рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд :
(рдЦ)
рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж рез
*рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рддрдеा рдирд░ेрди्рдж्рд░ (рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж)*
(рдЕрдорд░ीрдХा рдФрд░ рдпूрд░ोрдк рдоें рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж)
Vivekananda in America and in Europe
(рез)
⚜️ЁЯФ▒рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХी рд╢्рд░ेрд╖्рдарддा ⚜️ЁЯФ▒
Great qualities of Narendra – ‘a prince among men’
рдЖрдЬ рд░рдердпाрдд्рд░ा рдХा рджूрд╕рд░ा рджिрди рд╣ै, резреореорел рдИ., рдЖрд╖ाрдв़ рд╕ंрдХ्рд░ाрди्рддि । рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдк्рд░ाрддःрдХाрд▓ рдмрд▓рд░ाрдо рдХे рдШрд░ рдоें рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХी рдорд╣ाрдирддा рдмрддрд▓ा рд░рд╣े рд╣ैं –
It is the day following the Rathayatra, 1885, Sankranti of the month of Ashada. This morning Bhagavan Sri Ramakrishna is sitting with the devotees in Balaram’s house talking about Narendra’s (Swami Vivekananda’s) great qualities.
"рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХрддा рдоें рдмрд╣ुрдд рдКँрдЪा рд╣ै, рдиिрд░ाрдХाрд░ рдХा рдШрд░ рд╣ै, рдЙрд╕рдоें рдкुрд░ुрд╖ рдХी рд╕рдд्рддा рд╣ै । рдЗрддрдиे рднрдХ्рдд рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं, рдкрд░ рдЙрдирдоें рдЙрд╕рдХी рддрд░рд╣ рдПрдХ рднी рдирд╣ीं ।
“Narendra belongs to a very high plane – the realm of the Absolute. He has a manly nature. Many devotees come here, but none can equal him.
"рдХрднी рдХрднी рдоैं рдмैрдаा-рдмैрдаा рд╣िрд╕ाрдм рдХрд░рддा рд╣ूँ рддो рджेрдЦрддा рд╣ूँ рдХि рдкрдж्рдоों рдоें рдХोрдИ рджрд╢рджрд▓ рд╣ै рддो рдХोрдИ рд╖ोрдб़рд╢рджрд▓ рдФрд░ рдХोрдИ рд╢рддрджрд▓, рдкрд░рди्рддु рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╕рд╣рд╕्рд░рджрд▓ рд╣ै ।
“Now and then I sit down and consider the devotees. They are like lotuses: some with ten petals, others with sixteen petals and some others with a hundred petals. But among lotuses Narendra is a thousand-petalled lotus.
"рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧ рдШрдб़ा, рд▓ोрдЯा рдпे рд╕рдм рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдПрдХ рдмрдб़ा рдордЯрдХा рд╣ै ।
“The others may be a brass pot or a jug – but Narendra is a barrel.
"рддाрд▓ाрдмों рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╕рд░ोрд╡рд░ рд╣ै ।
“Compared to ponds and tanks, Narendra is a big lake like the Haldarpukur.
"рдордЫрд▓िрдпों рдоें рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд▓ाрд▓ рдЖँрдЦрд╡ाрд▓ा рд░ोрд╣िрдд рдордЫрд▓ी рд╣ै, рдмाрдХी рд╕рдм рдЫोрдЯी-рдоोрдЯी рдордЫрд▓िрдпाँ рд╣ैं ।
“Among fish, he is a big red-eyed carp. Others are different kinds of small fish – minnows and other small fish.1
"рд╡рд╣ рдмрдб़ा рдкाрдд्рд░ рд╣ै - рдЙрд╕рдоें рдЕрдирдХे рдЪीрдЬें рд╕рдоा рдЬाрддी рд╣ै । рд╡рд╣ рдмрдб़ा рд╕ूрд░ाрдЦрд╡ाрд▓ा рдмाँрд╕ рд╣ै ।
“He is a very large container – he can hold many things. He is a bamboo with a big space inside.
"рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХिрд╕ी рдХे рд╡рд╢ीрднूрдд рдирд╣ीं рд╣ै । рд╡рд╣ рдЖрд╕рдХ्рддि, рдЗрди्рдж्рд░िрдпрд╕ुрдЦ рдХे рд╡рд╢ рдоें рдирд╣ीं рд╣ै । рд╡рд╣ рдирд░ рдХрдмूрддрд░ рд╣ै । рдирд░ рдХрдмूрддрд░ рдХी рдЪोंрдЪ рдкрдХрдб़рдиे рдкрд░ рд╡рд╣ рдЪोंрдЪ рдХो рдЦींрдЪрдХрд░ рдЫुрдб़ा рд▓ेрддा рд╣ै । рдкрд░ рд╕्рдд्рд░ी рдХрдмूрддрд░ рдЪुрдк рд╣ोрдХрд░ рдмैрдаी рд░рд╣рддी рд╣ै।"
“Narendra is not under the control of anything. He is above attachment and sense enjoyments. He is a male pigeon. If you hold a male pigeon’s beak, it will pull it back – a female pigeon doesn’t resist.”
рдкрд╣рд▓े рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдкрд╣рдЪाрдиो - рдЬрдм рддुрдо्рд╣ें рдЖрдЬ्рдЮा рдоिрд▓े рддो рддुрдо рдЙрдкрджेрд╢ рджे рд╕рдХрддे рд╣ो
First realize God –
when you receive the commandment
you may preach !
рддीрди рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े (резреореореи рдИ. рдоें) рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЕрдкрдиे рдПрдХ рдм्рд░ाрд╣्рдо рдоिрдд्рд░ рдХे рд╕ाрде рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рдЖрдпे рдеे । рд░ाрдд рдХो рд╡े рд╡рд╣ीं рд░рд╣े рдеे । рд╕рдмेрд░ा рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдХрд╣ा рдеा, "рдЬाрдУ, рдкंрдЪрд╡рдЯी рдоें рдз्рдпाрди рдХрд░ो ।" рдеोрдб़ी рджेрд░ рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдЬाрдХрд░ рджेрдЦा рдеा, рд╡े рдоिрдд्рд░ों рдХे рд╕ाрде рдкंрдЪрд╡рдЯी рдХे рдиीрдЪे рдз्рдпाрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рдз्рдпाрди рдХे рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдЙрдирд╕े рдХрд╣ा рдеा, "рджेрдЦो, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рд╣ी рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै ।
Three years ago, in 1882, Narendra came to visit Sri Ramakrishna at Dakshineswar with a couple of Brahmo friends. He stayed there for the night. At dawn, Thakur said, “Go and meditate in the Panchavati.” A short time later, Thakur went there and saw that Narendra was meditating with his friends at the foot of the Panchavati. When the meditation was over, Thakur said to him, “Look, the aim of life is to realize God. You should meditate and think on Him privately in a solitary spot and with a yearning heart. And you should pray and weep, saying, ‘Lord, reveal Thyself to me!’”
рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдПрдХाрди्рдд рдоें рдЧुрдк्рдд рд░ूрдк рд╕े рдЙрдирдХा рдз्рдпाрди-рдЪिрди्рддрди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рд░ो-рд░ोрдХрд░ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП, 'рдк्рд░рднो, рдоुрдЭे рджрд░्рд╢рди рджो ।' " рдм्рд░ाрд╣्рдо-рд╕рдоाрдЬ рддрдеा рджूрд╕рд░े рдзрд░्рдорд╡ाрд▓ों рдХे рд▓ोрдХрд╣िрддрдХрд░ рдХрд░्рдо рддрдеा рд╕्рдд्рд░ी-рд╢िрдХ्рд╖ा, рд╕्рдХूрд▓ों рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдПрд╡ं рднाрд╖рдг рдЖрджि рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдеा, "рдкрд╣рд▓े рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░ो । рдиिрд░ाрдХाрд░ рд╕ाрдХाрд░ рджोрдиों рдХा рд╣ी рджрд░्рд╢рди । рдЬो рд╡ाрдгी-рдорди рд╕े рдкрд░े рд╣ैं, рд╡े рд╣ी рднрдХ्рдд рдХे рд▓िрдП рджेрд╣рдзाрд░рдг рдХрд░рдХे рджрд░्рд╢рди рджेрддे рд╣ैं рдФрд░ рдмाрдд рдХрд░рддे рд╣ैं । рджрд░्рд╢рди рдХे рдмाрдж, рдЙрдирдХा рдиिрд░्рджेрд╢ рд▓ेрдХрд░ рд▓ोрдХрд╣िрддрдХрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиे рдЪाрд╣िрдП । рдПрдХ рдЧाрдиे рдоें рд╣ै - 'рдорди्рджिрд░ рдоें рджेрд╡рддा рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рддो рд╣ुрдИ рдирд╣ीं, рдФрд░ рдкोрджो(рдмुрдж्рдз) рдХेрд╡рд▓ рд╢ंрдЦ рдмрдЬा рд░рд╣ा рд╣ै, рдоाрдиो рдЖрд░рддी рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ो । рдЗрд╕рд▓िрдП рдХोрдИ рдХोрдИ рдЙрд╕े рдзिрдХ्рдХाрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं - рдЕрд░े рдкोрджो, рддेрд░े рдорди्рджिрд░ рдоें рдоाрдзрд╡ рддो рд╣ै рдирд╣ीं рдФрд░ рддूрдиे рдЦाрд▓ी рд╢ंрдЦ рдмрдЬा-рдмрдЬाрдХрд░ рдЗрддрдиा рдвोंрдЧ рд░рдЪ рд░рдЦा рд╣ै ! рдЙрд╕рдоें рддो рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдЪрдордЧीрджрдб़ рд░ाрддрджिрди рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं ।'
About the welfare work of the Brahmo Samaj and other religious sects – like the education of women, establishing schools and lecturing – hesaid, “First realize God, both the formless God and God with form. He who is beyond speech and mind assumes a form for the sake of devotees – appears and talks to them. After attaining His vision and getting His commandment, then one should take to humanitarian work. It is said in a song: No deity has been installed in the temple, yet Podo blows a conchshell as if arati is being performed. So somebody scolds him, saying:
"рдпрджि рд╣ृрджрдпрд░ूрдкी рдорди्рджिрд░ рдоें рдоाрдзрд╡ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ो, рдпрджि рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ो рддो рдХेрд╡рд▓ рднों-рднों рдХрд░рдХे рд╢ंрдЦ рдмрдЬाрдиे рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рдкрд╣рд▓े рдЪिрдд्рдд рдХो рд╢ुрдж्рдз рдХрд░ो । рдорди (рдЕрд╣ं) рд╢ुрдж्рдз рд╣ोрдиे рдкрд░ (рджाрд╕ोрд╜рд╣ं -рд╣ोрдиेрдкрд░) рднрдЧрд╡ाрди рдкрд╡िрдд्рд░ рдЖрд╕рди рдкрд░ рдЖрдХрд░ рдмैрдаेंрдЧे । рдЪрдордЧीрджрдб़ рдХी рд╡िрд╖्рдаा рд░рд╣рдиे рдкрд░ рдоाрдзрд╡ рдХो рд▓ाрдпा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा। рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдЪрдордЧीрджрдб़ рдЕрд░्рдеाрдд् рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдЗрди्рдж्рд░िрдпाँ ।
O Podo, Madhava has not been installed in your temple. You have unnecessarily created confusion by blowing the conch. Eleven bats live here day and night. “If you wish to install Madhava in the temple of your heart, if you wish to realize God, what is the use of only blowing the conch shell? Purify your heart first. When the heart is purified [рдХрдЪ्рдЪा рдоैं-(рдЕрд╣ं) рдХे рдкрдХ्рдХा рдоैं (рджाрд╕ोрд╜рд╣ं рдмрди рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж), the Lord will come and sit upon the pure seat. When there are bat droppings, Madhava cannot be brought here. The eleven bats are the eleven sense organs.
"рдкрд╣рд▓े рдбुрдмрдХी рд▓рдЧाрдУ । рдбूрдмрдХрд░ рд░рдд्рди рдЙрдаाрдУ, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рджूрд╕рд░ा рдХाрдо । рдкрд╣рд▓े рдоाрдзрд╡ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрд░ो, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЪाрд╣ो рддो рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрди рджेрдиा ।
“First dive deep. Dive and pick up the jewels. Other work will come later. First install Madhava. Then if you feel like it, you can deliver lectures.
"рдХोрдИ рдбुрдмрдХी рд▓рдЧाрдиा рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддा । рд╕ाрдзрди рдирд╣ीं, рднрдЬрди рдирд╣ीं, рд╡िрд╡ेрдХ-рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдирд╣ीं, рджो-рдЪाрд░ рдмाрддें рд╕ीрдЦ рд▓ीं, рдмрд╕ рд▓рдЧे 'рд▓ेрдХ्рдЪрд░' рджेрдиे !
“Nobody likes to dive. No one practices spiritual disciplines – devotion is missing, discrimination and non-attachment are absent. After learning a few words, people start lecturing.
" рд▓ोрдЧों рдХो рд╕िрдЦाрдиा рдХрдаिрди рдХाрдо рд╣ै । рднрдЧрд╡ाрди рдХे рджрд░्рд╢рди рдХे рдмाрдж рдпрджि рдХिрд╕ी рдХो рдЙрдирдХा рдЖрджेрд╢ -рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो, рддो рд╡рд╣ рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рджे рд╕рдХрддा рд╣ै ।"
“It’s difficult to teach people. If someone receives His command after realizing God, only then can he instruct.”
*рдзрди्рдп рд╣ै рд╡рд╣ рдЧुрд░ुрднрдХ्рддि*
резреореорек рдИ. рдХी рд░рдердпाрдд्рд░ा рдХे рджिрди рдХрд▓рдХрдд्рддे рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХे рд╕ाрде рдкрдг्рдбिрдд рд╢рд╢рдзрд░ рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ुрдЖ । рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдеे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдкрдг्рдбिрддрдЬी рд╕े рдХрд╣ा, "рддुрдо рдЬрдирддा рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рднाрд╖рдг рджे рд░рд╣े рд╣ो, рд╕ो рднрд▓ी рдмाрдд рд╣ै । рдкрд░рди्рддु рднाрдИ, рднрдЧрд╡ाрди рдХे рдиिрд░्рджेрд╢ рдХे рдмिрдиा рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рд╣ोрддी । рд╣ोрдЧा рдпрд╣ рдХि рд▓ोрдЧ рджो рджिрди рддुрдо्рд╣ाрд░ा рднाрд╖рдг рд╕ुрдиेंрдЧे, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рднूрд▓ рдЬाрдпेंрдЧे ।
рд╣рд▓рджाрд░рдкुрдХुрд░ рдХे рдХिрдиाрд░े рдкрд░ рд▓ोрдЧ рд╢ौрдЪ рдХो рдЬाрддे рдеे । рд▓ोрдЧ рдЧाрд▓ी-рдЧрд▓ौрдЬ рдХрд░рддे рдеे, рдкрд░рди्рддु рдХुрдЫ рдкрд░िрдгाрдо рди рд╣ुрдЖ । рдЕрди्рдд рдоें рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЬрдм рдПрдХ рдиोрдЯिрд╕ рд▓рдЧा рджिрдпा, рддрдм рдХрд╣ीं рд▓ोрдЧों рдХा рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рд╢ौрдЪ рдЬाрдиा рдмрди्рдж рд╣ुрдЖ । рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЖрджेрд╢ рдкाрдпे рдмिрдиा рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рд╣ोрддी ।"
рдЗрд╕рд▓िрдП рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рдЧुрд░ुрджेрд╡ рдХी рдмाрдд рдХो рдоाрдирдХрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ (рдоें рдЖрд╕рдХ्рддि) рдЫोрдб़ рджिрдпा рдеा рдФрд░ рдПрдХाрди्рдд рдоें рдЧुрдк्рдд рд░ूрдк рд╕े рдмрд╣ुрдд рддрдкрд╕्рдпा рдХी рдеी । рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ीं рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕े рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдмрдирдХрд░, рдЗрд╕ рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╡्рд░рдд рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрдаिрди рдк्рд░рдЪाрд░ рдХाрд░्рдп рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдХिрдпा рдеा ।
рдХाрд╢ीрдкुрд░ рдоें рдЬिрд╕ рд╕рдордп (резреореорем рдИ.) рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд░ुрдЧ्рдг рдеे, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рдХाрдЧрдЬ рдкрд░ рд▓िрдЦा рдеा, "рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдЧा ।"
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдЕрдорд░ीрдХा рд╕े рдордж्рд░ाрд╕-рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХो рдЬो рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦा рдеा, рдЙрдирдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓िрдЦा рдеा рдХि рд╡े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рджाрд╕ рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ीं рдХे рджूрдд рдмрдирдХрд░ рд╡े рдЙрдирдХी рдоंрдЧрд▓-рд╡ाрд░्рддा рд╕рдордЧ्рд░ рдЬрдЧрдд् рдХो рд╕ुрдиा рд░рд╣े рд╣ैं –
"... рдЬिрдирдХा рд╕рди्рджेрд╢, рднाрд░рдд рддрдеा рд╕рдорд╕्рдд рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдоुрдЭ рдЬैрд╕े рдЙрдирдХे рдЕрдд्рдпрди्рдд рддुрдЪ्рдЫ рдФрд░ рдЕрдпोрдЧ्рдп рд╕ेрд╡рдХ рдХो рдоिрд▓ा рд╣ै, рдЙрдирдХे рдк्рд░рддि рдЖрдкрдХा рдЖрджрд░рднाрд╡ рд╕рдЪрдоुрдЪ рдЕрдкूрд░्рд╡ рд╣ै । рдпрд╣ рдЖрдкрдХी рдЬрди्рдордЬाрдд рдзाрд░्рдоिрдХ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдХाрд░рдг рдЖрдк рдЙрдирдоें рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╕рди्рджेрд╢ рдоें рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХрддा рдХे рдЙрд╕ рдк्рд░рдмрд▓ рддрд░ंрдЧ рдХी рдк्рд░рдердо рд╣рд▓рдЪрд▓ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬो рдиिрдХрдЯ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рд╕ाрд░े рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдкрд░ рдЕрдкрдиी рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЕрдмाрдз्рдп рд╢рдХ्рддि рдХे рд╕ाрде рдЕрд╡рд╢्рдпрдоेрд╡ рдЖрдШाрдд рдХрд░ेрдЧा ।..."
- 'рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдордж्рд░ाрд╕ рдоें рджिрдпे рдЧрдпे рддीрд╕рд░े рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрди рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдеा, -
"... рдЗрд╕ рд╕рдордп рдХेрд╡рд▓ рдЗрддрдиा рд╣ी рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ рдХि рдпрджि рдоैंрдиे рдЬीрд╡рди рднрд░ рдоें рдПрдХ рднी рд╕рдд्рдп рд╡ाрдХ्рдп рдХрд╣ा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдЙрди्рд╣ीं рдХा (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा) рд╡ाрдХ्рдп рд╣ै; рдкрд░ рдпрджि рдоैंрдиे рдРрд╕े рд╡ाрдХ्рдп рдХрд╣े рд╣ैं рдЬो рдЕрд╕рдд्рдп, рдн्рд░рдордкूрд░्рдг рдЕрдерд╡ा рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдХे рд▓िрдП рд╣िрддрдХाрд░ी рди рд╣ो рддो рд╡े рд╕рдм рдоेрд░े рд╣ी рд╡ाрдХ्рдп рд╣ैं, рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдкूрд░ा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рдоैं рд╣ी рд╣ूँ ।"
- 'рднाрд░рдд рдоें рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдХрд▓рдХрдд्рддे рдоें рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рд░ाрдзाрдХाрди्рдд рджेрд╡ рдХे рдордХाрди рдкрд░ рдЬрдм рдЙрдирдХी рдЕрдн्рдпрд░्рдердиा рд╣ुрдИ, рдЙрд╕ рд╕рдордп рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдеा рдХि 'рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХी рд╢рдХ्рддि рдЖрдЬ рдкृрде्рд╡ी рднрд░ рдоें рд╡्рдпाрдк्рдд рд╣ै । рд╣े рднाрд░рддрд╡ाрд╕िрдпों, рддुрдо рд▓ोрдЧ рдЙрдирдХा рдЪिрди्рддрди рдХрд░ो, рддрднी рд╕рдм рд╡िрд╖рдпों рдоें рдЙрди्рдирддि рдХрд░ोрдЧे ।' рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा –
"... рдпрджि рдпрд╣ рдЬाрддि рдЙрдардиा рдЪाрд╣рддी рд╣ै, рддो рдоैं рдиिрд╢्рдЪрдпрдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд╣ूँрдЧा, рдЗрд╕ рдиाрдо рд╕े рд╕рднी рдХो рдк्рд░ेрдоोрди्рдордд्рдд рд╣ो рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рд╣рдо, рддुрдо рдпा рдЪाрд╣े рдЬो рдХोрдИ рдХрд░े, рдЗрд╕рд╕े рдХुрдЫ рд╣ोрдиा рдЬाрдиा рдирд╣ीं, рддुрдо्рд╣ाрд░े рд╕ाрдордиे рдоें рдЗрд╕ рдорд╣ाрди् рдЖрджрд░्рд╢-рдкुрд░ुрд╖ рдХो рд░рдЦрддा рд╣ूँ, рд▓ो, рдЕрдм рд╡िрдЪाрд░ рдХा рднाрд░ рддुрдо рдкрд░ рд╣ै । рдЗрд╕ рдорд╣ाрди् рдЖрджрд░्рд╢-рдкुрд░ुрд╖ рдХो рд▓ेрдХрд░ рдХ्рдпा рдХрд░ोрдЧे, рдЗрд╕рдХा рдиिрд╢्рдЪрдп рддुрдо्рд╣ें рдЕрдкрдиी рдЬाрддि рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рдЕрднी рдХрд░ рдбाрд▓рдиा рдЪाрд╣िрдП । ..."
"... рдЙрдирдХे рддिрд░ोрднाрд╡ рдХे рджрд╕ рд╡рд░्рд╖ рдХे рднीрддрд░ рд╣ी рдЗрд╕ рд╢рдХ्рддि рдиे рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕ंрд╕ाрд░ рдШेрд░ рд▓िрдпा рд╣ै ...। рдоुрдЭे рджेрдЦрдХрд░ рдЙрдирдХा рд╡िрдЪाрд░ рди рдХрд░рдиा । рдоैं рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдХ्рд╖ुрдж्рд░ рдпрди्рдд्рд░ рдоाрдд्рд░ рд╣ूँ । рдЙрдирдХे рдЪрд░िрдд рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдоुрдЭे рджेрдЦрдХрд░ рди рдХрд░рдиा । рд╡े рдЗрддрдиे рдмрдб़े рдеे рдХि рдоैं, рдпा рдЙрдирдХे рд╢िрд╖्рдпों рдоें рд╕े рдХोрдИ рджूрд╕рд░ा, рд╕ैрдХрдб़ों рдЬीрд╡рдиों рддрдХ рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рддे рд░рд╣рдиे рдкрд░ рднी рдЙрдирдХे рдпрдеाрд░्рде рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХे рдПрдХ рдХрд░ोрдб़рд╡ें рдЕंрд╢ рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рднी рди рд╣ो рд╕рдХेрдЧा । ..."
-'рднाрд░рдд рдоें рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдЧुрд░ुрджेрд╡ рдХी рдмाрдд рдХрд╣рддे рдХрд╣рддे рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдПрдХрджрдо рдкाрдЧрд▓-рд╕े рд╣ो рдЬाрдпा рдХрд░рддे рдеे । рдзрди्рдп рд╣ै рд╡рд╣ рдЧुрд░ुрднрдХ्рддि !
(реи)
☀рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा рдк्рд░рдЪाрд░рдХाрд░्рдп☀
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХे рдЙрд╕ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рд╕рдиाрддрди рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХा рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХी рдеी, рдЙрд╕рдХी рдпрд╣ाँ рдкрд░ рд╣рдо рдеोрдб़ीрд╕ी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ेंрдЧे ।
*рдИрд╢्рд╡рд░-рджрд░्рд╢рди*
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдкрд╣рд▓ी рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा । рдХुрдЫ рдорди्рдд्рд░ рдпा рд╢्рд▓ोрдХों рдХो рдХрдг्рдард╕्рде рдХрд░ рд▓ेрдиे рдХा рд╣ी рдиाрдо рдзрд░्рдо рдирд╣ीं рд╣ै । рднрдХ्рдд рдпрджि рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдкुрдХाрд░े, рддрднी рдИрд╢्рд╡рд░рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддा рд╣ै । рдЪाрд╣े рдЗрд╕ рдЬрди्рдо рдоें рд╣ो рдпा рдЕрдЧрд▓े рдЬрди्рдо рдоें । рдЙрдирдХे рдПрдХ рджिрди рдХे рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдХी рд╣рдоें рдпाрдж рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै । рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдХे рдХाрд▓ीрдорди्рджिрд░ рдоें рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рд╣ो рд░рд╣ा рдеा । рд░рд╡िрд╡ाрд░, реирем рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ резреореорек рдИ.।
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХाрд╢ीрдкुрд░ рдХे рдорд╣िрдоाрдЪрд░рдг рдЪрдХ्рд░рд╡рд░्рддी рддрдеा рдЕрди्рдп рднрдХ्рддों рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рдеे - "рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХिрддрдиे рдкрдв़ोрдЧे ? рдХेрд╡рд▓ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рдкрд╣рд▓े рдЙрди्рд╣ें рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░ो । рдкुрд╕्рддрдХें рдкрдв़рдХрд░ рдХ्рдпा рдЬाрдиोрдЧे ? рдЬрдм рддрдХ рдмाрдЬाрд░ рдоें рдирд╣ीं рдкрд╣ुँрдЪрддे рддрдм рддрдХ рджूрд░ рд╕े рдХेрд╡рд▓ рд╣ो-рд╣ो рд╢рдм्рдж рд╕ुрдиाрдпी рджेрддा рд╣ै ।рдмाрдЬाрд░ рдХे рдкाрд╕ рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдкрд░ рдХुрдЫ рджूрд╕рд░ा рд╢рдм्рдж рд╕ुрдиाрдпी рдкрдб़ेрдЧा, рдФрд░ рдЕрди्рдд рдоें рдмाрдЬाрд░ рдХे рднीрддрд░ рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рд╕ाрдл рд╕ाрдл рджेрдЦ рд╕рдХोрдЧे, рд╕ुрди рд╕рдХोрдЧे 'рдЖрд▓ू рд▓ो, рдкैрд╕ा рджो ।'
"рдЦाрд▓ी рдкुрд╕्рддрдХें рдкрдв़рдХрд░ рдаीрдХ рдЕрдиुрднрд╡ рдирд╣ीं рд╣ोрддा । рдкрдв़рдиे рддрдеा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рдиे рдоें рдмрд╣ुрдд рдЕंрддрд░ рд╣ै । рдИрд╢्рд╡рд░-рджрд░्рд╢рди рдХे рдмाрдж рд╢ाрд╕्рдд्рд░, рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдЖрджि рд╕рдм рдХूрдб़ा-рдХрд░्рдХрдЯ рдЬैрд╕े рд▓рдЧрддे рд╣ैं ।
"рдмрдб़े рдмाрдмू рдХे рд╕ाрде рдкрд░िрдЪрдп рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै । рдЙрдирдХे рдХिрддрдиे рдордХाрди, рдХिрддрдиे рдмрдЧीрдЪे, рдХिрддрдиे рдХрдо्рдкрдиी рдХे рдХाрдЧрдЬ рд╣ैं - рдпрд╣ рд╕рдм рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рдЬाрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрддрдиे рд╡्рдпрдЧ्рд░ рдХ्рдпों рд╣ो ? рдЪाрд╣े рдзрдХ्рдХा рдЦाрдХрд░ рдпा рджीрд╡ाрд▓ рдлाँрджрдХрд░ рд╣ी рд╕рд╣ी, рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдмрдб़े рдоाрд▓िрдХ рдХे рд╕ाрде рдПрдХ рдмाрд░ рдкрд░िрдЪрдп рддो рдХрд░ рд▓ो, рддрдм рдпрджि рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ोрдЧी, рддो рд╡े рд╣ी рдХрд╣ рджेंрдЧे рдХि рдЙрдирдХे рдХिрддрдиे рдордХाрди рд╣ैं, рдХिрддрдиे рдмрдЧीрдЪे рд╣ैं, рдХрдо्рдкрдиी рдХे рдХिрддрдиे рдХाрдЧрдЬ рд╣ैं । рдоाрд▓िрдХ рдХे рд╕ाрде рдкрд░िрдЪрдп рд╣ोрдиे рдкрд░ рдлिрд░ рдиौрдХрд░-рдЪाрдХрд░, рдж्рд╡ाрд░рдкाрд▓ рд╕рднी рд▓ोрдЧ рд╕рд▓ाрдо рдХрд░ेंрдЧे ।"(рд╕рднी рд╣ँрд╕े)
рдПрдХ рднрдХ्рдд - рдмрдб़े рдоाрд▓िрдХ рдХे рд╕ाрде рдкрд░िрдЪрдп рдХैрд╕े рд╣ोрддा рд╣ै ?
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдХрд░्рдо рдЪाрд╣िрдП - рд╕ाрдзрдиा рдЪाрд╣िрдП । 'рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ैं' рдЗрддрдиा рдХрд╣рдХрд░ рдмैрдаे рд░рд╣рдиे рд╕े рдХाрдо рди рдЪрд▓ेрдЧा । рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЬाрдиा рд╣ोрдЧा । рдиिрд░्рдЬрди рдоें рдЙрди्рд╣ें рдкुрдХाрд░ो, рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░ो, 'рд╣े рдк्рд░рднो! рджрд░्рд╢рди рджो ।' рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рд░ोрдУ । рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдХे рд▓िрдП рдЬрдм рдкाрдЧрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдШूрдо рд╕рдХрддे рд╣ो рддो рдЙрдирдХे рд▓िрдП рднी рдЬрд░ा рдкाрдЧрд▓ рдмрдиो । рд▓ोрдЧों рдХो рдХрд╣рдиे рджो рдХि рдЕрдоुрдХ- (рдлрд▓рд╡рдиा рддो) рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд▓िрдП рдкाрдЧрд▓ рд╣ो рдЧрдпा । рдХुрдЫ рджिрди рд╕рдм рдХुрдЫ рдЫोрдб़рдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЕрдХेрд▓े рдоें рдкुрдХाрд░ो । рдХेрд╡рд▓ 'рд╡े рд╣ैं' рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдмैрдаे рд░рд╣рдиे рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рд╣ाрд▓рджाрд░рдкुрдХुрд░ рдоें рдмрдб़ी-рдмрдб़ी рдордЫрд▓िрдпाँ рд╣ैं । рддाрд▓ाрдм рдХे рдХिрдиाрд░े рдкрд░ рдХेрд╡рд▓ рдмैрдаे рд░рд╣рдиे рд╕े рд╣ी рдХ्рдпा рдоिрд▓ рд╕рдХрддी рд╣ैं ? рдЦुрд░ाрдХ рдбाрд▓ो । рдзीрд░े рдзीрд░े рдЧрд╣рд░े рдЬрд▓ рд╕े рдордЫрд▓िрдпाँ рдЖрдпेंрдЧी рдФрд░ рдЬрд▓ рд╣िрд▓ेрдЧा । рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЖрдирди्рдж рдЖрдпрдЧा । рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै, рдордЫрд▓ी рдХा рдХुрдЫ рдЕंрд╢ рдПрдХ рдмाрд░ рджिрдЦाрдпी рднी рджे рдФрд░ рдордЫрд▓ी рдХो рдЫрд▓ाँрдЧ рдоाрд░рддे рд╣ुрдП рднी рджेрдЦो। рдЬрдм рдЙрд╕рдХो рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рджेрдЦा рддो рдФрд░ рднी рдЖрдирди्рдж !
рдаीрдХ рдпрд╣ी рдмाрдд рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рд╢िрдХाрдЧो-рдзрд░्рдорд╕рднा рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рдХрд╣ी рд╣ै (рдЕрд░्рдеाрдд् рдзрд░्рдо рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा, рдЙрдирдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा) –
"рд╣िрди्рджू рд╢рдм्рджों рдФрд░ рд╕िрдж्рдзाрди्рддों рдХे рдЬाрд▓ рдоें рд╕рдордп рдмिрддाрдиा рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддा ।... рд╡рд╣ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХрд░ рд▓ेрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै; рдХाрд░рдг, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдХेрд╡рд▓ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рджрд░्рд╢рди рд╕े рд╣ी рд╕рдорд╕्рдд рд╢ंрдХाрдПँ рджूрд░ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै ।рдЕрддः рд╣िрди्рджू рдЛрд╖ि рдЖрдд्рдоा рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдпрд╣ी рд╕рд░्рд╡ोрдд्рддрдо рдк्рд░рдоाрдг рджेрддे рд╣ैं рдХि 'рдоैंрдиे рдЖрдд्рдоा рдХा рджрд░्рд╢рди рдХिрдпा рд╣ै, рдоैंрдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХिрдпा рд╣ै ।' .... рд╣िрди्рджुрдУं рдХी рд╕ाрд░ी рд╕ाрдзрдиा-рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рд╣ै рд╕рддрдд рдЕрдз्рдпрд╡рд╕ाрдп рдж्рд╡ाрд░ा рдкूрд░्рдг рдмрди рдЬाрдиा, рджेрд╡рддा рдмрди рдЬाрдиा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдиिрдХрдЯ рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рдЙрдирдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा । рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдИрд╢्рд╡рд░рд╕ाрди्рдиिрдз्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рдЙрдирдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░ рд▓ेрдиा, рдЙрди्рд╣ीं 'рд╕्рд╡рд░्рдЧрд╕्рде рдкिрддा' рдХे рд╕рдоाрди рдкूрд░्рдг рд╣ो рдЬाрдиा - рдпрд╣ी рдЕрд╕рд▓ рдоें рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рд╣ै ।"
-('рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдкрд░ рдиिрдмंрдз' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд।)
рдЕрдорд░ीрдХा рдХे рдЕрдиेрдХ рд╕्рдеाрдиों рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рднाрд╖рдг рджिрдпा рдФрд░ рд╕рднी рд╕्рдеाрдиों рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдпрд╣ी рдПрдХ рдмाрдд рдХрд╣ी । рд╣ाрд░्рдЯрдлोрд░्рдб (Hartford) рдиाрдордХ рд╕्рдеाрди рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдеा –
"... рдЬो рджूрд╕рд░ी рдмाрдд рдоैं рддुрдо्рд╣े рдмрддрд▓ाрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ, рд╡рд╣ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдзрд░्рдо рдХेрд╡рд▓ рд╕िрдж्рдзाрди्рддों рдпा рдорддрд╡ाрджों рдоें рдирд╣ीं рд╣ै । ... рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдХा рдЪрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै - рдЖрдд्рдоा рдоें рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдХी рдЕрдиुрднूрддि । рдпрд╣ी рдПрдХ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдзрд░्рдо рд╣ै । рд╕рдорд╕्рдд рдзрд░्рдоों рдоें рдпрджि рдХोрдИ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рд╕рдд्рдп рд╣ै рддो рд╡рд╣ рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा । рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдФрд░ рдЙрдирдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд╕ाрдзрдиों рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╡िрднिрди्рди рдзрд░्рдоों рдХी рдзाрд░рдгाрдПँ рднिрди्рди рднिрди्рди рднрд▓े рд╣ी рд╣ों, рдкрд░ рдЙрди рд╕рдм рдоें рд╡рд╣ी рдПрдХ рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рднाрд╡ рд╣ै । рд╕рд╣рд╕्рд░ рд╡िрднिрди्рди рдд्рд░िрдЬ्рдпाрдПँ рднрд▓े рд╣ी рд╣ों, рдкрд░ рд╡े рд╕рдм рдПрдХ рд╣ी рдХेрди्рдж्рд░ рдоें рдоिрд▓рддी рд╣ै, рдФрд░ рдпрд╣ рдХेрди्рдж्рд░ рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ - рдЗрд╕ рдЗрди्рдж्рд░िрдпрдЧ्рд░ाрд╣्рдп рдЬрдЧрдд् рдХे рдкीрдЫे, рдЗрд╕ рдиिрд░рди्рддрд░ рдЦाрдиे-рдкीрдиे рдФрд░ рдеोрдеी рдмрдХрд╡ाрд╕ рдХे рдкीрдЫे, рдЗрди рдЙрдб़рддे рдЫाрдпाрд╕्рд╡рдк्рдиों рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд░्рде рд╕े рднрд░े рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдкीрдЫे рд╡рд░्рддрдоाрди рдХिрд╕ी рд╕рдд्рддा рдХी рдЕрдиुрднूрддि । рд╕рдорд╕्рдд рдЧ्рд░рди्рдеों рдФрд░ рдзрд░्рдордорддों рдХे рдЕрддीрдд, рдЗрд╕ рдЬрдЧрдд् рдХी рдЕрд╕ाрд░рддा рд╕े рдкрд░े рд╡рд╣ [рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж] рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै, рдЬिрд╕рдХी рдЕрдкрдиे рднीрддрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖-рдЕрдиुрднूрддि рд╣ोрддी рд╣ै । рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдЧिрд░्рдЬाрдШрд░ों рдоें рдЖрд╕्рдеा рднрд▓े рд╣ी рд░рдЦрддा рд╣ो, рдЕрдкрдиे рд╕िрд░ рдоें рд╕рдорд╕्рдд рдзрд░्рдордЧ्рд░рди्рдеों рдХा рдмोрдЭा рд▓िрдпे рднрд▓े рд╣ी рдШूрдорддा рд╣ो, рдЗрд╕ рдкृрде्рд╡ी рдХी рд╕рдорд╕्рдд рдирджिрдпों рдоें рдЙрд╕рдиे рднрд▓े рд╣ी рдмрдк्рддिрд╕्рдоा рд▓िрдпा рд╣ो, рдлिрд░ рднी рдпрджि рдЙрд╕े рдИрд╢्рд╡рд░ рджрд░्рд╢рди (рдпा рдЖрдд्рдорд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░) рди рд╣ुрдЖ рд╣ो рддो рдоैं рдЙрд╕े рдШोрд░ рдиाрд╕्рддिрдХ рд╣ी рдоाрдиूँрдЧा । .."
[рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЦрдг्рдб, рдЦंрдб- реи, "рдЖрдд्рдоा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдФрд░ рдзрд░्рдо।" рдкृрд╖्рда-234 ) "рдоाрдирд╡рдоाрдд्рд░ рдХे рд▓िрдП рд╕्рдиेрд╣ рдФрд░ рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж (рджрдпा) рд╣ी рд╕рдЪ्рдЪी рдзाрд░्рдоिрдХрддा рдХी рдкрд╣рдЪाрди рд╣ै। рдоेрд░ा рдорддрд▓рдм рдЙрд╕ рднाрд╡ुрдХрддा-рдкूрд░्рдг рдХрдерди рд╕े рдирд╣ीं рд╣ै рд╣ै рдХि -'рд╕рднी рдордиुрд╖्рдп рднाрдИ рднाрдИ рд╣ैं'- рдмрд▓्рдХि рдордиुрд╖्рдп рдоाрдд्рд░ рдоें рдЕंрддрд░्рдиिрд╣िрдд рджिрд╡्рдпрддा рдХी рдПрдХрдд्рд╡ाрдиुрднूрддि (Inherent Divinity of Oneness) рдХी рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдпрддा рд╕े рд╣ै। рдоैं рд╕рдордЭрддा рд╣ूँ рдХि рдЬрдм рддрдХ рдХोрдИ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░े рдХो рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рддे рд╕рднी рдордд рдПрд╡ं рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдоेрд░े рдЕрдкрдиे рд╣ैं, рдФрд░ рд╕рднी рднрд╡्рдп рд╣ैं। рд╡े рд╕рднी рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕рдЪ्рдЪे рдзрд░्рдо рдХी рдУрд░ рдЙрди्рдоुрдЦ рдХрд░рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрддे рд╣ैं। " [The end of all religions is the realization of God in the soul. That is the one universal religion. If there is one universal truth in all religions, I place it here — in realizing God; something behind this world of sense, this world of eternal eating and drinking and talking nonsense, this world of false shadows and selfishness. There is that beyond all books, beyond all creeds, beyond the vanities of this world and it is the realization of God within yourself.......... Love and charity for the whole human race, that is the test of true religiousness. I do not mean the sentimental statement that all men are brothers, but that one must feel the oneness of human life. So far as they are not exclusive, I see that the sects and creeds are all mine; they are all grand. They are all helping men towards the real religion. (Soul, God And Religion' Vol: 1) ]
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдЕрдкрдиे рд░ाрдЬрдпोрдЧ рдиाрдордХ рдЧ्рд░рди्рде рдоें рд▓िрдЦा рд╣ै –
" .... рд╕рднी рдзрд░्рдоाрдЪाрд░्рдпों рдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рджेрдЦा рдеा । рдЙрди рд╕рднी рдиे рдЖрдд्рдорджрд░्рд╢рди рдХिрдпा рдеा, рдЕрдкрдиे рдЕрдорд░рдд्рд╡ (eternity) рдХा рд╕рднी рдХो рдЬ्рдЮाрди рд╣ुрдЖ рдеा, рд╕рдмрдиे рдЕрдкрдиी рднрд╡िрд╖्рдп рдЕрд╡рд╕्рдеा рджेрдЦी рдеी, рдФрд░ рдЬो рдХुрдЫ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджेрдЦा рдеा, рдЙрд╕ी рдХा рд╡े рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░ рдЧрдпे рд╣ैं । рднेрдж рдЗрддрдиा рд╣ी рд╣ै рдХि рдк्рд░ाрдпः рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдоें, рд╡िрд╢ेрд╖рддः рдЖрдЬрдХрд▓ рдХे, рдПрдХ рдЕрдж्рднुрдд рджाрд╡ा рд╣рдоाрд░े рд╕ाрдордиे рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдпрд╣ рд╣ै рдХि " рдЗрд╕ рд╕рдордп рдпे рдЕрдиुрднूрддिрдпाँ рдЕрд╕рдо्рднрд╡ рд╣ैं। рдЬो рдзрд░्рдо рдХे рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рдеे, рдмाрдж рдоें рдЬिрдирдХे рдиाрдо рд╕े рдЙрд╕ рдзрд░्рдо рдХा рдк्рд░рд╡рд░्рддрди рдФрд░ рдк्рд░рдЪрд▓рди рд╣ुрдЖ, рдРрд╕े рдХेрд╡рд▓ рдеोрдб़े рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдРрд╕ा рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдЕрдиुрднрд╡ рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ुрдЖ рдеा। рдЕрдм рдРрд╕े рдЕрдиुрднрд╡ рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рд░ाрд╕्рддा рдирд╣ीं рд░рд╣ा, рдлрд▓рддः рдЕрдм рдзрд░्рдо рдкрд░ рдХेрд╡рд▓ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рднрд░ рдХрд░ рд▓ेрдиा рд╣ोрдЧा ।" (...The teachers all saw God; they all saw their own souls, they saw their future, they saw their eternity, and what they saw they preached.)
рдоैं рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рдкूрд░ी рд╢рдХ्рддि рд╕े рдЕрд╕्рд╡ीрдХृрдд рдХрд░рддा рд╣ूँ । рдпрджि рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рдХिрд╕ी рд╡िрд╖рдп рдХी рдХिрд╕ी рдиे рдХрднी рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХी рд╣ै, рддो рдЗрд╕рд╕े рдЗрд╕ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдкрд╣рд▓े рднी рдХोрдЯि-рдХोрдЯि рдмाрд░ рдЙрд╕рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рдеी, рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рднी рдЕрдирди्рдд рдХाрд▓ рддрдХ рдЙрд╕рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рдмрдиी рд░рд╣ेрдЧी । рд╕рдорд╡рд░्рддрди рд╣ी рдк्рд░рдХृрддि рдХा рдмрд▓ी рдиिрдпрдо рд╣ै । рдПрдХ рдмाрд░ рдЬो рдШрдЯिрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै, рд╡рд╣ рдлिрд░ рдШрдЯिрдд рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै । ..." (рд░ाрдЬрдпोрдЧ , рдЕрд╡рддрд░рдгिрдХा-рейрем-рейрен)
[The teachers all saw God; they all saw their own souls, they saw their future, they saw their eternity, and what they saw they preached. Only there is this difference that by most of these religions especially in modern times, a peculiar claim is made, namely, that these experiences are impossible at the present day; they were only possible with a few men, who were the first founders of the religions that subsequently bore their names. At the present time these experiences have become obsolete, and, therefore, we have now to take religion on belief. This I entirely deny. If there has been one experience in this world in any particular branch of knowledge, it absolutely follows that that experience has been possible millions of times before, and will be repeated eternally. Uniformity is the rigorous law of nature; what once happened can happen always.( Volume 1, Raja-Yoga, Introductory.]
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рди्рдпूрдпाрд░्рдХ рдоें реп рдЬрдирд╡рд░ी резреорепрем рдИ. рдХो 'рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдзрд░्рдо рдХा рдЖрджрд░्рд╢' (The ideal of universal religion) рдиाрдордХ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдПрдХ рднाрд╖рдг рджिрдпा рдеा - рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬिрд╕ рдзрд░्рдо рдоें рдЬ्рдЮाрдиी, рднрдХ्рдд, рдпोрдЧी рдпा рдХрд░्рдоी рд╕рднी рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рднाрд╖рдг рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рддे рд╕рдордп рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рд╣ी рд╕рдм рдзрд░्рдоो рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै, - рдЬ्рдЮाрди, рдХрд░्рдо, рднрдХ्рддि рдпे рд╕рдм рд╡िрднिрди्рди рдкрде рддрдеा рдЙрдкाрдп рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рдЧрди्рддрд╡्рдп рд╕्рдеाрди рдПрдХ рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рд╕рдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा -
"....рдЗрди рд╕рдм рд╡िрднिрди्рди рдпोрдЧों рдХो рд╣рдоें рдХाрд░्рдп рдоें рдкрд░िрдгрдд рдХрд░рдиा рд╣ी рд╣ोрдЧा; рдХेрд╡рд▓ рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоे рдЬрд▓्рдкрдиा-рдХрд▓्рдкрдиा рдХрд░рдиे рд╕े рдХुрдЫ рди рд╣ोрдЧा। 'рд╢्рд░ोрддрд╡्рдпो рдорди्рддрд╡्рдпो рдиिрджिрдз्рдпाрд╕िрддрд╡्рдп:।' рдкрд╣рд▓े рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоे рд╕ुрдирдиा рдкрдб़ेрдЧा - рдлिрд░ рд╢्рд░ुрдд рд╡िрд╖рдпो рдкрд░ рдЪिрди्рддा рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी ...। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрдирдХा рдз्рдпाрди рдФрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХрд░рдиी рдкрдбेрдЧी - рдЬрдм рддрдХ рдХि рд╣рдоाрд░ा рд╕рдорд╕्рдд рдЬीрд╡рди рддрджрднाрд╡ рднाрд╡िрдд рди рд╣ो рдЙрдаे। рддрдм рдзрд░्рдо рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдХेрд╡рд▓ рдХрддिрдкрдп рдзाрд░рдгा, рдорддрд╡ाрджрд╕рдорд╖्рдЯि рдЕрдерд╡ा рдХрд▓्рдкрдиा рд░ूрдк рд╣ी рдирд╣ी рд░рд╣ेрдЧा। рдн्рд░рдоाрдд्рдордХ рдЦ्рдпाрд▓ рд╕े рдЖрдЬ рд╣рдо рдЕрдиेрдХ рдоूрд░्рдЦрддाрдУ рдХो рд╕рдд्рдп рд╕рдордЭрдХрд░ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдХे рдХрд▓ рд╣ी рд╢ाрдпрдж рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдордд рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ै, рдкрд░ рдпрдеाрд░्рде рдзрд░्рдо рдХрднी рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдирд╣ी рд╣ोрддा। рдзрд░्рдо рдЕрдиुрднूрддि рдХी рд╡рд╕्рддु рд╣ै - рд╡рд╣ рдоुрдЦ рдХी рдмाрдд, рдорддрд╡ाрдж рдЕрдерд╡ा рдпुрдХ्рддि-рдоूрд▓рдХ рдХрд▓्рдкрдиा рдоाрдд्рд░ рдирд╣ी рд╣ै - рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рдЬिрддрдиा рд╣ी рд╕ुрди्рджрд░ рд╣ो; рд╡рд╣ рдХेрд╡рд▓ рд╕ुрдирдиे рдпा рдоाрди рд▓ेрдиे рдХी рдЪीрдЬ рдирд╣ी рд╣ै। рдЖрдд्рдоा рдХी рдм्рд░рд╣्рдорд╕्рд╡рд░ूрдкрддा рдХो рдЬाрди рд▓ेрдиा, рддрдж्рд░ूрдк рд╣ो рдЬाрдиा, рдЙрд╕рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХрд░рдиा - рдпрд╣ी рдзрд░्рдо рд╣ै।.....'
- 'рдзрд░्рдорд░рд╣рд╕्рдп' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдордж्рд░ाрд╕िрдпों рдХे рдкाрд╕ рдЙрди्рд╣ोрдиे рдЬो рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦा рдеा, рдЙрд╕рдоें рднी рд╡рд╣ी рдмाрдд рдеी, - рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░-рджрд░्рд╢рди, - рд╡ेрдж рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░ рджрд░्рд╢рди - “..... , рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдоे рдПрдХ рднाрд╡ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдЕрди्рдп рдзрд░्рдоों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд╡िрд╢ेрд╖ рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рдиे рдоें рдЛрд╖िрдпों рдиे рд╕ंрд╕्рдХृрдд рднाрд╖ा рдХे рдк्рд░ाрдпः рд╕рдордЧ्рд░ рд╢рдм्рдж-рд╕рдоूрд╣ рдХो рдиि:рд╢ेрд╖ рдХрд░ рдбाрд▓ा рд╣ै। рд╡рд╣ рднाрд╡ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЗрд╕ी рдЬीрд╡рди рдоे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी ...। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рдж्рд╡ैрддрд╡ाрджिрдпों рдХे рдорддाрдиुрд╕ाрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХрд░рдиा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ा-рдд्рдХाрд░ рдХрд░рдиा, рдпा рдЕрдж्рд╡ैрддрд╡ाрджिрдпों рдХे рдХрд╣рдиे рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ो рдЬाрдиा '- рдпрд╣ी рд╡ेрджों рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдЙрдкрджेрд╢ों рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै ...''
_ 'рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд।
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे реиреп рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, рд╕рди् резрепрепрем рдоें рд▓рди्рджрди рдоे рднाрд╖рдг рджिрдпा рдеा, рд╡िрд╖рдп рдеा- 'рдИрд╢्рд╡рд░-рджрд░्рд╢рди' (Realization)। рдЗрд╕ рднाрд╖рдг рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрдаोрдкрдиिрд╖рдж् рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХрд░ рдирдЪिрдХेрддा рдХी рдХрдеा рд╕ुрдиाрдпी рдеी। рдирдЪिрдХेрддा рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рдеे। рдзрд░्рдорд░ाрдЬ рдпрдо рдиे рдХрд╣ा, “рднाрдИ, рдпрджि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдЬाрдирдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ो, рджेрдЦрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ो, рддो рднोрдЧाрд╕рдХ्рддि рдХो рдд्рдпाрдЧрдиा рд╣ोрдЧा। рднोрдЧ рд░рд╣рддे рдпोрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдЕрд╡рд╕्рддु рд╕े рдк्рд░ेрдо рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╡рд╕्рддु рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдирд╣ीं рд╣ोрддी।”рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा рдеा -
“ .. рд╣рдо рд╕рднी рдиाрд╕्рддिрдХ рд╣ैं , рдкрд░рди्рддु рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдЙрд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै, рдЙрд╕рд╕े рд╣рдо рд╡िрд╡ाрдж рдХрд░рдиे рдХो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╣рдо рд▓ोрдЧ рд╕рднी рдЕрди्рдзрдХाрд░ рдоे рдкрдб़े рд╣ुрдП рд╣ैं । рдзрд░्рдо рд╣рдо рд▓ोрдЧो рдХे рд╕рдоीрдк рдоाрдиो рдХुрдЫ рдирд╣ी рд╣ै, рдХेрд╡рд▓ рд╡िрдЪाрд░рд▓рдм्рдз рдХुрдЫ рдорддों рдХा рдЕрдиुрдоोрджрди рдоाрдд्рд░ рд╣ै, рдХेрд╡рд▓ рдоुँрд╣ рдХी рдмाрдд рд╣ै - рдЕрдоुрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЦूрдм рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рд╕े рдмोрд▓ рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЕрдоुрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдирд╣ी рдмोрд▓ рд╕рдХрддा ...। рдЖрдд्рдоा рдХी рдЬрдм рдпрд╣ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ाрдиुрднूрддि рдЖрд░рдо्рдн рд╣ोрдЧी, рддрднी рдзрд░्рдо рдЖрд░рдо्рдн рд╣ोрдЧा। рдЙрд╕ी рд╕рдордп рддुрдо рдзाрд░्рдоिрдХ рд╣ोрдЧे ...। рдЙрд╕ी рд╕рдордп рдк्рд░рдХृрдд рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХा - рдЖрд╕्рддिрдХрддा рдХा - рдЙрджрдп рд╣ोрдЧा। ..... ”
- 'рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
(рей)
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг, рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдФрд░ рд╕рд░्рд╡рдзрд░्рдорд╕рдорди्рд╡рдп
рдирд░ेрди्рдж्рд░ рддрдеा рдЕрди्рдп рдмुрдж्рдзिрдоाрди рдпुрд╡рдХрдЧрдг рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХी рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдкрд░ рд╢्рд░рдж्рдзा рдФрд░ рдк्рд░ेрдо рдХो рджेрдЦ рдмрдб़े рдк्рд░рд╕рди्рди рддрдеा рдЖрд╢्рдЪрд░्рдпрдЪрдХिрдд рд╣ुрдП рдеे। 'рд╕рднी рдзрд░्рдоो рдоें рд╕рдд्рдп рд╣ैं' - рдпрд╣ рдмाрдд рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдоुрдХ्рдд рдХрдг्рда рд╕े рдХрд╣рддे рдеे, рдФрд░ рд╡े рдпрд╣ рднी рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे рдХि рд╕рднी рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ैं - рдЕрд░्рдеाрдд् рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдзрд░्рдо рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдиिрдХрдЯ рдкрд╣ुँрдЪा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдПрдХ рджिрди реирен рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ резреореореи рдИ. рдХो рдХाрд░्рддिрдХी рдкूрд░्рдгिрдоा рдХी рдХोрдЬाрдЧрд░ी рд▓рдХ्рд╖्рдоीрдкूрдЬा рдХे рджिрди рдХेрд╢рд╡рдЪрди्рдж्рд░ рд╕ेрди рд╕्рдЯीрдорд░ рд▓ेрдХрд░ рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рджेрдЦрдиे рдЧрдпे рдеे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕्рдЯीрдорд░ рдоें рд▓ेрдХрд░ рдХрд▓рдХрдд्рддा рд▓ौрдЯे рдеे। рд░ाрд╕्рддे рдоें рд╕्рдЯीрдорд░ рдкрд░ рдЕрдиेрдХ рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рд╣ुрдИ рдеी। рдаीрдХ рдпे рд╣ी рдмाрддें резрей рдЕрдЧрд╕्рдд рдХो (рдЕрд░्рдеाрдд् рдХुрдЫ рдоाрд╕ рдкूрд░्рд╡) рднी рд╣ुрдИं рдеीं। рд╕рд░्рд╡рдзрд░्рдорд╕рдорди्рд╡рдп рдХी рдпे рдмाрддें рд╣рдо рдЕрдкрдиी рдбाрдпрд░ी рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। -
резрей рдЕрдЧрд╕्рдд резреореореи। рдЖрдЬ рд╢्рд░ी рдХेрджाрд░рдиाрде рдЪрдЯрд░्рдЬी рдиे рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдХाрд▓ीрдорди्рджिрд░ рдоें рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рдХिрдпा рд╣ै। рдЙрдд्рд╕рд╡ рдХे рдмाрдж, рджिрди рдХे рей-рек рдмрдЬे рдХे рд╕рдордп рджрдХ्рд╖िрдгрд╡ाрд▓े рджाрд▓ाрди рдоें рд╡े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд╕ाрде рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं।
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рднрдХ्рддों рдХे рдк्рд░рддि) -- рдЬिрддрдиे рдордд рдЙрддрдиे рдкрде। рд╕рднी рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ैं - рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХाрд▓ीрдШाрдЯ рдоें рдЕрдиेрдХ рдкрдеों рд╕े рдЬाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдзрд░्рдо рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдирд╣ीं рд╣ै। рднिрди्рди рднिрди्рди рдзрд░्рдоो рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓ेрдХрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
“рдирджिрдпाँ рднिрди्рди рднिрди्рди рджिрд╢ाрдУं рд╕े рдЖрддी рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рд╕рднी рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рдЬा рдЧिрд░рддी рд╣ैं। рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рд╕рднी рдПрдХ рд╣ैं।
“рдЫрдд рдкрд░ рдЕрдиेрдХ рдЙрдкाрдпों рд╕े рдЬाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдкрдХ्рдХी рд╕ीрдв़ी, рд▓рдХрдб़ी рдХी рд╕ीрдв़ी, рдЯेрдв़ी рд╕ीрдв़ी рдФрд░ рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд░рд╕्рд╕ी рдХे рд╕рд╣ाрд░े рднी рдЬाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдЬाрддे рд╕рдордп рдПрдХ рд╣ी рдЙрдкाрдп рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓ेрдХрд░ рдЬाрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै - рджो-рддीрди рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╕ीрдв़िрдпों рдкрд░ рдкैрд░ рд░рдЦрдиे рд╕े рдКрдкрд░ рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддे। рд▓ेрдХिрди рдЫрдд рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪ рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рднी рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╕ीрдв़िрдпों рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдЙрддрд░-рдЪрдв़ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
“рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдзрд░्рдо рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓ेрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡рд╣ी рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рднी рдзрд░्рдо-рдкрдеों рд╕े рдЖрдиा-рдЬाрдиा рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЬрдм рд╣िрди्рджुрдУं рдХे рдмीрдЪ рдоें рд░рд╣рддा рд╣ै рддрдм рд▓ोрдЧ рдЙрд╕े рд╣िрди्рджू рдоाрдирддे рд╣ैं ; рдЬрдм рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рд╕ाрде рд░рд╣рддा рд╣ै рддो рд▓ोрдЧ рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдоाрдирддे рд╣ैं рдФрд░ рдлिрд░ рдЬрдм рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХे рд╕ाрде рд░рд╣рддा рд╣ै, рддो рд╕рднी рд▓ोрдЧ рд╕рдордЭрддे рд╣ैं рдХि рд╢ाрдпрдж рд╡े рдИрд╕ाрдИ рд╣ैं।
“рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдзрд░्рдо рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓ेрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡рд╣ी рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рднी рдзрд░्рдо-рдкрдеों рд╕े рдЖрдиा-рдЬाрдиा рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЬрдм рд╣िрди्рджुрдУं рдХे рдмीрдЪ рдоें рд░рд╣рддा рд╣ै рддрдм рд▓ोрдЧ рдЙрд╕े рд╣िрди्рджू рдоाрдирддे рд╣ै; рдЬрдм рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рд╕ाрде рд░рд╣рддा рд╣ै рддो рд▓ोрдЧ рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдоाрдирддे рд╣ै рдФрд░ рдлिрд░ рдЬрдм рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХे рд╕ाрде рд░рд╣рддा рд╣ै, рддो рд╕рднी рд▓ोрдЧ рд╕рдордЭрддे рд╣ैं рдХि рд╢ाрдпрдж рд╡े рдИрд╕ाрдИ рд╣ैं।
“рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдХे рд▓ोрдЧ рдПрдХ рд╣ी рдХो рдкुрдХाрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдХोрдИ рдХрд╣рддा рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░, рдХोрдИ рд░ाрдо, рдХोрдИ рд╣рд░ि, рдХोрдИ рдЕрд▓्рд▓ाрд╣, рдХोрдИ рдм्рд░рд╣्рдо - рдиाрдо рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рд╡рд╕्рддु рдПрдХ рд╣ी рд╣ै।
“рдПрдХ рддाрд▓ाрдм рдоें рдЪाрд░ рдШाрдЯ рд╣ैं। рдПрдХ рдШाрдЯ рдоें рд╣िрди्рджू рдЬрд▓ рдкी рд░рд╣े рд╣ैं, рд╡े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै 'рдЬрд▓'; рджूрд╕рд░े рдШाрдЯ рдоे рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै 'рдкाрдиी', рддीрд╕рд░े рдШाрдЯ рдоे рдИрд╕ाрдИ, рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै, 'рд╡ाрдЯрд░' (Water), рдЪौрдеे рдШाрдЯ рдоे рдХुрдЫ рдЖрджрдоी рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै 'рдЕрдХुрдЖ' (Aqua)। (рд╕рднी рд╣ँрд╕े) рд╡рд╕्рддु рдПрдХ рд╣ी рд╣ै - рдЬрд▓, рдкрд░ рдиाрдо рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं। рдЕрддрдПрд╡ рдЭрдЧрдб़ा рдХрд░рдиे рдХा рдХ्рдпा рдХाрдо? рд╕рднी рдПрдХ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдкुрдХाрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рд╕рднी рдЙрди्рд╣ी рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдпेंрдЧे।”
рдПрдХ рднрдХ्рдд (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдк्рд░рддि) - рдпрджि рджूрд╕рд░े рдзрд░्рдо рдоे рдЧрд▓рдд рдмाрддें рд╣ों рддो?
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЧрд▓рдд рдмाрддे рднрд▓ा рдХिрд╕ рдзрд░्рдо рдоे рдирд╣ीं рд╣ैं? рд╕рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं, 'рдоेрд░ी рдШрдб़ी рд╕рд╣ी рдЪрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै', рдкрд░рди्рддु рдХोрдИ рднी рдШрдб़ी рдмिрд▓рдХुрд▓ рд╕рд╣ी рдирд╣ी рдЪрд▓рддी। рд╕рднी рдШреЬिрдпों рдХो рдмीрдЪ рдмीрдЪ рдоे рд╕ूрд░्рдп рдХे рд╕ाрде рдоिрд▓ाрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै।
“рдЧрд▓рдд рдмाрддें рдХिрд╕ рдзрд░्рдо рдоे рдирд╣ीं рд╣ैं? рдФрд░ рдпрджि рдЧрд▓рдд рдмाрддें рд░рд╣ीं рднी, рдкрд░рди्рддु рдпрджि рдЖрди्рддрд░िрдХрддा рд╣ो, рдпрджि рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдЙрди्рд╣े рдкुрдХाрд░ो рддो рд╡े рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рд╕ुрдиेंрдЧे।
“рдоाрди рд▓ो, рдПрдХ рдмाрдк рдХे рдХрдИ рд▓реЬрдХे рд╣ैं - рдХोрдИ рдЫोрдЯे, рдХोрдИ рдмрдб़े। рд╕рдм рдЙрди्рд╣े 'рдкिрддाрдЬी' рдХрд╣рдХрд░ рдкुрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╕рдХрддे। рдХोрдИ рдХрд╣рддा рд╣ै, 'рдкिрддाрдЬी', рдХोрдИ рдЫोрдЯा рдмрдЪ्рдЪा рд╕िрд░्рдл 'рдкि! рдФрд░ рдХोрдИ рдХेрд╡рд▓ “рддा” рд╣ी рдХрд╣рддा рд╣ै। рдЬो рдмрдЪ्рдЪे 'рдкिрддाрдЬी” рдирд╣ी рдХрд╣ рд╕рдХрддे рдХ्рдпा рдкिрддा рдЙрди рдкрд░ рдиाрд░ाрдЬ рд╣ोрдЧा? (рд╕рднी рд╣ँрд╕े) рдирд╣ीं, рдкिрддा рд╕рднी рдХो рдПрдХ-рдЬैрд╕ा рдк्рдпाрд░ рдХрд░ेрдЧा।
“рд▓ोрдЧ рд╕рдордЭрддे рд╣ैं, 'рдоेрд░ा рд╣ी рдзрд░्рдо рдаीрдХ рд╣ै, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХ्рдпा рдЪीрдЬ рд╣ै, рдоैрдиे рд╣ी рд╕рдордЭा рд╣ै, рджूрд╕рд░े рд▓ोрдЧ рдирд╣ी рд╕рдордЭ рд╕рдХे। рдоै рд╣ी рдЙрди्рд╣े рдаीрдХ рдкुрдХाрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рджूрд╕рд░े рд▓ोрдЧ рдаीрдХ рдкुрдХाрд░ рдирд╣ी рд╕рдХрддे। рдЕрдд рдИрд╢्рд╡рд░ рдоुрдЭ рдкрд░ рд╣ी рдХृрдкा рдХрд░рддे рд╣ै, рдЙрди рдкрд░ рди рд╣ी рдХрд░рддे।' рдпे рд╕рдм рд▓ोрдЧ рдирд╣ी рдЬाрдирддे рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕рднी рдХे рдкिрддा-рдоाрддा рд╣ैं, рдЖрди्рддрд░िрдХ рдк्рд░ेрдо рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡े рд╕рднी рдкрд░ рдХृрдкा рдХрд░рддे рд╣ैं। "
рдк्рд░ेрдо рдХा рдзрд░्рдо рдХिрддрдиा рдЕрдж्рднुрдд рд╣ै! рдпрд╣ рдмाрдд рддो рдЙрди्рд╣ोрдиे рдмाрд░ рдмाрд░ рдХрд╣ी, рдкрд░рди्рддु рдХिрддрдиे рд▓ोрдЧ рд╕рдордЭ рд╕рдХे ? рд╢्рд░ी рдХेрд╢рд╡ рд╕ेрди рдеोрдб़ा рд╕ा рдкрдордЭ рд╕рдХे рдеे। рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рддो рджुрдиिрдпा рдХे рд╕ाрдордиे рдЗрд╕ी рдк्рд░ेрдо-рдзрд░्рдо рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдЕрдЧ्рдиिрдорди्рдд्рд░ рд╕े рджीрдХ्рд╖िрдд рд╣ोрдХрд░ рдХिрдпा рд╣ै। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдиे рддрдЖрд╕्рд╕ुрдмी рдмुрдж्рдзि рд░рдЦрдиे рдХा рдмाрд░ рдмाрд░ рдиिрд╖ेрдз рдХिрдпा рдеा। 'рдоेрд░ा рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ै рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдзрд░्рдо рдЭूрдаा' рдЗрд╕ी рдХा рдиाрдо рд╣ै рддрдЖрд╕्рд╕ुрдмी рдмुрдж्рдзि (рдХрдЯ्рдЯрд░рдкрди-fanaticism, рдзрд░्рдоाрди्рдзрддा -Bigotry) - рдпрд╣ рдмрдб़े рдЕрдирд░्рде рдХी рдЬрдб़ рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдЗрд╕ी рдЕрдирд░्рде рдХी рдмाрдд рд╢िрдХाрдЧो-рдзрд░्рдорд╕рднा рдХे рд╕ाрдордиे рдХрд╣ी рдеी। рдЙрди्рд╣ोрдиे рдХрд╣ा - рдИрд╕ाрдИ, рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдЖрджि рдЕрдиेрдХों рдиे рдзрд░्рдо рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдоाрд░-рдХाрдЯ рдордЪाрдпी рд╣ै।
“...... рд╕ाрдо्рдк्рд░рджाрдпिрдХрддा, рд╕ंрдХीрд░्рдгрддा рдФрд░ рдЗрдирд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рднрдпंрдХрд░ рдзрд░्рдорд╡िрд╖рдпрдХ рдЙрди्рдордд्рддрддा рдЗрд╕ рд╕ुрди्рджрд░ рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдмрд╣ुрдд рд╕рдордп рддрдХ рд░ाрдЬ्рдп рдХрд░ рдЪुрдХे рд╣ैं । рдЗрдирдХे рдШोрд░ рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рд╕े рдкृрде्рд╡ी рднрд░ рдЧрдпी рд╣ै; рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиेрдХ рдмाрд░ рдоाрдирд╡-рд░рдХ्рдд рд╕े рдзрд░рдгी рдХो рд╕ींрдЪा, рд╕рдн्рдпрддा рдирд╖्рдЯ рдХрд░ рдбाрд▓ी рддрдеा рд╕рдорд╕्рдд рдЬाрддिрдпों рдХो рд╣рддाрд╢ рдХрд░ рдбाрд▓ा..." --'рд╢िрдХाрдЧो рд╡рдХ्рддृрддा ' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд। #
[# рдаीрдХ рдпрд╣ी рдмाрдд рдзाрд░्рдоिрдХ рдоुрдж्рджों рдкрд░ рдЧैрд░-рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдиों рдХी рдПрдХ рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рд╢्рд░ृंрдЦрд▓ा рдоैрдХ्рд╕ рдоुрд▓рд░ рдХे рд╣िрдмрд░्рдЯ рд▓ेрдХ्рдЪрд░्рд╕ (Max Muller's Hibbert Lectures ) рдоें рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрди рдоें рдоैрдХ्рд╕рдоूрд▓рд░ рдиे рднी рдЗрд╕ी рдмाрдд рдХो рдЙрдкрдоा рджेрдХрд░ рд╕рдордЭाрдпा рд╣ै рдХि рдЬो рд▓ोрдЧ рджेрд╡-рджेрд╡िрдпों рдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЙрдирд╕े рдШृрдгा рдХрд░рдиा рдаीрдХ рдирд╣ीं। ]
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдПрдХ рджूрд╕рд░े рднाрд╖рдг рдоें рд╡िрдЬ्рдЮाрди-рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╕े рдк्рд░рдоाрдг рджेрдХрд░ рд╕рдордЭाрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХी рдХि рд╕рднी рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ैं -
“..... рдпрджि рдХोрдИ рдорд╣ाрд╢рдп рдпрд╣ рдЖрд╢ा рдХрд░ें рдХि рдпрд╣ рдПрдХрддा рдЗрди рдзрд░्рдоो рдоे рд╕े рдХिрд╕ी рдПрдХ рдХी рд╡िрдЬрдп рдФрд░ рдмाрдХी рдЕрди्рдп рд╕рдм рдХे рдиाрд╢ рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ोрдЧी, рддो рдЙрдирд╕े рдоै рдХрд╣рддा рд╣ूँ рдХि 'рднाрдИ, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдпрд╣ рдЖрд╢ा рдЕрд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै।' рдХ्рдпा рдоें рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ рдХि рдИрд╕ाрдИ рд▓ोрдЧ рд╣िрди्рджू рд╣ो рдЬाрдпें? - рдХрджाрдкि рдирд╣ी, рдИрд╢्рд╡рд░ рдРрд╕ा рди рдХрд░े! рдХ्рдпा рдоेрд░ी рдпрд╣ рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ै рдХि рд╣िрди्рджू рдпा рдмौрдж्рдз рд▓ोрдЧ рдИрд╕ाрдИ рд╣ो рдЬाрдпें? рдИрд╢्рд╡рд░ рдЗрд╕ рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рдмрдЪाрд╡े ! рдмीрдЬ рднूрдоि рдоे рдмो рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдоिрдЯ्рдЯी, рд╡ाрдпु рддрдеा рдЬрд▓ рдЙрд╕рдХे рдЪाрд░ो рдУрд░ рд░рдЦ рджिрдпे рдЧрдпे рд╣ैं। рддो рдХ्рдпा рд╡рд╣ рдмीрдЬ рдоिрдЯ्рдЯी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдЕрдерд╡ा рд╡ाрдпु рдпा рдЬрд▓ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै? рдирд╣ीं, рд╡рд╣ рддो рд╡ृрдХ्рд╖ рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдиिрдпрдо рд╕े рд╣ी рдмрдврддा рд╣ैं рдФрд░ рд╡ाрдпु, рдЬрд▓ рддрдеा рдоिрдЯ्рдЯी рдХो рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рдХрд░, рдЗрди рдЙрдкाрджाрдиों рд╕े рд╢ाрдЦा-рдк्рд░рд╢ाрдЦाрдУं рдХी рд╡ृрдж्рдзि рдХрд░ рдПрдХ рд╡िрд╢ाрд▓ рд╡ृрдХ्рд╖ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।
“рдпрд╣ी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдзрд░्рдо рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рднी рд╣ै। рди рддो рдИрд╕ाрдИ рдХो рд╣िрди्рджू рдпा рдмौрдж्рдз рд╣ोрдиा рдкреЬेрдЧा, рдФрд░ рди рд╣िрди्рджू рдЕрдерд╡ा рдмौрдж्рдз рдХो рдИрд╕ाрдИ рд╣ी। рдкрд░ рд╣ाँ , рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдордд рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЕрди्рдп рдорддो рдХो рдЖрдд्рдорд╕ाрдд् рдХрд░рдХे рдкुрд╖्рдЯि рд▓ाрдн рдХрд░े, рдУрд░ рд╕ाрде рд╣ी рдЕрдкрдиे рд╡ेрд╢िрд╖्рдЯ्рдп рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░рддा рд╣ुрдЖ рдЕрдкрдиी рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡ृрдж्рдзि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो। .... ”
- 'рд╢िрдХाрдЧो рд╡рдХ्рддृрддा' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдЕрдорд░ीрдХा рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдм्рд░ूрдХ्рд▓ीрди рдПрдеिрдХрд▓ рд╕ोрд╕ाрдЗрдЯी (Brooklyn Ethical Society) рдХे рд╕ाрдордиे рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоे рдПрдХ рднाрд╖рдг рджिрдпा рдеा। рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рдбॉ. рд▓ीрд╡ि рдЬेрди्рд╕ ( Dr. Lewis Janes) рдиे рд╕рднाрдкрддि рдХा рдЖрд╕рди рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा рдеा। рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рднी рд╡рд╣ी рдмाрдд рдеी, - рд╕рд░्рд╡рдзрд░्рдорд╕рдорди्рд╡рдп рдХी। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा,
“..... рд╕рдд्рдп рд╕рджा рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рд░рд╣ा рд╣ै। рдпрджि рдХेрд╡рд▓ рдоेрд░े рд╣ी рд╣ाрде рдоे рдЫ: рдЙँрдЧрд▓िрдпां рд╣ो рдФрд░ рддुрдо рд╕рдм рдХे рд╣ाрде рдоे рдкाँрдЪ, рддो рддुрдо рдпрд╣ рди рд╕ोрдЪोрдЧे рдХि рдоेрд░ा рд╣ाрде рдк्рд░рдХृрддि рдХा рд╕рдЪ्рдЪा рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рд╣ै, рдк्рд░рдд्рдпुрдд рдпрд╣ рд╕рдордЭोрдЧे рдХि рд╡рд╣ рдЕрд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдФрд░ рдПрдХ рд░ोрдЧрд╡िрд╢ेрд╖ рд╣ै। рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдзрд░्рдо рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоे рднी рд╣ै। рдпрджि рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ोрд╡े рдФрд░ рдмाрдХी рд╕рдм рдЕрд╕рдд्рдп, рддो рддुрдо्рд╣े рдпрд╣ рдХрд╣рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рдзрд░्рдо рдХोрдИ рд░ोрдЧрд╡िрд╢ेрд╖ рд╣ै, рдпрджि рдПрдХ рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ै рддो рдЕрди्рдп рд╕рднी рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ोрдЧे рд╣ी। рдЕрддрдПрд╡ рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЙрддрдиा рд╣ी рд╣ै рдЬिрддрдиा рдХि рдоेрд░ा।...”
