About Me

My photo
Active worker of Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal.

Tuesday, June 27, 2023

ЁЯЩПрдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рдЖрджрд░्рд╢, рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдФрд░ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо !


 рдзрд░рддी рдкрд░ рд╕рдд्рдпрдпुрдЧ рд▓ाрдиे рдХी рд╕рдорд░рдиीрддि рд╣ै -' рдЪрд░ैрд╡ेрддी,рдЪрд░ैрд╡ेрддि'!  
рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдкрд░िрдЪрдп : рдкрд░рдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднрдХ्рдд рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиे резреи рд╡рд░्рд╖ों рдХे рдЕрдкрдиे рджुःрд╕ाрдз्рдп рдкрд░िрд╡्рд░ाрдЬрдХ рдЬीрд╡рди рдоें,рдХрд╢्рдоीрд░ рд╕े рдХрди्рдпाрдХुрдоाрд░ी рддрдХ рдн्рд░рдордг рдХрд░рддे рд╣ुрдП рддрдмрдХे "рдЕрдЦрдг्рдб рднाрд░рдд" рдХो рдЕрдд्рдпрди्рдд рдХрд░ीрдм рд╕े рджेрдЦा рдеा। рддрдеा рдЙрди्рд╣ों рдиे рд╣्рд░рджрдп рд╕े рдпрд╣ рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा рдеा, рдХि рджेрд╡рддाрдУं рдФрд░ рдЛрд╖िрдпों рдХि рдХрд░ोреЬो рд╕ंрддाрдиें рдЖрдЬ рдкрд╢ुрддुрд▓्рдп рдЬीрд╡рди рдЬीрдиे рдХो рдмाрдз्рдп рд╣ैं! рдпрд╣ाँ рд▓ाрдЦों рд▓ोрдЧ рднूрдЦ рд╕े рдорд░ рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╢рддाрдм्рджिрдпों рд╕े рдорд░рддे рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं। рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХे рдХाрд▓े рдмाрджрд▓ рдиे рдкूрд░े рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдХो рдвांрдХ рд▓िрдпा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा рдеा рдХि рдоेрд░े рд╣ी рд░рдХ्рдд-рдоांрд╕рдордп рджेрд╣ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоेрд░े рджेрд╢рд╡ाрд╕ी рджिрди рдкрд░ рджिрди рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХे рдЕंрдзрдХाрд░ рдоें рдбूрдмрддे рдЪрд▓े рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं ! 
рдпрдеाрд░्рде рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдЖрднाрд╡ рдиे рдЗрди्рд╣ें рд╢ाрд░ीрд░िрдХ,рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд░ूрдк рд╕े рджुрд░्рдмрд▓ рдмрдиा рджिрдпा рд╣ै। рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдПрдХ рдУрд░ "рдШोрд░- рднौрддिрдХрд╡ाрдж" рддो рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдЗрд╕ीрдХे рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпाрд╕्рд╡рд░ूрдк рдЙрдд्рдкрди्рди "рдШोрд░-рд░ूрдвिрд╡ाрдж" рдЬैрд╕े рджो рд╡िрдкрд░ीрдд рдз्рд░ुрд╡ों рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рднाрд░рдд рдХि рдЗрд╕ рджुрд░्рджрд╢ा рдиे рдЙрди्рд╣ें рд╡िрд╣्рд╡рд▓ рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрд╕ рдЕрд╕ीрдо рд╡ेрджрдиा рдиे рдЙрдирдХे рд╣्рд░рджрдп рдоें рдХрд░ुрдгा рдХा рд╕ंрдЪाрд░ рдХिрдпा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд╕рдХी рдЕрд╡рдирддि рдХे рдоूрд▓ рдХाрд░рдг рдХो рдвूंрдв़ рдиिрдХрд▓ा: рд╡рд╣ рдХाрд░рдг рдеा -'рдЖрдд्рдорд╢्рд░рдж्рдзा рдХा рд╡िрд╕्рдорд░рдг'। 

рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╕рдЪ्рдЪे рдЕрд░्рдеों рдоें рдорд╣ाрди рдордиुрд╖्рдпों рдХी рд╣ै। рдЗрд╕ीрд▓ीрдпे рдЙрди्рд╣ों рдиे рд╕िंрд╣рдиाрдж рдХिрдпा рдеा- " рдордиुрд╖्рдп, рдХेрд╡рд▓ рдордиुрд╖्рдп рднрд░ рдЪाрд╣िрдпे !" рд╢ेрд╖ рд╕рдмрдХुрдЫ рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдаीрдХ рд╣ो рдЬाрдпрдЧा। рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै, ' рд╡ीрд░्рдпрд╡ाрди, рддेрдЬрд╕्рд╡ी, рд╢्рд░рдж्рдзाрд╕рдо्рдкрди्рди, рджृрдв़-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ी, рдиिрд╖्рдХрдкрдЯ - рдирд╡рдпुрд╡рдХों рдХी।'рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै- ' рдЪрд░िрдд्рд░ ' рдХी рдФрд░ ' рдЗрдЪ्рдЫा рд╢рдХ्рддि ' рдХो рд╕рдмрд▓ рдмрдиाрдиे рдХी।
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХा рдпрд╣ рдоाрдирдиा рдеा рдХि рднाрд░рдд рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдпुрд╡ाрдУं рдФрд░ рддрд░ुрдгों рдХो рдордиुрд╖्рдп рдХे рддीрди рдоौрд▓िрдХ рдЕंрдЧ (components 3-H's ) рдХो рдЙрди्рдирдд рдмрдиाрдиे рдХा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рджेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиी рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд╢рдХ्рддि, рдоाрдирд╕िрдХ рд╢рдХ्рддि рддрдеा рдЖрдд्рдоिрдХ рд╢рдХ्рддि рдХो рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиे рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा-рдкрдж्рдзрддि рд╕े рдкрд░िрдЪिрдд рдХрд░рд╡ाрдиा рд╣ोрдЧा। рдЬिрд╕े рд╡े рдХ्рд░рдорд╢ः рд╣ाрде (Hand), рдорд╕्рддिрд╖्рдХ (Head) рдФрд░ рд╣्рд░рджрдп (Heart) рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा-рдкрдж्рдзрддि рдХрд╣рддे рдеे। рдЕрддः рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░्рдп рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдпुрд╡ा рдоें рдЕंрддрд░्рдиिрд╣िрдд рдЗрди '3H' рдХी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХो рдЬाрдЧ्рд░рдд рдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХी рд╢िрдХ्рд╖ाрдкрдж्рдзрддि рдХो рднाрд░рдд рдХे рдЧाँрд╡-рдЧाँрд╡ рддрдХ рдлैрд▓ा рджेрдиा рд╣ै। рд╡िрд╢ेрд╖рддः рдпुрд╡ा рд╡рд░्рдЧ рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдХे рдордиुрд╖्рдп рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рддрдеा рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рдЖрджрд░्рд╢ों рдоें рд╕рди्рдиिрд╣िрдд рдоूрд▓्рдпों рдХा рдк्рд░рдЪाрд░-рдк्рд░рд╕ाрд░  рдХрд░рдиा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै । 
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рджрдд्рдд рднाрд░рдд рдХा рдкुрдирд░्рдиिрдоाрдг-рдорди्рдд्рд░ рд╣ै : "Be and Make !  рдЕрд░्рдеाрдд рддुрдо рд╕्рд╡рдпं 
' рдордиुрд╖्рдп рдмрдиो рдФрд░ рджूрд╕рд░ों рдХो рднी рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे' рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░ो ! рд╕्рд╡рдпं рдордиुрд╖्рдп рдмрдирдиे, рддрдеा рджूрд╕рд░ों рдХो рдордиुрд╖्рдп рдмрдиाрдиे рдпा рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा- рдХो рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдоें рд╕ाрде-рд╕ाрде рдлैрд▓ा рджेрдиा рд╣ोрдЧा।рддाрдХि рджेрд╢ рдоें рдПрдХ рдмेрд╣рддрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा (рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рд░рд╣िрдд рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा ) рдХाрдпрдо рд╣ो рд╕рдХे।
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬुреЬे рд╕рдорд╕्рдд рдпुрд╡ा-рд╕ंрдЧрдардиों рдХे 'рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдк्рд░рдпाрд╕' рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдпुрд╡рдХों рдХो  рднाрд░рдд рдиिрд░्рдоाрдг рд╕ूрдд्рд░ -'BE AND MAKE' рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЬрдЧ рдХрд░, рдЙрдирдоें рд╕्рд╡рдпं рдХे рдк्рд░рддि ' рд╢्рд░рдж्рдзा- рднाрд╡ ' рдХो рдЬाрдЧ्рд░рдд рдХрд░рдиा рддрдеा 'рдЖрдд्рдо-рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди' рдХी рднाрд╡рдиा рдПрд╡ं 'рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджाрдпिрдд्рд╡' рдХे рдиिрд░्рд╡рд╣рди рдХी рдЪेрддрдиा рдХो рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдХрд░рдиा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рдЖрджрд░्рд╢ рд╣ै। 
рдЕрддः рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдпुрд╡ाрдУं рдФрд░ рддрд░ुрдгों рдХे рдЗрди рддीрдиो рд╢рдХ्рддिрдпों ( рдмाрд╣ू-рдмрд▓, рдмुрдж्рдзि-рдмрд▓ рдФрд░ рдЖрдд्рдо-рдмрд▓ ) рдХी рд╕рдоुрдЪिрдд ' рдЙрди्рдирддि рдПрд╡ं рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि' рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдХिрдпे рдЬाрддे рд╣ैं।  
рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдпुрд╡ाрдУं рдФрд░ рддрд░ुрдгों рдоें рдЗрди рддीрдиों, рд╢ाрд░ीрд░िрдХ-рдоाрдирд╕िрдХ рдФрд░ рдЖрдд्рдоिрдХ рд╢рдХ्рддिрдпों рдХे рд╕рдоुрдЪिрдд рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП "рдпुрд╡ा рдкाрда-рдЪрдХ्рд░" (Youth Study Circle) рддрдеा "рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░" (Youth Training Camp) рдЖрджि рд╡िрднिрди्рди рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХा рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХрд░рддा рд╣ै। рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдпोрдЬिрдд  (рез,реи,рей,рем рджिрд╡рд╕ीрдп) рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдпुрд╡ा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг-рд╢िрд╡िрд░ рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ोрддा рд╣ै, " рдпुрд╡ा рд╡рд░्рдЧ рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд▓िрдП  'рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рде-рд╕ेрд╡ा' рдХी рднाрд╡рдиा рдХो рдЬाрдЧ्рд░рдд рдХрд░ा рдХрд░ рдпुрд╡ाрд╢рдХ्рддि  рдХा рдЕрдиुрд╢ाрд╕िрдд рд╕рджुрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдиा।" 
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЬी рдХे рдРрд╕े рд╣ी рд╡िрдЪाрд░ों рд╕े рдк्рд░ेрд░рдгा рд▓ेрдХрд░, реирел рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ резрепремрен рдИреж рдоें 'рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рдд рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдпुрд╡ा рдорд╣ाрдоंрдбрд▓' рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрд▓рдХрдд्рддे рдоें рд╣ुрдИ। рдЖрдЬ рджेрд╢ рдХे рдмाрд░рд╣ рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рдЗрд╕рдХी рддीрди рд╕ौ рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рд╢ाрдЦाрдПं рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХो рди рддो рдЧृрд╣ рдд्рдпाрдЧ рдХрд░рдиा рд╣ै,рди рдЕрдкрдиा рдЕрдз्рдпрди рд╣ी рдЫोрдб़рдиा рд╣ै, рдФрд░ рди рдЕрдкрдиे рджैрдиंрджिрди рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрди्рдп рджाрдпिрдд्рд╡ों рдХा рд╣ी рдд्рдпाрдЧ рдХрд░рдиा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ें рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиी рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╢рдХ्рддि,рд╕рдордп рдФрд░ рдпрджि рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ो рд╕рдХे рддो рдХुрдЫ рдзрди рджेрдиा рд╣ै। рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдоें рдзрд░्рдо, рдЬाрддी, рд╕ंрдк्рд░рджाрдп рдЖрджि рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░, рдордиुрд╖्рдпों рдоें рдХोрдИ рднेрдж-рднाрд╡ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै
рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХрд╣рддे рд╣ैं - " рдордиुрд╖्рдп- рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ी рдоेрд░े рдЬीрд╡рди рдХा рд╡्рд░рдд рд╣ै, ...рдЬ्рдпों рдЬ्рдпों рдоेрд░ी рдЙрдо्рд░ рдмрдв़рддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै, рдоुрдЭे рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै рдХि- рд╕рдмрдХुрдЫ 'рдкौрд░ुрд╖'рдоें рдЕрд░्рдеाрдд рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░рдиे рдоें рд╣ी рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рд╣ै ! рдпрд╣ी рдоेрд░ा рдирдпा рдзрд░्рдо-рд╕िрдж्рдзाрди्рдд (рд╕ुрд╕рдоाрдЪाрд░) рд╣ै! "  рдПрд╡ं рд╕्рд╡ाрдоीрдЬी рдХे рд╕рдкрдиों рдХा рдирдпा рднाрд░рдд рдЧрдв़рдиा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рд╡्рд░рдд рд╣ै।"
рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рдд рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдпुрд╡ा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХी рдЖрд╕्рдеा:-  
* "рдХोрдИ рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдЗрд╕рд▓िрдП рдорд╣ाрди рдпा рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдХि рдЙрд╕рдХी рдкाрд░्рд▓िрдпाрдоेрди्рдЯ рдиे ' рдпрд╣ ' рдпा ' рд╡рд╣ ' (рд▓ोрдХ-рдкाрд▓ рдмिрд▓ рдЖрджि ) рдмिрд▓ рдкाрд╕ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рд╡рд╣ рдЗрд╕рд▓िрдП рдорд╣ाрди рдпा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ोрддा рдХि рдЙрд╕ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдиाрдЧрд░िрдХ рдорд╣ाрди рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫे (рдЕрд░्рдеाрдд рдЪрд░िрдд्рд░рд╡ाрди ) рд╣ैं।"
* "рд╕ंрд╕ाрд░ рдЪाрд╣рддा рд╣ै рдЪрд░िрдд्рд░ ! рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдЖрдЬ рдРрд╕े рд▓ोрдЧों рдХि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै рдЬिрдирдХे рд╣्рд░рджрдп рдоें рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рде рдк्рд░ेрдо рдк्рд░рдЬ्рдЬ्рд╡рд▓िрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ो; рдЙрд╕ рдк्рд░ेрдо рд╕े рдиिрд╕ृрдд рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдмрдЬ्рд░рд╡рдд рдкреЬेрдЧा ! "
* рд╕рд░्рд╡ोрдд्рддрдо рд╢рдХ्рддि, рдпुрд╡ा рд╢рдХ्рддि рд╣ै- рдЖрдЬ рдХे рдпुрд╡ा рд╣ी рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдХрд▓ рдХी рдЖрд╢ाрдпें рд╣ैं। рдЗрд╕ рд╢рдХ्рддि рдХा рд╕рджुрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд░्рд╡ोрдд्рддрдо рдХाрд░्рдп рдпुрд╡ा рд╡рд░्рдЧ рдХे рдмीрдЪ рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा рд╣ै। 
*рд╕рдлрд▓рддा рдХा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд░рд╣рд╕्рдп "рд╕ंрдЧрдарди" рдоें рд╣ै, рд╢рдХ्рддि рд╕ंрдЪрдп рдоें рд╣ै рдФрд░ рдЗрдЪ्рдЫाрд╢рдХ्рддि рдХे рд╕рдорди्рд╡рдп рдоें рд╣ै। рдЗрд╕ी рд▓िрдП рд╕ंрдШ рдмрдж्рдз рд╣ो рдХрд░ рдЖрдЧे рдмрдвो! рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдоाрдирд╡-рдЬाрддि рдоें рдПрдХрдд्рд╡ рдХी рднाрд╡рдиा рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा 'рд╕ंрдШ-рдоंрдд्рд░' рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै :-

рд╕ंрдЧрдЪ्рдз्рд╡ं рд╕ंрдЧ्рд╡рджрдз्рд╡ं рд╕ंрдЧ рд╡ो рдордиांрд╕ि рдЬाрдирддाрдо् ।
рджेрд╡ा   рднाрдЧं рдпрдеा   рдкूрд░्рд╡े   рд╕ंрдЬाрдиाрдиा рдЙрдкाрд╕рддे ।।

рд╕рдоाрдиो рдорди्рдд्рд░ः рд╕рдоिрддिः рд╕рдоाрдиी ।
рд╕рдоाрдиं рдордиः рд╕ः рдЪिрдд्рдд्рдоेрд╖ाрдо ।।

рд╕рдоाрдиं рдорди्рдд्рд░ः рдЕрднिрдо्рди्рдд्рд░рдпे рд╡ः ।
рд╕рдоाрдиेрди рд╡ो рд╣рд╡िрд╖ा рдЬुрд╣ोрдоि ।।

рд╕рдоाрдиी рд╡् рдЖрдХुрддिः рд╕рдоाрдиा рд╣ृрджрдпाрдиि рд╡ः ।
рд╕рдоाрдирдорд╕्рддु рд╡ो рдордиो рдпрдеा рд╡ः рд╕ुрд╕рд╣ाрд╕рддि ।। 
                                                             
                       (рдЛрдЧ्рд╡ेрдж :резреж/резрепрез/реи-рек )

рд╣िрди्рджी рднाрд╡

рдПрдХ рдкрде рдоें рдЪрд▓ेंрдЧे ,рдПрдХ рдмाрдд рдмोрд▓ेंрдЧे
 рд╣рдо рд╕рдмрдХे рдорди рдХो рдПрдХ рднाрд╡ рд╕े рдЧрдв़ेंрдЧे ।।

рджेрд╡ рдЧрдг рдЬैрд╕े рдмाँрдЯ рд╣рд╡ि рд▓ेрддे рд╣ैं |
 рд╣рдо рд╕рдм рд╕рдм рдХुрдЫ рдмाँрдЯ рдХрд░ рд╣ी рд▓ेंрдЧे ।। 

рдпाрдЪрдиा рд╣рдоाрд░ी рд╣ो рдПрдХ рдЕंрддःрдХрд░рдг рдПрдХ рд╣ो|
 рд╣рдоाрд░े рд╡िрдЪाрд░ рдоें рд╕рдм рдЬीрд╡ рдПрдХ рд╣ैं!

рдПрдХ्рдп рд╡िрдЪाрд░ рдХे рдорди्рдд्рд░ рдХो рдЧा рдХрд░
рджेрд╡рдЧрдг рддुрдо्рд╣ें рд╣рдо рдЖрд╣ुрддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░ेंрдЧे ||

рд╣рдоाрд░े рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╕рдоाрди, рд╣्рд░рджрдп рднी рд╕рдоाрди
рднाрд╡рдиाрдУं рдХो рдПрдХ рдХрд░рдХे рдкрд░рдо рдРрдХ्рдп рдкाрдпेंрдЧे |  
рдПрдХ рдкрде рдоें рдЪрд▓ेंрдЧे, рдПрдХ рдмाрдд рдмोрд▓ेंрдЧे....... 


