्рд╖рд░ рдХी рдХोрдИ рдЬाрдирдХाрд░ी рдирд╣ीं рдеी। рджाрджा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдмंрдЧрд▓ा рднाрд╖ा рдоें рд▓िрдЦिрдд рдФрд░ 'рд╡िрд╡ेрдХ-рдЬीрд╡рди' рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╕рдо्рдкाрджрдХीрдп рдЖрджि рдХो рдкрдврдиे рдХी рдмрд╣ुрдд рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ोрддी рдеी, рдХिрди्рддु рдЙрд╕े рдкреЭрдиे рдоें рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдЕрд╕рдорд░्рде рдеा। рдЬрдм рдоैं рддिрд▓ैрдпा рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдкрдиे рдмंрдЧрд▓ा рднाрд╖ी рдоिрдд्рд░ों рд╕े рдЙрд╕рдХा рд╣िрди्рджी рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХрд░рдХे рд╕ुрдиाрдиे рдХो рдХрд╣рддा, рддो рд╡े рдЙрд╕рдХो рдаीрдХ-рдаीрдХ рд╕рдордЭा рдирд╣ीं рдкाрддे рдеे, рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рд╕्рд╡рдпं рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЖрджрд░्рд╢ों рд╕े рдЕрдиु-рдк्рд░ाрдгिрдд рдирд╣ीं рдеे, рддрдеा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рдХिрд╕ी рд╢िрд╡िрд░ рдоें рднाрдЧ рднी рдирд╣ीं рд▓िрдпा рдеा। рддрдм рд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░, рд╢्рд░ी рдоाँ рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЬीрд╡рди рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ाрдУं рд╕े рдк्рд░ेрдо рд░рд╣рдиे рдХे рдХाрд░рдг, рдоुрдЭे рд╕्рд╡рдпं рдмрд╣ुрдд рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдХे рдмंрдЧрд▓ा-рд╡рд░्рдгाрдХ्рд╖рд░ рдХो рд▓िрдЦрдиा -рдкреЭрдиा рд╕ीрдЦрдиा рд╣ी рдкрдбा! рдЗрд╕ рдХाрд░्рдп рдоें рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा 'рдмैंрдХ рдСреЮ рдмреЬौрджा' рдХे рдоैрдиेрдЬрд░ рд╢्рд░ी рджेрд╡рдм्рд░рдд рд╕рд░рдХाрд░' (рдЖрдЧे рдЪрд▓рдХрд░ рдпूрдиिрдпрди рдмैंрдХ рдХे рдЪेрдпрд░рдоैрди рдмрдиे) рдиे рдоेрд░ी рдмрд╣ुрдд рд╕рд╣ाрдпрддा рдХी। рдФрд░ рдЖрдЬ рднी рдоुрдЭрд╕े рд╡े рдмंрдЧрд▓ा рдоें рд╣ी рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рддे рд╣ैं, рдирд╡рдиीрджा рднी рдоुрдЭрд╕े рд╣рдоेрд╢ा рдмंрдЧрд▓ा рдоें рд╣ी рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рддे рдеे।

   >>4. рд╡ेрджाрди्рдд рдбिрдг्рдбिрдо- "рдЬीрд╡ो рдм्рд░рд╣्рдо рдиाрдкрд░" (14 рдЕрдк्рд░िрд▓, 1992)рджाрджा рдкुрдирд░्рдЬрди्рдорд╡ाрдж рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдХिрд╕рдХा рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдХ्рдпों рд╣ोрддा рд╣ै? рдкूрдЫрдиे рдкрд░ рдХрд╣рддे рдеे рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдФрд░ рдХрд░्рдорд╡ाрдж рдХा рдЖрдкрд╕ рдоें рдЕрди्рдпोрди्рдпाрд╢्рд░рдп рд╕рдо्рдмрди्рдз рд╣ै। рдФрд░ рдмреЬे рднाрдЧ्рдп рд╕े- рдЕрд░्рдеाрдд 'рд╢्рд░ी рдаाрдХुрд░-рд╢्рд░ी рдоाँ рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी' рдХी рдЕрд╕ीрдо рдХृрдкा рд╕े рд╣ी, рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЗрд╕ рдЬрди्рдо рдоें рд╕ुрдХрд░्рдо рдХрд░рдиे; рдЕрд░्рдеाрдд рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे 'Be and Make рдЖंрджोрд▓рди' рд╕े рдЬुреЬрдиे рдХा рд╕ौрднाрдЧ्рдп  рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै ! рдФрд░ рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдорди рдоें рдХुрдХрд░्рдо рдХрд░рдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХा рдЬрди्рдо рд╣ोрддा рд╣ै; ....рдФрд░ рдлिрд░ рдХрд░्рдорд╡ाрдж рдХा рд╕рд░्рдХिрд▓, рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдиे рддрдХ рдЪрд▓рддा рд░рд╣рддा рд╣ै !  

рдЬрдм 14 рдЕрдк्рд░िрд▓, 1992  рдХो рдЬрдм   -рдоेрд░ी рдмेрдЯी рдХा рдХॉрд▓ेрдЬ рд╡рдирд╕्рдерд▓ी (рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди) рд╕े рдЬीрдк рд╕े рд▓ौрдЯрддे рд╕рдордп рд╕ुрдмрд╣ 6 рдмрдЬे рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी рдЖрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े, рд░ोрд╣рдиिрдпा рдоें рдКँрдЪ рдиाрдордХ рд╕्рдеाрди рдХे рдкुрд▓ рдкрд░ рдоैं рднрдЬрди рд╕ुрди рд░рд╣ा рдеा -" рдЪिрджाрдирди्рдж рд░ूрдкः рд╢िрд╡ोрд╣ं- рд╢िрд╡ोрд╣ं " рдХि рдЕрдЪाрдирдХ рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕ाрдордиे рдпूрдкी рд░ाрдЬ्рдп рдЯ्рд░ांрд╕рдкोрд░्рдЯ рдХा рдПрдХ рдмрд╕ Full Speed рдоें рдЖрддा рджिрдЦा ! -... рджेрдЦा рдЯрдХ्рдХрд░ рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ै - рдб्рд░ाрдЗрд╡рд░ рдХो рдЭрдкрдХी рдЖ рдЧрдпी рд╣ै।  рдЙрд╕ी рд╕рдордп  рдорди рдоें рд╡िрдЪाрд░ рдЙрдаा рдпрджि рдоैं рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рдЖрдд्рдоा рд╣ूँ -рддो рдЕрднी рдорд░ेрдЧा рдХौрди ? рдЕрднी рдорд░ेрдЧा рдХौрди рдоिрде्рдпा рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдпा рдЕрдкрд░िрд╡рд░्рддрди-рд╢ीрд▓ рд╕рдд्рдп рдпा рдм्рд░рд╣्рдо ? рдЗрд╕ी рднाрд╡ी рдПрдХ्рд╕ीрдбेंрдЯ рдкрд░ рдорди рдХो рдПрдХाрдЧ्рд░ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж, рдРрд╕िрдбेंрдЯ  'Big Bang ' рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рдФрд░ рдорди рдХा рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд░рддे рдХрд░рддे, (рд╡िрд╡ेрдХрдЬ рдЬ्рдЮाрди) рдФрд░  рд╡ेрджांрдд рдбिрдг्рдбिрдо - "рдм्рд░рд╣्рдо рд╕рдд्рдпं рдЬрдЧрди्рдоिрде्рдпा, рдЬीрд╡ो рдм्рд░рд╣्рдо рдиाрдкрд░ः" рдХी рдЕрдиुрднूрддि .......  рдХрдм рд╡्рдпुрдд्рдеाрди рд╣ुрдЖ рдирд╣ीं рдкрддा - рд▓ेрдХिрди рдЧाреЬी рд╕े рдмाрд╣рд░ рдЬрд╣ाँ рдлेंрдХा рдЧрдпा рдеा рд╡рд╣ां рд╕ुрдмрд╣ рдоें  RSS рдХा рд╢ाрдЦा рдЪрд▓ рд░рд╣ा рдеा -рдкрд░рдоाрдирди्рдж рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╕े рдЙрдардиे рдХा рдорди рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा।  RSS рдХे рдк्рд░ेреЮेрд╕рд░ рд╢ुрдХ्рд▓ рд╡рд╣ां рд╕े рдЙрдаाрдХрд░ рдоुрдЭे рдФрд░ рдоेрд░े рдб्рд░ाрдЗрд╡рд░ рдХो рдХрдмीрд░-рдЪौрд░ा рдЕрд╕्рдкрддाрд▓, рдмрдиाрд░рд╕ рд▓े рдЧрдП। рдЬीрдк рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдЪिрдкрдХ рдЧрдпी рдеी, рдХिрди्рддु  рдоेрд░े рд╢рд░ीрд░ рдкрд░ рдЦрд░ोंрдЪ рддрдХ рдирд╣ीं рдЖрдпा рдеा। рд╕рдордЭ рдоें рдЖрдпा рдХि рдк्рд░рдд्рдпाрд╣ाрд░-рдзाрд░рдгा-рдз्рдпाрди-рдиिрд░्рд╡िрдХрд▓्рдк рд╕рдоाрдзि рд╣ो рдЬाрдиे, рдпा рдЙрд╕ рдЦрддрд░рдиाрдХ рд╕рдд्рдп рд╕े рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ो рдЬाрдиे рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдХा рдн्рд░рдо рдпा рдоिрде्рдпा "рдХрд░्рддा" рдкрди рд╡ाрд▓ा рдЕрд╣ंрдХाрд░ (рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХी рдЧाँрда) рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рдХेрд╡рд▓  'рдХाрд░рдг  рд╢рд░ीрд░'  рд╡ाрд▓ा рдЕрд╣ं рд╣ी рдмрдЪрддा рд╣ै рдЗрд╕ी рдХो рдЕрд▓ंрдХाрд░िрдХ рднाрд╖ा рдоें рдПрдеेंрд╕ рдХा рд╕рдд्рдпाрд░्рдеी рджेрд╡рдХुрд▓िрд╢ рдкрд░рдо् рд╕рдд्рдп рдХो рджेрдЦрдиे рдХे рдмाрдж рдЕँрдзा рд╣ो рдЧрдпा рдеा рдХрд╣рддे рд╣ैं ! 

    рд╡рд╣ाँ рд╕े рд▓ौрдЯрдиे рдкрд░ рджाрджा рд╕े рдкूрдЫा - рдиिрд░्рд╡िрдХрд▓्рдк рд╕рдоाрдзि рдпा рд╡िрд╡ेрдХрдЬ्рдЮाрди рдЬрди्рдп - "рд╡ेрджाрди्рдд рдбिрдг्рдбिрдо -  " рдЬीрд╡ो рдм्рд░рд╣्рдо рдиाрдкрд░ः" рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдХ्рдпा "рдоुрдЭे " рд╣ुрдИ рдеी ? рддो рдоैं рд╡ाрдкрд╕ рдХैрд╕े рдЖ рдЧрдпा ? рдоुрдЭे рддो рдЖрдиे рдХा рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдорди рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा।  рддो рдпрд╣ рд╕ोрдЪрддे рд╣ी рдорди рдоें рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдаा рдХрд╣ीं рдоुрдЭे рднी 'рдХौрд╢िрдХ рдоुрдиि' рдХा рдмрдЧुрд▓ा рднрд╖्рдо рд╡ाрд▓ा рдЕрд╣ंрдХाрд░ рддो рдирд╣ीं рдЖ рдЧрдпा рд╣ै ? рддрдм рджाрджा рдиे рдоेрд░े рд╕ंрд╢рдп рдХो рдпрд╣ рд╕рдордЭाрдХрд░ рдирд╖्рдЯ рдХिрдпा рдеा рдХि -'рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж ' (рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдЪैрддрди्рдп рд╕्рдкंрджрди ) рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рддुрдо्рд╣ें (рдХрд░рдг-рд╢рд░ीрд░ рдпा рдоिрде्рдпा рдЕрд╣ं рдХो) рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рдеा, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдоा рдХो рд╣ी рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ुрдЖ рдеा! рдЖрдд्рдоा рд╣ी рдк्рд░ेрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдж्рд╡ैрдд рдмुрдж्рдзि рддो рд╣ै рд╣ी рдирд╣ीं। рдЗрд╕рд▓िрдпे, рдоाँ рднрд╡рддाрд░िрдгी рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рдХेрд╡рд▓ 'рд╡िрдж्рдпा рдХा рдЕрд╣ं' рдоाँ рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी рдХे рдоाрддृ рд╣्рд░рджрдп рдХा рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╡िрд░ाрдЯ 'рдоैं' рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓ा рдЕрд╡рддाрд░ी 'рдоैं' рднी рддुрдо рдирд╣ीं рдЖрдд्рдоा рд╣ी -рджाрд╕ рдоैं рдмрдиा рд╣ै, рддुрдо рд╣рдоेрд╢ा рд╕े рд╕ाрдХ्рд╖ी рдЪैрддрди्рдп рдеे, рд╣ो рдФрд░ рд░рд╣ोрдЧे- рддрдд्рдд्рд╡рдорд╕ि !

          рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдмрд╣ुрдд рдЕрд▓्рдкрд╕рдордп рдоें рд╣ी VIVEK-JIVAN рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд, " рдкूрдЬ्рдп рдирд╡рдиीрджा" рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी-рдмंрдЧрд▓ा рд╕рдо्рдкाрджрдХीрдп рдХा рдоैं рд╣िрди्рджी рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХрд░рдиे рд▓рдЧा- рд░ाрдордЪрди्рдж्рд░ рдЙрд╕рдХो рдПрдбिрдЯ рдХрд░рддे рдФрд░ рдЕрдЬрдп рдкांрдбेрдп рдЙрд╕ рд╣рд╕्рддрд▓ेрдЦ рдХा рдлोрдЯोрд╕्рдЯेрдЯ рдХрд░ाрдХрд░ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╣िрди्рджी-рднाрд╖ी рдоिрдд्рд░ों рдоें рд╡िрддрд░рдг рдХрд░рдиे рд▓рдЧे। рдЗрд╕рдХी рдЙрдкрдпोрдЧिрддा рдФрд░ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП, 30 рджिрд╕ंрдмрд░ 1998  рдХो рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХेрди्рдж्рд░ीрдп-рд╕ंрд╕्рдеा "рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рдд  рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдпुрд╡ा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓"  рдиे рдЭुрдорд░ीрддिрд▓ैрдпा рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдпुрд╡ा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХो  рдж्рд╡िрднाрд╖ी рдкрдд्рд░िрдХा VIVEK-JIVAN рдХा рд╣िрди्рджी рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг- ' рд╡िрд╡ेрдХ-рдЕंрдЬрди' рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдХो рдк्рд░рджाрди рдХрд░ рджी।

2. 

 ЁЯФ▒ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдкुрдХाрд░ рд░рд╣ा рд╣ै - рдпुрд╡ाрдУं рддुрдо рдХрд╣ाँ рд╣ो? рдЬрд▓्рджी рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ो !ЁЯФ▒

-Take responsibility !"

"ржжাрзЯ ржЧ্рж░рж╣ржг ржХрж░ো !" 

[NB: рдЙрдд्рддрд░ рдмंрдЧाрд▓ рдХे рдЖंрдЪрд▓िрдХ рд╢िрд╡िрд░ рдоें рджाрджा рдиे рдмंрдЧрд▓ा рдоें рдЬो рднाрд╖рдг рджिрдпा рдеा - "ржжাрзЯ ржЧ্рж░рж╣ржг ржХрж░ো !" (" рджाрдп рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ो) рдЙрд╕рдХा рд╣िрди्рджी рдЕрдиुрд╡ाрдж।'  

          "рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ" рдХे рд╕рдк्рддрдЛрд╖िрдпों рдоें рд╕े рдПрдХ рдЛрд╖ि 'рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рдж्рд╡ाрд░ा "рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХрд░рдХे рдмुрд▓ाрдпे рдЧрдП" (Called by invitation) "рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ" рдХे рд╕рдк्рддрдЛрд╖िрдпों рдоें рд╕े рдПрдХ рдЛрд╖ि рдФрд░ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे C-IN-C 'рдирд╡рдиीрджा' рдХी рдЕрдкрдиी рд╕्рдоृрддि -рдкрдЯрд▓ рдкрд░ рдЕंрдХिрдд рд╕्рдоृрддि рдХो рдпрд╣ाँ рддрдХ рджेрдЦрдиे рдФрд░ рд▓िрдЦрдиे рдХे рдмाрдж, рдоुрдЭे рдЙрдд्рддрд░ рдмंрдЧाрд▓ рдХे рдЖंрдЪрд▓िрдХ рд╢िрд╡िрд░ рдоें рджाрджा рдиे рдмंрдЧрд▓ा рдоें рдЬो " рджाрдп рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ो " "ржжাрзЯ ржЧ্рж░рж╣ржг ржХрж░ো !"  рд╢ीрд░्рд╖рдХ рд╡िрджाрдИ рднाрд╖рдг (farewell speech) рджिрдпा рдеा рдЙрд╕рдХा рдпूрдЯ्рдпूрдм рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдоिрд▓ा।  рдЙрд╕рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рдРрд╕ा рд▓рдЧा рджाрджा рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкुрдирд░्рдЬрди्рдорд╡ाрдж рдЖрджि рдЬिрди рдмाрддों рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें  рдХрд╣рддे рдеे,  рдЙрд╕рдоें рд╕ाрд░ी рдмाрддों рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рд╣ै।  рдЕрддрдПрд╡ рдЕрдм рдЙрд╕рдХा рд╣िрди्рджी рдЕрдиुрд╡ाрдж рднी рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ , рддाрдХि " рд╡िрд╡ेрдХ-рдЕंрдЬрди " рдкрдд्рд░िрдХा рдХे рдЕрдЧрд▓े рдЕंрдХ рдоें рдирд╡рдиीрджा рдХी рд╕्рдоृрддि рдХे рд╕ाрде рдпрд╣ рдиिрдмंрдз рднी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рдЬाрдпे।   

    >>5. рднрдж्рд░ं рдХрд░्рдгेрднि: рд╢ृрдгुрдпाрдо рджेрд╡ा:। рднрдж्рд░ं рдкрд╢्рдпेрдоाрдХ्рд╖рднिрд░्рдп...рджेрд╡ рд╣िрддं рдпрдж рдЖрдпुः >  рд╣рдо рдЬो рджेрдЦрддे, рд╕ुрдирддे рд╣ैं, рдЙрд╕рд╕े рд╣рдоाрд░ा рдорди рдмрдирддा рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╡ेрдж рдХрд╣рддे рд╣ैं- рдпрдЬ्рдЮ рдХेрд╡рд▓ рдЕрдЧ्рдиि рд╣ोрдо рдирд╣ीं рд╣ै। рдпрд╣  рдзрди рд╕ंрдкрдд्рддि (рдФрд░ рд╖рдЯ्рд╕рдо्рдкрдд्рддि) рдХा рд╡िрдХेंрдж्рд░ीрдХрд░рдг рд╣ै। рддो рдЬो рдХुрдЫ рднी рддुрдо рдкाрдУ, рдЙрд╕े рд╕рднी рдХे рд╕ाрде рдмांрдЯों ! (рддो рд╡िрд╡ेрдХрджрд░्рд╢рди рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े рдЬो рд╡िрд╡ेрдХрдЬ рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╡िрд╡ेрдХрдЬ рдЬ्рдЮाрди рд╕े рдЬिрд╕ рдкрд░рдо् рдЖрдирди्рдж рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै (рд╡ेрджाрди्рдд рдбिрдг्рдбिрдо- рдЬीрд╡ो рдм्рд░рд╣्рдо рдиाрдкрд░ः' рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै) рдЙрд╕ рдЖрдирди्рдж рдХो рднी рд╕рдм рдоें рдмाँрдЯो, рдЕрдХेрд▓े рдордд рднोрдЧो !)    

     рд╕ुрдирдХрд░ рдмреЬा рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ рдХि рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд▓ोрдЧों рдХा рд╕рд╣рдпोрдЧ рддрдеा рдЗрд╕ рдЬ्рдЮाрдирдпрдЬ्рдЮ рдоें рд╕ाрде рдЖрдХрд░ рдЦреЬे рд╣ो рдЬाрдиे рд╕े, рдЗрд╕ рдмाрд░ рдХे рдЙрдд्рддрд░ рдмंрдЧाрд▓ рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░ рдоें,  450 рд╕े рдЕрдзिрдХ рд▓реЬрдХे рдЖрдпे рд╣ैं। рд╕рд░्рд╡ рднाрд░рддीрдп рдХैрдо्рдк рдХे рдЖрд▓ाрд╡ा рд╡рд░्рд╖ рднрд░ рдоें рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХे 100 рд╕े рдЕрдзिрдХ рдХैрдо्рдк рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕ рд╕рдордп рджेрд╢ рдХे 12 рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे 350 рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рдХेंрдж्рд░ рд╣ैं। рдФрд░ -рдЬрд╣ाँ рдХрд╣ीं рднी рдХेंрдж्рд░ рд╣ो, рд╡рд╣ां рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЕंрдЪрд▓ рдоें рдПрдХ рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рд╢िрд╡िрд░ рд╣ोрддा рд╣ै , рд░ाрдЬ्рдп рд╕्рддрд░ीрдп рд╢िрд╡िрд░ рд╣ोрддा рд╣ै,рдЬिрд▓ा рд╕्рддрд░ीрдп рд╢िрд╡िрд░ рд╣ोрддा рд╣ै , рд╕्рдеाрдиीрдп рд╢िрд╡िрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡рд╣ां рднी рд╕рднी рд▓ोрдЧों рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рдмрд╣ुрдд рдмреЬी рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рдХैрдо्рдкрд░्рд╕ рдЖрддे рд╣ैं, рдПрд╡ं рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд░्рд╖ рдпрд╣ाँ рд╕рднी рдХा рд╕рд╣рдпोрдЧ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд░рд╣рддा рд╣ै, рдмрд╣ुрдд рдЖрдирди्рдж рдХी рдмाрдд рд╣ै। 

      рдЧीрддा рдоें рднी рднрдЧрд╡ाрди рдХрд╣рддे рд╣ैं "рдкрд░рд╕्рдкрд░ं рднाрд╡рдпрди्рддः рд╢्рд░ेрдпः рдкрд░рдорд╡ाрдк्рд╕्рдпрде।"।3.11।।рдЕрд░्рдЬिрдд рдкрджाрд░्рдеों рдХा рдЖрдкрд╕ рдоें рдЖрджाрди-рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे, рддрдеा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдХрд▓ рдЙрдд्рдкाрдж рдХो рд╕рдм рдоें рд╕рдоाрди рд░ूрдк рдоें рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЙрдирдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ्рддाрдиुрд╕ाрд░ рджेрд╡рддा-рдмुрдж्рдзि рд╕े рд╡िрддрд░рдг рдХрд░рдиे рдкрд░ рдоाрдирд╡-рд╕рдоाрдЬ рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рдоाрд░्рдЧ рдкрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ो рд╕рдХेрдЧा , рджूрд╕рд░ों рдХो рд╡ंрдЪिрдд рдХрд░рдХे рдирд╣ीं।  рдЗрди рд╢рдм्рджों рдХे рднीрддрд░ рд╣рдо рд╡िрд╢्рд╡рдоाрдирд╡рддा рдХी рдЭंрдХाрд░ рд╕ुрдирддे рд╣ैं।  'рдкрд░рд╕्рдкрд░ं рднाрд╡рдпрди्рддः' рдХा рдЕрд░्рде рдпрд╣ рдирд╣ीं рд╕рдордЭрдиा рдЪाрд╣िрдпे рдХि рджूрд╕рд░ा рд╣рдоाрд░ी рд╕ेрд╡ा рдХрд░े рддो рд╣рдо рднी рдЙрд╕рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ेंрдЧे। рдк्рд░рдд्рдпुрдд рдпрд╣ рд╕рдордЭрдиा рдЪाрд╣िрдпे рдХि рджूрд╕рд░ा рд╣рдоाрд░ी рд╕ेрд╡ा рдХрд░े рдпा рди рдХрд░े, рд╣рдоें рддो рдЕрдкрдиे рдХрд░्рддрд╡्рдп рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиी рд╣ी рд╣ै। рджूрд╕рд░ा рдХ्рдпा рдХрд░рддा рд╣ै, рдХ्рдпा рдирд╣ीं рдХрд░рддा; рд╣рдоें рд╕ुрдЦ рджेрддा рдпा рджुःрдЦ, рдЗрди рдмाрддों рд╕े рд╣рдоें рдХोрдИ рдорддрд▓рдм рдирд╣ीं рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣िрдпे।  рдХ्рдпोंрдХि рджूрд╕рд░ों рдХे рдХрд░्рддрд╡्рдп рдХो рджेрдЦрдиे рд╡ाрд▓ा рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╕े рдЪ्рдпुрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдЙрд╕рдХा рдкрддрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। 

     рдиिрд╖्рдХाрдорднाрд╡ рд╕े рдХेрд╡рд▓ рдХрд░्рддрд╡्рдп-рдкाрд▓рдирдХे рд╡िрдЪाрд░ рд╕े рдХрд░्рдо рдХрд░рдиे рдкрд░ рдордиुрд╖्рдп рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╕рдХाрдорднाрд╡ рд╕े рдХрд░्рдо рдХрд░рдиे рдкрд░ рдордиुрд╖्рдп рдмрди्рдзрди рдоें рдкрдб़ рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рд╣ै рдХि рдЬрдм рддрдХ рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиे рд▓िрдпे рдХрд░्рдо рдХрд░рддा рд╣ै, рддрдмрддрдХ рдЙрд╕рдХे рдХрд░्рдо рдХी рд╕рдоाрдк्рддि рдирд╣ीं рд╣ोрддी рдФрд░ рд╡рд╣ рдХрд░्рдоोंрд╕े рдмँрдзрддा рд╣ी рдЬाрддा рд╣ै। рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рдерднाрд╡ рд╕े рдХрд░्рддрд╡्рдп-рдХрд░्рдо рдХрд░рдиे рд╕े рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиी рдЙрди्рдирддि (рдХрд▓्рдпाрдг) рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।рддाрдд्рдкрд░्рдп рд╣ै рдХि рджूрд╕рд░े рдХा рд╣िрдд рдХрд░рдиा рд╣ै--рдпрд╣ рд╣рдоाрд░ा рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ै рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдХृрддрдХृрдд्рдп рд╡рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬो рдЕрдкрдиे рд▓िрдпे рдХрднी рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд░рддा। 

         рд╢िрд╡िрд░ рдХे рдЕंрддिрдо рджिрди рдХे рд╕ाрдпंрдХाрд▓ीрди рд╕рдд्рд░ рдХो рд╡िрджाрдИ рд╕рднा рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै - farewell session. рд╡िрджाрдИ рд╕рднा ! рд╡िрджाрдИ рд╣рдорд▓ोрдЧ рдХिрд╕рдХो рджेंрдЧे ? рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХे рдкाрд╕ рд╡िрджाрдИ (Goodbye-рдЕंрддिрдо рд░ूрдк рд╕े рд░ाрдо-рд░ाрдо рдХрд╣ рджेрдиे) рдЬैрд╕ी рдХोрдИ рд╡рд╕्рддु рдирд╣ीं рд╣ै। 'рдЕрджाрдп ' (redemption-рдпाрдиि рдмंрдзрдирдоुрдХ्рддि) рдпрджि рдХрд░ рд╕рдХो-рддो рддुрдо рд╕рднी рдХैрдо्рдкрд░्рд╕/рд╢िрдХ्рд╖ाрд░्рдеी рд▓ोрдЧ рдЕрджाрдп  рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдЬрд░ूрд░  рдХрд░ो, рдХिрд╕ीрдХो рд╡िрджाрдп (рд╡िрджाрдИ) рдордд рджेрдиा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдЬ рд╡िрджाрдп рд╢рдм्рдж рдХे рдЕрд░्рде рдХो рдмрджрд▓ рдХрд░ рджेрдЦрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХी рдЬाрдпे। 'рд╡िрджाрдп ' рд╢рдм्рдж рдоें -'рд╡ि' -рдоाрдиे рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै, рдФрд░ рджाрдп рд╕े рд╣ुрдЖ рдпрд╣ рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХा рджाрдп рд╣ै, рджाрдпिрдд्рд╡ рд╣ै - рдпाрдиि рдЬिрд╕ рдХाрд░्рдп рдХो рд╣рдо рдЯाрд▓ рдирд╣ीं рд╕рдХрддे, we can't avoid, рдЬिрд╕े рд╣рдоें рдХрд░рдиा рд╣ी рдкреЬेрдЧा !  [рдЬो рдаाрдХुрд░ рдиे ,рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдкрд░ рд╕ौंрдкा рдеा ? рдЬिрд╕े рдирд░ेंрдж्рд░ рдиे рдХрд╣ा рдеा , рдоुрдЭрд╕े рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा -рддो рдаाрдХुрд░ рдиे рдХрд╣ा рдеा -рддेрд░ी рд╣рдб्рдбी рдХрд░ेрдЧी! рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬो рд╡िрдзाрддा рдХी рддрд░рдл рд╕े рднाрд░рдд рдХे рдпुрд╡ाрдУं рдкрд░ рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рд╕ौंрдкा рдЧрдпा рд╣ै, рдЙрд╕ рджाрдпिрдд्рд╡ рдХा рд╣рдорд▓ोрдЧ рд╡рд╣рди рдХрд░ें। 

 >>6.рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо (reincarnation) рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा :   рд╡рд╣ рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рдХ्рдпा рд╣ै ? рдХैрд╕े рдРрд╕े рд╣ुрдЖ рд╣ोрдЧा - рдоैं рдирд╣ीं рдмрддा рд╕рдХрддा ; рдХिрди्рддु рдкूрд░ी рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдРрд╕ा рдХोрдИ рджेрд╢ рдирд╣ीं, рдХोрдИ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдирд╣ीं рд╣ै, рдЬो рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░рддा рд╣ो। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдзрд░्рдо рдоें рдпрд╣ рдмाрдд рд╕्рд╡ीрдХृрдд рд╣ै।  рдЬाрдиिрдмिрдШा рдХैрдо्рдк рд╕े рд▓ौрдЯрддे рд╕рдордп рд░ेрд▓рд╡े рдкुрд▓ рдкрд░ рдЪреЭрдиे рдоें рджाрджा рдХे рдХрд╖्рдЯ рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдоैंрдиे рджाрджा рд╕े рдХрд╣ा рдеा - " рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╕े рдЖрдк рдЖрдЗрдпेрдЧा, рддो рдоैं рднी рдЖрдКंрдЧा ।"  рдПрдХ рд╡िрджेрд╢ी рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा  рдЗрд╕ 'рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा '# рдХे рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдзрд░्рдоों рдХे рдордд рдХा рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд░ рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдк्рд░рдХांрдб рдЧ्рд░ंрде рд▓िрдЦा рдЧрдпा рд╣ै। 

[' рдбी. рдПрд░िрдХ рдоैрдХ्рд░ांрдЬ़ (D. Eric McCranz - 'The Reincarnationist Papers'2009 рдоें рд▓िрдЦिрдд 'рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा #рдиाрдЯрдХ рдХे рдПрдХ рдкाрдд्рд░ рдЗрд╡ाрди рдХो рдЙрд╕рдХे рд╕ाрдд рдЬрди्рдо рддрдХ рдпाрдж рд╣ैं, рдЕрдкрдиे рд╕рднी рдкिрдЫрд▓े рдЬीрд╡рди рдФрд░ рдЕрдиुрднрд╡ों рдХो рдпाрдж рдХрд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдирдП рдЕрд╡рддाрд░ рдоें рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХो рдмाрд░-рдмाрд░ рдкाрддे рд╣ैं। рдкुрдирд░्рдЬрди्рдорд╡ाрджी, рдЬिрди्рд╣ें рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХॉрдЧ्рдиोрдоिрдиा (Cognomina) рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рдЧुрдк्рдд рд╕рдоूрд╣ рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрд╡ाрди рдХो рдкрд╣рд▓े рдпрд╣ рд╕ाрдмिрдд рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा рдХि рд╡рд╣ рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдЙрдирдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै।] 

   рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рд╕ाрд░ рд░ूрдк рд╕े рдпрд╣ी рд▓िрдЦा рдЧрдпा рд╣ै - рдХि рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдордиुрд╖्рдп рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं, рдФрд░ рдЗрд╕ рд╕ृрд╖्рдЯि рд╣рдо рд╕рднी рд▓ोрдЧ, рд╕рднी рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рдЖрдпे рд╣ैं। рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдХा рдЬीрд╡рди рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рдоिрд▓ा рд╣ै, рдХोрдИ рдЕрдХेрд▓ा рдирд╣ीं рдЬी рд╕рдХрддा рд╣ै। рдкुрдирд░्рдЬрди्рдорд╡ाрдж рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдоें, рд╕рднी рджेрд╢ рдоें рд╣ै। рдФрд░ рдЬो рдЬीрд╡рди рд╣рдоें рдоिрд▓ा рд╣ै, рд╡рд╣ рдХрдЪ्рдЪा raw рдоाрдЯी рдпा рдХрдЪ्рдЪा рд▓ोрд╣ा рдЬैрд╕ा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХो рдкрдХा рдХрд░ рд╕ुंрджрд░ рджेрд╡ рдоूрд░्рддि рдЧреЭी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдордиुрд╖्рдп рдХा рдЬीрд╡рди рдХрдЪ्рдЪी рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рдвेрд▓े рдЬैрд╕ा рд╣ै, рдЬैрд╕े рдоिрдЯ्рдЯी рдХो рдЬрд▓ рд╕े рдЧूँрде рдХрд░ рд╕ुंрджрд░ рджेрд╡ -рдоूрд░्рддि рдЧреЭी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै, рдпा рдХिрд╕ी рдиृрдд्рдп-рд╢िрд▓्рдкी рдХी рдоूрд░्рддि рдЧреЭी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै। рдпрд╣ рдордиुрд╖्рдп рдЬрди्рдо рд╣рдоे рдоिрд▓ा рд╣ै, рдХैрд╕े рдоिрд▓ा рд╣рдо рдирд╣ीं рдЬाрдирддे рд╣ैं। рд╣рдо рд╕рднी рдордиुрд╖्рдпों рдкрд░ рдпрд╣ рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рд╣ै рдХि рд╣рдо рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рд╕ुрди्рджрд░ рд░ूрдк рд╕े рдЧреЭ рд▓ें। рдЗрд╕рдХे рдкрд╣рд▓े рд╣рдоाрд░े рдХिрддрдиे рдЬрди्рдо рд╣ुрдП рд╣ैं , рд╣рдо рдХौрди рдеे рдпрд╣ рд╣рдо рдирд╣ीं рдЬाрдирддे рдХिрди्рддु рдЗрд╕ рдЬрди्рдо рдоें рдЖрдХрд░ рджेрдЦрддे рд╣ैं рдХि рд╣рдорд▓ोрдЧ рдмрдЪрдкрди рд╕े рдордиुрд╖्рдп рджेрд╣ рдзाрд░рдг рдХिрдпे рд╣ैं, рдХ्рд░рдорд╢ः рдмреЬे рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं । рдмреЬे рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рдм рдХुрдЫ рджूрд╕рд░े рд▓ोрдЧ рд╣ी рдХрд░ рджेंрдЧे рдпा рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдХुрдЫ рдХрд░рдиा рдЬрд░ुрд░ी рд╣ोрдЧा ? рдирд╣ीं, рд╕рдм рдХुрдЫ рджूрд╕рд░ा рдирд╣ीं рдХрд░ рджेрдЧा , рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рдЧреЭрдиे рдХी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рд╕्рд╡рдпं рдЙрд╕рдХे рд╣ी рдКрдкрд░  рд╣ै। рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдЬिрддрдиी рдЬрд▓्рджी рд╕рдордЭ рд▓ेрдЧा, рдЙрд╕рдХा рдЙрддрдиा рдХрд▓्рдпाрдг рд╣ोрдЧा। 

          рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рднी рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдмрдЪрдкрди рдоें рд╕्рдХूрд▓ рдЧрдП рдеे , рдЬрдм рддрдХ рд╡рд╣ाँ рдЬोреЬ рд╕िрдЦा рд░рд╣े рдеे рддрдм рддрдХ рддो рд╕ीрдЦा, рд▓ेрдХिрди рдЬैрд╕े рд╣ी рдШрдЯाрд╡ рд╕िрдЦाрдиे рд▓рдЧे - рд╕ीрдЦрдиे рд╕े рдордиा рдХрд░ рджिрдпा। рдоाँ рд╕ाрд░рджा ,рдХे рд▓िрдП рд╕्рдХूрд▓ рдЬाрдиा рддो рджूрд░ рдХी рдмाрдд рдеी , рдШрд░ рдкрд░ рднी рдкреЭрдиे-рд▓िрдЦрдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдирд╣ीं рдеा। рдмрд╣ुрдд рджिрди рдХे рдмाрдж, рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рдХрдИ рд╡рд░्рд╖ों рдХे рдмाрдж рдХिрддрдиा рдХुрдЫ рд╕ुрдирдиे -рджुःрдЦ рдкाрдиे рдХे рдмाрдж рдЬрдм рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдкрд╣ुंрдЪी। рддो рдаाрдХुрд░ рдиे рдХрд╣ा -рдХ्рдпों ,рдЗрддрдиे рджिрдиों рдмाрдж рдЖрдиे рдХा рд╕ोंрдЪा ?  рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдЖрдиे рдХे рдмाрдж рдаाрдХुрд░ рдХे рдХрдорд░े рдоें, рдЙрдирдХे рд╣ी рдмिрдЫौрдиा рдкрд░, рдоाँ 8 рдорд╣ीрдиा рддрдХ рд░рд╣ी рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЖрда рдорд╣ीрдиे рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдоाँ рдиे рдХрд╣ा рдеा - " рдкूрд░े рдЖрда рдорд╣ीрдиा рднрд░ рдЙрдирдХो рднी рдиींрдж рдирд╣ीं рдЖрдпी, рдФрд░ рдоुрдЭे рднी рдиींрдж рдирд╣ीं рдЖрдпी, рдЙрди рджोрдиों рдХी рд╕рдорд╕्рдд рд░ाрддें рдмैрдаे-рд╣ुрдП рд╣ी рдмीрдд рдЧрдпीं ! " 

    рдоाँ-рдаाрдХुрд░ рдХे рдЬीрд╡рди рдХी рдЗрд╕ी рдШрдЯрдиा рдоें рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдг рдпा рдЬीрд╡рди-рдЧрдарди рдХा рд╕ूрдд्рд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै - рдИрд╢्рд╡рд░-рддрдд्рд╡ (рдд्рдпाрдЧ) рд╣ोрдиा рдХ्рдпा рд╣ै ? рдордиुрд╖्рдп рдХैрд╕ा рдмреЬा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХैрд╕े рдЙрди्рдирдд рдордиुрд╖्рдп рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै? рдЙрд╕рдХा рд╣्рд░рджрдп рдХैрд╕े рд╡िрд╕्рддृрдд (рднрдХ्рддि рд╕े-рд╕рд░рд╕् ) рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै ? рдЗрди рд╕рдм рдмाрддों рдХे  рдмाрд░े рдоें рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рдФрд░ рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рд╣рдо рдЪिंрддрди рдХрд░рдиे рд╕े рд╕рдордЭ рднी рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдХिрди्рддु рд╣рдо рдоें рд╕े рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рдХिрддрдиे рд▓ोрдЧ рд╕рдордЭ рдкाрддे рд╣ैं рдХि - " рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡-рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдоें рдЬिрддрдиे рдЬीрд╡ рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рд╣ैं, рдЕрддीрдд рдоें рдЬिрддрдиे рдЬीрд╡ рдеे, рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдЬिрддрдиे рдЬीрд╡ рд╣ोंрдЧे, рдЙрди рд╕рдм рдЬीрд╡ों рдХी рдоाँ рд╣ै -рд╢्рд░ी рд╢्рд░ी рдоाँ рд╕ाрд░рджा рджेрд╡ी  !! рел.рекрео рдоिंрдЯ  

            рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХोрд▓рдХाрддा рдХे рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдзрдиी рдФрд░ рд╡िрдж्рд╡ाрди् рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдЬрди्рдо рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпे рдеे, рдХिрди्рддु рдмрд╣ुрдд рдирдЯрдЦрдЯ рдеे। рдЦेрд▓-рдХूрдж, рдХुрд╢्рддी, рддैрд░ाрдХी рдЬीрддрдиे рд╕्рдкोрд░्рдЯ्рд╕ рд╕рдм рдоें рдоाрд╣िрд░। рдЬैрд╕ा рд╢рд░ीрд░ рдордЬрдмूрдд рдеा рдорди рднी рдЙрддрдиा рд╣ी рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдеा। рд╣ोрддे-рд╣ोрддे рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ ? рдЕंрдд рдоें рдаाрдХुрд░ рдХे рдкाрд╕ рдЪрд▓े рдЖрдпे। рдХैрд╕े рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдЧрдП , рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЦोрдЬ рдоें рд░рд╣े рд╕рдм рдХुрдЫ рдмोрд▓рдиा рд╕рдо्рднрд╡ рдирд╣ीं рд╣ै। рдк्рд░рдердо рдмाрд░ рдЬрдм рдЖрдпे рддो рджो -рдЪाрд░ рдмाрдд рдХрд░рдХे рдЪрд▓े рдЧрдП।

     рджूрд╕рд░ी рдмाрд░ рдЬрдм рдлिрд░ рдаाрдХुрд░ рдХे рдкाрд╕ рдЧрдП рддो ,рдаाрдХुрд░ рдХा рдХрдорд░ा рд▓ोрдЧों рд╕े рдкूрд░ा рднрд░ा рд╣ुрдЖ рдеा, рдирд░ेрди рднीрддрд░ рдШुрд╕े। рдаाрдХुрд░ рдмोрд▓े рдХ्рдпों рд░े рдЗрддрдиे рджी рдмाрдж рдЖрдпा ? рдЖрдУ, рдЖрдУ ! рдмोрд▓ рдХрд░, рдЙрдирдХो рдХрдорд░े рдХे рдмाрд╣рд░ рдЫोрдЯे  рдмрд░ाрдорджे рдоें рд▓े рдЧрдП рдФрд░ рджрд░рд╡ाрдЬे рдХो рдмंрдж рдХрд░ рджिрдпा, рдФрд░ рд╣ाрде рдЬोреЬрдХрд░ рдмोрд▓े - " рдоैं рдЬाрдирддा рд╣ूँ рдк्рд░рднु, рддुрдо рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि -рдордг्рдбрд▓ рдХे рд╡рд╣ी рдкुрд░ाрддрди рдЛрд╖ि рд╣ो- рдирд░рд░ूрдкी рдиाрд░ाрдпрдг рд╣ो। рджुрд░्рдЧрддि рдоें рдкреЬे рдордиुрд╖्рдпों рдХा рджुःрдЦ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП, рдЙрдирдХे  рдХрд▓्рдпाрдг рдХी рдХाрдордиा рд╕े рддुрдордиे рджुрдмाрд░ा рджेрд╣ рдзाрд░рдг рдХिрдпा рд╣ै ! " 

   >>7.  рдЛрд╖ि рдХा рдЕрд░्рде рдХ्рдпा рд╣ै ? рдЛрд╖िрдпों рдоें рднी рдХौрди рд╕े рдЛрд╖ि ? рд╕рдк्рдд рдЛрд╖ि рдоें рд╕े рдПрдХ рдЛрд╖ि।  рдХौрди рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि ? рдЫोрдЯे рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рджेрдЦा рдеा 7 рддाрд░ा рдоंрдбрд▓ рдЬो рдЙрдд्рддрд░ рдЖрдХाрд╢ рдоें рджिрдЦ рдкреЬрддे рд╣ैं , рдЙрдирдоें рд╕े рдПрдХ рдЛрд╖ि। рд▓ेрдХिрди рдЖрдХाрд╢ рдоें рдЬो рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि рдоंрдбрд▓ # -рдХ्рд░рддु, рдкुрд▓्рд╕рдд्рдп, рд╡рд╢िрд╖्рда-рдЕрд░ुрди्рдзрддी, рдЖрджि рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि рджिрдЦाрдИ рджेрддे рд╣ैं , рдЙрдирдоें рд╕े рдХोрдИ рдПрдХ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдирд╣ीं рд╣ैं।

     рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि рдЛрд╖ि рднी рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЬो рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि рдЙрдд्рддрд░ рдЖрдХाрд╢ рдоें рджिрдЦ рдкреЬрддे рд╣ैं- рд╡े рд▓ोрдЧ рднोрдЧрдоाрд░्рдЧ -рд╕े рдЛрд╖ि рд╣ुрдП рд╣ैं। рд╡े рд▓ोрдЧ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп-рджрд▓ рдХे рдЛрд╖ि рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп (рдд्рдпाрдЧ рдоाрд░्рдЧ) рдХे рд╕рдк्рддрд░्рд╖ि рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧ рд╣ैं। рдз्рд░ुрд╡ рдХी рдХрд╣ाрдиी рдЬो рд▓ोрдЧ рдЬाрдирддे рд╣ैं , рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ुрдиा рд╣ोрдЧा। рдз्рд░ुрд╡ рдПрдХ рдмाрд▓рдХ рдеा। -рдмреЬे рдИрд╢्рд╡рд░рднрдХ्рдд рдеे। рдЙрдирдХी рджो рдоाрддाрдпें рдеीं। рдз्рд░ुрд╡ рд░ाрдЬा рдХे рдкुрдд्рд░ рдеे, рд░ाрдЬा рдЙрдд्рддाрдирдкाрдж рдХी рджो рд╕्рдд्рд░िрдпाँ рдеीं। рдПрдХ рдХा рдиाрдо рдеा, рд╕ूрдиीрддि рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдХा рд╕ूрд░ुрдЪि। рдЖрдЬрдХрд▓ рд╣рдорд▓ोрдЧ рд░ूрдЪि рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддे рд╣ैं рд░ोрдЪрдХ рдЪीрдЬ рдмрд╣ुрдд, рд░ूрдЪि -рд╕्рд╡ाрджिрд╖्рдЯ-рдЦрдЯ्рдЯा-рддीрдЦा рдмрд╣ुрдд рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХो рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиा рдХрд▓्рдЪрд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं, рд╢ाрджी-рд╡िрд╡ाрд╣ рдоें рдЪाрдЯ рдХाрдЙंрдЯрд░ рдЕрд▓рдЧ рд╣ोрддा рд╣ै। рддो рдЬो рд╕ूрд░ूрдЪि рдХा рдкुрдд्рд░ рдеा рд╡ो рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХी рдЧोрдж рдоें рдмैрда рд╕рдХрддा рдеा। 

      рдФрд░ рдЬो рд╕ूрдиीрддि рдеीं - рдЕрд░्рдеाрдд рдЬो рдиीрддि рдпा рдЙрдЪिрдд, рдЬो рди्рдпाрдпрд╕ंрдЧрдд рдоाрд░्рдЧ рд╕े -рдиीрддि рдоाрд░्рдЧ рд╕े рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рдеीं рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪे рдХो рднी рд╡рд╣ी рд╕िрдЦाрддी рдеीं। рдЬрдм рдЙрдирдХा рд▓реЬрдХा рдЕрдкрдиे рд░ाрдЬा-рдкिрддा рдХी рдЧोрджी рдоें рдмैрдардиे рдЧрдпा , рддो рдЙрд╕рдХो рднाрд░ рд╕рдордЭрдХрд░ рдкिрддा рдХी рдЧोрдж рдоें рдмैрдардиे рдирд╣ीं рджेрддी рдеी। рдПрдХ рджिрди рдмाрд▓рдХ рдз्рд░ुрд╡ рдЬрдм рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХी рдЧोрдж рдоें рдмैрдардиे рдЧрдП рддो, рдЙрдирдХी рджूрд╕рд░ी рдоाрддा рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЧोрджी рд╕े рдЙрддрд░рд╡ा рджिрдпा। рдз्рд░ुрд╡ рдорди рдХे рджुःрдЦ рд╕े рд░ोрддे рд░ोрддे рд╡рд╣ाँ рд╕े рдЪрд▓े рдЧрдП рдФрд░ рдЬрдм рдЕрдкрдиी рдоाँ рдХे рдкाрд╕ рд╕ोрдиे рдЧрдП рдеे , рддрдм рд╕рдм рдмाрдд рдмрддाрдпे। рдоैं рднी рдЬрдм рдмрд╣ुрдд рдЫोрдЯा рдеा рдЙрд╕ рд╕рдордп, рд░ाрдд рдоें рдЬрд▓्рджी рдирд╣ीं рд╕ोрддा рдеा,рдоाँ рдХे рдкाрд╕ рд╕ोрддा рдеा рдоुрдЭे рдЕрдм рднी рдпाрдж рд╣ै। рддрдм рдоाँ рдЕрдХ्рд╕рд░ рдз्рд░ुрд╡ рдХी рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдиाрддी рдеी -рд▓рдЧрднрдЧ рд░ोрдЬ рд╣ी рд╕ुрдирддा рдеा। рдоाँ рдХрд╣рддी рдеी -рдЬрдм рдз्рд░ुрд╡ рд░ोрддे рд╣ुрдП рдоाँ рдХे рдкाрд╕ рдЧрдП рддो рдЙрд╕рдХो рддुрдо рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдЧोрджी рдоें рдмैрдардиा -рдХрд╣рдХрд░ рдкुрдЪрдХाрд░ рдХрд░ рд╢ाрди्рдд рдХрд░рддे -рдХрд░рддे рд╕्рд╡рдпं рд╕ो рдЧрдпीं। рдз्рд░ुрд╡ рдиे рджेрдЦा рдХि рдоाँ рд╕ो рдЧрдпी рд╣ैं рддो рд╡े рдЪुрдкрдХे рд╕े рдЙрдаा рдФрд░ рджрд░рд╡ाрдЬा рдЦोрд▓ рдХрд░ рдмрдЧीрдЪे рдоें рдЪрд▓ा рдЧрдпा। рдз्рд░ुрд╡ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдЦोрдЬрдиे рд▓рдЧा -рднрдЧрд╡ाрди рдХрд╣ाँ рдоिрд▓ेंрдЧे ? рдХрд╣ाँ рд╣ै ?  рдкुрд░ाрдгों рдоें рдЬो рдХрдеा рд╣ै рдЙрд╕рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдз्рд░ुрд╡ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЦोрдЬ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрдд्рддрд░ी рдЬंрдЧрд▓ рдоें рдЪрд▓े рдЧрдП। рдмрд╣ुрдд рджूрд░ рдЬрдм рдЧрдП рддो рджेрдЦा рдХि рдПрдХ рд╡ृрдХ्рд╖ рдХे рдиीрдЪे рдЬो рд╕ाрдд рдЛрд╖ि рдмैрдардХрд░ рдз्рдпाрди рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рд╡े рд▓ोрдЧ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ рдХे рдЛрд╖ि рдеे। рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдеे рдиिрд╡ृрдд्рддिрдоाрд░्рдЧ рдХे рдЛрд╖ि। 