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рд╢िрдХाрдЧो-рдзрд░्рдордорд╣ाрд╕рднा рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рдЬिрд╕ рджिрди рдкрд╣рд▓े-рдкрд╣рд▓ рднाрд╖рдг рджिрдпा, рдЙрд╕ рднाрд╖рдг рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рд▓рдЧрднрдЧ рдЫ: рд╣рдЬाрд░ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдиे рдоुрдЧ्рдз рд╣ोрдХрд░ рдЕрдкрдиा-рдЕрдкрдиा рдЖрд╕рди рдЫोрдб़рдХрд░ рдоुрдХ्рдд рдХрдг्рда рд╕े рдЙрдирдХी рдЕрдн्рдпрд░्рдердиा рдХी рдеी। рдЙрд╕ рднाрд╖рдг рдоे рднी рдЗрд╕ी рд╕рдорди्рд╡рдп рдХा рд╕рди्рджेрд╢ рдеा। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा рдеा -
“ ..... рдоुрдЭрдХो рдРрд╕े рдзрд░्рдо рдХा рдЕрд╡рд▓рдо्рдмी рд╣ोрдиे рдХा рдЧौрд░рд╡ рд╣ै, рдЬिрд╕рдиे рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рди рдХेрд╡рд▓ 'рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा' рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджी, рдмрд▓्рдХि 'рд╕рдм рдзрд░्рдоो рдХो рдоाрдирдиे' рдХा рдкाрда рднी рд╕िрдЦाрдпा। рд╣рдо рдХेрд╡рд▓ 'рд╕рдм рдХे рдк्рд░рддि рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा' рдоे рд╣ी рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ी рдХрд░рддे, рд╡рд░рди् рдпрд╣ рднी рджृрдв़ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ै рдХि рд╕рдм рдзрд░्рдо рд╕рдд्рдп рд╣ैं। рдоै рдЕрднिрдоाрдирдкूрд░्рд╡рдХ рдЖрдк рд▓ोрдЧो рд╕े рдиिрд╡ेрджрди рдХрд░рддा рд╣ूँ рдХि рдоै рдРрд╕े рдзрд░्рдо рдХा рдЕрдиुрдпाрдпी рд╣ूँ, рдЬिрд╕рдХी рдкрд╡िрдд्рд░ рднाрд╖ा рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी 'Meyo Exclusion' ("рдмाрд░-рдмाрд░ рдЖрдЬ्рдЮा рдХा рдЙрд▓्рд▓ंрдШрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि" рдпा "рдкрд░ेрд╢ाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि' рдХा рд╡рд╣िрд╖्рдХрд░рдг ???) рдХा рдХोрдИ рдкрд░्рдпाрдпрд╡ाрдЪी рд╢рдм्рдж рд╣ै рд╣ी рдирд╣ीं।...... ”
- “рд╢िрдХाрдЧो рд╡рдХ्рддृрддा” рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
(рек)
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг, рдирд░ेрди्рдж्рд░, рдХрд░्рдордпोрдЧ рдФрд░ рд╕्рд╡рджेрд╢-рдк्рд░ेрдо
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рд╕рджैрд╡ рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, 'рдоै рдФрд░ рдоेрд░ा, рдпрд╣ी рдЕрдЬ्рдЮाрди рд╣ै, 'рддुрдо рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ा” рдпрд╣ी рдЬ्рдЮाрди рд╣ै। рдПрдХ рджिрди рд╕ुрд░ेрд╢ рдоिрдд्рд░ рдХे рдмрдЧीрдЪे рдоे рдорд╣ोрдд्рд╕рд╡ рд╣ो рд░рд╣ा рдеा। рд░рд╡िрд╡ाрд░, резрел рдЬुрди, резреореорек рдИ.। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рддрдеा рдЕрдиेрдХ рднрдХ्рдд рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдеे। рдм्рд░ाрд╣्рдорд╕рдоाрдЬ рдХे рдХुрдЫ рднрдХ्рдд рднी рдЖрдпे рдеे। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдиे рдк्рд░рддाрдк рдордЬूрдорджाрд░ рддрдеा рдЕрди्рдп рднрдХ्рддों рд╕े рдХрд╣ा, “рджेрдЦो, 'рдоै рдФрд░ рдоेрд░ा' - рдЗрд╕ी рдХा рдиाрдо рдЕрдЬ्рдЮाрди рд╣ै। 'рдХाрд▓ी-рдорди्рджिрд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд░ाрд╕рдордгि рдиे рдХिрдпा рд╣ैं' - рдпрд╣ी рдмाрдд рд╕рдм рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ै। рдХोрдИ рдирд╣ी рдХрд╣рддा рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдиे рдХिрдпा рд╣ै। 'рдЕрдоुрдХ' рд╡्рдпрдХ्рддि рдм्рд░ाрд╣्рдорд╕рдоाрдЬ (VGM) рдмрдиा рдЧрдпे рд╣ै! - рдпрд╣ी рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ै। рдпрд╣ рдХोрдИ рдирд╣ी рдХрд╣рддा рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рдпрд╣ рд╣ुрдЖ рд╣ै। ' рдоैрдиे рдХिрдпा рд╣ै' рдЗрд╕ी рдХा рдиाрдо рдЕрдЬ्рдЮाрди рд╣ै। 'рд╣े рдИрд╢्рд╡рд░ рдоेрд░ा рдХुрдЫ рднी рдирд╣ी рд╣ै, рдпрд╣ рдорди्рджिрд░ рдоेрд░ा рдирд╣ी рд╣ै, рдпрд╣ рдХाрд▓ीрдорди्рджिрд░ рдоेрд░ा рдирд╣ीं, рд╕рдоाрдЬ рдоेрд░ा рдирд╣ीं, рд╕рднी рдЪीрдЬे рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╣ैं, рд╕्рдд्рд░ी, рдкुрдд्рд░, рдкрд░िрд╡ाрд░ - рдХुрдЫ рднी рдоेрд░ा рдирд╣ीं рд╣ै, рд╕рдм рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЪीрдЬें рд╣ैं”, - рдпे рд╕рдм рдЬ्рдЮाрдиी рдХी рдмाрддे рд╣ै।
“ 'рдоेрд░ी рдЪीрдЬ, рдоेрд░ी рдЪीрдЬ' рдХрд╣рдХрд░ рдЙрди рд╕рдм рдЪीрдЬो рд╕े рдк्рдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдиाрдо рд╣ै 'рдоाрдпा'। рд╕рднी рдХो рдк्рдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдиाрдо рд╣ै 'рджрдпा'। рдоै рдХेрд╡рд▓ рдм्рд░ाрд╣्рдорд╕рдоाрдЬ рдХे рд▓ोрдЧो рдХो рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддा рд╣ूँ, рдЗрд╕рдХा рдиाрдо рд╣ै рдоाрдпा। рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХे рд▓ोрдЧो рдХो рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддा рд╣ूँ, рдЗрд╕рдХा рдиाрдо рд╣ै рдоाрдпा। рд╕рднी рджेрд╢ рдХे рд▓ोрдЧो рдХो рдк्рдпाрд░ рдХрд░рдиा, рд╕рднी рдзрд░्рдо рдХे рд▓ोрдЧो рдХो рдк्рдпाрд░ рдХрд░рдиा - рдпрд╣ рджрдпा рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै, рднрдХ्рддि рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै। рдоाрдпा рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдмрдж्рдз рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рднрдЧрд╡ाрди рд╕े рд╡िрдоुрдЦ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рджрдпा рд╕े рдИрд╢्рд╡рд░-рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। рд╢ुрдХрджेрд╡, рдиाрд░рдж - рдЗрди рд╕рдм рдиे рджрдпा рд░рдЦी рдеी।”
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХा рдХрдерди рд╣ै - рдХेрд╡рд▓ рд╕्рд╡рджेрд╢ рдХे рд▓ोрдЧों рдХो рдк्рдпाрд░ рдХрд░рдиा - рдЗрд╕рдХा рдиाрдо рдоाрдпा рд╣ै। рд╕рднी рджेрд╢ों рдХे рд▓ोрдЧों рд╕े, рд╕рднी рдзрд░्рдо рдХे рд▓ोрдЧों рд╕े рдк्рд░ेрдо рд░рдЦрдиा, рдпрд╣ рд╣ृрджрдп рдоें рджрдпा рд╣ोрдиे рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै, рднрдХ्рддि рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै।' рддो рдлिрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╕्рд╡рджेрд╢ рдХे рд▓िрдП рдЙрддрдиे рд╡्рдпрд╕्рдд (рд╡्рдпाрдХुрд▓) рдХ्рдпों рд╣ुрдП рдеे?
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рд╢िрдХाрдЧो-рдзрд░्рдордорд╣ाрд╕рднा рдоें рдПрдХ рджिрди рдХрд╣ा рдеा, “... рднाрд░рдд рдоें рдзрд░्рдо рдХा рдЕрднाрд╡ рдирд╣ीं рд╣ै - рд╡рд╣ाँ рддो рд╡ैрд╕े рд╣ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╕े рдЕрдзिрдХ рдзрд░्рдо рд╣ै, рдкрд░ рд╣ाँ, рд╣िрди्рджुрд╕्рдеाрди рдХे рд▓ाрдЦों рдЕрдХाрд▓рдкीрдб़िрдд рд▓ोрдЧ рд╕ूрдЦे рдЧрд▓े рд╕े “рдЕрди्рди-рдЕрди्рди, рд░ोрдЯी-рд░ोрдЯी” рдЪिрд▓्рд▓ा рд░рд╣े рд╣ैं। ... рдоैं рдЕрдкрдиे рдиिрд░्рдзрди рд╕्рд╡рджेрд╢ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдзрди рдХी рднिрдХ्рд╖ा рдоाँрдЧрдиे рдЖрдпा рдеा, рдкрд░рди्рддु рдЖрдХрд░ рджेрдЦा рдмрдб़ा рд╣ी рдХрдаिрди рдХाрдо рд╣ै, - рдИрд╕ाрдЗрдпों рд╕े рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП, рдЬो рдИрд╕ाрдИ рдирд╣ीं рд╣ैं, рдзрди рдПрдХрдд्рд░िрдд рдХрд░рдиा рдЯेрдв़ी рдЦीрд░ рд╣ै।”
- 'рд╢िрдХाрдЧो рд╡рдХ्рддृрддा' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХी рдк्рд░рдзाрди рд╢िрд╖्рдпा рднрдЧिрдиी рдиिрд╡ेрджिрддा (Miss Margaret Noble) рдХрд╣рддी рд╣ैं рдХि рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдЬिрд╕ рд╕рдордп рд╢िрдХाрдЧो рдирдЧрд░ рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рдеे, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХिрд╕ी рднाрд░рддीрдп рдХे рд╕ाрде рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ोрдиे рдкрд░, рд╡рд╣ рдЪाрд╣े рдХिрд╕ी рднी рдЬाрддि рдХा рдХ्рдпों рди рд╣ो - рд╣िрди्рджू, рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдпा рдкाрд░рд╕ी, - рдЙрд╕рдХा рдмрд╣ुрдд рдЖрджрд░-рд╕рдд्рдХाрд░ рдХрд░рддे рдеे। рд╡े рд╕्рд╡рдпं рдХिрд╕ी рд╕рдЬ्рдЬрди рдХे рдШрд░ рдкрд░ рдЕрддिрдеि рдХे рд░ूрдк рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рдеे। рд╡рд╣ीं рдкрд░ рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХे рд▓ोрдЧों рдХो рд▓े рдЬाрддे рдеे। рдЧृрд╣рд╕्рд╡ाрдоी рднी рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХा рдХाрдлी рдЖрджрд░-рд╕рдд्рдХाрд░ рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рд╡े рднрд▓ीрднाँрддि рдЬाрдирддे рдеे рдХि рдЙрди рд▓ोрдЧो рдХा рдЖрджрд░-рд╕рдо्рдоाрди рди рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рдЙрдирдХा рдШрд░ рдЫोрдб़рдХрд░ рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░ी рдЬрдЧрд╣ рдЪрд▓े рдЬाрдпेंрдЧे।
рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдХे рд▓ोрдЧों рдХी рдиिрд░्рдзрдирддा рдФрд░ рдЙрдирдХा рджुःрдЦ-рдиिрд╡ाрд░рдг, рдЙрдирдХी рд╕рдд्-рд╢िрдХ्рд╖ा рддрдеा рдЙрдирдХे рдзрд░्рдордкрд░ाрдпрдг рд╣ोрдиे рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд╕рджैрд╡ рд╡िрдЪाрд░рд╢ीрд▓ рд░рд╣рддे рдеे। рдкрд░рди्рддु рд╡े рдЕрдкрдиे рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпों рдХे рд▓िрдП рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рджु:рдЦ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддे рдеे, рдЖрдл्рд░िрдХाрдиिрд╡ाрд╕ी рдиिрдЧ्рд░ो рдХे рд▓िрдП рднी рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рджुःрдЦी рд░рд╣рддे рдеे। рднрдЧिрдиी рдиिрд╡ेрджिрддा рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдЬिрд╕ рд╕рдордп рджрдХ्рд╖िрдгी рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдоें рдн्рд░рдордг рдХрд░ рд░рд╣े рдеे, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХिрд╕ी рдХिрд╕ी рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЖрдл्рд░िрдХाрдиिрд╡ाрд╕ी (Coloured man ) рд╕рдордЭрдХрд░ рдШрд░ рд╕े рд▓ौрдЯा рджिрдпा рдеा; рдкрд░рди्рддु рдЬрдм рдЙрди्рд╣ोрдиे рд╕ुрдиा рдХि рд╡े рдЖрдл्рд░िрдХाрдиिрд╡ाрд╕ी рдирд╣ीं рд╣ैं, рд╡े рд╣िрди्рджू рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╣ैं, рддрдм рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрд░рдо рдЖрджрд░ рдХे рд╕ाрде рдЙрди्рд╣ें рд▓े рдЬाрдХрд░ рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдХी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा, “рд╕्рд╡ाрдоी, рдЬрдм рд╣рдордиे рдЖрдкрд╕े рдкूрдЫा, 'рдХ्рдпा рдЖрдк рдЖрдл्рд░िрдХाрдиिрд╡ाрд╕ी рд╣ैं ?” рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЖрдк рдХुрдЫ рднी рди рдХрд╣рдХрд░ рдЪрд▓े рдХ्рдпों рдЧрдпे рдеे?”
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдмोрд▓े, “рдХ्рдпों, рдЖрдл्рд░िрдХाрдиिрд╡ाрд╕ी рдиिрдЧ्рд░ो рдХ्рдпा рдоेрд░े рднाрдИ рдирд╣ीं рд╣ै ?” рдиिрдЧ्рд░ो рддрдеा рд╕्рд╡рджेрд╢-рд╡ाрд╕िрдпों рдХी рд╕ेрд╡ा рдПрдХ рдЬैрд╕ी рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рдЪूँрдХि рд╕्рд╡рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпों рдХे рдмीрдЪ рд╣рдоें рд░рд╣рдиा рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдкрд╣рд▓े। рдЗрд╕ी-рдХा рдиाрдо рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╕ेрд╡ा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдХा рдиाрдо рдХрд░्рдордпोрдЧ рд╣ै। рд╕рднी рд▓ोрдЧ рдХрд░्рдо рдХрд░рддे рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рдХрд░्рдордпोрдЧ рд╣ै рдмрдб़ा рдХрдаिрди। рд╕рдм рдЫोрдб़рдХрд░ рдмрд╣ुрдд рджिрдиों рддрдХ рдПрдХाрди्рдд рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдз्рдпाрди-рдЪिрди्рддрди рдХिрдпे рдмिрдиा рд╕्рд╡рджेрд╢ рдХा рдРрд╕ा рдЙрдкрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा। 'рдоेрд░ा рджेрд╢' рдХрд╣рдХрд░ рдирд╣ीं, рдХ्рдпोंрдХि рддрдм рддो рдоाрдпा рдоें рдлँрд╕рдиा рд╣ुрдЖ; рдкрд░ “рдпे рд▓ोрдЧ рддुрдо्рд╣ाрд░े (рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे) рд╣ैं' рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ूँрдЧा। рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдиिрд░्рджेрд╢ рд╣ै, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рджेрд╢ рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ूँрдЧा; рддुрдо्рд╣ाрд░ा рд╣ी рдпрд╣ рдХाрдо рд╣ै - рдоै рддुрдо्рд╣ाрд░ा рджाрд╕ рд╣ूँ рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЗрд╕ рд╡्рд░рдд рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рд╕рдлрд▓рддा рдоिрд▓े рдпा рдЕрд╕рдлрд▓рддा рд╣ो, рдпрд╣ рддुрдо рдЬाрдиो; рдпрд╣ рд╕рдм рдоेрд░े рдиाрдо рдХे рд▓िрдП рдирд╣ी, рдЗрд╕рд╕े рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╣ी рдорд╣िрдоा рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрдЧी - рдЗрд╕ीрд▓िрдП।
рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╕्рд╡рджेрд╢-рдк्рд░ेрдо (Ideal patriotism) рдЗрд╕े рд╣ी рдХрд╣рддे рд╣ैं,- рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдЗрддрдиे рдХрдаिрди рд╡्рд░рдд рдХा рдЕрд╡рд▓рдо्рдмрди рдХिрдпा рдеा। рдЬिрдирдХे рдШрд░рдмाрд░ рдФрд░ рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╣ैं, рдХрднी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд▓िрдП рдЬो рд╡्рдпाрдХुрд▓ рдирд╣ी рд╣ुрдП, рдЬो 'рдд्рдпाрдЧ' рд╢рдм्рдж рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рдоुрд╕्рдХрд░ाрддे рд╣ै, рдЬिрдирдХा рдорди рд╕рджा рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдФрд░ рдРрд╣िрдХ рдоाрди-рд╕рди्рдоाрди рдХी рдУрд░ рд▓рдЧा рд░рд╣рддा рд╣ै, рдЬो рд▓ोрдЧ 'рдИрд╢्рд╡рд░рджрд░्рд╢рди рд╣ी рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै' рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рд╕ुрдирдХрд░ рд╡िрд╕्рдоिрдд рд╣ो рдЙрдарддे рд╣ै, рд╡े рд╕्рд╡рджेрд╢-рдк्рд░ेрдо рдХे рдЗрд╕ рдорд╣ाрди् рдЖрджрд░्рд╢ рдХो рдХ्рдпा рдЬाрдиे ? рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд╕्рд╡рджेрд╢ рдХे рд▓िрдП рдЖँрд╕ू рдмрд╣ाрддे рдеे рдЕрд╡рд╢्рдп, рдкрд░рди्рддु рд╕ाрде рд╣ी рдпрд╣ рднी рднूрд▓рддे рди рдеे рдХि рдЗрд╕ рдЕрдиिрдд्рдп рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рд╡рд╕्рддु рд╣ै, рд╢ेрд╖ рд╕рднी рдЕрд╡рд╕्рддु। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд╡िрд▓ाрдпрдд рд╕े рд▓ौрдЯрдиे рдХे рдмाрдж рд╣िрдоाрд▓рдп рдХे рджрд░्рд╢рди рдХे рд▓िрдП рдЕрд▓рдоोрдб़ा рдкрдзाрд░े рдеे। рдЕрд▓рдоोрдб़ा рдиिрд╡ाрд╕ी рдЙрди्рд╣ें рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдиाрд░ाрдпрдг рдоाрдирдХрд░ рдЙрдирдХी рдкूрдЬा рдХрд░рдиे рд▓рдЧे। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдирдЧाрдзिрд░ाрдЬ рджेрд╡рддाрдд्рдоा рд╣िрдоाрд▓рдп рдкрд░्рд╡рдд рдХे рдЕрдд्рдпुрдЪ्рдЪ рд╢्рд░ृंрдЧों рдХो рджेрдЦрдХрд░ рднाрд╡рдордЧ्рди рд╣ो рдЧрдпे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा, -
“....рдоेрд░ी рдЕрдм рдпрд╣ी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ैं рдХि рдоें рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे рд╢ेрд╖ рджिрди рдЗрд╕ी рдЧिрд░िрд░ाрдЬ рдоें рдХрд╣ीं рдкрд░ рд╡्рдпрддीрдд рдХрд░ рджूँ, рдЬрд╣ाँ рдЕрдиेрдХों рдЛрд╖ि рд░рд╣ рдЪुрдХें рд╣ैं, рдЬрд╣ाँ рджрд░्рд╢рдирд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХा рдЬрди्рдо рд╣ुрдЖ рдеा ...। рдпрд╣ाँ рдЖрддे рд╕рдордп рдЬैрд╕े рдЬैрд╕े рдЧिрд░िрд░ाрдЬ рдХी рдПрдХ рдЪोрдЯी рдХे рдмाрдж рджूрд╕рд░ी рдЪोрдЯी рдоेрд░ी рджृрд╖्рдЯि рдХे рд╕ाрдордиे рдЖрддी рдЧрдпी рд╡ैрд╕े рд╡ैрд╕े рдоेрд░ी рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиे рдХी рд╕рдорд╕्рдд рдЗрдЪ्рдЫाрдПँ рддрдеा рднाрд╡, рдЬो рдоेрд░े рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдоें рд╡рд░्рд╖ों рд╕े рднрд░े рд╣ुрдП рдеे, рдзीрд░े рдзीрд░े рд╢ाрди्рдд-рд╕े рд╣ोрдиे рд▓рдЧे ... рдФрд░ рдоेрд░ा рдорди рдПрдХрджрдо рдЙрд╕ी рдЕрдирди्рдд рднाрд╡ рдХी рдУрд░ рдЦिंрдЪ рдЧрдпा рдЬिрд╕рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣рдоे рдЧिрд░िрд░ाрдЬ рд╣िрдоाрд▓рдп рд╕рджैрд╡ рд╕े рджेрддे рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬो рдЗрд╕ рд╕्рдеाрди рдХी рд╡ाрдпु рддрдХ рдоें рднрд░ा рд╣ुрдЖ рд╣ै рддрдеा рдЬिрд╕рдХा рдиिрдиाрдж рдоैं рдЖрдЬ рднी рдпрд╣ाँ рдХे рдХрд▓рдХрд▓ рдмрд╣рдиेрд╡ाрд▓े рдЭрд░рдиों рдоें рд╕ुрдирддा рд╣ूँ, рдФрд░ рд╡рд╣ рднाрд╡ рд╣ै - рдд्рдпाрдЧ।
“ рд╕рд░्рд╡ рд╡рд╕्рддु рднрдпाрди्рд╡िрддं рднुрд╡ि рдиृрдгां рд╡ैрд░ाрдЧ्рдпрдоेрд╡ाрднрдпрдо्।'
“рдЕрд░्рдеाрдд् рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡рд╕्рддु рдоें рднрдп рднрд░ा рд╣ै, рдпрд╣ рднрдп рдХेрд╡рд▓ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рд╕े рд╣ी рджूрд░ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЗрд╕ी рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдиिрд░्рднрдп рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। ...
“рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдЖрдд्рдоाрдПँ рдЗрд╕ рдЧिрд░िрд░ाрдЬ рдХी рдУрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ोрдХрд░ рдЪрд▓ी рдЖрдпेंрдЧी। рдпрд╣ рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╣ोрдЧा рдЬрдм рдХि рднिрди्рди рднिрди्рди рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдпों рдХे рдЖрдкрд╕ рдХे рдЭрдЧрдб़े рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрдпेंрдЧे, рдЬрдм рд░ूрдв़िрдпो рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдХा рд╡ैрдордирд╕्рдп рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрдпрдЧा, рдЬрдм рд╣рдоाрд░े рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдзрд░्рдо рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдЭрдЧрдб़े рдмिрд▓рдХुрд▓ рджूрд░ рд╣ो рдЬाрдпेрдЧे рддрдеा рдЬрдм рдордиुрд╖्рдпрдоाрдд्рд░ рдпрд╣ рд╕рдордЭ рд▓ेрдЧा рдХि рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рдЪिрди्рддрди, рдзрд░्рдо рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рд╣ै рд╕्рд╡рдпं рдоें рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЕрдиुрднूрддि, рдФрд░ рд╢ेрд╖ рдЬो рдХुрдЫ рд╣ै рд╡рд╣ рд╕рдм рд╡्рдпрд░्рде рд╣ै। рдпрд╣ рдЬाрдирдХрд░ рдХि рдпрд╣ рд╕ंрд╕ाрд░ рдПрдХ рдзोрдЦे рдХी рдЯрдЯ्рдЯी рд╣ै, рдпрд╣ाँ рд╕рдм рдХुрдЫ рдоिрде्рдпा рд╣ै рдФрд░ рдпрджि рдХुрдЫ рд╕рдд्рдп рд╣ै рддो рд╡рд╣ рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा - рдХेрд╡рд▓ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा - рддीрд╡्рд░ рд╡िрд░ाрдЧी рдпрд╣ाँ рдЖрдпेंрдЧे।...”
-'рднाрд░рдд рдоें рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, 'рдЕрдж्рд╡ैрдд рдЬ्рдЮाрди рдХो рдЖँрдЪрд▓ рдоें рдмाँрдзрдХрд░ рдЬो рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ो, рдХрд░ो।' рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЕрдж्рд╡ैрдд рдЬ्рдЮाрди рдХो рдЖँрдЪрд▓ рдоें рдмाँрдзрдХрд░ рдХрд░्рдо-рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЙрддрд░ рдкрдб़े рдеे। рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдХो рдлिрд░ рдШрд░, рдзрди, рдкрд░िрд╡ाрд░, рдЖрдд्рдоीрдп, рд╕्рд╡рдЬрди, рд╕्рд╡рджेрд╢, рд╡िрджेрд╢ рд╕े рдХ्рдпा рдк्рд░рдпोрдЬрди ? рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп рдиे рдоैрдд्рд░ेрдпी рд╕े рдХрд╣ा рдеा, ' рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рди рдЬाрдирдиें рдкрд░ рдЗрди рд╕рдм рдзрди-рд╡िрдж्рдпाрдУं рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा? рд╣े рдоैрдд्рд░ेрдпी, рдкрд╣рд▓े рдЙрди्рд╣ें рдЬाрдиो, рдмाрдж рдоें рджूрд╕рд░ी рдмाрдд।' рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рджुрдиिрдпा рдХो рдпрд╣ी рд╕िрдЦाрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा, рд╣े рдкृрде्рд╡ी рднрд░ рдХे рдиिрд╡ाрд╕िрдпों! рдкрд╣рд▓े рд╡िрд╖рдп рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рдиिрд░्рдЬрди рдоें рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдЖрд░ाрдзрдиा рдХрд░ो, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЬो рдЪाрд╣ो, рдХрд░ो, рдХिрд╕ी рдоें рджोрд╖ рдирд╣ीं। рдЪाрд╣े рд╕्рд╡рджेрд╢ рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ो рдпा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░ो, рдХिрд╕ी рд╕े рджोрд╖ рди рд╣ोрдЧा; рдХ्рдпोंрдХि рддुрдо рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╕рдордЭोрдЧे рдХि рд╕рд░्рд╡рднूрддों рдоें рд╡े рд╣ी рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं, рдЙрдирдХो рдЫोрдб़ рдФрд░ рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд╣ै - рдкрд░िрд╡ाрд░, рд╕्рд╡рджेрд╢ рдЙрдирд╕े рдЕрд▓рдЧ рдирд╣ीं рд╣ैं। рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рджेрдЦोрдЧे, рд╡े рд╣ी рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं। рд╡рд╢िрд╖्рда рдиे рд╢्рд░ीрд░ाрдордЪрди्рдж्рд░рдЬी рд╕े рдХрд╣ा рдеा, 'рд░ाрдо, рддुрдо рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдЫोрдб़рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ो, рдЖрдУ, рдоेрд░े рд╕ाрде рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░ो; рдпрджि рдИрд╢्рд╡рд░ рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ों рддो рдЗрд╕े рдд्рдпाрдЧ рджेрдиा।'' рд╢्рд░ीрд░ाрдордЪрди्рдж्рд░ рдиे рдЖрдд्рдоा рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХिрдпा рдеा (рдХि рд╕्рд╡рдпं рдЕрд╡рддाрд░ рдеे ?); рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЪुрдк рд░рд╣ рдЧрдпे। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, 'рдЫुрд░े рдХो рдЪрд▓ाрдиा рд╕ीрдЦрдХрд░ рд╣ाрде рдоें рдЫुрд░ा рд▓ो।' рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рджिрдЦा рджिрдпा рдХि рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдХрд░्рдордпोрдЧी рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдЬाрдирддे рдеे рдХि рджेрд╢ рдХे рджु:рдЦिрдпों рдХी рдзрди рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рдиे рд╕े рдмрдв़рдХрд░ рдЕрдиेрдХ рдЕрди्рдп рдорд╣ाрди् рдХाрд░्рдп рд╣ैं। рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ा рджेрдиा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░्рдп рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рд╡िрдж्рдпाрджाрди, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЬीрд╡рдирджाрди, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЕрди्рдирд╡рд╕्рдд्рд░-рджाрди। рд╕ंрд╕ाрд░ рджुःрдЦрдкूрд░्рдг рд╣ै। рдЗрд╕ рджु:рдЦ рдХो рддुрдо рдХिрддрдиे рджिрдиों рдХे рд▓िрдП рдоिрдЯाрдУрдЧे? рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдиे рдХृрд╖्рдгрджाрд╕ рдкाрд▓ # рд╕े рдкूрдЫा рдеा, “рдЕрдЪ्рдЫा, рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХ्рдпा рд╣ै?”
рдХृрд╖्рдгрджाрд╕ рдиे рдХрд╣ा рдеा, 'рдоेрд░ी рд░ाрдп рдоें рджुрдиिрдпा рдХा рдЙрдкрдХाрд░ рдХрд░рдиा, рдЬрдЧрдд् рдХे рджु:рдЦ рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиा।' рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЦेрдж рдХे рд╕ाрде рдмोрд▓े рдеे, “рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдРрд╕ी рд╡िрдзрд╡ा-рдкुрдд्рд░* рдЬैрд╕ी рдмुрдж्рдзि рдХ्рдпों? [рд╡िрдзрд╡ा-рдкुрдд्рд░ рдЬैрд╕ी рдмुрдж्рдзि рдЕрд░्рдеाрдд् рд╣ीрди рдмुрдж्рдзि; рдХ्рдпोंрдХि рдРрд╕े рд▓рдб़рдХे рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдиीрдЪ рдЙрдкाрдп рд╕े рдордиुрд╖्рдп рдмрдирддे рд╣ै; рджूрд╕рд░ों рдХी рдЦुрд╢ाрдордж рдЖрджि рдХрд░рдХे।] - рдЬрдЧрдд् рдХे рджु:рдЦों рдХा рдиाрд╢ рддुрдо рдХрд░ोрдЧे? рдХ्рдпा рдЬрдЧрдд् рдЗрддрдиा-рд╕ा рд╣ी рд╣ै? рдмрд░рд╕ाрдд рдоें рдЧंрдЧाрдЬी рдоें рдХेंрдХрдб़े рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЬाрдирддे рд╣ो ? рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рдЬрдЧрдд् рд╣ैं। рдЗрд╕ рд╡िрд╢्рд╡рдЬрдЧрдд् рдХे рдЬो рдЕрдзिрдкрддि рд╣ैं, рд╡े рд╕рднी рдХी рдЦрдмрд░ рд▓े рд░рд╣े рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ें рдкрд╣рд▓े рдЬाрдирдиा - рдпрд╣ी рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЪाрд╣े рдЬो рдХрд░рдиा। " рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рднी рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдоें рдХрд╣ा рд╣ै -
“... рдХेрд╡рд▓ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЬ्рдЮाрди рд╣ी рдРрд╕ा рд╣ै рдЬो рд╣рдоाрд░े рджुःрдЦों рдХो рд╕рджा рдХे рд▓िрдП рдирд╖्рдЯ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै; рдЕрди्рдп рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЬ्рдЮाрди рд╕े рддो рд╣рдоाрд░ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рдХेрд╡рд▓ рдЕрд▓्рдк рд╕рдордп рдХे рд▓िрдП рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। ... рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЬ्рдЮाрди рджेрддा рд╣ै, рд╡рд╣ी рдоाрдирд╡ рд╕рдоाрдЬ рдХा рд╕рдм рд╕े рдмрдб़ा рд╣िрддैрд╖ी рд╣ै। ... рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рдХे рдмाрдж рдоाрдирд╕िрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рдХा рд╕्рдеाрди рдЖрддा рд╣ै। рдЬ्рдЮाрди рдХा рджाрди рджेрдиा, рднोрдЬрди рддрдеा рд╡рд╕्рдд्рд░ рдХे рджाрди рд╕े рдХрд╣ीं рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╣ै рдЬीрд╡рди-рджाрди рдФрд░ рдЪौрдеा рд╣ै рдЕрди्рди-рджाрди। ...”
- 'рдХрд░्рдордпोрдЧ' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рд╣ी рдЬीрд╡рди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕ рджेрд╢ рдХी рдпрд╣ी рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ै। рдкрд╣рд▓े рдпрд╣ рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рджूрд╕рд░ी рдмाрддें। рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рд░ाрдЬрдиीрддि рдХी рдмाрддें рдХрд░рдиे рд╕े рди рдЪрд▓ेрдЧा, рдкрд╣рд▓े рдПрдХрдЪिрдд्рдд рд╣ोрдХрд░ рднрдЧрд╡ाрди рдХा рдз्рдпाрди-рдЪिрди्рддрди рдХрд░ो, рд╣ृрджрдп рдХे рдмीрдЪ рдоें рдЙрдирдХे рдЕрдиुрдкрдо рд░ूрдк рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░ो। рдЙрди्рд╣ें рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рддрдм рд╕्рд╡рджेрд╢ рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░ рд╕рдХोрдЧे; рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕ рд╕рдордп рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдорди рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдЧा। 'рдоेрд░ा рджेрд╢' рдХрд╣рдХрд░ рд╕ेрд╡ा рдирд╣ीं - 'рд╕рд░्рд╡рднूрддों рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ैं' рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ рд╕рдХोрдЧे। рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╕्рд╡рджेрд╢-рд╡िрджेрд╢ рдХी рднेрдж-рдмुрдж्рдзि рдирд╣ीं рд░рд╣ेрдЧी। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдаीрдХ рд╕рдордЭा рдЬा рд╕рдХेрдЧा рдХि рдЬीрд╡ рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХिрд╕рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, “рдЬो рд▓ोрдЧ рджाँрд╡ рдЦेрд▓рддे рд╣ैं, рд╡े рдЦेрд▓ рдХी рдЪाрд▓ рдаीрдХ рдаीрдХ рд╕рдордЭ рдирд╣ीं рд╕рдХрддे। рдЬो рд▓ोрдЧ рдЦेрд▓ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд░рд╣рдХрд░ рдкाрд╕ рдмैрдаे-рдмैрдаे рдЦेрд▓ рджेрдЦрддे рд░рд╣рддे рд╣ैं, рд╡े (рдЬो рдЬीрд╡рдирдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं ?) рджूрд░ рд╕े рдЕрдЪ्рдЫी рдЪाрд▓ рджे рд╕рдХрддे рд╣ैं।” рдХाрд░рдг рджेрдЦрдиेрд╡ाрд▓ा (рд╕ाрдХ्рд╖ी рдкुрд░ुрд╖-рдкрд░्рджा) рдЦेрд▓ рдоें рдЖрд╕рдХ्рдд рдирд╣ीं рд╣ै। рдПрдХाрди्рдд рдоें рдмрд╣ुрдд рджिрдиों рддрдХ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдХे рд░ाрдЧ-рдж्рд╡ेрд╖ рд╕े рдоुрдХ्рдд рдЙрджाрд╕ीрди рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рдЬीрд╡рди्рдоुрдХ्рдд рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдиे рдЬो рдХुрдЫ рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХी рд╣ै рдЙрд╕рдХे рд╕ाрдордиे рдЙрди्рд╣ें рдФрд░ рдХुрдЫ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд▓рдЧрддा -
рдпं рд▓рдм्рдз्рд╡ा рдЪाрдкрд░ं рд▓ाрднं рдорди्рдпрддे рдиाрдзिрдХं рддрддः।
рдпрд╕्рдоिрди् рд╕्рдеिрддो рди рджुःрдЦेрди рдЧुрд░ुрдгाрдкि рд╡िрдЪाрд▓्рдпрддे॥ - рдЧीрддा।
рд╣िрди्рджुрдУं рдХी рд░ाрдЬрдиीрддि, рд╕рдоाрдЬрдиीрддि, рдпे рд╕рднी рдзрд░्рдорд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╣ैं। рдордиु, рдпाрдЬ्рдЮрд╡рд▓्рдХ्рдп, рдкрд░ाрд╢рд░ рдЖрджि рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдЗрди рд╕рдм рдзрд░्рдорд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХे рдк्рд░рдгेрддा рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ें рдХिрд╕ी рднी рдЪीрдЬ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं рдеी। рдлिрд░ рднी, рднрдЧрд╡ाрди рдХा рдиिрд░्рджेрд╢ рдкाрдХрд░, рдЧृрд╣рд╕्рдеों рдХे рд▓िрдП, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рд╣ै। рд╡े рдЙрджाрд╕ीрди рд░рд╣рдХрд░ рджाँрд╡-рдЦेрд▓ рдХी рдЪाрд▓ рдмрддा рджे рд░рд╣े рд╣ैं, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рджेрд╢-рдХाрд▓-рдкाрдд्рд░ рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЙрдирдХी рдмाрддों рдоें рдПрдХ рднी рднूрд▓ рд╣ोрдиे рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рдирд╣ीं рд╣ै।
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рднी рдХрд░्рдордпोрдЧी рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдкрд░ोрдкрдХाрд░-рд╡्рд░рдд рд░ूрдкी, рдЬीрд╡-рд╕ेрд╡ाрд░ूрдкी рдХрд░्рдо рдХिрдпे рд╣ैं; рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдХрд░्рдоिрдпों рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЙрдирдХा рдЗрддрдиा рдоूрд▓्рдп рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЗрд╕ рджेрд╢ рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХिрдпा рд╣ै, рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░ाрдЪीрдирдХाрд▓ рдХे рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖рдЧрдг рдЬीрд╡ рдХे рдоंрдЧрд▓ рдХे рд▓िрдП рд╕рджैрд╡ рдк्рд░рдпрдд्рдирд╢ीрд▓ рд░рд╣े рд╣ैं। рдЗрд╕ рдиिрд╖्рдХाрдо рдзрд░्рдо рдХे рдкाрд▓рди рдХे рд▓िрдП рд╣рдо рднी рдЙрдирдХे рдЪрд░рдг-рдЪिрди्рд╣ों рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░ рд╕рдХें рддो рдХिрддрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ो! рдкрд░рди्рддु рдпрд╣ рдмाрдд рд╣ै рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди। рдкрд╣рд▓े рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рджрдЬी рдХी рддрд░рд╣ рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рддрдкрд╕्рдпा рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी। рддрдм рдпрд╣ рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।
рдзрди्рдп рд╣ो рддुрдо рдд्рдпाрдЧी рд╡ीрд░ рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖! рддुрдордиे рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдЧुрд░ुрджेрд╡ рдХे рдЪрд░рдг-рдЪिрд╣्рдиों рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХिрдпा рд╣ै। рдЧुрд░ुрджेрд╡ рдХा рдорд╣ाрдорди्рдд्рд░ - 'рдкрд╣рд▓े рдИрд╢्рд╡рд░-рдк्рд░ाрдк्рддि, рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рджूрд╕рд░ी рдмाрдд' -рддुрдо्рд╣ीं рдиे рд╕ाрдзिрдд рдХिрдпा рд╣ै। рддुрдо्рд╣ीं рдиे рд╕рдордЭा рдеा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдЫोрдб़рдиे рдкрд░ рдпрд╣ рд╕ंрд╕ाрд░ рдпрдеाрд░्рде рдоें рд╕्рд╡рдк्рди рдХी рддрд░рд╣ рд╣ै, рдЧोрд░рдЦ-рдзрди्рдзा рд╣ै। ('1' рдХे рдмिрдиा рдХिрддрдиा рднी '0' рдХोрдИ рдоूрд▓्рдп рдирд╣ीं।) рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╕рдм рдХुрдЫ рдЫोрдб़рдХрд░ рддुрдордиे рдкрд╣рд▓े рдИрд╢्рд╡рд░-рдк्рд░ाрдк्рддि рдХी рд╕ाрдзрдиा рдХी рдеी। рдЬрдм рддुрдордиे рджेрдЦा, рд╕рд░्рд╡ рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рдк्рд░ाрдг рд╡े рд╣ी рд╣ैं, рдЬрдм рддुрдордиे рджेрдЦा рдЙрдирдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдФрд░ рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд╣ै, рддрдм рдлिрд░ рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рддुрдордиे рдорди рд▓рдЧाрдпा। рддрдм рд╣े рдорд╣ा-рдпोрдЧिрди ! рд╕рд░्рд╡рднूрддों рдоें рд╕्рдеिрдд рдЙрд╕ी рд╣рд░ि рдХी рд╕ेрд╡ा рдХे рд▓िрдП рддुрдо рдлिрд░ рдХрд░्рдордХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоे рдЙрддрд░ рдЖрдпे। рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╕рднी рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЧрдо्рднीрд░ рдЕрд╕ीрдо рдк्рд░ेрдо рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ी рдмрдиे - рд╣िрди्рджू, рдоुрд╕рд▓рдоाрди, рдИрд╕ाрдИ, рд╡िрджेрд╢ी, рд╕्рд╡рджेрд╢рд╡ाрд╕ी, рдзрдиी, рдиिрд░्рдзрди, рдирд░, рдиाрд░ी рд╕рднी рдХो рддुрдордиे рдк्рд░ेрдоाрд▓िंрдЧрди-рджाрди рдХिрдпा рд╣ै। рддुрдордиे рдиाрд░рдж, рдЬрдирдХ рдЖрджि рдХी рддрд░рд╣ рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдХрд░्рдо рдХिрдпा рд╣ै।
(рел)
рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕ाрдХाрд░ рд╣ैं рдпा рдиिрд░ाрдХाрд░
рдПрдХ рджिрди рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рдХेрд╢рд╡рдЪрди्рдж्рд░ рд╕ेрди рд╢िрд╖्рдпों рдХो рд╕ाрде рд▓ेрдХрд░ рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдХे рдХाрд▓ी-рдорди्рджिрд░ рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рдЧрдпे। рдХेрд╢рд╡ рдХे рд╕ाрде рдиिрд░ाрдХाрд░ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЕрдиेрдХ рдмाрддें рд╣ोрддी рдеीं। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдЙрдирд╕े рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, “рдоें рдк्рд░рддिрдоा рдоें рдоिрдЯ्рдЯी рдпा рдкрдд्рдерд░ рдХी рдХाрд▓ी рдирд╣ीं рджेрдЦрддा, рдоैं рддो рдЙрд╕рдоें рдЪिрди्рдордпी рдХाрд▓ी рджेрдЦрддा рд╣ूँ। рдЬो рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ैं, рд╡े рд╣ी рдХाрд▓ी рд╣ैं। рд╡े рдЬिрд╕ рд╕рдордп рдХ्рд░िрдпाрд░рд╣िрдд рд╣ैं, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдм्рд░рд╣्рдо; рдЬрдм рд╕ृрд╖्рдЯि-рд╕्рдеिрддि-рдк्рд░рд▓рдп рдХрд░рддी рд╣ैं, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХाрд▓ी, рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬो рдХाрд▓ рдХे рд╕ाрде рд░рдордг рдХрд░рддी рд╣ैं। рдХाрд▓ рдЕрд░्рдеाрдд् рдм्рд░рд╣्рдо।'” рдЙрди рджोрдиों рдоें рдПрдХ рджिрди рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рд╣ो рд░рд╣ा рдеा :-
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдХेрд╢рд╡ рдХे рдк्рд░рддि) - рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рдЬाрдирддे рд╣ो! рдоाрдиो рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рджрд░ूрдкी рд╕рдоुрдж्рд░ рд╣ै, рдХрд╣ीं рдХिрдиाрд░ा рдирд╣ीं рд╣ै। рднрдХ्рддिрд░ूрдкी рд╣िрдо рдХे рдХाрд░рдг рдЗрд╕ рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рд╕्рдеाрди-рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдЬрд▓ рдмрд░рдл рдХे рдЖрдХाрд░ рдоें рдЬрдо рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд् рднрдХ्рдд рдХे рдкाрд╕ рд╡े рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд╣ोрдХрд░ рдХрднी рдХрднी рд╕ाрдХाрд░ рд░ूрдк рдоें рджрд░्рд╢рди рджेрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрдирд░ूрдкी рд╕ूрд░्рдп рдХे рдЙрджрдп рд╣ोрдиे рдкрд░ рд╡рд╣ рдмрд░рдл рдЧрд▓ рдЬाрддी рд╣ै - рдЕрд░्рдеाрдд् рдм्рд░рд╣्рдо рд╕рдд्рдп рдЬрдЧрдд् рдоिрде्рдпा' рдЗрд╕ рд╡िрдЪाрд░ рдХे рдмाрдж рд╕рдоाрдзि рд╣ोрдиे рдкрд░ рд░ूрдк рдЖрджि рд╕рдм рдЕрджृрд╢्рдп рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╡े рдХ्рдпा рд╣ैं, рдоुрдЦ рд╕े рдХрд╣ा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा - рдорди, рдмुрдж्рдзि, рдЕрд╣ं рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрди्рд╣ें рдкрдХрдб़ा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा।
“рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдПрдХ рд╕рдд्рдп (рдЗрди्рдж्рд░िрдпाрддीрдд рд╕рдд्рдп) рдХो рдЬाрдирддा рд╣ै, рд╡рд╣ рджूрд╕рд░े (рдЗрди्рдж्рд░िрдпрдЧ्рд░ाрд╣्рдп рд╕рдд्рдп рдоिрде्рдпा?) рдХो рднी рдЬाрди рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЬो рдиिрд░ाрдХाрд░ рдХो рдЬाрди рд╕рдХрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕ाрдХाрд░ рдХो рднी рдЬाрди рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЬрдм рддुрдо рдЙрд╕ рдоुрд╣рд▓्рд▓े рдоें рдЧрдпे рд╣ी рдирд╣ीं рддो рдХрд╣ाँ рд╢्рдпाрдордкुрдХुрд░ рд╣ै, рдФрд░ рдХрд╣ाँ рддेрд▓ीрдкाрдб़ा, рдХैрд╕े рдЬाрдиोрдЧे?
”рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдпрд╣ рднी рд╕рдордЭा рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рд╕рднी рдиिрд░ाрдХाрд░ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ी рдирд╣ीं рд╣ैं, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╕ाрдХाрд░ рдкूрдЬा рдХी рд╡िрд╢ेрд╖ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै।
рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा, - “рдПрдХ рдоाँ рдХे рдкाँрдЪ рд▓рдб़рдХे рд╣ैं। рдоाँ рдиे рдХрдИ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рддрд░рдХाрд░िрдпाँ рдмрдиाрдпी рд╣ैं, рдЬिрд╕рдХे рдкेрдЯ рдоें рдЬो рд╕рд╣рди рд╣ोрддा рд╣ो।”
рдЗрд╕ рджेрд╢ рдоें рд╕ाрдХाрд░ рдкूрдЬा рд╣ोрддी рд╣ै। рдИрд╕ाрдИ рдоिрд╢рдирд░ीрдЧрдг рдЕрдорд░ीрдХा рд╡ рдпूрд░ोрдк рдоें рдЗрд╕ рджेрд╢ рдХे рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХो рдЕрд╕рдн्рдп рдЬाрддि рдХрд╣рдХрд░ рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡े рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рднाрд░рддीрдпрдЧрдг рдоूрд░्рддि рдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддे рд╣ैं, рдФрд░ рдЙрдирдХी рдмрдб़ी рджрдпрдиीрдп рд╕्рдеिрддि рд╣ै।
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рдЗрд╕ рд╕ाрдХाрд░ рдкूрдЬा рдХा рдЕрд░्рде рдЕрдорд░ीрдХा рдоें рдкрд╣рд▓े-рдкрд╣рд▓ рд╕рдордЭाрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдХि рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдоें рдоूрд░्рддि! рдХी рдкूрдЬा рдирд╣ीं рд╣ोрддी। - “... рдоैं рдкрд╣рд▓े рд╣ी рддुрдо्рд╣ें рдмрддा рджेрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ рдХि рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдоें рдЕрдиेрдХेрд╢्рд╡рд░рд╡ाрдж рдирд╣ीं рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдорди्рджिрд░ рдоें рдпрджि рдХोрдИ рдЦрдб़ा рд╣ोрдХрд░ рд╕ुрдиे, рддो рд╡рд╣ рдпрд╣ी рдкाрдПрдЧा рдХि рднрдХ्рддрдЧрдг рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкिрдд्рд╡ рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕рднी рдЧुрдгों рдХा рдЖрд░ोрдк рдЙрди рдоूрд░्рддिрдпों рдоें рдХрд░рддे рд╣ैं।...''
- 'рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди (Psychology) рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╕рдордЭाрдиे рд▓рдЧे рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЪिрди्рддрди рдХрд░рдиे рдоें рд╕ाрдХाрд░ рдЪिрди्рддрди (рдЕрд╡рддाрд░ рд╡рд░िрд╖्рда рдХा ?) рдХो рдЫोрдб़ рдЕрди्рдп рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рдЖ рд╕рдХрддा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा -
“.. рдИрд╢्рд╡рд░ рдпрджि рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╣ै рддो рдлिрд░ рдИрд╕ाрдИ рд▓ोрдЧ рдЧिрд░рдЬाрдШрд░ рдоें рдХ्рдпो рдЙрд╕рдХी рдЖрд░ाрдзрдиा рдХे рд▓िрдП рдЬाрддे рд╣ैं? рдХ्рдпों рд╡े рдХ्рд░ाрд╕ рдХो рдЗрддрдиा рдкрд╡िрдд्рд░ рдоाрдирддे рд╣ैं? рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХे рд╕рдордп рдЖрдХाрд╢ рдХी рдУрд░ рдоुँрд╣ рдХ्рдпों рдХрд░рддे рд╣ैं? рдХैрдерд▓िрдХ рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХे рдЧिрд░рдЬाрдШрд░ों рдоें рдЗрддрдиी рдмрд╣ुрддрд╕ी рдоूрд░्рддिрдпाँ рдХ्рдпों рд░рд╣ा рдХрд░рддी рд╣ैं? рдФрд░ рдк्рд░ोрдЯेрд╕्рдЯेрди्рдЯ рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХे рд╣ृрджрдп рдоें рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХे рд╕рдордп рдЗрддрдиी рдмрд╣ुрддрд╕ी рднाрд╡рдордпी рдоूрд░्рддिрдпाँ рдХ्рдпों рд░рд╣ा рдХрд░рддी рд╣ैं? рдоेрд░े рднाрдЗрдпों! рдорди рдоें рдХिрд╕ी рдоूрд░्рддि рдХे рдмिрдиा рдЖрдпे рдХुрдЫ рд╕ोрдЪ рд╕рдХрдиा рдЙрддрдиा рд╣ी рдЕрд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै, рдЬिрддрдиा рдХि рд╢्рд╡ाрд╕ рд▓िрдП рдмिрдиा рдЬीрд╡िрдд рд░рд╣рдиा। ...рд╕рдЪ рдкूрдЫिрдпे рддो рджुрдиिрдпा рдХे рдк्рд░ाрдп: рд╕рднी рдордиुрд╖्рдп рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкिрдд्рд╡ рдХा рдХ्рдпा рдЕрд░्рде рд╕рдордЭрддे рд╣ैं ? - рдХुрдЫ рдирд╣ीं! ... рдХ्рдпा рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ рдХा рднी рдХोрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рд╣ै ? рдЕрдЧрд░ рдирд╣ीं, рддो рдЬिрд╕ рд╕рдордп рд╣рдо рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╢рдм्рдж рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╡िрд╕्рддृрдд рдЖрдХाрд╢ рдпा рд╡िрд╢ाрд▓ рднूрдоिрдЦрдг्рдб рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рд╣рдо рдЕрдкрдиे рдорди рдоें рд▓ाрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд╕े рдЕрдзिрдХ рдФрд░ рдХुрдЫ рдирд╣ीं।...”
- 'рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдФрд░ рднी рдХрд╣ा, “рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдХी рднिрди्рдирддा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ाрдХाрд░ рдкूрдЬा рдФрд░ рдиिрд░ाрдХाрд░ рдкूрдЬा рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕ाрдХाрд░ рдкूрдЬा рдХुрд╕ंрд╕्рдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ै - рдоिрде्рдпा рдирд╣ीं рд╣ै, рд╡рд╣ рдПрдХ рдиिрдо्рди рд╢्рд░ेрдгी рдХा рд╕рдд्рдп рд╣ै।'' -
“.. рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиे рдм्рд░рд╣्рдорднाрд╡ рдХो рдоूрд░्рддि рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдЕрдзिрдХ рд╕рд░рд▓рддा рд╕े рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै, рддो рдХ्рдпा рдЙрд╕े рдкाрдк рдХрд╣рдиा рдаीрдХ рд╣ोрдЧा? рдФрд░ рдЬрдм рд╡рд╣ рдЙрд╕ рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╕े рдкрд░े рдкрд╣ुँрдЪ рдЧрдпा рд╣ै, рддрдм рднी рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдоूрд░्рддिрдкूрдЬा рдХो рдн्рд░рдоाрдд्рдордХ рдХрд╣рдиा рдЙрдЪिрдд рдирд╣ीं рд╣ै। рд╣िрди्рджू рдХी рджृрд╖्рдЯि рдоें рдордиुрд╖्рдп рдЕрд╕рдд्рдп рд╕े рд╕рдд्рдп рдХी рдУрд░ рдирд╣ी рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै, рд╡рд╣ рддो рд╕рдд्рдп рд╕े рд╕рдд्рдп рдХी рдУрд░, рдиिрдо्рди рд╢्рд░ेрдгी рдХे рд╕рдд्рдп рд╕े рдЙрдЪ्рдЪ рд╢्рд░ेрдгी рдХे рд╕рдд्рдп рдХी рдУрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै।...”
- 'рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा, рд╕рднी рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдиिрдпрдо рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрдд॥ рдИрд╢्рд╡рд░ рдПрдХ рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рд╡े рднрдХ्рддों рдХे рдкाрд╕ рдЕрдиेрдХ рд░ूрдкों рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ो рд░рд╣े рд╣ै। рд╣िрди्рджू рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рд╕рдордЭрддे рд╣ैं।
- “ .... рд╡िрднिрди्рдирддा рдоें рдПрдХрддा рдпрд╣ी рдк्рд░рдХृрддि рдХी рд░рдЪрдиा рд╣ै рдФрд░ рд╣िрди्рджुрдУं рдиे рдЗрд╕े рднрд▓ीрднाँрддि рдкрд╣рдЪाрдиा рд╣ै। рдЕрди्рдп рдзрд░्рдоों рдоें рдХुрдЫ рдиिрд░्рджिрд╖्рдЯ рдорддрд╡ाрдж рд╡िрдзिрдмрдж्рдз рдХрд░ рджिрдпे рдЧрдпे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ाрд░े рд╕рдоाрдЬ рдХो рдЙрди्рд╣ें рдоाрдирдиा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд╡े рддो рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╕ाрдордиे рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рдиाрдк рдХी рдХрдоीрдЬ рд░рдЦ рджेрддे рд╣ैं, рдЬो рд░ाрдо, рд╢्рдпाрдо, рд╣рд░ि рд╕рдм рдХे рд╢рд░ीрд░ рдоें рдЬрдмрд░рджрд╕्рддी рдаीрдХ рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдП। рдФрд░ рдпрджि рд╡рд╣ рдХрдоीрдЬ рд░ाрдо рдпा рд╢्рдпाрдо рдХे рд╢рд░ीрд░ рдоें рдаीрдХ рдирд╣ीं рдмैрдарддी, рддो рдЙрд╕े рдиंрдЧे рдмрджрди - рдмिрдиा рдХрдоीрдЬ рдХे рд╣ी рд░рд╣рдиा рд╣ोрдЧा। рд╣िрди्рджुрдУं рдиे рдпрд╣ рдЬाрди рд▓िрдпा рд╣ै рдХि рдиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рдм्рд░рд╣्рдо- рддрдд्рдд्рд╡ рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि, рдзाрд░рдгा рдпा рдк्рд░рдХाрд╢ рдХेрд╡рд▓ рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рдХे рд╕рд╣ाрд░े рд╕े рд╣ी рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। .... '
- 'рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
(рем)
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдФрд░ рдкाрдкрд╡ाрдж
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдЧुрд░ुрджेрд╡ рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे,“ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдиाрдо рд▓ेрдиे рд╕े рддрдеा рдЖрди्рддрд░ि-рдХрддाрдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХा рдЪिрди्рддрди рдХрд░рдиे рд╕े рдкाрдк рднाрдЧ рдЬाрддा рд╣ै - рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд░ूрдИ рдХा рдкрд╣ाрдб़ рдЖрдЧ рд▓рдЧрддे рд╣ी рдХ्рд╖рдг рднрд░ рдоें рдЬрд▓ рдЬाрддा рд╣ै, рдЕрдерд╡ा рд╡ृрдХ्рд╖ рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ुрдП рдкрдХ्рд╖ी рддाрд▓ी рдмрдЬाрддे рд╣ी рдЙрдб़ рдЬाрддे рд╣ैं।” рдПрдХ рджिрди рдХेрд╢рд╡рдмाрдмु рдХे рд╕ाрде рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рд╣ो рд░рд╣ा рдеा -
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рдХेрд╢рд╡ рдХे рдк्рд░рддि) - рдорди рд╕े рд╣ी рдмрдж्рдз рдФрд░ рдорди рд╕े рд╣ी рдоुрдХ्рдд рд╣ै। рдоैं рдоुрдХ्рдд-рдкुрд░ुрд╖ рд╣ूँ,- рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд░рд╣ूँ рдпा рдЬंрдЧрд▓ рдоें - рдоुрдЭे рдХैрд╕ा рдмрди्рдзрди? рдоैं рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╕рди्рддाрди рд╣ूँ, рд░ाрдЬाрдзिрд░ाрдЬ рдХा рдкुрдд्рд░ рд╣ूँ, рдоुрдЭे рднрд▓ा рдХौрди рдмाँрдзрдХрд░ рд░рдЦेрдЧा ? рдпрджि рд╕ाँрдк рдХाрдЯे, рддो “рд╡िрд╖ рдирд╣ीं рд╣ै, рд╡िрд╖ рдирд╣ीं рд╣ै” рдРрд╕ा рдЬोрд░ рджेрдХрд░ рдХрд╣рдиे рд╕े рд╡िрд╖ рдЙрддрд░ рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ 'рдоैं рдмрдж्рдз рдирд╣ीं рд╣ूँ, 'рдоैं рдмрдж्рдз рдирд╣ीं рд╣ूँ,' “рдоैं рдоुрдХ्рдд рд╣ूँ” рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рдЬोрд░ рджेрдХрд░ рдХрд╣рддे рдХрд╣рддे рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдмрди рдЬाрддा рд╣ै - рдоुрдХ्рдд рд╣ी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।
“рдХिрд╕ी рдиे рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХी рдПрдХ рдкुрд╕्рддрдХ(Bible) рджी рдеी। рдоैंрдиे рдЙрд╕े рдкрдв़рдХрд░ рд╕ुрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा, рдЙрд╕рдоें рдХेрд╡рд▓ “рдкाрдк” рдФрд░ “рдкाрдк' рдеा! “рддुрдо्рд╣ाрд░े рдм्рд░ाрд╣्рдорд╕рдоाрдЬ рдоें рднी рдХेрд╡рд▓ 'рдкाрдк' рдФрд░ 'рдкाрдк' рд╣ै! рдЬो рдмाрд░ рдмाрд░ рдХрд╣рддा рд╣ै 'рдоैं рдмрдж्рдз рд╣ूँ рдоें рдмрдж्рдз рд╣ूँ” рд╡рд╣ рдЕрди्рдд рдоे рдмрдж्рдз рд╣ी рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЬो рджिрди-рд░ाрдд 'рдоैं рдкाрдкी рд╣ूँ' 'рдоैं рдкाрдкी рд╣ूँ' рдРрд╕ा рдХрд╣рддा рд░рд╣рддा рд╣ै рд╡рд╣ рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдмрди рдЬाрддा рд╣ै!
“рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдРрд╕ा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП - 'рдХ्рдпा! рдоैंрдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдиाрдо рд▓िрдпा, рдЕрдм рднी рдоेрд░ा рдкाрдк рд░рд╣ेрдЧा? рдоेрд░ा рдЕрдм рдмрди्рдзрди рдХ्рдпा рд╣ै, рдкाрдк рдХ्рдпा рд╣ै?” рдХृрд╖्рдгрдХिрд╢ोрд░ рдкрд░рдо рд╣िрди्рджू рд╕рджाрдЪाрд░ी рдм्рд░ाрд╣्рдордг рд╣ै। рд╡рд╣ рд╡ृрди्рджाрд╡рди рдЧрдпा рдеा। рдПрдХ рджिрди рдШूрдорддे-рдШूрдорддे рдЙрд╕े рдк्рдпाрд╕ рд▓рдЧी। рдПрдХ рдХुрдПँ рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдХрд░ рджेрдЦा - рдПрдХ рдЖрджрдоी рдЦрдб़ा рд╣ै। рдЙрд╕рд╕े рдХрд╣ा, “рдЕрд░े, рддू рдоुрдЭे рдПрдХ рд▓ोрдЯा рдЬрд▓ рджे рд╕рдХेрдЧा ? рддेрд░ी рдХ्рдпा рдЬाрдд рд╣ै ?' рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा, 'рдкрдг्рдбिрддрдЬी, рдоैं рдиीрдЪ рдЬाрддि рдХा рд╣ूँ - рдоोрдЪी рд╣ूँ!” рдХृрд╖्рдгрдХिрд╢ोрд░ рдиे рдХрд╣ा, 'рддू 'рд╢िрд╡' рдХрд╣ рдФрд░ рдЬрд▓ рдЦींрдЪ рджे।'
“рднрдЧрд╡ाрди рдХा рдиाрдо рд▓ेрдиे рд╕े рджेрд╣-рдорди рд╢ुрдж्рдз рд╣ो рдЬाрддे рд╣ै। рдХेрд╡рд▓ 'рдкाрдк' рдФрд░ 'рдирд░рдХ' рдХी рдпे рд╕рдм рдмाрддें рдХ्рдпों? рдПрдХ рдмाрд░ рдХрд╣ो рдХि рдоैंрдиे рдЬो рдХुрдЫ рдЕрдиुрдЪिрдд рдХाрдо рдХिрдпा рд╣ै рд╡рд╣ рдЕрдм рдФрд░ рдирд╣ीं рдХрд░ूँрдЧा। рд╕ाрде рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдиाрдо рдкрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░ो।” рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рднी рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХे рдЗрд╕ рдкाрдкрд╡ाрдж рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдХрд╣ा рд╣ै, “рдкाрдкी рдХ्рдпों ? рддुрдо рд▓ोрдЧ рдЕрдоृрдд рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣ो (Sons of Immortal Bliss)! рддुрдо्рд╣ाрд░े рдзрд░्рдоाрдЪाрд░्рдп рдЬो рджिрдирд░ाрдд рдирд░рдХाрдЧ्рдиि рдХी рдмाрддें рдмрддाрдпा рдХрд░рддे рд╣ै, рдЙрд╕े рдордд рд╕ुрдиो!” -
“ ..... рддो рддुрдо рддो рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╕рди्рддाрди рд╣ो, рдЕрдорд░ рдЖрдирди्рдж рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣ो, рдкрд╡िрдд्рд░ рдФрд░ рдкूрд░्рдг рдЖрдд्рдоा рд╣ो। рддुрдо рдЗрд╕ рдорд░्рдд्рдпрднूрдоि рдкрд░ рджेрд╡рддा рд╣ो, рддुрдо рдкाрдкी ? рдордиुрд╖्рдп рдХो рдкाрдкी рдХрд╣рдиा рд╣ी рдорд╣ा рдкाрдк рд╣ै। рд╡िрд╢ुрдж्рдз рдоाрдирд╡ рдЖрдд्рдоा рдХो рддो рдпрд╣ рдоिрде्рдпा рдХрд▓ंрдХ рд▓рдЧाрдиा рд╣ै। рдЙрдаो! рдЖрдУ! рдР рд╕िंрд╣ो! рддुрдо рднेрдб़ рд╣ो рдЗрд╕ рдоिрде्рдпा рдн्рд░рдо рдХो рдЭрдЯрдХрдХрд░ рджूрд░ рдлेंрдХ рджो। рддुрдо рддो рдЬрд░ा-рдорд░рдг-рд░рд╣िрдд рдПрд╡ं рдиिрдд्рдпाрдирди्рджрд╕्рд╡рд░ूрдк рдЖрдд्рдоा рд╣ो। рддुрдо рдЬрдб़ рдкрджाрд░्рде рдирд╣ी рд╣ो। рддुрдо рд╢рд░ीрд░ рдирд╣ीं рд╣ो। рдЬрдб़ рдкрджाрд░्рде рддो рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЧुрд▓ाрдо рд╣ै, рддुрдо рдЙрд╕рдХे рдЧुрд▓ाрдо рдирд╣ी।....”
- 'рд╣िрди्рджू рдзрд░्рдо' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдЕрдорд░ीрдХा рдоे рд╣ाрд░्рдЯрдлोрд░्рдб рдиाрдордХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рднाрд╖рдг рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдорди्рдд्рд░िрдд рд╣ुрдП рдеे। рдпрд╣ाँ рдХे рдЕрдорд░ीрдХрди рдХॉрдирд╕рд▓ (Consul) рдкैрдЯрд░्рд╕рди рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдеे рддрдеाрд╕рднाрдкрддि рдеे। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХे рдкाрдкрд╡ाрдж рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдХрд╣ा рдеा -
“ .. рд╡рд╣ рдХ्рдпा рд▓ोрдЧों рдХो рдШुрдЯрдиे рдЯेрдХрдХрд░ рдпрд╣ рдЪिрд▓्рд▓ाрдиे рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рджे рдХि 'рдУрд╣, рд╣рдо рдХिрддрдиे рдкाрдкी рд╣ैं!” рдирд╣ीं, рдк्рд░рдд्рдпुрдд рдЖрдУ, рд╣рдо рдЙрди्рд╣ें рдЙрдирдХे рджैрд╡ी рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рдЦ्рдпाрд▓ рдХрд░ा рджें। ...рдпрджि рдХрдорд░ा рдЕँрдзेрд░ा рд╣ो рддो рдХ्рдпा рддुрдо рдЕрдкрдиी рдЫाрддी рдкीрдЯрддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рдЪिрд▓्рд▓ाрддे рдЬाрддे рд╣ो рдХि 'рдХрдорд░ा рдЕँрдзेрд░ा рд╣ै!' 'рдХрдорд░ा рдЕँрдзेрд░ा рд╣ै!' рдирд╣ीं, рдЙрдЬाрд▓ा рдХрд░рдиे рдХा рдПрдХ рдоाрдд्рд░ рдЙрдкाрдп рд╣ै рд░ोрд╢рдиी рдЬрд▓ाрдиा, рдФрд░ рддрдм рдЕँрдзेрд░ा рднाрдЧ рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЖрдд्рдордЬ्рдпोрддि рдХे рджрд░्рд╢рди рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЙрдкाрдп рд╣ै рдЕрди्рджрд░ рдоें рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЬ्рдпोрддि рдЬрд▓ाрдиा, рдФрд░ рддрдм рдкाрдк рдФрд░ рдЕрдкрд╡िрдд्рд░рддा -рд░ूрдкी рдЕрди्рдзрдХाрд░ рджूрд░ рднाрдЧ рдЬाрдпрдЧा। рдЕрдкрдиे рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ (рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ) рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рдЪिрди्рддрди рдХрд░ो, рдХ्рд╖ुрдж्рд░ (рдк्рд░ाрддिрднाрд╕िрдХ) рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рдирд╣ीं। рдлिрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдиाрдпी, рдЬो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рд╕े рд╕ुрдиी рдеी -
“рдПрдХ рдмाрдзिрдиी рдиे рдмрдХрд░ों рдХे рдПрдХ рдЭुрдг्рдб рдкрд░ рдЖрдХ्рд░рдордг рдХिрдпा। рд╡рд╣ рдкूрд░्рдг рдЧрд░्рднрд╡рддी рдеी, рдЗрд╕рд▓िрдП рдХूрджрддे рд╕рдордп рдЙрд╕े рдмрдЪ्рдЪा рдкेрджा рд╣ो рдЧрдпा। рдмाрдзिрдиी рд╡рд╣ीं рдорд░ рдЧрдпी। рдмрдЪ्рдЪा рдмрдХрд░ों рдХे рд╕ाрде рдкрд▓рдиे рд▓рдЧा рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдШाрд╕ рдЦाрдиे рд▓рдЧा рддрдеा 'рдоें' 'рдоें' рднी рдХрд╣рдиे рд▓рдЧा। рдХुрдЫ рджिрдиों рдмाрдж рд╡рд╣ рдмрдЪ्рдЪा рдмрдб़ा рд╣ुрдЖ। рдПрдХ рджिрди рдЙрд╕ рдмрдХрд░ों рдХे рдЭुрдг्рдб рдкрд░ рдПрдХ рдмाрдШ рдиे рдЖрдХ्рд░рдордг рдХिрдпा। рд╡рд╣ рдмाрдШ рдпрд╣ рджेрдЦрдХрд░ рд╣ैрд░ाрди рд░рд╣ рдЧрдпा рдХि рдПрдХ рдмाрдШ рдШाрд╕ рдЦा рд░рд╣ा рд╣ै рддрдеा 'рдоें' 'рдоें' рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕े рджेрдЦрдХрд░ рдмрдХрд░ों рдХी рддрд░рд╣ рднाрдЧ рд░рд╣ा рд╣ै। рддрдм рд╡рд╣ рдЙрд╕े рдкрдХрдб़рдХрд░ рдЬрд▓ рдХे рдкाрд╕ рд▓े рдЧрдпा рдФрд░ рдХрд╣ा, 'рджेрдЦ, рддू рднी рдмाрдШ рд╣ै, рддू рдШाрд╕ рдХ्рдпों рдЦा рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ 'рдоे' 'рдоें' рдХ्рдпों рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै ? - рджेрдЦ, рдоैं рдХेрд╕ा рдоाँрд╕ рдЦाрддा рд╣ूँ। рд▓े рддू рднी рдЦा। рдФрд░ рдЬрд▓ рдоें рджेрдЦ, рддेрд░ा рдЪेрд╣рд░ा рднी рдХैрд╕ा рдмिрд▓рдХुрд▓ рдоेрд░े рд╣ी рдЬैрд╕ा рд╣ै!” рдЙрд╕ рдЫोрдЯे рдмाрдШ рдиे рд╡рд╣ рд╕рдм рджेрдЦा, рдоाँрд╕ рдХा рдЖрд╕्рд╡ाрджрди рдХिрдпा рдФрд░ рдЕрдкрдиा рдЕрд╕рд▓ी рд░ूрдк рдкрд╣рдЪाрди рдЧрдпा।
(рдпрд╣ рдХрд╣ाрдиी рд╕ांрдЦ्рдпрджрд░्рд╢рди рдХे рдЖрдЦ्рдпाрдпिрдХा-рдк्рд░рдХрд░рдг рдоें рд╣ै। "рдЖрдЦ्рдпाрдпिрдХा" (fable) рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдЗрд╕ рдмाрдд рдоें рдкाрдИ рдЬाрддी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рд╕्рд╡рдпं рдХिрд╕ी рдЕрдкрдиे рдкाрдд्рд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рдХрд╣ी рдЧрдИ рд╣ोрддी рд╣ै рдЬिрд╕ рдХाрд░рдг рдЙрд╕рдХी рдмрд╣ुрдд рд╕ी рдмाрддें рдЖрдд्рдоोрдж्рдзाрд░рдкрд░рдХ рдмрди рдЬाрддी рд╣ैं।)
(рен)
рдХाрдоिрдиीрдХांрдЪрди-рдд्рдпाрдЧ - рд╕ंрди्рдпाрд╕
рдПрдХ рджिрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдФрд░ рд╡िрдЬрдпрдХृрд╖्рдг рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдХे рдХाрд▓ीрдорди्рджिрд░ рдоें рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдХрд░ рд░рд╣े рдеे।
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рд╡िрдЬрдп рдХे рдк्рд░рддि) - рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХिрдпे рдмिрдиा рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рджी рдЬा рд╕рдХрддी। рджेрдЦो рди, рдпрд╣ी рди рдХрд░ рд╕рдХрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдХेрд╢рд╡ рд╕ेрди рдХा рдЕрди्рдд рдоें рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ! рддुрдо рд╕्рд╡рдпं рдРрд╢्рд╡рд░्рдп рдоें, рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдХे рднीрддрд░ рд░рд╣рдХрд░ рдпрджि рдХрд╣ो 'рд╕ंрд╕ाрд░ рдЕрдиिрдд्рдп рд╣ै, рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рдиिрдд्рдп рд╣ै', рддो рдХौрди рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдмाрдд рд╕ुрдиेрдЧा ? рддुрдо рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рддो рдЧुрдб़ рдХा рдШрдб़ा рд░рдЦे рд╣ुрдП рд╣ो, рдФрд░ рджूрд╕рд░ों рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ो - 'рдЧुрдб़ рди рдЦाрдиा!' рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╕ोрдЪ рд╕рдордЭрдХрд░ рдЪैрддрди्рдпрджेрд╡ рдиे рд╕ंрд╕ाрд░ рдЫोрдб़ा рдеा। рдирд╣ीं рддो рдЬीрд╡ рдХा рдЙрдж्рдзाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा।
рд╡िрдЬрдп - рдЬी рд╣ाँ, рдЪैрддрди्рдпрджेрд╡ рдиे рдХрд╣ा рдеा, “рдХрдл рд╣рдЯाрдиे рдХे рд▓िрдП рдкिрдк्рдкрд▓-рдЦрдг्рдб + рддैрдпाрд░ рдХिрдпा, рдкрд░рди्рддु рдкрд░िрдгाрдо рдЙрд▓्рдЯा рд╣ुрдЖ, рдХрдл рдмрдв़ рдЧрдпा।' рдирд╡рдж्рд╡ीрдк рдХे рдЕрдиेрдХ рд▓ोрдЧ рд╣ंрд╕ी рдЙрдб़ाрдиे рд▓рдЧे рдФрд░ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे, 'рдиिрдоाрдИ рдкрдг्рдбिрдд рдордЬे рдоें рд╣ै рдЬी, рд╕ुрди्рджрд░ рд╕्рдд्рд░ी, рдоाрди-рд╕рди्рдоाрди, рдзрди рдХी рднी рдХрдоी рдирд╣ीं рд╣ै, рдмрдб़े рдордЬे рдоें рд╣ै।' (+ рдкिрдк्рдкрд▓-рдЦрдг्рдб рдХा рдорддрд▓рдм рд╣ै рдирд╡рдж्рд╡ीрдк рдоें рд╣рд░िрдиाрдо рдХा рдк्рд░рдЪाрд░।)
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдХेрд╢рд╡ рдпрджि рдд्рдпाрдЧी рд╣ोрддा, рддो рдЕрдиेрдХ рдХाрдо рд╣ोрддे। рдмрдХрд░े рдХे рдмрджрди рдкрд░ рдШाрд╡ рд░рд╣рдиे рд╕े рд╡рд╣ рджेрд╡-рд╕ेрд╡ा рдХे рдХाрдо рдоें рдирд╣ीं рдЖрддा, рдЙрд╕рдХी рдмрд▓ि рдирд╣ीं рджी рдЬाрддी। рдд्рдпाрдЧी рд╣ुрдП рдмिрдиा рд╡्рдпрдХ्рддि рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ी рдирд╣ीं рдмрдирддा। рдЧृрд╣рд╕्рде рд╣ोрдиे рдкрд░ рдХिрддрдиे рд▓ोрдЧ рдЙрд╕рдХी рдмाрдд рд╕ुрдиेंрдЧे ?