 - рдЕрд░्рдеाрдд рд╣рдо рдЕрдкрдиे рд╕ाрд░े рдиिрд░्рдгрдп рдПрдХ рдорди рд╣ो рдХрд░ рд╣ी рдХрд░ेंрдЧे ,рдХ्рдпोंрдХि рджेрд╡рддा рд▓ोрдЧ рдПрдХ рдорди рд░рд╣рдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рдЕрд╕ुрд░ों рдкрд░ рд╡िрдЬрдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХे рдеे । рдЕрд░्рдеाрдд 'рдПрдХ рдорди' рдмрди рдЬाрдиा рд╣ी рд╕рдоाрдЬ-рдЧрдарди рдХा рд░рд╣рд╕्рдп рд╣ै ......"
*рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡рд╕्рддु рд╣ै - "рдЙрдд्рддрдо рдЪрд░िрдд्рд░" ! рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╣рдоाрд░ा рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ै  - " рдЕрдкрдиे рдЪрд░िрдд्рд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг" " рдЕрдкрдиा рдЪрд░िрдд्рд░-рдХрдорд▓ рдкूрд░्рдгрд░ूрдкेрдг рдЦिрд▓рдиे рджो "- рдЙрдд्рддрдо рдкрд░िрдгाрдо рдЕрд╡рд╢्рдп рдиिрдХрд▓ेंрдЧे।

*рдЬрдм рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдоें рд╕рдЪ्рдЪे рдЕрд░्рдеों рдоें 'рдордиुрд╖्рдп' ( рдЪрд░िрдд्рд░рд╡ाрди рдиाрдЧрд░िрдХ ) рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЬाрдпेंрдЧे, рддो рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рд╕े рдЖрдХाрд▓
-рдмाрдв़ рдЖрджि рджैрд╡ी рд╡िрдкрдд्рддिрдпों рддрдеा рд╕рд░्рд╡ोрдкрд░ि ' рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ ' рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдоें -рдХिрддрдиा рд╕рдордп рд▓рдЧेрдЧा ?

*рд╣рдорд▓ोрдЧ рдпрджि рднाрд░рдд рдХा рд╕рдЪрдоुрдЪ рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ों, рддो рд╣рдоें " рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг -рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╡ेрджाрди्рдд рдкрд░рдо्рдкрд░ा" рдоें рдЬीрд╡рди-рдЧрдарди рдПрд╡ं рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी "рд╢िрдХ्рд╖ा" рдХो ( рдпा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рджेрд╢िрдд рел рдЕрдн्рдпाрд╕ों рдХो) рдЕрдкрдиाрдиा рд╣ी рдкреЬेрдЧा ! рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдиे рдЪाрд╣े рдХिрд╕ी рднी рдЬाрддि рдпा рдзрд░्рдо рдоें рдЬрди्рдо рдХ्рдпों рди рд▓िрдпा рд╣ो, рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рднाрд░рдд-рд╡ाрд╕ी рдХो (рдЕрдЧреЬा-рдкिрдЫреЬा, рджрд▓िрдд-рдорд╣ाрджрд▓िрдд, рдЪрди्рдж्рд░рд╡ँрд╢ी (рдЧुрдб्реЬू) -рдпрджुрд╡ंрд╢ी (рдХुंрджрди) , рд╣िрди्рджू-рдоुрд╕рд▓рдоाрди-рд╕िрдЦ-рдИрд╕ाрдИ-рдмौрдж्рдз рдпा рдЬैрди рдХी рднेрдж-рдмुрдж्рдзि рд╕े рдкрд╣рд▓े) рд╕्рд╡рдпं рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж рдордиुрд╖्рдп (рдЪрд░िрдд्рд░рд╡ाрди -рдордиुрд╖्рдп, рдЗंрд╕ाрди,рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ) рдмрдирдиा рд╣ोрдЧा, рдФрд░ рджूрд╕рд░ों рдХो рднी рдЕрдкрдиे рдпрдеाрд░्рде рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдЬाрдирдХрд░ рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп (рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж-рдордиुрд╖्рдп) рдмрдирдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी ! 
рдЗрди्рд╣ीं рд╕рдм рдмाрддों рдХो- рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рдЖрджрд░्рд╢,рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдФрд░ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХो, рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рдк्рд░рддीрдХ-рдЪिрди्рд╣ рдПрд╡ं рдз्рд╡рдЬ, рд╕ंрдШ-рдорди्рдд्рд░, рд╕्рд╡рджेрд╢-рдорди्рдд्рд░ рддрдеा рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓-рдЬрдпрдШोрд╖ рдЖрджि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдмрд╣ुрдд рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд░ूрдк рдоें рд╡्рдпрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।   
  • рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп: рднाрд░рдд рдХा рдХрд▓्рдпाрдг ! ['рдПрдХ рднाрд░рдд, рд╢्рд░ेрд╖्рда рднाрд░рдд рдХा рдиिрд░्рдоाрдг', рдпा рд╣рд░ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕рдоृрдж्рдз рднाрд░рдд рдХा рдиिрд░्рдоाрдг। ]  
  • рднाрд░рдд рдХрд▓्рдпाрдг рдХा рдЙрдкाрдп: рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг !
  • рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рдЖрджрд░्рд╢: рдЪिрд░рдпुрд╡ा  рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж !
  • рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा 'рдЖрджрд░्рд╢-рд╡ाрдХ्рдп' (Motto): " Be and Make -рдордиुрд╖्рдп рдмрдиो рдФрд░ рдмрдиाрдУ !" 
  • рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓  рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдЖрди्рджोрд▓рди рдХा рдЕрднिрдпाрди рдорди्рдд्рд░ : " рдЪрд░ैрд╡ेрддि рдЪрд░ैрд╡ेрддि" 
[ рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рдЕрднिрдпाрди рдорди्рдд्рд░, рд╕рдорд░рдиीрддि-  "рдЪрд░ैрд╡ेрддि рдЪрд░ैрд╡ेрддि" рд╣ी рдзрд░рддी рдкрд░ рд╕рдд्рдпрдпुрдЧ рд▓ाрдиे рдХी рдпोрдЬрдиा  рд╣ै ! рдЗрд╕ीрд▓िрдпे  рдЬрдЧрддрдЧुрд░ु рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг, рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдЬैрд╕े рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдХे рдоाрд░्рджрд░्рд╢рдХ рдиेрддा рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг, рдХेрд╡рд▓ рдЙрдирдХी рд╕्рддुрддि рдХрд░рдиे рдпा рдЖрд░рддी рдЧाрдиे рд╕े рдХी рдЬा рд╕рдХрддी ! рдмрд▓्рдХि рдРрд╕े рдпुрдЧ-рдиेрддाрдУं рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рднी рдЙрдирдХे рд╕ाँрдЪे рдоें рдвाрд▓рдХрд░ рдЧреЭрдиे рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░рдиे рд╕े рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। резреорепрел рдоें рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ुрднाрдИ рд╢рд╢ि, (рд╕्рд╡ाрдоी рд░ाрдордХृрд╖्рдгाрдирди्рдж) рдХो рд▓िрдЦिрдд рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХрд╣рддे рд╣ैं-" рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрд╡рддाрд░ рдХी рдЬрди्рдорддिрдеि рд╕े- 'рд╕рдд्рдпрдпुрдЧ рдХा рдЖрд░рдо्рдн рд╣ुрдЖ рд╣ै' - рдЙрдирдХे рдЗрд╕ рдХрдерди рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдХ्рдпा рд╣ै? [" From the date that the Ramakrishna Incarnation was born, has sprung the Satya-yuga (Golden Age)"  " рж░াржоржХৃрж╖্ржгржмрждাрж░েрж░ ржЬржи্ржоржжিржи рж╣ржЗрждেржЗ рж╕ржд্ржпржпুржЧোржд্ржкржд্рждি рж╣ржЗрзЯাржЫে "'рд░ाрдордХृрд╖्рдгрд╡рддाрд░ेрд░ рдЬрди्рдорджिрди рд╣ोрдЗрддेрдЗ рд╕рдд्рдпрдпुрдЧोрдд्рдкрдд्рддि рд╣ोрдЗрдпाрдЫे।'рдЬैрд╕े рдРрддрд░ेрдп рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдХрд╣рддा рд╣ै-
рдХрд▓िः рд╢рдпाрдиो рднрд╡рддि, рд╕ंрдЬिрд╣ाрдирд╕्рддु рдж्рд╡ाрдкрд░ः ।
 рдЙрдд्рддिрд╖्рдаँрд╕्рдд्рд░ेрддाрднрд╡рддि, рдХृрддं рд╕ंрдкрдж्рдпрддे рдЪрд░рди् ।
рдЪрд░ैрд╡ेрддि рдЪрд░ैрд╡ेрддि॥
[http://vivek-jivan.blogspot.in/2016/04/new-youth-movement-20.html]
 рдЙрди рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рдХ рдиेрддाрдУं рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдЕрдкрдиे рд╣ृрджрдп рдХी рд╡рдХ्рд░рддा рд╕ीрдзी рдХрд░рдиे  (рдпा рд╣ृрджрдп рдХो 'рд╡рдЬ्рд░ाрджрдкि рдХрдаोрд░ाрдгि рдоृрджुрдиि рдХुрд╕ुрдоाрджрдкि рдмрдиाрдиे ) рдХा рд╕рд╣рдЬ рдЙрдкाрдп рд╣ै рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдпुрд╡ा-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╢िрд╡िрд░ ! рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдоें рдЧुрд░ु рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдпрд╣ 'рд╕ंрдЧрдарди' рд╣ी рд╣рдоाрд░ा рдЧुрд░ु рд╣ै,рдЬो рд╣рдоें рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг-рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╡ेрджाрди्рдд рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें " рдпрдеाрд░्рде рдордиुрд╖्рдп (рдм्рд░рд╣्рдорд╡िрдж рдиेрддा) рдмрдирдиे рдФрд░ рдмрдиाрдиे" " Be and Make" рдХा рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рджेрддा рд╣ै। рдХ्рдпोंрдХि рдоाрдирд╡рдЬाрддि рдХे рдиेрддा рдпुрдЧाрдЪाрд░्рдп рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдПрд╡рдо рдЙрдирд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдХा рдЪрдкрд░ाрд╕ рдк्рд░ाрдк्рдд рдиेрддा 'рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж' рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг ; рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рджेрд╢िрдд " рд╡िрд╡ेрдХ-рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕рд╣िрдд  рел рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХो рд╕्рд╡рдпं рдХрд░рддे рд╣ुрдП,рдЕрдкрдиे рдЖрд╕-рдкाрд╕ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рел рднाрдЗрдпों рдХी рдиिःрд╕्рд╡ाрд░्рде рд╕ेрд╡ा -рдордиुрд╖्рдп рдмрдиो рдФрд░ рдмрдиाрдУ!" рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдХрд░ рд╣ी рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। ]  
рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдпें:
* рдпुрд╡ा рд▓ोрдЧ рдЬрд╣ाँ рдХрд╣ीं рднी рдПрдХрд╕ाрде рдПрдХрдд्рд░ рд╣ोрддे рд╣ैं ,рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рд╡рд╣ीं рдкрд╣ुँрдЪ рдХрд░ рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ै। рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдП рддрдеा рдЙрдирдХे рдорди рдкрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ै।рдЙрдирдоे рдЖрдд्рдо-рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЬрдЧाрддा рд╣ै рддрдеा рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдкрд░ рд╢्рд░рдж्рдзा рдХрд░рдиा рд╕िрдЦाрддा рд╣ै। рдпुрд╡ाрдУं рдХो рдПрдХ рд╡िрдзेрдпाрдд्рдордХ рдЬीрд╡рди-рджृрд╖्рдЯि рдФрд░ рдЬीрд╡рди-рд▓рдХ्рд╖्рдп рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै।
* рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рднाрд░рдд рдХे рдпुрд╡ाрдУं рдХो рдЙрди्рд╣ीं рдХी рднाрд╖ा рдоें 'рдЖрдд्рдо-рд╡िрдХाрд╕' рдФрд░ 'рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡-рдиिрд░्рдоाрдг' рдпा ' рдЪрд░िрдд्рд░-рдЧрдарди ' рдХी рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдкрдж्рдзрддि рд╕े  рдЕрд╡рдЧрдд рдХрд░ाрддा рд╣ै।
* рд╡े рдпुрд╡ा, рдЬो рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд░рдЦрддे рд╣ैं, рдордиुрд╖्рдп-рдЬाрддी рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдирдХे рдЕрдорд░ рд╕ंрджेрд╢ों рдоें рддрдеा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдиाрдо рдЙрдирдХे рдЖрдд्рдордЭंрдХिрд░्рдд рдХрд░ рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рдЙрдирдХी рдкुрдХाрд░ рдоें рдЖрд╕्рдеा рд░рдЦрддे рд╣ैं; рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рд╡ैрд╕े рдпुрд╡ाрдУं рдХा рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХрд░рддा рд╣ै-рдХि рд╡े рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рд╕े рдЬुрдб़ рдХрд░ " рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдгрдФрд░ рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рдЖрди्рджोрд▓рди " рдХो рднाрд░рдд рдХे рдЧाँрд╡-рдЧाँрд╡ рддрдХ рд▓े рдЬा рдХрд░ , рднाрд░рдд рдХा рдкुрдирд░्рдиिрдоाрдг рдХрд░рдиे рдХे рдорд╣ाрди рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдоें рдЬुрдЯ рдЬाрдПँ।

* рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХрд╣рддे рд╣ैं-" рдоेрд░ी рдЖрд╢ा,рдоेрд░ा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд╡िрди рдкीреЭी рдХे рдирд╡рдпुрд╡рдХों рдкрд░ рд╣ै। рдЙрди्рд╣ीं рдоें рд╕े рдоैं рдЕрдкрдиे рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддाрдУं рдХा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХрд░ूँрдЧा, рд╡े рд╕िंрд╣рд╡िрдХ्рд░рдо рд╕े рджेрд╢ рдХि рдпрдеाрд░्рде рдЙрди्рдирддि рд╕рдо्рдмрди्рдзी рд╕ाрд░ी рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХा рд╕рдоाрдзाрди рдХрд░ेंрдЧे।" .....рд╡े рдПрдХ рдХेрди्рдж्рд░ рд╕े рджुрд╕рд░े рдХेрди्рдж्рд░ рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХрд░ेंрдЧे ,рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣рдо рд╕рдордЧ्рд░ рднाрд░рдд рдоें реЮैрд▓ рдЬाрдпेंрдЧे।

* " рд╡рдд्рд╕! рдоैं рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ,'рд▓ोрд╣े рдЬैрд╕ी рдоांрд╕рдкेрд╢िрдпाँ' рдФрд░ 'рдлौрд▓ाрдж рдХे рд╕्рдиाрдпु' рдЬिрдирдХे рдЕрди्рджрд░ рдРрд╕े рдорди рдХा рд╡ाрд╕ рд╣ो рдЬो ' рд╡рдЬ्рд░ ' рдХे рдЙрдкाрджाрдиों (рдорд╣рд░्рд╖ि рджрдзिрдЪी рдХे рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рд╕ेрд╡ा рдХी рднाрд╡рдиा) рд╕े рдЧрдаिрдд рд╣ो।...рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЕрди्рджрд░ рдкूрд░्рдг рд╢рдХ्рддि рдиिрд╣िрдд рд╣ै ! рддुрдо рд╕рдм рдХुрдЫ рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рд╣ो ! рдЗрд╕ рд╢рдХ्рддि рдХो рдкрд╣िрдЪाрдиो ! 

* рдордд рд╕рдордЭो рдХि рддुрдо рдиिрд░्рдмрд▓ рд╣ो, рддुрдо рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдХि рд╕рд╣ाрдпрддा рд▓िрдП рд╕рдм рдХुрдЫ рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдорд░्рде рд╣ो ! рд╕ाрд░ी рд╢рдХ्рддि рддो рддुрдо्рд╣ाрд░े рд╣ी рдЕрди्рджрд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै ! рдЙрдаो ! рдФрд░ рдЕрдкрдиा рдЕрди्рддрд╕्рде рдм्рд░рд╣्рдорднाрд╡ рдЕрднिрд╡рдпрдХ्рдд рдХрд░ो !"
* рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдХा рдорд╣ाрд╡ाрдХ्рдп - ' рдмрдиो рдФрд░ рдмрдиाрдУ !', " Be and Make " рдХो рдЪрд░िрдд्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдПрд╡ं рдордиुрд╖्рдп-рдиिрд░्рдоाрдгрдХाрд░ी рдЖрди्рджोрд▓рди рдХा рд░ूрдк рджेрдХрд░, рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рднाрд░рддрд╡рд░्рд╖ рдоें рдлैрд▓ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे- " рд╕ंрдШрдмрдж्рдз рд╣ो рдХрд░ рдЖрдЧे рдмрдвो!" 
рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХा рдЬрдп-рдШोрд╖ --
* рдорд╣ाрдордг्рдбрд▓ рдХेрддрди рдХрд░ो рджुрд░्рдЬрдп ; рдиिрд╡ेрджिрддा рдмрдЬ्рд░ рд╣ो рдЕрдХ्рд╖рдп !
* рдЪрд░ैрд╡ेрддि рдЪрд░ैрд╡ेрддि рд╣ुँрдХाрд░ों рд╕्рдоाрдХрдо, рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рдиेрддा рдиः рд╡िрднीрдоः рдХрд╕्рдоाрдж рд╡рдпं ? реи 
* рдоिрд▓рдЬुрд▓рдХрд░ рдПрдХ рд╕ाрде рд░рд╣ेंрдЧे, рдФрд░ рдмреЭेрдЧी рдПрдХрддा ! рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣рдоाрд░ा рджेрд╢ рдХी рд╕ेрд╡ा !  рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╣рдоाрд░े рдиेрддा ! рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╣рдоाрд░े рдиेрддा ! рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж рд╣рдоाрд░े рдиेрддा !!
**Sleep No More, Arise Awake, Call Swamiji Be and Make! 3
рд╕्рд▓ीрдк рдиो рдоोрд░, рдПрд░ाрдИрдЬ рдЕрд╡ेрдХ, рдХॉрд▓ рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдмी рдРंрдб рдоेрдХ ! рей 
============================ 

Monday, June 26, 2023

$ЁЯФ▒ЁЯЩПрдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж~121 [ ( 31рдЕрдЧрд╕्рдд, 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-121] ЁЯФ▒ЁЯЩП рдЬो рдЗрд╖्рдЯ рд╣ैं, рд╡े рд╣ी рдЧुрд░ु рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрддे рд╣ैं । ЁЯФ▒ЁЯЩПрд╕рдд्рдп рд╡рдЪрди, рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░рддा рддрдеा рдкрд░-рд╕्рдд्рд░ी рдХो рдоाрддा рдХे рд╕рдоाрди рджेрдЦрдиा - рдпे рд╕рдм рдИрд╢्рд╡рд░ рджрд░्рд╢рди рдХे рдЙрдкाрдп рд╣ैं ।ЁЯФ▒ЁЯЩП

  *рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж- резреирез*

*рдкूрд░्рдг рдЖрджि рднрдХ्рддों рдХो рдЙрдкрджेрд╢*

(рез)

*рдкूрд░्рдг, рдоाрд╕्рдЯрд░,рдХ्рд╖ीрд░ोрдж, рдиिрддाрдИ рдЖрджि рднрдХ्рддों рдХे рд╕ंрдЧ рдоें*

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрдкрдиे рдХрдорд░े рдоें рд╡िрд╢्рд░ाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рд░ाрдд рдХे рдЖрда рдмрдЬे рд╣ोंрдЧे । рд╕ोрдорд╡ाрд░, рд╢्рд░ाрд╡рдг рдХी рдХृрд╖्рдгा рд╖рд╖्рдаी рд╣ै, рейрез рдЕрдЧрд╕्рдд резреореорел । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣рддे рд╣ैं । рдЧрд▓े рдХी рдмीрдоाрд░ी рдХा рд╡рд╣ी рд╣ाрд▓ рд╣ै; рдкрд░рди्рддु рджिрдирд░ाрдд рднрдХ्рддों рдХे рд▓िрдП рд╢ुрдн-рдХाрдордиा рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░-рдЪिрди्рддрди рдХिрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं । рдХрднी рдХрднी рдмाрд▓рдХ рдХी рддрд░рд╣ рд╡िрдХрд▓ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рд╡рд╣ рдеोрдб़ी рджेрд░ рдХे рд▓िрдП । рдЙрд╕ी рдХ्рд╖рдг рдЙрдирдХा рд╡рд╣ рднाрд╡ рдмрджрд▓ рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡े рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЖрдирди्рдж рдоें рдордЧ्рди рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं । рднрдХ्рддों рдХे рдк्рд░рддि рд╕्рдиेрд╣ рдФрд░ рд╡ाрдд्рд╕рд▓्рдп рдХे рдЖрд╡ेрд╢ рдоें рдкाрдЧрд▓ рд░рд╣рддे рд╣ैं ।