[  " рд╕ः рднрдЧрд╡ाрди् рд╕ृрд╖्рдЯ्рд╡ा-рдЗрджं рдЬрдЧрдд्, рддрд╕्рдп рдЪ рд╕्рдеिрддिं рдЪिрдХीрд░्рд╖ुः,рдорд░ीрдЪि-рдЖрджीрди्-рдЕрдЧ्рд░े рд╕ृрд╖्рдЯ्рд╡ा рдк्рд░рдЬाрдкрддीрди्, рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि-рд▓рдХ्рд╖рдгं рдзрд░्рдоं,рдЧ्рд░ाрд╣рдпाрдоाрд╕ рд╡ेрдж-рдЙрдХ्рддрдо् । " рддрддः рдЕрди्рдпाрдг् рдЪ рд╕рдирдХ-рд╕рдирди्рджрди-рдЖрджीрди् рдЙрдд्рдкाрдж्рдп, рдиिрд╡ृрдд्рддि-рд▓рдХ्рд╖рдгं рдзрд░्рдоं рдЬ्рдЮाрди-рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп-рд▓рдХ्рд╖рдгं рдЧ्рд░ाрд╣рдпाрдоाрд╕ । рдж्рд╡िрд╡िрдзः рд╣ि рд╡ेрджोрдХ्рддः рдзрд░्рдоः, рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि-рд▓рдХ्рд╖рдгः/рдиिрд╡ृрдд्рддि-рд▓рдХ्рд╖рдгः рдЪ । рдЬрдЧрддः рд╕्рдеिрддि-рдХाрд░рдгं ,рдк्рд░ाрдгिрдиां рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्-рдЕрдн्рдпुрджрдп-рдиिःрд╢्рд░ेрдпрд╕-рд╣ेрддुः/рдпः рд╕ः рдзрд░्рдоः рдм्рд░ाрд╣्рдордгाрдж्рдпैः рд╡рд░्рдгिрднिः рдЖрд╢्рд░рдоिрднिः рдЪ рд╢्рд░ेрдпोрд░्рдеिрднिः рдЕрдиुрд╖्рдаीрдпрдоाрдиः । (рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा-рдЙрдкोрдж्рдШाрддः)]      

        рд╢्рд░ी рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рд╕्рд╡рдпं рдиिрд╡ृрдд्рддि-рдоाрд░्рдЧ рдХे рдЛрд╖ि рдеे; рдХिрди्рддु рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдЧीрддा рднाрд╖्рдп рдХे рдЖрд░ंрдн рдоें рд╣ी рд╕рдиाрддрди рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХे рджो рднेрдж – рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдФрд░ рдиिрд╡ृрдд्рддि рдмрддрд▓ाрдП рд╣ैं।- 'рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рд▓рдХ्рд╖्рдгो рдпोрдЧः рдЬ्рдЮाрдиं рд╕рди्рдпाрд╕ рд▓рдХ्рд╖рдгрдо्।' рдЗрди्рд╣ीं рджो рдоाрд░्рдЧों рдХो рдЧीрддा рдоें рд╕ंрди्рдпाрд╕  рдФрд░ рдХрд░्рдордпोрдЧ рдХрд╣ा рд╣ै।  рдЕрд░्рдеाрдд рдПрдХ рдоाрд░्рдЧ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЬ्рдЮाрди рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рд╕рдм рдХрд░्рдоों рдХा рд╕ंрди्рдпाрд╕ рдЕрд░्рдеाрдд рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рджे; рдФрд░ рджूрд╕рд░ा рдпрд╣ рдХि рдЬ्рдЮाрди рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рднी рд╕рдм рдХрд░्рдоों рдХो рди рдЫोрдб़े, рдЙрдирдХो рдЬрди्рдо рднрд░ рдРрд╕ी рдпुрдХ्рддि рдХे рд╕ाрде рдХрд░рддा рд░рд╣े рдХि рдЙрдирдХे рдкाрдк–рдкुрдг्рдп рдХी рдмाрдзा рди рд╣ोрдиे рдкाрдП।  рдпрджि рд╕рднी рдордиुрд╖्рдпों рдХे рдЙрдкрд░ рдПрдХ рд╣ी рдоाрд░्рдЧ рдХो -рдХेрд╡рд▓ рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдмाрдз्рдпрддा рдеोрдк рджी рдЬाрдпे рддो рд╡ैрд╕ा рдХрд░рдиा рдаीрдХ рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा। рдордиु рдорд╣ाрд░ाрдЬ  рдоें рдХрд╣рддे рд╣ैं-  'рдиिрд╡ृрдд्рддिрд╕्рддु рдорд╣ाрдлрд▓ा।' (рдордиुрд╕्рдоृрддिःрел.релрем) рд╡िрд╡ाрд╣ рдХрд░ो, рдеोреЬा рдЦा рдкрд╣рди рд▓ो; рдХिрди्рддु рдпрд╣ рд╕рджा рд╕्рдорд░рдг рд░рд╣े рдХि рдЕंрдд рдоें рддीрдиों рдРрд╖рдгाрдУं рд╕े рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдиे рд╕े рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд▓ाрдн рд╣ोрдЧा।  

           рд╢्рд░ी рдЖрдж्рдп рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдиे рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा-рднाрд╖्рдп рдХी рднूрдоिрдХा  рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕рдиाрддрди рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо  рдХी  рдкрд░िрднाрд╖ा  рджेрддे  рд╣ुрдП рдпрд╣ рдмрддाрдпा рд╣ै рдХि- " рд╕ः рднрдЧрд╡ाрди् рд╕ृрд╖्рдЯ्рд╡ा-рдЗрджं рдЬрдЧрдд्, рддрд╕्рдп рдЪ рд╕्рдеिрддिं рдЪिрдХीрд░्рд╖ुः,рдорд░ीрдЪि-рдЖрджीрди्-рдЕрдЧ्рд░े рд╕ृрд╖्рдЯ्рд╡ा ... “рдиाрд░ाрдпрдг” рдиाрдо рд╕े рдХрд╣े рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рднрдЧрд╡ाрди् рд╡िрд╖्рдгु (рдм्рд░рд╣्рдо) рдЗрд╕ рднौрддिрдХ рдЬрдЧрдд (рдк्рд░рдХृрддि) рд╕े рдкрд░े рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ी рд╢्рд░ी рднрдЧрд╡ाрди् рдиे рдЗрд╕ рдЕрдЦिрд▓ рдЪрд░ाрдЪрд░ рдЬрдЧрдд् рдХी рд░рдЪрдиा рдХрд░рдиे рдХे рдЙрдкрд░ाрди्рдд рдЗрд╕рдХे рд╕рдо्рдпрдХ् рдкрд░िрдкाрд▓рди рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े, рдкрд╣рд▓े рдкрд╣рд▓े рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧी рдорд░ीрдЪ्рдпाрджि рдЛрд╖िрдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा। рдкрд╣рд▓े рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ рдХे рдЛрд╖िрдпों рдХी рд░рдЪрдиा рдХी - рдЕрд░्рдеाрдд рдХो рд▓ोрдЧ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд░рд╣рдХрд░ рд░ुрдкрдпा-рдкैрд╕ा рдХрдоाрдХрд░ рднोрдЧ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЬ्рдЮाрди рд▓ाрдн рдХрд░ेंрдЧे।      

      рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ рдХे рд╕рдк्рддрдЛрд╖िрдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा। рдЬो рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ рдХे рдЛрд╖ि рдеे рд╡े рд▓ोрдЧ рдмрд╣ुрдд рд▓рдо्рдмे рд╕рдордп рддрдХ, рдХрд░ोреЬों -рдХрд░ोреЬ  рдЧाрдпрдд्рд░ी рдоंрдд्рд░ рдХा рдЬрдк рдХिрдпे рдеे। рдЙрд╕рдХे  рдлрд▓ рд╕्рд╡рд░ुрдк рд╡े рд▓ोрдЧ рдм्рд░рд╣्рдорд▓ोрдХ рдоें рд╕्рдеाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпे рдеे - рдПрдХ рдЕрди्рдп рдкुрд░ाрдг рдоें рдРрд╕ा рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдиिрд╡ृрдд्рддि рдоाрд░्рдЧ -рдоें рднोрдЧ рдирд╣ीं рдд्рдпाрдЧ рдоाрд░्рдЧ рдХे рдЬो рд╕ाрдд рдЛрд╖ि рдеे рдЙрдирдоें рд╕े рдПрдХ рдеे рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж। рдФрд░ рдЙрдирдХो рдаाрдХुрд░ рдм्рд░рд╣्рдорд▓ोрдХ рд╕े рдзрд░рддी рдкрд░ рдХैрд╕े рд▓े рдЖрдпे рдеे - рдЗрд╕рдХा рд╡рд░्рдгрди рднी рддो рд▓ीрд▓ाрдк्рд░рд╕ंрдЧ рдоें рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдиे рд╕्рд╡рдпं рдЕрдкрдиे рдоुрдЦ рд╕े рдХрд╣ा рдеा  -

    " рдПрдХ рджिрди рджेрдЦрддा рд╣ूँ, рдорди рд╕рдоाрдзिрдкрде рдоें рдЬ्рдпोрддिрд░्рдордп рдоाрд░्рдЧ рд╕े рдКрдкрд░ рдЙрдарддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЪрди्рдж्рд░, рд╕ूрд░्рдп, рдирдХ्рд╖рдд्рд░ाрджि рд╕े рднрд░े рд╣ुрдП рднौрддिрдХ рдЬрдЧрдд рдХो рд╕рд░рд▓рддा рд╕े рд▓ाँрдШрдХрд░ рд╡рд╣ рдкрд╣рд▓ेрдкрд╣рд▓ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо-рднाрд╡- рдЬрдЧрдд рдоें рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рд╣ुрдЖ। рдЙрд╕ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдЙрдЪ्рдЪ рд╕े рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ рд╕्рддрд░ों рдкрд░ рд╡рд╣ рдЬिрддрдиा рд╣ी рдЪреЭрдиे рд▓рдЧा , рдЙрддрдиा рд╣ी рд╡िрднिрди्рди-рджेрд╡ी-рджेрд╡рддाрдУं рдХी рднाрд╡рдШрди рд╡िрдЪिрдд्рд░ рдоूрд░्рддिрдпों рдХो рд░ाрд╕्рддे рдХे рджोрдиों рдУрд░ рджेрдЦрдиे рд▓рдЧा। рдзीрд░े рдзीрд░े рд╡рд╣ рдЙрд╕ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдЪрд░рдо рд╕ीрдоा рдкрд░ рдЖ рдкрд╣ुँрдЪा। рд╡рд╣ाँ рдоैंрдиे рджेрдЦा , рдПрдХ рдЬ्рдпोрддिрд░्рдордп рд░ेрдЦा рдиे рдЦрдг्рдб рдФрд░ рдЕрдЦрдг्рдб рдХे рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдЙрд╕ рд░ेрдЦा рдХो рд▓ाँрдШрдиे рдХे рдмाрдж рдорди рдЕрдЦрдг्рдб рдХे рд░ाрдЬ्рдп рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рд╣ोрдЧрдпा ! 

       рдоैंрдиे рджेрдЦा, рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рд╕ाрдХाрд░ рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд╣ै। рджिрд╡्рдп рджेрд╣рдзाрд░ी рджेрд╡ीрджेрд╡рддाрдЧрдг рднी рдоाрдиो рдпрд╣ाँ рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддे рднрдпрднीрдд рд╣ोрдХрд░ рдмрд╣ुрдд рджूрд░ рдиीрдЪे рдЕрдкрдиा рдЕрдкрдиा рдЕрдзिрдХाрд░ рдЪрд▓ा рд░рд╣े рд╣ैं ! рдкрд░рди्рддु рджूрд╕рд░े рд╣ी рдХ्рд╖рдг рджेрдЦा, рджिрд╡्рдп рдЬ्рдпोрддिрд╕рдо्рдкрди्рди рд╕ाрдд рд╢्рд░ेрд╖्рда рдЛрд╖ि рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рд╕рдоाрдзिрд╕्рде рд╣ोрдХрд░ рдмैрдаे рд╣ैं। рдоैं рд╕рдордЭ рдЧрдпा -рдХि рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдкुрдг्рдп рдоें, рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рдк्рд░ेрдо рдоें рдЗрди्рд╣ोंрдиे, рдоाрдирд╡ों рдХी рдХौрди рдХрд╣े , рджेрд╡ीрджेрд╡рддाрдУं рдХो рднी рджूрд░ рдЫोреЬ рджिрдпा рд╣ै।  рдоैं рд╡िрд╕्рдоिрдд рд╣ोрдХрд░ рдЗрди рдЛрд╖िрдпों рдХी рдорд╣ाрдирддा рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕ोрдЪ рд╣ी рд░рд╣ा рдеा рдХि рдПрдХाрдПрдХ рджिрдЦ рдкреЬा  - рд╕ाрдордиे рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рдЕрдЦрдг्рдб рдХे рдШрд░ рдХे рднेрджрд░рд╣िрдд, рдЕрд╡िрднाрдЬ्рдп рдЬ्рдпोрддिрд░्рдордг्рдбрд▓ рдХा рдПрдХ рдЕंрд╢ рдШрдиीрднूрдд рд╣ोрдХрд░ рджिрд╡्рдп рд╢िрд╢ु рд░ूрдк рдоें рдкрд░िрдгрдд рд╣ुрдЖ। рдЙрд╕ рджेрд╡рд╢िрд╢ु рдиे рдЗрдирдоें рд╕े рдПрдХ рдХे рдкाрд╕ рдЙрддрд░рдХрд░ рдЕрдкрдиी рдЕрдкूрд░्рд╡ рд╕ुрд▓рд▓िрдд рдмाрд╣ुрдУं рд╕े рдЙрдирдХे рдЧрд▓े рдХो рдк्рд░ेрдо рдХे рд╕ाрде рд▓рдкेрдЯ рд▓िрдпा। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╡ीрдгाрдз्рд╡рдиि рд╕े рднी рд╕ुрдордзुрд░ рд╡ाрдгी рдоें рдЙрди्рд╣ें рд╕рдоाрдзि рд╕े рдЬрдЧाрдиे рдХी рднрд░рд╕рдХ рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рдиे рд▓рдЧा। рдЛрд╖ि рд╕рдоाрдзि рд╕े рдЬाрдЧрдХрд░ рдк्рд░рд╕рди्рди рдоुрдж्рд░ा рд╕े рдЙрд╕ рдЕрдкूрд░्рд╡ рдмाрд▓рдХ рдХो рджेрдЦрдиे рд▓рдЧे рдордиो рдмрд╣ुрдд рд╕рдордп рд╕े рдЙрдирдХो рдЬाрдирддे рд╣ों। рд╡рд╣ рдЕрдж्рднुрдд рджेрд╡рд╢िрд╢ु рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЕрд╕ीрдо рдЖрдирди्рдж рдХे рд╕ाрде рдЙрдирд╕े рдХрд╣рдиे рд▓рдЧा - " рдоैं рдЬा рд░рд╣ा рд╣ूँ। рддुрдо्рд╣ें рднी рдЖрдиा рд╣ोрдЧा। " рдЙрд╕рдХे рдЗрд╕ рдЕрдиुрд░ोрдз рдкрд░ рдЛрд╖ि рдиे рдХुрдЫ рдХрд╣ा рддो рдирд╣ीं , рдкрд░рди्рддु рдЙрдирдХे рдк्рд░ेрдордкूрд░्рдг рдиेрдд्рд░ों рдиे рдЙрдирдХे рд╣्рд░рджрдп рдХी рд╕рдо्рдорддि рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░ рджी। рдмाрдж рдоें рд╡े рдкुрдиः рд╕рдоाрдзिрд╕्рде рд╣ो рдЧрдП। рдЙрд╕ рдоैंрдиे рд╡िрд╕्рдордп рдХे рд╕ाрде рджेрдЦा- рдЙрди्рд╣ीं рдХे рд╢рд░ीрд░-рдорди рдХा рдПрдХ рдЕंрд╢ рдЙрдЬ्рдЬ्рд╡рд▓ рдЬ्рдпोрддि рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд░िрдгрдд рд╣ोрдХрд░ рд╡िрд▓ोрдордоाрд░्рдЧ рд╕े рдзрд░ाрдзाрдо рдкрд░ рдЕрд╡рддрд░рдг рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХो рджेрдЦрддे рд╣ी рдоैंрдиे рд╕рдордЭ рд▓िрдпा рдеा рдХि рдпрд╣ी рд╡рд╣ рджैрд╡ी рдкुрд░ुрд╖ рд╣ै। "......  