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрдирдд्рдпाрдЧी рд╣ैं, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЙрдирдХा рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рджрдЬी рд╡ेрджाрди्рдд рддрдеा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рднाрд╖ा рд╡ рджрд░्рд╢рди рдЖрджि рдХे рдЕрдЧ्рд░рдЧрдг्рдп рдкрдг्рдбिрдд рд╣ैं; рд╡े рдЕрд╕ाрдзाрд░рдг рднाрд╖рдгрдкрдЯु рд╣ैं; рдХ्рдпा рдЙрдирдХा рдоाрд╣ाрдд्рдо्рдп рдЗрддрдиा рд╣ी рд╣ै ? рдЗрд╕рдХा рдЙрдд्рддрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рджिрдпा рдеा। рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдХे рдХाрд▓ीрдорди्рджिрд░ рдоें рднрдХ्рддों рдХो рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдиे резреореореи рдИ. рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдХрд╣ा рдеा -
“рдЗрд╕ рд▓рдб़рдХे рдХो рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ो, рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдПрдХ рддрд░рд╣ рдХा рд╣ै। рдЙрдд्рдкाрддी рд▓рдб़рдХे рдЬрдм рдмाрдк рдХे рдкाрд╕ рдмैрдарддे рд╣ैं рддो рдоाрдиो рднीрдЧी рдмिрд▓्рд▓ी рдмрди рдЬाрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдЪाँрджрдиी рдоें рдЬрдм рдЦेрд▓рддे рд╣ैं, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЙрдирдХा рд░ूрдк рджूрд╕рд░ा рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдпे рд▓ोрдЧ рдиिрдд्рдпрд╕िрдж्рдз рдХे рд╕्рддрд░ рдХे рд╣ैं। рдпे рд▓ोрдЧ рдХрднी рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЖрдмрдж्рдз рдирд╣ीं рд╣ोрддे। рдеोрдб़ी рдЙрдо्рд░ рдоें рд╣ी рдЗрди्рд╣ें рдЪैрддрди्рдп рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдУрд░ рдЪрд▓े рдЬाрддे рд╣ैं। рдпे рд▓ोрдЧ рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╕ंрд╕ाрд░ рдоे рдЖрддे рд╣ैं, рдЗрди्рд╣ें рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рдХोрдИ рднी рдЪीрдЬ рдЕрдЪ्рдЫी рдирд╣ीं рд▓рдЧрддी - рдпे рдХрднी рднी рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдоें рдЖрд╕рдХ्рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддे।
“рд╡ेрдж рдоें 'рд╣ोрдоा' рдкрдХ्рд╖ी рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рд╣ै। рдЖрдХाрд╢ рдоे рдЦूрдм рдКँрдЪाрдИ рдкрд░ рд╡рд╣ рдЪिрдб़िрдпा рд░рд╣рддी рд╣ै। рд╡рд╣ीं рдЖрдХाрд╢ рдоें рд╣ी рд╡рд╣ рдЕрдг्рдбा рджेрддी рд╣ै। рдЕрдг्рдбा рджेрддे рд╣ो рдЕрдг्рдбा рдиीрдЪे рдЧिрд░рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЕрдг्рдбा рдЧिрд░рддे рдЧिрд░рддे рдлूрдЯ рдЬाрддा рд╣ै। рддрдм рдмрдЪ्рдЪा рдЧिрд░рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдЧिрд░рддे рдЧिрд░рддे рдЙрд╕рдХी рдЖँрдЦे рдЦुрд▓ рдЬाрддी рд╣ैं рдФрд░ рдкंрдЦ рдиिрдХрд▓ рдЖрддे рд╣ैं। рдЖँрдЦें рдЦुрд▓рддे рд╣ी рд╡рд╣ рджेрдЦрддा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЧिрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ рдЬрдоीрди рдкрд░ рдЧिрд░рддे рд╣ी рдЙрд╕рдХी рджेрд╣ рдЪрдХрдиाрдЪूрд░ рд╣ो рдЬाрдпрдЧी। рддрдм рд╡рд╣ рдкрдХ्рд╖ी рдЕрдкрдиी рдоाँ рдХी рдУрд░ рджेрдЦрддा рд╣ै, рдФрд░ рдКрдкрд░ рдХी рдУрд░ рдЙрдб़ाрди рд▓ेрддा рд╣ै рдФрд░ рдКрдкрд░ рдЙрда рдЬाрддा рд╣ै।'
рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╡рд╣ी 'рд╣ोрдоा рдкрдХ्рд╖ी' рд╣ैं - рдЙрдирдХे рдЬीрд╡рди рдХा рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै рдЙрдб़рдХрд░ рдоाँ рдХे рдкाрд╕ рдКрдкрд░ рдЙрда рдЬाрдиा - рджेрд╣ рдХे рдЬрдоीрди рд╕े рдЯрдХрд░ाрдиे рдХे рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдз рд╣ोрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣ी, рдИрд╢्рд╡рд░рд▓ाрдн рдХे рдкрде рдкрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ो рдЬाрдиा।
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдИрд╢्рд╡рд░рдЪрди्рдж्рд░ рд╡िрдж्рдпाрд╕ाрдЧрд░ рд╕े рдХрд╣ा рдеा, - “рдкाрдг्рдбिрдд्рдп! рдХेрд╡рд▓ рдкाрдг्рдбिрдд्рдп рд╕े рд╣ी рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा? рдЧिрдж्рдз рднी рдХाрдлी рдКँрдЪा рдЙрдб़рддा рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдЙрд╕рдХी рджृрд╖्рдЯि рд░рд╣рддी рд╣ै рдЬрдоीрди рдкрд░ рдоुрд░्рджों рдХी рдУрд░ - рдХрд╣ाँ рд╕рдб़ा рдоुрд░्рджा рдкрдб़ा рд╣ै। рдкрдг्рдбिрдд рдЕрдиेрдХ рд╢्рд▓ोрдХ рдЭाрдб़ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рдорди рдХрд╣ाँ рд╣ै? рдпрджि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЪрд░рдгрдХрдорд▓ों рдоें рд╣ो, рддो рдоैं рдЙрд╕े рд╕рдо्рдоाрди рджेрддा рд╣ूँ, рдпрджि рдХाрдоिрдиी- рдХांрдЪрди рдХी рдУрд░ рд╣ो, рддो рд╡рд╣ рдоुрдЭे рдХूрдб़ा-рдХрд░्рдХрдЯ рдЬैрд╕ा рд▓рдЧрддा рд╣ै।"
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХेрд╡рд▓ рдкрдг्рдбिрдд рд╣ी рдирд╣ीं, рд╡े рд╕ाрдзु рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдеे। рдХेрд╡рд▓ рдкाрдг्рдбिрдд्рдп рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рддрдеा рдЕрдорд░ीрдХाрдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдиे рднृрдд्рдпों рдХी рддрд░рд╣ рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдирд╣ीं рдХी рдеी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬाрди рд▓िрдпा рдеा рдХि рдпे рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╣ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं। рдЕрди्рдп рд╕рдм рд▓ोрдЧ рд╕рдо्рдоाрди, рдзрди, рдЗрди्рдж्рд░िрдпрд╕ुрдЦ, рдкрдг्рдбिрддाрдИ рдЖрджि рд▓ेрдХрд░ рд░рд╣рддे рд╣ैं рдкрд░ рдЗрдирдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░рдк्рд░ाрдк्рддि।
'рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдХे рдЧीрдд' рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ेрдЧा-
“.... рдХрд░рддे рдиिрд╡ाрд╕ рдЬिрд╕ рдЙрд░ рдоें рдордж, рдХाрдо рд▓ोрдн рдФ' рдордд्рд╕рд░,
рдЙрд╕рдоें рди рдХрднी рд╣ो рд╕рдХрддा рдЖрд▓ोрдХिрдд рд╕рдд्рдп-рдк्рд░рднाрдХрд░;
'рднाрд░्рдпрдд्рд╡' рдХाрдоिрдиी рдоें рдЬो рджेрдЦा рдХрд░рддा 'рдХाрдоुрдХ' рдмрди,
рд╡рд╣ 'рдкूрд░्рдг' рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा, рдЙрд╕рдХा рди рдЫूрдЯрддा рдмрди्рдзрди;
рд▓ोрд▓ुрдкрддा рд╣ै рдЬिрд╕ рдирд░ рдХी рд╕्рд╡рд▓्рдкाрддिрд╕्рд╡рд▓्рдк рднी рдзрди рдоें,
рд╡рд╣ рдоुрдХ्рдд рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддा, рд░рд╣рддा рдЕрдкाрд░ рдмрди्рдзрди рдоें;
рдЬंрдЬीрд░ рдХ्рд░ोрдз рдХी рдЬिрд╕рдХो рд░рдЦрддी рд╣ै рд╕рджा рдЬрдХрдб़рдХрд░,
рд╡рд╣ рдкाрд░ рдирд╣ी рдХрд░ рд╕рдХрддा рджुрд╕्рддрд░ рдоाрдпा рдХा рд╕ाрдЧрд░।
рдЗрди рд╕рднी рд╡ाрд╕рдиाрдУं рдХा рдЕрддрдПрд╡ рдд्рдпाрдЧ рддुрдо рдХрд░ рджो,
рд╕ाрдирди्рдж рд╡ाрдпुрдордг्рдбрд▓ рдХो рдмрд╕ рдПрдХ рдЧूँрдЬ рд╕े рднрд░ рджो -
“реР рддрдд् рд╕рдд् реР ! ..'
- 'рдХрд╡िрддाрд╡рд▓ी' рд╕े рдЙрдж्рдз॒рдд
Truth never comes where lust and fame and greed
Of gain reside. No man who thinks of woman
As his wife can ever perfect be;
Nor he who owns the least of things, nor he
Whom anger chains, can ever pass thro' Maya's gates.
So, give these up, Sanny├вsin bold! Say —
"Om Tat Sat, Om!" (Vol: 4-394)
рд╕рдд्рдп (рдЗрди्рдж्рд░िрдпाрддीрдд) рди рдЖрддा рдкाрд╕, рдЬрд╣ाँ рдпрд╢-рд▓ोрдн-рдХाрдо рдХा рд╡ाрд╕,
рдкूрд░्рдг рдирд╣ीं рд╡рд╣, рд╕्рдд्рд░ी рдоें рдЬिрд╕рдХो рд╣ोрддी рдкрдд्рдиी рднाрд╕ ,
рдЕрдерд╡ा рд╡рд╣ рдЬो рдХिंрдЪिрдд рднी рд╕ंрдЪिрдд рд░рдЦрддा рдиिрдЬ рдкाрд╕ !
рд╡рд╣ рднी рдкाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрддा рд╣ै рдоाрдпा рдХा рдж्рд╡ाрд░
рдХ्рд░ोрдзрдЧ्рд░рд╕्рдд рдЬो , рдЕрддः рдЫोреЬрдХрд░ рдиिрдЦिрд▓ рд╡ाрд╕рдиा-рднाрд░
рдЧाрдУ рдзीрд░-рд╡ीрд░ рд╕ंрди्рдпाрд╕ी, рдЧूँрдЬे рдоंрдд्рд░ोрдЪ्рдЪाрд░,
“реР рддрдд् рд╕рдд् реР ! ..
рд╣ाрд░ рдЙрд╕े рдкрд╣рдиाрд╡े рдХोрдИ, рдХрд░े рдХि рдкाрдж-рдк्рд░рд╣ाрд░,
рдоौрди рд░рд╣ो, рдХ्рдпा рд░рд╣ा рдХрд╣ो рдиिрди्рджा рдпा рд╕्рддुрддि рдЕрднिрд╖ेрдХ ?
рд╕्рддाрд╡рдХ , рд╕्рддुрдд्рдп, рдиिрди्рдж्рдп рдФ' рдиिрди्рджрдХ рдЬрдм рдХि рд╕рднी рд╣ैं рдПрдХ !
рдЕрддः рд░рд╣ो рддुрдо рд╢ांрдд, рд╡ीрд░ рд╕ंрди्рдпाрд╕ी, рддрдЬो рди рдЯेрдХ ,
“реР рддрдд् рд╕рдд् реР ! ..
(рдЦрдг्рдб :10-175)
Heed then no more how body lives or goes,
Its task is done. Let Karma float it down;
Let one put garlands on, another kick
This frame; say naught. No praise or blame can be
Where praiser praised, and blamer blamed are one.
Thus be thou calm, Sanny├вsin bold! Say —
"Om Tat Sat, Om!"
рдЕрдорд░ीрдХा рдоें рдЙрди्рд╣ें рдк्рд░рд▓ोрднрди рдХрдо рдирд╣ीं рдоिрд▓ा рдеा। рдЗрдзрд░ рд╡िрд╢्рд╡рд╡्рдпाрдкी рдпрд╢, рдЙрд╕ рдкрд░ рд╕рджा рд╣ी рдкрд░рдо рд╕ुрди्рджрд░ी рдЙрдЪ्рдЪрд╡ंрд╢ीрдп рд╕ुрд╢िрдХ्рд╖िрдд рдорд╣िрд▓ाрдПँ рдЙрдирд╕े рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рддрдеा рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा-рдЯрд╣рд▓ рдХिрдпा рдХрд░рддी рдеी। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдоे рдЗрддрдиी рдоोрд╣िрдиी рд╢рдХ्рддि рдеी рдХि рдЙрдирдоें рд╕े рдХрдИ рдЙрдирд╕े рд╡िрд╡ाрд╣ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддी рдеीं। рдПрдХ рдЕрдд्рдпрди्рдд рдзрдиी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рд▓рдб़рдХी рдиे рддो рдПрдХ рджिрди рдЖрдХрд░ рдЙрдирд╕े рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХрд╣ рджिрдпा, “рд╕्рд╡ाрдоी! рдоेрд░ा рд╕рдм рдХुрдЫ рдПрд╡ं рд╕्рд╡рдпं рдХो рднी рдоै рдЖрдкрдХो рд╕ौंрдкрддी рд╣ूँ।” рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдЙрд╕рдХे рдЙрдд्рддрд░ рдоे рдХрд╣ा, 'рднрдж्рд░े, рдоै рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рд╣ूँ, рдоुрдЭे рд╡िрд╡ाрд╣ рдирд╣ी рдХрд░рдиा рд╣ै। рд╕рднी рд╕्рдд्рд░िрдпाँ рдоेрд░ी рдоाँ рдЬैрд╕ी рд╣ै।
рдзрди्рдп рд╣ो рд╡ीрд░! рддुрдо рд╣ी рдЧुрд░ुрджेрд╡ рдХे рдпोрдЧ्рдп рд╢िрд╖्рдп рд╣ो! рддुрдо्рд╣ाрд░ी рджेрд╣ рдоें рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоे рдкृрде्рд╡ी рдХी рдоिрдЯ्рдЯी рдирд╣ीं рд▓рдЧी рд╣ै, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рджेрд╣ рдоे рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдХा рджाрдЧ рддрдХ рдирд╣ीं рд▓рдЧा рд╣ै। рддुрдо рдк्рд░рд▓ोрднрди рдХे рджेрд╢ рд╕े рджूрд░ рди рднाрдЧрдХрд░, рдЙрд╕ी рдоें рд░рд╣рдХрд░, рд╢्рд░ी рдХी рдирдЧрд░ी рдоे рд░рд╣рдХрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдкрде рдоे рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ुрдП рд╣ो! рддुрдордиे рд╕ाрдзाрд░рдг рдЬीрд╡ рдХी рддрд░рд╣ рджिрди рдмिрддाрдиा рдирд╣ी рдЪाрд╣ा। рддुрдо рджेрд╡рднाрд╡ рдХा рдЬीрддा-рдЬाрдЧрддा рдЙрджाрд╣рд░рдг рдЫोрдб़рдХрд░ рдЗрд╕ рдорд░्рдд्рдпрд▓ोрдХ рдХो рдЫोрдб़ рдЧрдпे рд╣ो!
(рео)
рдХрд░्рдордпोрдЧ рдФрд░ рджрд░िрдж्рд░рдиाрд░ाрдпрдг-рд╕ेрд╡ा
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, рдХрд░्рдо рд╕рднी рдХो рдХрд░рдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдЬ्рдЮाрди, рднрдХ्рддि рдФрд░ рдХрд░्рдо
- рдпे рддीрди рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдкाрд╕ рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдХे рдкрде рд╣ै। рдЧीрддा рдоें рд╣ै, рд╕ाрдзु-рдЧृрд╣рд╕्рде рдкрд╣рд▓े-рдкрд╣рд▓ рдЪिрдд्рддрд╢ुрдж्рдзि рдХे рд▓िрдП рдЧुрд░ु рдХे рдЙрдкрджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдХрд░्рдо рдХрд░े। 'рдоैं рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓ा рд╣ूँ' рдпрд╣ рдЕрдЬ्рдЮाрди рд╣ै,'рдзрди-рдЬрди, рдХाрдо-рдХाрдЬ рдоेрд░े рд╣ैं' - рдпрд╣ рднी рдЕрдЬ्рдЮाрди рд╣ै। рдЧीрддा рдоें рд╣ै, рдЕрдкрдиे рдХो рдЕрдХрд░्рддा рдоाрдирдХрд░, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдлрд▓ рд╕ौंрдкрдХрд░ рдХाрдо рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЧीрддा рдоें рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рднी рдк्рд░рдд्рдпाрджिрд╖्рдЯ рд╣ोрдХрд░ рдХोрдИ рдХोрдИ, рдЬैрд╕े рдЬрдирдХ рдЖрджि, рдХрд░्рдо рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЧीрддा рдоें рдЬो рдХрд░्рдордпोрдЧ рд╣ै, рд╡рд╣ рдпрд╣ी рд╣ै। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рднी рдпрд╣ी рдХрд╣рддे рдеे।
рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдХрд░्рдордпोрдЧ рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рд╣ै। рдмрд╣ुрдд рджिрди рдиिрд░्рдЬрди рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╕ाрдзрдиा рдХिрдпे рдмिрдиा, рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдХрд░्рдо рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा। рд╕ाрдзрдиा рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╢्рд░ीрдЧुрд░ु рдХे рдЙрдкрджेрд╢ рдХी рд╕рджा рд╣ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХрдЪ्рдЪी рд╕्рдеिрддि рд░рд╣рддी рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдХिрд╕ рдУрд░ рд╕े рдЖрд╕рдХ्рддि рдЖ рдкрдб़ेрдЧी, рдЬाрдиा рдирд╣ीं рдЬाрддा। рдорди рдоें рд╕ोрдЪ рд░рд╣ा рд╣ूँ, 'рдоैं рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдХрд░, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдлрд▓ рд╕рдорд░्рдкрдг рдХрд░, рдЬीрд╡рд╕ेрд╡ा, рджाрди рдЖрджि рдХрд░्рдо рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ।” рдкрд░рди्рддु рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें, рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै, рдоें рдпрд╢ рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдпрд╣ рд╕рдм рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдФрд░ рдЦुрдж рдирд╣ीं рд╕рдордЭ рдкा рд░рд╣ा рд╣ूँ। рдЬो рдЖрджрдоी рдЧृрд╣рд╕्рде рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдШрд░, рдкрд░िрд╡ाрд░, рдЖрдд्рдоीрдп, рд╕्рд╡рдЬрди рдФрд░ рдЕрдкрдиा рдХрд╣рдиे рдХी рдЪीрдЬें рд╣ैं, рдЙрд╕े рджेрдЦрдХрд░ рдиिрд╖्рдХाрдо рдХрд░्рдо, рдЕрдиाрд╕рдХ्рддि рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрд░्рде рдХा рдд्рдпाрдЧ, рдпे рд╕рдм рдмाрддें рд╕ीрдЦрдиा рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рд╣ै।
рдкрд░рди्рддु рд╕рд░्рд╡рдд्рдпाрдЧी, рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди-рдд्рдпाрдЧी рд╕िрдж्рдз рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдпрджि рдиिрд╖्рдХाрдо рдХрд░्рдо рдХрд░рдХे рджिрдЦाрдпें рддो рд▓ोрдЧ рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдЙрд╕े рд╕рдордЭ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЪрд░рдг-рдЪिрди्рд╣ों рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдд्рдпाрдЧी рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХाрди्рдд рдоें рд╢्рд░ीрдЧुрд░ु рдХे рдЙрдкрджेрд╢ рд╕े рдмрд╣ुрдд рджिрдиों рддрдХ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдХे рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी рдеी। рд╡े рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдХрд░्рдордпोрдЧ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ी рдеे। рд╡े рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдеे; рд╡े рдЪाрд╣рддे рддो рдЛрд╖िрдпों рдХी рддрд░рд╣ рдЕрдерд╡ा рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ुрджेрд╡ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХी рддрд░рд╣ рдХेрд╡рд▓ рдЬ्рдЮाрди-рднрдХ्рддि рд▓ेрдХрд░ рд░рд╣ рд╕рдХрддे рдеे। рдкрд░рди्рддु рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рдХेрд╡рд▓ рдд्рдпाрдЧ рдХा рдЙрджाрд╣рд░рдг рджिрдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рдеा। рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рд▓ोрдЧ рдЬिрди рд╕рдм рд╡рд╕्рддुрдУं рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЙрдирд╕े рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП, рдпрд╣ рднी рдиाрд░рдж, рд╢ुрдХрджेрд╡ рддрдеा рдЬрдирдХ , рдЖрджि рдХी рддрд░рд╣ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд▓ोрдХрд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХे рд▓िрдП рджिрдЦा рдЧрдпे рд╣ैं। рд╡े рдзрди-рд╕рдо्рдкрдд्рддि рдЖрджि рдХो рдХाрдХрд╡िрд╖्рдаा рдХी рддрд░рд╣ рд╕рдордЭрддे рдЕрд╡рд╢्рдп рдеे рдФрд░ рд╕्рд╡рдпं рдЙрдирдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдирд╣ीं рдХрд░рддे рдеे, рдкрд░рди्рддु рдлिрд░ рднी рдЬीрд╡рд╕ेрд╡ा рдХे рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдЙрдкрджेрд╢ рджेрдХрд░ рд╡े рд╕्рд╡рдпं рднी рдХрд░рдХे рджिрдЦा рдЧрдпे рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡िрд▓ाрдпрдд рд╡ рдЕрдорд░ीрдХा рдХे рдоिрдд्рд░ों рд╕े рдЬो рдзрди рдПрдХрдд्рд░िрдд рдХिрдпा рдеा, рд╡рд╣ рд╕ाрд░ा рдзрди рдЬीрд╡ों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рд╡्рдпрдп рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рдеाрди рд╕्рдеाрди рдкрд░ - рдЬैрд╕े рдХрд▓рдХрдд्рддे рдХे рдкाрд╕ рдмेрд▓ुрдб़ рдоें, рдЕрд▓рдоोрдб़ा рдХे рдкाрд╕ рдоाрдпाрд╡рддी рдоें, рдХाрд╢ीрдзाрдо рдоें рддрдеा рдордж्рд░ाрд╕ рдЖрджि рд╕्рдеाрдиों рдоें - рдордаों рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। рдЕрдиेрдХ рд╕्рдеाрдиों рдоे - рджिрдиाрдЬрдкुрд░, рд╡ैрдж्рдпрдиाрде, рдХिрд╢рдирдЧрдв़, рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдЖрджि рд╕्рдеाрдиों рдоें - рджुрд░्рднिрдХ्рд╖-рдкीрдб़िрддों рдХी рд╕ेрд╡ा рдХी। рджुрд░्рднिрдХ्рд╖ рдХे рд╕рдордп рдЕрдиाрдеाрд╢्рд░рдо рдмрдиाрдХрд░ рдоाрддृ-рдкिрддृрд╣ीрди рдЕрдиाрде рдмाрд▓рдХ-рдмाрд▓िрдХाрдУं рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХी। рд░ाрдЬрдкुрддाрдиा рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдХिрд╢рдирдЧрдв़ рдиाрдордХ рд╕्рдеाрди рдоें рдЕрдиाрдеाрд╢्рд░рдо рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। рдоुрд░्рд╢िрджाрдмाрдж рдХे рдиिрдХрдЯ (рднीрд╡рджा) рд╕ाрд░рдЧाрдЫी рдЧाँрд╡ рдоें рддो рдЕрднी рддрдХ рдЙрд╕ी рд╕рдордп рдХा рдЕрдиाрдерд╢्рд░рдо рдЪрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै। рд╣рд░िрдж्рд╡ाрд░ рдХे рдиिрдХрдЯ рдХрдирдЦрд▓ рдоें рд░ोрдЧрдкीрдб़िрдд рд╕ाрдзुрдУं рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рд╕ेрд╡ाрд╢्рд░рдо рдХो рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। рдк्рд▓ेрдЧ рдХे рд╕рдордп рд░ोрдЧिрдпो рдХी рд╡िрдкुрд▓ рдзрди рд╡्рдпрдп рдХрд░рдХे рд╕ेрд╡ा рдХрд░ाрдпी। рд╡े рджीрди, рджुःрдЦी рддрдеा рдЕрд╕рд╣ाрдпों рдХे рд▓िрдП рдЕрдХेрд▓े рдмैрдардХрд░ рд░ोрддे рдеे рдФрд░ рдоिрдд्рд░ों рд╕े рдХрд╣рддे рдеे, “рд╣ाрдп! рдЗрди рд▓ोрдЧों рдХो рдЗрддрдиा рдХрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдЗрди्рд╣ें рдИрд╢्рд╡рд░-рдЪिрди्рддрди рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рддрдХ рдирд╣ीं рд╣ै!”
рдЧुрд░ु рд╕े рдЙрдкрджिрд╖्рдЯ рдХрд░्рдоों рдФрд░ рдиिрдд्рдп-рдХрд░्рдоो рдХो рдЫोрдб़, рджूрд╕рд░े рдХрд░्рдо рддो рдмрди्рдзрди рдХे рдХाрд░рдг рд╣ैं। рд╡े рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рдеे, рдЙрди्рд╣ें рдХрд░्рдо рдХी рдХ्рдпा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा ?
“... рдЕрдкрдиे рдЕрдкрдиे рдХрд░्рдоों рдХा рдлрд▓-рднोрдЧ рдЬрдЧрдд् рдоे рдиिрд╢्рдЪिрдд '
рдХрд╣рддे рд╣ै рд╕рдм, "рдХाрд░рдг рдкрд░ рд╣ै рд╕рднी рдХाрд░्рдп рдЕрд╡рд▓рдо्рдмिрдд;
рдлрд▓ рдЕрд╢ुрдн, рдЕрд╢ुрдн рдХрд░्рдоों рдХे; рд╢ुрдн рдХрд░्рдоो рдХे рд╣ै рд╢ुрдн рдлрд▓,
рдХिрд╕рдХी рд╕ाрдорд░्рде्рдп рдмрджрд▓ рджे, рдпрд╣ рдиिрдпрдо рдЕрдЯрд▓ рдФ'” рдЕрд╡िрдЪрд▓?
рдЗрд╕ рдоृрдд्рдпुрд▓ोрдХ рдоें рдЬो рднी рдХрд░рддा рд╣ै- рддрдиु рдХो рдзाрд░рдг,
рдмрди्рдзрди рдЙрд╕рдХे рдЕंрдЧों рдХा рд╣ोрддा рдиैрд╕рд░्рдЧिрдХ рднूрд╖рдг।”
рдпрд╣ рд╕рдЪ рд╣ै, рдХिрди्рддु рдкрд░े 'рдЬो' рдЧुрдг рдиाрдо-рд░ूрдк рд╕े рд░рд╣рддा,
рд╡рд╣ рдиिрдд्рдп рдоुрдХ्рдд рдЖрдд्рдоा рд╣ै, рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрди्рдж рд╕рджैрд╡ рд╡िрдЪрд░рддा।
“рддрдд् рдд्рд╡рдорд╕ि” - рд╡рд╣ी рддो рддुрдо рд╣ो, рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрди рдХрд░ो рд╣ृрджрдпांрдХिрдд
рдлिрд░ рдХ्рдпा рдЪिрди्рддा рд╕ंрди्рдпाрд╕ी, рд╕ाрдирди्рдж рдХрд░ो рдЙрдж्рдШोрд╖िрдд -
“реР рддрдд् рд╕рдд् реР ! ..
рео - 'рдХрд╡िрддाрд╡рд▓ी” рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
"Who sows must reap," they say, "and cause must bring
The sure effect; good, good; bad, bad; and none
Escape the law. But whoso wears a form
Must wear the chain." Too true; but far beyond
Both name and form is ├Вtman, ever free.
Know 'рддрдд् рдд्рд╡рдорд╕ि'-thou art That', Sanny├вsin bold! Say —
"Om Tat Sat, Om!"
(Vol :4-393)
' рдмोрдУрдЧे рдкाрдУрдЧे,' рдиिрд╢्рдЪिрдд рдХाрд░рдг-рдХाрд░्рдп-рд╡िрдзाрди !
рдХрд╣рддे, 'рд╢ुрдн рдХा рд╢ुрдн рдФ' рдЕрд╢ुрдн рдЕрд╢ुрдн рдХा рдлрд▓,' рд╢्рд░ीрдоाрди
рджुрд░्рдиिрд╡ाрд░ рдпрд╣ рдиिрдпрдо, рдЬीрд╡ рдХे рдиाрдо-рд░ूрдк рдкрд░िрдзाрди
рдмंрдзрди рд╣ैं , рд╕рдЪ рд╣ै, рдкрд░ рджोрдиों рдиाрдо-рд░ूрдк рдХे рдкाрд░
рдиिрдд्рдп рдоुрдХ्рдд рдЖрдд्рдоा рдХрд░рддी рд╣ै рдмंрдзрдирд╣ीрди рд╡िрд╣ाрд░ !
“рддрдд् рдд्рд╡рдорд╕ि”-рддुрдо рд╡рд╣ рдЖрдд्рдоा рд╣ो рд╕ंрди्рдпाрд╕ी, рдмोрд▓ो рд╡ीрд░ рдЙрджाрд░ ,
“реР рддрдд् рд╕рдд् реР ! ..
(рдЦрдг्рдб :10-173)
рдХेрд╡рд▓ рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдИрд╢्рд╡рд░ рдиे рдЙрдирд╕े рдпे рд╕рдм рдХрд░्рдо рдХрд░ा рд▓िрдпे। рдЕрдм рд╕ाрдзु рдпा рд╕ंрд╕ाрд░ी рд╕рднी рд╕ीрдЦेंрдЧे рдХि рдпрджि рд╡े рднी рдХुрдЫ рджिрди рдПрдХाрди्рдд рдоें (рдЫः рджिрд╡рд╕ीрдп рд╢िрд╡िрд░ рдоें) рдЧुрд░ु рдХे рдЙрдкрджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдХे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рднрдХ्рдд рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░े, рддो рд╡े рднी рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХी рддрд░рд╣ рдиिрд╖्рдХाрдо рдХрд░्рдо рдХрд░ рд╕рдХेंрдЧे; рд╕рдЪрдоुрдЪ рдоें рдЕрдиाрд╕рдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рджाрдиाрджि рд╕рдд्рдХрд░्рдо рдХрд░ рд╕рдХेंрдЧे। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдЧुрд░ुрджेрд╡ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, “рд╣ाрде рдоें рддेрд▓ рдорд▓рдХрд░ рдХрдЯрд╣рд▓ рдХाрдЯрдиे рд╕े рд╣ाрде рди рдЪिрдкрдХेрдЧा।” рдЕрд░्рдеाрдд् рдПрдХाрди्рдд рдоें рд╕ाрдзрдиा рдХे рдмाрдж рднрдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдХे, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдиिрд░्рджेрд╢ рдкाрдХрд░ рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдпрджि рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдХाрдо рдоें рд╣ाрде рдбाрд▓ा рдЬाрдп, рддो рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдХृрдкा рд╕े рдпрдеाрд░्рде рдоें рдиिрд░्рд▓िрдк्рдд рднाрд╡ рд╕े рдХाрдо рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдЬीрд╡рди рдХो рдз्рдпाрдирдкूрд░्рд╡рдХ рджेрдЦрдиे рд╕े 'рдПрдХाрди्рдд рдоें рд╕ाрдзрдиा' рддрдеा 'рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдХрд░्рдо” рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЗрд╕рдХा рдкрддा рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдпे рд╕рдм рдХрд░्рдо рд▓ोрдХ-рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдеे।
рдХрд░्рдордгैрд╡ рд╣ि рд╕ंрд╕िрдж्рдзिрдоाрд╕्рдеिрддा рдЬрдирдХाрджрдпः।
рд▓ोрдХрд╕ंрдЧ्рд░рд╣рдоेрд╡ाрдкि рд╕рдо्рдкрд╢्рдпрди् рдХрд░्рддुрдорд░्рд╣рд╕ि।।3.20।।
।।3.20।। рд░ाрдЬा рдЬрдирдХ-рдЬैрд╕े рдЕрдиेрдХ рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рднी рдХрд░्рдо рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рдкрд░рдорд╕िрдж्рдзि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдП рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдпे рд▓ोрдХрд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рднी рддू (рдиिрд╖्рдХाрдорднाрд╡ рд╕े) рдХрд░्рдо рдХрд░рдиे рдХे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै।
“ рд╡рд╣ рдЧीрддोрдХ्рдд рдХрд░्рдордпोрдЧ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдХрдаिрди рд╣ै। рдЬрдирдХ рдЖрджि рдиे рдХрд░्рдо рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी рдеी। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे рдХि рдЬрдирдХ рдиे рдЕрдкрдиे рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдХे рдкूрд░्рд╡, рдЬंрдЧрд▓ рдоें рдПрдХाрди्рдд рдоें рдмैрдардХрд░ рдмрд╣ुрдд рдХрдаोрд░ рддрдкрд╕्рдпा рдХी рдеी। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╕ाрдзुрдЧрдг рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рднрдХ्рддि рдХा рдкрде рдЕрд╡рд▓рдо्рдмрди рдХрд░рдХे, рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рдХोрд▓ाрд╣рд▓ рдЫोрдб़рдХрд░ рдПрдХाрди्рдд рдоें рдИрд╢्рд╡рд░-рд╕ाрдзрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХी рддрд░рд╣ рдЙрдд्рддрдо рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╡ीрд░-рдкुрд░ुрд╖ рдЗрд╕ рдХрд░्рдордпोрдЧ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣ैं। рд╡े рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддे рд╣ै, рдФрд░ рд╕ाрде рд╣ी рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЖрджेрд╢ рдкाрдХрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдХрд░्рдо рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдХिрддрдиे рд╣ैं? рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдк्рд░ेрдо рдоें рдорддрд╡ाрд▓े, рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдХा рджाрдЧ рдПрдХ рднी рди рд▓рдЧा рд╣ो, рдкрд░рди्рддु рдЬीрд╡рд╕ेрд╡ा рдХे рд▓िрдП рд╡्рдпрд╕्рдд рд╣ोрдХрд░ рдШूрдо рд░рд╣े рд╣ै, рдРрд╕े рдЖрдЪाрд░्рдп рдХिрддрдиे рджेрдЦрдиे рдоें рдЖрддे рд╣ैं? рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рд▓рди्рджрди рдоें резреж рдирд╡рдо्рдмрд░ резреорепрем рдХो рд╡ेрджाрди्рдд рдХे рдХрд░्рдордпोрдЧ рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЧीрддा рдХा рд╡िрд╡рд░рдг рджेрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдеा -
'.... рдФрд░ рдпрд╣ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХी рдмाрдд рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдЙрдкрджेрд╢ рдХा рдХेрди्рдж्рд░ рд╣ै рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо-рд╕्рдерд▓। рдпрд╣ी рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдЕрд░्рдЬुрди рдХो рдЗрд╕ рджрд░्рд╢рди рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рджे рд░рд╣े рд╣ै рдФрд░ рдЧीрддा рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкृрд╖्рда рдкрд░ рдпрд╣ी рдордд рдЙрдЬ्рдЬ्рд╡рд▓ рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ै - рддीрд╡्рд░ рдХрд░्рдордг्рдпрддा, рдХिрди्рддु рдЙрд╕ी рдХे рдмीрдЪ рдЕрдирди्рдд рд╢ाрди्рддрднाрд╡। рдЗрд╕ी рддрдд्рдд्рд╡ рдХो рдХрд░्рдорд░рд╣рд╕्рдп рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХो рдкाрдиा рд╣ी рд╡ेрджाрди्рдд рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै।
- 'рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рд╡ेрджाрди्рдд' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рднाрд╖рдг рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд░्рдо рдХे рдмीрдЪ рд╢ाрди्рдд рднाрд╡ рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд░ाрдЧрдж्рд╡ेрд╖ рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдХрд░्рдо рдХрд░ рд╕рдХрддे рдеे, рдпрд╣ рдХेрд╡рд▓ рдЙрдирдХी рддрдкрд╕्рдпा рдХे рдЧुрдг рддрдеा рдЙрдирдХी рдИрд╢्рд╡рд░ाрдиुрднूрддि рдХे рдмрд▓ рдкрд░ рд╣ी рд╕рдо्рднрд╡ рдеा। рд╕िрдж्рдзрдкुрд░ुрд╖ рдЕрдерд╡ा рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХी рддрд░рд╣ рдЕрд╡рддाрд░ीрдкुрд░ुрд╖ рд╣ुрдП рдмिрдиा рдпрд╣ рд╕्рдеिрд░рддा рддрдеा рд╢ाрди्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ी рд╣ोрддी।
(реп)
рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ाрдзрдиा (рд╡ाрдоाрдЪाрд░) рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдФрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рдЙрдкрджेрд╢
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдПрдХ рджिрди рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдорди्рджिрд░ рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиे рдЧрдпे рдеे। рднрд╡рдиाрде рд╡ рдмाрдмूрд░ाрдо рдЖрджि рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдеे। реиреп рд╕िрддрдо्рдмрд░ резреореорек। рдШोрд╖рдкाрдб़ा рддрдеा рдкंрдЪрдиाрдоी рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рдмाрдд рдЪрд▓ाрдпी рдФрд░ рдкूрдЫा, “рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╡े рд▓ोрдЧ рдХैрд╕ी рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рддे рд╣ैं?''