рджो рджिрди рд╣ुрдП - рдкिрдЫрд▓े рд╢рдиिрд╡ाрд░ рдХी рд░ाрдд рдХो - рдкूрд░्рдг рдиे рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦा рд╣ै, ‘рдоुрдЭे рдЦूрдм рдЖрдирди्рдж рдоिрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै । рдХрднी-рдХрднी рд░ाрдд рдХो рдоाрд░े рдЖрдирди्рдж рдХे рдЖँрдЦ рдирд╣ीं рд▓рдЧрддी ।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдкрдд्рд░ рд╕ुрдирдХрд░ рдХрд╣ा – ‘рд╕ुрдирдХрд░ рдоुрдЭे рд░ोрдоांрдЪ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рдЙрд╕рдХे рдЖрдирди्рдж рдХी рд╡рд╣ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдмाрдж рдоें рднी рдЬ्рдпों рдХी рдд्рдпों рдмрдиी рд░рд╣ेрдЧी । рдЕрдЪ्рдЫा, рджेрдЦूँ рддो рдЬрд░ा рдкрдд्рд░ ।’

рдкрдд्рд░ рдХो рд╣ाрде рдоें рд▓ेрдХрд░ рдЙрд╕े рдорд░ोрдб़рддे рджрдмाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – ‘рджूрд╕рд░े рдХा рдкрдд्рд░ рдоैं рдирд╣ीं рдЫू рд╕рдХрддा, рдкрд░ рдЗрд╕рдХी рдЪिрдЯ्рдаी рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ै ।’

рдЙрд╕ी рд░ाрдд рдХो рд╡े рдЬрд░ा рд╕ोрдпे рд╣ी рдеे рдХि рдПрдХाрдПрдХ рджेрд╣ рд╕े рдкрд╕ीрдиा рдмрд╣ рдЪрд▓ा । рдкрд▓ंрдЧ рд╕े рдЙрдардХрд░ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे – ‘рдоुрдЭे рдЬाрди рдкрдб़рддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдмीрдоाрд░ी рдЕрдм рдЕрдЪ्рдЫी рди рд╣ोрдЧी ।’

рдпрд╣ рдмाрдд рд╕ुрдирдХрд░ рднрдХ्рдд рд╕рдм рдЪिрди्рддा рдоें рдкреЬ рдЧрдпे ।

рд╢्рд░ीрдоाрддाрдЬी рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рд╕ेрд╡ा рдХे рд▓िрдП рдЖрдпी рд╣ुрдИ рд╣ैं рдФрд░ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдПрдХाрди्рдд рдоें рдиौрдмрддрдЦाрдиे рдоें рд░рд╣рддी рд╣ैं । рд╡े рдиौрдмрддрдЦाрдиे рдоें рд░рд╣рддी рд╣ै, рдпрд╣ рдмाрдд рдХिрд╕ी рднрдХ्рдд рдХो рднी рдоाрд▓ूрдо рди рдеी । рдПрдХ рднрдХ्рдд-рд╕्рдд्рд░ी(рдЧोрд▓ाрдк рдоाँ) рднी рдХрдИ рджिрдиों рд╕े рдиौрдмрддрдЦाрдиे рдоें рд░рд╣рддी рд╣ैं । рд╡े рдк्рд░ाрдп: рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдХрдорд░े рдоें рдЖрддी рдФрд░ рджрд░्рд╢рди рдХрд░ рдЬाрдпा рдХрд░рддी рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрдирд╕े рджूрд╕рд░े рджिрди рд░рд╡िрд╡ाрд░ рдХो рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, ‘рддुрдо рдмрд╣ुрдд рджिрдиों рд╕े рдпрд╣ाँ рдкрд░ рд╣ो, рд▓ोрдЧ рдХ्рдпा рд╕рдордЭेंрдЧे ? рдмрд▓्рдХि рджрд╕ рджिрди рдШрд░ рдоें рднी рдЬाрдХрд░ рд░рд╣ो ।’ рдоाрд╕्рдЯрд░ рдиे рдЗрди рд╕рдм рдмाрддों рдХो рд╕ुрдиा ।

рдЖрдЬ рд╕ोрдорд╡ाрд░ рд╣ै । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд╣ैं । рд░ाрдд рдХे рдЖрда рдмрдЬे рд╣ोंрдЧे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЫोрдЯे рддрдЦрдд рдкрд░, рдкीрдЫे рдХी рдУрд░ рдлिрд░рдХрд░, рджрдХ्рд╖िрдг рдХी рдУрд░ рд╕िрд░рд╣ाрдиा рдХрд░рдХे рд▓ेрдЯे рд╣ुрдП рд╣ैं । рд╕рди्рдз्рдпा рдХे рдмाрдж рдоाрд╕्рдЯрд░ рдХे рд╕ाрде рдЧंрдЧाрдзрд░ рдХрд▓рдХрдд्рддे рд╕े рдЖрдпे । рд╡े рдЙрдирдХे рдкैрд░ों рдХी рдУрд░ рдПрдХ рдХिрдиाрд░े рдмैрдаे рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рджो рд▓рдб़рдХे рдЖрдпे рд╣ुрдП рдеे । рдПрдХ рддो рд╢ंрдХрд░ рдШोрд╖ рдХे рдиाрддी рдХा рд▓рдб़рдХा рд╣ै -рд╕ुрдмोрдз, рдФрд░ рджूрд╕рд░ा рдЙрд╕ी рдХे рдЯोрд▓े рдХा рдПрдХ рд▓рдб़рдХा рдХ्рд╖ीрд░ोрдж । рджोрдиों рдмрдб़े рдЕрдЪ्рдЫे рд▓рдб़рдХे рд╣ैं । рдЙрдирд╕े рдоैंрдиे рдХрд╣ा, ‘рдоेрд░ी рддрдмीрдпрдд рдЗрд╕ рд╕рдордп рдЕрдЪ्рдЫी рдирд╣ीं ।’ рдлिрд░ рдоैंрдиे рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкाрд╕ рдЖрдХрд░ рдЙрдкрджेрд╢ рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा । рдЙрди्рд╣ें рдЬрд░ा рджेрдЦрдиा ।

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЬी рд╣ाँ, рдоेрд░े рд╣ी рдоुрд╣рд▓्рд▓े рдоें рд╡े рд░рд╣рддे рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЙрд╕ рджिрди рдлिрд░ рджेрд╣ рд╕े рдкрд╕ीрдиा рдиिрдХрд▓ा рдФрд░ рдиींрдж рдЙрдЪрдЯ рдЧрдпी । рдпрд╣ рдХ्рдпा рдмीрдоाрд░ी рд╣ो рдЧрдпी ?

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЬी, рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдиे рдПрдХ рдмाрд░ рдбा. рднрдЧрд╡ाрди рд░ुрдж्рд░ рдХो рджिрдЦрд▓ाрдиे рдХा рдиिрд╢्рдЪрдп рдХिрдпा рд╣ै । рд╡े рдПрдо. рдбी. ‘рдкाрд╕’ рдмрдб़े рдЕрдЪ्рдЫे рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдХिрддрдиा рд▓ेрдЧा ? 

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЙрдирдХी рдиिрдпрдоिрдд реЮीрд╕ рдмीрд╕-рдкрдЪ्рдЪीрд╕ рд░ुрдкрдпे рд╣ोрддी рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рддो рд░рд╣рдиे рджो ।

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рдЬी, рд╣рдо рд▓ोрдЧ рдЕрдзिрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЪाрд░ рдпा рдкाँрдЪ рд░ुрдкрдпे рджेंрдЧे ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЕрдЪ्рдЫा, рдЗрддрдиे рдкрд░ рдаीрдХ рдХрд░рдХे рдПрдХ рдмाрд░ рдХрд╣ो, ‘рдХृрдкा рдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЪрд▓рдХрд░ рджेрдЦिрдпे рдЬрд░ा ।’ рдпрд╣ाँ рдХी рдмाрдд рдХ्рдпा рдЙрд╕рдиे рдХुрдЫ рд╕ुрдиी рдирд╣ीं ?

рдоाрд╕्рдЯрд░ - рд╢ाрдпрдж рд╕ुрдиी рд╣ै । рдПрдХ рддрд░рд╣ рд╕े рдХुрдЫ рднी рди рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा рд╣ै । рдкрд░рди्рддु рд╣рдо рд▓ोрдЧ рджेंрдЧे, рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╡े рдлिрд░ рдЖрдпेंрдЧे ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдиिрддाрдИ рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХो рд▓े рдЖрдУ рддो рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै । рджूрд╕рд░े рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЖрдХрд░ рдХрд░рддे рд╣ी рдХ्рдпा рд╣ै ? рдШाрд╡ рджрдмाрдХрд░ рдФрд░ рдмрдв़ा рджेрддे рд╣ैं ।

рд░ाрдд рдХे рдиौ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ै । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕ूрдЬी рдХी рдЦीрд░ рдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рдмैрдаे । рдЦाрдиे рдоें рдХोрдИ рдХрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ । рдЗрд╕рд▓िрдП рд╣ँрд╕рддे рд╣ुрдП рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдХुрдЫ рдЦाрдпा рдЧрдпा, рдЗрд╕рд╕े рдорди рдХो рдЖрдирди्рдж рд╣ै।”

[ ( рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, 1 рд╕िрддंрдмрд░, 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-121

(реи)

 *рдирд░ेंрдж्рд░, рд░ाрдо, рдЧिрд░ीрд╢ рдЖрджि рднрдХ्рддों рд╕ंрдЧ рдоें*

рдЖрдЬ рдЬрди्рдоाрд╖्рдЯрдоी рд╣ै, рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, рез рд╕िрддрдо्рдмрд░ резреореорел

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕्рдиाрди рдХрд░ेंрдЧे । рдПрдХ рднрдХ्рдд рдЙрдирдХी рджेрд╣ рдоें рддेрд▓ рд▓рдЧा рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджрдХ्рд╖िрдг рдХे рдмрд░ाрдорджे рдоें рдмैрдардХрд░ рддेрд▓ рд▓рдЧрд╡ा рд░рд╣े рд╣ैं । рдЧंрдЧाрд╕्рдиाрди рдХрд░рдХे рдоाрд╕्рдЯрд░ рдиे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рдЖрдХрд░ рдк्рд░рдгाрдо рдХिрдпा ।

рд╕्рдиाрди рдХрд░рдХे рдПрдХ рдЕंрдЧौрдЫा рдкрд╣рдирдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдмрд░ाрдорджे рд╕े рд╣ी рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдк्рд░рдгाрдо рдХिрдпा । рд╢рд░ीрд░ рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣рдиे рдХे рдХाрд░рдг рдХाрд▓ीрдорди्рджिрд░ рдпा рд╡िрд╖्рдгुрдорди्рджिрд░ рдоें рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХे ।

рдЖрдЬ рдЬрди्рдоाрд╖्рдЯрдоी рд╣ै । рд░ाрдо рдЖрджि рднрдХ्рдд рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд▓िрдП рдЖрдЬ рдирдпा рд╡рд╕्рдд्рд░ рд▓े рдЖрдпे рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдирдпा рд╡рд╕्рдд्рд░ рдкрд╣рдиा - рд╡ृрди्рджाрд╡рдиी рдзोрддी, рдФрд░ рдУрдв़рдиे рдХे рд▓िрдП рджुрдкрдЯ्рдЯा । рдЙрдирдХा рд╢ुрдж्рдз рдкुрдг्рдп рд╢рд░ीрд░ рдирдпे рд╡рд╕्рдд्рд░ों рд╕े рдЕрдкूрд░्рд╡ рд╢ोрднा рджे рд░рд╣ा рд╣ै । рд╡рд╕्рдд्рд░ рдкрд╣рдирдХрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджेрд╡рддाрдУं рдХो рдк्рд░рдгाрдо рдХिрдпा ।

рдЖрдЬ рдЬрди्рдоाрд╖्рдЯрдоी рд╣ै । рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдоाँ рдЧोрдкाрд▓ (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг) рдХो рдЦिрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХुрдЫ рднोрдЬрди рдХाрдоाрд░рд╣ाрдЯी рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЖрдпी рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕ рджुःрдЦ рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╡े рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ैं – ‘рддुрдо рддो рдЦाрдУрдЧे рд╣ी рдирд╣ीं ।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдпрд╣ рджेрдЦो, рдоुрдЭे рдпрд╣ рдмीрдоाрд░ी рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै ।

рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдоाँ - рдоेрд░ा рджुрд░्рднाрдЧ्рдп ! рдЕрдЪ्рдЫा, рд╣ाрде рдоें рдеोрдб़ाрд╕ा рд▓े рд▓ो ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рддुрдо рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рджो ।

рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдоाँ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рд╣ी рдЧोрдкाрд▓ рдХрд╣рдХрд░ рд╕ेрд╡ा рдХрд░рддी рдеीं ।рднрдХ्рддрдЧрдг рдоिрд╢्рд░ी рд▓े рдЖрдпे рд╣ैं । рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдоाँ рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ै, ‘рдпрд╣ рдоिрд╢्рд░ी рдоैं рдиौрдмрддрдЦाрдиे рдоें рд▓िрдпे рдЬा рд░рд╣ी рд╣ूँ ।’ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдХрд╣ा, ‘рдпрд╣ाँ рднрдХ्рддों рдХे рд▓िрдП рдЦрд░्рдЪ рд╣ोрддी рд╣ै, рдХौрди рд╕ौ рдмाрд░ рдоाँрдЧрддा рд░рд╣ेрдЧा । рдпрд╣ीं рд░рд╣рдиे рджो ।’

рджिрди рдХे рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ै । рдХ्рд░рдорд╢ः рднрдХ्рддрдЧрдг рдХрд▓рдХрддे рд╕े рдЖрддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрдпुрдд рдмрд▓рд░ाрдо, рдирд░ेрди्рдж्рд░, рдЫोрдЯे рдирд░ेрди्рдж्рд░, рдирд╡рдЧोрдкाрд▓, рдХाрдЯрд╡ा рдХे рдПрдХ рд╡ैрд╖्рдгрд╡ рднрдХ्рдд, рд╕рдм рдХ्рд░рдорд╢ः рдЖ рдЧрдпे । рдЖрдЬрдХрд▓ рд░ाрдЦाрд▓ рдФрд░ рд▓ाрдЯू рдпрд╣ीं рд░рд╣рддे рд╣ैं । рдПрдХ рдкंрдЬाрдмी рд╕ाрдзु рдХुрдЫ рджिрдиों рд╕े рдкंрдЪрд╡рдЯी рдоें рдЯिрдХे рд╣ुрдП рд╣ैं ।

рдЫोрдЯे рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХे рдордд्рдеे рдоें рдПрдХ рдЙрднрд░ी рд╣ुрдИ рдЧुрд▓्рдеी рд╣ै । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкंрдЪрд╡рдЯी рдоें рдЯрд╣рд▓рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, ‘рддू рдЗрд╕ рдЧुрд▓्рдеी рдХो рдХрдЯा рдХ्рдпों рдирд╣ीं рдбाрд▓рддा ? рд╡рд╣ рдЧрд▓े рдоें рддो рд╣ै рд╣ी рдирд╣ीं - рд╕िрд░ рдкрд░ рд╣ी рд╣ै । рдЗрд╕рд╕े рдХрд╖्рдЯ рдХ्рдпा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै ? - рд▓ोрдЧ рддो рдмрдв़ा рд╣ुрдЖ рдЕрдг्рдбрдХोрд╢ рддрдХ рдХрдЯा рдбाрд▓рддे рд╣ैं ।' (рд╣ाрд╕्рдп)

рдкंрдЬाрдмी рд╕ाрдзु рдмрдЧीрдЪे рдХे рд░ाрд╕्рддे рд╕े рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं । 

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – ‘рдоैं рдЙрд╕े рдирд╣ीं рдЦींрдЪрддा । рдЙрд╕рдХा рднाрд╡ рдЬ्рдЮाрдиी рдХा рд╣ै । рджेрдЦрддा рд╣ूँ, рдЬैрд╕े рд╕ूрдЦी рд▓рдХрдб़ी ।’

рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдФрд░ рднрдХ्рдд рдХрдорд░े рдоें рд▓ौрдЯ рдЖрдП। рдмाрддрдЪीрдд рд╢्рдпाрдордкрдж рднрдЯ्рдЯाрдЪाрд░्рдп рдХी рдУрд░ рдоुрдб़ी।

рдмрд▓рд░ाрдо - рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рд╣ै, ‘рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХी рдЫाрддी рдкрд░ рдкैрд░ рд░рдЦрдиे рд╕े рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХो рдЬैрд╕ा рднाрд╡ाрд╡ेрд╢ рд╣ुрдЖ рдеा, рд╡ैрд╕ा рдоेрд░े рд▓िрдП рддो рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ ।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдмाрдд рдпрд╣ рдХि рдХाрдоिрдиी рдФрд░ рдХांрдЪрди рдоें рдорди рдХे рд░рд╣рдиे рдкрд░ рд╡िрдХ्рд╖िрдк्рдд рдорди рдХो рдПрдХрдд्рд░ рдХрд░рдиा рдмрдб़ा рдХрдаिрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै । рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा рд╣ै, рдЙрд╕े ‘рд╕ाрд▓िрд╕िрдЯрд░’-рдкрди (рд╡рдХाрд▓рдд) рдХрд░рдиी рдкрдб़рддी рд╣ै рдФрд░ рдШрд░ рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рднी рдЪिрди्рддा рдХрд░рдиी рдкрдб़рддी рд╣ै । рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдЖрджि рдХा рдорди рд╡िрдХ्рд╖िрдк्рдд рдеोрдб़े рд╣ी рд╣ै ! - рдЙрдирдоें рдЕрднी рдХाрдоिрдиी рдФрд░ рдХांрдЪрди рдХा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрдпा ।

“рдкрд░рди्рддु рд╡рд╣ (рд╢्рдпाрдордкрдж) рд╣ै рдмрдб़ा рдЪोрдЦा рдЖрджрдоी ।”

рдХाрдЯрд╡ा рдХे рд╡ैрд╖्рдгрд╡ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕े рдк्рд░рд╢्рди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рд╡ैрд╖्рдгрд╡рдЬी рдХुрдЫ рдХंрдЬे (squint-eyed) рд╣ैं ।

рд╡ैрд╖्рдгрд╡ - рдорд╣ाрд░ाрдЬ, рдХ्рдпा рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рд╣ोрддा рд╣ै ?

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЧीрддा рдоें рд╣ै, рдоृрдд्рдпु *рдХे рд╕рдордп рдЬिрд╕ рдЪिрди्рддा рдХो рд▓ेрдХрд░ рдордиुрд╖्рдп рджेрд╣ рдЫोреЬрддा рд╣ै, рдЙрд╕ी рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╡рд╣ рдкैрджा рд╣ोрддा рд╣ै । рд╣рд░िрдг рдХी рдЪिрди्рддा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рджेрд╣ рдЫोрдб़рдиे рдХे рдХाрд░рдг рдорд╣ाрд░ाрдЬ рднрд░рдд рдХो рд╣рд░िрдг рд╣ोрдХрд░ рдЬрди्рдо рд▓ेрдиा рдкрдб़ा рдеा ।

рд╡ैрд╖्рдгрд╡ - рдпрд╣ рдмाрдд рд╣ोрддी рд╣ै рдЗрд╕े рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдЖँрдЦ рд╕े рджेрдЦрдХрд░ рдХрд╣े рддो рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рднी рд╣ो ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдпрд╣ рдоैं рдирд╣ीं рдЬाрдирддा, рднाрдИ । рдоैं рдЕрдкрдиी рдмीрдоाрд░ी рд╣ी рддो рдЕрдЪ्рдЫी рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा, рддिрд╕рдкрд░ рдорд░рдХрд░ рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै – рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्рди !