    ......  рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдЖрдпे। рд╡рд╣ी рд╣ैं рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж, рдЬो  рджूрд╕рд░ी рдмाрд░ рдЬрдм рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдЧрдП рддрдм рдаाрдХुрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрд░्рдЪिрдд рд╣ुрдП ! рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдХो рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рд╣ाрде рдЬोреЬ рдХे рдХрд╣ा - рдЖрдоि рдЬाрдиी рдк्рд░рднु , рддुрдоि рд╕ेрдИ рдиाрд░ाрдпрдг ! рдХ्рдпा рд╣рдо рдХрд▓्рдкрдиा рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХि рдаाрдХुрд░ рдХिрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХो рджेрдЦрддे рдеे ? рдЙрд╕рдХो рд▓ेрдХрд░ рдЖрдпे рд╣ैं। рдХिрд╕ рд▓िрдП рд▓ेрдХрд░ рдЖрдпे рд╣ैं ? -рдЬрдЧрдд рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рд▓ेрдХрд░ рдЖрдпे рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕ рдЬрдЧрдд рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХैрд╕े рдХिрдпा рдЬाрдпेрдЧा ? рдордиुрд╖्рдп рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рддो рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдоिрд▓рдЬुрд▓ рдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╣ी рдХрд░рдиा рдкреЬेрдЧा। рдХोрдИ рджेрд╡-рджेрд╡ी рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдЙрддрд░рдХрд░ рдЖрдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдирд╣ीं рдХрд░рддे рд╣ैं ! рдРрд╕े рдХोрдИ рджेрд╡-рджेрд╡ी рд╣ोрддे рд╣ैं рдХि рдирд╣ीं, рдоैं рднी рдирд╣ीं рдЬाрдирддा ; рдФрд░ рдоुрдЭे рдЬाрдирдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рднी рдирд╣ीं рд╣ै। рдХ्рдпोंрдХि рд╕िрд░्рдл рдордиुрд╖्рдп рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।

          рдХिрди्рддु рдордиुрд╖्рдп рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░рдиे рдоें рд╡ैрд╕ा рдордиुрд╖्рдп рд╣ी рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ोрдЧा рдЬो рд╕्рд╡рдпं рдкрд╣рд▓े  рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп рдмрди рдЧрдпा рд╣ो, рддो рдЙрд╕ीрд╕े рдЬрдЧрдд рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।  рдХिрди्рддु рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдФрд░ рдмрдиाрдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ै , рдЙрд╕ рдкрдж्рдзрддि рдХो рд╕рдм рдХोрдИ рдирд╣ीं рдЬाрдирддे рд╣ैं। рдЙрд╕ рдкрдж्рдзрддि рдХो рд╕ीрдЦрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै рдХि - рд╕рдЪ्рдЪा рдордиुрд╖्рдп рдмрдиा рдХैрд╕े рдЬाрддा рд╣ै ?  рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдмрддाрдпा рдеा - рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдордиुрд╖्рдп рдХे рддीрди рдк्рд░рдоुрдЦ рдЕрд╡рдпрд╡ рд╣ैं - рдЙрд╕рдХा рд╢рд░ीрд░ рд╣ै, рдорди рд╣ै рдФрд░ рд╣्рд░рджрдп рд╣ै। рдЗрди्рд╣ीं рддीрдиो рдХा - рджेрд╣, рдорди рдФрд░ рд╣्рд░рджрдп рдХा рдпрджि рд╕ुрд╕рдорди्рд╡िрдд рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЬाрдпे рддрднी рдордиुрд╖्рдп рдХो рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп рдЬैрд╕ा рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

          рдмрд╣ुрдд рд╕рджिрдпों рдкрд╣рд▓े рдХी рдмाрдд рд╣ै, рд▓рдЧрднрдЧ рджो  рд╣рдЬाрд░ рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рдЙрдЬ्рдЬрдпрдиी рдоें рдПрдХ рд╡िрдЦ्рдпाрдд рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдеा। рдИрд╕ाрдкूрд░्рд╡ рдкрд╣рд▓ी-рджूрд╕рд░ी рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдЧрди्рдзрд░्рд╡рд╕ेрди рдЙрдЬ्рдЬैрди рдХे рд░ाрдЬा рдеे। рдЙрдирдХी рджो рдкрдд्рдиिрдпाँ рдеीं। рдкрд╣рд▓ी рдкрдд्рдиी рдХे рдкुрдд्рд░ рдеे рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдХे рдкुрдд्рд░ рдеे рд╡िрдХ्рд░рдоाрджिрдд्рдп , рдЬिрдирдХे рдиाрдо рдкрд░ рд╡िрдХ्рд░рдоीрдп рд╕ंрд╡рдд рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ुрдЖ। [рдЖрдЬ-рджीрд╡ाрд▓ी рдХे рдПрдХ рджिрди рдмाрдж 13 рдирд╡рдо्рдмрд░, 2023 (+57=2080) рд╕े рд╡िрдХ्рд░рдо рд╕ंрд╡рдд 2080 рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ !]  рдХिрди्рддु рдЕрдкрдиे рдпुрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдоें 'рд░ाрдЬा рдХрд╡ि' рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдиे рд╕ुрди्рджрд░ рддрд░ीрдХे рд╕े рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди рдЧрдарди рдирд╣ीं рдХिрдпा рдеा । рдЬीрд╡рдирдЧрдарди рдирд╣ीं рд╣ोрдиे рд╕े рдЪрд░िрдд्рд░рдиिрд░्рдоाрдг рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХा рдеा। рдХिрди्рддु рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХे рдиिрдпрдоा-рдиुрд╕ाрд░ рдкिрддा рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдЙрдкрд░ाрди्рдд рдкрд╣рд▓े рдмреЬे рднाрдИ рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдХो рд╣ी рд░ाрдЬ्рдпрднाрд░ рдоिрд▓ा। рд░ाрдЬा рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рд░ाрдЬрд░्рд╖ि рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдХे рдорди рдоें рджाрдпिрдд्рд╡рдмोрдз (sense of responsibility- рд░ाрдЬрдкрде рдирд╣ीं рдХрд░्рддрд╡्рдпрдкрде рдоिрд▓ा) рдЬрдЧ рдЧрдпा

        рдЙрдирдХे рдорди рдоें рд╡िрдЪाрд░ рдЙрдаा рдХि рдЕрднी рдоेрд░ा рдЬो- рд╡िрдж्рдпाрдмुрдж्рдзि рд╣ै, рдЬ्рдЮाрди-рд╡िрдЪाрд░ рдпा рд╡िрд╡ेрдХ-рдк्рд░рдпोрдЧ рд╢рдХ्рддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЧрдаिрдд рдЪрд░िрдд्рд░ рд╣ुрдЖ рд╣ै,  рдЙрд╕рд╕े рдоैं рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा। рднाрд░рддीрдп рдЧुрд░ु -рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рдЬीрд╡рди рдХे рдЪाрд░ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп (рдЪाрд░ рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рде) рдмрддाрдпे рдЧрдП рд╣ैं -рдзрд░्рдо,рдЕрд░्рде, рдХाрдо рддрдеा рдоोрдХ्рд╖। рдоुрдЭे рдпрд╣ рдзрд░्рдо рдХ्рдпा рд╣ै - рд╕ीрдЦрдиा рд╣ोрдЧा। рд░ाрдЬा рдХрд╡ि рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдХे рдорди рдоें рд╡िрдЪाрд░ рдЙрдаा рдХि рдоुрдЭे рдпे рд╕рдм рдЫोреЬрдХрд░ рд╡рди рдоें рдЪрд▓ा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП, рдФрд░ рдкрд╣рд▓े рдЧुрд░ु рд╕े рдзрд░्рдо рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдХुрдЫ рд╕ीрдЦрдиा рд╣ोрдЧा। рдмाрдж рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рд▓ेрдХрд░ рдЕрдкрдиे рдЫोрдЯे рднाрдИ рд╡िрдХ्рд░рдо рдХो рд░ाрдЬ्рдп рд╕ौंрдк рджिрдпा।  (рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдпोрдЧी рдордЫंрджрд░рдиाрде рдФрд░ рдЧोрд░рдЦрдиाрде рдХे рд╕рдордХाрд▓ीрди рдеे। рд╢ाрдпрдж рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдиिрд░्рджेрд╢рди рдоें) рдЬंрдЧрд▓ рдоें рдЬाрдХрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдиे рд▓рдЧे। рдХ्рдпोंрдХि рдорд╣ाрднाрд░рдд рдоें рд╡ेрджрд╡्рдпाрд╕ рдХрд╣рддे рд╣ै рдХि - рдзрд░्рдо рдЕрд░्рдеाрдд рдиीрддि рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рдиे рд╕े рдЕрд░्рде рддрдеा рдХाрдо рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рднी рд╣ोрддी рд╣ै- 

рдКрд░्рдз्рд╡ рдмाрд╣ुрд░् рд╡िрд░ोрдоि рдПрд╖ рди рдЪ рдХрд╢्рдЪिрдд् рд╢्рд░ुрдгोрддि рдоे।  

рдзрд░्рдоाрдд् рдЕрд░्рдерд╢्рдЪ рдХाрдорд╢्рдЪ рд╕ рдзрд░्рдо: рдХिं рди рд╕ेрд╡्рдпрддे।। 

рдоैं рджोрдиों рд╣ाрде рдКрдкрд░ рдЙрдаाрдХрд░ рдкुрдХाрд░-рдкुрдХाрд░ рдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдкрд░ рдоेрд░ी рдмाрдд рдХोрдИ рдирд╣ीं рд╕ुрдирддा। рдзрд░्рдо рд╕े рдоोрдХ्рд╖ рддो рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддा рд╣ी рд╣ै; рдЕрд░्рде рдФрд░ рдХाрдо рднी рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддे рд╣ैं, рддो рднी рд▓ोрдЧ рдзрд░्рдо рдХा рд╕ेрд╡рди рдХ्рдпों рдирд╣ीं рдХрд░рддे ?

      рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рддे рдХрд░рддे рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдХो рдкрд░рдо् рд╕рдд्рдп рдХी рдЕрдиुрднूрддि рд╣ुрдИ рдпा  рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рд╣ुрдЖ। рд╡े рдмреЬे рд╡िрдж्рд╡ाрди् рднी рдеे, рдкрд╣рд▓े рдЬрдм рд╡े рднोрдЧी рдеे рддрдм рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢ृंрдЧाрд░рд╢рддрдХ рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдеी। рдХिрди्рддु рдХрд░्рддрд╡्рдпрдмोрдз рдЬाрдЧрдиे рдкрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп, рдЙрдирдХो рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдиीрддिрд╢рддрдХ рдФрд░ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рд╢рддрдХ рдиाрдордХ рдЧ्рд░ंрде рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдеी। рдЗрддрдиा рдк्рд░ाрдЪीрди рдЧ्рд░рди्рде рдФрд░ рдХोрдИ рдмрдЪा рд╣ुрдЖ рд╣ै рдпा рдирд╣ीं , рдХрд╣рдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ोрдЧा। рд╡ेрдж -рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдХिрддрдиे рд╡рд░्рд╖ рдкुрд░ाрдиे рд╣ैं рдХोрдИ рдирд╣ीं рдмрддा рд╕рдХрддा , рдХिрди्рддु рдЙрдирдХा рдпрд╣ рддीрди рдЧ्рд░рди्рде рд▓рдЧрднрдЧ рджो рд╣рдЬाрд░ рд╡рд░्рд╖ рдкुрд░ाрдиे рддो рд╣ोंрдЧे рд╣ी। 

      рджाрджा рднी рдмाрд░ рдмाрд░ рдоुрдЭрд╕े рдкूрдЫрддे рдеे рдмрддाрдУ рдзрд░्рдо рдХ्рдпा рд╣ै ? рд╢्рд░рдж्рдзा рдХ्рдпा рд╣ै ? рд╡िрд╡ेрдХ рдФрд░ рдмुрдж्рдзि рдоें рдХ्рдпा рдЕंрддрд░ рд╣ै ? рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рд╕ाрд░्рдердХ рдХैрд╕े рд╣ोрддा рд╣ै ? рдпрд╣ी рдмрддाрдиा рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдХाрдо рд╣ोрдЧा ! рд▓ेрдХिрди рдкрд╣рд▓े- рдмрдиो рдФрд░ рдмрдиाрдУ ! рдЖंрджोрд▓рди рдоें рдиिрд╖्рдаाрдкूрд░्рд╡рдХ рдЬुреЬ рдЬाрдУ। рдЕрд▓рдЧ рд╕े рдХोрдИ рд╕ाрдзрдиा рдирд╣ीं рдХрд░рдиी рдкреЬेрдЧी -рдРрд╕े рд╣ी рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрдУрдЧे ! 

   рдкैрд╕ा рдзрд░्рдо рд╕े рднी рдЖрддा рд╣ै рдФрд░ рдЕрдзрд░्рдо рд╕े рднी рдЖрддा рд╣ै। рдзрд░्рдо рд╕े рдЬो рдкैрд╕ा рдЖрдПрдЧा, рд╡рд╣ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░ेрдЧा рдФрд░ рднोрдЧ рдХा рд╕рд╣ी рд╕ंрд╕ाрдзрди рдХрд░рд╡ाрдПрдЧा।  рдФрд░ рдЕрдзрд░्рдо рд╕े рдЬो рдкैрд╕ा рдЖрдПрдЧा, рд╡рд╣ рдЖрджрдоी рдХो рдЧрд▓рдд рдмрдиाрдПрдЧा, рджूрд╕рд░ी рдкрдд्рдиी, рдоांрд╕ рдорджिрд░ा, рдирдИ рд╕े рдирдИ рдЧाрдб़ी рдЦрд░ीрдж рд░рд╣े рд╣ैं, рдирдпा-рдирдпा рдмंрдЧрд▓ा рдмрдиा рд░рд╣े рд╣ैं। рдкैрд╕ा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рддो рдЖрджрдоी рдХो рд▓рдЧрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдордХाрди рдмрд╣ुрдд рдЫोрдЯा рд╣ै, рдЕрдзрд░्рдо рд╣ुрдЖ, рддो рдмрд╣ुрддों рдХो рджेрдЦो, рдЬो рднрдЧрд╡ाрди рдиे рдордХाрди рджिрдпा рдеा, рд╡рд╣ी рдЯूрдЯ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдзрд░्рдо рдЬीрд╡рди рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХा рд╕рд╣ी рд╕ाрдзрди рд╣ै।

    рджाрджा рдХрд╣рддे рдеे (рд░ाрдЬрд░्рд╖ि 'Poet King) 'рднрд░्рддृрд╣рд░ि'  рдХा рдЬीрд╡рди рдЬрд╡ाрдиी рдоें рдЙрддрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рдеा।   рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдиे рдЬрд╡ाрдиी рдоें рдЬीрд╡рди рдХो рдЦूрдм рджेрдЦा, рд╕рдордЭा, рднोрдЧा। рдФрд░ рдЬो рднी  рдиीрддि рддрдеा рд╕्рд╡рдзрд░्рдо (рд╡рд░्рдгाрд╢्рд░рдордзрд░्рдо) рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдкрдиे рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рддा рд╣ुрдЖ, рджेрдЦेрдЧा, рд╕рдордЭेрдЧा, рднोрдЧेрдЧा, рд╡рд╣ рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрдПрдЧा। рдХोрдИ рдм्рдпрдХ्рддि рдЕрди्рддрддः рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп (рдЕрдиाрд╕рдХ्рддि,рдиिрд╡ृрдд्рддि рдЕрд╕्рддु рдорд╣ाрдлрд▓ा рдХे рд╡िрд╡ेрдХ-рд╡िрдЪाрд░) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдкрд░рдо् рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рде рд░ूрдк рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдиीрддि рддрдеा рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдХो рдпрдеाрд░्рде рд░ूрдк рд╕े рд╕рдордЭрдХрд░ рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдЪрд░िрддाрд░्рде рдХрд░ рдкाрдиे рдкрд░ рдЗрд╕ी рдЬीрд╡рди рдоें рдЪाрд░ों рдкुрд░ुрд╖ाрд░्рдеों рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै, рдФрд░ рдЬीрд╡ рдХा рдордиुрд╖्рдп рд╢рд░ीрд░ рдзाрд░рдг рдХрд░рдиा рд╕ाрд░्рдердХ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╢्рд░ृंрдЧाрд░ рд╕े (рдкрд╢ु рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рд╕े), рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдиीрддि (рд╡ीрд░рднाрд╡) рдФрд░ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рд╕े рд╣ोрддे рд╣ुрдП рджेрд╡ рднाрд╡ рдХी рд╕ाрдзрдиा -рдиिрд╡ृрдд्рддि рдЕрд╕्рддु рдорд╣ाрдлрд▓ा) рдоें рдкрд╣ुँрдЪे рд░ाрдЬा-рдХрд╡ि (рд░ाрдЬрд░्рд╖ि) рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдЧ्рд░рди्рде рд╣ैं рдЙрд╕рдоें рдЙрдкाрдп рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдордиुрд╖्рдп рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрд╢ा рдоें рднрд░्рддृрд╣рд░ि рдХे рджोрдиों рд╣ी рд▓рдШु рдЧ्рд░рди्рде - рдиीрддि -рд╢рддрдХрдо рдФрд░ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп -рд╢рддрдХрдо рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рд╕рд╣ी рджिрд╢ा-рдиिрд░्рджेрд╢ рдХा рдХाрд░्рдп рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।  