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдоे рдХрд╣ा, “ рдпे рд╕рдм рдмाрддें рддुрдЭे рд╕ुрдирдиी рди рдЪाрд╣िрдП। рдШोрд╖рдкाрдб़ा, рдкंрдЪрдиाрдоी рдФрд░ рднैрд░рд╡-рднैрд░рд╡ी рдпे рд▓ोрдЧ рдаीрдХ-рдаीрдХ рд╕ाрдзрдиा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे, рдкрддрди рд╣ोрддा рд╣ै। рдпे рд╕рдм рдкрде рдоैрд▓े рд╣ैं, рдЕрдЪ्рдЫे рдкрде рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╢ुрдж्рдз рдкрде рдкрд░ рдЪрд▓рдиा рд╣ी рдаीрдХ рд╣ै। рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी рдоे рдПрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдоुрдЭे рднैрд░рд╡ी-рдЪрдХ्рд░ рдоें рд▓े рдЧрдпा рдеा। рдПрдХ-рдПрдХ рднैрд░рд╡, рдФрд░ рдПрдХ- рдПрдХ рднैрд░рд╡ी। рд╡े рдоुрдЭे рд╢рд░ाрдм рдкीрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे। рдоैंрдиे рдХрд╣ा, 'рдоाँ , рдоैं рд╢рд░ाрдм рдЫू рдирд╣ीं рд╕рдХрддा।' рд╡े рд╕рдм рд╢рд░ाрдм рдкीрдиे рд▓рдЧे। рдоैंрдиे рд╕ोрдЪा, рдЕрдм рд╢ाрдпрдж рдЬрдк-рдз्рдпाрди рдХрд░ेंрдЧे। рд▓ेрдХिрди рдирд╣ीं, рдорджिрд░ा рдкीрдХрд░ рдиाрдЪрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा।”
рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдлिрд░ рдХрд╣ा, “рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै, рдоेрд░ा рднाрд╡ рд╣ै рдоाрддृ-рднाрд╡ - рд╕рди्рддाрдирднाрд╡। рдоाрддृрднाрд╡ рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╡िрд╢ुрдж्рдз рднाрд╡ рд╣ै, рдЗрд╕рдоें рдХोрдИ рдбрд░ рдирд╣ीं рд╣ै। рд╕्рдд्рд░ी-рднाрд╡, рд╡ीрд░рднाрд╡ рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рд╣ै, рдаीрдХ-рдаीрдХ рд░рдЦा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा, рдкрддрди рд╣ोрддा рд╣ै। рддुрдо рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे рд▓ोрдЧ рд╣ो, рддुрдо рд▓ोрдЧों рд╕े рдХрд╣рддा рд╣ूँ - рдоैंрдиे рдЕрди्рдд рдоें рдпрд╣ी рд╕рдордЭा рд╣ै - рд╡े рдкूрд░्рдг рд╣ैं, рдоैं рдЙрдирдХा рдЕंрд╢ рд╣ूँ। рд╡े рдк्рд░рднु рд╣ै, рдоैं рдЙрдирдХा рджाрд╕ рд╣ूँ। рдлिрд░ рдХрднी рдХрднी рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ, рд╡рд╣ рд╣ी рдоैं, рдоैं рд╣ी рд╡рд╣। рдФрд░ рднрдХ्рддि рд╣ी рд╕ाрд░ рд╣ै।''
рдПрдХ рджूрд╕рд░े рджिрди (реп рд╕िрддрдо्рдмрд░ резреореорей рдИ.) рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рднрдХ्рддों рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдоेрд░ा рд╣ै рд╕рди्рддाрди-рднाрд╡। рдЕрдЪрд▓ाрдирди्рдж рдмीрдЪ-рдмीрдЪ рдоें рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЖрдХрд░ рдард╣рд░рддा рдеा, рдЦूрдм рдорджिрд░ा рдкीрддा рдеा। рд╕्рдд्рд░ी рд▓ेрдХрд░ рд╕ाрдзрди рдХो рдоैं рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ी рдХрд╣рддा рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрд╕рдиे рдоुрдЭрд╕े рдХрд╣ा рдеा, ' рднрд▓ा рддुрдо рд╡ीрд░-рднाрд╡ рдХा рд╕ाрдзрди рдХ्рдпों рдирд╣ीं рдоाрдиोрдЧे ? рддрди्рдд्рд░ рдоे рдЬो рд╣ै। - рд╢िрд╡рдЬी рдХा рд▓िрдЦा рдирд╣ीं рдоाрдиोрдЧे? рдЙрди्рд╣ोंрдиे (рд╢िрд╡рдЬी рдиे) рд╕рди्рддाрди-рднाрд╡ рдХрд╣ा рд╣ै, рдлिрд░ рд╡ीрд░рднाрд╡ рднी рдмрддाрдпा рд╣ै।'
“рдоैंрдиे рдХрд╣ा, 'рдХौрди рдЬाрдиे рднाрдИ, рдоुрдЭे рд╡рд╣ рд╕рдм рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд▓рдЧрддा - рдоेрд░ा рд╕рди्рддाрди-рднाрд╡ рд╣ी рд░рд╣рдиे рджो।'
“рдЙрд╕ рджेрд╢ рдоें рднрдЧी рддेрд▓ी рдХो рдЗрд╕ рджрд▓ рдоें рджेрдЦा рдеा - рд╡рд╣ी рдФрд░рдд рд▓ेрдХрд░ рд╕ाрдзрди। рдлिрд░ рдПрдХ рдкुрд░ुрд╖ рдХे рд╣ुрдП рдмिрдиा рдФрд░рдд рдХा рд╕ाрдзрди-рднрдЬрди рди рд╣ोрдЧा। рдЙрд╕ рдкुрд░ुрд╖ рдХो рдХрд╣рддे рд╣ैं “рд░ाрдЧрдХृрд╖्рдг'। рддीрди рдмाрд░ рдкूрдЫрддा рд╣ै, “рдХृрд╖्рдг рддूрдиे рдкा рд▓िрдпा?” рд╡рд╣ рдФрд░рдд рднी рддीрди рдмाрд░ рдХрд╣рддी рд╣ै, “рдоैंрдиे рдХृрд╖्рдг рдкा рд▓िрдпा। ”
рдПрдХ рджूрд╕рд░े рджिрди реирей рдоाрд░्рдЪ резреореорек рдИ. рдХो рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд░ाрдЦाрд▓, рд░ाрдо рдЖрджि рднрдХ्рддों рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै - “рд╡ैрд╖्рдгрд╡рдЪрд░рдг рдХा рд╡ाрдоाрдЪाрд░ी рдордд рдеा। рдоैं рдЬрдм рдЙрдзрд░ рд╢्рдпाрдордмाрдЬाрд░ рдоें рдЧрдпा рдеा рддो рдЙрдирд╕े рдХрд╣ा, 'рдоेрд░ा рдордд рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ै।' рдоेрд░ा рдоाрддृрднाрд╡ рд╣ै। рджेрдЦा рдХि рд▓рдо्рдмी рд▓рдо्рдмी рдмाрддें рдмрдиाрддा рд╣ै рдФрд░ рдлिрд░ рд╕ाрде рд╣ी рд╡्рдпрднिрдЪाрд░ рднी рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡े рд▓ोрдЧ рджेрд╡рдкूрдЬा, рдоूрд░्рддिрдкूрдЬा, рдкрд╕рди्рдж рдирд╣ीं рдХрд░рддे। рдЬीрд╡िрдд рдордиुрд╖्рдп рдЪाрд╣рддे рд╣ैं। рдЙрдирдоे рд╕े рдХрдИ рд░ाрдзाрддрди्рдд्рд░ рдХा рдордд рдоाрдирддे рд╣ैं; рдкृрде्рд╡ीрддрдд्рдд्рд╡, рдЕрдЧ्рдиिрддрдд्рдд्рд╡, рдЬрд▓рддрдд्рдд्рд╡, рд╡ाрдпुрддрдд्рдд्рд╡, рдЖрдХाрд╢рддрдд्рдд्рд╡ - рд╡िрд╖्рдаा, рдоूрдд्рд░, рд░рдЬ, рд╡ीрд░्рдп, рдпे рд╣ी рд╕рдм рддрдд्рдд्рд╡, рдпрд╣ рд╕ाрдзрди рдмрд╣ुрдд рдоैрд▓ा рд╕ाрдзрди рд╣ै; рдЬैрд╕े рдкैрдЦाрдиे рдХे рд░ाрд╕्рддे рд╕े рдордХाрди рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рдиा।”
”рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдЙрдкрджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рднी рд╡ाрдоाрдЪाрд░ рдХी рдЦूрдм рдиिрди्рджा рдХी рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рд╣ै, “рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдХे рдк्рд░ाрдп: рд╕рднी рд╕्рдеाрдиों рдоें рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдмंрдЧाрд▓ рдк्рд░ाрди्рдд рдоें, рдЧुрдк्рдд рд░ूрдк рд╕े рдЕрдиेрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдРрд╕ी рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡े рд╡ाрдоाрдЪाрд░ рддрди्рдд्рд░ рдХा рдк्рд░рдоाрдг рджिрдЦाрддे рд╣ैं। рдЙрди рд╕рдм рддрдирдд्рд░ों рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рд▓рдб़рдХों рдХो рдЙрдкрдиिрд╖рдж्, рдЧीрддा рдЖрджि рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдкрдв़рдиे рдХो рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП।
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рд╡िрд▓ाрдпрдд рд╕े рд▓ौрдЯрдиे рдХे рдмाрдж рд╢ोрднाрдмाрдЬाрд░ рдХे рд╕्рд╡. рд░ाрдзाрдХाрди्рдд рджेрд╡ рдХे рджेрд╡-рдорди्рджिрд░ рдоें рд╡ेрджाрди्рдд рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдПрдХ рд╕ाрд░рдЧрд░्рднिрдд рднाрд╖рдг рджिрдпा рдеा, рдЙрд╕рдоें рдФрд░рддों рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдиें рдХी рдиिрди्рджा рдХрд░рдХे рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдмाрддें рдХрд╣ी рдеीं -
“ ..... рдпрд╣ рдШृрдг्рдп рд╡ाрдоाрдЪाрд░ рдЫोрдб़ो, рдЬो рджेрд╢ рдХा рдиाрд╢ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рддुрдордиे рднाрд░рдд рдХे рдЕрди्рдпाрди्рдп рднाрдЧ рдирд╣ीं рджेрдЦे। рдЬрдм рдоैं рджेрдЦрддा рд╣ूँ рдХि рд╣рдоाрд░े рд╕рдоाрдЬ рдоें рдХिрддрдиा рд╡ाрдоाрдЪाрд░ рдлैрд▓ा рд╣ुрдЖ рд╣ै, рддрдм рдЙрди्рдирддि рдХा рдЗрд╕े рдмрдб़ा рдЧрд░्рд╡ рд░рд╣рдиे рдкрд░ рднी рдоेрд░ी рдирдЬрд░ों рдоें рдпрд╣ рдЕрдд्рдпрди्рдд рдЧिрд░ा рд╣ुрдЖ рдоाрд▓ूрдорд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрди рд╡ाрдоाрдЪाрд░ рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдпों рдиे рдордзुрдордХ्рдЦिрдпों рдХी рддрд░рд╣ рд╣рдоाрд░े рдмंрдЧाрд▓ рдХे рд╕рдоाрдЬ рдХो рдЫा рд▓िрдпा рд╣ै। рд╡े рд╣ी, рдЬो рджिрди рдХो рдЧрд░рдЬрддे рд╣ुрдП рдЖрдЪाрд░ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं, рд░ाрдд рдХो рдШोрд░ рдкैрд╢ाрдЪिрдХ рдХृрдд्рдп рдХрд░рдиे рд╕े рдмाрдЬ рдирд╣ीं рдЖрддे, рдФрд░ рдЕрддि рднрдпाрдирдХ рдЧ्рд░рди्рдерд╕рдоूрд╣ рдЙрдирдХे рдХрд░्рдо рдХे рд╕рдорд░्рдердХ рд╣ै। рдЗрди्рд╣ीं рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХी рдЖрдЬ्рдЮा рдоाрдирдХрд░ рд╡े рдЙрди рдШोрд░ рджुрд╖्рдХрд░्рдоो рдоें рд╣ाрде рджेрддे рд╣ैं। рддुрдо рдмंрдЧाрд▓िрдпों рдХो рдпрд╣ рд╡िрджिрдд рд╣ै। рдмंрдЧाрд▓िрдпों рдХे рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╡ाрдоाрдЪाрд░-рддрди्рдд्рд░ рд╣ै। рдпे рдЧ्рд░рди्рде рдвेрд░ों рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЬिрди्рд╣ें рд▓ेрдХрд░ рддुрдо рдЕрдкрдиी рд╕рди्рддाрдиों рдХे рдорди рдХो рд╡िрд╖ाрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ो, рдХिрди्рддु рдЙрди्рд╣ें рд╢्рд░ुрддिрдпों рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рджेрддे। рдР рдХрд▓рдХрдд्рддाрд╡ाрд╕िрдпों, рдХ्рдпा рддुрдо्рд╣ें рд▓рдЬ्рдЬा рдирд╣ीं рдЖрддी рдХि рдЕрдиुрд╡ाрджрд╕рд╣िрдд рд╡ाрдоाрдЪाрд░-рддрди्рдд्рд░ों рдХा рдпрд╣ рдмीрднрдд्рд╕ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмाрд▓рдХों рдФрд░ рдмाрд▓िрдХाрдУं рдХे рд╣ाрде рд░рдЦा рдЬाрдп, рдЙрдирдХा рдЪिрдд्рдд рд╡िрд╖рд╡िрд╡рд╣्рд▓ рд╣ो рдФрд░ рд╡े рдЬрди्рдо рд╕े рдпрд╣ी рдзाрд░рдгा рд▓ेрдХрд░ рдкрд▓ें рдХि рд╣िрди्рджुрдУं рдХे рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдпे рд╡ाрдоाрдЪाрд░ рдЧ्рд░рди्рде рд╣ै ? рдпрджि рддुрдо рд▓рдЬ्рдЬिрдд рд╣ो рддो рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рдЙрди्рд╣े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░ो, рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдпрдеाрд░्рде рд╢ाрд╕्рдд्рд░ - рд╡ेрдж, рдЧीрддा, рдЙрдкрдиिрд╖рдж् - рдкрдв़рдиे рджो। ...”!
- 'рднाрд░рдд рдоें рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдХाрд╢ीрдкुрд░ рдмрдЧीрдЪे рдоे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЬрдм (резреореорем рдИ.) рдмीрдоाрд░ рдеे, рддो рдПрдХ рджिрди рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХो рдмुрд▓ाрдХрд░ рдмोрд▓े, “рднैрдпा, рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдХोрдИ рд╢рд░ाрдм рди рдкीрдпे। рдзрд░्рдо рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдорджिрд░ा рдкीрдиा рдаीрдХ рдирд╣ी; рдоैंрдиे рджेрдЦा рд╣ै, рдЬрд╣ाँ рдРрд╕ा рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рд╡рд╣ाँ рднрд▓ा рдирд╣ी рд╣ुрдЖ।'
(резреж)
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг, рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╡ рдЕрд╡рддाрд░рд╡ाрдж
рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдорди्рджिрд░ рдоें рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдмрд▓рд░ाрдо рдЖрджि рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдмैрдаे рд╣ैं। резреореорел рдИ., рен рдоाрд░्рдЪ, рджिрди рдХे рей-рек рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ोрдЧा।
рднрдХ्рддрдЧрдг рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдЪрд░рдгрд╕ेрд╡ा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, - рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдеोрдб़ा рд╣ँрд╕рдХрд░ рднрдХ्рддों рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं - “рдЗрд╕рдХा (рдЕрд░्рдеाрдд् рдЪрд░рдгрд╕ेрд╡ा рдХा) рд╡िрд╢ेрд╖ рддाрдд्рдкрд░्рдп рд╣ै।'' рдлिрд░ рдЕрдкрдиे рд╣ृрджрдп рдкрд░ рд╣ाрде рд░рдЦрдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдЗрд╕рдХे рднीрддрд░ рдпрджि рдХुрдЫ рд╣ै, (рдЪрд░рдгрд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиे рдкрд░) рдЕрдЬ्рдЮाрди-рдЕрд╡िрдж्рдпा рдПрдХрджрдо рджूрд░ рд╣ो рдЬाрдпрдЧी।"
рдПрдХाрдПрдХ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЧрдо्рднीрд░ рд╣ुрдП, рдоाрдиो рдХुрдЫ рдЧुрдк्рдд рдмाрдд рдХрд╣ेंрдЧे। рднрдХ्рддों рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдмाрд╣рд░ рдХा рдХोрдИ рдирд╣ीं рд╣ै। рддुрдо рд▓ोрдЧों рд╕े рдПрдХ рдЧुрдк्рдд рдмाрдд рдХрд╣рддा рд╣ूँ। рдЙрд╕ рджिрди рджेрдЦा, рдоेрд░े рднीрддрд░ рд╕े рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж рдмाрд╣рд░ рдЖрдХрд░ рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрдХрд░ рдмोрд▓े, "рдоैं рд╣ी рдпुрдЧ-рдпुрдЧ рдоें рдЕрд╡рддाрд░ рд▓ेрддा рд╣ूँ।' рджेрдЦा, рдкूрд░्рдг рдЖрд╡िрд░्рднाрд╡, рд╕рдд्рдд्рд╡рдЧुрдг рдХा рдРрд╢्рд╡рд░्рдп рд╣ै।”
рднрдХ्рддрдЧрдг рдпे рд╕рдм рдмाрддे рд╡िрд╕्рдоिрдд рд╣ोрдХрд░ рд╕ुрди рд░рд╣े рд╣ै; рдХोрдИ рдХोрдИ рдЧीрддा рдоें рдХрд╣े рд╣ुрдП рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХे рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рдХी рдпाрдж рдХрд░ा рд░рд╣े рд╣ैं -
рдпрджा рдпрджा рд╣ि рдзрд░्рдорд╕्рдп рдЧ्рд▓ाрдиिрд░्рднрд╡рддि рднाрд░рдд ।
рдЕрдн्рдпुрдд्рдеाрдирдордзрд░्рдорд╕्рдп рддрджाрдд्рдоाрдиं рд╕ृрдЬाрдо्рдпрд╣рдо् ॥ 4.7॥
рдкрд░िрдд्рд░ाрдгाрдп рд╕ाрдзूрдиां рд╡िрдиाрд╢ाрдп рдЪ рджुрд╖्рдХृрддाрдо् ।
рдзрд░्рдорд╕ंрд╕्рдеाрдкрдиाрд░्рдеाрдп рд╕рдо्рднрд╡ाрдоि рдпुрдЧे рдпुрдЧे ॥ 4.8 ॥
рджूрд╕рд░े рдПрдХ рджिрди, рез рд╕िрддрдо्рдмрд░ резреореорел, рдЬрди्рдоाрд╖्рдЯрдоी рдХे рджिрди рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЖрджि рднрдХ्рдд рдЖрдпे рд╣ैं। рд╢्рд░ी рдЧिрд░ीрд╢ рдШोрд╖ рджो-рдПрдХ рдоिрдд्рд░ों рдХो рд╕ाрде рд▓ेрдХрд░ рдЧाрдб़ी рдХрд░рдХे рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдоें рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ुрдП। рд╡े рд░ोрддे рд░ोрддे рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕्рдиेрд╣ рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХी рджेрд╣ рдердкрдердкाрдиे рд▓рдЧे।
рдЧिрд░ीрд╢ рд╕िрд░ рдЙрдаाрдХрд░ рд╣ाрде рдЬोрдб़рдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдЖрдк рд╣ी рдкूрд░्рдг рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ैं। рдпрджि рдРрд╕ा рди рд╣ो рддो рд╕рднी рдЭूрдаा рд╣ै। рдмрдб़ा рдЦेрдж рд░рд╣ा рдХि рдЖрдкрдХी рд╕ेрд╡ा рди рдХрд░ рд╕рдХा। рд╡рд░рджाрди рджीрдЬिрдпे рди рднрдЧрд╡рди्, рдХि рдПрдХ рд╡рд░्рд╖ рдЖрдкрдХी рд╕ेрд╡ा-рдЯрд╣рд▓ рдХрд░ूँ।” рдмाрд░ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣े рдИрд╢्рд╡рд░ рдХрд╣рдХрд░ рд╕्рддुрддि рдХрд░рдиे рд╕े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै, “рдРрд╕ी рдмाрдд рдирд╣ीं рдХрд╣рдиी рдЪाрд╣िрдП। рднрдХ्рддрд╡рдд् рди рдЪ рдХृрд╖्рдгрд╡рдд्; рддुрдо рдЬो рдХुрдЫ рд╕ोрдЪрддे рд╣ो, рд╕ोрдЪ рд╕рдХрддे рд╣ो। рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рднрдЧрд╡ाрди рддो рд╣ैं , рддो рднी рдРрд╕ी рдмाрдд рдХрд╣рдиे рд╕े рдЕрдкрд░ाрдз рд╣ोрддा рд╣ै।'
рдЧिрд░ीрд╢ рдлिрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рд╕्рддुрддि рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, “ рднрдЧрд╡рди्, рдоुрдЭे рдкрд╡िрдд्рд░рддा рджो, рдЬिрд╕рд╕े
рдХрднी рд░рдд्рддीрднрд░ рднी рдкाрдк-рдЪिрди्рддрди рди рд╣ो।”
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं - “рддुрдо рддो рдкрд╡िрдд्рд░ рд╣ो, - рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕-рднрдХ्рддि рдЬो рд╣ै।''
рез рдоाрд░्рдЪ резреореорел рдИ. рд╣ोрд▓ी рдХे рджिрди рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЖрджि рднрдХ्рддрдЧрдг рдЖрдпे рд╣ैं। рдЙрд╕ рджिрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХो рд╕ंрди्рдпाрд╕ рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рджे рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै, 'рднेрдпा, рдХाрдоिрдиी- рдХांрдЪрди рди рдЫोрдб़рдиे рд╕े рдирд╣ी рд╣ोрдЧा। рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╕рдд्рдп рд╣ै рдФрд░ рд╕рдм рдЕрдиिрдд्рдп।” рдХрд╣рддे рдХрд╣рддे рд╡े рднाрд╡рдкूрд░्рдг рд╣ो рдЙрдаे। рд╡рд╣ी рджрдпाрдкूрд░्рдг рд╕्рдиेрд╣ рджृрд╖्рдЯि। рднाрд╡ рдоें рдЙрди्рдордд्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЧाрдиा рдЧाрдиे рд▓рдЧे -
рд╕ंрдЧीрдд - (рднाрд╡ाрд░्рде) - “рдмाрдд рдХрд░рдиे рдоें рдбрд░рддा рд╣ूँ”, рдЖрджि।
рдоाрдиो рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рднрдп рд╣ै рдХि рдХрд╣ीं рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░े рдХा рди рд╣ो рдЬाрдп, рдХрд╣ी рдРрд╕ा рди рд╣ो рдХि рдоेрд░ा рди рд░рд╣े - рднрдп рд╣ै, рдХрд╣ीं рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдШрд░-рдЧृрд╣рд╕्рдеी рдХा рди рдмрди рдЬाрдп। 'рд╣рдо рдЬो рдорди्рдд्рд░ рдЬाрдирддे рд╣ै, рд╡рд╣ी рддुрдо्рд╣ें рджिрдпा', рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬीрд╡рди рдХा рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рдЖрджрд░्рд╢ - рд╕рдм рдХुрдЫ рдд्рдпाрдЧрдХрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╢рд░рдгाрдЧрдд рдмрди рдЬाрдиा - рдпрд╣ рдорди्рдд्рд░ рддुрдЭे рджिрдпा। рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЖँрд╕ुрднрд░ी рдЖँрдЦों рд╕े рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ै।
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै, “рдХ्рдпा рдЧिрд░ीрд╢ рдШोрд╖ рдиे рдЬो рдХुрдЫ рдХрд╣ा, рд╡рд╣ рддेрд░े рд╕ाрде рдоिрд▓рддा рд╣ै?”
рдирд░ेрди्рдж्рд░ - рдоेंрдиे рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд╣ा, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣ी рдХрд╣ा рдХि рдЙрдирдХा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै рдХि рдЖрдк рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ै। рдоैंрдиे рдФрд░ рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рдХрд╣ा।
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдкрд░рди्рддु рдЙрд╕рдоें рдХैрд╕ा рдЧрдо्рднीрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै! рджेрдЦा?
рдХुрдЫ рджिрдиों рдХे рдмाрдж рдЕрд╡рддाрд░ рдХे рд╡िрд╖рдп рдоे рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХे рд╕ाрде рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рд╣ुрдЖ। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै, - “рдЕрдЪ्рдЫा, рдХोрдИ-рдХोрдИ рдЬो рдоुрдЭे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЕрд╡рддाрд░ рдХрд╣рддेрд╣ैं - рддू рдХ्рдпा рд╕рдордЭрддा рд╣े?”
рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рдХрд╣ा, “рджूрд╕рд░ों рдХी рд░ाрдп рд╕ुрдирдХрд░ рдоैं рдХुрдЫ рднी рдирд╣ी рдХрд╣ूँрдЧा, рдоै рд╕्рд╡рдпं рдЬрдм рд╕рдордЭूँрдЧा рддрдм рдоेрд░ा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ोрдЧा, рддрднी рдХрд╣ूँрдЧा।”
рдХाрд╢ीрдкुрд░ рдмрдЧीрдЪे рдоे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЬिрд╕ рд╕рдордп рдХेрди्рд╕рд░ рд░ोрдЧ рдХी рдпрди्рдд्рд░рдгा рд╕े рдмेрдЪेрди рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं, рднाрдд рдХा рддрд░рд▓ рдоाреЬ рддрдХ рдЧрд▓े рдХे рдиीрдЪे рдирд╣ी рдЙрддрд░ рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдПрдХ рджिрди рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдн्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕ рдмैрдардХрд░ рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рд╣ै, 'рдЗрд╕ рдпрди्рдд्рд░рдгा рдоे рдпрджि рдХрд╣े рдХि рдоैं рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ूँ рддो рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ोрдЧा।” рдЙрд╕ी рд╕рдордп рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे, “рдЬो рд░ाрдо, рдЬो рдХृрд╖्рдг, рдЗрд╕ рд╕рдордп рд╡े рд╣ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд░ूрдк рдоे рднрдХ्рддो рдХे рд▓िрдП рдЕрд╡рддीрд░्рдг рд╣ुрдП рд╣ै।” рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдпрд╣ рдмाрдд рд╕ुрдирдХрд░ рджंрдЧ рд░рд╣ рдЧрдпे। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд╕्рд╡рдзाрдо рдоे рд╕िрдзाрд░ рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рд╕ंрди्рдпाрд╕ी рд╣ोрдХрд░ рдмрд╣ुрдд рд╕ाрдзрди-рднрдЬрди рддрдеा рддрдкрд╕्рдпा рдХी। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЙрдирдХे рд╣ृрджрдп рдоें рдЕрд╡рддाрд░ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХрд╖्рдг рдХे рд╕рднी рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рдоाрдиो рдУрд░ рднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЙрдаे। рд╡े рд╕्рд╡рджेрд╢ рдФрд░ рд╡िрджेрд╢ों рдоें рдЗрд╕ рддрдд्рдд्рд╡ рдХो рдУрд░ рднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдордЭाрдиे рд▓рдЧे।
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдЬрдм рдЕрдорд░ीрдХा рдоें рдеे, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдиाрд░рджीрдп рднрдХ्рддिрд╕ूрдд्рд░ рдЖрджि рдЧ्рд░рди्рдеों рдХे рдЕрд╡рд▓рдо्рдмрди рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднрдХ्рддिрдпोрдЧ рдиाрдордХ рдЧ्рд░рди्рде рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рд▓िрдЦा। рдЙрд╕рдоें рднी рд╡े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै рдХि рдЕрд╡рддाрд░рдЧрдг рдЫूрдХрд░ рд▓ोрдЧो рдоे рдЪैрддрди्рдп рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рддे рд╣ैं । рдЬो рд▓ोрдЧ рджुрд░ाрдЪाрд░ी рд╣ै, рд╡े рднी рдЙрдирдХे рд╕्рдкрд░्рд╢ рд╕े рд╕рджाрдЪाрд░ी рдмрди рдЬाрддे рд╣ै।
рдЕрдкि рдЪेрдд्рд╕ुрджुрд░ाрдЪाрд░ो рднрдЬрддे рдоाрдордирди्рдпрднाрдХ्।
рд╕ाрдзुрд░ेрд╡ рд╕ рдорди्рддрд╡्рдпः рд╕рдо्рдпрдЧ्рд╡्рдпрд╡рд╕िрддो рд╣ि рд╕ः।।9.30।।
।।9.30।।- рдЕрдкि рдЪेрдд् рд╕ुрджुрд░ाрдЪाрд░ः рднрдЬрддे рдоाрдордирди्рдпрднाрдХ्, рд╕ाрдзुрд░ेрд╡ рд╕ рдорди्рддрд╡्рдп:
рд╕рдо्рдпрдХ् рд╡्рдпрд╡рд╕िрддो рд╣ि рд╕ः। ' рдпрджि рдХोрдИ рдЕрддिрд╢рдп рджुрд░ाрдЪाрд░ी рднी рдЕрдирди्рдпрднाрд╡ рд╕े рдоेрд░ा рднрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдоुрдЭे рднрдЬрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕ाрдзु рд╣ी рдоाрдирдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдпрдеाрд░्рде рдиिрд╢्рдЪрдп рд╡ाрд▓ा рд╣ै।।
рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рдЕрд╡рддाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоे рд╣рдоाрд░े рдкाрд╕ рдЖрддे рд╣ै। рдпрджि рд╣рдо рдИрд╢्рд╡рд░-рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣े рддो рдЕрд╡рддाрд░ी рдкुрд░ुрд╖ों (рдЧुрд░ुрджेрд╡-рдирд╡рдиीрджा) рдоें рд╣ी рдЙрдирдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдЙрдирдХा рдкूрдЬрди рдХिрдпे рдмिрдиा рд╣рдо рд░рд╣ рдирд╣ीं рд╕рдХрддे।
"..... рд╕ाрдзाрд░рдг рдЧुрд░ुрдУं рд╕े рд╢्рд░ेрд╖्рда рдПрдХ рдФрд░ рд╢्рд░ेрдгी рдХे рдЧुрд░ु рд╣ोрддे рд╣ै, рдЬो рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЕрд╡рддाрд░ (рд╡рд░िрд╖्рда ?) рд╣ोрддे рд╣ैं। рдХेрд╡рд▓ рд╕्рдкрд░्рд╢ рд╕े рд╣ी рд╡े рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХрддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдЗрдЪ्рдЫा рдоाрдд्рд░ рд╕े рд╣ी। рдЙрдирдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рдорд╣ाрди् рджुрд░ाрдЪाрд░ी рддрдеा рдкрддिрдд рд╡्рдпрдХ्рддि рднी рдХ्рд╖рдг рднрд░ рдоे рд╣ी рд╕ाрдзु рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡े рдЧुрд░ुрдУं рдХे рднी рдЧुрд░ु рд╣ै рддрдеा рдордиुрд╖्рдп рд░ूрдк рдоे рднрдЧрд╡ाрди рдХे рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ै। рдЙрдирдХे рдоाрдз्рдпрдо рдмिрдиा рд╣рдо рдИрд╢्рд╡рд░-рджрд░्рд╢рди рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे। рдЙрдирдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рдХिрдпे рдмिрдиा рд╣рдо рд░рд╣ рд╣ी рдирд╣ी рд╕рдХрддे рдФрд░ рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоे рдХेрд╡рд▓ рд╡े рд╣ी рдРрд╕े рд╣ै рдЬिрдирдХी рд╣рдоे рдЙрдкाрд╕рдиा рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП। ... рдЬрдм рддрдХ рд╣рдоाрд░ा рдпрд╣ рдордиुрд╖्рдпрд╢рд░ीрд░ рд╣ै рддрдм рддрдХ рд╣рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рдордиुрд╖्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рдХे рд╕рджृрд╢ рд╣ी рдХрд░рдиी рдкрдб़рддी рд╣ै। рддुрдо рдЪाрд╣े рдЬिрддрдиी рдмाрддे рдХрд░ो, рдЪाрд╣े рдЬिрддрдиा рдпрдд्рди рдХрд░ो, рдкрд░рди्рддु рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдордиुрд╖्рдп-рд░ूрдк рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рддुрдо рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рд░ूрдк рдоे рд╕ोрдЪ рд╣ी рдирд╣ी рд╕рдХрддे। рдИрд╢्рд╡рд░ рддрдеा рд╕ंрд╕ाрд░ рдХी рд╕ाрд░ी рд╡рд╕्рддुрдУं рдкрд░ рдЪाрд╣े рддुрдо рд╕ुрди्рджрд░ рддрд░्рдХрдпुрдХ्рдд рднाрд╖рдг рджे рд╕рдХрддे рд╣ो, рдЪाрд╣े рдмрдб़े рдпुрдХ्рддिрд╡ाрджी рдмрди рд╕рдХрддे рд╣ो рдФрд░ рдорди рдХो рд╕рдордЭा рд╕рдХрддे рд╣ो рдХि рдЗрди рд╕ाрд░े рдИрд╢्рд╡рд░ाрд╡рддाрд░ों рдХी рдХрдеा рдн्рд░рдоाрдд्рдордХ рд╣ै। рдкрд░ рдеोрдб़ी рджेрд░ рдХे рд▓िрдПं рд╕рд╣рдЬ рдмुрдж्рдзि рд╕े рд╕ोрдЪो। рд╣рдоें рдЗрд╕ рд╡िрдЪिрдд्рд░ рд╡िрдЪाрд░-рдмुрдж्рдзि рд╕े рдХ्рдпा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै? - рд╢ूрди्рдп, рдХुрдЫ рдирд╣ी, рдХेрд╡рд▓ рд╢рдм्рджाрдбрдо्рдмрд░। рднрд╡िрд╖्рдп рдоे рдЬрдм рдХрднी рддुрдо рдХिрд╕ी рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЕрд╡рддाрд░-рдкूрдЬा рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдПрдХ рдмрдб़ा рддрд░्рдХрдкूрд░्рдг рднाрд╖рдг рджेрддे рд╣ुрдП рд╕ुрдиो рддो рдЙрд╕рд╕े рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्рди рдХрд░ो рдХि рдЙрд╕рдХी рдИрд╢्рд╡рд░рд╕рдо्рдмрдзी рдзाрд░рдгा рдХ्рдпा рд╣ै।рд╕рд░्рд╡рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी, рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рддрдеा рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрди्рдп рд╢рдм्рджों рдХा рдЕрд░्рде рд╡рд╣ рдХेрд╡рд▓ рдЕрдХ्рд╖рд░ों рдХे рдЬाрдирдиे рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдФрд░ рдХ्рдпा рд╕рдордЭрддा рд╣ै? рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоे рд╡рд╣ рдХुрдЫ рдирд╣ी рд╕рдордЭрддा। рд╡рд╣ рдЙрдирдХा рдХोрдИ рдРрд╕ा рдЕрд░्рде рдирд╣ी рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рдЬो рдЙрд╕рдХी рд╕्рд╡рдпं рдХी рдоाрдирд╡ी рдк्рд░рдХृрддि рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рди рд╣ो। рдЗрд╕ рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоे рд╡рд╣ рдмिрд▓рдХुрд▓ рдЙрд╕ी рд╕ाрдоाрди्рдп рдордиुрд╖्рдп рдХे рд╕рджृрд╢ рд╣ै, рдЬिрд╕рдиे рдПрдХ рдкुрд╕्рддрдХ рднी рдирд╣ी рдкрдв़ी।''
- 'рднрдХ्рддिрдпोрдЧ' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी резреорепреп рдИрд╕рд╡ी рдоे рджूрд╕рд░ी рдмाрд░ рдЕрдорд░ीрдХा рдЧрдпे рдеे। рдЙрд╕ рд╕рдордп резрепрежреж рдИрд╕рд╡ी рдоें рдЙрди्рд╣ोрдиे рдХैрд▓िрдлोрд░्рдиिрдпा (California) рдк्рд░ाрди्рдд рдоे рд▓ाрд╕ рдЗंрдЬिрд▓рд╕ (Los Angeles) рдиाрдордХ рдирдЧрд░ рдоे 'рдИрд╢рджूрдд рдИрд╕ा” (Christ the Messenger) рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдПрдХ рднाрд╖рдг рджिрдпा рдеा। рдЗрд╕ рднाрд╖рдг рдоे рдЙрди्рд╣ोрдиे рдлिрд░ рд╕े рдЕрд╡рддाрд░-рддрдд्рдд्рд╡ рдХो рднрд▓ीрднाँрддि рд╕рдордЭाрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХी рдеी। рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдХрд╣ा -
“ рдЗрд╕ी рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ (рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣) рдиे рдХрд╣ा рд╣ै, 'рдХिрд╕ी рднी рд╡्рдпрдХ्рддि рдиे рдИрд╢्рд╡рд░-рдкुрдд्рд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рдмिрдиा рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рд╣ै!' рдФрд░ рдпрд╣ рдХрдерди рдЕрдХ्рд╖рд░рд╢ः рд╕рдд्рдп рд╣ै। рдИрд╢्рд╡рд░-рддрдирдп рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╣рдо рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдФрд░ рдХрд╣ाँ рджेрдЦेंрдЧे ? рдпрд╣ рд╕рдЪ рд╣ै рдХि рдоुрдЭрдоें рдФрд░ рддुрдордоें, рд╣рдордоें рд╕े рдиिрд░्рдзрди рд╕े рднी рдиिрд░्рдзрди рдФрд░ рд╣ीрди рд╕े рднी рд╣ीрди рд╡्рдпрдХ्рддि рдоें рднी рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं, рдЙрдирдХा рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рдоौрдЬूрдж рд╣ै। рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдЧрддि рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╣ै, рдЙрд╕рдХा рд╕्рдкрди्рджрди рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╣ै, рдХिрди्рддु рд╣рдоे рдЙрд╕े рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рджीрдк рдЬрд▓ाрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै। рдЬрдЧрдд् рдХा рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рдИрд╢ рднी рддрдм рддрдХ рджृрд╖्рдЯिрдЧोрдЪрд░ рдирд╣ी рд╣ोрддा, рдЬрдм рддрдХ рдпे рдорд╣ाрди् рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рджीрдкрдХ, рдпे рдИрд╢рджूрдд, рдпे рдЙрд╕рдХे рд╕рди्рджेрд╢рд╡ाрд╣рдХ рдФрд░ рдЕрд╡рддाрд░, рдпे рдирд░-рдиाрд░ाрдпрдг рдЙрд╕े рдЕрдкрдиे рдоे рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдмिрдд рдирд╣ी рдХрд░рддे। ..... рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЗрди рд╕рдм рдорд╣ाрди् рдЬ्рдЮाрдирдЬ्рдпोрддिрд╕рдордо्рдкрди्рди рдЕрдЧ्рд░рджूрддों рдоें рд╕े рдЖрдк рдХिрд╕ी рдПрдХ рдХी рд╣ी рдЬीрд╡рди-рдХрдеा рд▓ीрдЬिрдпे рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЬो рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рднाрд╡рдиा рдЖрдкрдиे рд╣ृрджрдп рдоे рдзाрд░рдг рдХी рд╣ै, рдЙрд╕рд╕े рдЪрд░िрдд्рд░ рдХी рддुрд▓рдиा рдХीрдЬिрдпे। рдЖрдкрдХो рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрдЧा рдХि рдЗрди рдЬीрд╡िрдд рдФрд░ рдЬाрдЬ्рд╡рд▓्рдпрдоाрди рдЖрджрд░्рд╢ рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдХे рдЪрд░िрдд्рд░ рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЖрдкрдХी рднाрд╡рдиाрдУं рдХा рдИрд╢्рд╡рд░ рдЕрдиेрдХांрд╢ рдоे рд╣ीрди рд╣ै, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЕрд╡рддाрд░ рдХा рдЪрд░िрдд्рд░ рдЖрдкрдХे рдХрд▓्рдкिрдд рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдХрд╣ी рдЕрдзिрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рд╣ै। рдЖрджрд░्рд╢ рдХे рд╡िрдЧ्рд░рд╣-рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЗрди рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХрд░, рдЕрдкрдиे рдорд╣ाрди् рдЬीрд╡рди рдХा рдЬो рдЖрджрд░्рд╢, рдЬो рджृрд╖्рдЯाрди्рдд рд╣рдоाрд░े рд╕рдо्рдоुрдЦ рд░рдЦा рд╣ै, рдИрд╢्рд╡рд░рдд्рд╡ рдХी рдЙрд╕рд╕े рдЙрдЪ्рдЪ рднाрд╡рдиा рдзाрд░рдг рдХрд░рдиा рдЕрд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдпрджि рдХोрдИ "рдЗрдирдХी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕рдоाрди рдЕрд░्рдЪрдиा рдХрд░рдиे рд▓рдЧे, рддो рдЗрд╕рдоे рдХ्рдпा рдЕрдиौрдЪिрдд्рдп рд╣ै ? рдЗрди рдирд░рдиाрд░ाрдпрдгो рдХे рдЪрд░рдгाрдо्рдмुрдЬों рдоे рд▓ुрдг्рдаिрдд рд╣ो рдпрджि рдХोрдИ рдЙрдирдХी рднूрдоि рдкрд░ рдЕрд╡рддीрд░्рдг рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕рдоाрди рдкूрдЬा рдХрд░рдиे рд▓рдЧे рддो рдХ्рдпा рдкाрдк рд╣ै? рдпрджि рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рд╣рдоाрд░े рдИрд╢्рд╡рд░рдд्рд╡ рдХे рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рдЖрджрд░्рд╢ рд╕े рднी рдЙрдЪ्рдЪ рд╣ै рддो рдЙрдирдХी рдкूрдЬा рдХрд░рдиे рдоे рдХ्рдпा рджोрд╖? рджोрд╖ рдХी рдмाрдд рддो рджूрд░ рд░рд╣ी, рдИрд╢्рд╡рд░ोрдкाрд╕рдиा рдХी рдХेрд╡рд▓ рдпрд╣ी рдПрдХ рд╡िрдзि рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै।...'