“рддुрдо рдЬो рдХुрдЫ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ो, рдпे рд╣ीрди рдмुрдж्рдзि рдХी рдмाрддें рд╣ैं । рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдИрд╢्рд╡рд░ рдоें рднрдХ्рддि рд╣ो, рдпрд╣ рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░ो। рднрдХ्рддि-рд▓ाрдн рдХे рд▓िрдП рд╣ी рддुрдо рдордиुрд╖्рдп рдпोрдиि рдоें рдкैрджा рд╣ुрдП рд╣ो । рдмрдЧीрдЪे рдоें рдЖрдо рдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпे рд╣ो, рдХिрддрдиी рд╣рдЬाрд░ рдбाрд▓िрдпाँ рд╣ैं, рдХिрддрдиे рд▓ाрдЦ рдкрдд्рддे рд╣ैं, рдЗрд╕рдХी рдЦрдмрд░ рд▓ेрдХрд░ рдХ्рдпा рдХрд░ोрдЧे ? - рдЬрди्рдоाрди्рддрд░ рдХी рдЦрдмрд░ !”

рд╢्рд░ीрдпुрдд рдЧिрд░ीрд╢ рдШोрд╖ рджो-рдПрдХ рдоिрдд्рд░ों рдХे рд╕ाрде рдЧाрдб़ी рдкрд░ рдЪрдв़рдХрд░ рдЖрдпे । рдХुрдЫ рд╢рд░ाрдм рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкी рдеी । рд░ोрддे рд╣ुрдП рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкैрд░ों рдкрд░ рдорд╕्рддрдХ рд░рдЦрдХрд░ рд░ो рд░рд╣े рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕рд╕्рдиेрд╣ рдЙрдирдХी рджेрд╣ рдоें рдоीрдаी рдердкрдХिрдпाँ рдоाрд░рдиे рд▓рдЧे । рдПрдХ рднрдХ्рдд рдХो рдкुрдХाрд░рдХрд░ рдХрд╣ा, - ‘рдЕрд░े, рдЗрд╕े рддрдо्рдмाрдХू рдкिрд▓ा ।’

рдЧिрд░ीрд╢ рд╕िрд░ рдЙрдаाрдХрд░ рд╣ाрде рдЬोрдб़ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं –“рддुрдо्рд╣ी рдкूрд░्рдг рдм्рд░рд╣्рдо рд╣ो, рдпрд╣ рдЕрдЧрд░ рд╕рдд्рдп рди рд╣ो рддो рд╕рдм рдоिрде्рдпा рд╣ै ।

“рдмрдб़ा рдЦेрдж рд░рд╣ा, рдоैं рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ेрд╡ा рди рдХрд░ рд╕рдХा । (рдпे рдмाрддे рд╡े рдПрдХ рдРрд╕े рд╕्рд╡рд░ рдоें рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рднрдХ्рддों рдХी рдЖँрдЦों рдоें рдЖँрд╕ू рдЖ рдЧрдпे - рд╡े рдлूрдЯ-рдлूрдЯрдХрд░ рд░ो рд░рд╣े рд╣ैं ।)

“рднрдЧрд╡рди् ! рдпрд╣ рд╡рд░ рджो рдХि рд╕ाрд▓ рднрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ेрд╡ा рдХрд░рддा рд░рд╣ूँ । рдоुрдХ्рддि рдХ्рдпा рдЪीрдЬ рд╣ै ! - рд╡рд╣ рддो рдоाрд░ी рдоाрд░ी рдлिрд░рддी рд╣ै - рдЙрд╕ рдкрд░ рдоैं рдеूрдХрддा рд╣ूँ । рдХрд╣िрдпे рд╕ेрд╡ा рдПрдХ рд╕ाрд▓ рдХे рд▓िрдП рдХрд░ूँрдЧा ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдпрд╣ाँ рдХे рдЖрджрдоी рдЕрдЪ्рдЫे рдирд╣ीं рд╣ैं । рдХोрдИ рдХुрдЫ рдХрд╣ेрдЧा ।

рдЧिрд░ीрд╢ - рд╡рд╣ рдмाрдд рди рд╣ोрдЧी, рдЖрдк рдХрд╣ рджीрдЬिрдпे –

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЕрдЪ्рдЫा, рддुрдо्рд╣ाрд░े рдШрд░ рдЬрдм рдЬाрдКँ рддрдм рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиा ।

рдЧिрд░ीрд╢ - рдирд╣ीं, рдпрд╣ рдирд╣ीं । рдпрд╣ीं рдХрд░ूँрдЧा ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рд╣рда рджेрдЦрдХрд░ рдХрд╣ा, ‘рдЕрдЪ्рдЫा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЬैрд╕ी рдЗрдЪ्рдЫा ।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдЧрд▓े рдоें рдШाрд╡ рд╣ै । рдЧिрд░ीрд╢ рдлिрд░ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे, “рдХрд╣ рджीрдЬिрдпे, рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ो рдЬाрдп । рдЕрдЪ्рдЫा, рдоैं рдЗрд╕े рдЭाрдб़े рджेрддा рд╣ूँ – рдХाрд▓ी ! рдХाрд▓ी !”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдоुрдЭे рд▓рдЧेрдЧा ।

рдЧिрд░ीрд╢ - рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ो рдЬा (рдЧрд▓े рдкрд░ рдУрдЭा рдЬैрд╕ा рдлूрдХ рдоाрд░рддे рд╣ैं) "рдХ्рдпा рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ ? - рдЕрдЧрд░ рдЖрдкрдХे рдЪрд░рдгों рдоे рдоेрд░ी рднрдХ्рддि рд╣ोрдЧी рддो рдЕрд╡рд╢्рдп рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ो рдЬाрдпेрдЧा - рдХрд╣िрдпे рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ो рдЧрдпा ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рд╡िрд░рдХ्рддि рд╕े) - рдЬाрдУ рднाрдИ, рдпे рд╕рдм рдмाрддें рдоुрдЭрд╕े рдирд╣ीं рдХрд╣ी рдЬाрддीं । рд░ोрдЧ рдХे рдЕрдЪ्рдЫे рд╣ोрдиे рдХी рдмाрдд рдоाँ рд╕े рдоैं рдирд╣ीं рдХрд╣ рд╕рдХрддा । “рдЕрдЪ्рдЫा, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рд╣ोрдЧा ।”

рдЧिрд░ीрд╢ - рдЖрдк рдоुрдЭे рдмрд╣рдХा рд░рд╣े рд╣ैं । рдЖрдкрдХी рд╣ी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рд╣ोрдЧा ।


рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЫि:, рдРрд╕ी рдмाрдд рдирд╣ीं рдХрд╣рдиी рдЪाрд╣िрдП । рднрдХ्рддрд╡рдд् рди рддु рдХृрд╖्рдгрд╡рдд् । рддुрдо्рд╣ें рдЬैрд╕ा рд░ुрдЪे рд╕ोрдЪ рд╕рдХрддे рд╣ो - рдЕрдкрдиे рдЧुрд░ु рдХो рднрдЧрд╡ाрди рд╕рдордЭ рд╕рдХрддे рд╣ो, рдкрд░рди्рддु рдЗрди рд╕рдм рдХे рдХрд╣рдиे рд╕े рдЕрдкрд░ाрдз рд╣ोрддा рд╣ै । рдРрд╕ी рдмाрддें рдлिрд░ рдирд╣ीं рдХрд╣рдиा ।

рдЧिрд░ीрд╢ - рдХрд╣िрдпे, рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ो рдЬाрдпेрдЧा ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЕрдЪ्рдЫा, рдЬो рдХुрдЫ рд╣ुрдЖ рд╣ै рд╡рд╣ рдЪрд▓ा рдЬाрдпेрдЧा ।

рдЧिрд░ीрд╢ рд╢ाрдпрдж рдЕрдм рднी рдЕрдкрдиे рдирд╢े рдоें рд╣ैं । рдХрднी рдХрднी рдмीрдЪ рдоें рд╡े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं, “рдХ्рдпा рдмाрдд рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдмाрд░ рдЖрдк рдЕрдкрдиे рджैрд╡ी рд╕ौрди्рджрд░्рдп рдХो рд▓ेрдХрд░ рдкैрджा рдирд╣ीं рд╣ुрдП ?” 

рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдлिрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं - “рдЕрдмрдХी рдмाрд░ рдЬाрди рдкрдб़рддा рд╣ै, рдмंрдЧाрд▓ рдХा рдЙрдж्рдзाрд░ рд╣ै ।”

рдПрдХ рднрдХ्рдд рдЕрдкрдиे рдЖрдк рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдХेрд╡рд▓ рдмंрдЧाрд▓ рдХा рд╣ी рдХ्рдпों ? рд╕рдорд╕्рдд рдЬрдЧрдд् рдХा рдЙрдж्рдзाрд░ рд╣ोрдЧा ।”

рдЧिрд░ीрд╢ рдлिрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рдпे рдпрд╣ाँ рдХ्рдпों рд╣ैं, рдЗрд╕рдХा рдЕрд░्рде рдХिрд╕ी рдХी рд╕рдордЭ рдоें рдЖрдпा ? рдЬीрд╡ों рдХे рджुःрдЦ рд╕े рд╡िрдХрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдЖрдпे рд╣ैं, рдЙрдирдХा рдЙрдж्рдзाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП ।”

рдЧाрдб़ीрд╡ाрди рдкुрдХाрд░ рд░рд╣ा рдеा । рдЧिрд░ीрд╢ рдЙрдардХрд░ рдЙрд╕рдХे рдкाрд╕ рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рджेрдЦो, рдХрд╣ाँ рдЬाрддा рд╣ै - рдЧाрдб़ीрд╡ाрди рдХो рдоाрд░ेрдЧा рддो рдирд╣ीं ?” рдоाрд╕्рдЯрд░ рднी рд╕ाрде рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं ।

рдЧिрд░ीрд╢ рдлिрд░ рд▓ौрдЯे, рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рд╕्рддुрддि рдХрд░рдиे рд▓рдЧे – “рднрдЧрд╡рди्, рдоुрдЭे рдкрд╡िрдд्рд░рддा рджो, рдЬिрд╕рд╕े рдХрднी рдеोрдб़ीрд╕ी рднी рдкाрдк-рдЪिрди्рддा рди рд╣ो ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рддुрдо рдкрд╡िрдд्рд░ рддो рд╣ो рд╣ी । рддुрдордоें рдЗрддрдиी рднрдХ्рддि рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЬो рд╣ै ! рддुрдо рддो рдЖрдирди्рдж рдоें рд╣ो рди ?

рдЧिрд░ीрд╢ - рдЬी рдирд╣ीं, рдорди рдЦрд░ाрдм рд░рд╣рддा рд╣ै рдмрдб़ी рдЕрд╢ाрди्рддि рд░рд╣рддी рд╣ै, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рддो - - рд╢рд░ाрдм рдкी рдФрд░ рдЦूрдм рдкी ।

рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдЧिрд░ीрд╢ рдлिрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рднрдЧрд╡рди्, рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै, рдоैं рдкूрд░्рдгрдм्рд░рд╣्рдо рднрдЧрд╡ाрди рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ ! рдРрд╕ी рдХौрдирд╕ी рддрдкрд╕्рдпा рдоैंрдиे рдХी рдЬिрд╕рд╕े рдЗрд╕ рд╕ेрд╡ा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╣ुрдЖ ?”

рджोрдкрд╣рд░ рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै, рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рднोрдЬрди рдХिрдпा । рдмीрдоाрд░ी рдХे рд╣ोрдиे рд╕े рдмрд╣ुрдд рдеोрдб़ाрд╕ा рднोрдЬрди рдХिрдпा ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рд╕рджैрд╡ рднाрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рд░рд╣рддी рд╣ै - рдЬрдмрд░рджрд╕्рддी рдЙрди्рд╣ें рд╢рд░ीрд░ рдХी рдУрд░ рдорди рдХो рд▓े рдЖрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै । рдкрд░рди्рддु рдмाрд▓рдХ рдХी рддрд░рд╣ рд╡े рдЦुрдж рдЕрдкрдиे рд╢рд░ीрд░ рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे । рдмाрд▓рдХ рдХी рддрд░рд╣ рднрдХ्рддों рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдЬрд░ाрд╕ा рднोрдЬрди рдХिрдпा, рдЕрдм рдеोрдб़ी рджेрд░ рдХे рд▓िрдП рд▓ेрдЯूँрдЧा । рддुрдо рд▓ोрдЧ рдЬрд░ा рдмाрд╣рд░ рдЬाрдХрд░ рдмैрдаो ।”

 рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдеोрдб़ा рд╡िрд╢्рд░ाрдо рдХिрдпा । рднрдХ्рддрдЧрдг рдХрдорд░े рдоें рдлिрд░ рдЖрдпे ।

[(рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, 1 рд╕िрддंрдмрд░, 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-121]

рд╢्рд░ी рдЧुрд░ु рд╣ी рдЗрд╖्рдЯ рд╣ैं । рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рднрдХ्рдд ।

рдЧिрд░ीрд╢ - рдЧुрд░ु рдФрд░ рдЗрд╖्рдЯ । рдоुрдЭे рдЧुрд░ुрд░ूрдк рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рд▓рдЧрддा рд╣ै - рдЙрд╕рдХा рднрдп рдирд╣ीं рд╣ोрддा - рдХ्рдпों рднрд▓ा? рдоैं рднाрд╡ाрд╡ेрд╢ рд╕े рджूрд░ рднाрдЧрддा рд╣ूँ - рдЙрд╕рд╕े рдоुрдЭे рднрдп рд▓рдЧрддा рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЬो рдЗрд╖्рдЯ рд╣ैं, рд╡े рд╣ी рдЧुрд░ु рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрддे рд╣ैं । рд╢рд╡рд╕ाрдзрдиा рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЬрдм рдЗрд╖्рдЯрджेрд╡ рдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддे рд╣ैं, рддрдм рдЧुрд░ु рд╕्рд╡рдпं рд╢िрд╖्рдп рд╕े рдЖрдХрд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं – ‘рдР (рд╢िрд╖्рдп), рд╡рд╣ рджेрдЦ (рдЗрд╖्рдЯ рдХो) ।’ рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рд╡े рдЗрд╖्рдЯ рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓ीрди рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं । рд╢िрд╖्рдп рддрдм рдЧुрд░ु рдХो рдирд╣ीं рджेрдЦрддा।  рдЬрдм рдкूрд░्рдг рдЬ्рдЮाрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рддрдм рдХौрди рдЧुрд░ु рдФрд░ рдХौрди рд╢िрд╖्рдп ? ‘рд╡рд╣ рдмрдб़ी рдХрдаिрди рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╣ै; 'рд╡рд╣ाँ'  рдЧुрд░ु рдФрд░ рд╢िрд╖्рдп рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХो рдирд╣ीं рджेрдЦ рдкाрддे ।’

рдПрдХ рднрдХ्рдд - рдЧुрд░ु рдХा рд╕िрд░ рдФрд░ рд╢िрд╖्рдп рдХे рдкैрд░ ।

рдЧिрд░ीрд╢ (рдЖрдирди्рдж рд╕े) - рд╣ाँ, рд╣ाँ, рд╕рдЪ рд╣ै ।

рдирд╡рдЧोрдкाрд▓ - рдЗрд╕рдХा рдЕрд░्рде рд╕ुрди рд▓ो । 'рд╢िрд╖्рдп рдХा рд╕िрд░ рдЧुрд░ु рдХी рд╡рд╕्рддु' рд╣ै рдФрд░ 'рдЧुрд░ु рдХे рдкैрд░ рд╢िрд╖्рдп рдХी рд╡рд╕्рддु ।' рд╕ुрдиा ?

рдЧिрд░ीрд╢ - рдирд╣ीं, рдпрд╣ рдЕрд░्рде рдирд╣ीं рд╣ै । рдХ्рдпा рд▓рдб़рдХा рдмाрдк рдХे рдХрди्рдзे рдкрд░ рдЪрдв़рддा рдирд╣ीं ? рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╢िрд╖्рдп рдХे рдкैрд░ рдФрд░ рдЧुрд░ु рдХा рд╕िрд░, рдРрд╕ा рдХрд╣ा рд╣ै ।

рдирд╡рдЧोрдкाрд▓ - рд╡рд╣ рд╢िрд╖्рдп рдЕрдЧрд░ рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдЫोрдЯाрд╕ा рд╣ो, рддрдм рди ?

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рднрдХ्рдд рджो рддрд░рд╣ рдХे рд╣ैं - рдПрдХ рд╡े рдЬिрдирдХा рднाрд╡ рдмिрд▓्рд▓ी рдХे рдмрдЪ्рдЪे рдЬैрд╕ा рд╣ोрддा рд╣ै, рд╕ाрд░ा рдЕрд╡рд▓рдо्рдм рдоाрддा рдкрд░ ।

“рдмिрд▓्рд▓ी рдХा рдмрдЪ्рдЪा рдмрд╕ ‘рдоिрдКं рдоिрдКँ’ рдХрд░рддा рд░рд╣рддा рд╣ै । рдХрд╣ाँ рдЬाрдиा рд╣ै, рдХ्рдпा рдХрд░рдиा рд╣ै, рд╡рд╣ рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдЬाрдирддा । рдоाँ рдХрднी рдЙрд╕े рдХрдг्рдбौрд░े рдоें рд░рдЦрддी рд╣ै рдФрд░ рдХрднी рдмिрд╕्рддрд░े рдкрд░ рд▓े рдЬाрдХрд░ рд░рдЦрддी рд╣ै । рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХा рднрдХ्рдд рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдЕрдкрдиा рдЖрдордоुрдЦ्рддाрд░ рдмрдиा рд▓ेрддा рд╣ै । рдЙрди्рд╣ें рдоुрдЦ्рддाрд░ी рд╕ौंрдкрдХрд░ рд╡рд╣ рдиिрд╢्рдЪिрди्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै ।

 “рд╕िрдХ्рдЦों рдиे рдХрд╣ा рдеा, ‘рдИрд╢्рд╡рд░ рджрдпाрд▓ु рд╣ै ।’ рдоैрдиे рдХрд╣ा, 'рд╡े рд╣рдоाрд░े рдоाँ-рдмाрдк рд╣ैं; рдЙрдирдХा рджрдпाрд▓ु рд╣ोрдиा рдлिрд░ рдХैрд╕ा ? рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкैрджा рдХрд░рдХे рдоाँ-рдмाрдк рдЙрдирдХा рдкाрд▓рди-рдкोрд╖рдг рдирд╣ीं рдХрд░ेंрдЧे рддो рдХ्рдпा рдкाрдг्рдбे -рдЯोрд▓े рд╡ाрд▓े рдЖрдХрд░ рдХрд░ेंрдЧे ?’ рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рднрдХ्рддों рдХो рджृрдв़ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै – ‘рд╡े рд╣рдоाрд░ी рдоाँ рд╣ैं, рд╣рдоाрд░े рдкिрддा рд╣ैं ।’

“рдПрдХ рджрд░्рдЬे рдХे рднрдХ्рдд рдФрд░ рд╣ैं । рдЙрдирдХा рд╕्рд╡рднाрд╡ рдмрди्рджрд░ рдХे рдмрдЪ्рдЪे рдХी рддрд░рд╣ рд╣ै । рдмрди्рджрд░ рдХा рдмрдЪ्рдЪा рдЦुрдж рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдоाँ рдХो рдкрдХрдб़े рд░рд╣рддा рд╣ै । рдЗрд╕ рджрд░्рдЬे рдХे рд▓ोрдЧों рдХो рдХुрдЫ рдХрд░्рддृрдд्рд╡ рдХा рд╡िрдЪाрд░ рд░рд╣рддा рд╣ै । рдоुрдЭे рддीрд░्рде рдХрд░рдиा рд╣ै, рдЬрдк-рддрдк рдХрд░рдиा рд╣ै, рд╖ोрдбрд╢ोрдкрдЪाрд░ рдкूрдЬा рдХрд░рдиी рд╣ै рддрдм рдИрд╢्рд╡рд░ рдоिрд▓ेंрдЧे, - рдЗрдирдХा рдпрд╣ рднाрд╡ рд╣ै ।”