    рдпेрд╖ां рди рд╡िрдж्рдпा, рди рддрдкो рди рджाрдиं, рдЬ्рдЮाрдиं рди рд╢ीрд▓ं, рди рдЧुрдгो рди рдзрд░्рдоः ।

рддे рдоृрдд्рдпु рд▓ोрдХे рднुрд╡ि рднाрд░рднूрддा, рдордиुрд╖्рдп рд░ूрдкेрдг рдоृрдЧाрд╢्рдЪрд░рди्рддि ।।

      рдордиुрд╖्рдп рджेрд╣ рдоें рдЬрди्рдо рддो рдоिрд▓ рдЧрдпा рд╣ै , рд▓ेрдХिрди рдЬिрд╕ рдордиुрд╖्рдп  рдХे рдкाрд╕ рди рд╡िрдж्рдпा рд╣ै , рди рддрдк рд╣ै рди рджाрди рджेрдиे рдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рд╣ै । рдЙрд╕рдХे рдкाрд╕ рди рдЬ्рдЮाрди рд╣ै рди рд╢ीрд▓ рдЙрдд्рддрдо рдЪрд░िрдд्рд░ (рдЖрдЪрд░рдг) рд╣ै , рди рддो рдХोрдИ  рдЧुрдг рд╣ै рдФрд░ рди рдзрд░्рдо рдХे рдк्рд░рддि рдЖрд╕्рдеा рд╣ै ,-рддे рдоृрдд्рдпु рд▓ोрдХे рднुрд╡ि рднाрд░рднूрддा, рд╡े рд▓ोрдЧ рдЗрд╕ рдоृрдд्рдпु рд▓ोрдХ рдоे рдкृрде्рд╡ी рдоाрддा рдкрд░ рднाрд░ рд╕्рд╡рд░ुрдк рд╣ैं- рдЬिрдирдХी рдЦрдмрд░ें рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкेрдкрд░ рдоें рдкреЭрддे рд╣ैं, рдоाрдеा рдШूрдо рдЬाрддा рд╣ो , рдРрд╕े рдордиुрд╖्рдп рдХे рд░ूрдк рдоे рдкрд╢ु рд╣ोрдХрд░ рд╡िрдЪрд░рдг рдХрд░рддे рд╣ै।  рд╣рдорд▓ोрдЧ рдкृрде्рд╡ी рдХो рдоाрддा рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдоाँ рдХी рдЧोрдж рдоें , рдкीрда рдкрд░ рдРрд╕े рдкрд╢ु рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं рдЗрд╕рд▓िрдП рдзрд░рддी рдоाрддा рдмोрдЭ рд╕े рд▓рдж рдЧрдпी рд╣ैं। рдзрд░рддी рдоाँ рдХो рд╣рдоेрд╢ा рдЙрди рдирд░рдкрд╢ुрдУं рдХा рднाрд░ рдЙрдаाрдиा рдкреЬ рд░рд╣ा рд╣ै।

         рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдзрд░рддी рдкрд░ рдмोрдЭ рд╕्рд╡рд░ुрдк рд╣ो рдЧрдП рд╣ै, рдЙрди्рд╣ीं рдордиुрд╖्рдпों рдХा рдЬीрд╡рди рдпрджि рдзрд░рддीрдоाрддा рдХे рдоंрдЧрд▓рдХाрд░ी рд╕ेрд╡рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЧреЭा рдЬा рд╕рдХे, рддो рдкृрде्рд╡ी рдХिрддрдиी рд╕ुрди्рджрд░ рдкृрде्рд╡ी рдмрди рдЬाрдПрдЧी ? рд╣рдоाрд░ा рджेрд╢ рдХिрддрдиा рд╕ुрди्рджрд░ рдмрди рдЬाрдпेрдЧा ? рдпрд╣ рдХाрдо рдХ्рдпा рд░ाрдЬрдиीрддी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрдЧा ? рдпा рджुрдмाрд░ा рдХрдИ рдмाрд░ рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдХрд░рд╡ा рд▓ेрдиे рд╕े рд╣ो рдЬाрдпेрдЧा ? рд╕рд░рдХाрд░ рдмрджрд▓ рджेрдиे рд╕े рднी рд╡ैрд╕ा рдХрднी рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा। рдХ्рдпों ? 'рдордиुрд╖्рдп' рдХрд╣рдиे рдХे рдпोрдЧ्рдп рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп (рдд्рдпाрдЧी : рдПрдХ-рджो рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдордиुрд╖्рдп рдкрд╣рд▓े рддो рдпे рднी рдирд╣ीं рдеे) рдХрд╣ीं рджिрдЦाрдИ рдирд╣ीं рджेрддे рд╣ैं। рдкрд╡िрдд्рд░рддा, рдИрдоाрдирджाрд░ी рдпा рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рдердкрд░рддा рдХрд╣ीं рдирд╣ीं рджीрдЦрддा рд╣ै; > рди рд╢ीрд▓ं, рди рдЧुрдгो рди рдзрд░्рдоः । рдЬिрдирдХे рдкाрд╕ рд╢ीрд▓ рдирд╣ीं, рд╡िрдж्рдпा рдирд╣ीं рдЪрд░िрдд्рд░ рдХे рдХुрдЫ рднी рдЧुрдг рдирд╣ीं , рдзрд░्рдордЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं। рддो рдкрд╢ुрдоाрдирд╡ों рдХो рджेрд╡рдоाрдирд╡ рдХैрд╕े рдмрдиाрдПंрдЧे ?  [рджाрджा рдХा рд▓ाрд╕्рдЯ рдХैрдо्рдк рдЬрдорд╢ेрджрдкुрд░ рдХैрдо्рдк # рдЬрдм рд╡िрджा рд▓ेрддे рд╕рдордп рджाрджा рдиे рдХрд╣ा рдеा -рдЧृрд╣рд╕्рде рд╣ो рддो рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ ?- You are not a best -рд╣рдоेрд╢ा рдпाрдж рд░рдЦрдиा рдХी рддुрдо рдПрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдХ рд╣ो]

     рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХी рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╢िрдХ्рд╖ा-рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдирд╣ीं рд╣ै। рдХ्рдпों рдирд╣ीं рд╣ै ? рдЖрдЗрдпे рдЗрд╕ рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдк्рд░ाрдЪीрди рдХाрд▓ рдоें рдЗрди рдмाрддों рдХो рдЕрд▓рдЧ рд╕े рд╕िрдЦрд▓ाрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ी рдирд╣ीं рдкреЬрддी рдеी। рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╣рд░ेрдХ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें, рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрдиे рд╕े рднी рдЕрдкрдиी рд╕рди्рддाрди рдХो рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा,  рдк्рд░ेрд░рдгा рджेрддे рдеे। рд╕рдоाрдЬ рдоें рдРрд╕े рдмुрдЬुрд░्рдЧ рд░рд╣рддे рдеे рдЬो рдЕрдирдкреЭ рд╣ोрдХрд░ рднी рдордиुрд╖्рдп рдХो рджिрд╢ा рджेрдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рдеे। рдЧाँрд╡ рдоें рдХोрдИ рд╡ृрдж्рдз рдпा рд╡ृрдж्рдзा рджाрджी рд╣ोрддी рдеी рдЬिрдирд╕े рдЕрдЪ्рдЫे рдЙрдкрджेрд╢ рдЧांрд╡ рднрд░ рдХे рд╕рднी рд▓ोрдЧ рдкाрддे рдеे,рдХेрд╡рд▓ рдЙрдирдХे рдШрд░ рдХे рд▓ोрдЧ рд╣ी рдирд╣ीं। рдЖрдЬ рд╡ैрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдмाрд╣рд░ рд╕े рдкाрдардЪрдХ्рд░ - рд╢िрд╡िрд░ рдЖрджि рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХुрдЫ рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиा рдкреЬेрдЧा।

 рдЕрднी рдЬो рд╣рдордиे рд╕ुрдиा рдзрд░्рдордЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рд╣ै - рддो рдзрд░्рдо рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं ? рдПрдХ рд▓ाрдЦ рдоें рдХोрдИ рднी рдмрддा рджे рддो рдоैं рдмрд╣ुрдд рд╕рдордЭूंрдЧा। рдЕрди्рдп рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдоें рднी рд╣ै , рдХिрди्рддु рдорд╣ाрднाрд░рдд рдоें рдзрд░्рдо рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдмрд╣ु рдЕрдЪ्рдЫा рд╕े рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै - 

рд╡ेрджाрд╣ं рдЬाрдЬрд▓े рдзрд░्рдоं рд╕рд░рд╣рд╕्рдпं рд╕рдиाрддрдирдо्।

 рд╕рд░्рд╡рднूрддрд╣िрддं рдоैрдд्рд░ं рдкुрд░ाрдгं рдпं рдЬрдиा рд╡िрджुः।।

- рд╣े рдЬाрдЬрд▓े ! рдЬिрд╕ рдкुрд░ाрдиे рдзрд░्рдо рдХो рд▓ोрдЧ рд╕рд░्рд╡рднूрдд рдХे рд▓िрдпे рд╣िрддрдХрд░ рд░ूрдк рдоें рдЬाрдирддे рд╣ैं, рдоैं рдЙрд╕ी рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рд░рд╣рд╕्рдп рдХो рдЬाрдирддा рд╣ूँ। рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рд░्рд╡рднूрддों рдХे рд╕ुрд╣ृрдд рдФрд░ рд╕рдорд╕्рдд рдЬीрд╡ों рдХा рд╣िрдд рдХрд░рдиे рдоें рд▓рдЧे рд░рд╣рддे рд╣ैं, рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдЙрди्рд╣ीं рдХो рдзрд░्рдордЬ्рдЮ рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।  рдЖрдЧे рдХрд╣рддे рд╣ैं- рдаाрдХुрд░ рдХрд╣рддे рдеे -рдзрд░्рдо рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं ? рд╡े рдкुрд░ाрдг, рдорд╣ाрднाрд░рдд , рд░ाрдоाрдпрдг рдЖрджि рд╕े рдХрд╣ाрдиी рдХрд╣рддे рдеे , рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕рдХो рдЕрдкрдиे рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдиाрдХрд░ рдХрд╣рддे рдеे। рд╡े рддो рдмрд╣ुрдд рдкреЭे рдирд╣ीं рдеे , рд▓ेрдХिрди рд╡ेрджाрди्рдд рдХрдеाрдУं рдХो рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рдоें рдХрд╣рддे рдеे। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рд▓ोрдЧ рд╕рдордЭ рдирд╣ीं рдкाрддे рдеे рдХि рд╡рд╣ рдХрд╣ाрдиी рдХрд╣ाँ рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै ? рдаाрдХुрд░ рдиे рддो рдХрднी рдкुрд░ाрдг рдЖрджि рдкреЭा рдирд╣ीं рдеा , рдЙрдирдХे рдорди рдоें рдЬो рд╡िрдЪाрд░ рдЖрддा рдеा рдХрд╣рддे рдеे। рдПрдХ рдЫोрдЯी рдХрд╣ाрдиी рдХрд╣рддे рдеे -

    - " рдПрдХ рдЧांрд╡ рдХे рд╕ाрдзрдХ рдХो рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ुрдИ рд╡рд╣ рдЬंрдЧрд▓ рдЪрд▓ा рдЧрдпा। рдШрдиे рдЬंрдЧрд▓ рдоें рдХिрд╕ी рдкेреЬ рдХे рдиीрдЪे рдмैрдардХрд░ рдЦूрдм рдз्рдпाрди-рддрдкрд╕्рдпा рдХрд░рдиे рд▓рдЧे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ुрди рд░рдЦा рдеा рдХि рдз्рдпाрди рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░рдиे рд╕े рдзрд░्рдордЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдз्рдпाрди рдХрд░рддे рдХрд░рддे рд╣рдаाрдд рдПрдХ рдХौрд╡ा/рдмрдЧुрд▓ा рдЙрдирдХे рдоाрдеे рдкрд░ рд╡िрд╖्рдаा рдХрд░ рджिрдпा। рдХ्рд░ोрдз рд╕े рд╣рдаाрдд рдКрдкрд░ рдирдЬрд░ рдЙрдаाрдХрд░ рджेрдЦा рдпे рдзृрд╖्рдЯрддा рдХिрд╕рдиे рдХी ? рджेрдЦा рдКрдкрд░ рдПрдХ рдХौрд╡ा/ рдмैрдаा рд╣ुрдЖ рд╣ै, рдЕрдд्рдпंрдд рдХ्рд░ोрдзिрдд рд╣ोрдХрд░ рджेрдЦрддे рд╣ी рдЬрд▓рддा рд╣ुрдЖ рдХौрд╡ा/рдмрдЧुрд▓ा рдЬрд▓ рдХрд░ рднрд╖्рдо рд╣ो рдЧрдпा। рдЬрд▓рддा рд╣ुрдЖ рдХौрд╡ा рд╡ृрдХ्рд╖ рд╕े рдиीрдЪे рдЧिрд░ рдЧрдпा। рдаाрдХुрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХрд╣ी рдЧрдпी рдХрд╣ाрдиी рд╣ै। рд╡рд╣ рдмреЬा рд╕ाрдзाрд░рдг рдЖрджрдоी рдеा, рдФрд░ рднिрдХ्рд╖ा рдоाँрдЧ рдХрд░ рд╣ी рдЦाрддा рдеा। рд▓ेрдХिрди рдЕрдЪाрдирдХ 'рдЙрд╕рдХो' (рдЙрд╕ рдХौрд╢िрдХ рдиाрдордХ рдкुрд░ुрд╖-рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдЕрд╣ं рдХो)  рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рд▓ाрдн рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै -рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рдорди рдоें рдЖрддे рд╣ी рдЙрд╕рдХा рдЕрд╣ं рдмреЭ рдЧрдпा рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рдХ्рд░ोрдз рдХो рдЬрд╕्рдЯिрдлाрдИ рдХрд░рдиे рд▓рдЧा । рдмोрд▓ा - рдиा !! рдЕрдм рдХ्рдпा рдоेрд░ा рддो рд╣ो рдЧрдпा ! рдоैंрдиे рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा, рдоुрдЭे рддो рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै।  рдЬрдм рдоेрд░े рджेрдЦрдиे рдоाрдд्рд░ рд╕े рдХौрд╡ा рднрд╖्рдо рд╣ो рдЧрдпा , рддрдм рддो рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рд╕े рдоुрдЭे рдЗрддрдиी рд╢рдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै, рдХि рдХोрдИ рдЙрд╕рдХो рдХрд╣рдиे рдХी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै। рдЕрдм рдпрджि рдоैं рдЧाँрд╡ рдоें рднिрдХ्рд╖ा рдоाँрдЧрдиे рдЬाрдКंрдЧा рддो, рдоुрдЭे рджुрдмाрд░ा рдоाँрдЧрдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрдЧी , рдоाँрдЧрддे рд╣ी рд▓ोрдЧ рдЭोрд▓ी рднрд░ рджेंрдЧे।

     рдЬंрдЧрд▓ рдХे рдиिрдХрдЯ рдПрдХ рдЧाँрд╡ рдоें рдЧрдП рд╣ैं। рд╕ाрдордиे рдЬो рдШрд░ рджिрдЦा -рд╡рд╣ां рдШрд░ рдХे рд╕ाрдордиे рдЦреЬा рд╣ोрдХрд░ (рдЖрджेрд╢ рджेрддे рд╣ुрдП) рдХрд╣ा -рд╕ाрдзु рдЖрдпा рд╣ै , рднिрдХ्рд╖ा рд▓ाрдУ ! рдЕрди्рджрд░ рд╕े рдХोрдИ рдЙрдд्рддрд░ рдирд╣ीं рдЖрдпा рддрдм , рдеोреЬा рддेрдЬ рдЖрд╡ाрдЬ рдоें рдХрд╣ा - 'рд╕ाрдзु рдЖрдпा рд╣ै , рд╕ाрдзु рдЦреЬा рд╣ै -рднिрдХ्рд╖ा рд▓ाрдУ !' рддрдм рднी рдЖрд╡ाрдЬ рдирд╣ीं рдЖрдпा рддрдк рдШрд░ рдХे рднीрддрд░ рд╕े рд╕्рдд्рд░ी рдиे рдХрд╣ा -рдмाрдмा, рдеोреЬा рдард╣рд░ рдЬाрдЗрдпे , рдЖ рд░рд╣ी рд╣ूँ। -рд╕ाрдзु рдХो рдХ्рд░ोрдз рд╣ो рдЧрдпा। рдмोрд▓े рдЬाрдирддी рд╣ो , рднिрдХ्рд╖ा рд▓ेрдиे рдХौрди рдЖрдпा рд╣ै ? рдоैं рдХौрди рд╣ूँ ? рдЕрдкрдиा рдХाрдо рдХрд░рддे рдХрд░рддे рд╕्рдд्рд░ी рдиे рдШрд░ рдХे рднीрддрд░ рд╕े рд╣ी  рдХрд╣ा- " рдоैं рди рддो рдХौрд╡ा рд╣ूँ, рдФрд░ рди рдмрдЧुрд▓ा рд╣ी рд╣ूँ ! " рдЙрд╕ рд╕ाрдзु рдХो рдмреЬा рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ। рдЕрд░े рдШрдиे рдЬंрдЧрд▓ рдоें рдЬो рдШрдЯрдиा рдШрдЯी рдеी, рдЙрд╕рдХो рдпे рдХैрд╕े рдЬाрди рдЧрдпी ? рдХрд╣рддी рд╣ै -рдХौрд╡ा-рдмрдЧुрд▓ा рдирд╣ीं рд╣ूँ ! рдеोреЬा рднрдпрднीрдд рд╣ोрдХрд░ рдЪुрдкрдЪाрдк рдЦреЬा рд░рд╣ा। рдеोреЬी рджेрд░ рдмाрдж рд╕्рдд्рд░ी рднिрдХ्рд╖ा рд▓ेрдХрд░ рджेрдиे рдЖрдпी, рдФрд░ рдмोрд▓ी, 'рдмाрдмा рдЖрдк рдиाрд░ाрдЬ рдордд рд╣ोрдЗрдПрдЧा। рдоेрд░े рдкрддि рдХाрдо рдХрд░рдХे рдмाрд╣рд░ рд╕े рдЖрдпेрдеे , рдЙрди्рд╣ीं рдХी рд╕ेрд╡ा рдоें рдеोреЬी рджेрд░ी рд╣ो рдЧрдпी рдХ्рд╖рдоा рдХीрдЬिрдпेрдЧा।  рд╕ाрдзु рдмोрд▓े рдирд╣ीं , рдирд╣ीं рдоाрддाрдЬी рдЖрдк рднी рддो рдХрдо рдЬ्рдЮाрдиी рдирд╣ीं рд▓рдЧ рд░рд╣ी рд╣ैं। рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рдЬाрди рдЧрдП рдеे рдХि рдЬो рдХौрдЖ -рдмрдЧुрд▓ा рдХी рдШрдЯрдиा рдЬाрди рд▓े рд╡ो рднी рдкрд╣ुँрдЪा рд╣ुрдЖ рд╕िрдж्рдз  рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рднीрддрд░ рдХोрдИ рд╢рдХ्рддि рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ै ! рд╕ाрдзु рдХрд╣рддे рд╣ैं , рддुрдо рдоुрдЭे рдзрд░्рдо-рд╢िрдХ्рд╖ा рджो ! рдаाрдХुрд░ рдХी рдХрд╣ी рд╣ुрдИ рдХрд╣ाрдиी рд╣ै। рдирд╣ीं ,рдирд╣ीं рдорд╣ाрд░ाрдЬ , рдоैं рддो рдПрдХ рд╕ाрдзाрд░рдг рдЧृрд╣рдгी рд╣ूँ, рдоैं рдзрд░्рдо рднрд▓ा рдХ्рдпा рдЬाрдирддी рд╣ूँ। рд╣ाँ рдЬो рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी рдХा рдЬो рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЙрддрдиा рдХрд░рддी рд╣ूँ, рдкрддि рдердХ рдХрд░ рдЖрдпे рдеे рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ рд░рд╣ी рдеी। рдоैं рдХ्рдпा рдзрд░्рдо рдЬाрдиु ?

   рд╕ाрдзु рдмोрд▓े рдирд╣ीं рддुрдо рдмрддाрдУ рдоुрдЭे рдзрд░्рдордЬ्рдЮाрди рдХैрд╕े рд╣ोрдЧा ? рдЙрд╕ рд╕्рдд्рд░ी рдиे рдХाрд╢ी рдоें рдзрд░्рдорд╡्рдпाрдз рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕ुрдиा рд╣ै - рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЬाрдЗрдпे рддो рд╡े рдЖрдкрдХो рдзрд░्рдо рд╢िрдХ्рд╖ा рджे рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╡े рдЪрд▓े рдХाрд╢ी , рдкूрдЫрддे рд╣ुрдП рджुрдХाрди рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪे, рдПрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдоाँрд╕ рдХाрдЯрдХрд░ рдмिрдХ्рд░ी рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा। рдм्рдпाрдз рд╡ो рдзрд░्рдо рдмрддाрдПंрдЧे। рд▓ेрдХिрди рдХुрдЫ рдХрд╣рддे рдЙрд╕рдХे рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдзрд░्рдорд╡्рдпाрдз рдмोрд▓े , рддुрдо рдард╣рд░ो рдЕрдкрдиा рдХाрдо рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдоैं рддुрдорд╕े рдмाрдд рдХрд░ूंрдЧा। рдмिрдХ्рд░ी рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рджुрдХाрди рдХो рдзोрдпे , рдЬिрд╕рд╕े рдоांрд╕ рдХाрдЯрддे рд╣ैं -рдЪрдХ्рдХू-рдЫुрд░ा рд╕рдлाрдИ рдХिрдпे। рдлिрд░ рдХрд╣े рдоेрд░े рд╕ाрде рдоेрд░े рдШрд░ рдЪрд▓ो। рд╡рд╣ाँ рдмैрдаा рджिрдпा , рдмोрд▓े рдоेрд░े рдПрдХ рд╡ृрдж्рдз рдкिрддाрдЬी рд╣ैं , рдЙрдирдХी рдеोреЬी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ूँрдЧा , рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рддुрдорд╕े рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ूँрдЧा। рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдХे рдЖрдпे рддрдм рд╕ाрдзु рд╕े рдеोреЬी рдзрд░्рдо рдХी рдмाрдд рдХрд╣े। рдзрд░्рдо рдХे рдмाрд░े рдоें рдХ्рдпा рдХрдеा рдмोрд▓े ? рд╡рд╣ी рдЬो 'рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо' рд╢्рд▓ोрдХ рдКрдкрд░ рд╕ुрдиा -  рд╕рд░्рд╡рднूрддрд╣िрддं рдоैрдд्рд░ं рдкुрд░ाрдгं рдпं рдЬрдиा рд╡िрджुः।।' рдЬो рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдордиुрд╖्рдп рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै , рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдЬो рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ो рдЙрд╕рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рд╕рдХे। рдЬो рдЕрдкрдиे рдХрд▓्рдпाрдг рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рджूрд╕рд░ों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХो рдмреЬा рд╕рдордЭрддा рд╣ो рд╡рд╣ी рдзрд░्рдо рдХो рдЬाрдирддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХौрд╢िрдХ рдХी рдзрд░्рдо-рд╢िрдХ्рд╖ा рддो рд╣ो рдЧрдпी। 

     >> 8. рд▓ेрдХिрди рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХी рдзрд░्рдо рд╢िрдХ्рд╖ा рдХ्рдпा рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै ? рд╣рдоाрд░ी рдзрд░्рдорд╢िрдХ्рд╖ा рдХ्рдпा рд╣ै ?  рд╣рдоाрд░ी рдзрд░्рдо рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣ै рдпрд╣ी рд╣ै рдХि, 'рдЪोрд░ी рдХрд░рдиा рддो рд╕ीрдЦрдиा рд╣ी рд╣ोрдЧा' , рдбрдг्рдбी рдоाрд░рдиे рдХा рдмрд╣ुрдд рдЙрдкाрдп рд╣ै। рд╣рдо рдЪाрд╣े рдЬिрд╕ рдХाрдо рдоें рднी рдХ्рдпों рди рд▓рдЧे рд╣ों , рд╡рд╣ीं рдЪोрд░ी рдХрд░ рд╕рдХें। 

     рд╕рд░рдХाрд░ी рдиौрдХрд░ी рдоुрдЭे рднी рдХрд░рдиी рдкреЬी рдеी, рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рдмрд╣ुрдд рд╕ाрд░ी рдЪोрд░ी рдкрдХреЬрдиी рднी рдкреЬी рдеी। рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рд░िрд▓ीрдл-рд╡рд░्рдХ рдХा рдХाрдо рджेрдЦрдиा рдкреЬा рдеा। рд░िрд▓ीрдл рд╡рд░्рдХ рдХा рдЪрд▓ाрди -рдмिрд▓ рдЖрдпा рд╣ै , рдЙрд╕ рдкрд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рдХ्рд░рдордЪाрд░ी рдХा рд╕िрдЧ्рдиेрдЪрд░ рд╣ै , рдоैं рднी рд╕िрдЧ्рдиेрдЪрд░ рдХрд░рддा рд╣ूँ , рдмिрд▓ рднुрдЧрддाрди рдХрд░ рджिрдпा рд╣ूँ। рдмिрд▓ рдЖрддा рдЧрдпा рдкेрдоेрди्рдЯ рднी рд╣ोрддा рдЧрдпा। рдПрдХ рдмाрд░ рдорди рдоें рдЖрдпा рдЪेрдХ рдХрд░рдХे  рджेрдЦा рдЬाрдпे рдмिрд▓ рднुрдЧрддाрди рд╕рд╣ी рд╣ुрдЖ рдпा рдирд╣ीं ? рдоिрдЯ्рдЯी рдХाрдЯрдиे рдХा рдХाрдо рд╣ो рд░рд╣ा рдеा , рдмрд╣ुрдд рд╕े рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рдордЬрджूрд░ рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рдоेрдЯ рдХो рдЬाрдХрд░ рдмोрд▓ा рддुрдо рдЬрд░ा рдЕрдкрдиा attendence рд░рдЬिрд╕्рдЯрд░ рджिрдЦрд▓ाрдУ рддो। рд╣ाрдЬрд░ी рдмрд╣ी рдоें 30 рдЬрди рдХा рд╕िрдЧ्рдиेрдЪрд░ рд╣ै -рдХाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं 10-12  рдЬрди। рдРрд╕े рдХрдИ рдХेрд╕ рджेрдЦे। рд╕рд░рдХाрд░ी рд░ुрдкрдпा рдХा рдУрд╡рд░ рдкेрдоेрди्рдЯ 3 -4 рд╡рд░्рд╖ों рд╕े рдЪрд▓ рд░рд╣ा рдеा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдПрдХ рд╕рдм-рдбिрд╡ीрдЬрди рдПрдХ рд╡िрднाрдЧ рдХा рдЗंрдЪाрд░्рдЬ рд╣ोрдХрд░ рдЧрдпा рд╣ूँ। рд╣ेрдбрдХ्рд▓рд░्рдХ рдиे рдЖрдХрд░ рдХрд╣ा рдоैंрдиे рдЗрд╕ рдмिрд▓ рдкрд░ рд╕िрдЧ्рдиेрдЪрд░ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै рдЖрдк рднी рдХрдЬिрдпे -рдХ्рдпा рд╣ै ? рдпрд╣ рдЯ्рд░ांрд╕рдкोрд░्рдЯ рдХा рдмिрд▓ рд╣ै। рдЪाрд╡рд▓-рдЧेंрд╣ूं рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЙрд╕рдХा рдЯ्рд░рдХ рдХा рдмिрд▓ рдкेрдоेंрдЯ рд╣ै। рдоैंрдиे рдкूрдЫा рдЬрд░ा рд╕рд░рдХाрд░ी рдСрд░्рдбрд░ рджिрдЦाрд▓िрдпे рдХि рдЙрд╕ рдкрд░ рдХ्рдпा рд▓िрдЦा рд╣ै ? рдХिрддрдиा рдЯ्рд░рдХ рдХा рдСрд░्рдбрд░ рд╣ै ? рдЖрдк рдЧौрд░рдоेंрдЯ рдСрдбрд░्рд░ рджेрдЦ рдХрд░ рдХ्рдпा рдХीрдЬिрдпेрдЧा ? рдЖрдк рдЕрднी рдирдпा -рдирдпा рдЖрдпे рд╣ैं рдХ्рдпा ? рд╣ाँ , рдпрд╣ाँ рдирдпा рд╣ूँ , рдоेрд░ी рдЙрдо्рд░ рднी рдХрдо рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ी рдоेрд░ा рдХाрдо рд╣ै। рддрдм рдЕрди्рдд рдоें рдСрд░्рдбрд░ рдлाрдЗрд▓ рджिрдпा। рдЙрд╕рдоे рджेрдЦा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдмिрд▓ рдоें рдЬाрдирдмूрдЭрдХрд░ рдЬिрддрдиा рд░ुрдкрдпा рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП рдеा, рдЙрд╕рд╕े рдЬ्рдпाрджा рд░ुрдкрдпा рдкेрдоेंрдЯ рдХिрдпा рд╣ै। рдЧрдд рддीрди рд╡рд░्рд╖ рдоें рдХिрддрдиा рдкेрдоेंрдЯ рд╣ुрдЖ рд╣ै рджिрдЦाрдУ। рд╕рднी рдмिрд▓ рдлाрд▓्рд╕ рдмिрд▓ рдеे। рд╕рд░рдХाрд░ी рдЖрджेрд╢ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд░ुрдкрдпा рдХा рдкेрдоेंрдЯ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рддीрди рд╕ाрд▓ рдХे рдкेрдоेंрдЯ рдХा рд▓िрд╕्рдЯ рдмрдиाрдпा।

           рдЗрди рд╕рдм рдХाрд░्рдпों рдХो рдХрд░рдиे рдоें рдХ्рдпा рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдкрд░ рдХोрдИ рдЪрд░्рдЪा рд╣ुрдИ рдХ्рдпा ? рдоेрд░ी рд╕рдордЭ рд╕े рдХेрд╡рд▓ рд╣рдо рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो рд╣ी рд╕ुрди рд░рд╣े рд╣ैं । рдпрд╣ рдпрджि рдирд╣ीं рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै, рддो рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж -рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХрд░рдиे рдХा рдХुрдЫ рдлाрдпрджा рдирд╣ीं рд╣ै। рдоैंрдиे рдРрд╕े рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ोрдЧों рдХो рджेрдЦा рд╣ै рдЬो рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж -рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдХрд░рддे рд╣ैं , рд░ाрдордХृрд╖्рдг-рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд░рддे рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рдмрд╣ुрдд рдЕрдзрд░्рдо рдХा рдХाрдо рднी рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЬो рдХाрдо рдХрд░рддे рд╣ैं , рдЙрд╕рдоें рд╣рдоाрд░ा рднीрддрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ , рдорди рдФрд░ рдоुрдЦ рдоें рдмрд╣ुрдд рдмाрд░ рдЖрдХाрд╢ рдФрд░ рдкाрддाрд▓ рдЬिрддрдиा рдмрд╣ुрдд рдЕрди्рддрд░ рд░рд╣рддा рд╣ै। sdo рдХो рд▓िрд╕्рдЯ рджे рджिрдпा рдХि рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдкेрдоेंрдЯ рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЙрд╕ рджिрди рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдЙрдирд╕े рдоिрд▓ा рдеा , рдоेрд░ा рдСрдлिрд╕ рдЕрди्рдп рдЬрдЧрд╣ рдеा। рдкрд╣рд▓े рдХрднी рднेंрдЯ рднी рдирд╣ीं рдеा। рд░िрдкोрд░्рдЯ рджेрдЦрдХрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоुрдЭे рдмुрд▓рд╡ाрдпा। рдЖрдк рдпрд╣ाँ рдХрдм рдЬ्рд╡ाрдЗрди рдХिрдпे ? рдПрдХ рд╣рдл्рддा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдоैंрдиे рд░िрдкोрд░्рдЯ рдоें рд╕рдм рдХुрдЫ рд▓िрдЦ рджिрдпा рд╣ै , рддीрди рд╡рд░्рд╖ рд╕े рдУрд╡рд░ рдкेрдоेंрдЯ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рд╡े рдмोрд▓े рдХि рддрдм рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдХ्рдпा рдРрдХ्рд╢рди рд▓ेрдиे рдХी рдЕрдиुрд╢ंрд╖ा рдЖрдк рдХрд░рддे рд╣ैं ? рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХो рддो рдЪाрд░्рдЯрд░्рдб рдЕрдХाрдЙंрдЯ рдоें рдкрд╣рд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдпрд╣ी рджी рдЬाрддी рд╣ै рдХि рд╕рд░рдХाрд░ी рдкैрд╕े рдХो рдЕрдкрдиा рдзрди рд╕рдордЭрдХрд░ рд╣िрд╕ाрдм рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП। рддो рдпрджि рдоेрд░े рдкैрд╕े рдХो рдХोрдИ рдирд╖्рдЯ рдХрд░े рддो , рдЙрд╕рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░рдиा рдоेрд░े рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрдЧा। рдоेрд░ा рдХрд░्рддрд╡्рдп рддो рд╡рд╣ी рд╣ै। рд╕рд░рдХाрд░ी рдкैрд╕ा рдирд╖्рдЯ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै , рдоैं рдЗрд╕рдХो рджेрдЦ рдЪूрдХा рд╣ूँ। рдоैं рдХैрд╕े рдХрд╣ूं рдХि рд╕рдм рдаीрдХ рдЪрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै। рддो рдЕрдм рдЖрдк рдХ्рдпा рдХрд░рдиा рдЪाрд╣ेंрдЧे ? рдПрдХ рджрдо рд╕ीрдзी рдмाрдд рд╣ै -рд▓िрд╕्рдЯ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкाрд░्рдЯी рдХो рдЪिрдЯ्рдаी рджूंрдЧा рдХी рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмिрд▓ рдоें рдЗрддрдиा рдПрдХ्рд╕ेрд╕ рдЕрдоाрдЙंрдЯ рдХा рдкेрдоेंрдЯ рд╣ुрдЖ рд╣ै , рдЯ्рд░ेрдЬрд░ी рдоें рдЬрдоाрдХрд░ рдХे рдЙрд╕рдХा рд░рд╢ीрдж рдСрдлिрд╕ рдоें рджो। рддो рд╣ो рдЧрдпा ! рд╕ाрд░ा рдкेрдоेंрдЯ рд╡ाрдкрд╕ рдЖ рдЧрдпा। 