- 'рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдЬीрд╡рдирдЧाрдеाрдПँ” рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдЕрд╡рддाрд░ рдХे рд▓рдХ्рд╖рдг। рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣
рдЕрд╡рддाрд░-рдкुрд░ुрд╖ рдХ्рдпा рдХрд╣рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрддे рд╣ैं ? рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╕े рдХрд╣ा рдеा, “рднैрдпा, рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХिрдпे рдмिрдиा рди рд╣ोрдЧा। рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ी рд╡рд╕्рддु рд╣ै, рдмाрдХी рд╕рднी рдЕрд╡्рд╕्рддु рд╣ैं।” рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рднी рдЕрдорд░ीрдХрдиों рд╕े рдХрд╣ा -
“... рд╣рдо рдЕрдкрдиे рдЖрд▓ोрдЪ्рдп рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖, рдЬीрд╡рди рдХे рдЗрд╕ рджिрд╡्рдп-рд╕ंрджेрд╢рд╡ाрд╣рдХ (рдИрд╕ा) рдХे рдЬीрд╡рди рдХा рдоूрд▓рдорди्рдд्рд░ рдпрд╣ी рдкाрддे рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдЬीрд╡рди рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ै, рдЗрд╕рд╕े рднी рдЙрдЪ्рдЪ рдХुрдЫ рдФрд░ рд╣ै! ...। рдЙрди्рд╣ें рдЗрд╕ рдирд╢्рд╡рд░ рдЬрдЧрдд् рд╡ рдЙрд╕рдХे рдХ्рд╖рдгрднंрдЧुрд░ рдРрд╢्рд╡рд░्рдп рдоे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдеा। ... рдИрд╕ा рд╕्рд╡рдпं рдд्рдпाрдЧी рд╡ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдпрд╡ाрди् рдеे, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рднी рдпрд╣ी рд╣ै рдХि рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп-рдпा рдд्рдпाрдЧ рд╣ी рдоुрдХ्рддि рдХा рдПрдХрдоेрд╡ рдоाрд░्рдЧ рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдоुрдХ्рддि рдХा рдФрд░ рдХोрдИ рдкрде рдирд╣ीं рд╣ै। рдпрджि рд╣рдордоें рдЗрд╕ рдоाрд░्рдЧ рдкрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ोрдиे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдирд╣ीं рд╣ै, рддो рд╣рдоें рдоुрдЦ рдоे рддृрдг рдзाрд░рдг рдХрд░ рд╡िрдиीрдд рднाрд╡ рд╕े рдЕрдкрдиी рдпрд╣ рджुрд░्рдмрд▓рддा рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓ेрдиी рдЪाрд╣िрдП рдХि рд╣рдордоें рдЕрдм рднी 'рдоैं' рдФрд░ 'рдоेрд░े' рдХे рдк्рд░рддि рдордордд्рд╡ рд╣ै, рд╣рдордоें (рдЕрдм рднी ?) рдзрди рдФрд░ рдРрд╢्рд╡рд░्рдп рдХे рдк्рд░рддि рдЖрд╕рдХ्рддि рд╣ै। рд╣рдоें рдзिрдХ्рдХाрд░ рд╣ै рдХि рд╣рдо рдпрд╣ рд╕рдм рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рди рдХрд░, рдоाрдирд╡рддा рдХे рдЙрди рдорд╣ाрди् рдЖрдЪाрд░्рдп рдХा рдЕрди्рдп рд░ूрдк рд╕े рд╡рд░्рдгрди рдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдиिрдо्рди рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЦींрдЪ рд▓ाрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рддे рд╣ै। рдЙрди्рд╣े рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдмрди्рдзрди рдирд╣ीं рдЬрдХрдб़ рд╕рдХे। рдХ्рдпा рдЖрдк рд╕ोрдЪрддे рд╣ै рдХि рдИрд╕ा рдХे рдорди рдоें рдХोрдИ рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рднाрд╡ рдеा? рдХрдпा рдЖрдк рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं рдХि рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрдирдЬ्рдпोрддिрд╕्рд╡рд░ूрдк рдЕрдоाрдирд╡ी рдоाрдирд╡, рдпрд╣ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдИрд╢्рд╡рд░ рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдкрд╢ुрдУं рдХा рд╕рдордзрд░्рдоी рдмрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрд╡рддीрд░्рдг рд╣ुрдЖ? рдХिрди्рддु рдлिрд░ рднी рд▓ोрдЧ рдЙрдирдХे рдЙрдкрджेрд╢ों рдХा рдЕрдкрдиी рдЗрдЪ्рдЫाрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд░्рде рд▓рдЧाрдХрд░ рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ें рджेрд╣-рдЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рдеा, рдЙрдирдоें рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рднेрджрдмुрдж्рдзि рдирд╣ी рдеी - рд╡े рдЕрдкрдиे рдХो рд▓िंрдЧोрдкाрдзिрд░рд╣िрдд рдЖрдд्рдоाрд╕्рд╡рд░ूрдк рдЬाрдирддे рдеे। рд╡े рдЬाрдирддे рдеे рдХि рд╡े рд╢ुрдж्рдз рдЖрдд्рдоाрд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ैं - рджेрд╣ рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ो рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рджेрд╣ рдХा рдкрд░िрдЪाрд▓рди рдоाрдд्рд░ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рджेрд╣ рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХा рдХेрд╡рд▓ рдЗрддрдиा рд╣ी рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдеा। рдЖрдд्рдоा рд▓िंрдЧрд╡िрд╣ीрди рд╣ै। рд╡िрджेрд╣ рдЖрдд्рдоा рдХा рджेрд╣ рд╡ рдкाрд╢рд╡рднाрд╡ рд╕े рдХोрдИ рд╕рдо्рдмрди्рдз рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдЕрд╡рд╢्рдпрдоेрд╡ рдд्рдпाрдЧ рд╡ рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдХा рдпрд╣ рдЖрджрд░्рд╢ рд╕ाрдзाрд░рдг рдЬрдиों рдХी рдкрд╣ुँрдЪ рдХे рдмाрд╣рд░ рд╣ै। рдХोрдИ рд╣рд░्рдЬ рдирд╣ी, рд╣рдоें рдЕрдкрдиा рдЖрджрд░्рд╢ рд╡िрд╕्рдоृрдд рдирд╣ीं рдХрд░ рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП - рдЙрдирдХी рдк्рд░ाрдк्рддि'рдХे рд▓िрдП рд╕рддрдд рдпрдд्рдирд╢ीрд▓ рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП। рд╣рдоें рдпрд╣ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓ेрдиा -рд╣िрдП рдХि рдд्рдпाрдЧ рд╣рдоाрд░े рдЬीрд╡рди рдХा рдЖрджрд░्рд╢ рд╣ै, рдХिрди्рддु рдЕрднी рддрдХ рд╣рдо рдЙрд╕ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдоें рдЕрд╕рдорд░्рде рд╣ैं।...'
-'рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдЬीрд╡рдирдЧाрдеाрдПँ' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдлिрд░ рдЕрдорд░िрдХрдиो рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै - “... рдЕрдкрдиी рдорд╣ाрди् рд╡ाрдгी рд╕े рдИрд╕ा рдиे рдЬрдЧрдд рдоें рдШोрд╖рдгा рдХी, “рджुрдиिрдпा рдХे рд▓ोрдЧों, рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рднрд▓ीрднाँрддि рдЬाрди рд▓ो рдХि рд╕्рд╡рд░्рдЧ рдХा рд░ाрдЬ्рдп рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЕрдн्рдпрди्рддрд░ рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ै।' - 'рдоैं рдФрд░ рдоेрд░े рдкिрддा рдЕрднिрди्рди рд╣ै।' рд╕ाрд╣рд╕ рдХрд░ рдЦрдб़े рд╣ो рдЬाрдУ рдФрд░ рдШोрд╖рдгा рдХрд░ो -"рдоै рдХेрд╡рд▓ рдИрд╢्рд╡рд░-рддрдирдп рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ूँ, рдкрд░ рдЕрдкрдиे рд╣ृрджрдп рдоे рдоुрдЭे рдпрд╣ рднी рдк्рд░рддीрддि рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै рдХि рдоैं рдФрд░ рдоेрд░े рдкिрддा рдПрдХ рдФрд░ рдЕрднिрди्рди рд╣ैं।" рдиाрдЬрд░рдерд╡ाрд╕ी рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣ рдиे рдпрд╣ी рдХрд╣ा।...“ .. рдЗрд╕рд▓िрдП рд╣рдоें рдХेрд╡рд▓ рдиाрдЬрд░рдерд╡ाрд╕ी рдИрд╕ा рдоें рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджрд░्рд╢рди рди рдХрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЙрди рд╕рднी рдорд╣ाрди् рдЖрдЪाрд░्рдпों рд╡ рдкैрдЧрдо्рдмрд░ों рдоें рднी рдЙрд╕рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП, рдЬो рдИрд╕ा рдХे рдкрд╣рд▓े рдЬрди्рдо рд▓े рдЪुрдХे рдеे, рдЬो рдИрд╕ा рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЖрд╡िрд░्рднुрдд рд╣ुрдП рд╣ैं рдФрд░ рдЬो рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдЕрд╡рддाрд░ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ेंрдЧे। рд╣рдоाрд░ा рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рд╣рдоाрд░ी рдкूрдЬा рд╕ीрдоाрдмрдж्рдз рди рд╣ो। рдпे рд╕рдм рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдЙрд╕ी рдПрдХ рдЕрдирди्рдд рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╡िрднिрди्рди рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं। рд╡े рд╕рдм рд╢ुрдж्рдз рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд░्рдердЧрди्рдз-рд╢ूрди्рдп рд╣ैं, рд╕рднी рдиे рдЗрд╕ рджुрд░्рдмрд▓ рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдХे рдЙрдж्рдзाрд░ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ाрдгрдкрдг рд╕े рдк्рд░рдпрдд्рди рдХिрдпा рд╣ै, рдЗрд╕ी рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди рдиिрдЫाрд╡рд░ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рд╡े рд╣рдоाрд░े рдФрд░ рд╣рдоाрд░ी рдЖрдиेрд╡ाрд▓ी рд╕рди्рддाрди рдХे рд╕рдм рдкाрдкों рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рдЙрдирдХा рдк्рд░ाрдпрд╢्рдЪिрдд्рдд рдХрд░ рдЧрдпे рд╣ै।...”
- 'рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдЬीрд╡рдирдЧाрдеाрдПँ ' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд╡ेрджाрди्рдд рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे, рдкрд░рди्рддु рд╕ाрде рд╣ी рдЙрд╕ рдЪрд░्рдЪा рдоें рдЬो рд╡िрдкрдд्рддि рд╣ै, рд╡рд╣ рднी рдмрддा рджेрддे рдеे। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЬिрд╕ рджिрди рдардирдардиिрдпा рдоें рд╢्рд░ी рд╢рд╢рдзрд░ рдкрдг्рдбिрдд рдХे рд╕ाрде рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдХрд░ рд░рд╣े рдеे, рдЙрд╕ рджिрди рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЖрджि рдЕрдиेрдХ рднрдХ्рдд рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдеे, резреореорек рдИрд╕рд╡ी।
рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ рд╡ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдХрд╣ा рд╣ै, 'рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рд╣ै। рдЬीрд╡ рдХा рдПрдХ рддो рдЕрди्рди рдоें рдк्рд░ाрдг рд╣ै, рдЙрд╕ рдкрд░ рдЖрдпु рдХрдо рд╣ै। рдлिрд░ рджेрд╣-рдмुрдж्рдзि рдХिрд╕ी рднी рддрд░рд╣ рдирд╣ी рдЬाрддी। рдЗрдзрд░ рджेрд╣рдмुрдж्рдзि рди рдЬाрдиे рд╕े рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдЬ्рдЮाрдиी рдХрд╣рддे рд╣ैं, 'рдоैं рд╡рд╣ी рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ूँ।' рдоैं рд╢рд░ीрд░ рдирд╣ी рд╣ूँ, рдоैं рднूрдЦ-рдк्рдпाрд╕, рд░ोрдЧ-рд╢ोрдХ, рдЬрди्рдо-рдоृрдд्рдпु, рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ рдЗрди рд╕рднी рд╕े рдкрд░े рд╣ूँ। рдпрджि рд░ोрдЧ-рд╢ोрдХ, рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ рдЗрди рд╕рдм рдХा рдмोрдз рд░рд╣े рддो рддुрдо рдЬ्рдЮाрдиी рдХ्рдпोंрдХрд░ рд╣ोрдЧे? рдЗрдзрд░ рдХाँрдЯे рд╕े рд╣ाрде рдЪुрдн рд░рд╣ा рд╣ै, рдЦूрди рдХी рдзाрд░ा рдмрд╣ рд░рд╣ी рд╣ै, рдмрд╣ुрдд рджрд░्рдж рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдХрд╣рддा рд╣ै, "рдХрд╣ाँ, рд╣ाрде рддो рдирд╣ी рдХрдЯा! рдоेрд░ा рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ? '
“рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдХे рд▓िрдП рднрдХ्рддिрдпोрдЧ рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджूрд╕рд░े рдкрдеों рдХी рддुрд▓рдиा рдоे рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ рдпा рдХрд░्рдордпोрдЧ рддрдеा рджूрд╕рд░े рдкрдеो рд╕े рднी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдеे рд╕рдм рдХрдаिрди рдкрде рд╣ै।”
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдФрд░ рднी рдХрд╣ा рд╣ै, “рдХрд░्рдоिрдпो рдХा рдЬिрддрдиा рдХрд░्рдо рдмाрдХी рд╣ै, рдЙрддрдиा рдиिрд╖्рдХाрдо рднाрд╡рдиा рд╕े рдХрд░ें। рдиिрд╖्рдХाрдо рдХрд░्рдо рдж्рд╡ाрд░ा рдЪिрдд्рддрд╢ुрдж्рдзि рд╣ोрдиें рдкрд░ рднрдХ्рддि рдЖрдпेрдЧी। рднрдХ्рддि рдж्рд╡ाрд░ा рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै।''
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рднी рдХрд╣ा, “рджेрд╣-рдмुрдж्рдзि рд░рд╣рддे 'рд╕ोрд╜рд╣рдо्' рдирд╣ीं рд╣ोрддा - рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕рднी рд╡ाрд╕рдиाрдПँ рдоिрдЯ рдЬाрдиे рдкрд░, рд╕рд░्рд╡рдд्рдпाрдЧ рд╣ोрдиे рдкрд░ рддрдм рдХрд╣ीं рд╕рдоाрдзि рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕рдоाрдзि рд╣ोрдиे рдкрд░ рддрдм рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рд╣ोрддा рд╣ै। рднрдХ्рддिрдпोрдЧ рд╕рд░рд▓ рд╡ рдордзुрд░ (natural and sweet) рд╣ै।”
“ .. рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рдЕрддि рд╢्рд░ेрд╖्рда рдоाрд░्рдЧ рд╣ै। рдЙрдЪ्рдЪ рддрдд्рдд्рд╡рдЬ्рдЮाрди рдЗрд╕рдХा рдк्рд░ाрдг рд╣ै, рдФрд░ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХी рдмाрдд рддो рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдордиुрд╖्рдп рдпрд╣ рд╕ोрдЪрддा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ рдХे рдЖрджрд░्рд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рдЪрд▓рдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоे рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ-рд╕ाрдзрдиा рдмрдб़ी рдХрдаिрди рд╣ै। рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ рдХे рдкрде рдкрд░ рдЪрд▓рдиे рдоें рд╣рдоाрд░े рдЧрдб्рдвे рдоें рдЧिрд░ рдЬाрдиे рдХी рдмрдб़ी рдЖрд╢ंрдХा рд░рд╣рддी рд╣ै। рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоे рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдордиुрд╖्рдп рд╣ोрддे рд╣ैं। рдПрдХ рддो рдЖрд╕ुрд░ी рдк्рд░рдХृрддिрд╡ाрд▓े рдЬिрдирдХी рджृрд╖्рдЯि рдоें рдЕрдкрдиे рд╢рд░ीрд░ рдХा рдкाрд▓рди-рдкोрд╖рдг рд╣ी рд╕рд░्рд╡рд╕्рд╡ рд╣ै рдФрд░ рджूрд╕рд░े рджैрд╡ी рдк्рд░рдХрддिрд╡ाрд▓े, рдЬिрдирдХी рдпрд╣ рдзाрд░рдгा рд░рд╣рддी рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдоाрдирд╡-рд╢рд░ीрд░ рдХिрд╕ी рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╕ाрдзрди рддрдеा рдЖрдд्рдоोрди्рдирддि рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдпрди्рдд्рд░рд╡िрд╢ेрд╖ рд╣ै। рд╢ैрддाрди рднी рдЕрдкрдиी рдХाрд░्рдпрд╕िрдж्рдзि рдХे рд▓िрдП рдЭрдЯ рд╕े рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХो рдЙрдж्рдзृрдд рдХрд░ рджेрддा рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдмुрд░े рдордиुрд╖्рдп рдХे рдХृрдд्рдпों рдХे рд▓िрдП рднी рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕ाрдХ्рд╖ी рд╣ैं рдЬैрд╕े рдХि рдПрдХ рд╕рдд्рдкुрд░ुрд╖ рдХे рд╢ुрдн рдХाрд░्рдп рдХे рд▓िрдП। рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧ рдоे рдпрд╣ी рдПрдХ рдмрдб़े рдбрд░ рдХी рдмाрдд рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рднрдХ्рддिрдпोрдЧ рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рддрдеा рдордзुрд░ (natural and sweet) рд╣ै। рднрдХ्рдд рдЙрддрдиी рдКँрдЪी рдЙрдб़ाрди рдирд╣ी рдЙрдб़рддा рдЬिрддрдиी рдХि рдПрдХ рдЬ्рдЮाрдирдпोрдЧी, рдФрд░ рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЙрд╕рдХे рдЙрддрдиे рдмрдб़े рдЦрдб्рдвों рдоे рдЧिрд░рдиे рдХी рдЖрд╢ंрдХा рднी рдирд╣ीं рд░рд╣рддी।..."
рдХ्рдпा рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрд╡рддाрд░ рд╣ैं ? рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕
рднाрд░рдд рдХे рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों (The Sages of India) рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоे рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдЬो рднाрд╖рдг рджिрдпा рдеा, рдЙрд╕рдоें рдЕрд╡рддाрд░-рдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдЕрдиेрдХ рдмाрддें рдХрд╣ी рд╣ैं। рд╢्рд░ीрд░ाрдордЪрди्рдж्рд░, рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг, рдмुрдж्рдзрджेрд╡, рд░ाрдоाрдиुрдЬ, рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп, рдЪैрддрди्рдпрджेрд╡ рдЖрджि рд╕рднी рдХी рдмाрддें рдХрд╣ीं। рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХ рдЗрд╕ рдХрдерди рдХा рдЙрдж्рдзрд░рдг рджेрдХрд░ рд╕рдордЭाрдиे рд▓рдЧे, 'рдЬрдм рдзрд░्рдо рдХी рдЧ्рд▓ाрдиि рд╣ोрдХрд░ рдЕрдзрд░्рдо рдХा рдЕрдн्рдпुрдд्рдеाрди рд╣ोрддा рд╣ै, рддो рд╕ाрдзुрдУं рдХे рдкрд░िрдд्рд░ाрдг рдХे рд▓िрдП, рдкाрдкाрдЪाрд░ рдХो рд╡िрдирд╖्рдЯ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдоैं рдпुрдЧ рдпुрдЧ рдоें рдЕрд╡рддीрд░्рдг рд╣ोрддा рд╣ूँ।'
рдЙрди्рд╣ोрдиे рдлिрд░ рдХрд╣ा, 'рдЧीрддा рдоें рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдиे рдзрд░्рдорд╕рдорди्рд╡рдп рдХिрдпा рд╣ै', -
“... рд╣рдо рдЧीрддा рдоें рднिрди्рди рднिрди्рди рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдпों рдХे рд╡िрд░ोрдз рдХे рдХोрд▓ाрд╣рд▓ рдХी рджूрд░ рд╕े рдЖрддी рд╣ुрдИ рдЖрд╡ाрдЬ рд╕ुрди рдкाрддे рд╣ैं, рдФрд░ рджेрдЦрддे рд╣ैं рдХि рд╕рдорди्рд╡рдп рдХे рд╡े рдЕрджрднुрдд рдк्рд░рдЪाрд░рдХ рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдмीрдЪ рдоें рдкрдб़рдХрд░ рд╡िрд░ोрдз рдХो рд╣рдЯा рд░рд╣े рд╣ै। ...”
- 'рднाрд░рддीрдп рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрди' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд “
" рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдиे рдлिрд░ рдХрд╣ा рд╣ै, - рд╕्рдд्рд░ी, рд╡ैрд╢्рдп, рд╢ूрдж्рд░ рд╕рднी рдкрд░рдо рдЧрддी рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ेрдЧे, рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдХ्рд╖рдд्рд░िрдпों рдХी рддो рдмाрдд рд╣ी рдХ्рдпा рд╣ै!
[рд╕рд░्рд╡рднूрддрд╕्рдердоाрдд्рдоाрдиं рд╕рд░्рд╡рднूрддाрдиि рдЪाрдд्рдордиि। рдИрдХ्рд╖рддे рдпोрдЧрдпुрдХ्рддाрдд्рдоा рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╕рдорджрд░्рд╢рдиः।।6.29।।
(рд╕рд░्рд╡-рднूрдд-рд╕्рдердо्- рдЖрдд्рдоाрдирдо्-рд╕рд░्рд╡-рднूрддाрдиि- рдЪ– рдЖрдд्рдордиि। рдИрдХ्рд╖рддे рдпोрдЧрдпुрдХ्рддाрдд्рдоा рд╕рд░्рд╡рдд्рд░-рдорджрд░्рд╢рдиः।)
BG 6.29: рд╕рдЪ्рдЪा рдпोрдЧी рдЕрдкрдиी рдЪेрддрдиा рдХो рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕ाрде рдПрдХीрдХृрдд рдХрд░ рд╕рдоाрди рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕рднी рдЬीрд╡ों рдоें рднрдЧрд╡ाрди рдФрд░ рднрдЧрд╡ाрди рдХो рд╕рднी рдЬीрд╡ों рдоें рджेрдЦрддा рд╣ै।--рд╕рдм рдЬрдЧрд╣ рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рджेрдЦрдиे рд╡ाрд▓ा рдФрд░ рдз्рдпाрдирдпोрдЧ рд╕े рдпुрдХ्рдд рдЕрди्рддःрдХрд░рдг рд╡ाрд▓ा рдФрд░ рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╕рдорджрд░्рд╢ी рдпोрдЧी рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░ूрдк (рднрдЧрд╡ाрди) рдХो рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдк्рд░ाрдгिрдпों рдоें рд╕्рдеिрдд рджेрдЦрддा рд╣ै рдФрд░ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХो рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░ूрдк (рднрдЧрд╡ाрди) рдоें рджेрдЦрддा рд╣ै।]
“рдмुрдж्рдзрджेрд╡ рджрд░िрдж्рд░ рдХे рджेрд╡ рд╣ै। рд╕рд░्рд╡рднूрддрд╕्рдердоाрдд्рдоाрдирдо् - рднрдЧрд╡ाрди рд╕рд░्рд╡рднूрддो рдоे рд╣ैं ! -рдпрд╣ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рджिрдЦा рджिрдпा। рдмुрдж्рдзрджेрд╡ рдХे рд╢िрд╖्рдпрдЧрдг рдЖрдд्рдоा, рдЬीрд╡ाрдд्рдоा рдЖрджि рдирд╣ीं рдоाрдирддे рд╣ैं - рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдиे рдлिрд░ рд╕े рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХा рдЙрдкрджेрд╢ рджिрдпा। рд╡े рд╡ेрджाрди्рдд рдХा рдЕрдж्рд╡ैрдд рдордд, рд░ाрдоाрдиुрдЬ рдХा рд╡िрд╢िрд╖्рдЯाрдж्рд╡ैрдд рдордд рд╕рдордЭाрдиे рд▓рдЧे। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЪैрддрди्рдпрджेрд╡ рдк्рд░ेрдордордХ्рддि рд╕िрдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрд╡рддीрд░्рдг рд╣ुрдП। рд╢ंрдХрд░ рдФрд░ рд░ाрдоाрдиुрдЬ рдиे рдЬाрддि рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा рдеा, рдкрд░рди्рддु рдЪैрддрди्рдпрджेрд╡ рдиे рдРрд╕ा рди рдХिрдпा। рдЪैрддрди्рдпрджेрд╡ рдиे рдХрд╣ा, “рднрдХ्рдд рдХी рдлिрд░ рдЬाрддि рдХ्рдпा?”
рдЕрдм рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХी рдмाрдд рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै, -
“.... рдПрдХ (рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп) рдХा рдеा рдЕрдж्рднुрдд рдорд╕्рддिрд╖्рдХ, рдФрд░ рджूрд╕рд░े (рдЪैрддрди्рдп) рдХा рдеा рд╡िрд╢ाрд▓ рд╣ृрджрдп। рдЕрдм рдПрдХ рдРрд╕े рдЕрдж्рднुрдд рдкुрд░ुрд╖ рдХे рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рдХा рд╕рдордп рдЖ рдЧрдпा рдеा, рдЬिрдирдоें рдРрд╕ा рд╣ी рд╣ृрджрдп рдФрд░ рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рджोрдиो рдПрдХ рд╕ाрде рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рд╣ों, рдЬो рд╢ंрдХрд░ рдХे рдЕрдж्рднुрдд рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдПрд╡ं рдЪैрддрди्рдп рдХे рдЕрдж्рднुрдд. рд╡िрд╢ाрд▓, рдЕрдирди्рдд рд╣ृрджрдп рдХे рдПрдХ рд╣ी рд╕ाрде рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣ो, рдЬो рджेрдЦे рдХि рд╕рдм рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдп рдПрдХ рд╣ी рдЖрдд्рдоा, рдПрдХ рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕े рдЪाрд▓िрдд рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░ाрдгी рдоें рд╡рд╣ी рдИрд╢्рд╡рд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै, рдЬिрдирдХा рд╣ृрджрдп рднाрд░рдд рдоें рдЕрдерд╡ा рднाрд░рдд рдХे рдмाрд╣рд░ рджрд░िрдж्рд░, рджुрд░्рдмрд▓, рдкрддिрдд рд╕рдм рдХे рд▓िрдП рдкाрдиीрдкाрдиी рд╣ो рдЬाрдп, рд▓ेрдХिрди рд╕ाрде рд╣ी рдЬिрдирдХी рд╡िрд╢ाрд▓ рдмुрдж्рдзि рдРрд╕े рдорд╣ाрди् рддрдд्рдд्рд╡ों рдХो рдкेрджा рдХрд░े, рдЬिрдирд╕े рднाрд░рдд рдоें рдЕрдерд╡ा рднाрд░рдд рдХे рдмाрд╣рд░ рд╕рдм рд╡िрд░ोрдзी рд╕рдо्рдк्рд░рджाрдпों рдоे рд╕рдорди्рд╡рдп рд╕ाрдзिрдд рд╣ो; рдФрд░ рдЗрд╕ рдЕрдж्рднुрдд рд╕рдорди्рд╡рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХ рдРрд╕े рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдзрд░्рдо рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░े, рдЬिрд╕рд╕े рд╣ृрджрдп рдФрд░ рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рджोрдиो рдХी рдмрд░ाрдмрд░ рдЙрди्рдирддि рд╣ोрддी рд░рд╣े। рдПрдХ рдРрд╕े рд╣ी рдкुрд░ुрд╖ рдиे рдЬрди्рдо рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा рдФрд░ рдоैрдиे рд╡рд░्рд╖ो рддрдХ рдЙрдирдХे рдЪрд░рдг рддрд▓े рдмैрдардХрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा-рд▓ाрдн рдХा рд╕ौрднाрдЧ्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा। рдРрд╕े рдПрдХ рдкुрд░ुрд╖ рдХे рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рдХा рд╕рдордп рдЖ рдЧрдпा рдеा, рдЗрд╕рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдкрдб़ी рдеी, рдУрд░ рд╡े рдЖрд╡िрд░्рднूрдд рд╣ुрдП। рд╕рдм рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХी рдмाрдд рдпрд╣ рдеी рдХि рдЙрдирдХा рд╕рдордЧ्рд░ рдЬीрд╡рди рдПрдХ рдРрд╕े рд╢рд╣рд░ рдХे рдкाрд╕ рд╡्рдпрддीрдд рд╣ुрдЖ рдЬो рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рднाрд╡ों рд╕े рдЙрди्рдордд्рдд рд╣ो рд░рд╣ा рдеा, рднाрд░рдд рдХे рд╕рдм рд╢рд╣рд░ों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЬो рд╡िрджेрд╢ी рднाрд╡ों рд╕े рдЕрдзिрдХ рднрд░ा рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдоें рдкोрдеिрдпों рдХी рд╡िрдж्рдпा рдХुрдЫ рднी рди рдеी, рдРрд╕े рдорд╣ाрдк्рд░рддिрднा-рд╕рдо्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднी рд╡े рдЕрдкрдиा рдиाрдо рддрдХ рдирд╣ीं рд▓िрдЦ рд╕рдХрддे рдеे, рдХिрди्рддु рд╣рдоाрд░े рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХे рдмрдб़े рдмрдб़े рдЙрдкाрдзिрдзाрд░िрдпों рдиे рдЙрди्рд╣ें рджेрдЦрдХрд░ рдПрдХ рдорд╣ाрдк्рд░рддिрднाрд╢ाрд▓ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдоाрди рд▓िрдпा рдеा। рд╡े рдПрдХ рдЕрджрднुрдд рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ рдеे। рдпрд╣ рддो рдПрдХ рдмрдб़ी рд▓рдо्рдмी рдХрд╣ाрдиी рд╣ै, рдЖрдЬ рд░ाрдд рдХो рдЖрдкрдХे рдиिрдХрдЯ рдЙрдирдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдХुрдЫ рднी рдХрд╣рдиे рдХा рд╕рдордп рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдоुрдЭे рднाрд░рддीрдп рд╕рдм рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдХे рдкूрд░्рдгрдк्рд░рдХाрд╢-рд╕्рд╡рд░ूрдк рдпुрдЧाрдЪाрд░्рдп рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рднрд░ рдХрд░рдХे рдЖрдЬ рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдЙрдирдХे рдЙрдкрджेрд╢ рдЖрдЬрдХрд▓ рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рдХрд▓्рдпाрдгрдХाрд░ी рд╣ैं। рдЙрдирдХे рднीрддрд░ рдЬो рдРрд╢्рд╡рд░िрдХ рд╢рдХ्рддि рдеी, рдЙрд╕ рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди рджीрдЬिрдпे। рд╡े рдПрдХ рджрд░िрдж्рд░ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдХे рд▓рдб़рдХे рдеे। рдЙрдирдХा рдЬрди्рдо рдмंрдЧाрд▓ рдХे рд╕ुрджूрд░, рдЕрдЬ्рдЮाрдд, рдЕрдкрд░िрдЪिрдд рдХिрд╕ी рдПрдХ рдЧाँрд╡ рдоे рд╣ुрдЖ рдеा। рдЖрдЬ рдпूрд░ोрдк, рдЕрдорд░ीрдХा рдХे рд╕рд╣рд╕्рд░ों рд╡्рдпрдХ्рддि рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоे рдЙрдирдХी рдкूрдЬा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдФрд░ рд╕рд╣рд╕्рд░ों рдордиुрд╖्рдп рдЙрдирдХी рдкूрдЬा рдХрд░ेрдЧे। рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд▓ीрд▓ा рдХौрди рд╕рдордЭ рд╕рдХрддा рд╣ै ! рд╣े рднाрдЗрдпों, рдЖрдк рдпрджि рдЗрд╕рдоें рд╡िрдзाрддा рдХा рд╣ाрде рдирд╣ी рджेрдЦрддे рддो рдЖрдк рдЕрди्рдзे рд╣ैं, рд╕рдЪрдоुрдЪ рдЬрди्рдоाрди्рдз рд╣ै। рдпрджि рд╕рдордп рдоिрд▓ा, рдпрджि рдЖрдк рд▓ोрдЧो рд╕े рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХрд░рдиे рдХा рдФрд░ рдХрднी рдЕрд╡рдХाрд╢ рдоिрд▓ा рддो рдЖрдкрд╕े рдЗрдирдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░рдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд╣ूँрдЧा; рдЗрд╕ рд╕рдордп рдХेрд╡рд▓ рдЗрддрдиा рд╣ी рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ рдХि рдпрджि рдоैंрдиे рдЬीрд╡рди рднрд░ рдоे рдПрдХ рднी рд╕рдд्рдп рд╡ाрдХ्рдп рдХрд╣ा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдЙрди्рд╣ीं рдХा рд╡ाрдХ्рдп рд╣ै; рдкрд░ рдпрджि рдоैंрдиे рдРрд╕े рд╡ाрдХ्рдп рдХрд╣े рд╣ै рдЬो рдЕрд╕рдд्рдп, рдн्рд░рдордкूрд░्рдг рдЕрдерд╡ा рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдХे рд▓िрдП рд╣िрддрдХाрд░ी рди рд╣ों, рддो рд╡े рд╕рдм рдоेрд░े рд╣ी рд╡ाрдХ्рдп рд╣ै, рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдкूрд░ा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рдоैं рд╣ी рд╣ूँ।''
- 'рднाрд░рддीрдп рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрди' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдФрд░ рднी рдХрд╣ा рд╣ै, -
“..... рдлिрд░ рд╕े рдХाрд▓рдЪрдХ्рд░ рдШूрдордХрд░ рдЖ рд░рд╣ा рд╣ै, рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рднाрд░рдд рд╕े рд╡рд╣ी рд╢рдХ्рддिрдк्рд░рд╡ाрд╣ рдиि:рд╕ृрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै, рдЬो рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рд╕рдорд╕्рдд рдЬрдЧрдд् рдХो рдк्рд▓ाрд╡िрдд рдХрд░ рджेрдЧा। рдПрдХ рд╡ाрдгी рдоुрдЦрд░िрдд рд╣ुрдИ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХी рдк्рд░рддिрдз्рд╡рдиि рдЪाрд░ों рдУрд░ рд╡्рдпाрдк्рдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै рдПрд╡ं рдЬो рдк्рд░рддिрджिрди рдЕрдзिрдХाрдзिрдХ рд╢рдХ्рддि рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ै, рдФрд░ рдпрд╣ рд╡ाрдгी рдЗрд╕рдХे рдкрд╣рд▓े рдХी рд╕рднी рд╡ाрдгिрдпों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЕрдзिрдХ рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рдЕрдкрдиे рдкूрд░्рд╡рд╡рд░्рддी рдЙрди рд╕рднी рд╡ाрдгिрдпों рдХा рд╕рдорд╖्рдЯिрд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै। рдЬो рд╡ाрдгी рдПрдХ рд╕рдордп рдХрд▓рдХрд▓-рдиिрдиाрджिрдиी рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдХे рддीрд░ рдкрд░ рдЛрд╖िрдпों рдХे рдЕрди्рддрд╕्рддрд▓ рдоें рдк्рд░рд╕्рдлुрдЯिрдд рд╣ुрдИ рдеी, рдЬिрд╕ рд╡ाрдгी рдиे рд░рдЬрддрд╢ुрдн्рд░рд╣िрдоाрдЪ्рдЫाрджिрдд рдЧिрд░िрд░ाрдЬ рд╣िрдоाрд▓рдп рдХे рд╢िрдЦрд░- рд╢िрдЦрд░ рдкрд░ рдк्рд░рддिрдз्рд╡рдиिрдд рд╣ो рдХृрд╖्рдг, рдмुрдж्рдз рдФрд░ рдЪैрддрди्рдпрджेрд╡ рдоें рд╕े рд╣ोрддे рд╣ुрдП рд╕рдорддрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рдЕрд╡рд░ोрд╣рдг рдХрд░ рд╕рдорд╕्рдд рджेрд╢ рдХो рдк्рд▓ाрд╡िрдд рдХрд░ рджिрдпा рдеा, рд╡рд╣ी рд╡ाрдгी рдПрдХ рдмाрд░ рдкुрди: рдоुрдЦрд░िрдд рд╣ुрдИ рд╣ै। рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╕े рдж्рд╡ाрд░ рдЦुрд▓ рдЧрдпे рд╣ैं। рдЖрдЗрдпे, рд╣рдо рд╕рдм рдЖрд▓ोрдХ-рд░ाрдЬ्рдп рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░ें - рдж्рд╡ाрд░ рдПрдХ рдмाрд░ рдкुрди: рдЙрди्рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЧрдпे рд╣ैं। ...”
- 'рд╣рдоाрд░ा рднाрд░рдд' рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд
рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдХे рдЕрдиेрдХ рд╕्рдеाрдиों рдоें рдЕрд╡рддाрд░-рдкुрд░ुрд╖ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдЖрдЧрдорди рдХी рд╡ाрд░्рддा рдШोрд╖िрдд рдХी। рдЬрд╣ाँ рдЬрд╣ाँ рдорда рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ुрдП рд╣ैं, рд╡рд╣ाँ рдЙрдирдХी рдк्рд░рддिрджिрди рд╕ेрд╡ा-рдкूрдЬा рдЖрджि рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै। рдЖрд░рддी рдХे рд╕рдордп рд╕рднी рд╕्рдеाрдиों рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдж्рд╡ाрд░ा рд░рдЪिрдд рд╕्рддрд╡ рд╡ाрдж्рдп рддрдеा рд╕्рд╡рд░-рд╕ंрдпोрдЧ рдХे рд╕ाрде рдЧाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕्рддрд╡ рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рднрдЧрд╡ाрди् рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рд╕рдЧुрдг рдиिрд░्рдЧुрдг рдиिрд░ंрдЬрди рдЬрдЧрджीрд╢्рд╡рд░ рдХрд╣рдХрд░ рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХिрдпा рд╣ै - рдФрд░ рдХрд╣ा рд╣ै, "рд╣े рднрд╡рд╕ाрдЧрд░ рдХे рдкाрд░ рдЙрддाрд░рдиेрд╡ाрд▓े! рддुрдо рдирд░рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХрд░рдХे рд╣рдоाрд░े рднрд╡рдмрди्рдзрди рдХो рдЫिрди्рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдпोрдЧ рдХे рд╕рд╣ाрдпрдХ рдмрдирдХрд░ рдЖрдпे рд╣ो। рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдХृрдкा рд╕े рдоेрд░ी рд╕рдоाрдзि рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै। рддुрдордиे рдХाрдоिрдиी-рдХांрдЪрди рдЫुрдб़рд╡ाрдпा рд╣ै। рд╣े рднрдХ्рддों рдХो рд╢рд░рдгрджेрдиेрд╡ाрд▓े, рдЕрдкрдиे рдЪрд░рдг-рдХрдорд▓ों рдоें рдоुрдЭे рдк्рд░ेрдо рджो। рддुрдо्рд╣рд░े рдЪрд░рдгрдХрдорд▓ рдоेрд░ी рдкрд░рдо рд╕рдо्рдкрдж् рд╣ैं। рдЙрд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдкрд░ рднрд╡рд╕ाрдЧрд░ рдЧोрд╖्рдкрдж рдЬैрд╕ा рд▓рдЧрддा рд╣ै।”
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी-рд░рдЪिрдд рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг-рдЖрд░рддी।
(рдоिрд╢्рд░-рдЪौрддाрд▓)
рдЦрдг्рдбрди рднрд╡-рдмрди्рдзрди, рдЬрдЧ-рд╡рди्рджрди, рд╡рди्рджि рддोрдоाрдп।
рдиिрд░ंрдЬрди, рдирд░рд░ूрдкрдзрд░, рдиिрд░्рдЧुрдг, рдЧुрдгрдордп॥
рдоोрдЪрди-рдЕрдШрджूрд╖рдг, рдЬрдЧрднूрд╖рдг, рдЪिрдж्рдШрдирдХाрдп।
рдЬ्рдЮाрдиांрдЬрди-рд╡िрдорд▓-рдирдпрди, рд╡ीрдХ्рд╖рдгे рдоोрд╣ рдЬाрдп॥
рднाрд╕्рд╡рд░ рднाрд╡-рд╕ाрдЧрд░, рдЪिрд░-рдЙрди्рдордж рдк्рд░ेрдо-рдкाрдеाрд░।
рднрдХ्рддाрд░्рдЬрди-рдпुрдЧрд▓рдЪрд░рдг, рддाрд░рдг рднрд╡-рдкाрд░॥
рдЬृрдо्рднिрдд -рдпुрдЧ-рдИрд╢्рд╡рд░, рдЬрдЧрджीрд╢्рд╡рд░, рдпोрдЧрд╕рд╣ाрдп।
рдиिрд░ोрдзрди, рд╕рдоाрд╣िрдд рдорди, рдиिрд░рдЦि рддрд╡ рдХृрдкाрдп॥
рднंрдЬрди-рджु:рдЦрдЧंрдЬрди, рдХрд░ुрдгाрдШрди, рдХрд░्рдо-рдХрдаोрд░।
рдк्рд░ाрдгाрд░्рдкрдг-рдЬрдЧрдд-рддाрд░рдг, рдХृрди्рддрди-рдХрд▓िрдбोрд░।॥
рд╡ंрдЪрди-рдХाрдордХांрдЪрди, рдЕрддिрдиिрди्рджिрдд-рдЗрди्рдж्рд░िрдп-рд░ाрдЧ।
рдд्рдпाрдЧीрд╢्рд╡рд░, рд╣े рдирд░рд╡рд░, рджेрд╣ рдкрджे рдЕрдиुрд░ाрдЧ॥
рдиिрд░्рднрдп, рдЧрддрд╕ंрд╢рдп, рджृрдв़рдиिрд╢्рдЪрдпрдоाрдирд╕рд╡ाрди|
рдиिрд╖्рдХाрд░рдг-рднрдХрдд-рд╢рд░рдг рдд्рдпрдЬि ,рдЬाрддिрдХुрд▓рдоाрди।।
рд╕рдо्рдкрдж рддрд╡ рд╢्рд░ीрдкрдж, рднрд╡ рдЧोрд╖्рдкрдж-рд╡ाрд░ि рдпрдеाрдп।
рдк्рд░ेрдоाрдкрдг, рд╕рдорджрд░्рд╢рди, рдЬрдЧрдЬрди-рджुрдЦ рдЬाрдп॥
⚜️ЁЯФ▒рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп : 'рдЬो рд░ाрдо, рдЬो рдХृрд╖्рдг, рдЗрд╕ рд╕рдордп рд╡рд╣ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг' ⚜️ЁЯФ▒
рдХाрд╢ीрдкुрд░ рдмрдЧीрдЪे рдоें рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдпрд╣ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд╢्рд░ीрдоुрдЦ рд╕े рд╕ुрдиा рдеा। рдЗрд╕ рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХрд░ рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рд╡िрд▓ाрдпрдд рд╕े рдХрд▓рдХрдд्рддे рдоे рд▓ौрдЯрдиे рдХे рдмाрдж рдмेрд▓ुрдб़ рдорда рдоें рдПрдХ рд╕्рддोрдд्рд░ рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдеी। рд╕्рддोрдд्рд░ рдоें рдЙрди्рд╣ोрдиे рдХрд╣ा рд╣ै - рдЬो рдЖрдЪрдг्рдбाрд▓ рджीрдирджрд░िрдж्рд░ों рдХे рдоिрдд्рд░, рдЬाрдирдХीрд╡рд▓्рд▓рдн, рдЬ्рдЮाрди-рднрдХ्рддि рдХे рдЕрд╡рддाрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордЪрди्рдж्рд░ рд╣ुрдП, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдлिрд░ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХे рд░ूрдк рдоें рдХुрд░ुрдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЧीрддाрд░ूрдкी рдЧрдо्рднीрд░ рдордзुрд░ рд╕िंрд╣рдиाрдж рдХिрдпा рдеा, рд╡े рд╣ी рдЗрд╕ рд╕рдордп рд╡िрдЦ्рдпाрдд рдкुрд░ुрд╖ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрд╡рддीрд░्рдг рд╣ुрдП рд╣ैं।
реР рдирдоो рднрдЧрд╡рддे рд░ाрдордХृрд╖्рдгाрдп
(рез)
рдЖрдЪрдг्рдбाрд▓ाрдк्рд░рддिрд╣рддрд░рдпो рдпрд╕्рдд्рдп рдк्рд░ेрдордк्рд░рд╡ाрд╣:
рд▓ोрдХाрддीрддोSрдк्рдпрд╣рд╣ рди рдЬрд╣ौ рд▓ोрдХрдХрд▓्рдпाрдгрдоाрд░्рдЧрдо्|
рдд्рд░ैрд▓ोрдХ्рдпेSрдк्рдпрдк्рд░рддिрдордорд╣िрдоा рдЬाрдирдХीрдк्рд░ाрдгрдмрди्рдз:
рднрдХрдд्рдпा рдЬ्рдЮाрдиं рд╡ृрддрд╡рд░рд╡рдкु: рд╕ीрддрдпा рдпो рд╣ि рд░ाрдо:॥
(реи)
рд╕्рддрдм्рдзीрдХृрдд्рдп рдк्рд░рдирдпрдХрд▓िрддрдо्рд╡ाрд╣рд╡ोрдд्рдеं рдорд╣ाрди्рддрдо्
рд╣िрдд्рд╡ा рд░ाрдд्рд░ि рдк्рд░рдХृрддिрд╕рд╣рдЬाрдорди्рдзрддाрдоिрд╕्рд░рдоिрд╢्рд░ाрдо्।
рдЧीрдд॑ рд╢ाрди्рддं рдордзुрд░рдордкि рдп: рд╕िрд╣рдиाрджं рдЬрдЧрд░्рдЬ।
рд╕ोSрдпं рдЬाрдд: рдк्рд░рдеिрддрдкुрд░ुрд╖ो рд░ाрдордХृрд╖्рдгрд╕्рдд्рд╡िрджाрдиीрдо्॥
рдФрд░ рдПрдХ рд╕्рддोрдд्рд░ рдмेрд▓ुрдб़ рдорда рдоें рддрдеा рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी, рдордж्рд░ाрд╕, рдвाрдХा рдЖрджि рд╕рднी рдордаों рдоें рдЖрд░рддी рдХे рд╕рдордп рдЧाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕्рддोрдд्рд░ рдоे рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै - ' рд╣े рджीрдирдмрди्рдзो, рддुрдо рд╕рдЧुрдг рд╣ो, рдлिрд░ рдд्рд░िрдЧुрдгों рдХे рдкрд░े рд╣ो, рд░ाрддрджिрди рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЪрд░рдгрдХрдорд▓ों рдХी рдЖрд░ाрдзрдиा рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдоै рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╢рд░рдг рдоें рдЖрдпा рд╣ूँ। рдоैं рдоुрдЦ рд╕े рдЖрд░ाрдзрдиा рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдЬ्рдЮाрди рдХा рдЕрдиुрд╢ीрд▓рди рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдкрд░рди्рддु рдХुрдЫ рднी рдзाрд░рдгा рдХрд░рдиे рдоे рдЕрд╕рдорд░्рде рд╣ूँ рдЗрд╕ीрд▓िрдП рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╢рд░рдг рдоे рдЖрдпा рд╣ूँ । рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЪрд░рдг-рдХрдорд▓ों рдХा рдЪिрди्рддрди рдХрд░рдиे рд╕े рдоृрдд्рдпु рдкрд░ рд╡िрдЬрдп рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдоै рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╢рд░рдг рдоे рдЖрдпा рд╣ूँ। рд╣े рджीрдирдмрди्рдзो, рддुрдо рд╣ी рдЬрдЧрдд् рдХी рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдпोрдЧ्рдп рд╡рд╕्рддु рд╣ो, рдоैं рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╢рд░рдг рдоें рдЖрдпा рд╣ूँ। 'рдд्рд╡рдоेрд╡ рд╢рд░рдгं рдордо рджीрдирдмрди्рдзो!” ”
реР рд╣्рд░ीं рдЛрддं рдд्рд╡рдордЪрд▓ो рдЧुрдгрдЬिрдд् рдЧुрдгेрдб्рдп:
рдирдХ्рддрди्рджिрд╡ं рд╕рдХрд░ुрдгं рддрд╡ рдкाрджрдкрдж्рдордо्|
рдоोрд╣ंрдХрд╖ं рдмрд╣ुрдХृрддं рди рднрдЬे рдпрддोSрд╣рдо्'
рддрд╕्рдоाрдд्рдд्рд╡рдоेрд╡ рд╢рд░рдгं рдордо рджрдирдмрди्рдзो॥ рез॥
рднрдХ्рддिрд░्рднрдЧрд╢्рдЪ рднрдЬрди рднрд╡рднेрджрдХाрд░ि
рдЧрдЪ्рдЫрди्рдд्рдпрд▓ं рд╕ुрд╡िрдкुрд▓ं рдЧрдордиाрдп рддрдд्рдд्рд╡рдо्|
рд╡рдХ्рд░ोрдж्рдзृрддрди्рддु рд╣рджि рдоे рди рдЪ рднाрддि рдХिंрдЪिрдд्
рддрд╕्рдоाрдд्рдд्рд╡рдоेрд╡ рд╢рд░рдгं рдордо рджीрдирдмрди्рдзो॥реи॥
рддेрдЬрд╕्рддрд░рди्рддि рддрд░рд╕ा рдд्рд╡рдпि рддृрдк्рддृрд╖्рдгा:
рд░ाрдЧे рдХृрддे рдЛрддрдкрдеे рдд्рд╡рдпि рд░ाрдордХृрд╖्рдгे।
рдорд░्рдд्рдпाрдоृрддं рддрд╡ рдкрджं рдорд░рдгोрд░рдоिрдиाрд╢рдо्
рддрд╕्рдоाрдд्рдд्рд╡рдоेрд╡ рд╢рд░рдгं рдордо рджीрдирдмрди्рдзो॥ рей॥
рдХृрдд्рдпं рдХрд░ोрддि рдХрд▓ुрд╖ं рдХुрд╣рдХाрди्рддрдХाрд░ि
рд╖्рдгाрди्рддं рд╢िрд╡ं рд╕ुрд╡िрдорд▓ं рддрд╡ рдиाрдо рдиाрде।
рдпрд╕्рдоाрджрд╣ं рдд्рд╡рд╢рд░рдгो рдЬрдЧрджेрдХрдЧрдо्рдп
рддрд╕्рдоाрдд्рдд्рд╡рдоेрд╡ рд╢рд░рдгं рдордо рджीрдирдмрди्рдзो।।рек॥
рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдиे рдЖрд░рддी рдХे рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг-рдк्рд░рдгाрдо рд╕िрдЦाрдпा рд╣ै। рдЙрд╕рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХो рдЕрд╡рддाрд░ों рдоें рд╢्рд░ेрд╖्рда рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै।
“реР рд╕्рдеाрдкрдХाрдп рдЪ рдзрд░्рдорд╕्рдп рд╕рд░्рд╡рдзрд░्рдорд╕्рд╡рд░ूрдкिрдгे।
рдЕрд╡рддाрд░рд╡рд░िрд╖्рдаाрдп рд░ाрдордХृрд╖्рдгाрдп рддे рдирдо:॥”
==================================
[(18 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░, 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж 122]
“рд▓рдХ्рд╖्рдордг рдиे рдХрд╣ा рдеा, ‘рд╣े рд░ाрдо, рд╡рд╢िрд╖्рдарджेрд╡ рдЬैрд╕े рдкुрд░ुрд╖ рдХो рднी рдкुрдд्рд░ों рдХा рд╢ोрдХ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ।’ рд░ाрдо рдиे рдХрд╣ा, ‘рднाрдИ, рдЬिрд╕рдоें рдЬ्рдЮाрди рд╣ै рдЙрд╕рдоें рдЕрдЬ्рдЮाрди рднी рд╣ै । рдЬिрд╕े рдЙрдЬाрд▓े рдХा рдЬ्рдЮाрди рд╣ै, рдЙрд╕े рдЕँрдзेрд░े рдХा рднी рдЬ्рдЮाрди рд╣ै । рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрди рд╕े рдкрд░े рд╣ो рдЬाрдУ ।’ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЬाрди рд▓ेрдиे рдкрд░ рдпрд╣ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै । рдЗрд╕े рд╣ी рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХрд╣рддे рд╣ैं।
“рдкैрд░ рдоें рдХाँрдЯा рдЪुрдн рдЬाрдиे рд╕े, рдЙрд╕े рдиिрдХाрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдФрд░ рдХाँрдЯा рд▓े рдЖрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै । рдиिрдХाрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рдлिрд░ рджोрдиों рдХाँрдЯे рдлेंрдХ рджिрдпे рдЬाрддे рд╣ैं । рдЬ्рдЮाрдирд░ूрдкी рдХाँрдЯे рд╕े рдЕрдЬ्рдЮाрдирд░ूрдкी рдХाँрдЯा рдиिрдХाрд▓рдХрд░, рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрдирд░ूрдкी рджोрдиों рдХाँрдЯे рдлेंрдХ рджिрдпे рдЬाрддे рд╣ैं ।
рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдФрд░ рдПрдХ рдмाрдд рдХрд╣ूँрдЧा, рдЖрдк рдлिрд░ рдоुрдЭрд╕े рдРрд╕ा рдХ्рдпों рдХрд╣рддे рд╣ैं- рдХि рд░ोрдЧ рдЕрдЪ्рдЫा рдХрд░ рджो ?
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЬрдм рддрдХ ‘рдоैं’ рд░ूрдкी рдШрдЯ рд╣ै, рддрднी рддрдХ рдРрд╕ा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рд╕ोрдЪो, рдПрдХ рдорд╣ाрд╕рдоुрдж्рд░ рд╣ै, рдКрдкрд░-рдиीрдЪे рдЬрд▓ рд╕े рдкूрд░्рдг рд╣ै । рдЙрд╕рдХे рднीрддрд░ рдПрдХ рдШрдЯ рд╣ै । рдШрдЯ рдХे рднीрддрд░ рдмाрд╣рд░ рдкाрдиी рд╣ै; рдкрд░рди्рддु рдЙрд╕े рдмिрдиा рдлोрдб़े рдпрдеाрд░्рде рдоें рдПрдХाрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा । рдЙрди्рд╣ीं рдиे рдЗрд╕ ‘рдоैं’ – рдШрдЯ рдХो рд░рдЦ рдЫोрдб़ा рд╣ै ।
рдбाрдХ्рдЯрд░ - рддो рдпрд╣ ‘рдоैं’ рдЬो рдЖрдк рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, рдпрд╣ рд╕рдм рдХ्рдпा рд╣ै ? рдЗрд╕рдХा рднी рддो рдЕрд░्рде рдХрд╣рдиा рд╣ोрдЧा । рдХ्рдпा рд╡े (рдИрд╢्рд╡рд░) рд╣рдоाрд░े рд╕ाрде рдХोрдИ рдордЬाрдХ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं ?
[рдЬрдм рддрдХ ‘рдоैं’ рд░ूрдкी рдШрдЯ рд╣ै, рддрднी рддрдХ рдРрд╕ा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ।]
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдЗрд╕ ‘рдоैं’ рдХो рдЙрди्рд╣ीं рдиे рд░рдЦ рдЫोрдб़ा рд╣ै । рдЙрдирдХी рдХ्рд░ीреЬा – рдЙрдирдХी рд▓ीрд▓ा !
“рдПрдХ рд░ाрдЬा рдХे рдЪाрд░ рд▓рдб़рдХे рдеे । рд╕рдм рдеे рддो рд░ाрдЬा рдХे рд▓рдб़рдХे, рдкрд░рди्рддु рдЙрди्рд╣ीं рдоें рдХोрдИ рдорди्рдд्рд░ी, рдХोрдИ рдХोрддрд╡ाрд▓, рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдмрди-рдмрдирдХрд░ рдЦेрд▓ рд░рд╣े рдеे । рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рд╣ोрдХрд░ рдХोрддрд╡ाрд▓ (рд╢िрдХ्рд╖рдХ) рдХा рдЦेрд▓!
(рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) “рд╕ुрдиो, рдпрджि рддुрдо्рд╣ें рдЖрдд्рдо-рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ो рдЬाрдп рддो рдпрд╣ рд╕рдм рддुрдо рдоाрдирдиे рд▓рдЧ рдЬाрдУрдЧे । рдЙрдирдХे рджрд░्рд╢рди рд╕े рд╕рдм рд╕ंрд╢рдп рджूрд░ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं ।
=========
рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХुрдЫ рдЙрдкрджेрд╢ -
1. рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рд╡िрдЪाрд░ рдеे рдХि рдЕрд╣ंрдХाрд░ рд╣ी рдЕрд╕рд▓ рд░ूрдк рдоें рдоाрдпा рд╣ै। рдЕрддः рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЗрд╕рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдХो рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рдХे рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиे рд▓рдХ्рд╖्рдп рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪ рд╕рдХрддा рд╣ै।
2. рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдиिрдд्рдп, рдкрд░рдо рддрдд्рд╡ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдХे рд▓ीрд▓ा, рдпा рд╕ाрдкेрдХ्рд╖िрдХ рдЬрдЧрдд рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै, рддрдеा рд▓ीрд▓ा рд╕े рдкुрдиः рдиिрдд्рдп рдХी рдУрд░ рдЪрдв़ рд╕рдХрддा рд╣ै, рд╡рд╣ी рдкрд░िрдкрдХ्рд╡ рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рднрдХ्рддि рд░рдЦрддा рд╣ै। рдиाрд░рдж рдЬैрд╕े рдЛрд╖िрдпों рдиे рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рднрдЧрд╡ाрди рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░ेрдо рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा। рдЗрд╕े рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХрд╣рддे рд╣ैं।
[ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рдордгि рд╕े): "рдЕрд╖्рдЯाрд╡рдХ्рд░ рд╕ंрд╣िрддा рдоें рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХी рдЧрдИ рд╣ै। рдЕрдж्рд╡ैрддрд╡ाрджी рдХрд╣рддे рд╣ैं, 'рд╕ोрд╣рдо्' рдЕрд░्рдеाрдд् 'рдоैं рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╣ूँ।' рдпрд╣ рд╡ेрджाрди्рдд рдХे рд╕ंрди्рдпाрд╕िрдпों рдХा рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдЧृрд╣рд╕्рдеों рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдЙрдЪिрдд рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдирд╣ीं рд╣ै। ......рдЬो рд╕्рд╡рдпं рдХो рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рд╕рдордЭрдХрд░ рд╣ी рд╕рдм рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЪेрдд рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдРрд╕ा рд╣ोрдиे рдкрд░, рд╡े рдХैрд╕े рдШोрд╖рдгा рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХि, 'рдоैं рд╡рд╣ рд╣ूँ, рд╡рд╣ рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдп рд╣ूँ?'
рдХृрд╖्рдгрдХिрд╢ोрд░ рдЬ्рдЮाрдиिрдпों рдХी рддрд░рд╣ рдХрд╣ा рдХрд░рддा рдеा рдХि рдоैं ‘рдЦ’ рдЕрд░्рдеाрдд् рдЖрдХाрд╢рд╡рдд् рд╣ूँ । рд╡рд╣ рдкрд░рдо рднрдХ्рдд рдеा; рдЙрд╕рдХे рдоुँрд╣ рд╕े рдпрд╣ рдмाрдд рднрд▓े рд╣ी рд╢ोрднा рджे, рдкрд░ рд╕рдм рдХे рдоुँрд╣ рдоें рдпрд╣ рд╢ोрднा рдирд╣ीं рджेрддी। рдХ्рдпोंрдХि рджाрджा рдиे рдоुрдЭे рдмрддाрдпा рдеा - рдиाрд░рдж рдХा рдоाрдпा рджрд░्рд╢рди - рдкाрдиी рд▓े рдЖрдпा рдиाрд░рдж ? рддрдм рдиाрд░рдж рдиे рдиाрд░ाрдпрдг рднрдЧрд╡ाрди рд╡िрд╖्рдгु рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░ेрдо рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा।
MASTER (to M.): "Self-Knowledge is discussed in the Ashtavakra Samhita. The non-dualists say, 'Soham', that is, 'I am the Supreme Self.' This is the view of the sannyasis of the Vedantic school. But this is not the right attitude for householders, who are conscious of doing everything themselves. According to the non-dualists the Self is unattached. Good and bad, virtue and vice, and the other pairs of opposites, cannot in any way injure the Self, though they undoubtedly afflict those who have identified themselves with their bodies.
Smoke soils the wall, certainly, but it cannot in any way affect akasa, space. Following the Vedantists of this class, Krishnakishore used to say, 'I am Kha', meaning akasa. Being a great devotee, he could say that with some justification; but it is not becoming for others to do so.
рдкрд░ ‘рдоैं рдоुрдХ्рдд рд╣ूँ’ рдпрд╣ рдЕрднिрдоाрди рдмреЬा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै । ‘рдоैं рдоुрдХ्рдд рд╣ूँ’ рдХрд╣рддे рд░рд╣рдиे рд╕े рдХрд╣рдиेрд╡ाрд▓ा рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдФрд░ ‘рдоैं рдмрдж्рдз рд╣ूँ’ рдХрд╣рддे рд░рд╣рдиे рд╕े рдХрд╣рдиेрд╡ाрд▓ा рдмрдж्рдз рд╣ी рд░рд╣ рдЬाрддा рд╣ै । рдЬो рдХेрд╡рд▓ рдпрд╣ рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि ‘рдоैं рдкाрдкी рд╣ूँ’ рд╡рд╣ी рд╕рдЪрдоुрдЪ рдЧिрд░рддा рд╣ै । рдХेрд╡рд▓ рдпрд╣ी рдХрд╣рддे рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП – ‘рдоैंрдиे рдЙрдирдХा рдиाрдо рд▓िрдпा рд╣ै, рдЕрдм рдоेрд░े рдкाрдк рдХрд╣ाँ ? рдоेрд░ा рдмрди्рдзрди рдХैрд╕ा ?’
рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдпрд╣ рд╕рдорд╕्рдд рд╕ंрд╕ाрд░ рдоाрдпा рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣ै। рдЗрд╕ рдоाрдпा рдХे рдк्рд░рднाрд╡ рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдЬрди्рдо-рдорд░рдг рдХे рдЪрдХ्рд░ рдоें рдлंрд╕ा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЕрддः рдордиुрд╖्рдп рдХो рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЪिंрддрди (рдЖрдд्рдордЪिंрддрди) рдХрд░рдиे рд╕े рдоाрдпा рд╕рдордЭ рдоें рдЖрддी рд╣ै, рддрднी рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд▓िрдП рдоोрдХ्рд╖ рдХा рдоाрд░्рдЧ рдмрдиाрдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ोрддा рд╣ै।
$$$$[(19 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1883) рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж ~ 49, рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд]
"But to feel that one is a free soul is very good. By constantly repeating, 'I am free, I am free', a man verily becomes free. On the other hand, by constantly repeating, 'I am bound, I am bound', he certainly becomes bound to worldliness. The fool who says only, 'I am a sinner, I am a sinner', verily drowns himself in worldliness. One should rather say: 'I have chanted the name of God. How can I be a sinner? How can I be bound?'
(рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд▓рдХрдб़ी рдоें рдЕрдЧ्рдиि рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै рдпрд╣ рдЬाрдирдиा рдЬ्рдЮाрди рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕ рдкрд░ рдЪाрд╡рд▓ рдкрдХाрдиा рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╣ै। рдпрд╣ рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдФрд░ рджृрдв़ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХि рд▓рдХрдб़ी рдоें рдЖрдЧ рдоौрдЬूрдж рд╣ै, рдЬ्рдЮाрди рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕ рдЖрдЧ рдкрд░ рдЪाрд╡рд▓ рдкрдХाрдиा, рдЪाрд╡рд▓ рдЦाрдиा рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рдкोрд╖рдг рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╣ै।)
рдпрд╣ рдмोрдз рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ (рдЖрдд्рдоा) рд╣ी рд╕्рд╡рдпं рдм्рд░рд╣्рдоांрдб рдФрд░ рд╕рднी рдЬीрд╡िрдд рдк्рд░ाрдгी рдмрди рдЧрдП рд╣ैं, рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╣ै। рдЕрдкрдиे рдЖंрддрд░िрдХ рдЕрдиुрднрд╡ рд╕े рдпрд╣ рдЬाрдирдиा рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ (рдЖрдд्рдоा рд╣्рд░рджрдп рдоें) рдоौрдЬूрдж рд╣ै, рдЬ्рдЮाрди рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕рд╕े рдмाрдд рдХрд░рдиा, рдЙрд╕े рдмрдЪ्рдЪे рдХे рд░ूрдк рдоें, рджोрд╕्рдд рдХे рд░ूрдк рдоें, рдЧुрд░ु рдХे рд░ूрдк рдоें, рдк्рд░िрдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрдиंрдж рд▓ेрдиा рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╣ै।
3 . рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬ्рдЮाрдиी рдХрд╣рддे рд╣ैं, ‘рдпрд╣ рд╕ंрд╕ाрд░ рдзोрдЦे рдХी рдЯрдЯ्рдЯी (рдиाрдо-рд░ूрдк рдн्рд░рдо рдХा рдвाँрдЪा) рд╣ै।’ рд▓ेрдХिрди рдЬो рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрди рджोрдиों рд╕े рдкрд░े рд╣ै, рд╡рд╣ рдЗрд╕े ‘рдЖрдиंрдж рдХी рдХुрдЯिрдпा ’ рдХрд╣рддा рд╣ै। рд╡рд╣ рджेрдЦрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рднрдЧрд╡ाрди рд╣ी рд╣ैं рдЬो рдм्рд░рд╣्рдоांрдб, рд╕рднी рдЬीрд╡िрдд рдк्рд░ाрдгी рдФрд░ рдЪौрдмीрд╕ рдм्рд░рд╣्рдоांрдбीрдп рд╕िрдж्рдзांрдд рдмрди рдЧрдП рд╣ैं।рдХेрд╡рд▓ рд╡рд╣ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдЬो рдиिрдд्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдХрд░ рд▓ीрд▓ा рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै, рдкрд░िрдкрдХ्рд╡ рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рднрдХ्рддि рд░рдЦрддा рд╣ै।
4. рдпрд╣ рднрдЧрд╡ाрди (рдиाрд░ाрдпрдг) рд╣ी рд╣ैं рдЬो рдЗрд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд░ंрдЧрдоंрдЪ рдкрд░ рд╕्рд╡рдпं (M/F рдХी) рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рднूрдоिрдХाрдПं рдиिрднा рд░рд╣े рд╣ैं।
рдЧिрд░ीрд╢: рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рд╕े рдкूрдЫрддे рд╣ैं рдХि - рдЪैрддрди्рдп рд▓ीрд▓ा рдиाрдЯрдХ рдоें рдЖрдкрдХो рдпрд╣ рдЕрднिрдирдп рдХैрд╕ा рд▓рдЧा?
рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг : рдоैंрдиे рджेрдЦा рдХि рднрдЧрд╡ाрди рд╣ी рд╡िрд╢्рд╡-рд░ंрдЧрдоंрдЪ рдкрд░ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдЕрднिрдирдп рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं , рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ (M/F) рдХी рднूрдоिрдХाрдПँ рдиिрднा рд░рд╣े рдеे। рдорд╣िрд▓ा рдкाрдд्рд░ рдХी рдЕрднिрдирдп рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдирдЯी рдоुрдЭे рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд् рдоाँ рдЖрдиंрджрдордпी рдХी рдЕрд╡рддाрд░ рд▓рдЧी рдФрд░ рдЧोрд▓ोрдХ рдХे рдЧ्рд╡ाрд▓рдмाрд▓ рд╕्рд╡рдпं рдиाрд░ाрдпрдг рдХे рдЕрд╡рддाрд░। рднрдЧрд╡ाрди рд╣ी рдеे рдЬो рдпे рд╕рдм рдмрди рдЧрдП рдеे।
*рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЬीрд╡рди рдоें рдд्рдпाрдЧ рдХी рднाрд╡рдиा рд░рдЦ рдХрд░ рдЬीрд╡рди рдпाрдкрди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХा рдпрд╣ां рдХрд╣рдиे рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЬीрд╡рди рдоें рдХुрдЫ рднी рд╕्рдеाрдИ рдирд╣ीं рд╣ै। рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдпрд╣ рдЪीрдЬ рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓ेрдиी рдЪाрд╣िрдП, рдЕрди्рдпрдеा рдЙрд╕े рдЕрдкрдиी рдЪीрдЬें рдЦोрдиे рдХी рд╕рджैрд╡ рдЪिंрддा рд╕рддाрддी рд░рд╣ेрдЧी।
*рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдорди (рдЕрд╣ंрдХाрд░) рд╣ी рдордиुрд╖्рдп рдХे рдмंрдзрди рдФрд░ рдоुрдХ्рддि рдХा рдХाрд░рдг рд╣ै! рдЗрд╕рд▓िрдП рдорди рдХो рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░ рдЕрдкрдиा рдоाрд░्рдЧ рд╕ुрдЧрдо рдмрдиाрдиा рдЪाрд╣िрдП।
рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рджिрдЦрдиे рдоें рдЕрд▓рдЧ рдФрд░ рд╕्рд╡ाрднाрд╡ рд╕े рднी рдЕрд▓рдЧ рд╣ोрддा рд╣ै। рдХोрдИ рджिрдЦрдиे рдоें рдЧोрд░ा рд╣ै, рдХोрдИ рдХाрд▓ा рд╣ै, рдХोрдИ рд╕ीрдзा рд╣ै, рддो рдХोрдИ рдХ्рд░ूрд░ рд╣ै рдкрд░ंрддु рд╕рднी рдоें рдЗрд╢्рд╡рд░ рддрдд्рд╡ (рдЖрдд्рдоा) рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै। рдЕрддः рд╕рднी рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЫрд╡ि рджेрдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП। рд▓ेрдХिрди рджुрд╖्рдЯ -рдХрдкрдЯी рд╕े рд╕ाрд╡рдзाрди-рд╕рддрд░्рдХ рднी рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП। рд╣ाрдеी рдиाрд░ाрдпрдг рд╣ै рддो рдорд╣ाрд╡рдд рднी рдиाрд░ाрдпрдг рд╣ै।
================
рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдоाрдирд╕ рдкुрдд्рд░ рд╕्рд╡ाрдоी рдм्рд░рд╣्рдоाрдирди्рдж рдЬी рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдХे рдЙрдкрджेрд╢ :
1.рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рд░рд╣рд╕्рдп рдХो рдХौрди рд╕рдордЭ рд╕рдХрддा рд╣ै? рд╡рд╣ рдЕрдиंрдд рдФрд░ рдиिрд░ाрдХाрд░ рд╣ै, рддрдеाрдкि рд╡рд╣ рд╕ाрдХाрд░ рднी рд╣ै। рд╡рд╣ рд╕्рд╡рдпं рдХो рдордиुрд╖्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрд╡рддрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें, рдИрд╢्рд╡рд░ рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬिрди рдЫрд▓ों рдХे рдоाрд░्рдЧों рдХो рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдЬाрддा рд╣ै, рдЙрд╕े рд╕рдордЭрдиा рдорди рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕े рдкрд░े рд╣ै। рдХрднी рдоाрд░्рдЧ рд╕ुрдЧрдо рд╣ोрддा рд╣ै, рдХрднी рдХाँрдЯों рднрд░ा рд╣ोрддा рд╣ै, рдФрд░ рдХрднी рджुрд░्рдЧрдо рдкрд░्рд╡рдд рдХे рд╕рдоाрди рд╣ोрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдлिрд░ рднी рдпрджि рд╡рд╣ рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕рдХी рд╢рд░рдг рд▓े,[рдпाрдиि рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЙрдирдХा (рдд्рд░िрджेрд╡ों) рдХा рджाрд╕ рд╕рдордЭे !] рддो рд╡рд╣ рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░ूрдк рд╕े рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рд▓े рдЬाрддा рд╣ै,।
Who can fathom the mystery of God? He is infinite and formless, and yet he is also with form. He incarnates himself as man. Verily, it is beyond the power of the mind to understand the devious ways through which God leads man to himself. Sometimes the path is smooth, sometimes it is thorny, and sometimes it is like an impassable mountain, but still He leads man safely to himself, if he will only take refuge in Him.
[рд╡рд╣ (рдИрд╢्рд╡рд░) рдЕрдиंрдд рддрдеा рдиिрд░ाрдХाрд░ рд╣ै, рддрдеाрдкि рд╡рд╣ рд╕ाрдХाрд░ рднी рд╣ै। рд╡рд╣ (рдИрд╢्рд╡рд░-рдЖрдд्рдоा рдпा рдм्рд░рд╣्рдо?) рд╕्рд╡рдпं рдХो рдордиुрд╖्рдп (M/F) рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрд╡рддрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
'Verily, it is beyond the power of the mind to understand the devious ways through which God leads man to himself.'
'рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें, рдордиुрд╖्рдп рдХो рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдИрд╢्рд╡рд░ (рдоाँ рдХे рд╕рдоाрди) рдЬिрд╕ рдЪрддुрд░ाрдИ рдкूрд░्рдг рдоाрд░्рдЧों рд╕े рдЕрдкрдиी рдУрд░ рдЦींрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рддा рд╣ै, рдЙрд╕े рд╕рдордЭрдиा рдоाрдирд╡-рдорди рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕े рдкрд░े рд╣ै। [рдЕрд╣ं рдирд╣ीं рдЖрдд्рдоा (Oneness -рдПрдХрдд्рд╡ -рдЕрднेрдж-рджृрд╖्рдЯि) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬैрд╕े рдоाँ рддाрд░ा рдмрдЪ्рдЪे рдХो рдмрд╣рд▓ा -рдлुрд╕рд▓ाрдХрд░ рднрд░рдкेрдЯ рдЦाрдиा рдЦिрд▓ा рджेрддी рд╣ैं। рдпे рдХौрд░ рддोрддा рдХा , рдпे рдХौрд░ рдоैрдиा рдХा ?]
2. рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХा рд╕рдмрд╕े рд╕рд░рд▓ рддрд░ीрдХा рд╣ै рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдиिрд░ंрддрд░ рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рдиा। рдЬैрд╕े рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдХрд░рддा рд╣ै, рддрдеा рднोрдЬрди, рдкेрдп рддрдеा рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рд╕े рдЙрд╕рдХा рд╕рдд्рдХाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡ैрд╕े рд╣ी рдЖрдкрдХो рднी рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рд╕рдд्рдХाрд░ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП।
[рдЬीрд╡ рд╣ी рд╢िрд╡ рд╣ै- рд▓ेрдХिрди рд╣ाрдеी рдиाрд░ाрдпрдг рд╣ै рддो рдорд╣ाрд╡рдд рднी рдиाрд░ाрдпрдг рд╣ै।]
The easiest method of realization is to remember God constantly. Even as a man welcomes his friend, and entertains him with food, drink, and conversation, so must you entertain God in your thoughts.
3.рдЙрд╕рд╕े рдЦुрд▓рдХрд░ рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ें। рдЙрд╕े рдЕрдкрдиा рд╣ी рд╕рдордЭें, рдФрд░ рдЖрдкрдХो рдЙрд╕рдоें рд╢ांрддि рдоिрд▓ेрдЧी।
Converse freely with him. Know him as your very own, and you will find peace in him.
4.рдпрд╣ рдоाрдпा рд╣ी рд╣ै рдЬो рдорди рдФрд░ рдЗंрдж्рд░िрдпों рдХो рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рд░ोрдХрддी рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдЬाрди рд▓ेрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдоाрдпा рдХे рд╕рднी рдЖрдХрд░्рд╖рдгों рд╕े рдКрдкрд░ рдЙрда рдЬाрддा рд╣ै।
It is maya, which prevents the mind and senses from desiring to experience God, but a man who has realized Him has risen above all the charms and attractions of maya.
5. рдоाрдпा рдЕрдкрдиे рд░рд╣рд╕्рдпों рдХो рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕ी рдХे рд╕ाрдордиे рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддी рд╣ै рдЬो рдоाрдпा рд╕े рдкрд░े рдЪрд▓ा рдЧрдпा рд╣ै।
Maya reveals her mysteries only to him who has gone beyond maya.
6. рдоाрдпा рдХी рдЬंрдЬीрд░ों рдоें рдЬрдХрдб़े рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг, рдордиुрд╖्рдп рдХो рдпрд╣ рдПрд╣рд╕ाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдХि рдЬрди्рдо рдФрд░ рдоृрдд्рдпु рдХे рдЪрдХ्рд░ рдоें рдШूрдорддे рд╣ुрдП рдЙрд╕рдХा рджुрдЦ рдХिрддрдиा рдмрдб़ा рд╣ै।
Being chained to maya, man does not realize how great is his suffering as he whirls around on the wheel of birth and death.
[https://www.facebook.com/RamanaHridayam/photos/a.395769473865877/1790834961025981/?type=3
=================