“рднрдХ्рдд рджोрдиों рд╣ैं । (рднрдХ्рддों рд╕े) рдЬिрддрдиा рд╣ी рдмрдв़ोрдЧे, рдЙрддрдиा рд╣ी рджेрдЦोрдЧे, рд╡े рд╣ी рд╕рдм рдХुрдЫ рд╣ुрдП рд╣ैं - рд╡े рд╣ी рд╕рдм рдХुрдЫ рдХрд░рддे рд╣ैं । рд╡े рд╣ी рдЧुрд░ु рд╣ैं рдФрд░ рд╡े рд╣ी рдЗрд╖्рдЯ рднी рд╣ैं । рд╡े рд╣ी рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рднрдХ्рддि рд╕рдм рджे рд░рд╣े рд╣ैं ।

“рдЬिрддрдиा рд╣ो рдЖрдЧे рдмрдв़ोрдЧे рдЙрддрдиा рд╣ी рдЕрдзिрдХ рдкाрдУрдЧे । рджेрдЦोрдЧे, рдЪрди्рджрди рдХी рд▓рдХрдб़ी рдлिрд░ рдЖрдЧे рдФрд░ рднी рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рд╣ै - рдЪाँрджी рд╕ोрдиे рдХी рдЦाрди, рд╣ीрд░े рдФрд░ рдордгि рдХी рдЦाрди; рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдХрд╣рддा рд╣ूँ, ‘рдЖрдЧे рдмреЭрддे рдЬाрдУ ।’

“рдФрд░ ‘рдмрдв़рддे рдЬाрдУ’ рдпрд╣ рдмाрдд рднी рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдХрд╣ूँ ? рд╕ंрд╕ाрд░ी рдЖрджрдоी рдЕрдЧрд░ рдЕрдзिрдХ рдмрдв़ рдЬाрдпँ рддो рдШрд░ рдФрд░ рдЧृрд╣рд╕्рдеी рд╕рдм рд╕ाрдл рд╣ो рдЬाрдп । рдХेрд╢рд╡ рд╕ेрди рдЙрдкाрд╕рдиा рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा, рдХрд╣ा, ‘рд╣े рдИрд╢्рд╡рд░, рдРрд╕ा рдХрд░ो рдЬिрд╕рд╕े рддुрдо्рд╣ाрд░ी рднрдХ्рддि рдХी рдирджी рдоें рд╣рдо рдбूрдм рдЬाрдпँ ।’ рдЬрдм рдЙрдкाрд╕рдиा рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдпी рддрдм рдоैंрдиे рдХрд╣ा, ‘рдХ्рдпों рдЬी, рддुрдо рднрдХ्рддि рдХी рдирджी рдоें рдбूрдм рдХैрд╕े рдЬाрдУрдЧे ? рдбूрдм рдЬाрдУрдЧे рддो рдЬो рдЪिрдХ рдХे рднीрддрд░ рдмैрдаी рд╣ुрдИ рд╣ैं, рдЙрдирдХी рдХ्рдпा рджрд╢ा рд╣ोрдЧी ? рдПрдХ рдХाрдо рдХрд░ो - рдХрднी рдХрднी рдбूрдм рдЬाрдиा рдФрд░ рдХрднी рдХрднी рдиिрдХрд▓рдХрд░ рдлिрд░ рдХिрдиाрд░े рдкрд░ рд╕ूрдЦे рдоें рдЖ рдЬाрдиा ।’ ” (рд╕рдм рд╣ँрд╕рддे рд╣ैं)

 рдХाрдЯрд╡ा рдХे рд╡ैрд╖्рдгрд╡ рддрд░्рдХ рдХрд░ рд░рд╣े рдеे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрдирд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं - "рддुрдо рдЫрди-рдЫрдиाрдиा "   (рдХрд▓рдХрд▓ाрдиा) рдЫोрдб़ो । рдШी рдЬрдм рддрдХ рдХрдЪ्рдЪा рд░рд╣рддा рд╣ै рддрднी рддрдХ рдХрд▓рдХрд▓ाрдпा рдХрд░рддा рд╣ै ।  

“рдПрдХ рдмाрд░ рдЙрдирдХा рдЖрдирди्рдж рдоिрд▓рдиे рд╕े рд╡िрдЪाрд░- рдмुрдж्рдзि рджूрд░ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै । рдЬрдм рдордзु-рдкाрди рдХा рдЖрдирди्рдж рдоिрд▓рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рддो рдЧूँрдЬрдиा рдмрди्рдж рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै ।

 “рдХिрддाрдм рдкреЭрдХрд░ рдХुрдЫ рдмाрддों рдХे рдХрд╣ рд╕рдХрдиे рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рдкрдг्рдбिрдд рдХिрддрдиे рд╣ी рд╢्рд▓ोрдХ рдХрд╣рддे рд╣ैं – ‘рд╢ीрд░्рдгा рдЧोрдХुрд▓рдордг्рдбрд▓ी’  рдЖрджि рд╕рдм ।

“ ‘рднंрдЧ-рднंрдЧ' рд░рдЯрддे рд░рд╣рдиे рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рдЙрд╕рдХी рдХुрд▓्рд▓ी рдХрд░рдиे рд╕े рднी рдХुрдЫ рди рд╣ोрдЧा । рдкेрдЯ рдоें рдкрдб़рдиा рдЪाрд╣िрдП - рдирд╢ा рддрднी рд╣ोрдЧा । рдиिрд░्рдЬрди рдоें рдФрд░ рдПрдХाрди्рдд рдоें рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдмिрдиा рдкुрдХाрд░े рдЗрди рд╕рдм рдмाрддों рдХी рдзाрд░рдгा рдХोрдИ рдХрд░ рдирд╣ीं рд╕рдХрддा ।”

рдбाрдХ्рдЯрд░ рд░ाрдЦाрд▓ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпे рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡्рдпрд╕्рдд рднाрд╡ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рдЖрдЗрдпे, рдмैрдаिрдпे ।”

 рд╡ैрд╖्рдгрд╡ рд╕े рдкुрдиः рдмाрддрдЪीрдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧी ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдордиुрд╖्рдп рдФрд░ 'рдорди- рд╣ोрд╢' । рдЬिрд╕े рдЪैрддрди्рдп рд╣ुрдЖ рд╣ै, рд╡рд╣ 'рдорди рд╣ोрд╢' рд╣ै । рдмिрдиा рдЪैрддрди्рдп рдХे рдордиुрд╖्рдп-рдЬрди्рдо рд╡ृрдеा рд╣ै ।

“рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ (рдХाрдоाрд░рдкुрдХुрд░) рдоें рдоोрдЯे рдкेрдЯ рдФрд░ рдмрдб़ी рдмрдб़ी рдоूрдЫोंрд╡ाрд▓े рдЖрджрдоी рдмрд╣ुрдд рд╣ैं; рдлिрд░ рднी рд╡рд╣ाँ рдХे рд▓ोрдЧ рджрд╕ рдХोрд╕ рд╕े рдЕрдЪ्рдЫे рдЖрджрдоी рдХो рдкाрд▓рдХी рдкрд░ рдЪрдв़ाрдХрд░ рдХ्рдпों рд▓े рдЖрддे рд╣ैं ? - рдЙрди्рд╣ें рдзाрд░्рдоिрдХ рдФрд░ рд╕рдд्рдпрд╡ाрджी рджेрдЦрдХрд░; рд╡े рдЭрдЧреЬे рдХा рдлैрд╕рд▓ा рдХрд░ рджेंрдЧे, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬो рд▓ोрдЧ рдХेрд╡рд▓ рдкрдг्рдбिрдд рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ें рдирд╣ीं рд▓ाрддे ।

“рд╕рдд्рдп рдмोрд▓рдиा рдХрд▓िрдХाрд▓ рдХी рддрдкрд╕्рдпा рд╣ै । рд╕рдд्рдп рд╡рдЪрди, рдИрд╢्рд╡рд░ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░рддा рддрдеा рдкрд░-рд╕्рдд्рд░ी рдХो рдоाрддा рдХे рд╕рдоाрди рджेрдЦрдиा - рдпे рд╕рдм рдИрд╢्рд╡рд░ рджрд░्рд╢рди рдХे рдЙрдкाрдп рд╣ैं ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдмрдЪ्рдЪे рдХी рддрд░рд╣ рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рднाрдИ, рдЗрд╕े рдЕрдЪ्рдЫा рдХрд░ рджो ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдмाрд▓рдХ рдХी рддрд░рд╣ рдмाрд░-рдмाрд░ рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХे рдХुрд░्рддे рдоें рд╣ाрде рд▓рдЧाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ рд╣ैं – “рднाрдИ ! рддुрдо рдЗрд╕े рдЕрдЪ्рдЫा рдХрд░ рджो ।”

 Laryngoscope" (рд▓ैрд░ींрдЧोрд╕्рдХोрдк- рдХрдг्рда рдиाрд▓ी рджेрдЦрдиे рдХा рдпंрдд्рд░) рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╣ँрд╕рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рдЗрд╕рдоें рдЫाрдпा рдкрдб़ेрдЧी, рд╕рдордЭ рдЧрдпा ।”

рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рдЧाрдпा -  рдкрд░рди्рддु рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдмीрдоाрд░ी рдХे рдХाрд░рдг рдЕрдзिрдХ рд╕ंрдЧीрдд рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ ।

(рей)

[(рдоंрдЧрд▓рд╡ाрд░, 2 рд╕िрддंрдмрд░, 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-121]

*рдбॉ. рд░ुрдж्рд░ рддрдеा рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг*

рджोрдкрд╣рд░ рдХे рднोрдЬрди рдХे рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрдкрдиी рдЪाрд░рдкाрдИ рдкрд░ рдмैрда рд╣ुрдП рдбाрдХ्рдЯрд░ рднрдЧрд╡ाрди рд░ुрдж्рд░ рдФрд░ рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рдХрдорд░े рдоें рд░ाрдЦाрд▓, рд▓ाрдЯू рдЖрджि рднрдХ्рдд рднी рд╣ैं । рдЖрдЬ рдмुрдзрд╡ाрд░ рд╣ै, рд╢्рд░ाрд╡рдг рдХी рдЕрд╖्рдЯрдоी-рдирд╡рдоी рддिрдеि, реи рд╕िрддрдо्рдмрд░ резреореорел । рдбाрдХ्рдЯрд░ рдиे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдмीрдоाрд░ी рдХा рдХुрд▓ рд╡िрд╡рд░рдг рд╕ुрдиा। рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЬрдоीрди рдкрд░ рдЙрддрд░рдХрд░ рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХे рдкाрд╕ рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рджेрдЦो рдЬी, рджрд╡ा рдирд╣ीं рд╕рд╣ी рдЬाрддी । рдоेрд░ी рдк्рд░рдХृрддि рдХुрдЫ рдФрд░ рд╣ै ।

“рдЕрдЪ्рдЫा, рдпрд╣ рддुрдо्рд╣ें рдХ्рдпा рдЬाрди рдкрдб़рддा рд╣ै ? рд░ुрдкрдпा рдЫूрдиे рдкрд░ рд╣ाрде рдЯेрдв़ा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै । рдФрд░ рдЕрдЧрд░ рдоैं рдзोрддी рдоें рдЧाँрда рджे рджूँ, рддो рдЬрдм рддрдХ рд╡рд╣ рдЦोрд▓ рди рджी рдЬाрдп рддрдм рддрдХ рдХे рд▓िрдП рд╕ाँрд╕ рдмрди्рдж рдЬाрддी рд╣ै ।”

рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рд░ुрдкрдпा рд▓े рдЖрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा । рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХो рдпрд╣ рджेрдЦрдХрд░ рдмреЬा рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ рдХि рд░ुрдкрдпे рдХो рд╣ाрде рдкрд░ рд░рдЦрддे рд╣ी рд╣ाрде рдЯेрдв़ा рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рд╕ाँрд╕ рдмрди्рдж рд╣ो рдЧрдпी । рд░ुрдкрдпे рдХो рд╣рдЯा рд▓ेрдиे рдкрд░ рддीрди рдмाрд░ рд╕ाँрд╕ рдХुрдЫ рдЬोрд░ рд╕े рдЪрд▓ी рддрдм рд╣ाрде рдХрд╣ीं рдаीрдХ рд╣ुрдЖ । рдбाрдХ्рдЯрд░ рдиे рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ा, “Action on the nerves.” (рд╕्рдиाрдпु рдХे рдКрдкрд░ рдХ्рд░िрдпा)

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं- “рдПрдХ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдФрд░ рд╣ै । рдХुрдЫ рд╕ंрдЪрдп рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрддा । рдПрдХ рджिрди рдоैं рд╢рдо्рднु рдорд▓्рд▓िрдХ рдХे рдмрдЧीрдЪे рдоें рдЧрдпा рдеा । рдЙрд╕ рд╕рдордп рдкेрдЯ рдоें рдмреЬी рдкीреЬा рдеी । рд╢рдо्рднु рдиे рдХрд╣ा, 'рдЬрд░ा рдЬрд░ा рдЕрдлीрдо рдЦाрдпा рдХीрдЬिрдпे рддो рдаीрдХ рд╣ो рдЬाрдпेрдЧा ।’ рдоेрд░ी рдзोрддी рдХे рдЫोрд░ рдоें рдЬрд░ाрд╕ी рдЕрдлीрдо рдЙрд╕рдиे рдмाँрдз рджी । рдЬрдм рд▓ौрдЯा рдЖ рд░рд╣ा рдеा рддрдм рдлाрдЯрдХ рдХे рдкाрд╕ рдЪрдХ्рдХрд░ рдЖрдиे рд▓рдЧा । рд░ाрд╕्рддा рдирд╣ीं рдоिрд▓ рд░рд╣ा рдеा । рдлिрд░ рдЬрдм рдЕрдлीрдо рдЦोрд▓рдХрд░ рдлेंрдХ рджी рдЧрдпी рддрдм рдлिрд░ рдЬ्рдпों рдХी рдд्рдпों рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╣ो рдЧрдпी рдФрд░ рдоैं рдмрдЧीрдЪे рдоें рд▓ौрдЯ рдЖрдпा ।

“рджेрд╢ рдоें рдоैं рдЖрдо рддोрдб़рдХрд░ рд▓िрдпे рдЖ рд░рд╣ा рдеा, рдеोрдб़ी рджूрд░ рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдлिрд░ рдЪрд▓ рди рд╕рдХा । рдЦрдб़ा рд╣ो рдЧрдпा । рдлिрд░ рдЖрдоों рдХो рдПрдХ рдЧрдв़े рдоें рдЬрдм рд░рдЦ рджिрдпा рддрдм рдХрд╣ीं рдШрд░ рдЖ рд╕рдХा । рдЕрдЪ्рдЫा, рдпрд╣ рдХ्рдпा рд╣ै ?”

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдЗрд╕рдХे рдкीрдЫे рдПрдХ рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рд╣ै, рдорди рдХी рд╢рдХ्рддि ।

рдордгि - рдпे рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдпрд╣ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╢рдХ्рддि рд╣ै рдФрд░ рдЖрдк рдмрддрд▓ाрддे рд╣ैं, рдорди рдХी рд╢рдХ्рддि

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) - рдРрд╕ी рднी рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╣ै - рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдХрд╣рддा рд╣ै, ‘рдкीрдб़ा рдШрдЯ рдЧрдпी,’ рддो рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рдХुрдЫ рдШрдЯ рднी рдЬाрддी рд╣ै । рдЙрд╕ рджिрди рдм्рд░ाрд╣्рдордгी рдиे рдХрд╣ा, ‘рдЖрда рдЖрдиा рдмीрдоाрд░ी рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ो рдЧрдпी;’ рдЙрд╕рдХे рдХрд╣рдиे рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдоैं рдиाрдЪрдиे рд▓рдЧा ।

рдбाрдХ्рдЯрд░ рдХा рд╕्рд╡рднाрд╡ рджेрдЦрдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рд╣ुрдИ । рд╡े рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рддुрдо्рд╣ाрд░ा рд╕्рд╡рднाрд╡ рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै । рдЬ्рдЮाрди рдХे рджो рд▓рдХ्рд╖рдг рд╣ैं, рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХा рд╢ाрди्рдд рд╣ो рдЬाрдиा рдФрд░ рдЕрднिрдоाрди рдХा рд▓ोрдк рд╣ो рдЬाрдиा ।”

рдордгि – рдЗрди्рд╣ें рдкрдд्рдиी-рд╡िрдпोрдЧ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) - рдоैं рдХрд╣рддा рд╣ूँ, рдЗрди рддीрди рдЖрдХрд░्рд╖рдгों рдХे рдПрдХрдд्рд░ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдоिрд▓рддे рд╣ैं - рдоाрддा рдХा рдмрдЪ्рдЪे рдкрд░, рд╕рддी рдХा рдкрддि рдкрд░ рддрдеा рд╡िрд╖рдпी рдордиुрд╖्рдп рдХा рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдЬैрд╕ा рдЖрдХрд░्рд╖рдг рд╣ोрддा рд╣ै ।

“рдХुрдЫ рднी рд╣ो, рднाрдИ, рдоेрд░ी рдпрд╣ рдмीрдоाрд░ी рдЕрдЪ्рдЫी рдХрд░ рджो ।”

рдбाрдХ्рдЯрд░ рдЕрдм рдЧрд▓ा рджेрдЦेंрдЧे । рдЧोрд▓ рдмрд░ाрдорджे рдоें рдПрдХ рдХुрд░्рд╕ी рдкрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдмैрдаे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдкрд╣рд▓े рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдмाрдд рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – “рдЙрд╕рдиे рдЦूрдм рдЬोрд░ рд╕े рдЬीрдн рджрдмाрдпी - рдЬैрд╕े рдмैрд▓ рдХी рд╣ो !”

рдбाрдХ्рдЯрд░ - рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрдЪ्рдЫाрдкूрд░्рд╡рдХ рд╡ैрд╕ा рди рдХिрдпा рд╣ोрдЧा ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдирд╣ीं, рдаीрдХ рдаीрдХ рдЬाँрдЪ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕рдиे рдЬीрдн рдХो рджрдмाрдпा ।

(рек)

[(рд░рд╡िрд╡ाрд░, 20 рд╕िрддрдо्рдмрд░, 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-121]

рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рддрдеा рдбाрдХ्рдЯрд░ рд░ाрдЦाрд▓ । рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдиृрдд्рдп ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдорди्рджिрд░ рдоें рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдЕрдкрдиे рдХрдорд░े рдоें рдмैрдаे рд╣ैं । рд░рд╡िрд╡ाрд░, реиреж рд╕िрддрдо्рдмрд░, резреореорел рдИ., рд╢ुрдХ्рд▓ा рдПрдХाрджрд╢ी । рдирд╡рдЧोрдкाрд▓, рд╣िрди्рджू рд╕्рдХूрд▓ рдХे рд╢िрдХ्рд╖рдХ рд╣рд░рд▓ाрд▓, рд░ाрдЦाрд▓, рд▓ाрдЯू, рдХीрд░्рддрдирдХाрд░ рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी рддрдеा рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ैं । рдмрдб़ा/рдмрд╣ु рдмाрдЬाрд░ рдХे рдбाрдХ्рдЯрд░ рд░ाрдЦाрд▓ рдХो рд╕ाрде рд▓ेрдХрд░ рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЖ рдкрд╣ुँрдЪे । рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рд░ोрдЧ рдХी рдЬाँрдЪ рдХрд░ाрдпेंрдЧे ।

 рдбाрдХ्рдЯрд░ рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдЧрд▓े рдоें рдХ्рдпा рд░ोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै । рд╡े рдоोрдЯे рдЖрджрдоी рд╣ैं, рдЙँрдЧрд▓िрдпाँ рдоोрдЯी рдоोрдЯी рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рд╣ँрд╕рддे рд╣ुрдП, рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕े) - рдЬो рд▓ोрдЧ рдРрд╕ा рдРрд╕ा рдХрд░рддे рд╣ै (рдЕрд░्рдеाрдд् рдХुрд╢्рддी рд▓рдб़рддे рд╣ैं) рдЙрдирдХी рддрд░рд╣ рд╣ैं, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЙँрдЧрд▓िрдпाँ ! рдорд╣ेрди्рдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рджेрдЦा рдеा, рдкрд░рди्рддु рдЬीрдн рдХो рдЗрддрдиे рдЬोрд░ рд╕े рджрдмा рджिрдпा рдеा рдХि рдмрд╣ुрдд рддрдХрд▓ीрдл рд╣ुрдИ । рдЬैрд╕े рдЧाрдп рдХी рдЬीрдн рджрдмाрдХрд░ рдкрдХрдб़ी рд╣ो !

рдбाрдХ्рдЯрд░ рд░ाрдЦाрд▓ - рдЬी, рдоैं рджेрдЦрддा рд╣ूँ, рдЖрдкрдХो рдХुрдЫ рдХрд╖्рдЯ рди рд╣ोрдЧा ।

рдбाрдХ्рдЯрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рджрд╡ा рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдлिрд░ рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рднрдХ्рддों рдХे рдк्рд░рддि) – рднрд▓ा, рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдпे рдпрджि рд╕ाрдзु рд╣ैं рддो рдЗрди्рд╣ें рд░ोрдЧ рдХ्рдпों рд╣ोрддा рд╣ै ?

рддाрд░рдХ - рднрдЧрд╡ाрдирджाрд╕ рдмाрдмाрдЬी рдмрд╣ुрдд рджिрдиों рддрдХ рд░ोрдЧ рд╕े рдмिрд╕्рддрд░ рдкрд░ рдкрдб़े рд░рд╣े ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – рдордзु рдбाрдХ्рдЯрд░ рд╕ाрда рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╡ेрд╢्рдпा рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕рдХे рдШрд░ рдкрд░ рдЦाрдиा рд▓ेрдХрд░ рдЬाрддा рд╣ै, рдФрд░ рдЗрдзрд░ рдЙрд╕े рдХोрдИ рд░ोрдЧ рдирд╣ीं рд╣ै ।

рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी - рдЬी, рдЖрдкрдХा рдЬो рд░ोрдЧ рд╣ै, рдпрд╣ рджूрд╕рд░ों рдХे рд▓िрдП рд╣ै । рдЬो рд▓ोрдЧ рдЖрдкрдХे рдпрд╣ाँ рдЖрддे рд╣ैं, рдЙрдирдХा рдЕрдкрд░ाрдз рдЖрдкрдХो рд▓ेрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै । рдЙрди्рд╣ीं рд╕рдм рдЕрдкрд░ाрдз-рдкाрдкों рдХो рд▓ेрдиे рд╕े рдЖрдкрдХो рд░ोрдЧ рд╣ोрддा рд╣ै ।

рдПрдХ рднрдХ्рдд - рдпрджि рдЖрдк рдоाँ рд╕े рдХрд╣ें, ‘рдоाँ, рдЗрд╕ рд░ोрдЧ рдХो рдоिрдЯा рджो’, рддो рдЬрд▓्рдж рд╣ी рдоिрдЯ рдЬाрдп ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рд░ोрдЧ рдоिрдЯाрдиे рдХी рдмाрдд рдХрд╣ рдирд╣ीं рд╕рдХрддा; рдлिрд░ рд╣ाрд▓ рдоें рд╕ेрд╡्рдп-рд╕ेрд╡рдХ рднाрд╡ рдХрдо рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै । рдПрдХ рдмाрд░ рдХрд╣рддा рд╣ूँ, ‘рдоाँ, рддрд▓рд╡ाрд░ рдХे рдЦोрд▓ рдХी рдЬрд░ा рдорд░рдо्рдордд рдХрд░ рджो’, рдкрд░рди्рддु рдЙрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрдо рд╣ोрддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै । рдЖрдЬрдХрд▓ ‘рдоैं’ рдХो рдЦोрдЬрдиे рдкрд░ рднी рдирд╣ीं рдкाрддा । рджेрдЦрддा рд╣ूँ, рд╡े рд╣ी рдЗрд╕ рдЦोрд▓ рдоें рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं

рдХीрд░्рддрди рдХे рд▓िрдП рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी рдХो рд▓ाрдпा рдЧрдпा рд╣ै । рдПрдХ рднрдХ्рдд рдиे рдкूрдЫा, ‘рдХ्рдпा рдХीрд░्рддрди рд╣ोрдЧा ?’ 

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд╣ैं, рдХीрд░्рддрди рд╣ोрдиे рдкрд░ рднाрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдЖрдпेрдЧी, рдпрд╣ी рд╕рдм рдХो рднрдп рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рд╣ोрдиे рджो рдеोрдб़ा рд╕ा । рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдоेрд░ा рднाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै – рдЗрд╕ीрд▓िрдП рднрдп рд╣ोрддा рд╣ै । рднाрд╡ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЧрд▓े рдХे рдЙрд╕ी рд╕्рдеाрди рдоें рдЬाрдХрд░ рд▓рдЧрддा рд╣ै ।”

рдХीрд░्рддрди рд╕ुрдирддे рд╕ुрдирддे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рднाрд╡ рдХो рд╕рдо्рд╣ाрд▓ рди рд╕рдХे । рдЦрдб़े рд╣ो рдЧрдпे рдФрд░ рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдиृрдд्рдп рдХрд░рдиे рд▓рдЧे ।

рдбाрдХ्рдЯрд░ рд░ाрдЦाрд▓ рдиे рд╕рдм рджेрдЦा, рдЙрдирдХी рдХिрд░ाрдпे рдХी рдЧाрдб़ी рдЦрдб़ी рд╣ै । рд╡े рдФрд░ рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЙрда рдЦрдб़े рд╣ुрдП, - рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЬाрдпेंрдЧे । рджोрдиों рдиे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдгрджेрд╡ рдХो рдк्рд░рдгाрдо рдХिрдпा । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рд╕्рдиेрд╣ рдХे рд╕ाрде, рдоाрд╕्рдЯрд░ рдХे рдк्рд░рддि) - рдХ्рдпा рддुрдордиे рдЦाрдпा рд╣ै ?

[(рд░рд╡िрд╡ाрд░, 24 рд╕िрддрдо्рдмрд░, 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-121]

ЁЯЩПрдоाрд╕्рдЯрд░ рдХे рдк्рд░рддि рдЖрдд्рдордЬ्рдЮाрди рдХा рдЙрдкрджेрд╢ – ‘рджेрд╣’ рдЦोрд▓  рдоाрдд्рд░ рд╣ै !ЁЯЩП

рдмृрд╣рд╕्рдкрддिрд╡ाрд░, реирек рд╕िрддрдо्рдмрд░, рдкूрд░्рдгिрдоा рдХी рд░ाрдд рдХो рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрдкрдиे рдХрдорд░े рдоें рддрдЦ्рдд рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ैं । рдЧрд▓े рдХे рд░ोрдЧ рд╕े рдкीрдб़िрдд рд╣ैं । рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЖрджि рднрдХ्рддрдЧрдг рдЬрдоीрди рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рдоाрд╕्рдЯрд░ рдХे рдк्рд░рддि) - рдХрднी рдХрднी рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ, рдпрд╣ рджेрд╣ рдХेрд╡рд▓ рдЦोрд▓ рд╣ै । рдЙрд╕ рдЕрдЦрдг्рдб (рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдирди्рдж) рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдФрд░ рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ै ।  

“рднाрд╡ рдХा рдЖрд╡ेрд╢ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЧрд▓े рдХा рд░ोрдЧ рдПрдХ рдХिрдиाрд░े рдкрдб़ा рд░рд╣рддा рд╣ै । рдЕрдм рдеोрдб़ा-рдеोрдб़ा рд╡рд╣ рднाрд╡ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░ рд╣ँрд╕ी рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै ।”

рдж्рд╡िрдЬ рдХी рдмрд╣рди рдФрд░ рдЫोрдЯी рджाрджी рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдЕрд╕्рд╡рд╕्рдерддा рдХा рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкाрдХрд░ рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпी рд╣ैं । рд╡े рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рдХे рдХрдорд░े рдХे рдПрдХ рдХोрдиे рдоें рдмैрдаीं । рдж्рд╡िрдЬ рдХी рджाрджी рдХो рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ै, “рдпे рдХौрди рд╣ैं ? рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдж्рд╡िрдЬ рдХो рдкाрд▓ा рдкोрд╕ा рд╣ै ? рдЕрдЪ्рдЫा, рдж्рд╡िрдЬ рдиे рдПрдХрддाрд░ा рдХ्рдпों рдЦрд░ीрджा рд╣ै ?”

рдоाрд╕्рдЯрд░ – рдЬी, рдЙрд╕рдоें рджो рддाрд░ рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЙрд╕рдХे рдкिрддा рдЙрд╕рдХे рд╡िрд░ोрдзी рд╣ैं । рд╕рдм рд▓ोрдЧ рдХ्рдпा рдХрд╣ेंрдЧे ? рдЙрд╕рдХो рддो рдЧुрдк्рдд рд░ूрдк рд╕े рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдкुрдХाрд░рдиा рд╣ी рдаीрдХ рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдХрдорд░े рдХी рджीрд╡ाрд▓ рдкрд░ рдЯँрдЧा рд╣ुрдЖ рдЧौрд░-рдиिрддाрдИ рдХा рдПрдХ рдЪिрдд्рд░ рдеा । рдЧौрд░-рдиिрддाрдИ рджрд▓-рдмрд▓ рдХे рд╕ाрде рдирд╡рдж्рд╡ीрдк рдоें рд╕ंрдХीрд░्рддрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं - рд╡рд╣ рдЗрд╕ी рдХा рдЪिрдд्рд░ рд╣ै ।

рд░ाрдорд▓ाрд▓ (рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдк्рд░рддि) - рддो рдлिрд░ рдпрд╣ рдЪिрдд्рд░ рдЗрди्рд╣ें рд╣ी (рдоाрд╕्рдЯрд░ рдХो) рджेрддा рд╣ूँ ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा, рджे рджो ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХुрдЫ рджिрдиों рд╕े рдк्рд░рддाрдк рдХी рджрд╡ा рд▓े рд░рд╣े рд╣ैं । рдЖрдЬ рд░ाрдд рд░рд╣рддे рд╣ी рдЙрда рдкрдб़े рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рдорди рдмेрдЪैрди рд╣ै । рд╣рд░ीрд╢ рд╕ेрд╡ा рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЙрд╕ी рдХрдорд░े рдоें рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рд░ाрдЦाрд▓ рднी рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдорд▓ाрд▓ рдмाрд╣рд░ рдХे рдмрд░ाрдорджे рдоें рд╕ो рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рдмाрдж рдоें рдХрд╣ा, ‘рдк्рд░ाрдг рдмेрдЪैрди рд╣ोрдиे рд╕े рд╣рд░ीрд╢ рдХो рдмाँрд╣ рдоें рд▓ेрдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ुрдИ । рдеोреЬा рд╕िрд░ рдкрд░ рдиाрд░ाрдпрдг рддेрд▓ рдоाрд▓िрд╢ рдХрд░рдиे рд╕े рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ुрдЖ, рддрдм рдлिрд░ рдиाрдЪрдиे рд▓рдЧा ।’

======


Wednesday, June 7, 2023

$ЁЯФ▒ЁЯЩПрдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж~120 [ ( 27 рдЕрдЧрд╕्рдд 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-120] ЁЯФ▒ЁЯЩП'рдЧुрд░ो, рдЪैрддрди्рдпं рджेрд╣ि'ЁЯФ▒ЁЯЩП

 *рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж- резреиреж*

рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдорди्рджिрд░ рдоें*

 [ ( 27 рдЕрдЧрд╕्рдд 1885) рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-120] (рез)

*рдкрдг्рдбिрдд рд╢्рдпाрдордкрдж рдкрд░ рдХृрдкा*

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рджो-рдПрдХ рднрдХ्рддों рдХे рд╕ाрде рдХрдорд░े рдоें рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рд╢ाрдо рдХे рдкाँрдЪ рдмрдЬे рдХा рд╕рдордп рд╣ै । рд╢्рд░ाрд╡рдг рдХृрд╖्рдгा рдж्рд╡िрддीрдпा, реирен рдЕрдЧрд╕्рдд резреореорел । 

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдмीрдоाрд░ी рдХा рд╕ूрдд्рд░рдкाрдд्рд░ рд╣ो рдЪुрдХा рд╣ै । рдлिрд░ рднी рднрдХ्рддों рдХे рдЖрдиे рдкрд░ рд╡े рд╢рд░ीрд░ рдкрд░ рдз्рдпाрди рдирд╣ीं рджेрддे, рдЙрдирдХे рд╕ाрде рджिрди рднрд░ рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рддे рд░рд╣рддे рд╣ैं, - рдХрднी рдЧाрдиा рдЧाрддे рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрдпुрдд рдордзु рдбाрдХ्рдЯрд░ рдк्рд░ाрдпः рдиाрд╡ рдкрд░ рдЪрдв़рдХрд░ рдЖрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं - рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рдХे рд▓िрдП । рднрдХ्рддрдЧрдг рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЪिрди्рддिрдд рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं, рдЙрдирдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ै, рдордзु рдбाрдХ्рдЯрд░ рд░ोрдЬ рджेрдЦ рдЬाрдпा рдХрд░ें । рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, ‘рдпे рдЕрдиुрднрд╡ी рд╣ैं, рдпे рдЕрдЧрд░ рд░ोрдЬ рджेрдЦें рддो рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ो ।’

рдкрдг्рдбिрдд рд╢्рдпाрдоाрдкрдж рднрдЯ्рдЯाрдЪाрд░्рдп рдиे рдЖрдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рджрд░्рд╢рди рдХिрдпे । рдпे рдЖँрдЯрдкुрд░ рдоौрдЬे рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं । рд╕рди्рдз्рдпा рд╣ो рдЧрдпी, рдЕрддрдПрд╡ ‘рд╕рди्рдз्рдпा рдХрд░ рд▓ूँ’ рдХрд╣рдХрд░ рдкрдг्рдбिрдд рд╢्рдпाрдоाрдкрджрдЬी рдЧंрдЧा рдХी рдУрд░ - рдЪाँрджрдиीрдШाрдЯ рдЪрд▓े рдЧрдпे । рд╕рди्рдз्рдпा рдХрд░рддे рдХрд░рддे рдкрдг्рдбिрддрдЬी рдХो рдПрдХ рдмрдб़ा рдЕрдж्рднुрдд рджрд░्рд╢рди рд╣ुрдЖ ।

 рд╕рди्рдз्рдпा рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░ рд╡े рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдХрдорд░े рдоें рдЖрдХрд░ рдмैрдаे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоाрддा рдХा рдиाрдо-рд╕्рдорд░рдг рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдХे рддрдЦрдд рдкрд░ рдмैрдаे рд╣ुрдП рд╣ैं । рдкाँрд╡рдкोрд╢ рдкрд░ рдоाрд╕्рдЯрд░ рдмैрдаे рд╣ैं, рд░ाрдЦाрд▓ рдФрд░ рд▓ाрдЯू рдЖрджि рдХрдорд░े рдоें рдЖ-рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं ।


рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг – (рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े, рдкрдг्рдбिрддрдЬी рдХो рдЗрд╢ाрд░े рд╕े рдмрддाрдХрд░) - рдпे рдмрдб़े рдЕрдЪ्рдЫे рдЖрджрдоी рд╣ैं । (рдкрдг्рдбिрддрдЬी рд╕े) 'рдиेрддि рдиेрддि' рдХрд░рдХे рдЬрд╣ाँ рдорди рдХो рд╡िрд░ाрдо рдоिрд▓рддा рд╣ै, рд╡рд╣ीं рд╡े рд╣ैं ।

“рд░ाрдЬा рд╕ाрдд рдб्рдпोрдв़िрдпों рдХे рдкाрд░ рд░рд╣рддे рд╣ैं । рдкрд╣рд▓ी рдб्рдпोрдв़ी рдоें рдХिрд╕ी рдиे рдЬाрдХрд░ рджेрдЦा, рдПрдХ рдзрдиी рдордиुрд╖्рдп рдмрд╣ुрдд рд╕े рдЖрджрдоिрдпों рдХो рд▓ेрдХрд░ рдмैрдаा рд╣ुрдЖ рд╣ै, рдмрдб़े рдаाрдЯ-рдмाрдЯ рд╕े । рд░ाрдЬा рдХो рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдЧрдпा рд╣ुрдЖ рдеा, рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиे рд╕ाрдерд╡ाрд▓े рд╕े рдкूрдЫा, ‘рдХ्рдпा рд░ाрдЬा рдпрд╣ी рд╣ै ?’ рд╕ाрдерд╡ाрд▓े рдиे рдЬрд░ा рдоुрд╕्рдХрд░ाрдХрд░ рдХрд╣ा, ‘рдирд╣ीं’ ।

“рджूрд╕рд░ी рдб्рдпोреЭी рддрдеा рдЕрди्рдп рдб्рдпोреЭिрдпों рдоें рднी рдЙрд╕рдиे рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдХрд╣ा । рд╡рд╣ рдЬिрддрдиा рд╣ी рдмрдв़рддा рдеा, рдЙрд╕े рдЙрддрдиा рд╣ी рдРрд╢्рд╡рд░्рдп рджीрдЦ рдкрдб़рддा рдеा, рдЙрддрдиी рд╣ी рддрдб़рдХ-рднрдб़рдХ । рдЬрдм рд╡рд╣ рд╕ाрддों рдб्рдпोреЭिрдпों рдХो рдкाрд░ рдХрд░ рдЧрдпा рддрдм рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиे рд╕ाрдерд╡ाрд▓े рд╕े рдлिрд░ рдирд╣ीं рдкूрдЫा, рд░ाрдЬा рдХे рдЕрддुрд▓ рдРрд╢्рд╡рд░्рдп рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдЕрд╡ाрдХ् рд╣ोрдХрд░ рдЦрдб़ा рд░рд╣ рдЧрдпा - рд╕рдордЭ рдЧрдпा рд░ाрдЬा рдпрд╣ी рд╣ै, рдЗрд╕рдоें рдХोрдИ рд╕рди्рджेрд╣ рдирд╣ीं ।”

рдкрдг्рдбिрддрдЬी - рдоाрдпा рдХे рд░ाрдЬ्рдп [рдорди рдХी рдЪрд╣ाрд░рджीрд╡ाрд░ी] рдХो рдкाрд░ рдХрд░ рдЬाрдиे рд╕े рдЙрдирдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддे рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЙрдирдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ो рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рджिрдЦрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдоाрдпा рдФрд░ рдЬीрд╡-рдЬрдЧрдд् рд╡े рд╣ी рд╣ुрдП рд╣ैं । рдпрд╣ рд╕ंрд╕ाрд░ 'рдзोрдЦे рдХी рдЯрдЯ्рдЯी' рд╣ै - рд╕्рд╡рдк्рдирд╡рдд् рд╣ै । рдпрд╣ рдмोрдз рддрднी рд╣ोрддा рд╣ै рдЬрдм рд╕ाрдзрдХ 'рдиेрддि рдиेрддि' рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै । рдЙрдирдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рдпрд╣ी рд╕ंрд╕ाрд░ 'рдоौрдЬ рдХी рдХुрдЯिрдпा' рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै  

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - “рдХेрд╡рд▓ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХे рдкाрда рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा ? рдкрдг्рдбिрдд рд▓ोрдЧ рд╕िрд░्рдл рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं ।”

рдкрдг्рдбिрддрдЬी - рдЬрдм рдоुрдЭे рдХोрдИ 'рдкрдг्рдбिрдд' рдХрд╣рддा рд╣ै, рддो рдШृрдгा рд╣ोрддी рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдпрд╣ рдЙрдирдХी рдХृрдкा рд╣ै । рдкрдг्рдбिрдд рд▓ोрдЧ рдХेрд╡рд▓ рддрд░्рдХ-рд╡िрддрд░्рдХ рдоें рд▓рдЧे рд░рд╣рддे рд╣ैं । рдкрд░рди्рддु рдХिрд╕ी рдиे рджूрдз рдХा рдиाрдо рдоाрдд्рд░ рд╕ुрдиा рд╣ै рдФрд░ рдХिрд╕ी рдиे рджूрдз рджेрдЦा рд╣ै । рджрд░्рд╢рди рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рд╕рдм рдХो рдиाрд░ाрдпрдг рджेрдЦोрдЧे - рджेрдЦोрдЧे, рдиाрд░ाрдпрдг рд╣ी рд╕рдм рдХुрдЫ рд╣ुрдП рд╣ैं ।

рдкрдг्рдбिрддрдЬी рдиाрд░ाрдпрдг рдХा рд╕्рддрд╡ рд╕ुрдиा рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЖрдирди्рдж рдоें рдордЧ्рди рд╣ैं ।

рдкрдг्рдбिрддрдЬी - рд╕рд░्рд╡рднूрддрд╕्рдердоाрдд्рдоाрдиं рд╕рд░्рд╡рднूрддाрдиि рдЪाрдд्рдордиि । рдИрдХ्рд╖рддे рдпोрдЧрдпुрдХ्рддाрдд्рдоा рд╕рд░्рд╡рдд्рд░рд╕рдорджрд░्рд╢рдиः ॥

[।।6.29।। рдпोрдЧрдпुрдХ्рдд рдЕрди्рдд:рдХрд░рдг рд╡ाрд▓ा рдФрд░ рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╕рдорджрд░्рд╢ी рдпोрдЧी, рдЖрдд्рдоा рдХो рд╕рдм рднूрддों рдоें рдФрд░ рднूрддрдоाрдд्рд░ рдХो рдЖрдд्рдоा рдоें рджेрдЦрддा рд╣ै।। ]

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЖрдкрдиे рдЕрдз्рдпाрдд्рдо-рд░ाрдоाрдпрдг рджेрдЦी рд╣ै ?

рдкрдг्рдбिрддрдЬी - рдЬी рд╣ाँ, рдХुрдЫ-рдХुрдЫ рджेрдЦी рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рднрдХ्рддि рд╕े рд╡рд╣ рдкूрд░्рдг рд╣ै । 'рд╢рдмрд░ी' рдХा рдЙрдкाрдЦ्рдпाрди, 'рдЕрд╣िрд▓्рдпा' рдХी рд╕्рддुрддि, рд╕рдм рднрдХ्рддि рд╕े рдкूрд░्рдг рд╣ैं ।

“рдкрд░рди्рддु рдПрдХ рдмाрдд рд╣ै । рд╡े рд╡िрд╖рдп-рдмुрдж्рдзि рд╕े рдмрд╣ुрдд рджूрд░ рд╣ैं ।”

рдкрдг्рдбिрддрдЬी - рдЬрд╣ाँ рд╡िрд╖рдп рдмुрдж्рдзि рд╣ै, рд╡े рд╡рд╣ाँ рд╕े 'рд╕ुрджूрд░рдо्' рд╣ैं । рдФрд░ рдЬрд╣ाँ рд╡рд╣ рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै, рд╡рд╣ाँ рд╡े 'рдЕрджूрд░рдо्' рд╣ैं । рдЙрдд्рддрд░рдкाрдб़ा рдХे рдПрдХ рдЬрдоींрджाрд░ рдоुрдЦрд░्рдЬी рдХो рдоैрдиे рджेрдЦा, рдЙрдо्рд░ рдкूрд░ी рд╣ो рдЧрдпी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдмैрдаा рд╣ुрдЖ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╕ुрди рд░рд╣ा рдеा ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рд░ाрдоाрдпрдг рдоें рдПрдХ рдмाрдд рдФрд░ рд▓िрдЦी рд╣ुрдИ рд╣ै, рд╡рд╣ рдпрд╣ рдХि рдЬीрд╡-рдЬрдЧрдд् рд╡े рд╣ी рд╣ुрдП рд╣ैं ।

рдкрдг्рдбिрддрдЬी рдЖрдирди्рджिрдд рд╣ोрдХрд░, рдпрдорд▓ाрд░्рдЬुрди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдпी рдЗрд╕ी рднाрд╡ рдХी рд╕्рддुрддि рдХी рдЖрд╡ृрдд्рддि рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рд╢्рд░ीрдордж्рднाрдЧрд╡рдд рдХे рджрд╢рдо рд╕्рдХрди्рдз рд╕े (рд╢्рд▓ोрдХ 10.10.29-31 )--

рдХृрд╖्рдг рдХृрд╖्рдг рдорд╣ाрдпोрдЧिंрд╕्рдд्рд╡рдоाрдж्рдпः рдкुрд░ुрд╖ः рдкрд░ः।

рд╡्рдпрдХ्рддाрд╡्рдпрдХ्рддрдоिрджं рд╡िрд╢्рд╡ं рд░ूрдкं рддे рдм्рд░ाрд╣्рдордг рд╡िрджुः।। 

рдд्рд╡рдоेрдХः рд╕рд░्рд╡рднूрддाрдиां рджेрд╣ाрд╕्рд╡ाрдд्рдоेрди्рдж्рд░िрдпेрд╢्рд╡рд░ः।

рдд्рд╡рдоेрд╡ рдХाрд▓ो рднрдЧрд╡ाрди् рд╡िрд╖्рдгुрд░рд╡्рдпрдп рдИрд╢्рд╡рд░ः।।30।।

рдд्рд╡ं рдорд╣ाрди्рдк्рд░рдХृрддिः рд╕ाрдХ्рд╖ाрдж्рд░рдЬः рд╕рдд्рдд्рд╡рддрдоोрдордпी। 

рдд्рд╡рдоेрд╡ рдкुрд░ुрд╖ोрд╜рдз्рдпрдХ्рд╖ः рд╕рд░्рд╡рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд╡िрдЪाрд░рд╡िрдд्।।31।। 

рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕्рддुрддि рд╕ुрдирдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕рдоाрдзिрдордЧ्рди рд╣ो рдЧрдпे । рдЦрдб़े рд╣ुрдП рд╣ैं । рдкрдг्рдбिрддрдЬी рдмैрдаे рд╣ैं । рдкрдг्рдбिрддрдЬी рдХी рдЧोрдж рдФрд░ рдЫाрддी рдкрд░ рдПрдХ рдкैрд░ рд░рдЦрдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╣ँрд╕ рд░рд╣े рд╣ैं ।

рдкрдг्рдбिрддрдЬी рдЪрд░рдг рдзाрд░рдг рдХрд░рдХे рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, ‘рдЧुрд░ो, рдЪैрддрди्рдпं рджेрд╣ि ।’ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЫोрдЯे рддрдЦрдд рдХे рдкाрд╕ рдкूрд░्рд╡ाрд╕्рдп рдЦрдб़े рд╣ुрдП рд╣ैं ।

рдХрдорд░े рд╕े рдкंрдбिрддрдЬी рдХे рдЪрд▓े рдЬाрдиे рдкрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоाрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, “рдоैं рдЬो рдХुрдЫ рдХрд╣рддा рд╣ूँ, рд╡рд╣ рдкूрд░ा рдЙрддрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рди ? рдЬो рд▓ोрдЧ рдЕрди्рддрд░ рд╕े рдЙрди्рд╣ें рдкुрдХाрд░ेंрдЧे, рдЙрди्рд╣ें рдпрд╣ाँ рдЖрдиा рд╣ोрдЧा।”

рд░ाрдд рдХे рджрд╕ рдмрдЬे рд╕ूрдЬी рдХी рдеोрдб़ीрд╕ी рдЦीрд░ рдЦाрдХрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдиे рд╢рдпрди рдХिрдпा । рдордгि рд╕े рдХрд╣ा, ‘рдкैрд░ों рдоें рдЬрд░ा рд╣ाрде рддो рдлेрд░ рджो ।’

рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджेрд╣ рдФрд░ рдЫाрддी рдоें рднी рд╣ाрде рдлेрд░ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा ।

рдПрдХ рдЭрдкрдХी рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдордгि рд╕े рдХрд╣ा, ‘рддुрдо рдЖрдУ – рд╕ोрдУ । рджेрдЦूँ, рдЕрдЧрд░ рдЕрдХेрд▓े рдоें рдЖँрдЦ рд▓рдЧे ।’ рдлिрд░ рд░ाрдорд▓ाрд▓ рд╕े рдХрд╣ा, 'рдХрдорд░े рдХे рднीрддрд░ рдпे (рдордгि) рдФрд░ рд░ाрдЦाрд▓ рдЪाрд╣े рддो рд╕ो рд╕рдХрддे рд╣ैं

(реи)

[рд╢ुрдХ्рд░рд╡ाрд░, 28 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1885-рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╡рдЪрдиाрдоृрдд-120] 

*рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рддрдеा рдИрд╢ू *

рд╕рдмेрд░ा рд╣ुрдЖ । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЙрдардХрд░ 'рдХाрд▓ी рдоाрддा' рдХा рд╕्рдорд░рдг рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рд╢рд░ीрд░ рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣рдиे рдХे рдХाрд░рдг рднрдХ्рддों рдХो рд╡рд╣ рдордзुрд░ рдиाрдо рд╕ुрдиाрдпी рди рдкрдб़ा । рдк्рд░ाрддःрдХृрдд्рдп рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдХे рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЕрдкрдиे рдЖрд╕рди рдкрд░ рдмैрдаे । рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдордгि рд╕े рдкूрдЫ рд░рд╣े рд╣ैं, ‘рдЕрдЪ्рдЫा, рд░ोрдЧ рдХ्рдпों рд╣ुрдЖ ?’

рдордгि - рдЬी, рд╕ाрдзाрд░рдг рдордиुрд╖्рдпों рдХी рддрд░рд╣ рдЕрдЧрд░ рдЖрдкрдХी рднी рд╕рдм рдмाрддें рди рд╣ोंрдЧी рддो рдЬीрд╡ों рдоें рдЖрдкрдХे рдиिрдХрдЯ рдЖрдиे рдХा рд╕ाрд╣рд╕ рдлिрд░ рдХैрд╕े рд╣ोрдЧा ? рд╡े рджेрдЦрддे рд╣ैं, рдЗрд╕ рджेрд╣ рдоें рдЗрддрдиी рдмीрдоाрд░ी рд╣ै, рдлिрд░ рднी рдЖрдк рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рдЫोрдб़ рдФрд░ рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рдЬाрдирддे ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдмрд▓рд░ाрдо рдиे рднी рдХрд╣ा, ‘рдЖрдк рд╣ी рдХो рдЕрдЧрд░ рдпрд╣ рд╣ै рддो рд╣рдоें рдлिрд░ рдХ्рдпों рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा ?’ рд╕ीрддा рдХे рд╢ोрдХ рд╕े рдЬрдм рд░ाрдо рдзрдиुрд╖्рдп рди рдЙрдаा рд╕рдХे рддрдм рд▓рдХ्рд╖्рдордг рдХो рдмрдб़ा рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ । рдкрд░рди्рддु "рдкंрдЪрднूрддों рдХे рдлрди्рджे рдоें рдкрдб़рдХрд░ рдм्рд░рд╣्рдо рдХो рднी рдЖँрд╕ू рдмрд╣ाрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै ।”

рдордгि - рднрдХ्рддों рдХा рджुःрдЦ рджेрдЦрдХрд░ рдИрд╢ू рднी рд╕ाрдзाрд░рдг рдордиुрд╖्рдпों рдХी рддрд░рд╣ рд░ोрдпे рдеे ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ рдеा ?

рдордгि - рдЬी, рдоाрд░्рдеा рдФрд░ рдоेрд░ी рджो рдмрд╣рдиें рдеीं । рдЙрдирдХे рдПрдХ рднाрдИ рдеे – рд▓ैрдЬेрд░рд╕рдпे рддीрдиों рдИрд╢ू рдХे рднрдХ्рдд рдеे। рд▓ैрдЬेрд░рд╕ рдХा рджेрд╣ाрди्рдд рд╣ो рдЧрдпा । рдИрд╢ू рдЙрдирдХे рдШрд░ рдЬा рд░рд╣े рдеे । рд░ाрд╕्рддे рдоें рдПрдХ рдмрд╣рди, рдоेрд░ी, рджौрдб़ी рд╣ुрдИ рдЧрдпी рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкैрд░ों рдкрд░ рдЧिрд░рдХрд░ рд░ोрдиे рд▓рдЧी рдФрд░ рдХрд╣ा, ‘рдк्рд░рднो, рддुрдо рдЕрдЧрд░ рдЖ рдЬाрддे рддो рд╡рд╣ рди рдорд░рддा ।’ рдЙрд╕рдХा рд░ोрдиा рджेрдЦрдХрд░ рдИрд╢ू рднी рд░ोрдпे рдеे ।

“рдлिрд░ рдИрд╢ु рд▓ेрдЬाрд░рд╕ рдХी рдХрдм्рд░ рдХे рдкाрд╕ рдЬाрдХрд░ рдЙрд╕рдХा рдиाрдо рд▓े-рд▓ेрдХрд░ рдкुрдХाрд░рдиे рд▓рдЧे, рдЙрдаो рд▓ैрдЬेрд░рд╕ !  рд▓ैрдЬेрд░рд╕ рддुрд░рди्рдд рдЬी рдЙрдаा рдФрд░ рдХрдм्рд░ рдоें рд╕े рдиिрдХрд▓рдХрд░ рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЖ рдЧрдпा ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдоैं рдпे рд╕рдм рдмाрддें рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा ।

рдордгि - рдЖрдк рдЦुрдж рдирд╣ीं рдХрд░рддे, рдХ्рдпोंрдХि рдЖрдкрдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд╣ोрддी । рдпे рд╕рдм рд╕िрдж्рдзिрдпाँ рд╣ैं, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЖрдк рдирд╣ीं рдХрд░рддे । рдЙрдирдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиे рдкрд░ рдЖрджрдоी рдХा рдорди рджेрд╣ рдХी рдУрд░ рдЪрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै, рд╢ुрдж्рдзा рднрдХ्рддि рдХी рдУрд░ рдирд╣ीं । рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЖрдк рдирд╣ीं рдХрд░рддे । 

“рдЖрдкрдХे рд╕ाрде рдИрд╢ू рдХा рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдоेрд▓ рд╣ोрддा рд╣ै ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдФрд░ рдХ्рдпा рдХ्рдпा рдоिрд▓рддा рд╣ै ?

рдордгि - рдЖрдк рднрдХ्рддों рд╕े рди рддो рд╡्рд░рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं, рди рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░ी рдХрдаोрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХे рд▓िрдП । рдЦाрдиे-рдкीрдиे рдХे рд▓िрдП рднी рдХोрдИ рдХрдаोрд░ рдиिрдпрдо рдирд╣ीं рд╣ै । рдИрд╢ू рдХे рд╢िрд╖्рдпों рдиे рд░рд╡िрд╡ाрд░ (рд╡िрд╢्рд░ाрдо рджिрд╡рд╕-Sabbath) рдХो рдиिрдпрдоाрдиुрдХूрд▓ рдЙрдкрд╡ाрд╕ рдирд╣ीं рдХिрдпा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬो  рд▓ोрдЧ  рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоाрдирдХрд░ рдЪрд▓рддे рдеे(Pharisees), рдЙрди рд▓ोрдЧों рдиे рдЙрдирдХा рддिрд░рд╕्рдХाрд░ рдХिрдпा । рдИрд╢ू рдиे рдХрд╣ा, ‘рд╡े рд▓ोрдЧ рдЦाрдпेंрдЧे рдФрд░ рдЦूрдм рдЦाрдпेंрдЧे । рдЬрдм рддрдХ рд╡рд░ рдХे рд╕ाрде рд╣ैं рддрдм рддрдХ рддो рдмाрд░ाрддी рд▓ोрдЧ рдЖрдирди्рдж рдХрд░ेंрдЧे рд╣ी ।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЗрд╕рдХा рдХ्рдпा рдЕрд░्рде рд╣ै ?

рдордгि - рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬрдм рддрдХ рдЕрд╡рддाрд░ी рдкुрд░ुрд╖ рдХे рд╕ाрде рд╣ैं рддрдм рддрдХ рдЕрди्рддрд░ंрдЧ рд╢िрд╖्рдп рд╕рдм рдЖрдирди्рдж рдоें рд╣ी рд░рд╣ेंрдЧे। - рдХ्рдпों рд╡े рдиिрд░ाрдирди्рдж рдХा рднाрд╡ рд▓ाрдпें ? рдЬрдм рд╡े рдиिрдЬрдзाрдо рдЪрд▓े рдЬाрдпेंрдЧे , рддрдм рдЙрдирдХे (рдЕрди्рддрд░ंрдЧ рд╢िрд╖्рдпों рдХे) рдиिрд░ाрдирди्рдж рдХे рджिрди рдЖрдпेंрдЧे ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдФрд░ рднी рдХुрдЫ рдоिрд▓рддा рд╣ै ?

рдордгि - рдЬी, рдЖрдк рдЬिрд╕ рддрд░рд╣ рдХрд╣рддे рд╣ैं, ‘рд▓рдб़рдХों рдоें рдХाрдоिрдиी рдФрд░ рдХांрдЪрди рдХा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ; рд╡े рдЙрдкрджेрд╢ों рдХी рдзाрд░рдгा рдХрд░ рд╕рдХेंрдЧे, - рдЬैрд╕े рдирдпी рд╣рдг्рдбी рдоें рджूрдз рд░рдЦрдиा; рджрд╣ी рдЬрдоाрдпी рд╣рдг्рдбी рдоें рд░рдЦрдиे рд╕े рджूрдз рдмिрдЧрдб़ рд╕рдХрддा рд╣ैं’; рдИрд╢ू рднी рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдХрд╣рддे рдеे ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдХ्рдпा рдХрд╣рддे рдеे ?

рдордгि – ‘рдкुрд░ाрдиी рдмोрддрд▓ рдоें рд╢рд░ाрдм рд░рдЦрдиे рд╕े рдмोрддрд▓ рдлूрдЯ рд╕рдХрддी рд╣ै । рдкुрд░ाрдиे рдХрдкрдб़े рдоें рдирдпा рдкेрд╡рди рд▓рдЧाрдиे рдкрд░ рдХрдкрдб़ा рдЬрд▓्рджी рдлрдЯ рдЬाрддा рд╣ै ।’

“рдЖрдк рдЬैрд╕ा рдХрд╣рддे рд╣ैं, ‘рдоाँ рдФрд░ рдЖрдк рдПрдХ рд╣ै’, рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рд╡े рднी рдХрд╣рддे рдеे, ‘рдкिрддा рдФрд░ рдоैं рдПрдХ рд╣ूँ’ ।”

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - (рд╕рд╣ाрд╕्рдп) - рдФрд░ рдХुрдЫ ?

рдордгि - рдЖрдк рдЬैрд╕ा рдХрд╣рддे рд╣ैं, ‘рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдкुрдХाрд░рдиे рд╕े рд╡े рд╕ुрдиेंрдЧे ।’ рд╡े рднी рдХрд╣рддे рдеे, 'рд╡्рдпाрдХुрд▓ рд╣ोрдХрд░ рдж्рд╡ाрд░ рдкрд░ рдзрдХ्рдХा рдоाрд░ो, рдж्рд╡ाрд░ рдЦुрд▓ рдЬाрдпेрдЧा ।’

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдЕрдЪ्рдЫा, рдпрджि рдИрд╢्рд╡рд░ рдлिрд░ рдЕрд╡рддाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдП рд╣ैं рддो рд╡े рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рдоें рд╣ैं, рдЕрдерд╡ा рдЕंрд╢ рд░ूрдк рдоें рдЕрдерд╡ा рдХрд▓ा рд░ूрдк рдоें ?

рдордгि - рдЬी, рдоैं рддो рдкूрд░्рдг, рдЕंрд╢ рдФрд░ рдХрд▓ा, рдпрд╣ рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рд╕рдордЭрддा рд╣ी рдирд╣ीं, рдкрд░рди्рддु рдЬैрд╕ा рдЖрдкрдиे рдХрд╣ा рдеा, рдЪाрд░рджीрд╡ाрд░ рдоें рдПрдХ рдЧोрд▓ рдЫेрдж, рдпрд╣ рдЦूрдм рд╕рдордЭ рдЧрдпा рд╣ूँ ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг - рдХ्рдпा, рдмрддाрдУ рддो рдЬрд░ा ?

рдордгि - рдЪाрд░рджीрд╡ाрд░ рдХे рднीрддрд░ рдПрдХ рдЧोрд▓ рдЫेрдж рд╣ै । рдЙрд╕ рдЫेрдж рд╕े рдЪाрд░рджीрд╡ाрд░ рдХे рдЙрд╕ рддрд░рдл рдХे рдоैрджाрди рдХा рдХुрдЫ рдЕंрд╢ рджीрдЦ рдкрдб़рддा рд╣ै । рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдЖрдк рдХे рднीрддрд░ рд╕े рдЙрд╕ рдЕрдирди्рдд рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рдХुрдЫ рдЕंрд╢ рджीрдЦ рдкрдб़рддा рд╣ै ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг- рд╣ाँ, рджो-рддीрди рдХोрд╕ рддрдХ рдмрд░ाрдмрд░ рджीрдЦ рдкрдб़рддा рд╣ै ।

рдЪाँрджрдиी рдШाрдЯ рдоें рдЧंрдЧाрд╕्рдиाрди рдХрд░ рдордгि рдлिрд░ рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХे рдкाрд╕ рдЖрдпे । рджिрди рдХे рдЖрда рдмрдЬे рд╣ोंрдЧे । рдордгि рд▓ाрдЯू рд╕े рд╢्рд░ीрдЬрдЧрди्рдиाрдердЬी рдХे рд╕ीрдд (рднाрдд) рдоाँрдЧ рд░рд╣े рд╣ैं ।

рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдордгि рдХे рдкाрд╕ рдЖрдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – ‘рдЗрд╕рдХा (рднाрдд -рдк्рд░рд╕ाрдж рдЦाрдиे рдХा) рдиिрдпрдордкूрд░्рд╡рдХ рдкाрд▓рди рдХрд░рддे рд░рд╣рдиा । рдЬो рд▓ोрдЧ рднрдХ्рдд рд╣ैं, рдк्рд░рд╕ाрдж рдмिрдиा рдкाрдпे рд╡े рдХुрдЫ рдЦा рдирд╣ीं рд╕рдХрддे ।’

рдордгि- рдоैं рдмрд▓рд░ाрдордмाрдмू рдХे рдпрд╣ाँ рд╕े рд╕ीрдд рд▓े рдЖрдпा рд╣ूँ, рдХрд▓ рд╕े рд░ोрдЬ рджो-рдПрдХ рд╕ीрдд рдкा рд▓िрдпा рдХрд░рддा рд╣ूँ ।

рдордгि рднूрдоिрд╖्рда рд╣ो рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХो рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं । рдлिрд░ рдмिрджा рд╣ोрдиे рд▓рдЧे । рд╢्рд░ीрд░ाрдордХृрд╖्рдг рд╕рд╕्рдиेрд╣ рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं – ‘рддुрдо рдХुрдЫ рд╕рдмेрд░े рдЖ рдЬाрдпा рдХрд░ो, рднाрджों рдХी рдзूрдк рдмреЬी рдЦрд░ाрдм рд╣ोрддी рд╣ै ।’

========

[рдпрдорд▓ाрд░्рдЬुрди рдоोрдХ्рд╖ *рдмрдЪрдкрди рдоें рдПрдХ рдмाрд░ рднрдЧрд╡ाрди् рд╢्рд░ी рдХृрд╖्рдг рдХो рдпрд╢ोрджा рдЬी рдиे рдКрдЦрд▓ рдоें рдмाँрдз рджिрдпा рдФрд░ рдЖрдк рдЕрди्рдп рдХाрд░्рдп рдоें рд▓рдЧ рдЧрдпीं। рдЙрд╕ी рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдпрдорд▓ाрд░्рдЬुрди рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдж рдЕрд░्рдЬुрди рдХे рджो рд╡ृрдХ्рд╖ рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХे рдЕрдд्рдпंрдд рд╕рдоीрдк рдЦрдб़े рдеे। рднрдЧрд╡ाрди рдиे рдЙрдирдХे рдмीрдЪ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХिрдпा, рдХिрди्рддु рд╡рд╣ рдУрдЦрд▓ी рдЖрдб़ी рдкрдб़ рдЧрдпी, рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬो рдЬोрд░ рдХिрдпा, рддो рдкेंреЬ рдЙрдЦреЬ рдЧрдП;  рдФрд░ рджो рджिрд╡्рдп рдкुрд░ुрд╖ рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдП। рд╡ृрдХ्рд╖рдпोрдиि рдоें рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рд╕े рдкूрд░्рд╡, рдпे рдХुрдмेрд░ рдХे рдкुрдд्рд░ рдирд▓рдХूрдмрд░ рдФрд░ рдордгिрдЧ्рд░ीрд╡ рдеे।  рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рджौрд▓рддрдорди्рдж рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдпे рдорджाрди्рдз рд╣ो рдЧрдпे рдеे। рдПрдХ рдмाрд░ рдЙрди्рд╣ें рдирдЧ्рди рд╣ोрдХрд░ рдЬрд▓рдХ्рд░ीрдб़ा рдХрд░рддे рджेрдЦ рдиाрд░рдж рдЬी рдиे рдЙрдирдХो рдЙрдкрдХाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡ृрдХ्рд╖рдпोрдиि рднोрдЧрдиे рдХा рд╢ाрдк рджिрдпा।  рдлिрд░ рдЬрдм рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмрд╣ुрдд рдЕрдиुрдирдп-рд╡िрдирдп рдХी рддो рдЙрди рдкрд░ рджрдпा рдХрд░рдХे рд╡рд╣ рд╡рд░ рджिрдпा рдХि рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рднрдЧрд╡ाрди рдХी рд╕рдоीрдкрддा рдкाрдХрд░ рддुрдо рдлिрд░ рджेрд╡рдпोрдиि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧे। рдпрдорд▓ाрд░्рдЬुрди рдХे рдЙрдЦрдб़рдиे рдкрд░ рд╡े рдирд▓рдХूрдмрд░ рдФрд░ рдордгिрдЧ्рд░ीрд╡ рднрдЧрд╡ाрди рдХे рд╕рдоीрдк рдЖрдпे рдФрд░ рдирддрдорд╕्рддрдХ рд╕े рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рдХे рд╣ाрде рдЬोрдб़рдХрд░ рд╕्рддुрддि рдХрд░рдиे рд▓рдЧे- рд╢्рд░ीрдордж्рднाрдЧрд╡рдд рдХे рджрд╢рдо рд╕्рдХрди्рдз рд╕े (рд╢्рд▓ोрдХ 10.10.29-31 )--

рдХृрд╖्рдг рдХृрд╖्рдг рдорд╣ाрдпोрдЧिंрд╕्рдд्рд╡рдоाрдж्рдпः рдкुрд░ुрд╖ः рдкрд░ः।

рд╡्рдпрдХ्рддाрд╡्рдпрдХ्рддрдоिрджं рд╡िрд╢्рд╡ं рд░ूрдкं рддे рдм्рд░ाрд╣्рдордг рд╡िрджुः।। 

рдЕрдиुрд╡ाрдж - рд╣े рдХृрд╖्рдг, рд╣े рдХृрд╖्рдг ! рдЖрдкрдХी рдпोрдЧрд╢рдХ्рддि рдЕрдЪिрди्рдд्рдп рд╣ै। рдЖрдк рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдЖрджि-рдкुрд░ुрд╖ рд╣ैं, рдЖрдк рд╕рдорд╕्рдд рдХाрд░рдгों рдХे рдХाрд░рдг рд╣ैं, рдЖрдк рдкाрд╕ рд░рд╣ рдХрд░ рднी рджूрд░ рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕ рднौрддिрдХ рд╕ृрд╖्рдЯि рд╕े рдкрд░े рд╣ैं। рд╡िрдж्рд╡ाрди рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдЬाрдирддे рд╣ैं (рд╕рд░्рд╡ं рдЦрд▓्рд╡िрджं рдм्рд░рд╣्рдо—рдЗрд╕ рдорд╣рд╡ाрдХ्рдп рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░) рдХि рдЖрдк рд╕рд░्рд╡ेрд╕рд░्рд╡ा рд╣ैं рдФрд░ рдпрд╣ рд╡िрд░ाрдЯ рд╡िрд╢्рд╡ рдЕрдкрдиे рд╕्рдеूрд▓ рддрдеा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд░ूрдкों рдоें рдЖрдкрдХा рд╣ी рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै।

 рдирд▓рдХूрд╡рд░ рддрдеा рдордгिрдЧ्рд░ीрд╡ рдиाрдордХ рджोрдиों рджेрд╡рддा рдЕрдкрдиी рдиिрд░рди्рддрд░ рд╕्рдоृрддि рдХे рдХाрд░рдг рдиाрд░рдж рдХी рдХृрдкा рд╕े рдХृрд╖्рдг рдХी рд╢्рд░ेрд╖्рдарддा рдХो рд╕рдордЭ рд╕рдХे। рдЕрдм рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा, “рдпрд╣ рдЖрдкрдХी рдпोрдЬрдиा рдеी рдХि рдиाрд░рджрдоुрдиि рдХे рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рд╕े рд╣рдоाрд░ा рдЙрдж्рдзाрд░ рд╣ो। рдЕрдд: рдЖрдк рдкрд░рдо рдпोрдЧी рд╣ैं। рдЖрдк рднूрдд, рд╡рд░्рддрдоाрди рддрдеा рднрд╡िрд╖्рдп—рд╕рдмрдХे рдЬाрдирдиे рд╡ाрд▓े рд╣ैं। рдЖрдкрдиे рдРрд╕ी рд╕ुрди्рджрд░ рдпोрдЬрдиा рдмрдиाрдИ рдеी рдХि рдпрдж्рдпрдкि рд╣рдо рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЬुрдб़рд╡ाँ рдЕрд░्рдЬुрди рд╡ृрдХ्рд╖ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЦрдб़े рд░рд╣े рдХिрди्рддु рд╣рдоाрд░े рдЙрдж्рдзाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЫोрдЯे рдмाрд▓рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрдк рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдП рд╣ैं। рдпрд╣ рдЖрдкрдХी рд╣ी рдЕрдЪिрди्рдд्рдп рдпोрдЬрдиा рдеी। рдЖрдк рдкрд░рдо рдкुрд░ुрд╖ рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдХुрдЫ рднी рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।”

рд╣े рдХृрд╖्рдг! (рдЖрдк рдиिрдкрдЯ рдЧोрдкाрд▓ рдирд╣ीं рд╣ैं।) рдЖрдкрдХा рд╕्рд╡рднाрд╡ рдЕрдЪिрди्рдд्рдп рд╣ै। рдЖрдк рдкрд░рдо рдкुрд░ुрд╖ рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдЖрдк рд╕рдмрдХे рдХाрд░рдг (рдЖрдж्рдп) рд╣ैं। (рдХेрд╡рд▓ рдиिрдоिрдд्рдд рдХाрд░рдг рд╣ी рдирд╣ीं рдХिрди्рддु рдЖрдк рдЙрдкाрджाрди рдХाрд░рдг рднी рд╣ैं) рдХ्рдпोंрдХि рд╕्рдеूрд▓-рд╕ूрдХ्рд╖्рдорд░ूрдк рдпрд╣ рдЬрдЧрдд् рдЖрдкрдХा рд╣ी рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै, рдРрд╕ा рдм्рд░рд╣्рдордЬ्рдЮाрдиी рдЬाрдирддे рд╣ैं।।29।।

рдд्рд╡рдоेрдХः рд╕рд░्рд╡рднूрддाрдиां рджेрд╣ाрд╕्рд╡ाрдд्рдоेрди्рдж्рд░िрдпेрд╢्рд╡рд░ः।

рдд्рд╡рдоेрд╡ рдХाрд▓ो рднрдЧрд╡ाрди् рд╡िрд╖्рдгुрд░рд╡्рдпрдп рдИрд╢्рд╡рд░ः।।30।।

рдЖрдк рд╣рд░ рд╡рд╕्рддु рдХे рдиिрдпрди्рддा рднрдЧрд╡ाрди् рд╣ैं। рдЖрдк рд╣ी рд╣рд░ рдЬीрд╡ рдХा рд╢рд░ीрд░, рдк्рд░ाрдг, рдЕрд╣ंрдХाрд░ рддрдеा рдЗрди्рдж्рд░िрдпाँ рд╣ैं। рдЖрдк рдХाрд▓, рдкрд░рдо рдкुрд░ुрд╖,рдЕрдХ्рд╖рдп рдиिрдпрди्рддा рд╡िрд╖्рдгु рд╣ैं। 

(рдЖрдк рдЬрдЧрдд् рдХे рдиिрдпрди्рддा рднी рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि) рдЖрдк рд╕рдХрд▓ рдЬीрд╡ों рдХे рджेрд╣, рдк्рд░ाрдг, рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдФрд░ рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХे (рдЕंрддрд░्рдпाрдоीрд░ूрдк рд╕े) рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ैं। (рд╢ंрдХा рд╣ोрддी рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рд╕ंрд╕ाрд░ рдХा рдиिрдоिрдд्рдд рдХाрд░рдг рдпрджि 'рдХाрд▓ ' рд╣ै, рддрдеा рдк्рд░рдХृрддि рдЬрдЧрдд рдХा рдЙрдкाрджाрди рдХाрд░рдг рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ुрдЖ рдорд╣рдд् рд╣ी рдЬрдЧрдд् рдХे рдЖрдХाрд░ рдоें рдкрд░िрдгрдд рд╣ोрддा рд╣ै рддो рдХрд░्рддा рддрдеा рдиिрдпрди्рддा рдкुрд░ुрд╖ рд╣ी рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рд╕рдоाрдзाрди рдбेрдв़ рд╢्рд▓ोрдХ рд╕े рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЖрдк рддो рдЕрд╡िрдХाрд░ी рд╣ैं рдФрд░ рдкुрд░ुрд╖ рдЖрдкрдХा рдЕंрд╢ рд╣ै, рдорд╣рдд рд╕े рддृрдгрдкрд░्рдпрди्рдд рд╕рдм рдХाрд░्рдп рд╣ी рд╣ैं, рдЗрд╕ рдХाрд░рдг) рд╣े рднрдЧрд╡ाрди! рдЖрдк рд╣ी рдХाрд▓ рд╣ैं। (рдХाрд▓ рд╣ी рдЖрдкрдХी рд▓ीрд▓ा рд╣ै) рдЖрдк рд╣ी рд╡िрд╖्рдгु рд╣ैं рдФрд░ рдЖрдк рд╣ी рд╣्рд░ाрд╕ рдФрд░ рд╡ृрдж्рдзि рд╕े рд╢ूрди्рдп (рдЕрд╡्рдпрдп) рдИрд╢्рд╡рд░ рд╣ैं।।30।।

рдд्рд╡ं рдорд╣ाрди्рдк्рд░рдХृрддिः рд╕ाрдХ्рд╖ाрдж्рд░рдЬः рд╕рдд्рдд्рд╡рддрдоोрдордпी। 

рдд्рд╡рдоेрд╡ рдкुрд░ुрд╖ोрд╜рдз्рдпрдХ्рд╖ः рд╕рд░्рд╡рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд╡िрдЪाрд░рд╡िрдд्।।31।। 

рдЖрдк рддाрдд्рдХाрд▓िрдХ рдХाрд░рдг рдФрд░ рддीрди рдЧुрдгों—рд╕рддो, рд░рдЬो рддрдеा рддрдоो рдЧुрдгों—рд╡ाрд▓ी рднौрддिрдХ рдк्рд░рдХृрддि рд╣ैं। рдЖрдк рдЗрд╕ рднौрддिрдХ рдЬрдЧрдд рдХे рдЖрджि рдХाрд░рдг рд╣ैं। рдЖрдк рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╣ैं। рдЕрддрдПрд╡ рдЖрдк рд╣рд░ рдПрдХ рдЬीрд╡ рдХे рд╣ृрджрдп рдХी рдмाрдд рдХो рдЬाрдирдиे рд╡ाрд▓े рд╣ैं।

рд░рдЬः- рд╕рдд्рдд्рд╡ рддрдоोрдЧुрдгрдордпी рдк्рд░рдХृрддि (рд╢рдХ्рддि) рдЖрдк рд╣ी рд╣ैं; (рдпрд╣ рдКрдкрд░ рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдХ्рд╖ोрднрдХ рдХाрд▓ рднी рдЖрдк рд╣ी рд╣ैं) рдк्рд░рдХृрддि рдХा рдХाрд░्рдп рдорд╣рдд рднी рдЖрдк рд╣ी рд╣ैं; рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдк्рд░рд╡рд░्рддрдХ рдкुрд░ुрд╖ рднी рдЖрдк рд╣ी рд╣ैं, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рднी рдЖрдкрдХा рд╣ी рдЕंрд╢ рд╣ै। рд╕рдмрдХे рд╕ाрдХ्рд╖ी рднी рдЖрдк рд╣ी рд╣ैं। рдЕрд░्рдеाрдд् рджेрд╣, рдЗंрдж्рд░िрдп, рдЕंрддःрдХрд░рдг рдХे рд░ोрдЧ, рд░ाрдЧ, рдк्рд░ीрддि рдЖрджि рд╡िрдХाрд░ों рдХो рдЬाрдирдиे рд╡ाрд▓े рдЖрдк рд╣ी рд╣ैं।।31।।] 

[рдкंрдбिрдд рд╢्рдпाрдоाрдкрдж рднрдЯ्рдЯाрдЪाрд░्рдп 'рди्рдпाрдп-рд╡ाрдЧीрд╢' (Pandit Shyamapada Bhattacharya Nyayabagish) - рд╡े рд╢्рд░ी рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдХी рдХृрдкा рд╕े рдзрди्рдпрддा рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдПрдХ рднрдХ्рдд рдеे । рд╣ुрдЧрд▓ी рдЬिрд▓े рдХे 'рдЖंрдЯрдкुрд░' рдоें рдЙрдирдХा рдкैрддृрдХ рдиिрд╡ाрд╕ рд╕्рдеाрди рдеा। рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рдЗрд╕ рдЖрдбрдо्рдмрд░рд╣ीрди (unassuming рдпा рд╕рд░рд▓) рд╡िрдж्рд╡ाрди (scholar-рдкрдг्рдбिрдд) рд╕े рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рдиेрд╣ рдХрд░рддे рдеे । 27 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1885 рдХो рджрдХ्рд╖िрдгेрд╢्рд╡рд░ рдоें рд╢्рдпाрдоाрдкрдж рднрдЯ्рдЯाрдЪाрд░्рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдиाрд░ाрдпрдг рд╕्рддрд╡, рдЧीрддा рдХे рдЖрдд्рдорд╕ुрдзाрд░ рдХा рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕ूрдд्рд░ рдФрд░ рд╢्рд░ीрдордж्рднाрдЧрд╡рдд рджрд╢рдо рд╕्рдХрди्рдз рд╕े рдпрдорд▓ाрд░्рдЬुрди рдоोрдХ्рд╖ рдкाрда рд╕ुрдирдХрд░ рдаाрдХुрд░ рджेрд╡ рд╕рдоाрдзि рдоें рдЪрд▓े рдЧрдП рдеे। рдФрд░ рдЙрд╕ी рд╕рдоाрдзि рдХे рдЖрд╡ेрд╢ рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрдг्рдбिрдд рд╢्рдпाрдоाрдкрдж рдХी рдЫाрддी рдкрд░ рдЕрдкрдиे рд╢्рд░ीрдЪрд░рдг рдХो рд░рдЦрдХрд░ рдЙрдирдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдХृрдкा рдХी рдеी। ]

'He' (Pandit Shyamapada Bhattacharya Nyayabagish) returned to the Master's room and sat on the floor. Sri Ramakrishna had just finished meditation and the chanting of the holy names. He was sitting on the small couch and M. on the foot-rug. Rakhal, Latu, and the others were in and out of the room.

=======