         рддुрдорд▓ोрдЧ рдЬрд╣ाँ рд╕े рдЖрдпे рд╣ो , рдпा рдмрд╣ुрдд рд╕े рдЧाँрд╡ рдоें рдкैрджрд▓ рдЬाрдиा рдкреЬрддा рд╣ै। рдиाрдо рдирд╣ीं рд▓ूंрдЧा , рдЕрднी рд░ोрдб рдмрди рдЧрдпा рд╣ै , рдмрд╕ -рдоोрдЯрд░ рдЪрд▓рддा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ рдЪрд▓ंрдд рдоाрд░्рдЯिрди рд░ेрд▓ рд╕े рдЙрддрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдкैрджрд▓ рдЪрд▓ рд░рд╣ा рдеा। рдЬाрддे рдЬाрддे рдирджी рдкреЬрддी рдеी ,  рдиाрд▓ा рдХो рдкाрд░ рдХрд░рдиा рдкреЬрддा рдеा। рдкрд╣рд▓े рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд░ाрд╕्рддा рдирд╣ीं рдеा। рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ рдПрдХ рдРрд╕ा рдиाрд▓ा рдеा - рддुрдо рд▓ोрдЧों рд╕े рдЧрдк рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ। рдиाрд▓ा рдкрд░ рдЬाрд▓ рдмंрдзा рд╣ुрдЖ рдеा, рджो рдмांрд╕ рд╕े рд░ाрд╕्рддा рд░ोрдХा рд╣ुрдЖ рдеा। рдоैं рдкैंрдЯ рдкрд╣рдиा рдеा рдЬाрдКंрдЧा рдХैрд╕े ? рдПрдХ рдЫोрдЯी рд╕ी рд▓реЬрдХी рдоुрдЭрдХो рдЪрд▓рддे рджेрдЦрдХрд░ рд╣ंрд╕ рд░рд╣ी рдеी। рдоैं 41 рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдиौрдХрд░ी рдХिрдпा рд╣ूँ। рд▓ेрдХिрди рдПрдХрджрдо рдиिрд╖्рдаाрдкूрд░्рд╡рдХ рдХिрдпा рд╣ूँ। резрен рд╕ाрд▓ рем рдорд╣ीрдиा рдлिрд╢рд░ी рдоें рдХाрдо рдХिрдпा рд╣ूँ।  рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдоें рекрез рд╡рд░्рд╖ рд╕े рд╣ूँ। рдоैंрдиे рджेрдЦा рд╣ै рдИрдоाрдирджाрд░ी рдХा рдоूрд▓्рдп рдХ्рдпा рд╣ै ? рдПрдХ рдмाрд░ рдоेрд░ी рдиौрдХрд░ी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдеी , рдПрдХ рдСрдлिрд╕рд░ рдиे рдмुрд▓ाрдпा , рд▓ोрдЧ рд╕ोрдЪे рдЖрдЬ рддो рдпे рдЧрдпा। рдХрдорд░े рдоें рдЧрдпा , рддो рдмोрд▓े рдоैंрдиे рд╕ुрдиा рд╣ै рдХि рдЖрдк рдСрдлिрд╕ рдоें рдХुрдЫ рдХाрдо рдирд╣ीं рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЬो рднी рдХाрдо рдоिрд▓рддा рд╣ै рдоैं рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдмाрдж рдоें рдиिрдпрдо рдХрд░ рджिрдП рдХि рдЬिрддрдиे рдлाрдЗрд▓ рдкрд░ рдЙрдирдХो рд╕िрдЧ्рдиेрдЪрд░ рдХрд░рдиा рдкреЬрддा рд╣ै рд╕рдм рдлाрдЗрд▓ рдкрд╣рд▓े рдоेрд░े рдЯेрдмрд▓ рдкрд░ рдЖрдПрдЧा।

          рдЙрд╕ рд╕рдордп рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рдХाрдо рдХрд░рддे рдХрд░рддे рд╢ाрдо рдХा рем рдмрдЬ рдЧрдпा рдеा। рдоेрд░े рдХрдорд░े рдоें рд▓ाрдИрдЯ рдЬрд▓ рд░рд╣ा рдеा , рдоैं рдЕрдкрдиे рдХाрдо рдоें рд╡्рдпрд╕्рдд рдеा।  рд╣рдаाрдд рдмिрдЬрд▓ी рдСреЮ рд╣ो рдЧрдпा। рдоैंрдиे рдкूрдЫा рдХौрди рд╣ै рднाрдИ рд▓ाрдЗрди рдХрд╣े рдХाрдЯ рджिрдпा। рджेрдЦрддा рд╣ूँ рдбिрд░ेрдХ्рдЯрд░ рд╣ैं।  рдЙрдирдХा рдХрдорд░ा рдаीрдХ рдоेрд░े рд╕ाрдордиे рдеा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджेрдЦा рдХि рдмрд▓्рдм рдЬрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै рддो рдХाрдЯ рджिрдпा. рдоैंрдиे рд╕ोрдЪा рдЪрдкрд░ाрд╕ी рдХрдЯा рд╣ोрдЧा। рд╡े рджेрдЦ рдХрд░ рдмोрд▓े рдЖрдк рдмैрдаे рд╣ैं , рдЙрдаिрдпे рдЖрдкрдХो рдЬрд╣ाँ рдЬाрдиा рд╣ै рдоैं рдЫोреЬ рджूंрдЧा। рд▓िрдл्рдЯ рд╕े рдиिрдЪे рдЙрддрд░рдХрд░ рдкूрдЫा рдЖрдк рдЕрднी рдХрд╣ाँ рдЬाрдпेंрдЧे ? рдоैं рдмोрд▓ै рдЗрди्рдЯрд▓ी рдЬाрдКंрдЧा , рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЗंрдЯрд▓ी рдоें рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рдСрдлिрд╕ рд╣ुрдЖ рдеा।  рдк्рд░рддिрджिрди рдЖрдк рдоेрд░े рд╕ाрде рдоेрд░े рдЧाреЬी рдоें рдЬाрдпेंрдЧे। рдИрдоाрдирджाрд░ी рдХा рдоूрд▓्рдп рд╣ै ! 

         рдХ्рдпों рдмोрд▓рддा рд╣ूँ ? рдХ्рдпोंрдХि рдХрд░рдХे рджेрдЦा рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ рдХिрддाрдм рд╕े рдирд╣ीं рдХрд╣ рд░рд╣ा рд╣ूँ। рдХрд░рдиे рд╕े рдлрд▓ рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдИрдоाрдирджाрд░ी рдХा рдоूрд▓्рдп рд╣ै। рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХा рдоूрд▓्рдп рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХैрдо्рдкрд░ рдХो рдХрд╣рддा рд╣ूँ, рдЬो рд╡िрд╢ेрд╖ рдХрд░ рд╕ीрдЦрдиे рдЖрдпे рд╣ैं рдИрдоाрдирджाрд░ рд╣ोрдиा , рдкрд░िрд╢्рд░рдоी рд╣ोрдиा , рдЬो рдХрд░рдиा рдЬрд░ुрд░ी рд╣ो рд╡ो рдХрд░рдиा। рдПрд╡ं рдмेрдИрдоाрдиी -рдн्рд░рд╖рдЪाрд░ рдХो рдХрднी рдк्рд░рд╢्рд░рдп рдордд рджेрдиा। рдЦुрдж рдордд рдХрд░рдиा рди рдХिрд╕ी рдХो рдХрд░рдиे рджेрдиा। рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╣рд▓्рд▓ा -рд╣ंрдЧाрдоा рдХрд░рдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдирд╣ीं рд╣ै। 

            рдХ्рдпों рдмोрд▓рддा рд╣ूँ ? рдХ्рдпोंрдХि рдХрд░рдХे рджेрдЦा рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ рдХिрддाрдм рд╕े рдирд╣ीं рдХрд╣ рд░рд╣ा рд╣ूँ। рдХрд░рдиे рд╕े рдлрд▓ рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдИрдоाрдирджाрд░ी рдХा рдоूрд▓्рдп рд╣ै। рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХा рдоूрд▓्рдп рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХैрдо्рдкрд░ рдХो рдХрд╣рддा рд╣ूँ, рдЬो рд╡िрд╢ेрд╖ рдХрд░ рд╕ीрдЦрдиे рдЖрдпे рд╣ैं рдИрдоाрдирджाрд░ рд╣ोрдиा , рдкрд░िрд╢्рд░рдоी рд╣ोрдиा , рдЬो рдХрд░рдиा рдЬрд░ुрд░ी рд╣ो рд╡ो рдХрд░рдиा। рдПрд╡ं рдмेрдИрдоाрдиी -рдн्рд░рд╖рдЪाрд░ рдХो рдХрднी рдк्рд░рд╢्рд░рдп рдордд рджेрдиा। рдЦुрдж рдордд рдХрд░рдиा рди рдХिрд╕ी рдХो рдХрд░рдиे рджेрдиा। рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╣рд▓्рд▓ा -рд╣ंрдЧाрдоा рдХрд░рдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдирд╣ीं рд╣ै। 

    рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдЗрд╕ рдзрд░्рдо-рдоाрд░्рдЧ рдоें рдХ्рд░рдорд╢ः рдЙрдкрд░ рдЙрдарддा рд░рд╣рддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХा рдЖрдЪрд░рдг ( рдЪрд░िрдд्рд░ ) рдмिрд▓рдХुрд▓ рдЕрди्рдп рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдХ्рдпोंрдХि рдзрд░्рдо рдЖрдЪрд░рдг рдоें рд▓ाрдиे рдХी рдЪीрдЬ  рд╣ै, рдЙрд╕рдХो рдпрджि рдЬीрд╡рди  рдоें рдирд╣ीं рдЙрддाрд░ा рдЧрдпा рддो рд╡ैрд╕े  рд╢ुрд╖्рдХ рдЬ्рдЮाрди рдХा рдХोрдИ рдоोрд▓ рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै " рдзрд░्рдоं рдЪрд░ " - рдзрд░्рдо рдХो рдЖрдЪрд░рдг рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░ो। рдзрд░्рдо рдХे рдмाрд░े рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि  -- "рд╡्рдпрд╡рд╣ृрдпрдоाрдиः",  "рдЕрдиुрд╖्рдаीрдпрдоाрдиः।" рдЕрд░्рдеाрдд рдзрд░्рдо рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХी рд╡рд╕्рддु рд╣ै, рдзрд░्рдо рддो рдЖрдЪрд░рдг рдоें  рдЙрддाрд░рдиे  рдХी рдЪीрдЬ рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рддुрдо рд╕рднी рдкрд╡िрдд्рд░ рдЬीрд╡рди рд╡्рдпрддीрдд рдХрд░рдиा, рдФрд░ рдаाрдХुрд░ , рдоाँ, рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी - рдЬो рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдкрд╡िрдд्рд░ рдЬीрд╡рди рдпाрдкрди рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рдеे,рдЕрддрдПрд╡ рдЙрдирдХो рднрдЧрд╡ाрди рдХрд╣ा рдЬाрдП рдпा рдирд╣ीं -рдоैं рдирд╣ीं рдЬाрдирддा। рдХिрди्рддु рдЗрддрдиा рдЬाрдирддा рд╣ूँ рдХि рдордиुрд╖्рдп рд╢рд░ीрд░ рдХे рдЖрд▓ाрд╡ा рдФрд░ рдХрд╣ीं рднрдЧрд╡ाрди рдХा рдЖрд╡िрд░्рднाрд╡ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै।

      рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХा рдпрд╣ рдкрд░рдо् рд╕ौрднाрдЧ्рдп рд╣ै рдХि рд╣рдо рдЗрди рддीрдиों рдкрд░ рд╢्рд░рдж्рдзा рд░рдЦрддे рд╣ैं। рдФрд░ рдеोреЬी рд╢्рд░рдж्рдзा рдХрд░ें рддो - рдЙрдирдХे рдЖрджрд░्рд╢ , рдЙрдирдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдпрджि рдзाрд░рдг рдХрд░ рд▓ेрддे рд╣ैं рддो рд╣рдорд▓ोрдЧों рдХा рдЬीрд╡рди рд╕ुंрджрд░ рд╣ोрдЧा। рддрдм рдЕрдиेрдХ рд▓ोрдЧों рдХा рдЬीрд╡рди рднी рд╕ुंрджрд░ рдмрдиेрдЧा। рджेрд╢ рдХी рдЬो рд╡рд░्рддрдоाрди рд╣ाрд▓рдд рд╣ै рдЙрд╕рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдЖрдПрдЧा। рдЙрд╕рдХे рдмिрдиा рдХोрдИ рдмрджрд▓ рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा। рдЬो рдХैрдо्рдкрд░ рднाрдИ рд╕ीрдЦрдиे рдЖрдпे рд╣ैं -рддुрдорд╕े рдХрд╣рддा рд╣ूँ , рддुрдорд▓ोрдЧ рдЗрд╕ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ो।  рддाрдХि рдЬो рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╣рдорд▓ोрдЧ рдкाрддे рд╣ैं , рдмाрд░-рдмाрд░ рдкाрдПंрдЧे , рдкुрд╕्рддрдХें рд╣ैं - рдЙрдирдХो рдкреЭो , рд╡्рдпाрдпाрдо рдХрд░ो , рдордиःрд╕ंрдпोрдЧ рдХрд░ो। рдаाрдХुрд░-рдоाँ -рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХा рдЬीрд╡рди рдкреЭो। рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ी рд╕ंрд╕ाрд░ -рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ैं , рддुрдорд▓ोрдЧों рдХा рднी рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╣ै , рдЕрд░्рде рдЙрдкाрд░्рдЬрди рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рд╣рдорд▓ोрдЧ рдЕрд╡рд╢्рдп рдХрд░ेंрдЧे। рд▓ेрдХिрди рдкрд╡िрдд्рд░рддा рд╕े рдзрди рдЕрд░्рдЬिрдд рдХрд░ेंрдЧे।  рдЬीрд╡рди рдзाрд░рдг рдХрд░ो рд▓ेрдХिрди рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЬीрд╡рди рдЕрдкрдиे рд▓िрдП рдирд╣ीं рд╣ो , рджूрд╕рд░ों рдХे рд▓िрдП рд╣ो , рд╕рдоाрдЬ рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рд╣ो। рднाрд░рддрдоाрддा рдХी рд╕ेрд╡ा рдХे рд▓िрдП рд╣ो। рдпрд╣ рд╕ंрдХрд▓्рдк рддुрдорд▓ोрдЧ рд▓ो।  рдпрд╣ाँ рд╕े 'рд╡िрджाрдп' рд▓ेрдиे рдХे рдмाрдж- Take responsibility рд╡िрд╢ेрд╖ рдЙрдд्рддрджाрдпिрдд्рд╡ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ो

=======

  










 


     





 

 

 




 

 



    

    





 


 






  


рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं: