เคฎेเคฐे เคฌाเคฐे เคฎें

เคถुเค•्เคฐเคตाเคฐ, 8 เคซ़เคฐเคตเคฐी 2013

๐Ÿ”ฑ๐Ÿ™เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคจेเคคाเค“ं เค•े เคฆो เคตเคฐ्เค— (species)- " เคชुเคฐोเคนिเคค เค”เคฐ เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ "๐Ÿ”ฑ๐Ÿ™

เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคจेเคคाเค“ं เค•े เคฆो เคตเคฐ्เค— (species)- " เคชुเคฐोเคนिเคค เค”เคฐ เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ "

เค• เคœिเคœ्เคžाเคทु เคคเคฐुเคฃों เค•े เคฎเคจ เคฎें เคฌเคนुเคค เคธे เคช्เคฐเคถ्เคจ เคฎเคจ เคฎें เค‰เค เคคे เคนैं, เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ौเคจ เคนै ? เค•เคนाँ เคฐเคนเคคे เคนैं ? เค•्เคฏा เค•เคฐเคคे เคนैं ? เคœเค—เคค เคฎें เค‡เคคเคจी เค…เคธाเคฎเคจเคคा เค•्เคฏों เคนै ? เคœीเคตเคจ เค•्เคฏा เคนै ? เคœीเคตเคจ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•्เคฏा เคนै ? เคœीเคตเคจ เคธเคซเคฒ เค”เคฐ เคธाเคฐ्เคฅเค• เค•ैเคธे เคนोเคคा เคนै ? เคฏुเคตाเค“ं เค•ी เค‡เคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ो เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค…เคš्เค›ी เคคเคฐเคน เคธे เคธเคฎเคเคคे เคฅे เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เคธ्เคตเคฏं เคเค• เคฏुเคตा เคฅे। 
   เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค•เคนा เคฅा, " เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฏुเค— เค•ा เคนिเคจ्เคฆू เคฏुเคตเค•, เคธเคจाเคคเคจ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เค…เคจेเค• เคชंเคฅों เค•ी เคญूเคฒ-เคญुเคฒैเคฏों เคฎें เคญเคŸเค•ा เคนुเค† เคนै। เค…เคชเคจे เคญ्เคฐเคฎाเคค्เคฎเค• เคชुเคตाเค—्เคฐเคนों เคธे เค—्เคฐเคธ्เคค เคฐเคนเคจे เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคฎเคฐ्เคฎ เค•ो เคจเคนीं เคธเคฎเคเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ, เค‰เคจ เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคฆेเคถों เคธे - เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคจिเคฐी เคญौเคคिเค•เคคा เค•े เคธिเคตाเคฏ เค•เคญी เค”เคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं เคœाเคจा, เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคธเคค्เคฏ เค•ा เค…เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคชैเคฎाเคจ เค‰เคงाเคฐ เคฒेเค•เคฐ เค…ँเคงेเคฐे เคฎें เคŸเคŸोเคฒเคคा เคนुเค†, เค…เคชเคจे เคชूเคฐ्เคตเคœों เค•े เคงเคฐ्เคฎ เค•ो เคธเคฎเคเคจे เค•ा เคต्เคฏเคฐ्เคฅ เค•เคท्เคŸ เค‰เค ाเคคा เคนै। เค•िเคจ्เคคु เค…เคจ्เคค เคฎें เค‰เคธ เค–ोเคœ เค•ो เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคค्เคฏाเค— เคฆेเคคा เคนै เค”เคฐ เคฏा เคคो เคตเคน เคจिเคชเคŸ เค…เคœ्เคžेเคฏ-เคตाเคฆी เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै,เคฏा เค…เคชเคจी เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃाเค“ं เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชเคถुเคœीเคตเคจ เคฌिเคคाเคจे เคฎें เค…เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคนोเค•เคฐ เค•िเคธी เค†เคงे-เค…เคงूเคฐे เคฌाเคฌा เคฏा เคงूเคฐ्เคค (เคฎौเคฒเคตी-เคชเคฃ्เคกिเคค เค•ा เคšोเคฒा เค“เฅे เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคจेเคคा) เค•ो เค…เคตเคคाเคฐ เคฏा เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคธंเคฆेเคถ-เคตाเคนเค• เค•เคนเค•เคฐ เคชूเคœเคจे เคฒเค—เคคा เคนै, เค”เคฐ -เคชเคฐिเคฏเคจ्เคคि เคฎूเฅा เค…เคจ्เคงेเคจैเคต เคจीเคฏเคฎाเคจा เคฏเคฅाเคจ्เคงाः เค•ो เคšเคฐिเคคाเคฐ्เคฅ เค•เคฐเคคा เคนै। เค•ेเคตเคฒ เคตे เคฏुเคตा เคนी เคฌเคš เคชाเคคे เคนैं, เคœिเคจเค•ी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธเคฆ्เค—ुเคฐु เค•े เคธंเคœीเคตเคจी เคธ्เคชเคฐ्เคถ เคธे เคœाเค—्เคฐเคค เคนो เคœाเคคी เคนै।"

เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคธเคญी เคฎเคนाเคจ เค†เคšाเคฐ्เคฏों (เคจेเคคाเค“ं, เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐों) เคฎें เคคुเคฎ्เคนें เคเค• เคฒเค•्เคทเคฃ เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคฆिเค–ेเค—ा เค•ि เค‰เคจเคฎें เคช्เคฐเคšเคฃ्เคก เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคญเคฐा เคนोเคคा เคนै। เค‰เคจเค•ा เคฏเคน เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เค…เคธाเคงाเคฐเคฃ เคนै, เค‡เคธीเคฒिเค เค‰เคจ्เคนें เคนเคฎ เคชूเคฐ्เคฃเคคเคฏा เคจเคนीं เคธเคฎเค เคธเค•เคคे। เคฏे เคฎเคนाเคจ เคถिเค•्เคทเค• เค‡เคธ เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคœीเคตंเคค เคˆเคถ्เคตเคฐเคธ्เคตเคฐूเคช เคนै। เค‡เคจเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคนเคฎ เค”เคฐ เค•िเคจเค•ी เค‰เคชाเคธเคจा เค•เคฐें ? "เค…เคชเคจी เคฎाเคจเคธिเค• เคšเคนाเคฐเคฆीเคตाเคฐी เค•ो เคญเคฒा เค•ौเคจ เคธ्เคตเคฏं เคชाเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै ?  เคฏे เคจเคฐ เคฆेเคต - เคฏे เคฎाเคจเคตเคฐूเคช-เคงाเคฐी เคฆेเคตเคคा, เคธเคฆा เคธे, เคธเคญी เคœाเคคिเคฏों เคเคตं เคธเคญी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคฎें เคšिเคฐเค•ाเคฒ เคธे เคชूเคœिเคค เคนोเคคे เคฐเคนे เคนैं, เค”เคฐ เคคเคฌ เคคเค• เคชूเคœिเคค เคนोเคคे เคฐเคนेंเค—े, เคœเคฌ เคคเค• เคฎाเคจเคต เคฎाเคจเคต เคนी เคฌเคจा เคฐเคนेเค—ा। (เค…เคฐ्เคฅाเคค เคชเคถु เคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธे เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฌंเคจเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เคจเคนीं เค•เคฐेเค—ा ?) เคคुเคฎเคฎें เคธे เคœो เคœो เค•िเคธी เคเค• เคตिเคถेเคท เค…เคตเคคाเคฐ (เค…เคชเคจे เคฆेเคถ เค•े เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฏा เคจेเคคा) เคฎें เคนी เคธเคค्เคฏ เคเคตं เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคฆेเค–เคคे เคนैं, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐे เคฎें เคจเคนीं , เค‰เคจเค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคฎेเคฐा เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เคฏเคนी เคนै เค•ि เคตे เค•िเคธी เคญी เค…เคตเคคाเคฐ เค•े เคˆเคถ्เคตเคฐเคค्เคต เค•ो เคจเคนीं เคœाเคจเคคे। (เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตे เคฏเคน เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เค•ि เคฌिเคจा เค•िเคธी เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เค—ुเคฐु เค•े เคธเคนाเคฏเคคा เค•े เคฌिเคจा เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฆेเคถ-เค•ाเคฒ-เคจिเคฎिเคค, เคฎाเคฏा เค•े เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เคชाเคฐ เค•เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎें เค•ैเคธे เคชเคนुँเคš เคธเค•เคคा เคนै ?เฅญ/เฅงเฅฎเฅจ)          

 เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เคจे เค…เคชเคจी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคถเค•्เคคि เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ो เคฆी เคฅी। เคฏเคน เค—ुเคฐू เค•ा เคฆैเคตी เคธ्เคชเคฐ्เคถ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เคˆเคถ्เคตเคฐ เคจे เค†เคชเค•ो เคคเคฎाเคฎ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคธुเคตिเคงाเคँ, เค…เคš्เค›ा เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคเคตं เคฎाเคฐ्เค— เคฆिเค–ाเคจे เค•े เคฒिเค (เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคœैเคธे) เค—ुเคฐू เคฆिเคฏे เคนैं। เค‡เคธเคธे เค…เคงिเค• เค”เคฐ เค•्เคฏा เคšाเคนिเค ? เค…เคคः เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐो, เคฌ्เคฐเคนเคฎเคตिเคฆ เคฌเคจो, เคธเคค्เคฏ เค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐो,เค”เคฐ เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคšाเคฐ เค•เคฐो।

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคนोเคจे เคชเคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค—ुเคฐू เค…เคชเคจी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคถเค•्เคคि เค…เคชเคจे เคถिเคท्เคฏ เค•ो เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคธเคฆเค—ुเคฐू เค•े เค…เคฎूเคฒ्เคฏ เคธ्เคชเคจ्เคฆเคจ เคถिเคท्เคฏ เค•े เคฎเคจ เค•ी เค“เคฐ เคญेเคœे เคœाเคคे เคนैं। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เคจाเคฎ-เคฐूเคช เค•ी เคธीเคฎा เค•ो เคฏा เคคुเคš्เค› เค…เคนं เค•ो เค•्เคฐॉเคธ เค•เคฐเค•े เค–्เคฐिเคธ्เคค เคจเคนीं เคฌเคจ เคธเค•เคคा เคนै, เค‰เคธे เค•िเคธी เค—ुเคฐु เค•ी เคšเคฐเคฃों เคฎें เคฌैเค เค•เคฐ เคฎเคจ เค•ो เคเค•ाเค—्เคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคนी เคชเฅœเคคा เคนै।
" เคเค• เคฌाเคค เค”เคฐ เค—ौเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ी เคนै ; เคตเคน เคฏเคน เค•ि เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคธเคญी เคฎเคนाเคจ เคถिเค•्เคทเค•/เคจेเคคा / เค…เคตเคคाเคฐ /เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคถूเคจ्เคฏ เคนैं ! (เฅญ.เฅจเฅจเฅฎ)

  "เคˆเคธा เค•े เคถिเคท्เคฏ เคธोเคšเคคे เคนैं-เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคฌाเคฐ เค…เคตเคคीเคฐ्เคฃ เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เค•िเคจ्เคคु เคฏเคนी เคตिเคšाเคฐ เคธเคฌ เค•ुเคธंเคธ्เค•ाเคฐों,เคธเคฌ เคญ्เคฐเคฎों เค•ी เคœเฅœ เคนै। เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฎें เคเคธी เค•ोเคˆ เค˜เคŸเคจा เคจเคนीं เคนै, เคœो เคจिเคฏเคฎ เค•े เค…เคงीเคจ เคจ เคนो।เคœो เค˜เคŸเคจा เคเค• เคฌाเคฐ เคนुเคˆ เคนै, เคตเคน เคšिเคฐ เค•ाเคฒ เคธे เคนी เค˜เคŸเคคी เค† เคฐเคนी เคนै, เค”เคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เคญी เค˜เคŸिเคค เคนोเค—ी।"เฅญ/เฅจเฅจเฅฏ 
" เคˆเคธा เคญी เคชเคนเคฒे เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•े เคธเคฎाเคจ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฅे, เคฌाเคฆ เคฎें เคตे เค–्เคฐिเคธ्เคค เคนो เค—เคฏे เคฅे। เคนเคฎ เคญी เค‰เคจเค•े เคธเคฎाเคจ เค–्เคฐिเคธ्เคค เคนो เคธเค•เคคे เคนैं,เค”เคฐ เคนเคฎें เคตเคน เคนोเคจा เคนी เคนोเค—ा। เค–्เคฐिเคธ्เคค เค”เคฐ เคฌुเคฆ्เคง เค…เคตเคธ्เคฅा เคตिเคถेเคท เค•े เคจाเคฎ เคนैं-เคœिเคธे เคนเคฎें เคญी เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा। เคˆเคธा เค”เคฐ เค—ौเคคเคฎ เคตे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนैं, เคœिเคจเคฎें เคฏเคน เค…เคตเคธ्เคฅा เคต्เคฏเค•्เคค เคนुเคˆ। เคœเค—เคจ्เคฎाเคคा เคฏा เค†เคฆ्เคฏा เคถเค•्เคคि เคนी เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เค”เคฐ เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคช्เคฐเค•ाเคถ เคนै-เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค–्เคฐिเคธ्เคค,เคฌुเคฆ्เคง เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เค”เคฐ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค†เคฆि เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเค เคนैं।
"เคˆเคธा เค•ी เคจเค•เคฒ เคฎเคค เคฌเคจो เคฌเคฒ्เค•ि เคˆเคธा เคฌเคจो। เคนเคฎें เค…เคตเคถ्เคฏ เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเคฏे เค”เคฐ เคฌเคจ เคœाเคจा เคšाเคนिเคฏे। เคธเคฌเคธे เคฎเคนाเคจ เคงเคฐ्เคฎ เคนै, เค…เคชเคจी เค†เคค्เคฎा เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคš्เคšा เคฌเคจเคจा। เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจी เค†เคค्เคฎा เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐो। "เฅญ/เฅจเฅฉเฅฉ
เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค•เคนा เคนै - "เคฎเคนाเคชुเคฐुเคทเคค्เคต, เค‹เคทिเคค्เคต,เค…เคตเคคाเคฐเคค्เคต, เคฏा เคฒौเค•िเค• เคตिเคฆ्เคฏा เคฎें เคถूเคฐเคค्เคต -เคธเคญी เคœीเคตों, เคฎें เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนै।เคœो (เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฏा) เคธเคฎाเคœ เค—ुเคฐु เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐेเคฐिเคค เคนै,เคตเคน เค…เคงिเค• เคตेเค— เคธे เค‰เคจ्เคจเคคि เค•े เคชเคฅ เคชเคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนोเคคा เคนै, เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคธเคจ्เคฆेเคน เคจเคนीं, เค•िเคจ्เคคु เคœो เคธเคฎाเคœ (เคฏा เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฏा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ ) เค—ुเคฐुเคตिเคนीเคจ เคนै, เค‰เคธเคฎें เคญी เคธเคฎเคฏ เค•ी เค—เคคि เค•े เคธाเคฅ เค—ुเคฐु เค•ा เค‰เคฆเคฏ เค”เคฐ เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนोเคจा เค‰เคคเคจा เคนी เคจिเคถ्เคšिเคค เคนै। "

เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธ เค‰เคฎ्เคฐ เคฎें เค†เค•เคฐ เคญी,"เคฏเคฆि เคนเคฎเคฎें เค‡เคธ เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนोเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคจเคนीं เคนै,เคคो เคนเคฎें เคฎुเค– เคฎें เคคृเคฃ เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐ เคตिเคจीเคค เคญाเคต เคธे เค…เคชเคจी เคฏเคน เคฆुเคฐ्เคฌเคฒเคคा เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฒेเคจी เคšाเคนिเคฏे เค•ि เคนเคฎเคฎें เค…เคฌ เคญी 'เคฎैं' เค”เคฐ 'เคฎेเคฐे' เค•े เคช्เคฐเคคि เคฎเคฎเคค्เคต เคนै, เคนเคฎเคฎें เคงเคจ เค”เคฐ เคเคถ्เคตเคฐ्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคธเค•्เคคि เคนै। เคนเคฎें เคงिเค•्เค•ाเคฐ เคนै เค•ि เคนเคฎ เคฏเคน เคธเคฌ เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคจ เค•เคฐ , เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เค‰เคจ เคฎเคนाเคจ เค†เคšाเคฐ्เคฏों , เค†เคฆเคฐ्เคถ เคจेเคคाเค“ं เค•ा เค…เคจ्เคฏ เคฐूเคช เคฎें เคฐंเคœीเคค เค•เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจी เคธ्เคคเคฐ เคฏा เคจिเคฎ्เคจ เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ  เค–ींเคš เคฒाเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐเคคे เคนैं। ( เค ाเค•ुเคฐ, เคฎाँ  เคธ्เคตाเคฎीเคœी-เคจเคตเคจीเคฆा เคœैเคธा) เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคตैเคฐाเค—्เคฏ เค•ा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคœเคจों เค•ी เคชเคนुँเคš เค•े เค…เคตเคถ्เคฏเคฎेเคต เคฌाเคนเคฐ เคนै। 
..เค•ोเคˆ เคนเคฐ्เคœ เคจเคนीं, เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎें เค…เคชเคจा เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•เคญी เคตिเคธ्เคฎृเคค เคจเคนीं เค•เคฐ เคฆेเคจा เคšाเคนिเคฏे -เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•े เคฒिเคฏे เคธเคคเคค เคฏเคค्เคจเคถीเคฒ เคฐเคนเคจा เคšเคนिเคฏे। เคนเคฎें เคฏเคน เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฒेเคจा เคšाเคนिเคฏे เค•ि " เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคธेเคตा " เคนी เคนเคฎाเคฐे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคœीเคตเคจ เค•े เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนैं,เค•िเคจ्เคคु เค…เคญी เคคเค• เคนเคฎ เค‰เคธ เคคเค• เคชเคนुँเคšเคจे เคฎें เค…เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคนैं।"เฅญ/เฅจเฅจเฅจ

เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं - " เคœिเคธเค•े เคฎเคจ เคฎें เคธ्เคค्เคฐी,เคชुเคค्เคฐ, เคงเคจ, เคฎाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคธंเค•เคฒ्เคช เคนै, (เคเคทเคฃा เคนै ?) เค‰เคธเค•े เคฎเคจ เคฎें เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจเคจे เค•ी เค‡เคš्เค›ा เค•ैเคธे เคนो ? เคœो เคธเคฐ्เคตเคธ्เคต เคค्เคฏाเค—เคจे เค•ो เคคैเคฏाเคฐ เคนै, เคœो เคธुเค–-เคฆुःเค– , เคญเคฒे-เคฌुเคฐे เค•े เคšंเคšเคฒ เคช्เคฐเคตाเคน เคฎें เคญी เคงीเคฐ-เคธ्เคฅिเคฐ, เคถाเคจ्เคค เคคเคฅा เคฆृเฅ เคธंเค•เคฒ्เคชเคตाเคจ เคฐเคนเคคा เคนै , เคตเคนी เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคšेเคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै। เคตเคนी ,  'เคจिเคฐ्เค—เคš्เค›เคคि เคœเค—เคœ्เคœाเคฒाเคค् เคชिंเคœเคฐाเคฆिเคต เค•ेเคธเคฐी'  -  เคฎเคนाเคฌเคฒ เคธे เคœเค—เคค-เคฐूเคชी เคœाเคฒ เค•ो เคคोเคก़เค•เคฐ เคฎाเคฏा เค•ी เคธीเคฎा เค•ो เคฒांเค˜ เคธिंเคน เค•ी เคคเคฐเคน เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เคœाเคคा เคนै। " (6/164)

"...... ' เคตीเคฐ ' (Hero) เค•े เคธाเคฎเคจे เค•เค िเคจ เคจाเคฎ เค•ी เค•ोเคˆ เคšीเคœ เคนै เค•्เคฏा ? เค•ाเคชुเคฐुเคท เคนी เคเคธी เคฌाเคคें เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคนैं ! " เคตिเคฐाเคฃเคฎेเคต เค•เคฐเคคเคฒเค—เคคा เคฎुเค•्เคคिः, เคจ เคชुเคจः เค•ाเคชुเคฐुเคทाเคฃाเคฎ। " เค…เคญ्เคฏाเคธ เค”เคฐ เคตैเคฐाเค—्เคฏ เค•े เคฌเคฒ เคธे เคฎเคจ เค•ो เคธंเคฏเคค เค•เคฐ। เค—ीเคคा เคฎें เค•เคนा เคนै , - "เค…เคญ्เคฏाเคธेเคจ เคคु เค•ौเคจ्เคคेเคฏ เคตैเคฐाเค—्เคฏेเคฃ เคš เค—ृเคน्เคฏเคคे।।6.35।।  เค‹เคทि เคชเคคंเคœเคฒि เคจे เคญी เคฏเคนी เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆिเคฏा เคนै- เค…เคญ्เคฏाเคธเคตैเคฐाเค—्เคฏाเคญ्เคฏां เคคเคจ्เคจिเคฐोเคงाः।। (เคชเคคंเคœเคฒी เคฏोเค—เคฆเคฐ्เคถเคจ-1.12) [เคฆाเคฆा เคฌोเคฒเคคे เคฅे -เคตीเคฐ เคนो -เคงीเคฐ เคฌเคจो !....... ] 'เคฎเคจ เค•ी เคšंเคšเคฒเคคा  เค•ो เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เค…เคญ्เคฏाเคธ เค”เคฐ เคตिเคฐเค•्เคคि เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।' 

เคฎเคจ เค•ो เคธंเคธाเคฐ เคธे เคนเคŸाเคจा เคตैเคฐाเค—्เคฏ เคนै เค”เคฐ เคฎเคจ เค•ो เคญเค—เคตाเคจ (เค†เคฆเคฐ्เคถ ,เคจेเคคा,เค—ुเคฐु, เคถिเค•्เคทเค•,เค…เคตเคคाเคฐ, เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ, เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท)  เคฎें เคธ्เคฅिเคค เค•เคฐเคจा เค…เคญ्เคฏाเคธ เคนै। เคšिเคค्เคค เคฎाเคจो เคเค• เคถाเคจ्เคค เคธเคฐोเคตเคฐ เค•ी เคคเคฐเคน เคนै। เคฐूเคช -เคฐเคธ เค†เคฆि เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ เคตिเคทเคฏों เค•े เค†เค˜ाเคค เคธे เค‰เคธเคฎें เคœो เคคเคฐंเค—े เค‰เค  เคฐเคนी เคนैं, เค‰เคธी เค•ा เคจाเคฎ เคนै เคฎเคจ। ... เค‡เคธ เคฎเคจ เค•ो เคตृเคค्เคคिเคถूเคจ्เคฏ เคฌเคจा เคฆेเคจा เคนोเค—ा। เค‰เคธे เคชुเคจः เคธ्เคตเคš्เค› เคคाเคฒाเคฌ เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा, เคœिเคธเคธे เค‰เคธเคฎें เคซिเคฐ เคตृเคค्เคคिเคฐूเคชी (เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคฐूเคชी) เคเค• เคญी เคคเคฐंเค— เคจ เค‰เค  เคธเค•े। เคคเคญी เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎ-เคคเคค्เคต (Divinity) เคช्เคฐเค—เคŸ เคนोเค—ा। ... เคคเคญी เคœ्เคžाเคจเคธ्เคตเคฐूเคช เค•ा เคฌोเคง เคฏा เคธเคš्เคšिเคฆाเคจเคจ्เคฆ เคธ्เคตเคฐुเคช เคฎें เคธ्เคฅिเคคि เคนोเค—ी। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคง्เคฏाเคคा-เคง्เคฏेเคฏ-เคง्เคฏाเคจ เคเค• เคฌเคจ เคœाเคฏेंเค—े। เคœ्เคžाเคคा -เคœ्เคžेเคฏ-เคœ्เคžाเคจ เคเค• เคนो เคœाเคฏेंเค—े। เค…เคญी เค…เคง्เคฏाเคธो เค•ी เคจिเคตृเคค्เคคि เคนो เคœाเคเค—ी। เค‡เคธीเค•ो เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฎें 'เคค्เคฐिเคชुเคŸी เคญेเคฆ' เค•เคนा เคนै। เค‡เคธ เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคœाเคจเคจे , เคจ เคœाเคจเคจे เค•ा เคช्เคฐเคถ्เคจ เคนी เคจเคนीं เคฐเคน เคœाเคคा। เค†เคค्เคฎा เคนी เคœเคฌ เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคตिเคœ्เคžाเคคा , เคคเคฌ เค‰เคธे เคซिเคฐ เคœाเคจेเค—ा เค•ैเคธे ? เค†เคค्เคฎा เคนी เคœ्เคžाเคจ - เค†เคค्เคฎा เคนी เคšैเคคเคจ्เคฏ - เค†เคค्เคฎा เคนी เคธเคš्เคšिเคฆाเคจเคจ्เคฆ เคนै।  เคฎैंเคจे เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค‡เคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ो เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค•िเคฏा เคนै.... เค‰เคธเค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•िเคฏा เคนै। เคคुเคฎเคฒोเค— เคญी เคฆेเค–ो -เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐो - เค”เคฐ เคœाเค•เคฐ เคœीเคตों เค•ो เคฏเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎ-เคคเคค्เคต เคธुเคจाเค“। เคคเคญी เคคो เคถाเคจ्เคคि เคชाเคฏेเค—ा। " 
" เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เคฌเคจเคจा เคนी เคšเคฐเคฎ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै - เคชเคฐเคฎ् เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฎเคจुเคท्เคฏ เคคो เคนเคฐ เคธเคฎเคฏ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคจเคนीं เคฐเคน เคธเค•เคคा ? เคต्เคฏुเคค्เคฅाเคจ เค•े เคธเคฎเคฏ เค•ुเค› เคฒेเค•เคฐ เคคो เคฐเคนเคจा เคนोเค—ा ? เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคเคธे เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค, เคœिเคธเคธे เคฒोเค—ों เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคนो। เค‡เคธเคฒिเค เคคुเคฎ เคฒोเค—ों เคธे เค•เคนเคคा เคนूँ, เค…เคญेเคฆ เคฌुเคฆ्เคงि เคธे เคœीเคต เค•ी เคธेเคตा เค•े เคญाเคต เคธे เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐो। เคชเคฐเคจ्เคคु เคญैเคฏा เค•เคฐ्เคฎ เค•े เคเคธे เคฆाँเคต -เค˜ाเคค เคนैं เค•ि เคฌเฅœे -เคฌเฅœे เคธाเคงु เคญी เค‡เคธเคฎें เค†เคฌเคฆ्เคง เคนो เคœाเคคे เคนैं ! ... เคจिเคท्เค•ाเคฎ เค•เคฐ्เคฎ เคธे เค•िเคธी เค•िเคธी เค•ो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจ เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เค•เคฐ्เคฎ เค•ेเคตเคฒ เคšिเคค्เคค เคถुเคฆ्เคงि เค•ा เค‰เคชाเคฏ เคนै , เคชเคฐเคจ्เคคु เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคนै เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि। (เฅฌ/เฅงเฅฌเฅฌ -เฅฌเฅญ)

เคฏเคนीं เคชเคฐ เคฆाเคฆा เค•เคนเคคे เคฅे .... เค”เคฐ เคตैเคฐाเค—्เคฏ เค•ी เคฌाเคค เคฏเคฆि เคจिเคตृเคค्เคคि เคฎाเคฐ्เค—ी เค—ेเคฐुเค† เคงाเคฐी เคธंเคจ्เคฏाเคธी เค•เคฐे เคคो เคคो เค…เคงिเค•ांเคถ เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคฎाเคฐ्เค— เค•े เค…เคงिเค•ाเคฐी เคฏुเคตा เคธเคฎเคेंเค—े เค•ि เคฎเคจःเคธंเคฏोเค— เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฎें เคญी เคธเคจ्เคฏाเคธी เคฌเคจเคจा เคนोเค—ा ? เค”เคฐ เคตे เค‡เคธ เค•ैเคฎ्เคช เคธे เคฆूเคฐ เคญाเค—ेंเค—े। เค‡เคธเคฒिเค เคœो เค—ृเคนเคธ्เคฅ เค†เคถ्เคฐเคฎ เคฏा เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคฎाเคฐ्เค— เค•ी เคธाเคงाเคฐเคฃ เคตेเคถเคญूเคทा เคฎें เคฐเคนเคคे เคนुเค เคญी - เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เค…เคชเคจे เค…เคจुเคญเคต เคธे เคœाเคจเคจे เคตाเคฒे, (C-IN-C  เคจเคตเคจीเคฆा เคœैเคธे) เคฏुเคตा เคจेเคคाเค“ं เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคœाเคฏे, เคคเคญी เค‡เคธ เคœ्เคžाเคจोเคฆเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคช्เคฐเคšाเคฐ-เคช्เคฐเคธाเคฐ เคต्เคฏाเคชเค• เคชैเคฎाเคจे เคชเคฐ เค•เคฐเคจा เคธเคฎ्เคญเคต เคนै। 
".... เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคคเคฅा เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เคฎें เค•ुเค› เคญी เค…เคจ्เคคเคฐ เคจเคนीं เคนै - เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฌ्เคฐเคน्เคฎैเคต เคญเคตเคคि ( เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจเคจे เคตाเคฒा เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนो เคœाเคคा เคนै।) 'เค†เคค्เคฎा เค•ो เคคो เคœाเคจा เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคा' เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เค†เคค्เคฎा เคนी เคœ्เคžाเคคा (เคธเคค्เคฏाเคฐ्เคฅी) เค”เคฐ เคฎเคจเคจเคถीเคฒ เคฌเคจी เคนुเคˆ เคนै - เคฏเคน เคฌाเคค เคฎैंเคจे เคชเคนเคฒे เคนी เค•เคนी เคนै। เค…เคคः เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคœाเคจเคจा เค‰เคธी เค…เคตเคคाเคฐ (เคจेเคคा -เค…เคตเคคाเคฐ เคตเคฐिเคท्เค ) เคคเค• เคนै - เคœो เค†เคค्เคฎเคธंเคธ्เคฅ เคนै ! เคฎाเคจเคต เคฌुเคฆ्เคงि เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคœो เคธเคฌเคธे เค‰เคš्เคš เคญाเคต เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै, เคตเคน เคตเคนीं เคคเค• เคนै। เค‰เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เค•เคญी เค•เคญी เคนी เคœเค—เคค เคฎें เคชैเคฆा เคนोเคคे เคนैं।  เค‰เคจ्เคนें เค•เคฎ เคฒोเค— เคนी เคธเคฎเค เคชाเคคे เคนैं। เคตे เคจेเคคा (CINC เคจเคตเคจीเคฆा เคœैเคธे เคจेเคคा) เคนी เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคตเคšเคจों เค•े เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคธ्เคฅเคฒ เคนैं - 'เคญเคตเคธाเค—เคฐ เค•े 'lighthouse' -เค†เคฒोเค•เคธ्เคคเคฎ्เคญ เคนै !' เค‡เคจ เค…เคตเคคाเคฐों เค•े เคธเคค्เคธंเค— เคคเคฅा เค•ृเคชाเคฆृเคท्เคŸि เคธे เคเค• เค•्เคทเคฃ เคฎें เคนी เคน्เคฐเคฆเคฏ เค•ा เค…เคจ्เคงเค•ाเคฐ เคฆूเคฐ เคนो เคœाเคคा เคนै - เคเค•ाเคเค• เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจ เค•ा เคธ्เคซुเคฐเคฃ เคนो เคœाเคคा เคนै। เค•्เคฏों เคนोเคคा เคนै ? เค…เคฅเคตा เค•िเคธ เค‰เคชाเคฏ เคธे เคนोเคคा เคนै , เค‡เคธเค•ा เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा , เคชเคฐเคจ्เคคु เคนोเคคा เค…เคตเคถ्เคฏ เคนै। เคฎैंเคจे เคนोเคคे เคฆेเค–ा เคนै। ......  'เคถ्เคฐेเคฏ' เค•ो เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ - 'เคช्เคฐेเคฏ ' เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ ! เคฏเคน เค†เคค्เคฎ-เคคเคค्เคต เคšाเคฃ्เคกाเคฒ เค†เคฆि เคธเคญी เค•ो เคธुเคจा। เคธुเคจाเคคे เคธुเคจाเคคे เคคेเคฐी เคฌुเคฆ्เคงि เคญी เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคนो เคœाเคเค—ी। เคคเคค्เคค्เคตเคฎเคธि , เคธोเค…เคนเคฎเคธ्เคฎि, เคธเคฐ्เคตं เค–เคฒ्เคตिเคฆं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ, เคช्เคฐเคœ्เคžाเคจं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ - เค†เคฆि เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏ -เคฎเคนाเคฎंเคค्เคฐ เค•ा เคธเคฆा เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เค•เคฐ, เค”เคฐ เคน्เคฐเคฆเคฏ เคฎें เคธिंเคน เค•ी เคคเคฐเคน เคฌเคฒ เคฐเค–। 
เคญเคฏ เค•्เคฏा เคนै ? เคญเคฏ เคนी เคฎृเคค्เคฏु เคนै - เคญเคฏ เคนी เคฎเคนाเคชाเคคเค• เคนै। เคจเคฐเคฐूเคชी เค…เคฐ्เคœुเคจ เค•ो เคญเคฏ เคนुเค† เคฅा - เค‡เคธीเคฒिเค เคญเค—เคตाเคจ เคถ्เคฐी เค•ृเคท्เคฃ เคจे เค†เคค्เคฎเคธंเคธ्เคฅ เคนोเค•เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค—ीเคคा เค•ा เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆिเคฏा ; เคซिเคฐ เคญी เค•ि เค•्เคฏा เค‰เคจเค•ा เคญเคฏ เคšเคฒा เค—เคฏा เคฅा ? เค…เคฐ्เคœुเคจ เคœเคฌ เคตिเคถ्เคตเคฐूเคช เค•ा เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐ เคธ्เคตเคฏं เค†เคค्เคฎเคธंเคธ्เคฅ เคนुเค เคคเคญी เคตे เคœ्เคžाเคจाเค—्เคจि-เคฆเค—्เคงเค•เคฐ्เคฎा เคฌเคจे เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏुเคฆ्เคง เค•िเคฏा। เคฒเค•िเคจ เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค‰เคจเค•ा เคฏुเคฆ्เคง เคœैเคธा เค•เคฐ्เคฎ เคญी 'เคœเค—เคฆ्เคงिเคคाเคฏ ' เคนो เคœाเคคा เคนै। เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจी เค•ी เคธเคญी เคฌाเคคें เคœीเคต เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคฒिเค เคนोเคคी เคนैं।  เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ो เคฆेเค–ा เคนै - เคฆेเคนเคธ्เคฅोเคชि เคจ เคฆेเคนเคธ्เคฅः - (เคฆेเคน เคฎें เคฐเคนเคคे เคนुเค เคญी เคฆेเคน เคฎें เคจ เคฐเคนเคจा ) เคฏเคน เคญाเคต ! เคตैเคธे เคจेเคคाเค“ं/ เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค•ों  เค•े เค•เคฐ्เคฎ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เค•ेเคตเคฒ เคฏเคนी เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै - "เคฒोเค•เคตเคค्เคคु เคฒीเคฒा เค•ैเคตเคฒ्เคฏं " (เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคธूเคค्เคฐ - 2.1.33) - เคœो เค•ुเค› เคตे เค•เคฐเคคे เคนैं , เคตे เคฒोเค• เคฎें เคฒीเคฒा เคฐूเคช เคฎें เคนै। 
 [เคฒीเคฒा เคฒोเค•เคตเคค เคคो เคนै , เค•िंเคคु เคฒौเค•िเค• (cosmic) เคจเคนीं เคนै। เค…เคฒौเค•िเค• ( transcendental)  เค•ो เคฒौเค•िเค• เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎเคเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนै। เค…เคœ्เคžाเคค เค•ो เคœ्เคžाเคค เคตिंเคฌों เคธे เคนी เคคो เค†เคช เคธเคฎเคाเคคे เคนैं। เคฒीเคฒा เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ी เค˜เคŸเคจा เคจเคนीं เคนै। เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ी เค˜เคŸเคจा เคฆेเคถเค•ाเคฒ เคธे เค†เคฌเคฆ्เคง เคนोเคคी เคนै,เคฒीเคฒा เคฆेเคถเค•ाเคฒ เคธे เคจिเคฐ्เคฌंเคง เคนै। 
"The Supreme Brahman’s creation and manifestation of ITSELF as a reflection is just a pastime. The truth is that the entire creation is always in a state of unmanifest and is neither created nor destroyed." (2.1.33)[ เคตाเคฐ्เคคा เคเคตं เคธंเคฒाเคช 6/168-69] 

 " เคœเคฌ เคเค• เค…เคตเคคाเคฐ เคœเคจ्เคฎ เคฒेเคคा เคนै,เคคो เคธเคฎเคธ्เคค เคธंเคธाเคฐ เคฎें เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•เคคा เค•ी เคเค• เคฌाเฅ เค† เคœाเคคी เคนै। เค”เคฐ เคฒोเค— เคตाเคฏु เค•े เค•เคฃ เค•เคฃ เคฎें เคงเคฐ्เคฎ-เคญाเคต เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। 4/28 

" เคฏे เค…เคจเคจ्เคค เคœ्เคฏोเคคि เค•े เคชुเคค्เคฐ-เคœिเคจเคฎें เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ी เคœ्เคฏोเคคि เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนै, เคœो เคธ्เคตเคฏं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคœ्เคฏोเคคि เคธ्เคตเคฐुเคช เคนैं, เค‡เคจเค•ी เคชूเคœा-เค…เคฐ्เคšเคจा-เค†เคฐाเคงเคจा เค•เคฐเคจे เคชเคฐ, เค†เคฐाเคงिเคค เค•िเคฏे เคœाเคจे เคชเคฐ เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฅ เคคाเคฆाเคค्เคฎ्เคฏ เคญाเคต เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคฒेเคคे เคนैं, เค”เคฐ เคนเคฎ เคญी เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคเค•เคค्เคต เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคฒेเคคे เคนैं।" 
 "เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคนเคฎ เคจเคนीं เคœाเคจ เคธเค•เคคे। เคนเคฎ เคชเคฐเคฎ เคชिเคคा-'God the Father' เค•ो เคจเคนीं เคœाเคจ เคธเค•เคคे; เค‰เคธเค•े เคชुเคค्เคฐ- ' God the Son' เค•ो เคœाเคจ เคธเค•เคคे เคนैं।"เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคฎเคนिเคฎा เค•เคญी เคฎเคค เคญूเคฒเคจा। เคญूเคค เคนो เคฏा เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें,เคจ เค•ोเคˆ เคนเคฎाเคฐी เค…เคชेเค•्เคทा เคถ्เคฐेเคท्เค  เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฅा, เคจ เคนोเค—ा। เคคुเคฎ เค…เคชเคจे เค…เคจ्เคคเคธ्เคฅ เค†เคค्เคฎा เค•ो เค›ोเฅœ เค”เคฐ เค•िเคธी เค•े เคธाเคฎเคจे เคธिเคฐ เคฎเคค เคुเค•ाเค“।เคฎैं เคนी เคธเคฎเค—्เคฐ เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เคนूँ, เคคूเคฎ เคธ्เคตเคฏं เค‡เคธ เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เคฎें เคœिเคธ เคเค• เค•्เคทुเคฆ्เคฐ เคคเคฐंเค— เค•ी เคธृเคท्เคŸि เค•เคฐเคคे เคนो, เค‰เคธे 'เคฎैं' เคฎเคค เค•เคนो। "เฅญ/เฅฏเฅฉ 
เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ा เคจाเคฎ เคœिเคจเค•ो เคฎिเคฒ เค—เคฏा เคตे เคงเคจ्เคฏ เคนैं, เค•ुเคฒं เคชเคตिเคค्เคฐं เคœเคจเคจी เค•ृเคคाเคฐ्เคฅा !6/212"

"เคจเคฐ เคฐूเคช เคงाเคฐी เค…เคตเคคाเคฐ เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เค•्เคฏा เคนै ? เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•े เคตिเคจाเคถ เค•े เคฆुเคฐ्เคญाเค—्เคฏ เค•ो เคฌเคฆเคฒ เคธเค•े, เคตเคน เคญเค—เคตाเคจ เคนै। เคฎुเคे เค•ोเคˆ เคเคธा เคต्เคฏเค•्เคคि เคจเคนीं เคฆिเค–ाเคˆ เคชเฅœเคคा, เคœो เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ो เคญเค—เคตाเคจ เคธเคฎเคเคคा เคนो। เค‰เคจ्เคนें เคญเค—เคตाเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœाเคจ เคฒेเคจे เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เคธंเคธाเคฐ เคธे เค†เคธเค•्เคคि เคฐเค–เคจे เคฎें เคธंเค—เคคी เคจเคนीं เคนै। " 10/401

 "เคฒोเค— เค ाเค•ुเคฐ เค•ा เคจाเคฎ เคฒे เคฐเคนे เคนैं เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เคธंเคธाเคฐ เค•े เคฎाเคฏा-เคฎोเคน เคฎें เคญी เค—्เคฐเคธ्เคค เคนैं ? เคœो เคฒोเค— เคฎเค•्เค–ी เค•ी เคคเคฐเคน เคเค• เคเค• เคฌाเคฐ เคซूเคฒ เคชเคฐ เคฌैเค เคคे เคนैं, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐी เคนी เค•्เคทเคฃ เคตिเคท्เค ा เคชเคฐ เคฌैเค  เคœाเคคे เคนैं। เค”เคฐ เคœो เคฌเคšเคชเคจ เคธे เค‰เคฐ्เคง्เคตเคฐेเคคा เคนैं เคตे เคฌเฅœे เคนैं ? เคธ्เคตเคฏं เคนी เคธोเคš। "6/231

เค†เคค्เคฎ-เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนी เคชเคฐเคฎ เคธाเคง्เคฏ เคนै। เค…เคตเคคाเคฐी เคชुเคฐुเคท เคฐूเคชी เคœเค—เคฆ्เค—ुเคฐु เค•े เคช्เคฐเคคि เคญเค•्เคคि เคนोเคจे เคชเคฐ เคธเคฎเคฏ เค†เคคे เคนी เคตเคน เคœ्เคžाเคจ เคธ्เคตเคฏं เคนी เคช्เคฐเค•เคŸ เคนो เคœाเคคा เคนै। 6/210

"เคนเคฎ เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เค•्เคฏा เคนोเคจे เคตाเคฒे เคนैं,เค•िเคคเคจे เคฎเคนाเคจ เคนोเคจे เคตाเคฒे เคนै-เคฏเคน เค•्เคฏा เคˆเคถ्เคตเคฐ เคจเคนीं เคœाเคจเคคा? เคธเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ्เคค เคˆเคถ्เคตเคฐ เคนैं,เคœीเคตเคจ्เคค เคˆเคธा เคนैं- เค‡เคธ เคญाเคต เคธे เคธเคฌเค•ो เคฆेเค–ो। เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เค…เคง्เคฏเคจ เค•เคฐो, เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนी เคœीเคตเคจ्เคค เค•ाเคต्เคฏ เคนै।" เฅญ/เฅงเฅฆเฅช  
เค•िเคจ्เคคु เค•्เคฏा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เค…เคง्เคฏเคจ เค•เคฐเคจा เค‡เคคเคจा เค†เคธाเคจ เคนै ? เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เค…เคง्เคฏเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคชเคนเคฒे เค‰เคธเค•ी เคชाเคค्เคฐเคคा เค…เคฐ्เคœिเคค เค•เคฐเคจी เคชเฅœेเค—ी। เคชเคนเคฒे เคนเคฎें เค…เคชเคจा เคšเคฐिเคค्เคฐ เค—เค िเคค เค•เคฐเค•े เคธ्เคตเคฏं เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจा เคนोเค—ा,เคคเคฅा เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคญी เคšเคฐिเคค्เคฐเคตाเคจ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคจी เคนोเค—ी। เค•เคนा เค—เคฏा เคนै- ‘เคฆेเคตो เคญूเคค्เคตा เคฆेเคตं เคฏเคœेเคค’ เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคธ्เคตเคฏं เคฆेเคต เคฌเคจเค•เคฐ เคฆेเคต เค•ा เคฏเคœเคจ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเคฏे। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค†เค—े เค•เคนเคคे เคนैं- " เค•ेเคตเคฒ เคฎเคนเคค्เคคा เคนी 'เคฎเคนเคค्เคคा' เค•ा เค†เคฆเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै, เคˆเคถ्เคตเคฐ เคนी เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงी เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। เคธ्เคตเคช्เคจ เคธ्เคตเคช्เคจเคฆ्เคฐเคท्เคŸा เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค”เคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै, เคธ्เคตเคช्เคจ เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคธे เคญिเคจ्เคจ เคธ्เคตเคช्เคจ เค•ा เค…เคชเคจा เค•ोเคˆ เค…เคฒเค— เค†เคงाเคฐ เคจเคนीं เคนै। เคธ्เคตเคช्เคจ เค”เคฐ เคธ्เคตเคช्เคจ-เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคฆो เคชृเคฅเค• เคตเคธ्เคคुเคं เคจเคนीं เคนैं।"   (7/105-4)

 เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เค•เคนा เคฅा -" เคฎुเค•्เคคि เค•ा เคฒाเคญ เค•ा 'เคตिเคœाเคคीเคฏ' เค†เค—्เคฐเคน เค…เคฌ เคจเคนीं เคฐเคนा। เคœเคฌ เคคเค• เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคเค• เคญी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคฎुเค•्เคค เคนै, เคคเคฌเคคเค• เคฎुเคे เค…เคชเคจी เคฎुเค•्เคคि เค•ी เค•ोเคˆ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं।"

เคธเคฎเคฏ เคคीเคต्เคฐ เค—เคคि เคธे เคต्เคฏเคคीเคค เคนोเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै, เค•िเคจ्เคคु เค…เคชเคจे เค†เคฎोเคฆ เคชूเคฐ्เคฃ เคœीเคตเคจ เคธे เคธเคจ्เคคुเคท्เคŸ, เค…เคชเคจे เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคญเคตเคจों, เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคตเคธ्เคค्เคฐ เค”เคฐ เค—เคนเคจों เคธे เคตिเคญूเคทिเคค, เค…เคจेเค•เคตिเคง เคญोเคœ्เคฏ  เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคคुเคท्เคŸ; เคนे เคฎोเคนเคจिเคฆ्เคฐा เคฎें เค…เคญिเคญूเคค เคจเคฐ-เคจाเคฐिเคฏों! ..เคœเค—เคค เค•े เค‡เคธ เคฎเคนा เคธเคค्เคฏ เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐो, เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคšाเคฐो เค“เคฐ เคฆुःเค– เคนी เคฆुःเค– เคนै।เคฆेเค–ो,เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคชเคฆाเคฐ्เคชเคฃ เค•เคฐเคคा เคนुเค† เคถिเคถु เคญी เคตेเคฆเคจाเคชूเคฐ्เคฃ เคฐुเคฆเคจ เค•เคฐเคจे เคฒเค—เคคा เคนै। เคฏเคน เคเค• เคนृเคฆเคฏเคตिเคฆाเคฐเค• เคธเคค्เคฏ เคนै। เคœเคฌ เคฎैं เค•เคญी เคฎोเคน เคธे เค…เคญिเคญूเคค เคนो เคœाเคคा เคนूँ,เคคเคฌ เคนเค ाเคค เคคเคฅाเค—เคค เคฌुเคฆ्เคง เค•ा เคธเคจ्เคฆेเคถ เคฎुเคे เคธुเคจाเคˆ เคชเฅœเคคा เคนै-" เคธเคฐ्เคตं เคฆुःเค–เคฎ เคฆुःเค–เคฎ, เคธเคฐ्เคตं เค•्เคทเคฃिเค•เคฎ् เค•्เคทเคฃिเค•เคฎ्.! เคธाเคตเคงाเคจ ! เคธंเคธाเคฐ เค•े เคธเค•เคฒ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคจเคถ्เคตเคฐ เคนैं। เคธंเคธाเคฐ เคจเคถ्เคตเคฐ เคนै। เคธंเคธाเคฐ เคฆुःเค–เคฎเคฏ เคนै, "เคคเคญी เคฎेเคฐे เค•ाเคจों เคฎें เคˆเคธा เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เค—ूंเคœเคจे เคฒเค—เคคी เคนै-"เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคฐเคนो, เคธ्เคตเคฐ्เค—เคฐाเคœ्เคฏ เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคธเคฎीเคช เคนै।" เคเค• เค•्เคทเคฃ เค•ा เคญी เคตिเคฒเคฎ्เคฌ เคจ เคนोเคจे เคฆो।เค•เคฒ เคชเคฐ เค•ुเค› เคจ เค›ोเฅœो เค”เคฐ เค‰เคธ เคชเคฐเคฎ เค…เคตเคธ्เคฅा เค•े เคฒिเคฏे เคธเคฆा เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคฐเคนो, เคตเคน เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคจिเค•เคŸ เค•िเคธी เคญी เค•्เคทเคฃ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนो เคธเค•เคคी เคนै।""เคนเคฎ เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เค•ि เคนเคฎाเคฐे เคœीเคตเคจ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค”เคฐ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•्เคฏा เคนै, เค…เคชเคจे เค‡เคธ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏเคนीเคจ เคœीเคตเคจ เคฎें เคนเคฎ เค†เคœ เคคो เคเค• เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं, เค”เคฐ เค•เคฒ เคฆूเคธเคฐा। 7/179"

เค…เคตเคคाเคฐ เคตเคฐिเคท्เค  เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ा  เคœเคจ्เคฎ เคญी เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคชเคฐเคฎเคงाเคฎเค—เคฎเคจ เคญी। เค•िंเคคु เคฒोเค•เคตेเคฆाเคคीเคค เคฐूเคช เคฎें เคตे เคฒीเคฒाเคชुเคฐुเคทोเคค्เคคเคฎ เคนैं, 'เคฐเคธो เคตै เคธ:।'  เคตे เคญाเคตเคฐूเคช เคนैं। เค…เคธ्เคฅिเคฎांเคธ เค•ा เคถเคฐीเคฐ เคจเคนीं เคนैं,เค†เคจंเคฆ-เคตिเค—्เคฐเคน เคนैं। เคฒीเคฒा เคเค• เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เค…เคตเคงाเคฐเคฃा เคนै। เคฒीเคฒा เค•ो เค‡เคคिเคนाเคธ เคธเคฎเค เคฒेเคจा - 'เคฎเคจ เค•ा เคนाเคฐ เคนै', เคฌुเคฆ्เคงि เค•ा เคชเคฐाเคญเคต (defeat) เคนै। เคนเคฎ เคฌुเคฆ्เคงिเคœीเคตी เคฒोเค— เค‰เคธ เคฎैเค•ॉเคฒे เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เคฎें เคชเฅ เคฐเคนे เคนैं, เคœिเคธเค•े เคชैเคฐ เค…เคชเคจी เคงเคฐเคคी (เคญाเคฐเคค) เคชเคฐ เคจเคนीं เคนैं? เคญाเคฐเคค เค•ा เคเคธा เค•ोเคˆ เคช्เคฐांเคค เคนै,เคœो 5000 เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เคœเคจ्เคฎे เคถ्เคฐीเค•ृ्เคท्เคฃ เค•े เคฐเคธ เคฎें เคจ เคกूเคฌा เคนो? เคœเคนां เคถ्เคฐीเค•ृ्เคท्เคฃ เค•ी เคฒीเคฒाเค“ं เค•े เค—ीเคค เค”เคฐ เคจृเคค्เคฏ เคจ เค—ाเคฏे เคœाเคคे เคนों? เคฌंเค—ाเคฒ เค•ी เค•เคนाเคตเคค เคนै, " เคงाเคจ เคฌिเคจा เค–ेเคค เคจाเคˆ เค•ाเคจु เค›ाเฅœा เค—ीเคค เคจाเคˆ।" เคนเคฎ เค…เคชเคจे เค•ो เคฒोเค•เคœीเคตเคจ เคธे เค•ुเค› เค…เคงिเค• เคธเคฎเคเคฆाเคฐ เคฎाเคจ เคฒेเคคे เคนैं। เคนเคฎเคจे เค…เคชเคจी เคตिเคฐाเคธเคค เค•ो เคญी เคธाเคฅ เคฐเค–ा เคนोเคคा เคคो เคนเคฎें เคธंเคถเคฏ เคจเคนीं เคนोเคคा !! เคฒीเคฒा เค•ो เค‡เคคिเคนाเคธ เคธเคฎเค เคฒेเคจा เคฌुเคฆ्เคงि เค•ा เคชเคฐाเคญเคต เคนै।
เคคैเคค्เคคिเคฐीเคฏ เค”เคฐ เคฌृเคนเคฆाเคฐเคฃ्เคฏเค• เคฎें เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคตाเค•्เคฏ เคนै >" เค•ो เคน्เคฏेเคตाเคจ्เคฏाเคค्เค•: เคช्เคฐाเคฃ्เคฏाเคค्‌ เคฏเคฆि เคเคท เค†เค•ाเคถ เค†เคจเคจ्เคฆो เคจ เคธ्เคฏाเคค्‌ ?" เคฏเคฆि เคฏเคน เค†เค•ाเคถ เค†เคจเคจ्เคฆ เคฐूเคช เคจ เคนोเคคा เคคो เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เค•्เคฏों เคธांเคธ เคฒेเคคा ? เค•ोเคˆ เค•्เคฏों เค—เคคि เค•เคฐเคคा ? เค•्เคฏों เคœीเคตिเคค เคฐเคนเคคा ?เค†เคจเคจ्เคฆ เคจ เคนोเคคा เคคो เค•ोเคˆ เคธंเค˜เคฐ्เคท เคญी เค•्เคฏों เค•เคฐเคคा ?เค†เคจเคจ्เคฆ เค•े เคฒिเค เค”เคฐ เค†เคจเคจ्เคฆ เค•ी เค†เคถा เค•े เคธाเคฅ เคนी เคตเคน เคธंเค˜เคฐ्เคท เคญी เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै เคจ ? 
                    
>>God the Father : 'เค—ॉเคก เคฆ เคซाเคฆเคฐ', 'เคชเคฐเคฎ เคชिเคคा เคชเคฐเคฎेเคถ्เคตเคฐ', เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ, เคฏा เค…เคฒ्เคฒा เคชเคฐเคตเคฐ เคฆीเค—ाเคฐ เค•เคนเค•เคฐ เคœिเคจเค•ो เคชुเค•ाเคฐा เคœाเคคा เคนै, เค‰เคจเค•े เค•िเคธी เคธเค—ुเคฃ เคฐूเคช เค•ो เคฆेเค–े เคฌिเคจा เค‰เคจเค•ी  เค‰เคชाเคธเคจा เคจเคนीं เค•ी เคœा เคธเค•เคคी। เค…เคฐ्เคฅाเคค เค‰เคจเค•े เคšिเคค्เคฐ เคชเคฐ เคฎเคจ เค•ो เคเค•ाเค—्เคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฎเคจःเคธंเคฏोเค— เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฎें เคšाเคนिเค เค•ोเคˆ 'เคธเค—ुเคฃ เค†เคฆเคฐ्เคถ', เคนเคฎें เค…เคชเคจे เคนी เคธเคฆृเคถ เคฆूเคธเคฐे เค•िเคธी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เค‰เคจเค•े เค•िเคธी เคช्เคฐเค•ाเคถ เคตिเคถेเคท  'เค—ॉเคก เคฆ เคธเคจ' (God the Son) เค•ी เค‰เคชाเคธเคจा เค•เคฐเคจी เคนोเค—ी। เคˆเคธा เค•เคนเคคे เคนैं, 'เคฎैं เค•ेเคตเคฒ เคˆเคถ्เคตเคฐ-เคชुเคค्เคฐ เคนी เคจเคนीं เคนूँ, เคฎैं เค”เคฐ เคฎेเคฐे เคชिเคคा เคเค• เค”เคฐ เค…เคญिเคจ्เคจ เคนैं।" เค‰เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เค‡เคธ เคœเค—เคค เคฎें เค•เคญी เค•เคญी เคนी เคชैเคฆा เคนोเคคे เคนैं। เค‰เคจ्เคนें เค•เคฎ เคฒोเค— เคนी เคธเคฎเค เคชाเคคे เคนैं, เคตे เคนी เคถाเคธ्เคค्เคฐ-เคตเคšเคจों เค•े เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคนैं। เคตे เคนी "เคญเคตเคธाเค—เคฐ เค•े-'lighthouse'- เค†เคฒोเค•-เคธ्เคคเคฎ्เคญ เคนैं!" 
เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจिเคถ्เคšเคฒ เคฆाเคธ เค•ी เคฐเคšเคจाเค“ं เคธे เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคฅे เคคเคฅा เคตे เคตिเคšाเคฐเคธाเค—เคฐ เค•ो เคตिเค—เคค เคคीเคจ เคธเคฆिเคฏों เคฎें เค•िเคธी เคญी เคญाเคทा เค•ी เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคฐเคšเคจा เคฎाเคจเคคे เคฅे।  

http://static.jatland.com/w/images/3/3f/Swami_Nishchal_Das.jpg

เคจिเคถ्เคšเคฒ เค†เคฏा, เคจिเคถ्เคšเคฒ เค†เคฏा । 
เคœ्เคžाเคจ เค—ुเคฆเคก़ी เคฌांเคง เค•े เคฒाเคฏा ।।

[Saint Nishchal Das (1791-1863) was born in village Kirohli District Rohtak in a prominent family of Dahiya Gotra.]
เค‰เคจเค•ी เคฐเคšเคจा เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค•เคฐเคคे เคนुเค เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं -" เคธเคจाเคคเคจ เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เคธंเคธाเคฐ เค•े เค…เคจ्เคฏ เคงเคฐ्เคฎों เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคเค• เคญाเคต เคธเคฌเคธे เคตिเคฒเค•्เคทเคฃ เคนै; เคœिเคธ เคญाเคต เค•ो เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคจे เคฎें เค‹เคทिเคฏों เคจे เคนเคฎाเคฐे เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฎें เคธंเคธ्เค•ृเคค เคถ्เคฒोเค•ों เค•ी เคญเคฐเคฎाเคฐ เค•เคฐ เคฆी เคนै। เคตเคน เคฎूเคฒ เคญाเคต เคฏเคน เคนै เค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เค‡เคธी เคœीเคตเคจ เคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•เคฐเคจी เคนोเค—ी। เคนเคฎाเคฐे เคฆ्เคตैเคค-เค…เคฆ्เคตैเคค เคฆोเคจों เค—्เคฐंเคฅों เคฎें เคคเคฐ्เค• เค•े เคธाเคฅ เค•เคนा เค—เคฏा เคนै, เค•ि " เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคตेเคฆ เคฌ्เคฐเคน्เคฎैเคต เคญเคตเคคि  " เคฎुเคฃ्เคกเค•ोเคชเคจिเคทเคค् เฅฉ-เฅจ-เฅฏ " เคœाเคจเคค เคคुเคฎเคนिं เคคुเคฎเคนिं เคน्เคตै เคœाเคˆ " (เคคुเคฒเคธी เคฐाเคฎाเคฏเคฃ, เค…เคฏोเคง्เคฏाเค•ाเคฃ्เคก) เค‡เคธเค•े เคซเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ा เคธเคฌเคธे เค‰เคฆाเคฐ เค”เคฐ เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เคฎเคค เค†เคตिเคฐ्เคญूเคค เคนुเค†, เคœिเคธे เค•ेเคตเคฒ เคตिเคฆुเคฐ เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎเคต्เคฏाเคง เคจे เคนी เคจเคนीं เค•เคนा,เคตเคฐเคจ เค…เคญी เค•ुเค› เคธเคฎเคฏ เคชूเคฐ्เคต เคฆाเคฆू-เคชंเคฅी เคธंเคช्เคฐเคฆाเคฏ เค•े เคค्เคฏाเค—ी เคธंเคค เคจिเคถ्เคšเคฒเคฆाเคธ เค…เคชเคจे เค—्เคฐเคจ्เคฅ 'เคตिเคšाเคฐ-เคธाเค—เคฐ' เคฎें เคญी เค•เคนเคคे เคนैं-

เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฐूเคช เค…เคนि เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคค, เคคाเค•ी เคฌाเคจी เคฌेเคฆ। 
เคญाเคทा เค…เคฅเคตा เคธंเคธ्เค•ृเคค, เค•เคฐเคค เคญेเคฆ เคญ्เคฐเคฎ เค›ेเคฆ।। 

-เค…เคฐ्เคฅाเคค เคœिเคธเคจे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจ เคฒिเคฏा, เคตเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฌเคจ เค—เคฏा, เค‰เคธเค•ी เคตाเคฃी เคตेเคฆเคฐूเคช เคนै, เค”เคฐ เค‰เคธเคธे เค…เคœ्เคžाเคจ เค•ा เค…ंเคงเค•ाเคฐ เคฆूเคฐ เคนเคŸ เคœाเคฏेเค—ा, เคšाเคนे เคตเคน เคตाเคฃी เคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎें เคนो เคฏा เค•िเคธी เคฒोเค•เคญाเคทा เคฎें(เคฌंเค—เคฒा เคฎें) เคนो। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตैเคค เคตाเคฆिเคฏों เค•े เคฎเคค เคธे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ (เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ) เค•ी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงी เค•เคฐเคจा, เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคจा, เคฏा เค…เคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆिเคฏों เค•े เค•เคนเคจे เค…เคจुเคธाเคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ (เคช्เคฐेเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช) เคนो เคœाเคจा !- เคฏเคนी เคตेเคฆों เค•े เคธเคฎเคธ्เคค เค‰เคชเคฆेเคถों เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै, เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เค…เคจ्เคฏ เค‰เคชเคฆेเคถ เคนเคฎाเคฐी, เค‰เคธ เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ी เค“เคฐ เคช्เคฐเค—เคคि เค•े เคฒिเคฏे เคธोเคชाเคจ เคธ्เคตเคฐूเคช เคนैं।" เฅฏ/เฅฉเฅญเฅง

เค—ोเคธ्เคตाเคฎी เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคœी เคเคตं เคถ्เคฐी เคฎเคงुเคธूเคฆเคจ เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคธเคฎเคธाเคฎเคฏिเค• เคฅे, เค•ाเคถी เคฎें เคฐเคนเคคे เคฅे । เค—ोเคธ्เคตाเคฎी เคœी เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เค‰เคชเคฆेเคถाเคฆि เคฆेเคคे เคฅे เคเคตं เคธ्เคตเค•ृเคค เคฐाเคฎाเคฏเคฃ เคธुเคจाเคคे เคฅे । เคฎเคงुเคธूเคฆเคจ เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคœी เคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎें เคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เคช्เคฐเคตเคšเคจ เคฆेเคคे เคฅे เคเคตं เคญाเค—เคตเคค, เค—ीเคคा เคชเคฐ เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ् เค•เคฐเคคे เคฅे । เคเค•เคฆिเคจ เค—ोเคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•े เค•ुเค› เคธंเคธ्เค•ृเคคाเคจुเคฐाเค—ी เคญเค•्เคคों เคจे เค‰เคจเคธे เค•เคนा, " เคฎเคนाเคค्เคฎเคจ् ! เค†เคช เค•ेเคตเคฒ เคนिเคจ्เคฆी เคญाเคทा เคฎें เคนी เค•्เคฏों เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆेเคคे เคนैं ? เค•ाเคถी เค•े เคชเคฃ्เคกिเคคเค—เคฃ เคเคธा เคจเคนीं เค•เคฐเคคे, เคตे เคธंเคธ्เค•ृเคค เคญाเคทा เคฎें เคนी เคถाเคธ्เคค्เคฐเคต्เคฏाเค–्เคฏा เค•เคฐเคคे เคนैं । เคซिเคฐ เค†เคช เค•्เคฏों เคจเคนीं เค•เคฐเคคे ? " เคฏเคน  เคธुเคจเค•เคฐ เค—ोเคธ्เคตाเคฎी เคœी เคจे เคฎुเคธ्เค•เคฐाเคคे เคนुเค เค•เคนा --- 

เคนเคฐि เคนเคฐ เคœเคธ เคธुเคฐ เคจเคฐ เค—िเคฐเคนुँ เคฌเคฐเคจเคนिं เคธुเค•เคฌि เคธเคฎाเคœ । 
เคนाँเคก़ी เคนाเคŸเค• เค˜เคŸिเคค เคšเคฐु เคฐॉเคงे เคธ्เคตाเคฆ เคธुเคจाเคœ ।। 

" เค•เคตिเค—เคฃ เคญเค—เคตाเคจ् เคถ्เคฐीเคนเคฐि เค”เคฐ เคญोเคฒेเคจाเคฅ เค•े เคฏเคถ เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคธंเคธ्เค•ृเคค เค”เคฐ เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคญाเคทा—เคฆोเคจों เคฎें เค•เคฐเคคे เคนैं । เค‰เคค्เคคเคฎ เค…เคจाเคœ เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เคนाँเคก़ी เคฎें เคชเค•ाเคฏा เคœाเค เคฏा เคธोเคจे เค•े เคชाเคค्เคฐ เคฎें, เคธ्เคตाเคฆिเคท्เคŸ เคนी เคนोเคคा เคนैं ।"   
เคฏे เคธंเคธ्เค•ृเคคाเคจुเคฐाเค—ी เคญเค•्เคคों เคถ्เคฐी เคฎเคงुเคธूเคฆเคจ เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคœी เค•े เคญเค•्เคค เคญी เคฅे । เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎเคงुเคธूเคฆเคจ เคœी เค•े เคชाเคธ เคœाเค•เคฐ เคฏे เคชंเค•्เคคि เค•เคนा เคเคตं เค‰เคจเค•ा เคฎเคค เคชुเค›ा เคคो เค‰เคฆाเคฐเคน्เคฐเคฆเคฏ เคเคตं เค—ुเคฃเค—्เคฐाเคนी เคฎเคงुเคธूเคฆเคจ เคจे เค…เคชเคจा เคฎเคค เคเค• เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคถ्เคฒोเค• เคฐเคšเคจा เค•เคฐเค•े เคธुเคจाเคฏा ---

เค†เคจเคจ्เคฆเค•ाเคจเคจे เค•เคถ्เคšिเคœ्เคœเค™्เค—เคฎเคธ्เคคुเคฒเคธीเคคเคฐुः ।
เค•เคตिเคคाเคฎเคž्เคšเคฐी เคฏเคธ्เคฏ เคฐाเคฎเคญ्เคฐเคฎเคฐเคญूเคทिเคคा ॥ 

" เค‡เคธ เค†เคจเคจ्เคฆเค•ाเคจเคจ เค•ाเคถी เคฎें เค•ोเคˆ เคšเคฒเคคा-เคซिเคฐเคคा เคคुเคฒเคธी เค•ा เคชौเคงा เคนै เคœिเคธเค•ी เค•เคตिเคคाเคฐूเคชीเคฎเคž्เคœเคฐी เคชเคฐ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเคฐूเคชी เคญ्เคฐเคฎเคฐ เคธเคฆा เคฎँเคกเคฐाเคคा เคฐเคนเคคा เคนै । " เคฏे เคธुเคจเค•เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคाเคจुเคฐाเค—ी เคญเค•्เคคों เค•ा เคšैเคคเคจ्เคฏ เคนुเค† เคเคตं เคตे เค—ोเคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•े เคช्เคฐเคคि เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคถ्เคฐเคฆ्เคงाเคตाเคจ् เคนो เค—เค।   

เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ाเคถी เค•े เค”เคฐ เคเค• เค…เคตिเคธ्เคฎเคฐเคฃीเคฏ เคตिเคญूเคคि  'lighthouse'- เค†เคฒोเค• เคธ्เคคเคฎ्เคญ, เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा, เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค• เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ - เคธाเคงू เคถ्เคฐी เคจिเคถ्เคšเคฒเคฆाเคธ เคœी เคญी เค‡เคจ เคฆोเคจों เคฎเคนाเคชुเคฐुเคทों, เค—ोเคธ्เคตाเคฎी เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคเคตं เคฎเคงुเคธूเคฆเคจ เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เค•े เคธเคฎเคธाเคฎเคฏिเค• เคฅे। เคนिเคจ्เคฆी เคญाเคทा เคฎें เคตेเคฆाเคจ्เคคเคช्เคฐเคšाเคฐाเคฐ्เคฅ เคนी เค‰เคจเค•ी เคฎเคนाเคจ เค•ीเคฐ्เคคि เค•ा เคจाเคฎ เคนैं เคตिเคšाเคฐเคธाเค—เคฐ --- 

เคญเคฏ्เคฏो เคตेเคฆ เคธिเคฆ्เคงांเคคเคœाเคฒ, 
เคœाเคฎैं เค…เคคिเค—ंเคญीเคฐ।।  
เค…เคธ เคตिเคšाเคฐเคธाเค—เคฐ เค•เคนूं, 
เคชेเค–ि เคฎुเคฆिเคค เคต्เคนै เคงीเคฐ।। เฅฌ।। 

เคธूเคค्เคฐ เคญाเคท्เคฏ เคตाเคฐ्เคคिเค• เคช्เคฐเคญृเคคि,
เค—्เคฐंเคฅ เคฌเคนुเคค เคธुเคฐเคฌाเคจि।। 
เคคเคฅाเคชि เคฎैं เคญाเคทा เค•เคฐूं,
เคฒเค–ि เคฎเคคिเคฎंเคฆ เค…เคœाเคจि।।เฅญ।।    
~ เคตिเคšाเคฐเคธाเค—เคฐ 

" เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคธूเคค्เคฐ, เคญाเคท्เคฏ, เคตाเคฐ्เคคिเค• เค†เคฆि เคธे เคฒेเค•เคฐ เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เคธंเคธ्เค•ृเคค เค—्เคฐंเคฅ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนैं, เคคเคฅाเคชि เคธंเคธ्เค•ृเคคเค—्เคฐंเคฅ เคธे เคฎंเคฆเคฌुเคฆ्เคงि เคชुเคฐुเคท เค•ो เคฌोเคง เคจเคนीं เคนोเคคा। เคชเคฐंเคคु เคญाเคทाเค—्เคฐंเคฅ เคธे เคฎเคจ्เคฆเคฌुเคฆ्เคงि เคชुเคฐुเคท เค•ो เคญी เคฌोเคง เคนोเคคा เคนैं।  เค‡เคธเคฒिเค เคญाเคทाเค—्เคฐंเคฅ เค•ी เคฐเคšเคจा เคจिเคท्เคซเคฒ เคจเคนीं ; เค•िเคจ्เคคु เคธंเคธ्เค•ृเคค เค—्เคฐंเคฅ เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคจे เคฎें เคœिเคจเค•ी เคฌुเคฆ्เคงि เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคจเคนीं เคนैं, เค‰เคจเค•े เคจिเคฎिเคค्เคค เคฏे เค—्เคฐंเคฅ เค†เคฐंเคญ เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนैं। "  

เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฐूเคช เค…เคนि เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคค,
เคคाเค•ी เคตाเคจी เคตेเคฆ।। 
เคญाเคทा เค…เคฅเคตा เคธंเคธ्เค•ृเคค, 
เค•เคฐเคค เคญेเคฆเคญ्เคฐเคฎ เค›ेเคฆ।। เฅงเฅฆ।।
  
~ เคตिเคšाเคฐเคธाเค—เคฐ 

" เคตेเคฆ เค•े เคตเคšเคจ เคตिเคจा เคœ्เคžाเคจ เคจเคนीं เคนोเค—ा " --- เคเคธा เค•ोเคˆ เคจिเคฏเคฎ เคจเคนीं | เคœैเคธे เค†เคฏुเคฐ्เคตेเคฆ เคฎें เคœो เคฐोเค—, เค‰เคธเค•ा เคฒเค•्เคทเคฃ เคเคตं เค”เคทเคง เค•เคนा เคนैं, เคตเคน เค…เคจ्เคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคเค—्เคฐंเคฅ เค…เคฅเคตा เคญाเคทाเค—्เคฐंเคฅ เคชเฅเค•เคฐ เคชूเคฐ्เคฃเคฐूเคช เคธे เคœ्เคžाเคค เคนोเคจा เคธंเคญเคต เคนैं, เคตैเคธे เค†เคค्เคฎा เคเคตं เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคทเคฏเค• เคœ्เคžाเคจ เคญी เคญाเคทाเค—्เคฐंเคฅ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคธंเคญเคต เคนैं | "

เคญाเคทाเค—्เคฐंเคฅ เคธे เคœ्เคžाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा เคฏे เคฎाเคจเคจा เคนเค เคฎाเคค्เคฐ เคนैं।  เค‡เคธी เค…เคญिเคช्เคฐाเคฏ เคธे เคจाเคจเค•, เคฆाเคฆूเคœी, เคฐाเคฎเคฆाเคธ เคธ्เคตाเคฎी, เคเค•เคจाเคฅเคธ्เคตाเคฎी เค†เคฆि เค…เคจेเค• เคฎเคนाเคค्เคฎा เคชुเคฐुเคทों เคจे เคช्เคฐाเค•ृเคคเคตाเคฃी เคฎें เคฐเคšเคจा เค•ी เคนैं, เคœो เค•เคฒ्เคฏाเคฃเค•ाเคฐเค• เคนैं।  เคฏे เค—्เคฐंเคฅों เคธंเคธ्เค•ृเคค เค•े เค…เคญ्เคฏाเคธ เคธे เคฐเคนिเคค เคชुเคฐुเคทों เค•े เคฒिเค เคœ्เคžाเคจเคฆ्เคตाเคฐा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•ा เคนेเคคु เคนैं। 

   เคตे เคธ्เคตเคฏं เคญी เคธंเคธ्เค•ृเคค เค•े เคฌเคนुเคค เคฌเฅœे เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคฅे, เคœाเคŸ เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎें เคœเคจ्เคฎ เคฒेเค•เคฐ เคญी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฌเคจाเคฐเคธ เคฎें เคธंเคธ्เค•ृเคค เค•ा เค…เคง्เคฏเคจ เค•िเคฏा เคฅा,เค•िเคจ्เคคु เคฒोเค• เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•े เคฒिเคฏे เคฒोเค•-เคญाเคทा เคฎें เคนी เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆेเคคे เคฅे। เคกंเค•े เค•ी เคšोเคŸ เคชเคฐ เคฏเคน เค˜ोเคทเคฃा-  'เคœो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตेเคค्เคคा เคชुเคฐुเคท เคนैं, เคธो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฐूเคช เคนैं।' เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคธंเคค เคจिเคถ्เคšเคฒเคฆाเคธ เคฆเคนिเคฏा เค—ोเคค्เคฐी เคœाเคŸ เคฅे।  เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เคฅा, " เคœो เคฏเคน เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि 'เคตेเคฆ เค•ा เค…เคง्เคฏเคจ เค•िเคฏे เคฌिเคจा เค•िเคธी เค•ो เคœ्เคžाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा'-เคธो เคจीเคฏเคฎ เคจเคนीं เคนै। เคœैเคธे เคธिเคฐ-เคฆเคฐ्เคฆ เค•ी เคœो เคฆเคตा เคนै, เค‰เคธ เคฆเคตा เค•े เคจाเคฎ เค•ो เคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎें เคฒिเค–ें, เคฏा เคซाเคฐเคธी เคฎें เค‰เคธเค•े เค–ाเคจे เคธे เค†เคฐाเคฎ เค…เคตเคถ्เคฏ เคฎिเคฒเคคा เคนै। เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคœो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธเคญी เค•ी เค†เคค्เคฎा เคนैं, เค‰เคธเค•ा เคœ्เคžाเคจ เคญी เคฒोเค•-เคญाเคทा เคฎें เคฒिเค–े เค—्เคฐเคจ्เคฅों 'เคฐाเคฎाเคฏเคฃ' เค†เคฆि เค—्เคฐंเคฅों เคธे เค•िเคธी เคตเคฐ्เคฃ เคฏा เค•िเคธी เค‰เคฎ्เคฐ เค•े เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคญी เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคฎैं เคšाเคฐ เคตเคฐ्เคฃ (เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ, เค•्เคทเคค्เคฐिเคฏ, เคตैเคถ्เคฏ, เคถूเคฆ्เคฐ), เคšाเคฐ เค†เคถ्เคฐเคฎ (เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšเคฐ्เคฏ, เค—ृเคนเคธ्เคฅ, เคตाเคจเคช्เคฐเคธ्เคฅ, เคธंเคจ्เคฏाเคธ) เคฎें เคœो เคธंเคค เคนुเค เคนैं เค”เคฐ เคœो เค‡เคธ เคธंเคธाเคฐ-เคธाเค—เคฐ เคธे เคชाเคฐ เคนोเค•เคฐ เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธ्เคตเคฐूเคช เคฎें เคฒीเคจ เคนुเค เคนैं, เคนो เคฐเคนे เคนैं เคฏा เคนोंเค—े, เค‰เคจ เคธเคญी เคธाเคงुเค“ं เค•ो เคตเคจ्เคฆเคจा เค•เคฐเคคा เคนूँ। เค”เคฐ เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค†เค—े เคญी เคนเคฐि เค—ुเคฐु-เคธเคจ्เคคों เค•ो เคช्เคฐเคฃाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคธเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค‡เคธ เคญเคตเคธाเค—เคฐ เคธे เค…เคตเคถ्เคฏ เคชाเคฐ เคนोंเค—े!"
เคธंเคค เคจिเคถ्เคšเคฒ เคฆाเคธ เค•เคนเคคे เคฅे, เคœैเคธे เคธूเคฐ्เคฏ เค•े เคธाเคฎเคจे เค†เคคเคธी เคถीเคถा (focal point of Convex lens, เค—ुเคฐु-เคจेเคคा เค•ा เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคธเคจ्เคฆेเคถ) เค•เคฐเคจे เคธे, เค‰เคค्เคคเคฒ เคฒेंเคธ เค•ा เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฌिंเคฆु เคชเคฐ เคธूเคฐ्เคฏ เค•ी เค•िเคฐเคฃों เคธे เค…เค—्เคจि เคช्เคฐเค•เคŸ เคนोเคคी เคนै เค”เคฐ เค•ाเค—เคœ เคœเคฒเคจे เคฒเค—เคคा เคนै। เค”เคฐ เค‰เคธเค•े , เคตैเคธे เคนी เคธเคš्เคšा เค—ुเคฐु เคฎिเคฒเคจे เคธे เคถिเคท्เคฏ เค•े เค…เคจ्เคค:เค•เคฐเคฃ เคฎें เคฌ्เคฐเคน्เคฎ-เคช्เคฐเค•ाเคถ เคช्เคฐเค•เคŸ เคนो เคœाเคคा เคนै। เค—ुเคฐु-เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคตेเคฆों เคธे เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคนुเคˆ। เค—ुเคฐु-เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ो เคฎाเคจเคจा เคตैเคฆिเค• เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ा เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคญी เคนै เค”เคฐ เค†เคธ्เคคिเค•เคคा เคฏा เคจเคšिเค•ेเคคा เคตाเคฒी เค†เคค्เคฎเคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•ा เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคญी। เค•्เคฏोंเค•ि เค…เคงเคฏाเคค्เคฎ เคฐเคนเคธ्เคฏ เค•ा เคตिเคทเคฏ เคนै। เค—ूเฅ เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค—ुเคฐु เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคฐ्เค—ुเคฃเคชंเคฅी เคธंเคคों เคฎें เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนो เคœाเคคी เคนै। 
เคธ्เคตाเคฎी เคจिเคถ्เคšเคฒเคฆाเคธ เค•े เคฎเคคाเคจुเคธाเคฐ เคธूเฅžी เคธंเคค เคธเคฐเคฎเคฆ เคญी เคเค• ' เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ ' เคฅे, เค‡เคธीเคฒिเคฏे เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी เคญी เคตेเคฆ เคนै, เคเค• เค‰เคฆเคนाเคฐเคฃ เค‰เคจเค•े เคตเคšเคจों เคฎें เคฆेเค–िเคฏे -
" เค เค†เคฆเคฎी, เคคू เคเค• เคชเคนेเคฒी เคนै !

เคคू เคธिเคฐ्เคซ เค‰เคธे เคœाเคจเคคा เคนै,
เคœो เค•ि เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै।
เคฒेเค•िเคจ เคคेเคฐी เคนเค•ीเค•เคค เคขंเค•ी เคนुเคˆ เคนै
เคคू เคœिเคธ्‍เคฎ เคจเคนीं, เคœाเคจ (spirit)  เคนै !

เคœैเคธे เคธिเคฏाเคน เค•ांเคš เค•े เคชीเค›े เค›िเคชी เคนुเคˆ เคฒौ
เคคेเคฐी เคฐोเคถเคจी เค›िเคชी เคนै
เคฒेเค•िเคจ เค•ांเคš เค•े เคชीเค›े เคคेเคฐी เคฌेเคชเคฐ्เคฆा เคนเค•ीเค•เคค เคนै।।"

 (https://hindisamay.com/dadu/daadu-granthawali-1.html) 
เคธाเคญाเคฐ > @@@@https://www.hindwi.org/poets/dadu-dayal/dohe 
เคธเคจ्เคค / เคจेเคคा / เค…เคตเคคाเคฐ /เคฆाเคฆू เคฆเคฏाเคฒ (1544 - 1603) เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ, เค—ुเคœเคฐाเคค: > เคญเค•्เคคिเค•ाเคฒ เค•े เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ เคธंเคค। เคฆाเคฆूเคชंเคฅ เค•े เคธंเคธ्เคฅाเคชเค•। เฅšเคฐीเคฌเคฆाเคธ, เคธुंเคฆเคฐเคฆाเคธ, เคฐเคœ्เคœเคฌ เค”เคฐ เคฌเค–เคจा เค•े เค—ुเคฐु। เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•े เค•เคฌीเคฐ। เคธंเคค เคฆाเคฆूเคฆเคฏाเคฒเคœी เคจे เคชเคฐเคฎाเคฐ्เคฅ เค•ा เค”เคฐ เค…เคงเคฏाเคค्เคฎ เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคฆेเคจे เคตाเคฒे เค—ुเคฐु เค•ी เคฎเคนिเคฎा-เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•เคฐเคจे เค•ा เค‰เคชเค•्เคฐเคฎ เคฎंเค—เคฒाเคšเคฐเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•िเคฏा เคนै :-

เคฆाเคฆू  เคจเคฎो  เคจเคฎो  เคจिเคฐंเคœเคจं,  เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ  เค—ुเคฐु  เคฆेเคตเคค:।
เคตเคจ्เคฆเคจं  เคธเคฐ्เคต  เคธाเคงाเคตा,  เคช्เคฐเคฃाเคฎं  เคชाเคฐंเค—เคค:।।1।।
เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ  เคชเคฐाเคชเคฐं,  เคธो  เคฎเคฎ  เคฆेเคต  เคจिเคฐंเคœเคจं।
เคจिเคฐाเค•ाเคฐं  เคจिเคฐ्เคฎเคฒं,  เคคเคธ्เคฏ  เคฆाเคฆू  เคตเคจ्เคฆเคจं।।2।।

 เคชเคนเคฒे เค…เคชเคจे เค‡เคท्เคŸเคฆेเคต เค•ो เคฌाเคฐंเคฌाเคฐ เคช्เคฐเคฃाเคฎ เค•िเคฏा เคนै। เคฏเคน เค‡เคท्เคŸเคฆेเคต เคฎाเคฏाเคฐเคนिเคค เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै เค‡เคธเคฒिเค เคจिเคฐंเคœเคจ เคนै। เค—ुเคฐु เค•ी เค•ृเคชा เคธे เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเคคी เคนै เค…เคค: เค—ुเคฐुเคฆेเคต เค•ो เคญी เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ। เคธเคค्เคธंเค—เคคि เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฐूเคช เคธंเคคों เค•ो เคญी เคช्เคฐเคฃाเคฎ। เคšौเคฅे เคšเคฐเคฃ เคฎें เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ, เค—ुเคฐु เคคเคฅा เคธाเคงु-เคธंเคคों เค•ो เคธเคฆा เคช्เคฐเคฃाเคฎ เค•िเคฏा เคนै เคœो เคธुเค–-เคฆु:เค– เค•े เค•्เคฒेเคถ เคธ्เคตเคฐूเคช เค‡เคธ เคธंเคธाเคฐ เคธे เคชाเคฐ เคšเคฒे เค—เคฏे เคนैं।
เคจिเคฐंเคœเคจ เค•เคนเคคे เคนैं เค†เค•ाเคฐ เคฐเคนिเคค เค•ो, เคธो เคคो เคฎिเคฅ्เคฏा เคนोเคคा เคนै। เค•ैเคธे ? เค†เค•ाเคถ เคชुเคท्เคชเคตเคค्, เคฌांเคเคชुเคค्เคฐเคตเคค्, เคถเคธाเคถ्เคฐुंเค—เคตเคค्। เคฎเคฐीเคšिเค•ा เคฌाเคฐिเคตเคค् (เคฎृเค—-เคคृเคท्เคฃा เค•ा เคœเคฒ) เคถुเค•्เคคि เคฐเคœเคคเคตเคค् (เคธीเคชी เคฎें เคฐเคœเคค), เคฐเคœ्เคœु เคญुंเคœเค—เคตเคค् (เคฐเคธ्เคธी เคฎें เคธांเคช) เค‡เคคि เคถंเค•ा ? 
เคช्เคฐเคถ्เคจ : เค‰เคธ เคจिเคฐंเคœเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคนोเคคी เคนै ? เค‰เคค्เคคเคฐ : เคจिเคฐंเคœเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•ा เคนेเคคु เค—ुเคฐु เค‰เคชเคฆेเคถ เคนै। เค•िเคจ्เคคु เคœैเคธे เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เค•े เคชाเคฐ เคœाเคจे เค•े เคธाเคงเคจों เคฎें เคœเคนाเคœ เคนी เคเค• เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคธाเคงเคจ เคนै, เคตैเคธे เคนी เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा เค•ो เคœाเคจเคจे เค•े เคธाเคงเคจों เคฎें เคถ्เคฐेเคท्เค  เคธाเคงเคจ เค—ुเคฐु-เคœ्เคžाเคจ เคนी เคนै। เค‡เคธ เคตाเคธ्เคคे เค—ुเคฐु เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคช्เคฐเคฅเคฎ "เค—ुเคฐुเคฆेเคต เค•ा เค…ंเค—'' เคธे เค—्เคฐเคจ्เคฅ เค•ा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เค•เคฐเคคे เคนैं, เค•्เคฏोंเค•ि เค—ुเคฐु เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เคนै- 

 "เค—ुเคฐुเคฐ्เคฌ्เคฐเคน्เคฎा เค—ुเคฐुเคฐ्เคตिเคท्เคฃु เค—ुเคฐुเคฐ्เคฆेเคตो เคฎเคนेเคถ्เคตเคฐ: ।
เค—ुเคฐुः เคธाเค•्เคทाเคค् เคชเคฐं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคคเคธ्เคฎै เคถ्เคฐी เค—ुเคฐुเคตे เคจเคฎः।।”


 เค—ुเคฐु เคฒเค•्เคทเคฃ-เค—ुเค•ाเคฐ: เคช्เคฐเคฅเคฎो เคตเคฐ्เคฃो เคฎाเคฏाเคฆि เค—ुเคฃเคญाเคธเค•:। เคฐुเค•ाเคฐोเคฝเคฆ्เคตिเคคीเคฏं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎाเคฏा เคญ्เคฐाเคจ्เคคि เคตिเคฎोเคšเค•:। เค—ुเค•ाเคฐเคธ्เคค्เคตเคจ्เคงเค•ाเคฐ: เคธ्เคฏाเคค् เคฐुเค•ाเคฐเคธ्เคคเคจ्เคจिเคฐोเคงเค•:। เค…เคจ्เคงเค•ाเคฐ เคตिเคฐोเคงिเคค्เคตाเคฆ्, เค—ुเคฐुเคฐिเคค्เคฏเคญिเคงीเคฏเคคे।।
(เค—ु=เค…เคจ्เคงเค•ाเคฐ, เคฐु= เคตिเคจाเคถเค•, เค—ुเคฐु= เค…เคœ्เคžाเคจाเคจ्เคงเค•ाเคฐ เค•ो เคฎिเคŸाเคจे เคตाเคฒा। 

 เค…เค–ंเคก-เคฎंเคกเคฒाเค•ाเคฐं เคต्เคฏाเคช्เคคं เคฏेเคจ เคšเคฐाเคšเคฐं।
เคคเคค्เคชเคฆं เคฆเคฐ्เคถिเคคं เคฏेเคจ เคคเคธ्เคฎै เคถ्เคฐी เค—ुเคฐเคตे เคจเคฎ:।।

 เคถंเค•ा :- เคˆเคถ्เคตเคฐ เคธเคฐ्เคตเคœ्เคž เคนै เคเคตं เคœीเคต เค…เคฒ्เคชเคœ्เคž เคนै, เคคो เคซिเคฐ เค†เคช เคˆเคถ्เคตเคฐ เคธे เค…เคญेเคฆ (เคเค•เคฐूเคช) เค•เคฐเค•े เค—ुเคฐु เค•ो เค•ैเคธे เค•เคนเคคे เคนो? เคธเคฎाเคงाเคจ :- เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคœीเคต เค”เคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐिเค• เคญेเคฆ เคคो เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เคชाเคฐเคฎाเคฐ्เคฅिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคญेเคฆ เคจเคนीं เคนै, เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคเค• เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เคœिเคธ เค—ुเคฐु เคจे เค…เคชเคจा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฐूเคช เคœाเคจ เคฒिเคฏा เคนै। เคตे เค”เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคเค• เคนी เคนैं, เค…เคฒเค— เคจเคนीं เคนै। เคตेเคฆ เคตเคšเคจ :- "เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฌ्เคฐเคน्เคฎैเคต เคญเคตเคคि"। 
เค—ुเคฐू เคเคตं เคถाเคธ्เคค्เคฐ เค†เคชเค•ो เคฎाเคฐ्เค— เคฆिเค–ा เคธเค•เคคे เคนैं เค”เคฐ เค†เคชเค•े เคธंเคถเคฏ เคฆूเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค…เคชเคฐोเค•्เคท เค•ा เค…เคจुเคญเคต (เคธीเคงा เค†ंเคคเคฐเคœ्เคžाเคจ) เค•เคฐเคจा เค†เคช เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै। เคญूเค–े เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคธ्เคตเคฏं เคนी เค–ाเคจा เคšाเคนिเค। เคœिเคธเค•ो เคธเค–्เคค เค–ुเคœเคฒी เค†เคคी เคนो เค‰เคธे เค–ुเคฆ เคนी เค–ुเคœเคฒाเคจा เคšाเคนिเค। เค‰เคจเค•े เค•ुเค› เค…เคจ्เคฏ เค‰เคชเคฏोเค—ी เคฆोเคนे เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนैं-
                             เคตाเคฃी เคœाเค•ी เคตेเคฆ เคธเคฎ, เค•ीเคœै เคคाเค•ी เคธेเคต।
                             เคญเคฏे เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคœเคฌ เคธेเคตเคคैं, เคคเคฌ เคœाเคจै เคจिเคœ เคญेเคฆ।।เฅฉ/เฅงเฅง।।

                             เคนोเคตै เคœเคฌเคนीं เค—ुเคฐु เคธंเค—, เค•เคฐै เคฆเคฃ्เคก เคœिเคฎ เคฆเคฃ्เคกเคตเคค।।
                             เคงाเคฐै เค‰เคค्เคคเคฎ เค…ंเค—, เคชाเคตเคจ เคชเคฆ-เคธเคฐोเคœ เคฐเคœ।।เฅฉ/เฅงเฅจ।।  

                              เค‡เคฎ เคต्เคฏเคตเคนृเคค เค…เคตเคธเคฐ เคœเคฌ เคชेเค–ै।เคฎुเค– เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เค—ुเคฐु เคธเคจ्เคฎुเค– เคฒेเค–ै।।
                              เคตिเคจเคคी เค•เคฐै เคฆोเค‰ เค•เคฐ เคœोเคฐी। เค—ुเคฐु-เค†เคœ्เคžाเคคैं เคช्เคฐเคถ्เคจ เคฌเคนोเคฐी।।เฅฉ/เฅจเฅจ।। 

เคœिเคœ्เคžाเคธु เค•ो เคšाเคนिเคฏे เค•ि เคตเคน เคœिเคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตेเคค्เคคा เค•ी เคตाเคฃी เคตेเคฆ เค•े เคธเคฎाเคจ เคนो,เค‰เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตेเคค्เคคा เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•ी เคธेเคตा เค•เคฐें। เค•्เคฏों เค•เคฐें ? เคธेเคตा เคธे เคœเคฌ เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคนो เคœाเคฏेंเค—े, เคคो 'เคจिเคœ-เคญेเคฆ',เค…เคชเคจा เคธ्เคตเคฐूเคช เคœ्เคžाเคค เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เค•्เคฏोंเค•ि เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•ी เคธेเคตा เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคธेเคตा เคธे เคญी เค…เคงिเค• เคซเคฒเคฆाเคฏी เคนै।เฅงเฅง
เคœเคฌ เค—ुเคฐु เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคตें เคคो เคฆเคฃ्เคก เค•े เคœैเคธा เคšเคฐเคฃों เคฎें เค—िเคฐเค•เคฐ เคธाเคท्เคŸांเค— เคช्เคฐเคฃाเคฎ เค•เคฐें। เค”เคฐ เคœो เคชाเคตเคจ เคนै-เค‰เคจเค•े เคšเคฐเคฃ เคฐूเคชी เค•เคฎเคฒ, เคคिเคจเค•ी เคฐเคœ เคœो เคงूเคฐि เคนै,เค‰เคธเค•ो เค…เคชเคจे เค‰เคค्เคคเคฎ เค…ंเค— เคฎเคธ्เคคเค• เคชเคฐ เคงाเคฐเคฃ เค•ीเคœिเคฏे।เฅงเฅจ
เค‡เคธ เคฐीเคคि เค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคœเคฌ เค—ुเคฐु เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคฎुเค– เคธे เค…เคตเค•ाเคถ เคฎें เคฌैเค े เคฆिเค– เคœाเคฏें, เคคเคฌ เคนाเคฅ เคœोเฅœ เค•เคฐ เค—ुเคฐु เคธे เคตिเคจเคคी เค•เคฐें -'เคนे เคญเค—เคตเคจ,เคฎैं เค†เคชเคธे เค•ुเค› เคชूเค›เคจा เคšाเคนเคคा เคนूँ।' เคคเคฌ เคฏเคฆि เค—ुเคฐु เค†เคœ्เคžा เคฆें เคคเคฌ เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•เคฐें। เคฏा เคชूเคฐ्เคตเคœเคจ्เคฎ เค•े เค•िเคธी เคชूเคฃ्เคฏ เคธे เค—ुเคฐु เคฌिเคจा เค•ोเคˆ เคธेเคตा เคฒिเคฏे เคนी เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆेเคฆें เคคो เค…เคงिเค•ाเคฐी เคถिเคท्เคฏ เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคนोเคˆ เคœाเคตै เคนै। เค•ाเคนेเคคैं ? เค—ुเคฐु เคธेเคตा เค•े เคฆो เคซเคฒ เคนैं, เคเค• เคคो เค—ुเคฐु เค•ी เคช्เคฐเคธเคจ्เคจเคคा, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ เค•ी เคถुเคฆ्เคงि। เคธो เคฆोเคจूं  เคตा เค•े เคธिเคฆ्เคง เคนैं।เฅจเฅจ 


>>(Buddha's Message To The World)เคธंเคธाเคฐ เค•ो เคฌुเคฆ्เคง เค•ा เคธเคจ्เคฆेเคถ :
 " เคœिเคธ เคธเคฎเคฏ เคฌुเคฆ्เคง เคจे เคœเคจ्เคฎ เคฒिเคฏा , เค‰เคธ เคญाเคฐเคค เค•ो เคเค• เคฎเคนाเคจ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคจेเคคा , เคเค• เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคฅी। เคฆो เคคเคฐเคน เค•े เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคจेเคคा เคนोเคคे เคนैं -เคชुเคฐोเคนिเคค เค”เคฐ เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ। เคชुเคฐोเคนिเคค เคœเคจเคคा เค•ो เค…เคœ्เคžाเคจ เคฎें เคฐเค–เคคे เคนैं,เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฎเคจ เค•ो เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธों เคธे เคญเคฐเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคชुเคฐोเคนिเคค เคฏเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं เค•ि เคเค• เคˆเคถ्เคตเคฐ เคนै , เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े เคธเคฎीเคช เคชเคนुँเคš เคธเค•เคจा เค”เคฐ เค‰เคธे เคœाเคจ เคธเค•เคจा เค•ेเคตเคฒ เค‰เคจ्เคนीं เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฒोเค— เคชुเคฐोเคนिเคคों เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธों เค•ो เคšुเคจौเคคी เคฆेเคคे เคนैं। เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฒोเค— เคชुเคฐोเคนिเคคों เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธों เคคเคฅा เคทเคก्เคฏเคจ्เคค्เคฐों เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคšेเคคाเคตเคจिเคฏाँ เคฆेเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं,.... เค‡เคธ เคธंเค˜เคฐ्เคท เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐों เค•ी เคตिเคœเคฏ เค”เคฐ เคชुเคฐोเคนिเคคों เค•ी เคชเคฐाเคœเคฏ เคนोเคคी เคนै।   เฅญ/ เฅจเฅฆเฅง  
" เคฌुเคฆ्เคง, เคญाเคฐเคค เคฎें เคชुเคฐोเคนिเคคों เค”เคฐ เคฎเคจीเคทिเคฏों (เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐों) เค•े เคฎเคง्เคฏ เคšเคฒเคคे เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคธंเค˜เคฐ्เคท เคฎें เคฎें เคตिเคœเคฏ เค•े เคช्เคฐเคคीเค• เคฅे। 'เคฎाเคจเคต เค•ी เคธเคฎเคคा' เค‰เคจเค•े เคฎเคนाเคจ เค‰เคชเคฆेเคถों เคฎें เคธे เคเค• เคนै। เคธเคฌ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคนैं। เคตเคนाँ เค•िเคธी เค•े เคธाเคฅ เค•ोเคˆ เคฐिเคฏाเคฏเคค เคจเคนीं ! เคฌुเคฆ्เคง เคธเคฎเคคा เค•े เคฎเคนाเคจ เค‰เคชเคฆेเคท्เคŸा เคฅे। เคนเคฐ เคธ्เคค्เคฐी-เคชुเคฐुเคท เค•ो เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•เคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคธเคฎाเคจ เค…เคงिเค•ाเคฐ เคนै, เคฏเคน เค‰เคจเค•ी เคถिเค•्เคทा เคฅी। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชुเคฐोเคนिเคคों เคคเคฅा เคจिเคฎ्เคจ เคœाเคคिเคฏों เค•े เคฎเคง्เคฏ เค…เคจ्เคคเคฐ เค•ा เค‰เคจ्เคฎूเคฒเคจ เค•เคฐ เคจिเคฐ्เคตाเคฃ เค•े เคฆ्เคตाเคฐ เค•ो เคนเคฐ เค•िเคธी เค•े เคฒिเค เค–ोเคฒ เคฆिเคฏा। " (เฅญ/เฅจเฅฆเฅซ)    
  
 เค†เคœเค•เคฒ (เคญाเคฐเคค-เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े) เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เคฏा เคœเคจเคคंเคค्เคฐ เค•ी, เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎाเคค्เคฐ เค•ी เคธเคฎเคคा เค•ी, เค–ूเคฌ เคšเคฐ्เคšा เคนोเคคी เคนै। เค•िเคจ्เคคु เค•ोเคˆ 'เคฎเคจुเคท्เคฏ' (เคจेเคคा) เคฏเคน เค•ैเคธे เคœाเคจ เคชाเคฏेเค—ा เค•ि เคตเคน เคธเคฌเค•े เคธเคฎाเคจ เคนै ? เค‡เคธเค•े เคฒिเค เค‰เคธเค•े เคชाเคธ เคธเคฌเคฒ เคถเคฐीเคฐ, เคธเคฌเคฒ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคฏा เคทเคกเคฐिเคชुเค“ं เคธे เคฐเคนिเคค (เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคตिเคšाเคฐों เคˆเคฐ्เคท्เคฏा -เคฆ्เคตेเคท เคธे เคฐเคนिเคค) เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคฌुเคฆ्เคงि เคนोเคจी เคนी เคšाเคนिเค; เค‰เคธे เค…เคชเคจी เคฌुเคฆ्เคงि เคชเคฐ เคœเคฎी เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธों เค•ी  เคฐाเคถि เค•ी เคชเคชเฅœी เค•ो เคญेเคฆเค•เคฐ ("เคตिเคตेเค•-เคช्เคฐเคฏोเค— เคถเค•्เคคि เคฏुเค•्เคค เคฌुเคฆ्เคงि " เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคญ्เคฐเคฎเคตเคถ เคฌเคจी เค•ूเคธंเคธ्เค•ाเคฐों เค•ी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ो เคญेเคฆเค•เคฐ) เค‰เคธ เคชเคฐเคฎ् เคธเคค्เคฏ เคชเคฐ ( เคน्เคฐเคฆเคฏ เคฎें เคตिเคฐाเคœเคฎाเคจ เค ाเค•ुเคฐ เคฆेเคต เคชเคฐ ,เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏाเคคीเคค เคถुเคฆ्เคง เคธเคš्เคšिเคฆाเคจเคจ्เคฆ เคธ्เคตเคฐुเคช เคชเคฐ) เคชเคนुँเคšเคจा เคนी เคšाเคนिเค, เคœो เค‰เคธเค•ी เค…ंเคคเคฐเคคเคฎเคตाเคธी เค†เคค्เคฎा เคฎें เคนै। เคคเคฌ เค‰เคธเค•ो เคœ्เคžाเคค เคนोเค—ा เค•ि เคธเคฎเคธ्เคค เคชूเคฐ्เคฃเคคा , เคธเคญी เคถเค•्เคคिเคฏाँ (100 Unselfishness เคฌเคจ เคœाเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा), เคธ्เคตเคฏं เค‰เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคฎौเคœूเคฆ เคนैं, เคตे เค‰เคธเค•ो เคฆूเคธเคฐों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เคœाเคจेเคตाเคฒी เคจเคนीं เคนैं। เค‡เคธ เคธเคค्เคฏ เค•ो เคญเคฒीเคญाँเคคि เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐ เคฒेเคจे เคชเคฐ เคตเคน เค‰เคธी เค•्เคทเคฃ เคฎुเค•्เคค (D-hypnotized) เคนो เคœाเคคा เคนै, เคธเคฎเคคा เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒेเคคा เคนै। เคคเคฌ เคตเคน เคญเคฒी เคญाँเคคि เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐ เคฒेเคคा เคนै เค•ि เคนเคฐ เค…เคจ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคि [rnen and party-kjn-dsin-sudi-pin-ajn-rnc-rjc-bin-suk-sdd-.....] เคญी เคเค• เคธเคฎाเคจ เคตैเคธा เคนी เคชूเคฐ्เคฃ เคนै เคœैเคธा เคตเคน เคธ्เคตเคฏं เคนै ; เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคญाเคˆ-เคฌเคจ्เคงुเค“ं เคชเคฐ เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा - เคถाเคฐीเคฐिเค•, เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคฏा เคจैเคคिเค• -เคฌเคฒ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค‰เคธे เคจเคนीं เคนै। เคตเคน เค‡เคธ เคตिเคšाเคฐ เค•ो เคธเคฆा เค•े เคฒिเค เคค्เคฏाเค— เคฆेเคคा เคนै เค•ि เค•เคญी เค•ोเคˆ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคเคธा เคญी เคนुเค†, เคœो เค‰เคธเคธे เคจिเคฎ्เคจเคคเคฐ เคฅा ? เคคเคญी เคตเคน เคธเคฎเคคा เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै , เค‰เคธเค•े เคชूเคฐ्เคต เคจเคนीं। (เฅญ/เฅจเฅฆเฅจ)         
  
เคธृเคท्เคŸि เค•ा เคคो เค…เคฐ्เคฅ เคนी เคนै - เคตिเคญिเคจ्เคจเคคा। เคธृเคท्เคŸि เค•े เคชเคนเคฒे เคธाเคฎ्เคฏ เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคฐเคนी เคนोเค—ी , เคฒेเค•िเคจ เคœเคฌ เคธเคฎเคฏ เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคตिเค•्เคทोเคญ เคนोเคคा เคนै เคคเคญी เคธृเคท्เคŸि เคนोเคคी เคนै। เคถाเคฐीเคฐिเค•, เคฌौเคฆ्เคงिเค• เค”เคฐ เคจैเคคिเค• เคฌเคฒ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคตिเคญिเคจ्เคจเคคा เคฆृเคท्เคŸिเค—ोเคšเคฐ เคนोเคคी เคนी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคจेเคคा เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคนोเคคा เคนै, เค…เคจेเค•เคคा เคฎें เค…ंเคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคเค•เคคा เค•ा เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค , เค…เคชเคจे เคธे เคเค• เคธोเคชाเคจ เคจीเคšे เค–เฅœे เคฒोเค—ों เค•ो เคŠเคชเคฐ เค‰เค ाเคจे , เคชเคถु เคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ, เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธे เคฆेเคตเคคा เคฎें เค‰เคจ्เคจเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคจा।           


เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฏा เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคธเคš्เคšे เคถिเค•्เคทเค• เค ाเค•ुเคฐ เคนเคฎें เคธ्เคตाเคตเคฒंเคฌी เคนोเคจे เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฆेเคคे เคนैं। เคตे เค†เคค्เคฎा เคฏा เค•िเคธी เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคธเคค्เคคा เคˆเคถ्เคตเคฐ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคจे เคธे เคญी เคฎुเค•्เคค เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं।

Power of Organization :  เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เค•เคนा เคนै - " เคœเคจเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•ो เค‰เคชเคฐ เค‰เค ाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐो ! เค‡เคธเคฒिเคฏे เคจเคนीं เค•ि เคตे เค…เคงเคฎ เคฏा เคชเคคिเคค เคนैं; เค•ृเคท्เคฃ เคเคธा เคจเคนीं เค•เคนเคคे। เคฏเคน เคธोเคšเคจा เคชाเค–เคฃ्เคก เคนै เค•ि เคคुเคฎ เค•िเคธी เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนो। เคชเคนเคฒे เค‡เคธ เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคจे เค•ी เคตिเคšाเคฐ เค•ो เคœเฅœ เคธे เคจिเค•ाเคฒ เคฆो। เค”เคฐ เคคเคฌ เค‰เคชाเคธเคจा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคœाเค“। เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े เคฌเคš्เคšे เคนैं, เค ाเค•ुเคฐ เค•े เคฌเคš्เคšे เคนैं, เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค—ुเคฐु เค•े เคฌเคš्เคšे เคนै ! เค”เคฐ เคฌเคš्เคšे เคชिเคคा เค•े เคนी เคตिเคตिเคง เคฐूเคช เคนोเคคे เคนैं। เคคुเคฎ เค‰เคธเค•े เคธेเคตเค• เคนो। เคœीเคตंเคค เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคธेเคตा เค•เคฐो। เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคชाเคธ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค…เคจ्เคงों,เคชंเค—ुเค“ं,เคฆเคฐिเคฆ्เคฐो,เคจिเคฐ्เคฌเคฒों เค”เคฐ เคจเคฐเค•िเคฏों เค•े เคฐूเคช เคฎें เค†เคคा เคนै। เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคชाเคธ เคชूเคœเคจ เค•เคฐเคจे เค•ा เค•िเคคเคจा เคฎเคนिเคฎाเคจ्เคตिเคค เค…เคตเคธเคฐ เคนै।" 
" เคธिंเคน (Lion) เค”เคฐ เคฌाเคฐเคนเคธिंเค—ा (reindeer) เคฆोเคจों เคชเคถु เคนैं-เคชเคฐ เคธिंเคน เค•ी เคถเค•्เคคि เค…เคงिเค• เคนै। เค•िเคจ्เคคु เคชเคถु เค…เคชเคจी เคถเค•्เคคि เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ेเคตเคฒ เค…เคชเคจा เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคธिเคฆ्เคง เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•เคฐเคคा เคนै, เคตเคน เค…เคชเคจा เคชेเคŸ เคญเคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคฌाเคฐเคนเคธिंเค—ा เค•ो เคฎाเคฐ เคฆेเคคा เคนै। เคชเคฐ เคœो เคชเคถु เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจ เคœाเคฏेเค—ा เคตเคน เค…เคชเคจा เคชेเคŸ เคญเคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•เคญी เค…เคชเคจे เคญाเคˆ,เคฆुเคธเคฐे เค•िเคธी เคญाเคˆ เค•ो เคฎाเคฐ เค•เคฐ เคฏा เคฒूเคŸ เค•เคฐ เค…เคชเคจा เคชेเคŸ เคจเคนीं เคญเคฐेเค—ा। เค”เคฐ เคœो 'เคฎเคจुเคท्เคฏ' เคฌเคจเค•เคฐ เคฏा เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•ा เคธเคš्เคšा เคจेเคคा เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฌเคจเค•เคฐ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เคธाเคฐ्เคฅเค• เค•เคฐเคจा เคšाเคนेเค—ा, เคตเคน เคญाเคฐเคค เคฎाเคคा เค•ो เค‰เคธเค•े เค—ौเคฐเคตเคถाเคฒी เคธिंเคนाเคธเคจ เคชเคฐ เคฌैเค ाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เคญी เคจ्เคฏोเค›ाเคตเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। "

" เคœिเคจ्เคนोंเคจे เค†เคค्เคฎ-เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคนै, เค‰เคจเค•े เคญीเคคเคฐ เคเค• เคฎเคนा เคถเค•्เคคि เค–ेเคฒเคจे เคฒเค—เคคी เคนै। เค‰เคธ เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท เค•ो เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจाเค•เคฐ เคฅोเฅœी เคฆूเคธเคฐी เคคเค• เคฒเคฎ्เคฌी เคค्เคฐिเคœ्เคฏा เค•े เคธเคนाเคฐे เคœो เคเค• เคตृเคค्เคค เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै, เค‰เคธ เคตृเคค्เคค เค•े เคญीเคคเคฐ เคœो เคฒोเค— เค† เคœाเคคे เคนैं, เคตे เคธाเคงเคจ-เคญเคœเคจ เคจ เค•เคฐเค•े เคญी เค…เคชूเคฐ्เคต เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคซเคฒ เค•े เค…เคงिเค•ाเคฐी เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं। เค‡เคธे เคฏเคฆि เค•ृเคชा เค•เคนเคคा เคนै, เคคो เค•เคน เคฒे !" เฅฌ/เฅงเฅจเฅฆ

เคนเคฎ เค•ेเคตเคฒ 'เค…เคธ्เคคि'-เคธ्เคตเคฐूเคช,เคธเคค्เคธ्เคตเคฐूเคช เคนोเคจे เค•ी เคนी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐ เคฐเคนे เคนै, เค”เคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं,เค‰เคธเคฎें เค…เคนं เคญी เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ा,..เคถเคฐीเคฐ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ा เคฏंเคค्เคฐ เคฌเคจ เค•เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐेเค—ा। เค…ंเค—ूเคฐ เค•ी เคฒเคคा เคชเคฐ เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค—ुเคš्เค›ों เคฎें เค…ंเค—ूเคฐ เคซเคฒเคคे เคนैं,เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เคธैंเค•เฅœों เคˆเคธाเค“ं เค•ा เค†เคตिเคฐ्เคญाเคต เคนो เคœाเคฏेเค—ा। 7/12 

เคธ्เคตाเคฎीเคœी  เค•เคนเคคे เคนैं- "เคฎैं เคคो เคฏเคน เคชเคธเคจ्เคฆ เค•เคฐूँเค—ा เค•ि เคคुเคฎเคฎें เคธे เคนเคฐ เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคฎเคธीเคนा เคฌเคจ เคœाเค“। เคฌुเคฆ्เคง,เค•ृเคท्เคฃ,เคˆเคธा,เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคธเคญी เค…เคตเคคाเคฐ เคฎเคนाเคจ เคนैं, เคนเคฎ เค‰เคจเค•े เคšเคฐเคฃों เคฎें เคช्เคฐเคฃाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคธाเคฅ เคนเคฎ เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคญी เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं, เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เคฏเคฆि เคˆเคถ्เคตเคฐ-เคชुเคค्เคฐ เค”เคฐ เค…เคตเคคाเคฐ เคนैं, เคคो เคนเคฎ เคญी เคตเคนी เคนैं। เค‰เคจเคนोंเคจे เค…เคชเคจी เคชूเคฐ्เคฃเคคा เคชเคนเคฒे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒी เคนै,เค”เคฐ เคนเคฎ เคญी เคฏเคนीं เค”เคฐ เค‡เคธी เคœीเคตเคจ เคฎें เคชूเคฐ्เคฃเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒेंเค—े। เคˆเคธा เค•े เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคธ्เคฎเคฐเคฃ เค•เคฐो-'เคธ्เคตเคฐ्เค—เคฐाเคœ्เคฏ เคจिเค•เคŸ เคนी เคนै।' 

เค‡เคธीเคฒिเคฏे เค‡เคธी เค•्เคทเคฃ เคนเคฎ เคธเคฌเค•ो เคฏเคน เคฆृเคข เคธंเค•เคฒ्เคช เค•เคฐ เคฒेเคจा เคšाเคนिเคฏे เค•ि-" เคฎैं เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฌเคจूंเค—ा,เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค•ा เคฎเคธीเคนा เคฌเคจूँเค—ा,เคฎैं เคˆเคถ्เคตเคฐ-เคชुเคค्เคฐ เคฌเคจूंเค—ा- เคจเคนीं, เคฎैं เคธ्เคตเคฏเคฎ เคˆเคถ्เคตเคฐเคธ्เคตเคฐुเคช เคฌเคจूँเค—ा। " เคšเคฐिเคค्เคฐเคจिเคฐ्เคฎाเคฃเค•ाเคฐी เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคฎें เคนเคฎें เค‡เคจ 'เคšाเคฐो เคฏोเค— -เคœ्เคžाเคจ,เคญเค•्เคคि,เค•เคฐ्เคฎ เค”เคฐ เคฐाเคœเคฏोเค—' เค•ा เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ (เค…เคตिเคฐोเคง) เคนी เค…เคญीเคท्เคŸ เคนै।
 เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคธे (เคตिเคตेเค•-เคตाเคนिเคจी เคธे ) เคนी เคธंเค˜เคฌเคฆ्เคง เคนोเค•เคฐ, เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฏुเคตा เคจेเคคा เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•े เคจेเคคृเคค्เคต เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจे เค”เคฐ เคฌเคจाเคจे BE AND MAKE ' เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธे เคœुเฅœ เคœाเคจा เคšाเคนिเคฏे। เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ा เคœीเคตเคจ เคเคธा เคนी เคธเคฎเคจ्เคตเคฏเคชूเคฐ्เคฃ เคฅा। เคเคธे เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท เคœเค—เคค् เคฎें เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคนी เค†เคคे เคนैं, เคชเคฐเคจ्เคคु เคนเคฎ เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เค‰เคชเคฆेเคถों เค•ो เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธाเคฎเคจे เคฐเค–เค•เคฐ เค†เค—े เคฌเฅ เคธเค•เคคे เคนै।  เคฏเคฆि เคนเคฎเคฎे เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค‰เคธ เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•ी เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ो เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐाเคช्เคค เคจ เค•เคฐ เคธเค•ें, เคคो เคญी เคนเคฎ เค‰เคธे เคธाเคฎूเคนिเค• เคฐूเคช เคฎें เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคเค• เคฆुเคธเคฐे เค•े เคชเคฐिเคฎाเคฐ्เคœเคจ, เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ, เค†เคฆाเคจ-เคช्เคฐเคฆाเคจ เคธे เคเคตं เคธเคนाเคฏเค• เคฌเคจเค•เคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏเคน เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เค•เคˆ เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคธाเคงिเคค เคนोเค—ा เค”เคฐ เคฏเคน เค…เคจ्เคฏ เคธเคญी เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคงเคฐ्เคฎเคฎเคคों เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคถ्เคฐेเคท्เค  เคนोเค—ा।'  เค‡เคธเค•े เคฒिเคฏे เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เค•े เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ो เค…เคชเคจा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคฎाเคจเคจे เคตाเคฒे เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เคเค•เคค्เคฐिเคค เค•เคฐ, เค‰เคจ्เคนें  เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฏुเคตा เคจेเคคा เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•े เคšเคฐเคฃों  เคฌैเค เค•เคฐ เคšเคฐिเคค्เคฐเคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เคธीเค–เคจे เค•े เคฒिเคฏे เค…เคจुเคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคจा เคนเคฎाเคฐा (เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•ा ) เคช्เคฐเคฅเคฎ เค•ाเคฐ्เคฏ เคนोเค—ा।

เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เคฏเคน เคคเคฏ เค•เคฐ เคฒेเคจा เคนोเค—ा เค•ि เคนเคฎ เคšाเคนเคคे เค•्เคฏा เคนैं ? เคนเคฎ เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•ा เคธเคฆเคธ्เคฏ เค•्เคฏों เคฌเคจเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं?  เค•्เคฏा เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•ा เคธเคฆเคธ्เคฏ เคนोเคจे เคธे เคฎैं เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนूँ ? เค•्เคฏोंเค•ि เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคคो เคญाเคฐเคค เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคนै ! เค”เคฐ เคฎेเคฐे เคœीเคตเคจ เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै เคชเคถु (เค…เคชเคจे เค…เคนं เค•ो เคฎैं เคธเคฎเคเค•เคฐ เค•ेเคตเคฒ เค…เคชเคจे เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เค•ो เคฆेเค–เคจे เคตाเคฒा ) เคธे 'เคฎเคจुเคท्เคฏ ' (เคชเคฐเคนिเคค เคฆेเค–เคจे เคตाเคฒा เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคฎाเคจเคต-เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•ा เคธเคš्เคšा เคจेเคคा เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ ) เคฌเคจ เคœाเคจा। เค•िเคจ्เคคु เคœो เคฒोเค— เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•ा เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฌเคจเคจे เค•ो 'เค…เคฎुเค• เคจेเคคा' เค•ी เคคเคฐเคน 'เคœเคนเคฐเคชीเคจे' เค•ो เคคैเคฏाเคฐ เคนो เคœाเคจा เคธเคฎเคเคคे เคนैं, เคตे เค•ृเคชा เค•เคฐเค•े เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•ा เคธเคฆเคธ्เคฏ เคจเคนीं เคฌเคจें। 

"เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคคो เคนเคฎें เค‰เคธ เคšिเคจ्เคน -'เคˆเคฐ्เคท्เคฏा เคฐूเคชी เค•เคฒंเค•' เค•ो, เคœिเคธे เค—ुเคฒाเคฎों เค•े เคฒเคฒाเคŸ เคฎें เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธเคฆैเคต เคฒเค—ा เคฆिเคฏा เค•เคฐเคคी เคนै, เคงो เคกाเคฒเคจा เคšाเคนिเคฏे। เค‡เคธी เคธे เคˆเคฐ्เคท्เคฏा เคฎเคค เค•เคฐो।เคญเคฒाเคˆ เค•े เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•ो เค…เคชเคจे เคนाเคฅ เค•ा เคธเคนाเคฐा เคฆो। เคคीเคจों เคฒोเค•ों เค•े เคœीเคต เคฎाเคค्เคฐ เค•े เคฒिเคฏे เคถुเคญ เค•ाเคฎเคจा เค•เคฐो। "9/379 
เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ  เคธเคญी เค•เคฐ्เคฎिเคฏों เค•ो เคธ्เคตाเคฎी เคœी เค•ी เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคšेเคคाเคตเคจी เคชเคฐ เค—ंเคญीเคฐเคคा เคธे เคšिंเคคเคจ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเคฏे! เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เคจेเคคृเคค्เคต เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคถिเคตिเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ-เคช्เคฐाเคช्เคค, เคจेเคคाเค“ं เคฎें เคญी เคฏเคฆाเค•เคฆा 'เคˆเคฐ्เคท्เคฏा เคฐूเคชी เค•เคฒंเค•' เคฌीเคš เคฌीเคš เคฎें เค…เคชเคจा เคธिเคฐ เค‰เค ाเคจे เคฒเค—เคคा เคนै। 
[ เค•ैเคฎ्เคช เคฎें เค‘เคซिเคธเคฐ เค•ा เคเค• เคฌเฅœा เคฌैเคœ เคฎुเคे เคฎिเคฒे, เคซिเคฐ เค‰เคธเคธे เคฌเฅœा, เค”เคฐ เค…ंเคค เคฎें เคธเคฌเคธे เคฌเฅœा เค•เคฎाเคฃ्เคกเคฐ เค‡เคจ เคšीเฅž เคฌเคจเคจे เค•ी เคฒเคฒเค• เคธे เค•ोเคˆ เค•ोเคˆ เฅจเฅซ เคตเคฐ्เคทों เคธे เคœुเฅœे เคตเคฐिเคท्เค  เคจेเคคा (เคธुเคญाเคท เค—ुเคนा, เค•ोเคจ्เคจเค—เคฐ) เคญी เค‡เคคเคจे เคฎเคฆाเคจ्เคง เคนो เคœाเคคे เคนैं เค•ि, เค‰เคจ्เคนें เคจ เคจ्เคฏाเคฏ เคธूเคเคคा เคนै, เคจ เค”เคšिเคค्เคฏ เค”เคฐ เคจ เคชเคฐिเคฃाเคฎ, เคจ เคฎเคฐ्เคฏाเคฆाเค“ं เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเคนเคคा เคนै เค”เคฐ เคจ เคจเคฎ्เคฐเคคा เคธเคงเคคी เคนै। (เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เคธเคšिเคต เค•ी เค†เคœ्เคžा เค•ा เค‰เคฒ्เคฒंเค˜เคจ เค•เคฐ เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เคญเคตเคจ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค…เคจ्เคฏ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เค•िเคฏा, เคฎเคจा เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค…เคง्เคฏเค•्เคท-เคธเคšिเคต เคธे เคญी เคฌเคนเคธ เค•िเคฏा เคคो เค‰เคจ्เคนें เคจिเค•ाเคฒเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนोเค—ा।) เค•เคนाเคจी เคนै เคจ - เค•ोเคˆ เคฎेเฅเค• เคฌैเคฒ เคฌเคจเคจे เค•ी เคช्เคฐเคคिเคธ्เคชเคฐ्เคงा เคฎें เค…เคชเคจे เคชेเคŸ เคฎें เคนเคตा เคญเคฐเคคा เคšเคฒा เค—เคฏा เค”เคฐ เค…เคจ्เคค เคฎें เค‰เคฆเคฐ, เค•เคฒेเคตเคฐ เคซเคŸ เคœाเคจे เคชเคฐ เคฌेเคฎौเคค เคฎเคฐा। เค…เคจ्เคฏ เคœเค—เคนों เคฎें เคฌैเคฒ เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคฎेเฅเค• เค•े เคจाเคฒ เค ोเค•เคตाเคจे เค•ी เค•เคฅा เคญी เค•เคนी เคœाเคคी เคนै। เคฏเคน เค•เคนाเคจी เคฎเคจुเคท्เคฏों เคชเคฐ เคฒाเค—ू เคนोเคคी เคนै, เค•ुเค› เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•เคฐ्เคฎी เคšเคฐिเคค्เคฐ-เค—เค เคจ เค”เคฐ เคœीเคตเคจ-เค—เค เคจ เค•िเคฏे เคฌिเคจा, เค…เคงिเค• เคธे เค…เคงिเค• เคจाเคฎ-เคฏเคถ เคชाเคจे เค•े เคšเค•्เค•เคฐ เคฎें  เคฌिเคจा เคฎूเคฒ्เคฏ เคšुเค•ाเคฏे, เคฌिเคจा เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ् เคฌเคจे, เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค›เคฒ, เค›เคฆ्เคฎ เคธे เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เคนोเคจे เค•ा เคขोंเค— เค•เคฐเค•े เค…เคชเคจे เคฒिเคฏे เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจेเคคा เคชเคฆ เค•ी เคฎाँเค— เค•เคฐเคคे เคนैं। 
เคเคธा เคคो เคฐाเคœเคจीเคคि เค•े เคญ्เคฐเคท्เคŸ เคจेเคคा เคฒोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं - เคœिเคคเคจी เคœเคฒ्เคฆी เคฌเคจ เคชเฅœे, เคœिเคคเคจा เค…เคงिเค• เคธे เค…เคงिเค• เคฌเคŸोเคฐเคจा เคธंเคญเคต เคนो เค‰เคคเคจा เคฌिเคจा เคช्เคฐเคคीเค•्เคทा เค•िเค,เคฌिเคจा เค•िเคธी เคฏोเค—्เคฏเคคा เค•े เคจेเคคाเคœी เค•เคนे เคœाเคฏें, เคญเคฒे เคญाเคˆ-เคญเคคीเคœा เคฌाเคฆ เคฎें เคœेเคฒ เคšเคฒा เคœाเคฏे। 
เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•เคฐ्เคฎिเคฏों เค•ो เคฏเคน เคฌाเคค เคธเคฎเค เคฒेเคจी เคšाเคนिเคฏे เค•ि 'เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เคธेเคตा ' เคนी เคนเคฎाเคฐा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐिเคฏ เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนै ! เค”เคฐ เคจाเคฎ-เคฏเคถ เคชाเคจे เค•ी เค•ाเคฎเคจा เคคเคฅा เคˆเคฐ्เคท्เคฏा - เคฏเคนी เคนै เคธेเคตा เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคšเคฒเคจे เคตाเคฒों เค•ी เคฆुเคฐ्เค—เคคि เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒी เคฒเคฒเค•, เคญाเคตเคจाเคค्เคฎเค• เค…เคงोเค—เคคि। เคฏเคฆि เคจाเคฎ-เคฏเคถ เค”เคฐ เคงเคจ เค•เคฎाเคจे เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคฅी, เคœเคฌ เค–्เคฏाเคคि เค•ी, เคชเคฆเคตी เค•ी เค‡เคคเคจी เค…เคงिเค• เคฒिเคช्เคธा เคฅी เคคो เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคฆूเคธเคฐे เคธเคธ्เคคे เค‰เคชाเคฏ, เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคนเคฅเค•เคฃ्เคกे เค•्เคฏों เคจเคนीं เค…เคชเคจाเคฏे ? เค•िเคธी เคชाเคฐ्เคŸी เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนो เคธเค•เคคे เคฅे। เคธेเคตा เค•ा เคœเคŸिเคฒ เคฎाเคฐ्เค—, เค‰เคธเคฎें เคญी เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เคœैเคธे เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ा เคฒीเคกเคฐ เคฌเคจเคจे เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เค•्เคฏों เคšुเคจा เคฒिเคฏा ? เคฏเคฆि เคšुเคจ เคนी เคฒिเคฏा เค—เคฏा เคคो เคธेเคตा เค•ी เค…เคญिเคจ्เคจ เคธเคนเคšเคฐी เคจเคฎ्เคฐเคคा เค•ो เคญी เคธाเคฅ เคฒेเค•เคฐ เคšเคฒเคจा เคฅा।  เคธेเคตा เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคธाเคฅ เคถाเคฒीเคจเคคा เค•ा เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เคฐเคนเคจा เคšाเคนिเค। เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा (เคฏा เคฒोเค•เคธेเคตी)  เค•ो เคจिเคธ्เคชृเคน เคเคตं เคตिเคจเคฎ्เคฐ เคนोเคจा เคšाเคนिเค। 
เค‡เคธी เคฎें เค‰เคธเค•ी เค—เคฐिเคฎा เค”เคฐ เค‰เคœ्เคœ्เคตเคฒ เคญเคตिเคท्เคฏ เค•ी เคธंเคญाเคตเคจा เคนै। เคญเค—เคตाเคจ् เค•ृเคท्เคฃ เคจे เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เค•े เค‰เคชเคฐाเคจ्เคค เคนुเค เคฐाเคœเคธूเคฏ เคฏเคœ्เคž เคฎें เค†เค—्เคฐเคน เคชूเคฐ्เคตเค• เค†เค—เคจ्เคคुเค•ों เค•े เคชैเคฐ เคงोเคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค…เคชเคจे เคœिเคฎ्เคฎे เคฒिเคฏा เคฅा เค”เคฐ เคธเคš्เคšे เคจेเคคा เคฎें เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคฐเคนเคจे เคตाเคฒी เคตिเคจเคฎ्เคฐเคคा (humbleness) เค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เคฆिเคฏा เคฅा। เคšाเคฃเค•्เคฏ เคोंเคชเฅœी เคฎें เคฐเคนเคคे เคฅे, เคคाเค•ि เคฐाเคœเคฎเคฆ เค‰เคจเค•े เคŠเคชเคฐ เคจ เคšเฅे เค”เคฐ เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคธเคนเคฏोเค—ी เคธाเคฅी เคจेเคคा เค•े เคฎเคจ เคฎें เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เค•ा เค ाเค - เคฌाเคŸ เคฆेเค–เค•เคฐ เคตैเคธी เคนी เคฒเคฒเค• เคจ เค‰เค े।
เคœो เคฌเฅœเคช्เคชเคจ เคฒूเคŸเคจे, เคธाเคฅिเคฏों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เคšเคฎเค•เคจे, เค‰เค›เคฒเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐेंเค—े เคตे เค”ंเคงे เคฎुँเคน เค—िเคฐेंเค—े เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคฆाँเคค เคคोเฅœ เคฒेंเค—े। เคธाเคฅी-เคธเคนเคฏोเค—ी เค•्เคฏों เค•िเคธी เคจेเคคा เค•ा เคฆเคฐ्เคช เคธเคนेंเค—े? เคฏा เค…เคชเคจे เคนी เค•िเคธी เคธเคนเคฏोเค—ी เค•े เคฌเฅœे เคฌเคจเคจे เค•ो เค…เคชเคจी เค•เคฎी เคฎाเคจเคคे เคนुเค เค‰เคธเคธे เคˆเคฐ्เคท्เคฏा เค•्เคฏों เค•เคฐें। เค•ृเคท्เคฃ เค•ा เคฏाเคฆเคต เคตंเคถ เค•ोเคˆ เคญूเค–ा เคจंเค—ा เคจเคนीं เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เค‰เคธเค•ा เคนเคฐ เคธเคฆเคธ्เคฏ เค…เคชเคจी เคตिเคถिเคท्เคŸเคคा เคธिเคฆ्เคง เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏों เค•ो เค—िเคฐाเคจे เค•े เคฒिเค เคธाเคฎूเคนिเค• เค†เคค्เคฎเค˜ाเคค เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคคเค• เคœा เคชเคนुँเคšा। เคฏเคนी เคธเคฌ เคฆेเค–เค•เคฐ เคต्เคฏाเคธ เคœी เคจे เค…เค•ाเคŸ्เคฏ เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฒिเค–ा เคฅा-

  เคฌเคนเคตः เคฏเคค्เคฐ เคจेเคคाเคฐः เคฌเคนเคตः เคฎाเคจเค•ाเค•्เคทिเคฃः । 
                เคธเคฐ्เคตे เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคฎिเคš्เค›เคจ्เคคि, เคธ เคฆเคฒ เค…เคตเคธीเคฆเคคि ॥ .             
เคœเคนाँ เคธเคฌ เคฒोเค— เคจेเคคा เคฌเคจเคจे เค•े เค‡เคš्เค›ुเค• เคนैं, เคœเคนाँ เคธเคฌ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคšाเคนเคคे เคนैं เค”เคฐ เคชเคฃ्เคกिเคค เคฌเคจเคคे เคนों, เคœเคนाँ เคธเคญी เคฎเคนเคค्เคตाเค•ाँเค•्เคทी เคนों เคตเคน เคธเคฎुเคฆाเคฏ เคชเคคिเคค เค”เคฐ เคจเคท्เคŸ เคนुเคฏे เคฌिเคจा เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ा।
เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค•े เคตिเค˜เคŸเคจ เคฎें เคฏเคน เคชเคฆ เคฒोเคฒुเคชเคคा เคนी เคช्เคฐเคงाเคจ เค•ाเคฐเคฃ เคฐเคนी เคนैं । เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคाเค“ं (เคฏुเค—-เคถिเคฒ्เคชिเคฏों)  เค•ो เคธเคฎเคฏ เคฐเคนเคคे เค‡เคธ เค–เคคเคฐे เคธे เคฌเคšเคจा เคšाเคนिเค। เคนเคฎเคฎें เคธे เคเค• เคญी เคฒोเค•ेเคทเคฃाเค—्เคฐเคธ्เคค เคฌเฅœเคช्เคชเคจ เค•ा เคฎเคนเคค्เคค्เคตाเค•ाँเค•्เคทी เคจ เคฌเคจเคจे เคชाเค। เคœो เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เคจेเคคा (เคฏुเค— เคถिเคฒ्เคชी) เคตिเคถ्เคต เคตिเคจाเคถ เค•ो เคฐोเค•เคจे เคšเคฒे เคนैं, เคฏเคฆि เคตे เคฌिเคจा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฌเคจे เคฏा เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ् เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏे, เคฎเคนเคค्เคค्เคตाเค•ाँเค•्เคทा เค…เคชเคจाเค•เคฐ เคธाเคฅिเคฏों เค•ो เคชीเค›े เคงเค•ेเคฒेंเค—े, เค…เคชเคจा เคšेเคนเคฐा เคšเคฎเค•ाเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคिเคฆ्เคตंเคฆ्เคตिเคคा เค–เฅœी เค•เคฐेंเค—े, เคคो เค…เคชเคจे เคชैเคฐों เค•ुเคฒ्เคนाเฅœी เคฎाเคฐेंเค—े เค”เคฐ เค‡เคธ เคฎिเคถเคจ เค•ो เคฌเคฆเคจाเคฎ, เคจเคท्เคŸ, เคญ्เคฐเคท्เคŸ เค•เคฐเค•े เคฐเคนेंเค—े, เคœिเคธเค•ी เคจाเคต เคชเคฐ เคตे เคšเฅे เคนैं।]

 เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เคธंเค—เค िเคค เค•เคฐเคจे, เค‰เคจ्เคนें เคธंเค˜เคฌเคฆ्เคง เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคाเค“ं เค•ा เคเค• เคฆเคฒ เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे,เคถुเคฐुเค†เคค เคฎें เคนเคฐिเคฏाเคฃ เค•े เคฆเคนिเคฏा เคœाเคŸ เคธंเคค เคจिเคถ्เคšเคฒเคฆाเคธ เค…เคจुเคฏाเคฏिเค“ं เคธे เคธंเคชเคฐ्เค• เค•เคฐ เค‰เคจเค•ो เค•ो เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เคฒीเคกเคฐเคถिเคช เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เคถिเคตिเคฐ เคฎें เคญेเคœเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคฐเคœเคค เค”เคฐ เคฐिเคคेเคถ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा। เค…เคฐ्เคฅाเคค เค…เคฌ เคนिเคจ्เคฆी เคญाเคทी เคฐाเคœ्เคฏों เคฎें เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจเคจे เคตाเคฒा เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ् เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฌเคจเคจे เค”เคฐ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒा เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคฆेเคจे เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคाเค“ं เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคœो เค•ाเคฐ्เคฏ-เคฏोเคœเคจा เคฅी เค‰เคธे เคฒाเค—ु เค•เคฐเคจे เค•ा เคธเคฎเคฏ เค† เค—เคฏा เคนै ?-"เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคฐเคนो, เคธ्เคตเคฐ्เค—เคฐाเคœ्เคฏ เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคธเคฎीเคช เคนै।" 

เคธंเค—เค เคจ เค•ी เคถเค•्เคคि เคชเคฐ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคตिเคšाเคฐों เค•ो เคธुเคจा เคœाเคฏे ---เคธ्เคตाเคฎीเคœी  3 เคฎाเคฐ्เคš, 1894 เค•ो เคถिเค•ाเค—ो เคธे -เค•िเคกी เคฏा เคธिंเค—ाเคฐाเคตेเคฒु เคฎुเคฆाเคฒिเคฏाเคฐ เค•ो [What we believe in]  เคฒिเค–िเคค เคชเคค्เคฐ เคฎें เค•เคนเคคे เคนैं - 
 " เคœ्เคžाเคจเคฎाเคฐ्เค— เค…เคš्เค›ा เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เค‰เคธเค•े เคถुเคท्เค• เคคเคฐ्เค• เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เคนो เคœाเคจे เค•ा เคกเคฐ เคฐเคนเคคा เคนै। เคช्เคฐेเคฎ (เคญเค•्เคคि) เคฌเฅœी เคนी เค‰เคš्เคš เคตเคธ्เคคु เคนै, เคชเคฐ เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคญाเคตुเค•เคคा เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เคนोเค•เคฐ เค‰เคธเค•े เคตिเคจเคท्เคŸ เคนोเคจे เค•ा เคญเคฏ เคฐเคนเคคा เคนै। เคนเคฎें เค‡เคจเค•ा เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ (เคœ्เคžाเคจ เค”เคฐ เคญเค•्เคคि เคฎें เค…เคตिเคฐोเคง) เคนी เค…เคญीเคท्เคŸ เคนै। เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคธे (เคตिเคตेเค•-เคตाเคนिเคจी เคธे ) เคนी เคธंเค˜เคฌเคฆ्เคง เคนोเค•เคฐ, เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฏुเคตा เคจेเคคा เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•े เคจेเคคृเคค्เคต เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจे เค”เคฐ เคฌเคจाเคจे BE AND MAKE ' เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธे เคœुเฅœ เคœाเคจा เคšाเคนिเคฏे।) เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ा เคœीเคตเคจ เคเคธा เคนी เคธเคฎเคจ्เคตเคฏเคชूเคฐ्เคฃ เคฅा। เคเคธे เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท เคœเค—เคค् เคฎें เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคนी เค†เคคे เคนैं, เคชเคฐเคจ्เคคु เคนเคฎ เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เค‰เคชเคฆेเคถों เค•ो เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธाเคฎเคจे เคฐเค–เค•เคฐ เค†เค—े เคฌเฅ เคธเค•เคคे เคนै।  เคฏเคฆि เคนเคฎเคฎे เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค‰เคธ เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•ी เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ो เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐाเคช्เคค เคจ เค•เคฐ เคธเค•ें, เคคो เคญी เคนเคฎ เค‰เคธे เคธाเคฎूเคนिเค• เคฐूเคช เคฎें เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคเค• เคฆुเคธเคฐे เค•े เคชเคฐिเคฎाเคฐ्เคœเคจ, เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ, เค†เคฆाเคจ-เคช्เคฐเคฆाเคจ เคธे เคเคตं เคธเคนाเคฏเค• เคฌเคจเค•เคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏเคน เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เค•เคˆ เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคธाเคงिเคค เคนोเค—ा เค”เคฐ เคฏเคน เค…เคจ्เคฏ เคธเคญी เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคงเคฐ्เคฎเคฎเคคों เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคถ्เคฐेเคท्เค  เคนोเค—ा।

.... เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคˆเคถ्เคตเคฐ เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคนै, เคคो เคญी เค‰เคธเค•ो เคนเคฎ เค•ेเคตเคฒ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคšเคฐिเคค्เคฐ เคฎें เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคœाเคจ เคธเค•เคคे เคนैं। เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•े เคœैเคธा เคชूเคฐ्เคฃ เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•เคญी เค•िเคธी เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท เค•ा เคจเคนीं เคนुเค† เค”เคฐ เค‡เคธीเคฒिเค เคนเคฎें เค‰เคจ्เคนीं เค•ो เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจाเค•เคฐ เคธंเค—เค िเคค เคนोเคจा เคชเฅœेเค—ा। เคนाँ, เคนเคฐ เคเค• เค†เคฆเคฎी เค‰เคจเค•ो เค…เคชเคจी-เค…เคชเคจी เคญाเคตเคจा เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐे, เค‡เคธเคฎे เค•ोเคˆ เคฌाเคงा เคจเคนीं เคกाเคฒเคจी เคšाเคนिเค। เคšाเคนे เค•ोเคˆ เค‰เคจ्เคนें เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฎाเคจे, เคšाเคนे เคชเคฐिเคค्เคฐाเคคा เคฏा เค†เคšाเคฐ्เคฏ, เคฏा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคชुเคฐूเคท เค…เคฅเคตा เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท- เคœो เคœैเคธा เคšाเคนे। (เฅจ/เฅฉเฅจเฅฌ) 

....เคนเคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै เค•ि เคธเคญी เคœीเคต เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนैं। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค†เคค्เคฎा เคฎाเคจो เค…เคœ्เคžाเคจ เค•े เคฌाเคฆเคฒ เคธे เคขเค•े เคนुเค เคธूเคฐ्เคฏ เค•े เคธเคฎाเคจ เคนै เค”เคฐ เคเค• เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธे เคฆुเคธเคฐे เค•ा เค…เคจ्เคคเคฐ เค•ेเคตเคฒ เคฏเคนी เคนै เค•ि เค•เคนीं เคธूเคฐ्เคฏ เค•े เคŠเคชเคฐ เคฌाเคฆเคฒों เค•ा เค˜เคจा เค†เคตเคฐเคฃ เคนै เค”เคฐ เค•เคนीं เค•ुเค› เคชเคคเคฒा। เคนเคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै เค•ि เคฏเคนी เคตेเคฆों เค•ा เคธाเคฐ เคนै, เคนเคฐ เคเค• เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคšाเคนिเค เค•ि เคตเคน เคฆूเคธเคฐे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เค‡เคธी เคคเคฐเคน, เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคˆเคถ्เคตเคฐ เคธเคฎเคเค•เคฐ, เคธोเคšे เค”เคฐ เค‰เคธเคธे เค‰เคธी เคคเคฐเคน เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคˆเคถ्เคตเคฐ-เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฌเคฐ्เคคाเคต เค•เคฐे; เค‰เคธเคธे เค˜ृเคฃा เคจ เค•เคฐे, เค‰เคธे เค•เคฒंเค•िเคค เคจ เค•เคฐे เค”เคฐ เคจ เค‰เคธเค•ी เคจिเคจ्เคฆा เคนी เค•เคฐे। เค•िเคธी เคญी เคคเคฐเคน เคธे เค‰เคธे เคนाเคจी เคชเคนुँเคšाเคจे เค•ि เคšेเคท्เคŸा เคญी เคจ เค•เคฐे। (เคเคธा เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค•, เคจेเคคा, เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฌเคจเคจा) เคฏเคน เค•ेเคตเคฒ เคธเคจ्เคฏाเคธी เค•ा เคนी เคจเคนीं, เคตเคฐเคจ เคธเคญी เคจเคฐ-เคจाเคฐिเคฏों เค•ा เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคนै।" (เคตिเฅฆ เคธाเฅฆ เค–เฅฆ เฅจ: เฅฉเฅจเฅญ)

" เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै , เค‰เคธ เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि , เคœो เคธเคฌ เคฎเคจुเคท्เคฏों เคฎें เคชเคนเคฒे เคนी เคธे เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนै। 
        เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै , เค‰เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคค्เคต เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि , เคœो เคธเคฌ เคฎเคจुเคท्เคฏों เคฎें เคชเคนเคฒे เคนी เคธे เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนै। 
เค…เคคः เคฆोเคจों เคธ्เคฅเคฒों เคชเคฐ เคถिเค•्เคทเค• (เคจेเคคा, เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ)  เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ेเคตเคฒ เคฐाเคธ्เคคे เคธे เคธเคฌ เคฐुเค•ाเคตเคŸ เคนเคŸा เคฆेเคจा เคนी เคนै। 

เคœैเคธा เคฎैं เคธเคฐ्เคตเคฆा เค•เคนเคคा เคนु - เคนเคธ्เคคเค•्เคทेเคช เคฌंเคฆ เค•เคฐो ! เคธเคฌ เค ीเค• เคนो เคœाเคฏेเค—ा।  เค…เคฐ्เคฅाเคค เคนเคฎाเคฐा เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคนै , เคฐाเคธ्เคคा เคธाเคซ เค•เคฐ เคฆेเคจा - เคถेเคท เคธเคฌ เคญเค—เคตाเคจ เคนी เค•เคฐเคคे เคนैं। " (เฅจ/เฅฉเฅจเฅฎ) 

" เคฎुเคे เคฆृเฅ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै เค•ि เคฎเคฆ्เคฐाเคธिเคฏों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคญाเคฐเคค เค•ी เค‰เคจ्เคจเคคि เคนोเค—ी। เค‡เคธीเคฒिเค เค•เคนเคคा เคนूँ เค•ि เคนे เคฎเคฆ्เคฐाเคธ เค•े เคฏुเคตเค• เคตृเคจ्เคฆ , เคธोเคšो เค•्เคฏा เคคुเคฎเคฎें เคธे เค•ुเค› เคฒोเค— เคญी เค‡เคธ เคจूเคคเคจ เคญเค—เคตाเคจ เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ो เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจाเค•เคฐ เค‡เคธ เคจเค เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•े เค•เคŸ्เคŸเคฐ เค…เคจुเคฏाเคฏी เคฌเคจ เคธเค•เคคे เคนो ? .. เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคฎुเค–्เคฏ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคนोเค—ा เค‰เคจเค•ी เคถिเค•्เคทाเค“ं เค•ो เคœเค—เคค เคฎें เคซैเคฒाเคจा। เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคฎैं เค–ुเคฆ เคถिเค•्เคทा -เคจिเคฆेเคถเค• เคฌเคจเคจे เค•े เค…เคฏोเค—्เคฏ เคนूँ , เคคเคฅाเคชि เคฎेเคฐे เคœिเคฎ्เคฎे เคเค• เคฏเคน เคตिเคถेเคท เค•ाเคฎ เคฅा เค•ि เคœो เคฐเคค्เคจ เค•ी เคชेเคŸी เคฎुเคे เคธौंเคชी เค—เคฏी เคฅी, เคฎैं เค‰เคธे เคฎเคฆ्เคฐाเคธ เคฎें เคฒे เค†เค•เคฐ เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคนाเคฅों เคฎें เคฆे เคฆूँ। ... เคธเคฎเคो เค•ि เค…เคฌ เคฎैं เคฎเคฐ เค—เคฏा ; เคฏเคนी เคธเคฎเคो เค•ि เคธเคฌ เค•ाเคฎों เค•ा เคญाเคฐ เคคुเคฎ्เคนीं เคชเคฐ เคนै। เคฎเคฆ्เคฐाเคธ เค•े เคฏुเคตเค•ों , เคธเคฎเคो เค•ि เคคुเคฎ्เคนीं เค‡เคธ เค•ाเคฎ เค•े เคฒिเค เคตिเคงाเคคा เคฆ्เคตाเคฐा เคญेเคœे เคนुเค เคนो। เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฏा เค•िเคธी เคฐीเคคि -เคฐिเคตाเคœ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เค•ुเค› เคฎเคค เค•เคนเคจा। เคœाเคคि-เคญेเคฆ เค•े เคชเค•्เคท เคฏा เคตिเคชเค•्เคท เคฎें เค•ुเค› เคฎเคค เค•เคนเคจा , เค”เคฐ เคจ เค•िเคธी เคธाเคฎाเคœिเค• เค•ुเคฐीเคคि เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคนी เค•ुเค› เค•เคนเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เค•ेเคตเคฒ เคฒोเค—ों เคธे เคฏเคนी เค•เคนो เค•ि 'เคนเคธ्เคคเค•्เคทेเคช เคฎเคค เค•เคฐो '-- เคฌเคธ, เคธเคฌ เค ीเค• เคนो เคœाเคฏेเค—ा। " (เฅจ.เฅฉเฅจเฅฏ)     


เค•िเคธी เคญी เคต्เคฏเค•्เคคि เคจे เคˆเคถ्เคตเคฐ-เคชुเคค्เคฐ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคฌिเคจा เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคนै। เคœเค—เคค เค•ा เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคˆเคถ เคญी เคคเคฌเคคเค• เคฆृเคท्เคŸिเค—ोเคšเคฐ เคจเคนीं เคนोเคคा,เคœเคฌเคคเค• เคฏे เคฎเคนाเคจ เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคฆीเคชเค•, เคช्เคฐเค•ाเคถ-เคธ्เคคเคฎ्เคญ! เคฏे เคˆเคถเคฆूเคค, เคฏे เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ, เคฏे เค‰เคจเค•े เคธंเคฆेเคถเคตाเคนเค• เค”เคฐ เค…เคตเคคाเคฐ, เคฏे เคจเคฐ-เคจाเคฐाเคฏเคฃ เค‰เคธे เค…เคชเคจे เคฎें เคช्เคฐเคคिเคฌिंเคฌिเคค เคจเคนीं เค•เคฐเคคे। "   
"เคนเคฎเคฎें เคธे เค…เคงिเค•ांเคถ เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคฐूเคช เคธे เคธเค—ुเคฃ เคงเคฐ्เคฎ, เค…เคตเคคाเคฐเคตाเคฆ เคฎें เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เคฐเค–เคคे เคนैं। เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจों เคจे เค†เคฐเคฎ्เคญ เคฎें เคเคธी เค‰เคชाเคธเคจा เค•ा เคตिเคฐोเคง เค•िเคฏा เคนै,..เค•िเคจ्เคคु เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคทเคคः เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ เคญी เคธเคนเคธ्เคฐों เคชीเคฐों เค•ी เคชूเคœा เค•เคฐเคคे เคชाเคฏे เคœाเคคे เคนैं।...เค•ोเคˆ เคญी เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคธाเคฐे เคตिเคถ्เคต เคชเคฐ เคธเคฆा เค•े เคฒिเคฏे เคถाเคธเคจ เค•เคฐเคจे เคจเคนीं เคœเคจ्เคฎा  เคนै। เคธเคฌ เคธ्เคตเคฐों เค•े เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เคธे เคนी เคเค•เคฒเคฏเคคा เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนै, เค•िเคธी เคเค• เคธ्เคตเคฐ เคธे เคจเคนीं। เคœाเคคिเคฏों เค•ी เค‡เคธ เคˆเคถ्เคตเคฐ เคจिเคฐ्เคฆिเคท्เคŸ เคเค•เคฒเคฏเคคा เคฎें เคธเคญी เคœाเคคिเคฏों เค•ो เค…เคชเคจे เค…เคชเคจे เค…ंเคถ เค•ा เค…เคญिเคจเคฏ เค•เคฐเคจा เคชเฅœเคคा เคนै। เคธเคญी เคœाเคคिเคฏों เค•ो เค…เคชเคจा เค…เคชเคจा เคœीเคตเคจोเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคชเฅœเคคा เคนै, เค…เคชเคจे เค…เคชเคจे เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏों เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•เคฐเคจी เคชเฅœเคคी เคนै। "7/178 

>>เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ(เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฏा เคจेเคคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ) เค•ाเคฐी เคถिเค•्เคทा เคฎें เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•ा เคฎเคนเคค्เคต :
 " เคˆเคถ्เคตเคฐ เค‰เคจเค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคคा เคนै เคœो เค…เคชเคจी เคธเคนाเคฏเคคा เคธ्เคตเคฏं เค•เคฐเคคे เคนैं। เคนเคฐ เคธ्เคตाเคตเคฒเคฎ्เคฌी เคตเคธ्เคคु เคธुเค–ी เคนोเคคी เคนै, เคนเคฐ เคชเคฐाเคตเคฒเคฎ्เคฌी เคตเคธ्เคคु เคฆुःเค–ी। เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฆुเค•ाเคจ เค–ोเคฒे เคจเคนीं เคฌैเค ा เคนै। เคนเคฐ เคธाँเคธ เค•े เคธाเคฅ เคคुเคฎ เคˆเคถ्เคตเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐ เคฐเคนे เคนो। เคฎैं เคฌोเคฒ เคฐเคนा เคนूँ ; เคฏเคน เคญी เคเค• เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคนै। เคคुเคฎ เคธुเคจ เคฐเคนे เคนो ; เคเค• เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคฏเคน เคญी เคนै।  เค•्เคฏा เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เค•ोเคˆ เคฎाเคจเคธिเค• เคฏा เคถाเคฐीเคฐिเค• เคต्เคฏाเคชाเคฐ เค•เคญी เคเคธा เคญी เคนोเคคा เคนै , เคœिเคธเคฎें เคคुเคฎ เค…เคธीเคฎ เคฆैเคตी เคถเค•्เคคि เค•े เคธाเคฅ เคถाเคฎिเคฒ เคจเคนीं เคฐเคนเคคे เคนो ? เคฏเคน เคธเคฌ เคเค• เค…เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคนै।  เคฏเคฆि เคคुเคฎ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคตिเคจ्เคฏाเคธ เคฎाเคค्เคฐ เค•ो เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคธเคฎเคเคคे เคนो, เคคो เคคुเคฎ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•ो เค›िเค›เคฒा เคฌเคจा เคกाเคฒเคคे เคนो। ... เค•्เคฏा เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•ोเคˆ เคœाเคฆू เค•ा เคฎंเคค्เคฐ เคนै เคœिเคธเค•ा เคœเคช เค•เคฐเคจे เคธे เคฌिเคจा เค•เค िเคจ เคถ्เคฐเคฎ เค•िเคฏे เคคुเคฎเค•ो เคšเคฎเคค्เค•ाเคฐिเค• เคซเคฒ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคœाเคฏेเค—ा ? เคเคธा เคจเคนीं เคนोเคคा เค•ि เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•เค ोเคฐ เคถ्เคฐเคฎ เค•เคฐे เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เค•ुเค› เฅงเฅฆ-เฅจเฅฆ เค…เค•्เคทเคฐ เค•े เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคœเคช เค•เคฐเค•े เคซเคฒों เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒे। เคฏเคน เคธเคฌ เคตिเคถ्เคต เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคฃ्เคก เคธ्เคตเคฏं เคฎें เคนी เคเค• เค…เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคนै। เคฏเคฆि เคคुเคฎ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•ो เค‡เคธ เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคคे เคนो เคคो เคฎैं เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคธाเคฅ เคนूँ।  เคถเคฌ्เคฆ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคจเคนीं เคฎूเค• เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคถ्เคฐेเคท्เค เคคเคฐ เคนै।  " (เฅญ/เฅจเฅฆเฅฏ)    

เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคถเค•्เคคि เค•ी เค–ोเคœ เคตिเคถ्เคต เคธเคฎुเคฆाเคฏ เค•ो เคญाเคฐเคค เค•ी เค…เคฆ्เคญुเคค เคฆेเคจ เคนै। 
เค…ंเคคःเคช्เคฐเค•ृเคคि เคนै เคนเคฎाเคฐा เคšंเคšเคฒ เคฎเคจ, เค…เคจ्เคคःเคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ी เค‡เคธ เคช्เคฐเคšเคฃ्เคก เคถเค•्เคคि เค•ो เคถाเคจ्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคถिเคต เคธंเค•เคฒ्เคช เค•ी เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค”เคฐ เค‰เคชाเคฏ เคนो เคนी เค•्เคฏा เคธเค•เคคा เคฅा? เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•ा เค•ोเคˆ เคตिเค•เคฒ्เคช เคจเคนीं। 
เคตैเคฆिเค• เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ी เคถเค•्เคคिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เคช्เคฐाเคฐ्เคฅी เคญाเคต เคนै। เคชเคถ्เคšिเคฎी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ी เคถเค•्เคคिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เคญोเค—เคตाเคฆी เค†เค•्เคฐाเคฎเค•เคคा เคนै।  เคฏเคœुเคฐ्เคตेเคฆ เค•ी เคคเคฎाเคฎ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจाเคं เค”เคฐ เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เค•े เคตिเคทเคฏ เคšเค•िเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‹เคทि เค•เคนเคคे เคนैं, 
"เคจเคฎो เคน्เคฐเคธ्เคตाเคฏ เคš เคตाเคฎเคจाเคฏ เคš"
เคจเคฎो เคฌृเคนเคคे เคš เคตเคฐ्เคทीเคฏเคธे เคš
เคจเคฎो เคตृเคฆ्เคงाเคฏ เคš เคธंเคตृเคฆ्เคง्เคตเคจे เคš ॥ "

เค…เคคि เค›ोเคŸे เค•เคฆ เคตाเคฒे เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ, เค”เคฐ เคญी เคœ्เคฏाเคฆा เคฒเค˜ु เค•เคฆ เคตाเคฒे เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เค”เคฐ เคฌเคก़े เคถเคฐीเคฐ เคตाเคฒे เค•ो เคญी เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เคนै। เคซिเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं, "เคช्เคฐौเคข़ เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ, เคตृเคฆ्เคง เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ, เค…เคคिเคตृเคฆ्เคง เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ, เคคเคฐुเคฃ เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ, เค…เค—्เคฐเคฃी เค”เคฐ เคช्เคฐเคฅเคฎा เค•ो เคญी เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เคนै।" เคฏเคนी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค‹เค—्เคตेเคฆ เค•ी เคญी เคนै-

เฅ เค‡เคฆं เคจเคฎ เค‹เคทिเคญ्เคฏः เคชूเคฐ्เคตเคœेเคญ्เคฏः เคชूเคฐ्เคตेเคญ्เคฏः เคชเคฅिเค•ृเคฆ्เคญ्เคฏः เฅ 

(Rig Veda 10.14.15)

 - เคจเคฎเคจ เค‰เคจ เคธเคญी เค‹เคทिเคฏों เค•ो, เคœो เคนเคฎ เคธे เคชเคนเคฒे เคฐเคนे, เคœो เคนเคฎाเคฐे เคชूเคฐ्เคตเคœ เคฅे เค”เคฐ 'เคชเคฅिเค•ृเคฆ्เคญ्เคฏः ' เคฎाเคฐ्เค— เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคฅे; [เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคธเคฎเคธ्เคค เคฎाเคฐ्เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคाเค“ं-เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐों เค•ो เคญी เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ] เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคนเคฎाเคฐे เคฒिเคฏे เคตैเคฆिเค• เคฎाเคฐ्เค— เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा। 
เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•ा เค•เคฐ्เคฎ เคนै เคคो เคญौเคคिเค•, เค•िเคจ्เคคु เค‰เคธเค•ा เคฎเคฐ्เคฎ เค†เคฆिเคญौเคคिเค• เคนै, เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคชเคฐ เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคญाเคต เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เคนोเคคा เคนै। เคšंเคšเคฒ เคฎเคจ เค•ो เคฒोเค•เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคธे เคœोเคก़เคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนै। เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค”เคฐ เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคฎเคจ เค•ो เคเค•ाเค—्เคฐ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฌเคนुเคค เคธเคนाเคฏเค• เค‰เคชเค•เคฐเคฃ เคนैं। เคตिเค•เคฒ्เคชों เคฎें เคนी เคฐเคฎเคจे เคตाเคฒे เค—เคคिเคถीเคฒ, เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เค˜ुเคฎเคจ्เคคू เคฎเคจ เค•ो เคธंเค•เคฒ्เคช เค•े เค–ूंเคŸे เคธे เคฌांเคงเคจा เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค•ाเคฎ เคจเคนीं เคนै। เคˆเคถाเคตाเคธ्เคฏोเคชเคจिเคทเคฆ เค•े เค‹เคทि เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं-

เคนिเคฐเคฃ्เคฏเคฎเคฏेเคจ เคชाเคค्เคฐेเคฃ เคธเคค्เคฏเคธ्เคฏाเคชिเคนिเคคं เคฎुเค–เคฎ् । 
เคคเคค्เคตं เคชूเคทเคจ्เคจเคชाเคตृเคฃु เคธเคค्เคฏเคงเคฐ्เคฎाเคฏ เคฆृเคท्เคŸเคฏे।।॥เฅงเฅซ॥

เคนिเคฐเคฃ्เคฏเคฎเคฏ เคชाเคค्เคฐ, เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธोเคจे เค•ी เคฅाเคฒी เคธे เคธเคค्เคฏ เค•ा เคฎुเค– เคขเค•ा เคนुเค† เคนै। เคนे เคฎाँ เคธाเคฐเคฆा ! เคธांเคธाเคฐिเค• เคšเคฎเค•-เคฆเคฎเค• เค”เคฐ เคธांเคธाเคฐिเค• เคธुเค–เคฆ เค†เค•เคฐ्เคทเคฃเคฐूเคชी เค†เคตเคฐเคฃ เค•े เคชाเคค्เคฐ เคธे เคธเคค्เคฏ เค•ा เคฎुเค– เคขเค•ा เคนुเค† เคนै। เคนे เคธเคฐ्เคต เคชोเคทเค• ! เค‰เคธ เคญौเคคिเค• เค†เค•เคฐ्เคทเคฃ เค•े เคชเคฐเคฆे เค•ो เคนเคŸाเค‡เคฏे เคคाเค•ि เคฎुเค เคธเคค्เคฏเคงเคฐ्เคฎा (เคธเคค्เคฏाเคฐ्เคฅी) เค•ो เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ เค•ा เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนो เคธเค•े। 
 เค”เคฐ เคนเคฎเคฒोเค— เคธोเคจे เค•ी เคฅाเคฒी เคชเคฐ  เคนी เคช्เคฐเคฒोเคญिเคค เคนोเค•เคฐ, เค‰เคธी เคฎें เคธंเคคुเคท्เคŸ เคนो เค—เคฏे เคนैं। เค•िเคจ्เคคु เค‰เคธ เคธोเคจे เค•ी เคฅाเคฒी เค•े เคชीเค›े เคนी เคตเคน เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ เคนै। เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐเคคे เคนैं- "เคธเคค्เคฏ-เคงเคฐ्เคฎाเคฏ เคฆृเคท्เคŸเคฏे เค…เคชाเคตृเคฃु।" เคนे เคฎाँ! เคคुเคฎ เค‡เคธ เคธोเคจे เค•ी เคฅाเคฒी เค•ो เคนเคŸा เคฒो, เคฆूเคฐ เค•เคฐ เคฆो, เคคाเค•ि เคฎैं เคธเคค्เคฏ เค•ो เคฆेเค– เคธเค•ूँ। เค‡เคธ เคฎाเคฏा เค•ो เคฏเคฆि เคนเคฎ เคนเคŸा เคธเค•ें เคคो, เคนเคฎเคฒोเค— เค…เคจेเค• เค•ो เคจเคนीं เคฆेเค–ेंเค—े, เค•ेเคตเคฒ เคเค• เค‰เคธी เคธเคค्เคฏ เค•ो เคฆेเค–ेंเค—े।

เคฏเคนां เค‹เคทि ‘เคคเคฎเคธो เคฎा เคœ्เคฏोเคคिเคฐ्เค—เคฎเคฏ‘ เค…ंเคงेเคฐे เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคšเคฒ, เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคจเคนीं เค•เคฐ เคฐเคนा। เคตเคน เคœ्เคฏोเคคि เค•े เคธाเคฎเคจे เคชเคนुंเคš เค—เคฏा เคนै। เค‹เคทि เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ เค•े เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เค†เคฎเคจे-เคธाเคฎเคจे เค–เฅœा เคนै। เคฌเฅœी เคฆुเคตिเคงा เคนै, เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•े เค†เคงिเค•्เคฏ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธूเค•्เคท्เคฎ เค†ंเค–े เคญी เคšौเคงिเคฏां เคœा เคฐเคนी เคนैं। เคตเคน เคคो เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•े เคชเคฐ्เคฆे (เคฎเคจ เค•ी เคšเคนाเคฐ เคฆिเคตाเคฐी) เค•ो เคนเคŸाเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै। เคธाเคงเค• เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคคเค• เคชเคนुंเคš เค—เคฏा เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ा เคชเคฐ्เคฆा เค‡เคคเคจा เค—เคนเคจ เคนै เค•ि เคธเคค्เคฏ เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เคจเคนीं เคนो เคชा เคฐเคนे เคนैं। เคœ्เคฏों เคนी เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ा เคชเคฐ्เคฆा เคนเคŸเคคा เคนै, เคธเคค्เคฏ เค•ा เคฎूเคฒ เคฐूเคช เค†เคฒोเค• เคซूเคŸ เคชเฅœเคคा เคนै। เค†เคฒोเค• เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนोเคคे เคนी เคœ्เคžाเคคा เค”เคฐ เคœ्เคžेเคฏ เคฆोเคจों เค–ो เคœाเคคे เคนैं। เคฆृเคท्เคŸा เค”เคฐ เคฆृเคถ्เคฏ เค–ो เคœाเคคे เคนैं, เคซिเคฐ เคตเคน เค‹เคทि (เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ) เคนी เคธเคค्เคฏ (เคฌ्เคฐเคน्เคฎ) เคนो เคœाเคคा เคนै। 
'เคตृเคนเคฆाเคฐเคฃ्เคฏเค• เค‰เคชเคจिเคทเคฆ्' เคฎें เคนเคœाเคฐों เคฌเคฐเคธ เคชเคนเคฒे เค•เคนा เค—เคฏा เคฅा 'เคตเคน เคชूเคฐ्เคฃ เคนै, เคฏเคน เคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เคชूเคฐ्เคฃ เคฎें เคชूเคฐ्เคฃ เค˜เคŸाเค“ เคคो เคชूเคฐ्เคฃ เคนी เคฌเคšเคคा เคนै।' เคฎुเคฃ्เคกเค•ोเคชเคจिเคทเคฆ (2.2.10) เคฎें เค•เคนเคคे เคนैं 'เคตเคนां เคจ เคธूเคฐ्เคฏ เคนैं เคจ เคšांเคฆ, เคจ เคคाเคฐे, เคจ เค…เค—्เคจि, เคจ เคตिเคฆ्เคฏुเคค। เค•ेเคตเคฒ เค‰เคธเค•ी เค†เคญा เคธे เคนी เคฏเคน เคธเคฌ เคช्เคฐเค•ाเคถเคฎाเคจ เคนै।' เคธाเคฐे เคช्เคฐเค•ाเคถ เค‰เคธी เค•ी เคฆीเคช्เคคि เคนैं। เคคैเคค्เคคिเคฐीเคฏोเคชเคจिเคทเคฆ् เค•े เค‹เคทि เค…เคจेเค• เคตैเคฆिเค• เคฆेเคตเคคाเค“ं (เคญाเคตी เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคाเค“ं) เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนเคคे เคนैं-

เฅ เคถं เคจो เคฎिเคค्เคฐः เคถं เคตเคฐुเคฃः । เคถं เคจो เคญเคตเคค्เคตเคฐ्เคฏเคฎा । 
เคถं เคจो เค‡เคจ्เคฆ्เคฐो เคฌृเคนเคธ्เคชเคคिः । เคถं เคจो เคตिเคท्เคฃुเคฐुเคฐुเค•्เคฐเคฎः । เคจเคฎो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฃे । เคจเคฎเคธ्เคคे เคตाเคฏो । 
เคค्เคตเคฎेเคต เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคทं เคฌเคน्เคฎाเคธि । เคค्เคตाเคฎेเคต เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคทं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคตเคฆिเคท्เคฏाเคฎि । เค‹เคคं เคตเคฆिเคท्เคฏाเคฎि । เคธเคค्เคฏं เคตเคฆिเคท्เคฏाเคฎि । 
เคคเคจ्เคฎाเคฎเคตเคคु । เคคเคฆ्เคตเค•्เคคाเคฐเคฎเคตเคคु । เค…เคตเคคु เคฎाเคฎ । เค…เคตเคคु เคตเค•्เคคाเคฐเคฎ् ।"

 เค‡เคจ เคธเคญी เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•े (เคญाเคตी เคจेเคคाเค“ं เค•े) (เค†เคค्เคฎा เคธ्เคตเคฐूเคช) เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เคนै, เคคुเคฎ เคนी เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนो। เคฎैं เคคुเคฎ्เคนें เคนी เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•เคนूँเค—ा। เคคुเคฎ เคนी เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท ‘เคธเคค्เคฏ’ เคนो, เคฎैं เคคुเคฎ्เคนें เคนी ‘เคธเคค्เคฏ’ เค…เคฅเคตा ‘เค‹เคค’ เค•เคน เค•เคฐ เคชुเค•ाเคฐूंเค—ा। เคœो เคญी เคจाเคฎ เคฒिเคฏा เคœाเค เคตเคน เคจिเคค्เคฏ (เคคเคค्เคค्เคต เฅ ) เค•ा เคนी เคฆ्เคฏोเคคเค• เคนै-เคฆोเคจों เค…เคญिเคจ्เคจ เคนैं। เค•ेเคจोเคชเคจिเคทเคฆ् เคฎें เค‡เคจ्เคฆ्เคฐ เค•े เคชเคนुँเคšเคคे เคนी เคฏเค•्เคท เคฐूเคชी  ‘‘เคฌ्เคฐเคน्เคฎ’’ เค•े เคฒोเคช เคนो เคœाเคจे เคฎें เค•िเคคเคจा เคญाเคฐी เคจाเคŸเค•ीเคฏ เคช्เคฐเคญाเคต เคนै, เคตैเคธा เคนी เค‰เคฎा เค•ा เคช्เคฐเค•เคŸ เคนोเคจा เค”เคฐ เค•เคนเคจा, เค‡เคจ्เคฆ्เคฐ เค•ो เคฌเคคाเคจा เค•ि  ‘‘เคตเคน เคฌเคน्เคฎ เคฅा’’। 


‘’เคฐिเคธเคฐेเค•्เคถเคจ’’ เคŸॉเคฒเคธ्‍เคŸॉเคฏ เค•ा เค†เค–िเคฐी เค‰เคชเคจ्‍เคฏाเคธ เคนै। เค‡เคธเคธे เคชเคนเคฒे ‘’เคตाเคฐ เคंเคก เคชीเคธ’’ เค”เคฐ เคเคจा เค•ैเคฐेเคจिเคจा’’ เคœैเคธे เคถ्เคฐेเคท्‍เค  เค”เคฐ เคฎเคนाเค•ाเคฏ เค‰เคชเคจ्‍เคฏाเคธ เคฒिเค–เค•เคฐ เคŸॉเคฒเคธ्‍เคŸॉเคฏ เคจे เคตिเคถ्‍เคต เคญเคฐ เคฎें เค–्‍เคฏाเคคि เค…เคฐ्เคœिเคค เค•เคฐ เคฒी เคฅी। เคเคจा เค•ैเคฐेเคจिเคจा เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค‰เคธเคจे เค–ुเคฆ เค•เคนा เค•ि เคฎैंเคจे เค…เคชเคจे เค†เคชเค•ो เคชूเคฐा เค‰ंเคกेเคฒ เคฆिเคฏा เคนै। เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्‍เคฏाเคธ เค•े เคฌाเคฆ เคŸॉเคฒเคธ्‍เคŸॉเคฏ เค•ी เค•เคฒ्‍เคชเคจाเคถीเคฒเคคा เคตाเค•เคˆ เคšुเค• เค—เคˆ เคฅी เค•्‍เคฏोंเค•ि เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคตเคน เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เค•िเคคाเคฌें เคฒिเค–เคจे เคฒเค—ा เคฅा। เค…เคชเคจे เค†เคชเค•ो เคเค• เคธंเคค เคฏा เค‹เคทि เค•ी เคคเคฐเคน เคช्เคฐเค•्เคทेเคชिเคค เค•เคฐเคจे เคฒเค—ा เคฅा। เค‰เคธ เคญाเคต เคฆเคถा เคฎें ‘’เคฐिเคธเคฐेเค•्เคถเคจ’’ เคœैเคธा เค‰เคชเคจ्‍เคฏाเคธ เคฒिเค–เคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคŸॉเคฒเคธ्‍เคŸॉเคฏ เค•े เคชुเคจเคฐ्เคœเคจ्‍เคฎ เคœैเคธी เคนी เคฅी। เคฐिเคธเคฐेเค•्‍เคถเคจ เค…เคฐ्เคฅाเคค เคชुเคจเคฐुเคœ्เคœीเคตเคจ।เคชूเคฐी เคœिंเคฆเค—ी เคฒिเคฏो เคŸॉเคฒเคธ्‍เคŸॉเคฏ เคœीเคธเคธ เค•्เคฐाเค‡เคธ्‍เคŸ เคธे เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคฅा। เคฏเคน เคถीเคฐ्เคทเค• ‘’เคฐिเคธเคฐेเค•्‍เคถเคจ’’ เค‰เคธी เคธे เค†เคฏा เคฅा।
เคŸाเคฒเคธ्เคŸाเคฏ เคธเคšเคฎुเคš เคœीเคธเคธ เคธे เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคคा เคฅा। เค”เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เคœाเคฆुเคˆ เคนै। เค•्‍เคฏोंเค•ि เคœเคฌ เคคुเคฎ เค•िเคธी เคธे เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคคे เคนो เคคเคฌ เคธเคฎเคฏ เค–ो เคœाเคคा เคนै। เคŸॉเคฒเคธ्‍เคŸॉเคฏ เคœीเคธเคธ เคธे เค‡เคคเคจा เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคคा เคฅा เค•ि เคตे เคฆोเคจों เคธเคฎเคธाเคฎเคฏिเค• เคนो เค—เค। เคฆोเคจों เค•े เคฌीเคš เค…ंเคคเคฐाเคฒ เคฌเคก़ा เคนै, เคฆो เคนเคœाเคฐ เคธाเคฒ เค•ा, เคฒेเค•िเคจ เคœीเคธเคธ เค”เคฐ เคŸॉเคฒเคธ्เคŸॉเคฏ เค•े เคฌीเคš เคตเคน เค–ो เคœाเคคा เคนै।เคฏเคน เค•िเคคाเคฌ 1899 เคฎें เคฒिเค–ी เค—เคˆ। 
เคตเคน เคตिเค–्‍เคฏाเคค เคฐเคถिเคฏเคจ เค•्เคฐांเคคि เค•े เคชเคนเคฒे เค•ा เคธเคฎเคฏ เคฅा। เคœเคฎींเคฆाเคฐी, เคœाเคฐ เคถाเคนी, เค—เคฐीเคฌ เค“เคฐ เค…เคฎीเคฐ เค•े เคฌीเคš เค•ी เค…เคฒंเค˜्เคฏ เค–ाเคˆ, เคฏे เคธเคฌ เคฐเคถिเคฏเคจ เคธเคฎाเคœ เคต्‍เคฏเคตเคธ्‍เคฅा เค•े เค…ंเค— เคฅे। เค‰เคจ เคฆिเคจों เคฐเคถिเคฏा เคชเคฐ เคˆเคธाเคˆ เคงเคฐ्เคฎ เค•ी เคชเค•เคก़ เคœเคฌเคฐเคฆเคธ्‍เคค เคฅी เคœैเคธे เค•ि เคชूเคฐे เคฏूเคฐोเคช เคฎें เคฅी। เค•िเคจ्เคคु เคœीเคธเคธ เค•े เคฎूเคฒ เคธूเคค्เคฐ เค–ो เค—เค เคฅे। เค”เคฐ เคšเคฐ्เคš เคคเคฅा เคšเคฐ्เคš เค•ा เค†เคกंเคฌเคฐ เคฌเคนुเคค เคถเค•्‍เคคिเคถाเคฒी เคนो เค—เคฏा เคฅा। เคธเคฎเคฏ เค•े เค‡เคธ เคฆौเคฐ เคฎें เคœो-เคœो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฏा เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा เคนुเค, —เค—ैเคฒीเคฒिเคฏो เคธे เคฒेเค•िเคฐ เคฌเคฐ्เคŸ्เคฐेंเคก เคฐเคธेเคฒ เคคเค•—เค‰เคจ เคธเคฌเคจे เคšเคฐ्เคš เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคซैเคฒाเคฏे เค—เคฏे เคชाเค–ंเคก เค•ो เคฎाเคจเคจे เคธे เคธाเคซ เค‡ंเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा। เคธ्‍เคตเคญाเคตเคค: เค‰เคธเค•ी เค•ीเคฎเคค เคญी เคšुเค•ाเคˆ—เคฎृเคค्‍เคฏु เคฆंเคก เคธे เคฒेเค•เคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เคฌเคนिเคท्‍เค•ाเคฐ เคคเค•।
 เค•िเคจ्เคคु เคญाเคฐเคค เคฎें เค•िเคธी เคญी เคธเคš्เคšे เคธंเคฆेเคถเคตाเคนเค• เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เค•ो เคธाเคฎाเคœिเค• เคตเคนिเคท्เค•ाเคฐ เคฏा เคฎृเคค्เคฏुเคฆเคฃ्เคก เคจเคนीं เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคฌเคฒ्เค•ि เค‰เคจเค•े เค—ुเคฐु เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชूเคœा เคœाเคคा เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि ' เคตिเคท्เคฃु- เคธเคนเคธ्เคค्เคฐเคจाเคฎ ' เค˜เคฐ เค˜เคฐ เคฎें เค—ाเคฏा เคœाเคคा เคนै, เค‰เคธเคฎें เคญเค—เคตाเคจ เคตिเคท्เคฃु เค•ा เคเค• เคจाเคฎ ' เคจेเคคा 'เคญी เคนै। เคธเคฎाเคœ เค•ो เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฆेเคจे เคตाเคฒे เคจेเคคा เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เค•ा เคฏเคนाँ เค•เคญी เค†เคญाเคต เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै। เคฏเคนाँ เคญเค—เคตाเคจ เคธ्เคตเคฏं เค…เคตเคคाเคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค†เคตिเคฐ्เคญूเคค เคนोเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคนเคฎเคฒोเค— เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคธाเคฐ्เคงเคถเคคी เคฎเคจा เคฐเคนे เคนैं। เค‰เคจเค•ो เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•ा เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเค• เคจेเคคा เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคฒिเคฏे เคญเค—เคตाเคจ เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เค…เคชเคจे เคธाเคฅ เคฒाเคฏे เคฅे।

เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เค•ो เคเค• เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ-เคฎाँ เคธाเคฐเคฆा-เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคšเคฐเคฃों เคฎें เคฌैเค เค•เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฌเคจเคจा เคนोเค—ा। เคคเคญी เคคो เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ  เคธंเคค เคจिเคถ्เคšเคฒเคฆाเคธ เคœैเคธे เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคจेเคคा เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เค•ा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเคคे เคนुเค เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि " เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เค•िเคธी เคญी เคœाเคคि เคฎें (เคšाเคฐ เคตเคฐ्เคฃ- เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ, เค•्เคทเคค्เคฐिเคฏ, เคตैเคถ्เคฏ, เคถूเคฆ्เคฐ), เค•िเคธी เคญी เค†เคถ्เคฐเคฎ เคšाเคฐ เค†เคถ्เคฐเคฎ (เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšเคฐ्เคฏ, เค—ृเคนเคธ्เคฅ, เคตाเคจเคช्เคฐเคธ्เคฅ, เคธंเคจ्เคฏाเคธ) เคฎें เคนो เคธเค•เคคे เคนैं, เค”เคฐ เค•िเคธी เคญी เคญाเคทा เคฎें เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆे เคธเค•เคคे เคนैं। เคตैเคธे เคธंเคฆेเคถเคตाเคนเค•ों เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं - " เคตे เค‰เคจ เค…เคญिเคจेเคคाเค“ं เค•े เคธเคฎाเคจ เคนैं,เคœिเคจเค•ा เค…เคชเคจा เค…เคญिเคจเคฏ เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เคšूเค•ा เคนै, เคœिเคจเค•ा เคจिเคœी เค…เคจ्เคฏ เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เคจเคนीं เคนै, เคคो เคญी เคตे เคฆूเคธเคฐों เค•ो เค†เคจเคจ्เคฆ เคฆेเคจे เคฐंเค—เคฎंเคš เคชเคฐ เคฌाเคฐเคฎ्เคฌाเคฐ เค†เคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। "7/8 "เคฎेเคฐा เค•ोเคˆ เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคจเคนीं เคนै, เคฎुเคे เคธ्เคค्เคฐी-เคชुเคค्เคฐाเคฆि เค”เคฐ เคตिเคทเคฏ เคธเคฎ्เคชเคค्เคคि เค•ा เค•ोเคˆ เคฌंเคงเคจ เคจเคนीं เคนै, เคฎैं เคธเคญी เคจเคฐ-เคจाเคฐिเคฏों เคธे เคช्เคฐेเคฎ เคฐเค– เคธเค•เคคा เคนूँ। เคธเคญी เคฎेเคฐे เคฒिเคฏे เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เคนैं, เค…เคคเคเคต เค†เคจเคจ्เคฆ เคชूเคฐ्เคตเค• เคจिเคšोเฅœเคคा เคนूँ।92/
" เค…เคตเคคाเคฐ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै, เคœीเคตเคจ्เคฎुเค•्เคค เค…เคฐ्เคฅाเคค เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคค्เคต เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคนै। เคธเคญी เคช्เคฐाเคฃी เคธเคฎเคฏ เค†เคจे เคชเคฐ เคœीเคตเคจ्เคฎुเค•्เคคि เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐेंเค—े। เค‰เคธ เค…เคตเคธ्เคฅाเคตिเคถेเคท เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคฌเคจเคจा เคนी เคนเคฎाเคฐा เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคนै। เค‡เคธ เคธเคนเคฏเคคा เค•ा เคจाเคฎ เคงเคฐ्เคฎ เคนै, เคฌाเค•ि เค…เคงเคฐ्เคฎ เคนै। เค‡เคธ เคธเคนाเคฏเคคा เค•ा เคจाเคฎ เค•เคฐ्เคฎ เคนै,เคถेเคท เค•ूเค•เคฐ्เคฎ เคนै।" 4/298เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคž เคชुเคฐुเคท เคนी เคฒोเค•-เค—ुเคฐु เคฌเคจ เคธเค•เคคे เคนैं।"6/23เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคธाเคงเคจा เค•ा เคซเคฒ เคนै, เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा।"6/167
-" เคฌंเค—ाเคฒ เค•े เคจเคตเคฏुเคตเค•ों ! เคคुเคฎเคฒोเค—ों เคธे เคฎेเคฐा เคตिเคถेเคท เค…เคจुเคฐोเคง เคนै। เคญाเค‡เคฏों !..เค…เคชเคจे เคงเคฐ्เคฎ เค•े เค‰เคธ เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐเคตเคฐ्เคคी เคธเคค्เคฏ เคชเคฐ เค–เฅœे เคนो เคœाเค“-เคœो เคนिเคจ्เคฆू, เคฌौเคฆ्เคง, เคœैเคจ เค”เคฐ เคธिเค– เค•ी เคชैเคค्เคฐिเค• เคธเคฎ्เคชเคค्เคคि เคนै। เคตเคน เคธเคค्เคฏ เคนै เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เค†เคค्เคฎा ! เคœो เค…เคœ,เค…เคตिเคจाเคถी,เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी, เค…เคจเคจ्เคค เคนै-เคœिเคธเค•ी เคฎเคนिเคฎा เคตेเคฆ เคญी เคตเคฐ्เคฃเคจ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคे, เคœिเคธเค•े เคตैเคญเคต เค•े เคธाเคฎเคจे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคตिเคถ्เคต-เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคฃ्เคก เคเค• เคฌिเคจ्เคฆुเคตเคค เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคธ्เคค्เคฐी-เคชुเคฐुเคท เคฏเคนी เคจเคนीं เคธเคฎเคธ्เคค เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เคฎें เคตเคนी เค†เคค्เคฎा,เคตिเค•เคธिเคค เคฏा เค…เคตिเค•เคธिเคค -เคฏा เคตिเค•ाเคธเคถीเคฒ เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคนै। เค…เคจ्เคคเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฎें เคจเคนीं เค•ेเคตเคฒ เคชเคฐिเคฎाเคฃ เคฎें เคนै। เค†เคค्เคฎा เค•ी เค‡เคธ เคถเค•्เคคि เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคœเฅœ เคตเคธ्เคคु เคชเคฐ เคนोเคจे เคธे เคญौเคคिเค• เค‰เคจ्เคจเคคि เคนोเคคी เคนै, เคตिเคšाเคฐ เคชเคฐ เคนोเคจे เคธे เคฌुเคฆ्เคงि เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคชเคฐ เคนोเคจे เคชเคฐ (เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคตเคคाเคฐ เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เคนो เคœाเคคा เคนै) เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै। เคชเคนเคฒे เคนเคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฌเคจ เคฒेเคจे เคฆो। เคคเคค्เคชเคถเคšाเคค เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฌเคจाเคจे เคฎें เคธเคนเคฏเคคा เคฆेंเค—े। เคฌเคจो เค”เคฐ เคฌเคจाเค“- " Be and Make " เคฏเคนी เคนเคฎाเคฐा เคฎूเคฒเคฎंเคค्เคฐ เคฐเคนे ! "9/379 
เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคนเคฎें เคธ्เคตเคฏं เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ 'เคฎเคจुเคท्เคฏ' (เค…เคฐ्เคฅाเคค "เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐเคตเคฐ्เคคी เคธเคค्เคฏ เคชเคฐ เค–เฅœा เคฎเคจुเคท्เคฏ") เคฌเคจเคจा เคนोเค—ा, เคซिเคฐ เคฆूเคธเคฐे เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ो เคญी เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐเคตเคฐ्เคคी เคธเคค्เคฏ (เค†เคค्เคฎा) เคชเคฐ เค–เฅœा 'เคฎเคจुเคท्เคฏ' เคฌเคจเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคจी เคชเฅœेเค—ी।
 "เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐเคตเคฐ्เคคी เคธเคค्เคฏ เคชเคฐ เค–เฅœा เคฎเคจुเคท्เคฏ" เคฌเคจเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคฎเคจ เค•ो เคเค•ाเค—्เคฐ เค•เคฐเคจे เค•ी เคตिเคฆ्เคฏा เคธीเค–เค•เคฐ เคฎเคจ เค•ी เคšाเคนเคฐเคฆीเคตाเคฐी เค•ो เคชाเคฐ เค•เคฐเค•े เคชुเคจः เคœเคฌ เค‰เคธ เคฎเคจ เค•ो เคฏंเคค्เคฐ เคฌเคจा เค•เคฐ เค”เคฐ เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคช्เคฐเคญु เคฏंเคค्เคฐ เคฎाเคจเค•เคฐ เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐोเค—े-   เค…เคนंเค•ाเคฐ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐो ! เคตिเคตेเค• เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐो ! เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคชเคจी เคธเคฎเค—्เคฐเคคा เคฎें เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนी เคนै ! เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค…เคงूเคฐेเคชเคจ เค•ी เค“เคฐ เคฎเคค เคฆेเค–ो, เค‰เคธे เค‰เคธเค•ी เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ा เคธुเคธเคฎाเคšाเคฐ เคฆो, เค”เคฐ เคนो เคธเค•े เคคो เค‰เคธเค•े เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เค‰เคชाเคฏ -Be and Make เคธे เคœुเฅœเคจे เค•ा เค‰เคชाเคฏ เคฌเคคा เคฆो !
เคชเคฐिเคต्เคฐाเคœเค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคฐเคค เค•ा เคญ्เคฐเคฎเคฃ เค•เคฐเค•े เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เคนเคœाเคฐ เคตเคฐ्เคทों เคคเค• เคตिเคฆेเคถिเคฏों เค•े เค—ुเคฒाเคฎी เค•เคฐเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญाเคฐเคค เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เค‹เคทि-เคฎुเคจि เค•ी เคธंเคคाเคจों เค•ी เคฆुเคฐ्เคฆเคถा เค•े เค•ाเคฐเคฃों เค•ा เคฌเคนुเคค เคธूเค•्เคท्เคฎเคคा เคธे เค…เคตเคฒोเค•เคจ เค•िเคฏा เคฅा। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคญाเคฐเคคเคตाเคธी เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•ाเคฐเคฃों เคธे (เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค”เคฐ เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เค•्เคทूเคฆ्เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคि เค†เคฆि) เค•े เคšเค•्เค•เคฐ เคฎें เคชเฅœเค•เคฐ เค…เคชเคจी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคญूเคฒ เค—เคฏे เคนै। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคšाเคฐ เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ-'เคงเคฐ्เคฎ, เค…เคฐ्เคฅ, เค•ाเคฎ เค”เคฐ เคฎोเค•्เคท' เค•ो เคญूเคฒ เค•เคฐ เค•ेเคตเคฒ เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคฆो เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ -เค…เคฐ्เคฅ เค”เคฐ เค•ाเคฎ เค•ा เคญोเค— เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธे เคชเคถु เคฌเคจเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคถिเค•्เคทा เค•ो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคงเคฐ्เคฎ เคธे เคœोเฅœे เคฌเคจा เค•ेเคตเคฒ เคกंเคกे เค•ा เคญเคฏ เคฆिเค–ाเค•เคฐ เคฏा เค•ाเคจूเคจ เคฌเคจा เค•เคฐ เคญाเคฐเคค เค•ा เคชुเคจเคฐ्เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा।
เคญाเคฐเคค เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคช्เคฐเคœा เคคो เค‹เคทि-เคฎुเคจिเคฏों เค•ी เคธंเคคाเคจें เคนैं, เค‡เคจ्เคนें เคเคคेเคฐेเคฏ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เค•े เคฎเคจ्เคค्เคฐ เค•ो เคธुเคจाเค•เคฐ เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เค•เคฒिเคฏुเค— เค•ी เคฎोเคนเคจिเคฆ्เคฐा เคธे เคœाเค—्เคฐเคค เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा,เคฏเคนी เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ी เคฏोเคœเคจा เคฅी! เค”เคฐ  เคฏเคนी เคตเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै, เคœिเคธे เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เค•ी เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เค‰เคจเค•े เค—ुเคฐु เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคจे เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค‰เคชเคฐ เคธौंเคชा เคฅा। เค”เคฐ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เคญाเคฐเคค เค•े เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เคธौंเคชा เคฅा। เค•्เคฏोंเค•ि เคเคคเคฐेเคฏ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै -
" เค•เคฒिः เคถเคฏाเคจो เคญเคตเคคि, เคธंเคœिเคนाเคจเคธ्เคคु เคฆ्เคตाเคชเคฐः । เค‰เคค्เคคिเคท्เค ँเคธ्เคค्เคฐेเคคाเคญเคตเคคि, เค•ृเคคं เคธंเคชเคฆ्เคฏเคคे เคšเคฐเคจ् । เคšเคฐैเคตेเคคि เคšเคฐैเคตेเคคि॥
เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ (เคฎोเคนเคจिเคฆ्เคฐा เคฎें ) เคธोเคฏा เคฐเคนเคคा เคนै เค”เคฐ เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เค‰เคธ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคญाเค—्เคฏ เคญी เคธोเคฏा เคฐเคนเคคा เคนै,  เคœो เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค–เคก़ा เคนो เคœाเคคा เคนै, เค‰เคธเค•ा เคญाเค—्เคฏ เคญी เค–เคก़ा เคนो เคœाเคคा เคนै. เคœो เค†เค—े เคฌเฅเคคा เคœाเคคा เคนै, เค‰เคธเค•ा เคญाเค—्เคฏ เคญी เค†เค—े เคฌเคข़เคคा เคœाเคคा เคนै, เค‡เคธीเคฒिเคฏे-
" เคนे เคฎเคจुเคท्เคฏों- เคšเคฐैเคตेเคคि เคšเคฐैเคตेเคคि ! เค†เค—े เคฌเคขो, เค†เค—े เคฌเคขो ! "
เคธोเคฏे เคฐเคนเคจे เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคนै, เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธोเคฏा เคนुเค† เคนै- "เค•เคฒिः เคถเคฏाเคจो เคญเคตเคคि" เคตเคน เค…เคญी ' เค•เคฒिเค•ाเคฒ เคฎें เคตाเคธ 'เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै, เค”เคฐ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ी เคฒเคฒเค•ाเคฐ -  เคธुเคจเคจे เคธे เคœिเคธเค•ी เคฎोเคนเคจिเคฆ्เคฐा เคญंเค— เคนो เค—เคฏी เคนै, " เคธंเคœिเคนाเคจเคธ्เคคु เคฆ्เคตाเคชเคฐः" เคตเคน เคฆ्เคตाเคชเคฐ เคฏुเค— เคฎें เคตाเคธ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै.
" เค‰เคค्เคคिเคท्เค ्เคฎ เคธ्เคค्เคฐ्เคฐेเคคा เคญเคตเคคि |"
- เคœो เค‰เค  เค•เคฐ เค•े เค–เคก़ा เคนो เคœाเคคा เคนै- (เคœो เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे )เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจ เคœाเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เค•เคฎเคฐ เค•เคธ เค•เคฐ เค‰เค  เค–เคก़ा เคนोเคคा เคนै, เคตเคน เคค्เคฐेเคคा เคฏुเค— เคฎें เคตाเคธ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै, " เค•ृเคคं เคธंเคชเคฆ्เคฏเคคे เคšเคฐเคจ् । "
เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคฎंเคœिเคฒ เค•ी เค“เคฐ เคœिเคธเคจे เคšเคฒเคจा เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै,เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจ เคœाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคคเคช เค•เคฐเคจा (Emblem เคฎें เคฆिเค–เคจे เคตाเคฒे เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เค›เคตि เคชเคฐ เคฎเคจ เค•ो เคเค•ाเค—्เคฐ เค•เคฐเคจा )เคœिเคธ เคต्เคฏเค•्เคคि เคจे เคญी เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै, เคตเคน เคฎाเคจो เคธเคค्เคฏ เคฏुเค— เคฎें เคตाเคธ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนोเคคा เคนै.

เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เค†เคตिเคฐ्เคญूเคค เคนो เคœाเคจे เคฌाเคฆ, เคฌเคนुเคค เค—เคนเคฐाเคˆ เคšिเคจ्เคคเคจ-เคฎเคจเคจ เค•เคฐ เค•े เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เค‡เคธเค•ा เคเค• " เคช्เคฐเคคीเค•-เคšिเคจ्เคน " (Emblem) เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा. เค‡เคธ เคช्เคฐเคคीเค• เคšिเคจ्เคน เค•े เคŠเคชเคฐ เค•ी เค“เคฐ " เคšเคฐैเคตेเคคि เคšเคฐैเคตेเคคि " เค•ो เคช्เคฐเคฎुเค–เคคा เคธे เคฆเคฐ्เคถाเคฏा เค—เคฏा เคนै। ' เค†เค—े เคฌเคขो, เค†เค—े เคฌเคขो ' เค•ा เคฏเคน เค†เคน्เคตाเคจ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคฏुเคตाเค“ं เคธे เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं- เค”เคฐ " Be and Make " เค•ा เคชเคฐเคฎ-เคชुเคฐเคทाเคฐ्เคฅ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคชुเค•ाเคฐ เคฐเคนे เคนैं - เค‰เคจเค•ी เคฏเคน เคฆोเคจों เคตाเคฃी เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เคช्เคฐเคคीเค•-เคšिเคจ्เคน เคฎें เค‰เค•ेเคฐा เค—เคฏा เคนै ! Emblem เคฎें เคœो เค—ोเคฒाเคˆ เคนै, เคตเคน เคชृเคฅ्เคตी เคนै, เคชृเคฅ्เคตी เค•े เคญीเคคเคฐ, เค•เคจ्เคฏाเค•ुเคฎाเคฐी เค•े เคŠเคชเคฐ เคธे เคถुเคฐू เคนोเคคा เคนुเค† เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เค•ा เคฎाเคจเคšिเคค्เคฐ เคนै, เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เค•े เคญीเคคเคฐ เคฆเคฃ्เคกเคงाเคฐी เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค–เคก़े เคนैं. เค‰เคธ เค—ोเคฒाเคˆ เค•े เคจीเคšे เค•ी เค“เคฐ เคฒिเค–ा เคนै " Be and Make "
เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเคฏा เค—เคฏे เคฏे เคฆोเคจों เคธเคจ्เคฆेเคถ-' เค†เค—े เคฌเคขो, เค†เค—े เคฌเคขो ' เคคเคฅा " เคฌเคจो เค”เคฐ เคฌเคจाเค“ " เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เคฎें เค•เคนे เค—เคฏे " เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏों " เค•े เคœैเคธा เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคธाเคฐเค—เคฐ्เคญिเคค เคนै.(เคฆाเคฆा เค•เคนเคคे เคนैं- เค‡เคธ เคฎเคจ्เคค्เคฐ เคฎें เค‡เคคเคจी เคถเค•्เคคि เคนै เคœो เคญी เค‡เคธ เค•ाเคฎ เคธे เคจिเคท्เค ा เคชूเคฐ्เคตเค• เคœुเคก़ा เคฐเคนेเค—ा เค‰เคธे  เคฎोเค•्เคท เคคเค• เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคœाเคฏेเค—ा, เค…เคจ्เคฏ เค•ोเคˆ เคธाเคงเคจा เคจเคนीं เค•เคฐเคจी เคชเฅœेเค—ी ) เค‡เคธเค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै :-" เคธ्เคตเคฏं เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจो เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐो ! "
เค•्เคฏोंเค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจเคจा เคคเคช เคนै ! (เค—ुเคฐु เค—ोเคฌिเคจ्เคฆ เคธिंเคน เค•ो เคญी เค‰เคจเค•े เคถिเคท्เคฏों เคจे เค›ोเฅœ เคฆिเคฏा เคฅा, เค•िเคจ्เคคु เคตे เค•ुเค› เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เค•ो เค†เคฏे เคฅे, เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ो เคชाเคจे เคฎें เค•เค िเคจाเคˆ เค‰เค ाเคจा, เค…เคชเคฎाเคจ เคธเคน เคฒेเคจा เคญी เคคเคช เคนै। )
  "เค†เค—े เคฌเคขो, เค†เค—े เคฌเคขो ! " เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคนै เคธ्เคตเคฏं เค•ी เคฎाเคจเคธिเค• เคšाเคนाเคฐเคฆिเคตाเคฐी เค•ो เคคोเฅœ เคฆो เค”เคฐ เคฆेเคถ-เค•ाเคฒ เคธे เคชเคฐे เค…เคชเคจे เค…เคจเคจ्เคค เคธ्เคตเคฐूเคช เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคนोเคจे เคคเค• เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เค†เค—े เคฌเฅเคคे เคฐเคนो, เคœเคฌ เคคเค• เค•ि เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคจ เคนो ! 
เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคฅे,เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคนिเคจ्เคฆू-เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ-เคˆเคธाเคˆ เคจเคนीं เคนोเคคा, " เคงเคฐ्เคฎ เคคो เคตเคน เคตเคธ्เคคु เคนै, เคœो เคชเคถु เค•ो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคฆेเคตเคคा เคฎें เคฐूเคชांเคคเคฐिเคค เค•เคฐ เคฆेเคคा เคนै।" เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคธाเคฅ เคถिเค•्เคทा เค•ी เค…เคญिเคจ्เคจเคคा เคชเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคกाเคฒเคคे เคนुเค เค•เคนเคคे เคนैं-" เคถिเค•्เคทा เค•ी เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा 'เคฌाเคฌु' เคชैเคฆा เค•เคฐเคจे เค•ी เคฎเคถीเคจ เค•े เคธिเคตाเคฏ เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै।เคœो เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคฌเคฒ, เคชเคฐเคนिเคค-เคญाเคตเคจा, เคคเคฅा เคธिंเคน เค•े เคธเคฎाเคจ เคธाเคนเคธ เคจเคนीं เคฒा เคธเค•เคคी,เคตเคน เคญी เค•ोเคˆ เคถिเค•्เคทा เคนै ? Education is the manifestation of the perfection already in man." -เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ो เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐा เคฆेเคจे เค•ा เคจाเคฎ เคนी เคถिเค•्เคทा เคนै ! เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนเคฎ เคธเคฎเค เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि " เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคคเคฅा เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐ เคถिเค•्เคทा "เคนी เคญाเคฐเคค เค•ी เคธเคญी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ी เคฐाเคฎเคฌाเคฃ เค”เคทเคงी เคนै। เคœीเคตเคจ เคฎें เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ो เคญเคฐเคจे เคตाเคฒी เคถिเค•्เคทा เคฆेเคจी เคนोเค—ी।
เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฏเคฆि เค…เคชเคจे เคธ्เคฅाเคจ, เคชเคฐिเคตाเคฐ, เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ, เคชเคฆ เค†เคฆि เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคœो เคฎเคนเคค्เคต เคชाเคคा เคนै เคตเคน เค‰เคธเค•ा เคธ्เคตเคฏं เค•ा เคฎूเคฒ्เคฏ เคจเคนीं เคนोเคคा เค…เคชिเคคु เค‰เคธ เค‰เคธ เค‰เคชाเคงि เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฎเคจुเคท्เคฏ เคชเคฐ เคญाเคตिเคค เคฎूเคฒ्เคฏ เคนोเคคा เคนै। เคเคธे เค‰เคชाเคงि เคฎूเคฒ्เคฏ (Face Value) เค•ी เค…เคตเคงि (Expiry) เค‰เคชाเคงि เค•े เคธाเคฅ เคนी เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै। เคœैเคธे เคœिเคฒे เค•े เคœिเคฒाเคงीเคถ (Collector) เค•ो เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒा เคฎाเคจ-เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคชเคฆ เค•े เคนोเคจे เคคเค• เคนी เคนोเคคा เคนै। เคชเคฆ เค•े เค›ूเคŸ เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคตเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคจเคนीं เคฎिเคฒेเค—ा। เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคญी เค†ंเคคเคฐिเค• เคฎूเคฒ्เคฏ ( เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि ) เคนी เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนोเคคा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคน เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि, เคชเคฆ, เคธเคฎ्เคฌंเคฆ्เคง เคเคธे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจीเคฏ เค•ाเคฐเค•ों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคจเคนीं เคนोเคคा। เคšाเคนे เคฌाเคน्เคฏ เค•ाเคฐเค• เคชूเคฐ्เคฃเคคः เคฌเคฆเคฒ เคœाเคฏ เคซिเคฐ เคญी เคœो เค†ंเคคเคฐिเค• เคšเคฐिเคค्เคฐ (เคฆिเคต्เคฏเคคा) เคนै เค‰เคธเค•ा เคฎूเคฒ्เคฏ เคตैเคธे เคนी เคฌเคจा เคฐเคนेเค—ा। เค‡เคธी เค†เคงाเคฐ เคนी เค•เค ीเคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคญी ' เคตीเคฐ เค”เคฐ เคงीเคฐ' เคฏुเคตा (เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคฌเคฒ เค•े เคงเคจी เคฏुเคตा )เค…เคชเคจे เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•เคฐ เคนी เคฒेเคคे เคนै। 
เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคœเคฌ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เค—เคฏे เคคเคฌ เค‰เคจเค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เคชเคค्เคฐ, เคธाเคฎाเคจ เคธเคฌ เคšोเคฐी เคนो เค—เคฏा। เคชเคฐाเคฏे เคฆेเคถ เคฎें เค•ोเคˆ เคเค• เคญी เคชเคฐिเคšिเคค เคต्เคฏเค•्เคคि เคจเคนीं เคœเคนाँ เคœाเคจा เคนै เคตเคนाँ เค•ा เคชเคคा เคจเคนीं। เค…เคฐ्เคฅाเคค เค‰เคชाเคงि เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ुเค› เคญी เคจเคนीं। เคเคธे เคธเคฎเคฏ เค‰เคจเค•ा เคธाเคฅ เคฆिเคฏा เค‰เคจเค•े เค†ंเคคเคฐिเค• เคฎूเคฒ्เคฏ เคจें เค‰เคจเค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจे, เคœ्เคžाเคจ เคจे। เค‡เคธ เค…เคธเคฎ्เคญเคต เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคญी เคชूเคฐ्เคฃ เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•े เคธाเคฅ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा।

  เคฌोเคธ्เคŸเคจ เคฎें, เคถिเค•ाเค—ो เคฎें เคœिเคจ เคฒोเค—ों เคธे เค‰เคจเค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เคนुเค† เคตे เคธเคฌ เค‰เคจเคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนुเค เคฌिเคจा เคจเคนीं เคฐเคนें। เคœिเคธ เค˜เคฐ เคฎें เคตे เคฐเคนเคคे เคฅे, เคตเคนाँ เค•ी เค—ृเคนเคธ्เคตाเคฎीเคจी เค…เคชเคจी เคธเคนेเคฒिเคฏों เค•ी เคšाเคฏ เคชाเคฐ्เคŸी เคฎें เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ो เคเค• เค…เคœूเคฌे เค•े เคฐूเคช เคฎें, เคฎเคธเค–เคฐे เค•े เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐเคคी เคฅी।  เคชเคฐ เค‰เคจเค•ी เคฌाเคคों เคฎें เคญเคฐा เคœीเคตเคจ เค•ा เคœ्เคžाเคจ เค‡เคธ เคตिเคกเคฎ्เคฌเคจा เค”เคฐ เค…เคชเคฎाเคจ เค•ो เคชाเคฐ เค•เคฐ เคซैเคฒเคคा เค—เคฏा। เคซिเคฐ เค‰เคจ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคชเคฐिเคตाเคฐों เค•े เคช्เคฐเคฌुเคฆ्เคง เคธเคฆเคธ्เคฏ เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เคนेाเคคे เค—เคฏे เค”เคฐ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เค–्เคฏाเคคि เคธुเคฐเคญी เค•ी เคญाँเคคि เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคซैเคฒ เค—เคˆ। เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค‰เคจ्เคนे เคชเคฐिเคšเคฏ เค”เคฐ เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฆेเค•เคฐ เคถिเค•ाเค—ो เคญेเคœा। เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ เคฐाเค‡เคŸ เคจे เคงเคฐ्เคฎเคธเคญा เค•े เค†เคฏोเคœเค• เคซाเคฆเคฐ เคฌैเคฐोเคœ เค•ो เคชเคค्เคฐ เคฒिเค–ा। เคฏเคน เคธเคฌ เค†ंเคคเคฐिเค• เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ा เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคฅे। 
เคญाเคฐเคคเคฎाเคคा เค•ो เคชुเคจः เคœเค—เคฆ्เค—ुเคฐू เคฌเคจाเคจे เค‡เคคเคจे เคฎเคนाเคจ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เค†เคฐเคฎ्เคญ เค•เคฐ เค‰เคธเค•ी เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ी เคšिंเคคा เค•िเคฏे เคฌिเคจा เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ा เคฎเคนाเคช्เคฐเคฏाเคฃ - เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคธंเค•ेเคค เคนै เค•ि เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจे เคถिเคท्เคฏों เคชเคฐ เคชूเคฐा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा เค•ि เคตे เค‰เคจเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค…เคตเคถ्เคฏ เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐेंเค—े। 
เค…เคฌ เคฏเคน เคนเคฎाเคฐा เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคนै เค•ि เค‰เคธ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•े เคธเคญी เค†เคฏाเคฎों เค•ो เคธเคฎเค เค‰เคธे เคชूเคฐ्เคฃเคคा เคคเค• เคฒे เคœाเคฏे। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เค•เคนा เคฅा เค•ि เค†เคจेเคตाเคฒे 1500 เคตเคฐ्เคทों เค•े เคฒिเคฏे เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ा เคจिเคฏोเคœเคจ เค•िเคฏा เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคน เคญी เค•เคนा เคฅा เค•ि เคถเคฐीเคฐ เค›ोเฅœเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी เคฎैं เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคा เคฐเคนुंเค—ा। เคฎเคฆ्เคฐाเคธ เค•े เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ ‘เคฎेเคฐी เคธเคฎเคฐ เคจीเคคि’ เคฎें เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคจे เคฏुเคตाเค“ं เค•ो เค…เคญिเคตเคšเคจ เคฆिเคฏा, ‘เคฏเคฆि เคคुเคฎ เคฎेเคฐी เคฏोเคœเคจा เค•ो เคธเคฎเค เค•เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคฒเค— เคœाเค“เค—े เคคो เคฎै เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค•ंเคงे เคธे เค•ंเคงा เคฎिเคฒाเค•เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐूंเค—ा।’ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคชूเคฐ्เคฃ เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เคธे เคฒเค—े เคธाเคฅिเคฏों เค•ो เคฏเคน เค…เคจुเคญूเคคि เคธเคฎเคฏ เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค†เคคी เคนै เค•ि เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนै !!" เค†เค‡เคฏे เค‰เคจเค•े เคฎเคนाเคช्เคฐเคฏाเคฃ เคชเคฐ เคนเคฎ เคธเคฌ เคญी เค‡เคธ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคคเคจ, เคฎเคจ, เคงเคจ, เคธเคฐ्เคตเคธ्เคต เค•े เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•े เคธाเคฅ เคฒเค— เคœाเคฏे।
เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เค†เค—े เคฌเฅाเคจे เคฎें เคจाเคฐी เคถเค•्เคคि เค•ो เคญी เค†เค—े เค†เคจा เคนोเค—ा। เคธเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏों เคฎें เค‡เคคเคจी เคชाเคค्เคฐเคคा เคจเคนीं เคนोเคคी เค•ि เคธांเคธाเคฐिเค• เคœीเคตเคจ เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐเค•े เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคธे เคธंเคจ्เคฏाเคธी เคฏा เคธंเคจ्เคฏाเคธिเคจी เคฌเคจ เคœाเคฏें।เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคœो เคธ्เคค्เคฐी-เคชुเคฐुเคท เค—ृเคนเคธ्เคฅ เคฐเคนเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं, เค‰เคจเค•े เคฒिเคฏे เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค”เคฐ 'เคธाเคฐเคฆा เคจाเคฐी เคธंเค—เค เคจ' เค•ा เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฌเคจ เค•เคฐ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े 'Be and Make' เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคนोเค•เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฌเคจाเคจे เค•ा เค…เคตเคธเคฐ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนै। เคธ्เคค्เคฐिเคฏाँ เคญी เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฌเคจ เคธเค•เคคी เคนैं। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•เคนเคคे เคนैं-"เค†เคค्เคฎा เคฒिंเค—เคตिเคนीเคจ เคนै। เคตिเคฆेเคน เค†เคค्เคฎा เค•ा เคฆेเคน เคคเคฅा เคชाเคถเคต เคญाเคต เคธे เค•ोเคˆ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคจเคนीं เคนोเคคा। เค•เคˆ เคธ्เคค्เคฐिเคฏाँ เคธเคฆ्เค—ुเคฐु เคฌเคจी เคนैं। เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•ी เคฒเคฒ्เคฒा เคญी เคเคธी เคนी เคธ्เคค्เคฐी-เค—ुเคฐु เคฅीं।
 เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•เคนเคคे เคนैं- "เค‡เคธ เคจूเคคเคจ เคฏुเค— เคฎें เคœเคจเคคा เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคœीเคตเคจ เคฏाเคชเคจ เค•เคฐेเค—ी,เค”เคฐ เคฏเคน เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เคฐूเคช เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เคนोเค—ा।'เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคธเคนेเคœ เคฐเค–ो เคธुเคจ्เคฆเคฐी เคช्เคฏाเคฐी เคถ्เคฏाเคฎा เคฎाँ เค•ो ..เค“ เคฎेเคฐे เคœीเคตเคจ เค•ी เคšाँเคฆ, เคฎेเคฐी เค†เคค्เคฎा เค•ी เค†เคค्เคฎा !" 7/112/

เค…เคชเคจी เคชเคค्เคจी เค•ो เคคुเคฎ เค…เคตเคถ्เคฏ เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐो,เคชเคฐ เคชเคค्เคจी เค•े เคฒिเคฏे เคจเคนीं।'เคนे เคช्เคฐिเคฏे, เคชเคค्เคจी เค•ो เคชเคคि เคช्เคฐिเคฏ เคฒเค—เคคा เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคตเคน เคชเคคि เค•े เคฒिเคฏे เคจเคนीं। เค‰เคธเค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค‰เคธเคฎें เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เค…เคจเคจ्เคค เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा।  เคจ เคตा เค…เคฐे เคชเคค्เคฏुः เค•ाเคฎाเคฏ เคชเคคिः เคช्เคฐिเคฏो เคญเคตเคค्เคฏाเคค्เคฎเคจเคธ्เคคु เค•ाเคฎाเคฏ เคชเคคिः เคช्เคฐिเคฏो เคญเคตเคคि  ।เค†เคค्เคฎा เคตा เค…เคฐे เคฆ्เคฐเคท्เคŸเคต्เคฏः เคถ्เคฐोเคคเคต्เคฏो เคฎเคจ्เคคเคต्เคฏो เคจिเคฆिเคง्เคฏाเคธिเคคเคต्เคฏो เคฎैเคค्เคฐेเคฏि ...เค†เคค्เคฎเคจि เค–เคฒ्เคตเคฐे เคฆृเคท्เคŸे เคถ्เคฐुเคคे เคฎเคคे เคตिเคœ्เคžाเคค เค‡เคฆं เคธเคฐ्เคตं เคตिเคฆिเคคं  ॥" เฅญ/เฅงเฅฎเฅญ
เค…เคชเคจे เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคฎें เค…เคชเคจे เค•ो เคกूเคฌा เคฆो-เคœो เค•ाเคฎ เคนाเคฅ เคฎें เค† เคœाเคฏे, เค‰เคธे เค•เคฐเคคे เคœाเค“।7/192

  ===========

[เคฌเคนुเคค เคชเคนเคฒे เคชเคจ्เคฆ्เคฐเคน-เคธोเคฒเคน เคธाเคฒ เค•े เค‰เคฎ्เคฐ เคฎें เคธुเคฆเคฐ्เคถเคจ เคœी เค•ी เคเค• เค•เคนाเคจी เคชเฅ़ी เคฅी- ' เคเคฅेंเคธ เค•ा เคธเคค्เคฏाเคฐ्เคฅी’। เคฏूเคจाเคจ เคฆेเคถ เค•े เคเคฅेंเคธ เคจเค—เคฐ เค•े เคจिเคตाเคธी เคตिเค–्เคฏाเคค เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคธुเค•เคฐाเคค (Socrates 469-399 เคˆ.เคชू.)(เคฆेเคตเค•ुเคฒीเคถ) เค•ो เคเคฅेंเคธ เค•ा เคธเคค्เคฏाเคฐ्เคฅी เค‡เคธเคฒिเค เค•เคนเคคे เคฅे เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे ' เคธเคค्เคฏ เค•ी เค–ोเคœ เคเคตं เคूเค  เค•े เค–ंเคกเคจ ' เค•े เคฒिเค เคœเคนเคฐ เค•ा เคช्เคฏाเคฒा เคชीเคจा เคญी เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคฅा। เคฏूเคจाเคจ เค•ा เคธुเค•เคฐाเคค เคฐเคนเคธ्‍เคฏเคฆเคฐ्เคถी เคฅा, เค‰เคธे เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เค•เคนเคจा เค ीเค• เคจเคนीं เคนोเค—ा। เคตเคน เค•เคนเคคा เคฅा- " เคœ्เคžाเคจ เค”เคฐ เคธเคš्เคšเคฐिเคค्เคฐเคคा เคเค• เคนी เคตเคธ्เคคु เคนैं। เคœ्เคžाเคจ เค•े เคธเคฎाเคจ เคชเคตिเคค्เคฐเคคเคฎ เค•ोเคˆ เคตเคธ्เคคु เคจเคนीं เคนैं। เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคธंเค—्เคฐเคน เค”เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฐ, เคฏे เคนी เค‰เคธเค•े เคœीเคตเคจ เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฅे। เคตเคน เค‡เคธ เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เคชเคฐ เคชเคนुँเคšा เค•ि เคถुเคญ เคฏा เคญเคฆ्เคฐ เคฆो เคšเคฐเคฎ เคธीเคฎाเค“ं เคฎें เคฎเคง्เคฏเคตเคฐ्เคคी เคธ्เคฅिเคคि เคนै। เค˜ृเคท्เคŸเคคा เค”เคฐ เค•ाเคฏเคฐเคคा เคฆोเคจों เค…เคตเค—ुเคฃ เคนैं; เค‡เคจเค•े เคฎเคง्เคฏ เคฎें เคธाเคนเคธ เคนै เคœो เคธเคฆाเคšाเคฐ เคนै। เคถिเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค‰เคฆ्เคฆंเคกเคคा เค”เคฐ เคฆाเคธเคญाเคต เค•े เคฌीเคš เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคนै।"เคธुเค–-เคฆूःเค– เคฏा เคธเคฐ्เคฆी-เค—เคฐ्เคฎी เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคธเคฌ เคเค• เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคฅा। เค‰เคธे เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค˜ंเคŸो เคŸ्เคฐाँเคธ เคฎें เค–ो เคœाเคจे เค•ी เค†เคฆเคค เคฅी। เคฒोเค— เค•เคนเคคे เคฅे เค‰เคธเค•ी เค†เคค्‍เคฎा เคจे เคถเคฐीเคฐ เคชเคฐ เคตिเคœเคฏ เคชा เคฒी เคนै। เค‰เคธเค•ी เคเค• เคนी เคฌुเคฐी เค†เคฆเคค เคฅी: เคฒोเค—ों เค•े เคธाเคฅ เคธंเคตाเคฆ เค•เคฐเคจा। เคตเคน เคธंเคตाเคฆ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคค्‍เคฏ เค•ो เค‰เค˜ाเคก़เคจे เค•ी, เค”เคฐ เคฒोเค—ों เค•ो เคเค•เคोเคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐเคจे เคฒเค—ा। เคฏเคฆि เคนเคฎ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฏा, เคธเคจाเคคเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค•เคนें เคคो เคธुเค•เคฐाเคค เคเค• เคธเคค्เคฏ-เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เค‹เคทि เคฅे,เคจेเคคा,เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฅे। เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เคฎें เคถिเคท्เคฏ เค…เคชเคจे เค—ुเคฐु เค•ो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคจเคนीं เคฆेเค–เคคे เคนैं, เคตे เค‰เคจเค•ो เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เค…เคตเคคाเคฐ เคฏा เคญเค—เคตाเคจ เคญी เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏเคนाँ เค•िเคธी เคเค• เคนी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เค…เคจ्เคคिเคฎ เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฎाเคจเคจे เค•ी เคฌाเคง्เคฏเคคा เคจเคนीं เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคฎाเคค्เคฐ เคนी เค‹เคทि เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคนो เคธเค•เคคा เคนैं। เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ เค•ा เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐเค•े เค‹เคทि เคฌเคจเคจे เค•ी เคธเคฎ्เคญाเคตเคจा เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคชाเคถ्เคšाเคค्เคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เค‹เคทि เคฌเคจเคจे เค•ी เคฏा เคฌुเคฆ्เคงों-เค…เคตเคคाเคฐों เค•ी เค•ोเคˆ เคชเคฐंเคชเคฐा เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคคिเคนाเคธเค•ाเคฐ เคฏा เคธुเค•เคฐाเคค เค•े เค…เคชเคจे เคถिเคท्‍เคฏ เคญी เค‰เคธे เคธเคฎเค เคจเคนीं เคชाเคฏे। เคตे เค‰เคธे เคเค• เคตिเคšिเคค्เคฐ, เคฌेเคฌूเค เคต्‍เคฏเค•्‍เคคि เคฎाเคจเคคे เคฅे।  เคเคฅेเคจ्‍เคธ เค•े เคธाเคฐे เคจेเคคा เค‰เคธ เค•ी เคนเคฐเค•เคค เคธे เคชเคฐेเคถाเคจ เคฅे। เคตे เค‰เคธเค•े เคฌोเคฒเคจे เค•ो เคฐोเค• เคจเคนीं เคธเค•े เคคो เค†เค–िเคฐ เค‰เคธเค•ी เค†เคตाเคœ เค•ो เคนी เคฌंเคฆ เค•เคฐเคตा เคฆिเคฏा। เค…เคซเคฒाเคคूเคจ เค”เคฐ เค…เคฐเคธ्เคคू เคธुเค•เคฐाเคค เค•े เคนी เคถिเคท्เคฏ เคฅे। เคคเคฐुเคฃों เค•ो เคฌिเค—ाเคก़เคจे, เคˆเคถ-เคจिเคจ्เคฆा เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เคจाเคธ्เคคिเค• เคนोเคจे เค•ा เคूเค ा เคฆोเคท เค‰เคธเคชเคฐ เคฒเค—ाเคฏा เค—เคฏा เคฅा เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค‰เคธे เคœเคนเคฐ เคฆेเค•เคฐ เคฎाเคฐเคจे เค•ा เคฆंเคก เคฎिเคฒा। เคธुเค•เคฐाเคค เคจे เคœเคนเคฐ เค•ा เคช्เคฏाเคฒा เค–ुเคถी-เค–ुเคถी เคชिเคฏा เค”เคฐ เคœाเคจ เคฆे เคฆी।
เค‰เคธे เค•ाเคฐाเค—ाเคฐ เคธे เคญाเค— เคœाเคจे เค•ा เค†เค—्เคฐเคน เค‰เคธे เคถिเคท्เคฏों เคคเคฅा เคธ्เคจेเคนिเคฏों เคจे เค•िเคฏा เค•िंเคคु เค‰เคธเคจे เค•เคนा-เคญाเค‡เคฏो, เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค‡เคธ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เค•ा เคฎैं เค†เคฆเคฐ เค•เคฐเคคा เคนूँ เค•ि เคฎैं เคฏเคนाँ เคธे เคญाเค— เคœाเคŠँ। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคช्เคฐाเคฃ เค•े เคช्เคฐเคคि เคฎोเคน เคนोเคคा เคนै। เคญเคฒा เคช्เคฐाเคฃ เคฆेเคจा เค•ौเคจ เคšाเคนเคคा เคนै? เค•िंเคคु เคฏเคน เค‰เคจ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฒोเค—ों เค•े เคฒिเค เคนै เคœो เคฒोเค— เค‡เคธ เคจเคถ्เคตเคฐ เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคนी เคธเคฌ เค•ुเค› เคฎाเคจเคคे เคนैं। เค†เคค्เคฎा เค…เคฎเคฐ เคนै เคซिเคฐ เค‡เคธ เคถเคฐीเคฐ เคธे เค•्เคฏा เคกเคฐเคจा? เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคœो เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคคा เคนै เค•्เคฏा เค‰เคธเค•ा เค•ोเคˆ เค•ुเค› เคฌिเค—ाเคก़ เคธเค•เคคा เคนै? เค†เคค्เคฎा เคเคธे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคฌाเคฐ เคฌाเคฐ เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคคी เคนै เค…เคค: เค‡เคธ เค•्เคทเคฃिเค• เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เคญाเค—เคจा เค‰เคšिเคค เคจเคนीं เคนै। เค•्เคฏा เคฎैंเคจे เค•ोเคˆ เค…เคชเคฐाเคง เค•िเคฏा เคนै? เคœिเคจ เคฒोเค—ों เคจे เค‡เคธे เค…เคชเคฐाเคง เคฌเคคाเคฏा เคนै เค‰เคจเค•ी เคฌुเคฆ्เคงि เคชเคฐ เค…เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคช्เคฐเค•ोเคช เคนै। เคฎैंเคจे เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค•เคนा เคฅा-เคตिเคถ्เคต เค•เคญी เคญी เคเค• เคนी เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ी เคชเคฐिเคงि เคฎें เคจเคนीं เคฌाँเคงा เคœा เคธเค•เคคा। เคฎाเคจเคต เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•ी เค…เคชเคจी เคธीเคฎाเคँ เคนैं। เคตिเคถ्เคต เค•ो เคœाเคจเคจे เค”เคฐ เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคชเคจे เค…ंเคคเคธ् เค•े เคคเคฎ เค•ो เคนเคŸा เคฆेเคจा เคšाเคนिเค। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฏเคน เคจเคถ्เคตเคฐ เค•ाเคฏाเคฎाเคค्เคฐ เคจเคนीं, เคตเคน เคธเคœเค— เค”เคฐ เคšेเคคเคจ เค†เคค्เคฎा เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคคा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคนเคฎें เค†เคค्เคฎाเคจुเคธंเคงाเคจ เค•ी เค“เคฐ เคนी เคฎुเค–्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐเคตृเคค्เคค เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เคฏเคน เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เค•ि เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เคธเคค्เคฏ, เคจ्เคฏाเคฏ เค”เคฐ เคˆเคฎाเคจเคฆाเคฐी เค•ा เค…เคตเคฒंเคฌเคจ เค•เคฐें। เคนเคฎें เคฏเคน เคฌाเคค เคฎाเคจเค•เคฐ เคนी เค†เค—े เคฌเคข़เคจा เคนै เค•ि เคถเคฐीเคฐ เคจเคถ्เคตเคฐ เคนै। เค…เคš्เค›ा เคนै, เคจเคถ्เคตเคฐ เคถเคฐीเคฐ เค…เคชเคจी เคธीเคฎा เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐ เคšुเค•ा। เคŸเคนเคฒเคคे-เคŸเคนเคฒเคคे เคฅเค• เคšुเค•ा เคนूँ। เค…เคฌ เคธंเคธाเคฐ เคฐूเคชी เคฐाเคค्เคฐि เคฎें เคฒेเคŸเค•เคฐ เค†เคฐाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนूँ। เคธोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคฎेเคฐे เคŠเคชเคฐ เคšाเคฆเคฐ เค“เฅा เคฆेเคจा। "เค‰เคธ เค•เคนाเคจी เคฎें เคฒेเค–เค• เคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เคเคฅेंเคธ เค•ा เคธเคค्เคฏाเคฐ्เคฅी เคฆेเคตเค•ुเคฒीเคถ เค‰เคธ เคชเคฐเคฎ-เคธเคค्เคฏ เค•ो เค†เคฎเคจे เคธाเคฎเคจे เค–เฅœा เคนोเค•เคฐ เคฆेเค–เคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เคฎें เคธाเคคเคตें เคชเคฐ्เคฆे เค•ो เคญी เคšीเคฐ เคฆेเคคा เคนैं, เคคो เค…ँเคงा เคนो เคœाเคคा เคนै. เคคเคฌ เคฎैंเคจे เค…เคชเคจे เคนिเคจ्เคฆी เคถिเค•्เคทเค• (เคถ्เคฐी เคตाเคธुเคฆेเคต เคाเคœी) เคธे เคชूเค›ा เคฅा-'เคธเคฐ, เคชเคฐเคฎ-เคธเคค्เคฏ เคฎें เคเคธा เค•्เคฏा เคฅा เค•ि เคฆेเคตเค•ुเคฒीเคถ เค…ँเคงा เคนो เค—เคฏा ?' เคฎेเคฐे เคธ्เค•ूเคฒ เค•े เค—ेเคŸ เค•े เคจिเค•เคŸ เคเค• เคฌเคนुเคค เคฌเฅœा เคชीเคชเคฒ เค•ा เคตृเค•्เคท เคฅा, เคถिเค•्เคทเค• เคจे เคชेเคŸ เคฎें เคšूंเคŸी เค•ाเคŸเคคे เคนुเค เค•เคนा เคคुเคฎ เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•เคฐเคคे เคนो, เคœाเค“ เคชीเคชเคฒ เคชेंเฅœ เค•े เคจीเคšे। เค”เคฐ เคฎुเคे เค•्เคฒाเคธ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคœाเคจे เค•ो เค•เคนा। เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เคฎें เค†เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคธเคจ्เคฆेเคถ เค•ो เคชเฅเคจे เคคเคฅा เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคชเคฐเคฎเคชूเคœ्เคฏ เคถ्เคฐी เคจเคตเคจीเคนเคฐเคฃ เคฎुเค–ोเคชाเคง्เคฏाเคฏ เค•े เคœीเคตเคจ เค•ो เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคฆेเค–เคจे เคธे เคฏเคน เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนो เค—เคฏा เค•ि, เค†เคœ เค•े เคฏुเค— เคฎें เคญी เคœो เคธเคค्เคฏ เค•ी เค–ोเคœ เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เคนो เคœाเค เค‰เคธे เคญी เคเคฅेंเคธ เค•ा เคธเคค्เคฏाเคฐ्เคฅी เคนी เค•เคนเคจा เคšाเคนिเคฏे। เคชूเคœ्เคฏ เคจเคตเคจीเคฆा เค•े เค•ृเคชा เคธे เคธเคฎเค เคฎें เค†เคฏा เคฎृเคค्เคฏु 'เค…เคนं' เค•ो เคนोเคคी เคนै, 'เค†เคค्เคฎा' เค…เคœเคฐ-เค…เคฎเคฐ เค…เคตिเคจाเคถी เคนै,เคธเคค्เคฏ เค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคญी เค†เคค्เคฎा เค•ो เคนोเคคा เคนै, เค…เคนं เค•ो เคจเคนीं। ]   

[เคฆिเคฒ्‍เคฒी เค•ी เคฎเคถเคนूเคฐ เคœाเคฎा เคฎเคธ्‍เคœिเคฆ เคธे เค•ुเค› เคนी เคฆूเคฐ, เคฌเคฒ्‍เค•ि เคฌเคนुเคค เค•เคฐीเคฌ, เคเค• เคฎเคœ़ाเคฐ เคนै เคœिเคธ เคชเคฐ เคนเคœाเคฐों เคฎुเคฐीเคฆ เคซूเคฒ เคšเคข़ाเคคे, เคšाเคฆเคฐ เค‰เคข़ाเคจे เค†เคคे เคนै। เค†เคœ เคญी เคฒोเค— เค‰เคจเค•ी เคฐुเคฌाเคˆเคฏों เค•ो เคชเคข़เคคे เคนैं।  เคงाเคฎिเคฐ्เค• เค•เคŸ्เคŸเคฐเคชंเคฅ เค‰เคจเค•ा เค›ूเค•เคฐ เคญी เคจเคนीं เค—เคฏा เคฅा। เคธूเคซी เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เคธंเคฌंเคง เคเค• เคฏเคนूเคฆी เคชเคฐिเคตाเคฐ เคธे เคฅा เค”เคฐ เคตे เคˆเคฐाเคจ เคฎें เคชैเคฆा เคนुเค เคฅे। เคฌाเคฆ เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธ्เคฒाเคฎ เค•ुเคฌूเคฒ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคฅा। เคฌाเคฆ เคฎें เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ เคนुเค เค”เคฐ เค…เคจ्เคค เคฎें เคตेเคฆाเคจ्เคค เคงเคฐ्เคฎ เค•े เค…เคจुเคฏाเคฏी เคนो เค—เคฏे। เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เคธंเคฌंเคง เคเค• เคคिเคœाเคฐเคค เคชेเคถा เคชเคฐिเคตाเคฐ เคธे เคฅा। เคเค• เคธเคฎเคฏ เค•ी เคฌाเคค เคนै เค•ि เคตเคน เคต्เคฏाเคชाเคฐ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เคˆเคฐाเคจ เคธे เคธिंเคง เคชเคนुंเคšे। เคธिंเคง เคฎें เค เคŸ्เค ा เค•े เคจाเคฎ เคธे เคเค• เคเคคिเคนाเคธिเค• เคจเค—เคฐी เคนै। เคฏเคนां เคตे เคเค• เคฏुเคตเคคी เคธे เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคจे เคฒเค—े। เคฅोเคก़े เคนी เคธเคฎเคฏ เคฎें เค‰เคจเค•ो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคคเคœुเคฐ्เคฌा เคนुเค† เค•ि เค‰เคจเค•ा เคฏเคน เคช्เคฐेเคฎ เค…เคจाเคฏाเคธ เคนी เค–ुเคฆा เค•े เคช्เคฐेเคฎ เคฎें เคฌเคฆเคฒ เค—เคฏा เค”เคฐ เคคเคฌ เคธे เคนी เค‰เคจเค•ा เคฎिเคœाเคœ เคญी เคธूเคซिเคฏाเคจा เคนो เค—เคฏा।
เค‰เคค्‍เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เค—ाเคœ़ीเคชुเคฐ เคถเคนเคฐ เคฎें เค‰เคธे เคธंเคค เคญीเค–ा เคฎिเคฒे। เคญीเค–ा เค•्‍เคฏा เคฎिเคฒे, เคช्‍เคฏाเคธे เค•ो เคชाเคจी เคฎिเคฒ เค—เคฏा।เคธंเคค เคญीเค–ा, เค—ुเคฒाเคฒ เคธाเคนเคฌ เค•े เคถिเคท्‍เคฏ เคฅे เค”เคฐ เค—ृเคนเคธ्‍เคฅ เคœीเคตเคจ เคœीเคคे เคฅे। เคธिเคฐ เคธे เคชैเคฐ เคคเค• เคญीเค—ा เคนुเค† เคธเคฐเคฎเคฆ เคญीเค–ा เคชเคฐ เค•ुเคฐเคฌाเคจ เคนो เค—เคฏा। เคญीเค–ा เคจे เคเค• เคนी เค•เคฐिเคถ्เคฎा เค•िเคฏा: เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เคฐूเค– เคฌाเคนเคฐ เคธे เคญीเคคเคฐ เค•ी เค”เคฐ เคฎोเคก़ เคฆिเคฏा। เคฌเคนुเคค เค˜ूเคฎ เคฒिเคฏे เคฌाเคœाเคฐों เค”เคฐ เคœंเค—เคฒों เคฎें, เค…เคฌ เคญीเคคเคฐ เค เคนเคฐ เคœाเค“ं। เค…เคชเคจे เคœिเคธ्‍เคฎ เคฎें เคนी เค•ाเคฌा เค”เคฐ เค•ाเคถी เคนै, เค‰เคธे เคขूंเคขो। เค”เคฐ เคธเคฐเคฎเคฆ เคจे เคตाเค•เคˆ เค‰เคธे เคขूंเคข เคฒिเคฏा। เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ เค‰เคธे เคฌुเคคเคชเคฐเคธ्‍เคค เค•เคนเคคे เค•्‍เคฏोंเค•ि เคตเคน เค—ुเคฐु เค•ी เคคเคธ्เคตीเคฐ เค•े เค†เค—े เคुเค•เคคा เคฅा। เคตเคน เคฒोเค—ों เค•ो เคธเคฎเคाเคคा, เคเค•เคोเคฐเคคा। เคตเคน เคฌाเคค เคคो เคธाเคงाเคฐเคฃ เค†เคฆเคฎी เคธे เค•เคฐเคคा เค”เคฐ เคฎुเคฒ्‍เคฒा-เคฎौเคฒเคตिเคฏों เค•ी เคฎเคธ्‍เคœिเคฆ เค•े เค—ुंเคฌเคฆ เค•ांเคช เค‰เค เคคे। เคตเคน เค•เคนเคคा, ‘’เคฎเคค เคœाเค“ เค•ाเคฌा เค•ाเคถी। เคตเคนां เค…ंเคงเค•ाเคฐ เคนै। เค”เคฐ เค•ुเค› เคญी เคจเคนीं। เคฎेเคฐे เค—ुเคฒเคถเคจ เคฎें เค†เค“ं, เคคเคฌ เคคुเคฎ्‍เคนें เคฐोเคถเคจी เค•ो เคฆेเค– เคชाเค“ंเค—े। เค…เคš्‍เค›ी เคคเคฐเคน เคธे เคฆेเค–ो। เค†เคถिเค•ो, เคซूเคฒ เค”เคฐ เค•ांเคŸा เคเค• เคนी เคนै।
เคฆाเคฐा เคถिเค•ोเคน เค‰เคจเค•ी เคญเค•्เคคि เค”เคฐ เคตिเคฆ्เคตเคคा เคธे เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคฅे। เคธूเคซी เคธเคฐเคฎเคฆ เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคฅे เค•ि เคœिเคธเค•े เคฆिเคฒ เคฎें เค…เคฒ्เคฒाเคน เค•ा เคกเคฐ เคนै เคตเคน เค•िเคธी เคธे เคจเคนीं เคกเคฐเคคा। เคถाเคนเคœเคนां เค•े เคฆเคฐเคฌाเคฐ เคฎें เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เค†เคจा-เคœाเคจा เคฐเคนเคคा เคฅा। เค”เคฐ เค•िเคธ्‍เคฎเคค เคธे เค…เคšाเคจเค• เค•เคฐเคตเคŸ เคฒी। เคถाเคนเคœเคนां เค•े เคคीเคธเคฐे เคฌेเคŸे เค”เคฐंเค—เคœ़ेเคฌ เคจे เค‰เคธे เค•ैเคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏा। (เค”เคฐंเค—เคœेเคฌ เคจे เคญाเคฐเคค เค•े เฅงเฅซ เค•เคฐोเคก़ เคฒोเค—ों เคชเคฐ เคถाเคธเคจ เค•िเคฏा เคœो เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เค•ी เค†เคฌाเคฆी เค•ा เฅง/เฅช เคฅा। เค”เคฐंเค—เคœ़ेเคฌ ‘เคฆाเคฐुเคฒ เคนเคฐ्เคฌ’ (เค•़ाเคซिเคฐों เค•ा เคฆेเคถ เคญाเคฐเคค) เค•ो ‘เคฆाเคฐुเคฒ เค‡เคธ्เคฒाเคฎ’ (เค‡เคธ्เคฒाเคฎ เค•ा เคฆेเคถ) เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐเคจे เค•ो เค…เคชเคจा เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฎाเคจเคคा เคฅा।) เค‰เคธเคจे เคเค• เค•े เคฌाเคฆ เคเค• เค…เคชเคจे เคญाเคˆเคฏों เค”เคฐ เคญเคคीเคœों เค•ा เค•เคค्‍เคฒ เค•เคฐเคจा เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा। เค‰เคจเคฎें เคฆाเคฐा เค•ा เคจंเคฌเคฐ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒा เคฅा เค•्‍เคฏोंเค•ि เคตเคน เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคฌेเคŸा เคฅा। เค‡เคธเคฒिเค เคคเค–्‍เคค เคชเคฐ เคฌैเค เคจे เค•ा เคนเค• เคฐเค–เคคा เคฅा।‘’ เคธूเคซी เคธเคฐเคฎเคฆ เค†เคงा เค•เคฒเคฎा เคนी เคชเคข़ा เค•เคฐเคคे เคฅे เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฒाเค‡เคฒाเคนा เค‡เคฒ्เคฒเคฒ्เคฒाเคน। เคฌाเค•ी เค•ा เค†เคงा เค•เคฒเคฎा , เคฎुเคนเคฎ्เคฎเคฆुเคฐ เคฐเคธूเคฒुเคฒ्เคฒाเคน , เคตे เคจเคนीं เคชเคข़ा เค•เคฐเคคे เคฅे। เค‡เคธเค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคฅा เค•ि เคธिเคตाเคฏ เค…เคฒ्เคฒाเคน เค•े เคตे เค•िเคธी เค•ो เคจเคนीं เคฎाเคจเคคे เคฅे। เคตเคน เค‡เคธเคฒिเค เคฎाเคฐा เค—เคฏा เค•्‍เคฏोंเค•ि เคเค• เคฎुเคธ्‍เคฒिเคฎ เค•เคฒเคฎा เคนै: เค…เคฒ्‍เคฒाเคน เคนी เคเค• เคฎाเคค्เคฐ เคชเคฐเคฎाเคค्‍เคฎा เคนै। เค”เคฐ เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เค‰เคธเค•े เค…เค•ेเคฒे เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคนैं। เคตे เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนै เค•ि เคธिเคฐ्เคซ เคฎोเคนเคฎ्‍เคฎเคฆ เคนी เค…เคฒ्‍เคฒाเคน เค•े เคชैเค—ंเคฌเคฐ เคนै। เคˆเคถ्‍เคตเคฐ เคนी เคˆเคถ्‍เคตเคฐ เคนै। เค”เคฐ เคฎोเคนเคฎ्‍เคฎเคฆ เค‰เคธเค•े เค…เค•ेเคฒे เคธเคจ्เคฆेเคถ เคตाเคนเค• เคฏा เคชैเค—ंเคฌเคฐ เคนै। เคธूเคซी เค‡เคธ เค•เคฒเคฎा เค•े เคฆूเคธเคฐे เคนिเคธ्‍เคธे เค•ो เค•เคฌूเคฒ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे। เคตเคน เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค•ाเคซी เคจเคนीं เคนै।
เคตเคน เค•ुเค› เค”เคฐ เคšाเคนเคคे เคนै। เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เค•ुเคซ्เคฐ เคฏเคนी เคฅा। เคธ्‍เคตเคญाเคตเคค: เค•ोเคˆ เคญी เค…เค•ेเคฒा เคชैเค—ंเคฌเคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เค•ोเคˆ เคญी เค†เคฆเคฎी—เคซिเคฐ เคธे เคœीเคธเคธ เคนो เคฏा เคฎोเคนเคฎ्‍เคฎเคฆ เคฏा เคฎोเคœ़ेเคœ เคฏा เคฌुเคฆ्เคง, เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เค…เคชเคจा เคธเคฐ เค•ाเคŸเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคฐीเคฌ เค†เคคे เคนुเค เคœเคฒ्‍เคฒाเคฆ เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคตเคน เคฌोเคฒ เค‰เค ा, ‘’เคฏा เค–ुเคฆा, เค†เคœ เคคू เคฎेเคฐे เคชाเคธ เค‡เคธ เคถเค•्‍เคฒ เคฎें เค†เคฏा เคนै।‘’เคœเคฌ เค‰เคธเค•ा เคธเคฐ เค•ाเคŸा เค—เคฏा เคคो เค‰เคธเค•े เค–ूเคจ เค•ा เค•เคคเคฐा-เค•เคคเคฐा เคฌोเคฒ เค‰เค ा, ‘’เค…เคจเคฒเคนเค•़, เค…เคจเคฒเคนเค•़…‘’ เคฆिเคฒ्‍เคฒी เค•े เคช्เคฐเคงाเคจ เค•ाเคœी เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค• เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เค•ुเคซ्เคฐ เคฅा: เคฆिเคฒ्‍เคฒी เค•ी เคธเคก़เค•ों เคชเคฐ ‘’เค…เคจเคฒเคนเค•, เค…เคจเคฒเคนเค• …เคšिเคฒ्‍เคฒाเคคे เคนुเค เค—ुเคœเคฐเคจा। เคฏเคน เค•ुเคฐाเคจ เค•ी เคฌेเค‡เคœ्‍เคœเคคी เคฅी เค•्‍เคฏोंเค•ि เค•ुเคฐाเคจ เคฎें เคฒिเค–ा เคนै เค•ि เคฌเคธ เคเค• เคนी เค…เคฒ्‍เคฒाเคน เคนै। เค”เคฐ เค‡เคธ เคจंเค—े เคซเค•ीเคฐ เค•ी เคœुเคฐ्เคฐเคค เค•ि เค…เคชเคจे เค†เคชเค•ो เคธเคฐेเค†เคฎ เค…เคฒ्‍เคฒाเคน เค•เคนเคคा เคซिเคฐे?

 เค”เคฐंเค—เคœ़ेเคฌ 1658 เคฎें เคคเค–़्เคคเคจเคถीเคจ เคนुเค† เค”เคฐ เค‰เคธเคจे 1659 เคฎें เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เค•ांเคŸा เคนเคŸा เคฆिเคฏा। เคฒेเค•िเคจ เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ी เคฎเคธ्‍เคคी เค‰เคจ เค†เค–िเคฐी เค˜เคก़िเคฏों เคฎें เคญी เค‰เคคเคจी เคนी เคฅी। เคธเคฐเคฎเคฆ เค•ा เค•เคค्‍เคฒ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฎुเค—เคฒ เคฌाเคฆเคถाเคน เค•े เคนुเค•्‍เคฎ เคธे। เค‰เคธเคจे เคฎुเคฒ्เคฒाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคธाเคœिเคถ เค•ी เคฅी। เคฒेเค•िเคจ เคธเคฐเคฎเคฆ เคนंเคธเคคा เคฐเคนा। เค‰เคธเคจे เค•เคนा, เคฎเคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी เคฎैं เคฏเคนी เค•เคนूंเค—ा।เค‰เคธเค•ा เค•เคŸा เคนुเค† เคธिเคฐ เคฎเคธ्‍เคœिเคฆ เค•ी เคธीเคข़िเคฏों เคชเคฐ เคฒुเคข़เค•เคคा เคนुเค† เคšिเคฒ्‍เคฒा เคฐเคนा เคฅा: ‘’เคฒा เค‡เคฒ्‍เคฒाเคนी เค‡เคฒ เค…เคฒ्‍เคฒाเคนा।‘’ เคตเคนां เค–เคก़े เคนเคœाเคฐों เคฒोเค— เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เค•ो เคฆेเค– เคฐเคนे เคฅे।
[เคฒเคฒ्‍เคฒा เค•เคถ्‍เคฎीเคฐी เคธाเคนिเคค्‍เคฏ เค•ी เคชเคนเคฒी เค•เคตเคฏिเคค्เคฐी เคนै। เค‰เคจ्‍เคนोंเคจे เคธंเคธ्‍เค•ृเคค เคœैเคธी เคช्เคฐเคคिเคท्‍เค िเคค เคญाเคทा เค•ो เคค्‍เคฏเคœ เค•เคฐ เค†เคฎ เคฒोเค—ों เค•ी เค•เคถ्‍เคฎीเคฐी เคญाเคทा เค•ो เค…เคชเคจे เคœ्เคžाเคจ เค•ी เค…เคญिเคต्‍เคฏเค•्‍เคคि เค•े เคฒिเค เค…เคชเคจाเคฏा เคฅा ।เคตे เค•เคนเคคी เคนैं," เค—ुเคฐु เคจे เคฎुเคเคธे เคเค• เคนी เคตเคšเคจ เค•เคนा: ‘เคฌाเคนเคฐ เคธे เคญीเคคเคฐ เค•ी เคคเคฐเคซ เคœा।' เคฏเคนी เคตเคšเคจ เคฒเคฒ्‍เคฒी เค•ो เคฐाเคน เคฆिเค–ाเคคा เคฐเคนा। เคฆेเคน เค•े เคฎเค•ाเคจ เค•े เคธाเคฐे เคฆ्เคตाเคฐ-เคเคฐोเค–े เคฎैंเคจे เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคฒिเค। เค”เคฐ เคช्เคฐाเคฃ เคšोเคฐ เค•ो เคชเค•เคก़เค•เคฐ เค‰เคธเค•े เคญाเค—เคจे เค•े เคธเคฌ เคฐाเคธ्‍เคคे เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏे। เคซिเคฐ เคน्เคฐเคฆเคฏ เค•ोเค เคฐी เคฎें เค‰เคธे เคฌांเคงा เค”เคฐ เค“เคฎ् เค•े เคšाเคฌुเค• เคธे เค–ूเคฌ เคชीเคŸा।เคšिเคค เค•े เค˜ोเคก़े เค•ो เคฒเค—ाเคฎ เคฒเค—ाเคˆ। เคฆเคธ เคจाเคก़िเคฏों เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เค•เคฐ เคถ्‍เคตाเคธोเคถ्‍เคตाเคธ เค•ो เคฌाँเคง เคฒिเคฏा। เคคเคฌ เค•เคนीं เคถเคถि เค•เคฒा เคชिเค˜เคฒी เค”เคฐ เคฎेเคฐे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค‰เคคเคฐ เค†เคˆ। เค”เคฐ เคถूเคจ्‍เคฏ เคฎें เคถूเคจ्‍เคฏ เคฎिเคฒ เค—เคฏा। เคšिเคค-เคคुเคฐंเค— เคชूเคฐे เค—เค—เคจ เคฎें เคญ्เคฐเคฎเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै। เคเค• เคจिเคฎिเคท เคฎें เคฒाเค–ों เคฏोเคœเคจ เคชाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคœिเคธเคจे เคฌुเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคตिเคตेเค• เค•ी เคฒเค—ाเคฎ เคธे เค‡เคธे เคฅाเคฎเคจा เคธीเค– เคฒिเคฏा เค‰เคธी เค•े เคช्เคฐाเคฃ-เค…เคชाเคจ เคตाเคฏु เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เคนो เคœाเคคे เคนै।เคนเคฐ เค•्เคทเคฃ เคฎเคจ เค•ो เค“ंเค•ाเคฐ เค•ा เคชाเค  เค•เคฐाเคฏा। เคธ्‍เคตเคฏं เคนी เคชเคข़เคคी เคฐเคนी, เคธ्‍เคตเคฏं เคนी เคธुเคจเคคी เคฐเคนी। 'เคธो เคนเคฎ्' เคชเคฆ เคฎें เคฎैंเคจे เค…เคนं เค•ो เคธเคฎाเคช्‍เคค เค•िเคฏा เคคเคฌ เคฎैं ‘’เคฒเคฒ्‍เคฒा‘’ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธ्‍เคฅाเคจ เคคเค• เคชเคนुंเคšी। "
'เคชाँเคš, เคฆเคธ เค”เคฐ เค—्‍เคฏाเคฐเคน เค•ो เค•्‍เคฏा เค•เคฐूं? เคฏे เคธเคฌ เคฎेเคฐी เคนँเคก़िเคฏा เค–ाเคฒी เค•เคฐ เค—เคฏे। เค…เค—เคฐ เคฏे เคธเคฌ เคฐเคธ्‍เคธिเคฏों เค•ो เค–ींเคšเคคे เคคो เค—ाเคฏ เค•ो เค–ो เคจเคนीं เคฌैเค เคคे। เคเค• เค—ाเคฏ เค•े เค—्‍เคฏाเคฐเคน เคฎाเคฒिเค• เค‰เคธे เค…เคชเคจी-เค…เคชเคจी เค”เคฐ เค–ींเคšเคคे เคนै เคคो เคซिเคฐ เค—ाเคฏ เค•เคนीं เค•ी เคจเคนीं เคฐเคนเคคी।'
(เคฏเคน เคฌाเค– เคเค• เคช्เคฐเคคीเค• เคฐूเคช เคนै। เคชाँเคš เคคเคค्‍เคต, เคฆเคธ เค‡ंเคฆ्เคฐिเคฏाँ เค”เคฐ เค—्‍เคฏाเคฐเคนเคตां เคฎเคจ—เคฏे เคธเคฌ เคฎिเคฒ เค•เคฐ เคต्‍เคฏเค•्‍เคคि เค•ो เคธเคฌ เคฆिเคถाเค“ं เคฎें เค–िंเคšเคคे เคนै। เค”เคฐ เค‰เคธे เค†เคค्‍เคฎा เคธे, เค…เคชเคจे เค•ेंเคฆ्เคฐ เคธे เค…เคฒเค— เค•เคฐเคคे เคนैं।)

เค•เคถ्‍เคฎीเคฐी เคฒोเค— เค•เคนเคคे เคฅे, ‘เคนเคฎ เคฆो เคนी เคจाเคฎ เคœाเคจเคคे เคนै; เคเค• เค…เคฒ्‍เคฒाเคน เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เคฒเคฒ्‍เคฒा।เค•เคถ्‍เคฎीเคฐ เคฎें เคจिเคจ्เคฏाเคจเคตे เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ เคนै। เคซिเคฐ เคญी เคตे เค…เคฒ्‍เคฒाเคน เค•े เคธाเคฅ เคฒเคฒ्‍เคฒा เค•ो เคœोเคก़เคคे เคนै। เคฏเคน เคฎเคนเคค्‍เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เคตเคน เคเค• เคฎเคนाเคจ เคธเคฆเค—ुเคฐू เคฅी। เค‰เคธเค•े เค•เคˆ เคถिเคท्‍เคฏ เคฅे। เค‰เคธเค•ा เคฌเคนुเคค เคฌเคก़ा เค—ुเคฃ เคฅा : เคตเคน เค•िเคธी เคญी เคธंเค—เค िเคค เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคจเคนीं เคนुเคˆ। เคตเคน เคธ्‍เคตเคคंเคค्เคฐ เคธเคฆเค—ुเคฐू เคฏा เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฅी। เคซिเคฐ เคญी เค…เคจ्‍เคฏ เคงเคฐ्เคฎों เค•े เคฒोเค— เค‰เคธे เคฎाเคจเคคे เคฅे—เคฎाเคจे เคฌเค—ैเคฐ เคจเคนीं เคฐเคน เคธเค•เคคे เคฅे।]
=========

เค•ोเคˆ เคŸिเคช्เคชเคฃी เคจเคนीं: