เค—ुเคฐुเคตाเคฐ, 1 เค…เค—เคธ्เคค 2024

๐Ÿ”ฑ๐Ÿ•Š๐Ÿน"เคธเคฎाเคงि : เคเค•ाเคค्เคฎเคคा - Oneness " ๐Ÿ”ฑ๐Ÿ•Š๐Ÿน [เคญोเคชाเคฒ : เคถंเค•เคฐ เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ เคฎाเคฒा ~ Swami Sarvapriyananda |Hindi | 27th Feb, 2024, Bhopal |

    [https://www.youtube.com/watch?v=IGd1P94qKD4/

    เค‡เคธเค•ा เคนिเคจ्เคฆी เค…เคจुเคตाเคฆ เค•เคฐเคจे เคธे เคฎैं เค…เคชเคจे เค•ो เคฐोเค• เคจเคนीं เคชाเคฏा -เคค्เคฐुเคŸि เค•े เคฒिเค เค•्เคทเคฎाเคช्เคฐाเคฐ्เคฅी เคนूँ ! 

เคธ्เคตाเคฎी เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐिเคฏाเคจंเคฆ เคœी, เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ-เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคถिเค•्เคทเค• เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा -เคฎें เคช्เคฐเคถिเค•्เคทिเคค เคเค• เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค•, เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคตिเค–्เคฏाเคค เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคจेเคคा (spiritual leader เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ) เคนैं เค”เคฐ 'เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคตेเคฆाเคจ्เคค เคธोเคธाเค‡เคŸी' เค•े เคธ्เคฅाเคจिเค• เค†เคšाเคฐ्เคฏ (Resident Minister) เคนैं।  1994 เคˆ.  เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฎเค  เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เค•िเคฏा เค”เคฐ 2004 เคฎें เค‰เคจเค•ी เคธंเคจ्เคฏाเคธ เคฆीเค•्เคทा เคนुเคˆ। เค…เคชเคจे เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฒ เค•े เคฆौเคฐाเคจ, เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐिเคฏाเคจเคจ्เคฆ เคœी เคจे เคญाเคฐเคค เค•े เคฌेเคฒूเฅœ เคฎเค  เค•े " เคญाเคตी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคจेเคคा  เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฎें (monastic probationer เค•ेंเคฆ्เคฐ) เคเค• เคšเคชเคฐाเคธ เคช्เคฐाเคช्เคค เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเคฏा। เคญाเคฐเคค เคฎें เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฎिเคถเคจ เค•े เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคถैเค•्เคทเคฃिเค• เคธंเคธ्เคฅाเคจों เคฎें เคช्เคฐเคฎुเค– เคญूเคฎिเค•ाเคँ เคจिเคญाเคคे เคนुเค, เคตे เคฆเค•्เคทिเคฃी เค•ैเคฒिเคซोเคฐ्เคจिเคฏा เค•े เคตेเคฆांเคค เคธोเคธाเค‡เคŸी เค•े เคธเคนाเคฏเค• เคฎंเคค्เคฐी เคฌเคจे।

    เคฎเคง्เคฏ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตिเคญाเค— (Dept. of Culture) เคฆ्เคตाเคฐा เคธंเคšाเคฒिเคค "เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคถंเค•เคฐ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคเค•เคคा เคจ्เคฏाเคธ"เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคถंเค•เคฐ เค•े เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคถिเค•्เคทाเค“ं เค•ो เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคง เคนै। เคเคธे เคฎเคนाเคจ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•े เคฒिเค เคจ्เคฏाเคธ เคถंเค•เคฐ เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจเคฎाเคฒा เคจाเคฎเค• เคฎाเคธिเค• เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•เคฐเคคा เคนै, เคœो เค‡เคธ เคŸ्เคฐเคธ्เคŸ เค•ी เคช्เคฐเคฎुเค– เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เคฎें เคธे เคเค• เคนै।

เคญाเคฐเคค เค•े เคเค• เคฐाเคœ्เคฏ เคฎเคง्เคฏ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคฎें เคธ्เคฅिเคค เค“ंเค•ाเคฐेเคถ्เคตเคฐ เคเค•ाเคค्เคฎ เคงाเคฎเค†เคฆि เคถंเค•เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ เค•ी เคตिเคฐाเคธเคค เค”เคฐ เคธเคจाเคคเคจ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เค‰เคค्เคธเคต เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ी เคเค•เคคा เค•ा เคธंเคฆेเคถ เคช्เคฐเคธाเคฐिเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคนाँ เค“ंเค•ाเคฐेเคถ्เคตเคฐ เคฎें เค…เคตเคธ्เคฅिเคค 108 เคซीเคŸ เคŠंเคšी เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•े เคเค•ाเคค्เคฎเค•เคคा เค•ी เคช्เคฐเคคिเคฎा (Statue of Oneness) เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคเค• เคตिเคถाเคฒ เคธ्เคฎाเคฐเค• เคนै। เคœिเคธे 27 เคซीเคŸ เคŠंเคšे เค•เคฎเคฒ เค•ी เคชंเค–ुเคก़िเคฏों เค•े เค†เคงाเคฐ เคตाเคฒे 54 เคซीเคŸ เคŠंเคšे เคชेเคกเคธ्เคŸเคฒ เคชเคฐ เค–เฅœा เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै, เคœो เคฆेเค–เคจे เคฎें เคเค• เคญเคต्เคฏ  เคฆृเคถ्เคฏ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐเคคा เคนै। 26-27 เคซเคฐเคตเคฐी, 2024 เค•ो เคญोเคชाเคฒ, เคฎเคง्เคฏ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคฎें 64 เคตीं เคถंเค•เคฐ เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจเคฎाเคฒा เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคธ्เคตाเคฎी เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐिเคฏाเคจंเคฆ เคœी เคจे "เคธเคฎाเคงि : เคเค•ाเคค्เคฎเคคा - Oneness " (เคเค•เคค्เคต) เคชเคฐ เคฆो เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ เคฆिเค।.....] เคชเคนเคฒा เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै -


เฅ เค…เคธเคคो เคฎा เคธเคฆ्เค—เคฎเคฏ । เคคเคฎเคธो เคฎा เคœ्เคฏोเคคिเคฐ्เค—เคฎเคฏ । 

เคฎृเคค्เคฏोเคฐ्เคฎा เค…เคฎृเคคं เค—เคฎเคฏ । เฅ เคถाเคจ्เคคिः เคถाเคจ्เคคिः เคถाเคจ्เคคिः ॥

(– เคฌृเคนเคฆाเคฐเคฃ्เคฏเค•ोเคชเคจिเคทเคฆ् 1.3.28)

 เฅ'- เคนे เคˆเคถ्เคตเคฐ! เคนเคฎें (เคถ्เคฐोเคคा เค”เคฐ เคตเค•्เคคा เคฆोเคจों เค•ो) เค…เคธเคค्เคฏ เคธे เคธเคค्เคฏ เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคšเคฒो। เค…ंเคงเค•ाเคฐ เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคšเคฒो। เคฎृเคค्เคฏु เคธे เค…เคฎเคฐเคค्เคต เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคšเคฒो।

เค†เคฆเคฐเคฃीเคฏ เคถिเคตเคถेเค–เคฐ เคถुเค•्เคฒ เคœी, เคธเคญा เคฎें เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคธเคญी เคถ्เคฐเคฆ्เคงेเคฏ เคธंเคจ्เคฏाเคธी เคตृเคจ्เคฆ เค•ो เคฎेเคฐा เคช्เคฐเคฃाเคฎ เคฎुเคे -เค‡เคจเค•े เคธाเคฎเคจे เคฌोเคฒเคจे เคฎें เคธंเค•ोเคš เคนोเคคा เคนै, เคฅोเฅœा เคกเคฐ เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เค‡เคจ เคธเคฌเค•े เคธाเคฎเคจे เคนเคฎ เคคो เค•เคจिเคท्เค  เคนैं, เคฏे เคธเคญी เคฎुเคเคธे เคถ्เคฐेเคท्เค  เคนैं -เค‰เคจเค•ो เคตเค•्เคคा เคนोเคจा เคšाเคนिเค เค”เคฐ เคฎुเคे เคถ्เคฐोเคคा เคนोเคจा เคšाเคนिเค เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เคฎुเคे เคซिเคฐ เคฏเคน เคญी เค…เคจुเคญเคต เคนोเคคा เคนै เค•ि เค‰เคจเค•े เคธाเคฎเคจे เค–เฅœे เคนोเค•เคฐ เคฌोเคฒเคจे เค•ा เค…เคตเคธเคฐ เคฎिเคฒเคจा เคญी เคฌเคนुเคค เคฌเฅœा เค†เคถीเคฐ्เคตाเคฆ เคนै, เคตे เค†เคถीเคฐ्เคตाเคฆ เคฆे เคฐเคนे เคนैं, เค‰เคจเค•ी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคธे เคฎुเคे เคธाเคนเคธ เคฎिเคฒเคคा เคนै। 

     เค†เคฆเคฐเคฃीเคฏ เค—เคฃเคฎाเคจ्เคฏ เค…เคคिเคฅि เคตृเคจ्เคฆ เค•ो เคช्เคฐเคฃाเคฎ, เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃाเคฐ्เคฅी เคญाเค‡เคฏों เค•ा- เคถंเค•เคฐ เคฆूเคคों เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค -เค…เคญिเคจंเคฆเคจ। เค†เคœ เค•ी เคถाเคฎ เค†เคช เคธเคฌเค•े เคฌीเคš เคฏเคนाँ เค–เฅœे เคนोเค•เคฐ เคฌोเคฒเคจा -เคฎेเคฐे เคฒिเค เคฌเคนुเคค เค–ुเคถी เค”เคฐ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•ी เคฌाเคค เคนै। เคฎुเคे เคธเคญा เคฎें เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคฎเคจीเคท เคชाเคฃ्เคกेเคฏ เคœी - most persistent gentleman 'เค•ो เคญी เคงเคจ्เคฏเคตाเคฆ เคฆेเคจा เคšाเคนिเค เคฅा -เคธเคฌเคธे เคฆृเฅ เคจिเคถ्เคšเคฏी เคต्เคฏเค•्เคคि เคนैं , เค‰เคจเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนी เค†เคœ เคนเคฎ เคธเคญी เค•ो เคฏเคนाँ เคเค•เคค्เคฐ เคนोเคจे เค•ा เค…เคตเคธเคฐ เคฎिเคฒा เคนै। เค‰เคจเค•ा เค†เค—्เคฐเคน เคฅा เค•ि เคนเคฎ เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคฌोเคฒें - เค”เคฐ เคฎैं เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคฌोเคฒूँเค—ा เคญी। เคฎैं เค…ंเค—्เคฐेเคœी -เคนिเคจ्เคฆी เคฎिเคฒीเคœुเคฒी เคญाเคทा เคฎें เคฌोเคฒूंเค—ा। เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคฎुเคे เคนिเคจ्เคฆी เคฌोเคฒเคจे เค•ा เคฎौเค•ा เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा। เค†เคœ เคฎैं เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐूँเค—ा เค•ि เคตเค•्เคคा เค”เคฐ เคถ्เคฐोเคคा เค•ो เคธเคฎเคเคจे เคฎें เค•ोเคˆ เค…เคธुเคตिเคงा เคจเคนीं เคนो। เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคเค•เคคा เคŸ्เคฐเคธ्เคŸ (Cultural Unity Trust-เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคเค•เคคा เคจ्เคฏाเคธ) เค•ी เคชเคฐिเคฏोเคœเคจा เค•े เค…เคจ्เคคเคฐ्เค—เคค เคšเคฒाเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เค“ंเค•ाเคฐेเคถ्เคตเคฐ เคธ्เคฅिเคค เคเค•ाเคค्เคฎ เคงाเคฎ เค”เคฐ เคเค•ाเคค्เคฎ-เคตाเคฆ (onenessเค•ी เคฎूเคฐ्เคคि (Statue of Oneness) เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธुเคจเค•เคฐ เคฎैं เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนुเค† เคฅा। เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธ เคตिเค•ाเคธोเคจ्เคฎुเค– เคชเคฐिเคฏोเคœเคจा เค•ो เค…เคชเคจी เค†ँเค–ों เคธे เคชुเคท्เคชिเคค เค”เคฐ เคชเคฒ्เคฒ्เคตिเคค เคนोเคคे เคฆेเค–เคจा เคฎुเคे เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค•  เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै।

      เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे 10 เคœूเคจ, 1898 เค•ो เคฎुเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคธเคฐเคซเคฐाเคœ เคนुเคธैเคจ เค•ो เคฒिเค–िเคค เคเค• เคชเคค्เคฐ เคฎें เค•เคนा เคฅा - " เคฎैं เค…เคชเคจे เคฎाเคจเคธ -เคšเค•्เคทु เคธे  เคญाเคตी เคญाเคฐเคค เค•ी เค‰เคธ เคคेเคœเคธ्เคตी เค”เคฐ เค…เคœेเคฏ เคชूเคฐ्เคฃाเคตเคธ्เคฅा เค•ो เคฆेเค– เคชा เคฐเคนा เคนूँ, เคœिเคธเค•ा เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เค•े เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคฆ्เคตेเคท เค”เคฐ เค•เคฒเคน เคธे เคชเคฐे เค‡เคธ्เคฒाเคฎी เคถเคฐीเคฐ (Islamic body) เค”เคฐ เค…เคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆी เคฌुเคฆ्เคงि เค•े เคธंเคฏोเคœเคจ เคฆ्เคตाเคฐा -เค‰เคค्เคฅाเคจ เคนोเค—ा। " (I see in my mind's eye the future perfect India rising out of this chaos and strife, glorious and invincible, with Vedanta brain and Islam body. )

 " เค…เคฆ्เคตैเคค (Oneness) เค•ो เค†เคช เคšाเคนे เคตेเคฆाเคจ्เคคเคตाเคฆ (Vedantism) เค•เคนें เคฏा เค…เคจ्เคฏ เค•िเคธी เคตाเคฆ (ism) เค•े เคจाเคฎ เคธे เคชुเค•ाเคฐें , เคชเคฐเคจ्เคคु เคธเคค्เคฏ เคคो เคฏเคน เคนै เค•ि เคงเคฐ्เคฎ เค”เคฐ เคตिเคšाเคฐเคฃा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค…เคฆ्เคตैเคค เคนी เค…เคจ्เคคिเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เค”เคฐ เค…เคตเคธ्เคฅा เคนै, เคœเคนाँ เคชเคนुँเคšเค•เคฐ เคธเคญी เคงเคฐ्เคฎों เค”เคฐ เคธंเคช्เคฐเคฆाเคฏों เค•ो เคช्เคฐेเคฎ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคซिเคฐ เคญी เคตเคน เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคตेเคฆाเคจ्เคค (practical Advaitism) เคœो เคธเคฎเคธ्เคค เคฎเคจुเคท्เคฏ- เคœाเคคि เค•ो เค…เคชเคจी เคนी เค†เคค्เคฎा เค•ा เคธ्เคตเคฐुเคช เคธเคฎเคเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธीเค•े เค…เคจुเค•ूเคฒ เคธเคฌों เค•े เคธाเคฅ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै, เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เคฐूเคช เคธे เคนिंเคฆुเค“ं เคฎें เค…เคญी เคคเค•  เคตिเค•เคธिเคค เคนोเคจा เคถेเคท เคนै।  'my experience is that if ever any religion approached this equality appreciably, it is Islam and Islam alone.' เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ, เคฎेเคฐा เค…เคจुเคญเคต เคฏเคน เคนै เค•ि เคฏเคฆि เค•เคญी เค•िเคธी เคงเคฐ्เคฎ เคจे เค‡เคธ เคเค•ाเคค्เคฎเค•เคคा (Oneness) เค•ो เคธเคฐाเคนเคจीเคฏ เคขंเค— เคธे เค…เคชเคจाเคฏा เคนै เคคो เคตเคน เค•ेเคตเคฒ เค‡เคธ्เคฒाเคฎ เคนी เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคฎेเคฐा เคฆृเคข़ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै เค•ि เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เค‡เคธ्เคฒाเคฎ (practical Islam) เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•े เคฌिเคจा, เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคคเคตाเคฆ (Oneness of existence) เค•े เคธिเคฆ्เคงांเคค, เคšाเคนे เคตे เค•िเคคเคจे เคญी เค…เคš्เค›े เค”เคฐ เค…เคฆ्เคญुเคค เค•्เคฏों เคจ เคนों, เคตिเคถाเคฒ เคฎเคจुเคท्เคฏ -เคœाเคคि เค•े เคฒिเค เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคฎूเคฒ्เคฏเคนीเคจ เคนैं

      "Mankind ought to be taught that religions are but the varied expressions of THE RELIGION, which is Oneness, so that each may choose that path that suits him best. " เคฎเคจुเคท्เคฏ - เคœाเคคि เค•ो เคฏเคน เคถिเค•्เคทा เคฆेเคจी เคšाเคนिเค เค•ि เคธเคญी เคงเคฐ्เคฎ เค‰เคธ -'เค…เคฆ्เคตैเคค ' เคงเคฐ्เคฎ  'Oneness' (เคธเคฎाเคงि เคฏा เคฏोเค— เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เค…เคจुเคญूเคค เคเค•ाเคค्เคฎเค•เคคा) เค•े เคนी เคญिเคจ्เคจ เคญिเคจ्เคจ เคฐूเคช เคนैं , เค‡เคธเคฒिเค เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค‡เคจ เคงเคฐ्เคฎों เคฎें เคธे เค…เคชเคจा เคฎเคจोเคจुเค•ूเคฒ เคฎाเคฐ्เค— เคšुเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เคตिเคถेเคทเค•เคฐ เคนเคฎाเคฐी เคฎाเคคृเคญूเคฎि เค•े เคฒिเค เคฆो เคฎเคนाเคจ เคช्เคฐเคฃाเคฒिเคฏों, เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคนिเคจ्เคฆुเคค्เคต เค”เคฐ เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เค‡เคธ्เคฒाเคฎ - เคเค•ाเคค्เคฎเค•เคคाเคตाเคฆी เคฌुเคฆ्เคงि (monistic intelligence) เค”เคฐ เค‡เคธ्เคฒाเคฎी เคถเคฐीเคฐ - เค•ा เคธंเคฏोเคœเคจ (junction) เคนी เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เค†เคถा เคนै। 

 เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคเคธा เคจเคนीं เค•เคนा เค•ि เคฎैं เค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคฐเคคा เคนूँ เคฏा เคšाเคนเคคा เคนूँ เค•ि เคตैเคธा เคนोเค—ा - เคฌเคฒ्เค•ि  เคฎैं เค…เคชเคจे เคฎाเคจเคธ -เคšเค•्เคทु เคธे เคญाเคตी เคญाเคฐเคค เค•ी เค‰เคธ เคชूเคฐ्เคฃाเคตเคธ्เคฅा เค•ो เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ।  เค”เคฐ เคฏเคน เคฌाเคค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคฌ เค•เคนा เคฅा ? เค‰เคธ เคชूเคฐ्เคฃाเคตเคธ्เคฅा เค•ो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคฌ เคฆेเค–ा เคฅा ? 126 เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे 1898 เคˆ.เคฎें เคœเคฌ เคนเคฎเคฒोเค— เค…ंเค—्เคฐेเคœों เค•े เค—ुเคฒाเคฎ เคฅे। เค…เค•ाเคฒ เค”เคฐ เคญुเค–เคฎเคฐी เคธे เคฎौเคค เคนो เคœाเคคी เคฅी। เคเค• เคฐोเคšเค• เค˜เคŸเคจा เคนै เคœเคฌ เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคธ्เคตเคฆेเคถ เคฒौเคŸ เคฐเคนे เคฅे เคคเคฌ เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคธिเคธ्เคŸเคฐ เคจिเคตेเคฆिเคคा เคญी เคฅीं , เคตे เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคญाเคฐเคค เค† เคฐเคนी เคฅीं। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคธे เคญाเคฐเคค เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธुเคจ เคฐเค–ा เคฅा।  เคญाเคฐเคค เค•ो เคœเคนाเคœ เคธे เคฆेเค–เค•เคฐ เค•เคนเคคी เคนैं -เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคญाเคฐเคค เคฎें เค•िเคคเคจी เคถांเคคि เคนै ! เคญाเคฐเคค เคฌเฅœा เคนी เคธौเคฎ्เคฏ -เคถाเคจ्เคค เคฆेเคถ เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค‰เคจเค•ो เคกाँเคŸเคคे เคนुเค เค•เคนเคคे เคนैं - เคจเคนीं เคฏे เคธเคš्เคšी เคถांเคคि เคจเคนीं เคฏे เคคो เคฎเคฐเค˜เคŸ เคตाเคฒी -เค•เคฌ्เคฐिเคธ्เคคाเคจ เค•ी เคถांเคคि เคนै। 

     เคนเคฎाเคฐा เคฆेเคถ เคคเคฌ เค…ंเค—्เคฐेเคœों เค•ा เค—ुเคฒाเคฎ เคฅा। เค‡เคธ เคนॉเคฒ เค•ा เคจाเคฎ เคญी เคชเคนเคฒे เคฎिเคจ्เคŸो เคนॉเคฒ เคฅा ! [เคฎिเคจ्เคŸो เคนॉเคฒ เคญोเคชाเคฒ, เคฎเคง्เคฏ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•ी เคเคคिเคนाเคธिเค• เค‡เคฎाเคฐเคคों เคฎें เคธे เคเค• เคนै। 12 เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ เคธเคจ 1909 เคฎें เคธुเคฒ्เคคाเคจ เคœเคนाँ เคฌेเค—เคฎ เคจे เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เค†เคจे เคตाเคฒे เคตिเคถेเคท เค…เคคिเคฅिเคฏों เค•े เคฒिเค เคตाเคฏเคธเคฐाเคฏ เคฒॉเคฐ्เคก เคฎिเคจ्เคŸो เคธे เค‡เคธ เคญเคตเคจ เค•ी เค†เคงाเคฐเคถिเคฒा เคฐเค–เคตाเคˆ เคฅी। เค‡เคธ เคญเคตเคจ เค•ा เค†เค•ाเคฐ เคœॉเคฐ्เคœ เคชंเคšเคฎ เค•े เคฎुเค•ुเคŸ เค•े เคธเคฎाเคจ เคฅा। เคฎुเค–्เคฏเคฎंเคค्เคฐी เคถिเคตเคฐाเคœ เคธिंเคน เคšौเคนाเคจ เคจे เค‰เคธ เคนॉเคฒ เค•ा เคจाเคฎ เคฌเคฆเคฒ เค•เคฐ เค•ुเคถाเคญाเคŠ เค ाเค•เคฐे เคนॉเคฒ เค•िเคฏा। เคนเคฎเคฒोเค— เคตिเคฆेเคถी เคถเค•्เคคि เค•े เค—ुเคฒाเคฎ เคฅे। เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธ เคตाเคฒी เคถांเคคि เค•ा เค•ोเคˆ เคฎเคคเคฒเคฌ เคจเคนीं เคนै।  

      เค†เคœ เค•ा เคœो เคญाเคฐเคคเคตเคฐ्เคท เค†เคช เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं - เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เคฒोเค— เค•เคนเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं เค•ि เคฏเคนाँ เคฌเคนुเคค เคธी เคธเคฎเคธ्เคฏाเคฏें เคนैं। 5.04/ เคฎैं เคธोเคšเคคा เคนूँ เคฏเคฆि เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคฏเคฆि เค†เคœ เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคนोเคคे เคคो เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคญाเคฐเคค เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เค—ौเคฐเคตाเคจ्เคตिเคค เคนो เคฐเคนे เคนोเคคे। เคธ्เคตाเคฎीเคœी เคœैเคธा เคญाเคฐเคค เคฆेเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคฅे, เคนเคฎเคฒोเค— เคธเคนी เคฐाเคธ्เคคे เคชเคฐ เคนैं, เคนเคฎเคฒोเค— เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคธเคชเคจों เค•े เค‰เคธी เคญाเคฐเคค เค•ी เค“เคฐ เคธเคนी เคฆिเคถा เคฎें เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนैं - we are on the track-towards that India ! เค•्เคฏोंเค•ि เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•े เคฒिเค เคฆेเคถ เค•े เค‰เคค्เคฅाเคจ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคฅा - เคฆेเคถ เค•ी เคธाเคงाเคฐเคฃ เคœเคจเคคा เค•ा เคคเคฎो เค—ुเคฃ เคธे เคฐเคœो เค—ुเคฃ, เคซिเคฐ เคฐเคœोเค—ुเคฃ เคธे เคธเคคोเค—ुเคฃ เคฎें เค‰เคจ्เคจเคค เคนोเคจा เคฅा เค†เคช เคœเคฌ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคนเคฐ 5 เคธाเคฒ เคฎें เคœाเคฏेंเค—े , เคคो เค†เคชเค•ो เคตเคนां เคœ्เคฏाเคฆा เค•ुเค› เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคจเคœเคฐ เคจเคนीं เค†เคเค—ा। เค•िเคจ्เคคु เคœเคฌ เค†เคช เคนเคฐ 5 เคตเคฐ्เคท เคฎें เค‡เคธ เคญाเคฐเคค เคฎें เค†เคंเค—े -เคตिเค—เคค 10 เคตเคฐ्เคทों เค•े เคฌाเคฆ เคœเคฌ เค‡ंเคกिเคฏा เคจเคนीं เคญाเคฐเคค เคนै, เคฏเคน เคเค• เคจเคฏा เคญाเคฐเคค เคนै। there is a tremendous change- เคเค• เคฌเคนुเคค เคฌเคก़ा เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค† เคšुเค•ा เคนै ! เคตเคนाँ เคเค• เคœเคฌเคฐเคฆเคธ्เคค เคŠเคฐ्เคœा เคนै, -there is a tremendous upward movement - เคตเคนाँ เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เคฎें เคเค• เคœเคฌเคฐเคฆเคธ्เคค เคŠเคฐ्เคœा เค‰เคฐ्เคง्เคต เค—เคคि เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•्เคฐिเคฏाเคถीเคฒ เคนै ! เค‰เคธीเค•ा เคเค• เคช्เคฐเคงाเคจ เค•ाเคฐเคฃ เค”เคฐ เคฒเค•्เคทเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค†เคœ เค•ा เคฏเคน เคฏुเคตा เคธेเคฎिเคจाเคฐ เคญी เค†เคฏोเคœिเคค เคนो เคฐเคนा เคนै ! (5.51)

    เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค…เคชเคจी เค—ौเคฐเคตเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐाเคšीเคจ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค”เคฐ เคธเคญ्เคฏเคคा  เค•ो เคชूเคฐे เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจा เคฒेเคคा เคนै, เคตเคนी เคนเคฎें เคญเคตिเคท्เคฏ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคเค• เคฎเคœเคฌूเคค เค†เคงाเคฐ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เค”เคฐ เคตเคนी เคฏเคนाँ เคนो เคฐเคนा เคนै เคœो เค‡เคธ เคเค•ाเคค्เคฎเคœ्เคžाเคจ เคŸ्เคฐเคธ्เคŸ (เคจ्เคฏाเคธ) เค•ा เคฎเคนเคค्เคต เคนै , เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เค†เคงाเคฐ เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคธंเค—เค เคจ เค”เคฐ  youth seminar เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เค•ी เคธเคญ्เคฏเคคा เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคชुเคจเคฐ्เคœाเค—ृเคค เค”เคฐ เคชुเคจเคฐुเคœ्เคœीเคตिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคช्เคฐเคฎुเค– เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै। 

     เคฒेเค•िเคจ เคเคธी เค…เคตเคธ्เคฅा เคธिเคฐ्เคซ เคญाเคฐเคค เคฎें เคนी เคจเคนीं เคนै। เคนเคฎ เค…เคญी เคœเคนाँ เคชोเคธ्เคŸेเคก เคนैं - เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคฎें। เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคธ्เคตाเคฎीเคœी 1893 เค•े เคตिเคถ्เคต -เคงเคฐ्เคฎ เคฎเคนाเคธเคญा เคฎें เคคเคฌ เค—เค เคฅे।  เคซिเคฐ 1894 เคฎें เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เค—เค เคฅे เคœเคนाँ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคช्เคฐเคฅเคฎ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคธोเคธाเค‡เคŸी เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•िเคฏा เคฅा। เค‰เคจเค•ा เคเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฏเคน เคฅा เค•ि เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคถंเค•เคฐ เค•ा เคฏเคน เคœो เค…เคฆ्เคตैเคค เคญाเคต เคนै -เค‰เคธเค•ो เคตिเคถ्เคต เคญเคฐ เคฎें - เคธเคญी เคฆेเคถों เคฎें เคซैเคฒा เคฆेเคจा। เค•्เคฏों ? เคธเคฌเค•े เคญเคฒाเคˆ เค•े เคฒिเค, เคธเคฌเค•े เคฎंเค—เคฒ เค•े เคฒिเค। เคธเคฌเค•ो เค…เคชเคจा เคธ्เคตเคฐुเคช เคธเคฎเคเค•เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เคธे เคฆेเค–เคจे เค•ी เคฌाเคค เคนो เคฐเคนी เคนै। เคฏे เค…เคฆ्เคตैเคค เคฏा Oneness เค•ा เคตिเคทเคฏ เค•ोเคˆ เคธाเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏिเค• เคฌाเคค เคจเคนीं เคนै , เคฏे เค•ोเคˆ เคเค• เคตिเคถेเคท เคงเคฐ्เคฎ เค•ो เคช्เคฐเคšाเคฐिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคฌाเคค เคจเคนीं เคนै। เคฏเคน เคธेเคฎिเคจाเคฐ เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคงเคฐ्เคฎों เค•े เคฒिเค เค–ुเคฒा เคนै - เคœो เคญी เคงเคฐ्เคฎ เค†เคชเค•ा เคนो , เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค–ुเคฒा เคนुเค† เคนै। เคฏा เค†เคช เคจाเคธ्เคคिเค• เคญी เคนों เคคเคฌ เคญी เคตो เคฏเคนाँ เค† เคธเค•เคคे เคนैं। เคธเคญी เคฎเคคเคตाเคฆों เค•े เคฒिเค , เคตिเคถ्เคต เค•े เคธเคญी เคฆेเคถों เค•े เคฒिเค เคฏเคน เค–ुเคฒा เคนुเค† เคนै। 

        เค…เคญी -เค…เคญी เคœो เคฒเค˜ु-เคซिเคฒ्เคฎ เคนเคฎเคจे เคฆेเค–ा เค‰เคธเคฎें เคชृเคฅ्เคตी เคญเคฐ เค•े เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เค…เคฌ เคฎाเคจเคตเคคा เค•ो เคเค•ाเคค्เคฎเคญाเคต เคธे เคฆेเค–เคจे เค•ी เคฌाเคค, เค…เคฆ्เคตैเคค เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคฏे เคธिเคฐ्เคซ เคญाเคฐเคค เค•ी เคฌाเคค เคจเคนीं เคนै เคธเคฎूเคšी เคฎाเคจเคตเคคा เค•े เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•ी เคฌाเคค เคนै। เค†เคœ เคœो เคฏुเคตा เคฒोเค— เคฏเคนाँ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนैं เคตे เคญเคตिเคท्เคฏ เค•े เคฌเคฐเค—เคฆ เค•े เค›ोเคŸे เคธे เคฌीเคœ เคฎें เค›िเคชे เคตिเคฐाเคŸ เคฌเคฐเค—เคฆ เคฐूเคชी เคญाเคตी เคจेเคคा, เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฏा เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค เคถिเค•्เคทเค• เคฌเคจเคจे เคตाเคฒे เคนैं। เคญाเคฐเคค เคฎें เค‡เคธ เคœเคฌเคฐเคฆเคธ्เคค เคฌเคฆเคฒाเค“ เค•ो เคฒाเคจे เคฎें เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เคฏंเคค्เคฐ เคฌเคจเค•เคฐ เคฎुเคे เคญी เคฌเฅœे เค—เคฐ्เคต เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนो เคฐเคนा เคนै। เคœिเคคเคจा เคธเคฎเคฏ เค†เคœ เคฌเคšा เคนै , เค‰เคธเคฎें เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เค”เคฐ เคเค•ाเคค्เคฎเคตाเคฆ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค†เคœ เค•ुเค› เคธुเคจाเคŠँเค—ा, เคถेเคท เค•เคฒ เค•เคนूंเค—ा। 

      เค‰เคธ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• 'Oneness' เคฏा เคเค•ाเคค्เคฎ เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคคเค• เคชเคนुँเคšเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคญी เคงเคฐ्เคฎों เคฎें  เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค‰เคชाเคฏ เคฏा เคฎाเคฐ्เค— เคฌเคคाเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœैเคธे เคธเคจाเคคเคจ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•ो เคนเคฎ Full spectrum religion' เค•เคนเคคे เคนैं। เค‡เคธเคฎें เคนเคฐ เคคเคฐเคน เค•े เคฎเคคเคตाเคฆ เคนैं, เคนเคฐ เคคเคฐเคน เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนैं - เคฆ्เคตैเคค, เคตिเคถिเคท्เคŸाเคฆ्เคตैเคค เค”เคฐ เค…เคฆ्เคตैเคค เค•ो เคเค• เคนी เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธोเคชाเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें  เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค…เคคเคเคต เคนเคฐ เคคเคฐเคน เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ो เคฏเคนाँ เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนै।  เค•เคญी-เค•เคญी เคนเคฎเค•ो เคฏूเคเคธเค เคฎें  เคธ्เค•ूเคฒ्เคธ เคฎें  เคฌुเคฒाเคฏा เคœा เคœाเคคा เคนैเคฆुเค‡เคœ्เคฎ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค•ुเค› เค•เคนเคจे เค•े เคฒिเค। เคคो เคตเคนाँ เค•เคˆ เคงเคฐ्เคฎों เค•ी เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เคธे เค†เคฏे เคฌเคš्เคšे เคถ्เคฐोเคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฐเคนเคคे เคนैं। เคธเคจाเคคเคจ เค•े เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•ो เคธเคฎเคाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคจเค•ो  เค•เคนเคคा เคนूँ เค•ि เคฏूเคเคธเค เคฎें เคœिเคคเคจे เคญी เคšเคฐ्เคš เคนैं เคธเคฌเค•ो เคฎिเคฒा เคฆो เคคो เคเค•  เคฎेเค—ा เค•्เคฐिเคถ्เคšเคจ เคšเคฐ्เคš เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เค”เคฐ เคœिเคคเคจे เค‡เคธ्เคฒाเคฎिเค• เคธंเคช्เคฐเคฆाเคฏ เคนैं เคœो เคตเคนां เคชเคฐ เคชเคฐंเคชเคฐाเคं เคนैं เคธเคฌเค•ो เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคเค• เคเค• เคฎेเค—ा เค…เคฌ्เคฐाเคนเคฎ เคฐिเคฒीเคœเคจ เคฌเคจाเค“ เคคो เคธोเคšो เค‡เคคเคจी เคตिเคตिเคงเคคाเค“ं เคธे เคญเคฐा เคตเคน เคงเคฐ्เคฎ เค•ैเคธा เคนोเค—ा? เค”เคฐ เค…เคฌ เคธुเคจो เค…เคญी เคœो เคญाเคฐเคค เคฎें  เคนिंเคฆुเค‡เคœ्เคฎ เคฏा เคธเคจाเคคเคจ เคงเคฐ्เคฎ เคนै เค‰เคธเค•े เค…ंเคฆเคฐ เค‰เคธเคธे เคญी เค…เคงिเค• เคตिเคตिเคงเคคा เคนैं। เคคो เคฌเคš्เคšों เค•ी เค†ंเค– เคคो เคเค•เคฆเคฎ เค—ोเคฒ เค—ोเคฒ เคนो เคœाเคคी เคนै - เคตे เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ เคธे เคธोเคšเคคे เคนैं เค•ि เคเคธा เคนोंเคจे เคธे เค‰เคธ เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เค•िเคคเคจी เค…เคงिเค• เคตिเคตिเคงเคคा (Diversity) เคนोเค—ी ? เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เคธे เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคคो  เคญाเคฐเคค เคธे เคนी เค…เคฎेเคฐिเค•ा  เค—เคฏा เคนै, เคฏเคนाँ เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค—เคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค‰เคจเค•ो เคชเคคा เคจเคนीं เคนै เค•ि। เคฒॉเคธเคंเคœेเคฒ्เคธ เคฎें เค‡เคธ เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เคฎैं เคฌोเคฒ เคฐเคนा เคฅा , เค•्เคฒाเคธ เคฎें เค–เคก़ा เคนो เค•เคฐ เคนเคฎ เคœเคฌ เคฌเคคाเค เคฏोเค— เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœो เคฏोเค— เคตเคนाँ เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคนै। เคถाเคฏเคฆ เคฐाเคฎเคฆेเคต เคฌाเคฌा เค•े เค†เคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคนी  เคฏเคน เคฏोเค— เคตเคนां เค”เคฐ เคœ्เคฏाเคฆा เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฅा เค”เคฐ เคฏเคนां เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคœाเค•े เคฏोเค—ा เคฌเคจ เค—เคฏा เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เคตเคน เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฏोเค— เคนी เคนै เคคो เคฎैंเคจे เค‰เคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคฏा เค•ी เคญाเคฐเคค เคฎें เคฏोเค— เคฌเคนुเคค เคœ्เคฏाเคฆा เคฎเคถเคนूเคฐ เคนै। เคคो เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เคฒเฅœเค•ा เค–เฅœा เคนोเค•เคฐ  เคชूเค›เคคा เคนै- เค“ !เค•्เคฏा เคญाเคฐเคค เคฎें เคญी เคฏोเค—ा เคนै?  Do you have Yoga in India also? 

 เคคो เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคเค•เคค्เคต เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคคเค• เคชเคนुँเคšเคจे เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคตिเคตिเคง เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे เคเค• เคฎाเคฐ्เค— เคนै -เคญเค•्เคคि เค•ा เคฎाเคฐ्เค—। เคตเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคจे เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคนै। เคนเคฎाเคฐे เคงाเคฐ्เคฎिเค• เค—्เคฐंเคฅ เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै , เคฏा เคนเคฎाเคฐे เค—ुเคฐु เคจे เคฌเคคा เคฆिเคฏा เคนै -เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏ เคฎें เคฌเคคा เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै เค•ि เคธ्เคตเคฐ्เค— เคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เคนैं, Father in heaven เคนैं , เค…เคฒ्เคฒा เคนैं , เคฏा เคฏเคนोเคตा เคนै। เค†เคชเค•ो เค•ेเคตเคฒ เค‰เคธเคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคจा เคนै , เคญเค•्เคคि เค•เคฐเคจी เคนै, เค†เคชเค•ो เค†เคค्เคฎเคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•เคฐเคจा เคนै। เค‡เคธเคธे เค†เคชเค•ो  -เคˆเคถ्เคตเคฐเคฒाเคญ เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เคฏเคน เคญเค•्เคคि เคฎाเคฐ्เค— เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เค ीเค• เคฌाเคค เคนै, เคธเคฎीเคšीเคจ เคฌाเคค เคเค•เคฆเคฎ เคเค•เคฆเคฎ เคธเคนी เคฎाเคฐ्เค— เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธ เคฎाเคฐ्เค— เคฎें เคธเคฌเคธे เคฌเฅœी เค•เค िเคจाเคˆ เคฏเคน เคนै เค•ि เคฏे เคตिเคถ्เคตाเคธ เคชเคฐ เคŸिเค•ा เคนै, เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เคชเคฐ เค–เฅœा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค†เคœเค•े เคตिเคœ्เคžाเคจ เคฏुเค— เคฎें เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•ो เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ा เคธเคนाเคฐा เคฎिเคฒเคจा เคฌเคนुเคค เค•เค िเคจ เคนै। เคธเคญी เคฒोเค— เคฏเคน เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐเคตाเคฆी เคœिเคคเคจे เคญी เคงเคฐ्เคฎ เคนैं เคธเคฌ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคชเคฐ เคนी เคŸिเค•े เคนैं। เค”เคฐ เค‡เคธเคฎें เค•ुเค› เคญी เค—เคฒเคค เคจเคนीं เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค†เคœเค•เคฒ เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคฏे เคนो เค—เคฏा เคนै เค•ि เค†เคช เค•िเคธी เค•े เคญी เคตिเคถ्เคตाเคธ เคชเคฐ เคธเคจ्เคฆेเคน เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค•ोเคˆ เค•เคน เคธเค•เคคा เคนै - เคฎैं เคจाเคธ्เคคिเค• เคนूँ , เค•िเคธी เคˆเคถ्เคตเคฐ เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा। เคคो เคซिเคฐ เค†เคช เค•्เคฏा เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं ? เค‡เคธ เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคšเคฒเคจे เค•े เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคฎें เคนी เค†เคช เคช्เคฐเคถ्เคจ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏเคน เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค”เคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•े เคŠเคชเคฐ เคŸिเค•ा เคเค• เคฌเคนुเคค เคธुเคจ्เคฆเคฐ เค”เคฐ เคธเคนी เคฎाเคฐ्เค— เคนै। 

           เคฒेเค•िเคจ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เค†เคœเค•เคฒ เคธैเคฎ เคนैเคฐिเคธ (Sam Harris), เคกैเคจिเคฏเคฒ เคกेเคจेเคŸ, เคฐिเคšเคฐ्เคก เคกॉเค•िเคจ्เคธ  เคœैเคธे เคฌเฅœे -เคฌเฅœे American neuroscientist เคคंเคค्เคฐिเค•ा เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•, เคฒेเค–เค• เค”เคฐ เค…เคจीเคถ्เคตเคฐเคตाเคฆी เคนो เค—เค เคนैंเคœो เค†เคชเค•ी เคญเค•्เคคि-เคตिเคถ्เคตाเคธ เคชเคฐ เคธंเคฆेเคน เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค†เคช เค‰เคจเค•ा เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เค†เคงा เค˜ंเคŸा เคฒेเค•्เคšเคฐ เคธुเคจ เคฒिเค เคคो เค†เคชเค•ा เคˆเคถ्เคตเคฐ เคชเคฐ เคœिเคคเคจा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนो เคธเคฌ เค–เคค्เคฎ เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เค”เคฐ เคœो เคœो เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคฆ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค•, เคฏा เคธाเค‡ंเคŸिเคธ्เคŸ เคนैं เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เค‡เคธ เคญเค•्เคคि-เคฎाเคฐ्เค— เค”เคฐ เค—्เคฐเคจ्เคฅ เคฎें เคฒिเค–ी เคฌाเคคों เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे। เค‰เคจเค•े เคชाเคธ เค†เคช เคœाเค“เค—े เคคो เคฏे เคธเคฌ เคฌाเคค เคธुเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคฐाเคœी เคจเคนीं เคนोंเค—े। เค†เคช เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी เคฎें เคœाเค“เค—े เค”เคฐ เคฌोเคฒोเค—े เค…เคชเคจे เคฐाเคฎ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें, เค•ृเคท्เคฃ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें, เค•เคจ्เคนैเคฏा เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคคो เค•ोเคˆ เค‰เคธเค•ो เคธुเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เคจเคนीं เคนोเค—ा- เคฎुเคे เค‡เคจเคฎे เค•ोเคˆ เคฆिเคฒเคšเคธ्เคชी เคจเคนीं เคนै -Not interested । 

       เคคเคฌ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•े เคชाเคธ เค‡เคธเคธे เค…เคฒเค— เค”เคฐ เคเค• เค”เคฐ เคฎाเคฐ्เค— เคนै เคœिเคธे เคนเคฎ เค…เคจुเคญเคต เค•ा เคฎाเคฐ्เค—, เคฏोเค— เคฏा เคธเคฎाเคงि เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं। (13.05) เคเค• เคคเคฐเคน เค•ा เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคญेเคฆ Artificial Distinction เคฎैं เคฌเคจा เคฐเคนा เคนूं เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคฌเคคाเคŠंเค—ा เค•्เคฏों เคฌเคจा เคฐเคนा เคนूं ?  เคฏे เคœो เคถंเค•เคฐ เค•ा เค…เคฆ्เคตैเคค เคธिเคฆ्เคงांเคค- 'เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธเคค्เคฏं เคœเค—เคจ्เคฎिเคฅ्เคฏा เคœीเคตो เคฌ्เคฐเคน्เคฎैเคต เคจाเคชเคฐः ' เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค ~ [ เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนी เคธเคค्เคฏ เคนै, เคฌ्เคฐเคน्เคฎांเคก เคฎिเคฅ्เคฏा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธे เคธเคค्เคฏ เคฏा เค…เคธเคค्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตเคฐ्เค—ीเค•ृเคค เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। Oneness เค•ा เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค - เคœीเคต เคนी เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै เค”เคฐ เคญिเคจ्เคจ เคจเคนीं। เคนै เค‡เคธเค•ी เคตिเคถेเคทเคคा เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฎें เคฏเคน เคฆेเค–เคจा เคนोเค—ा เค•ि เค†เคœ เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคฏเคน เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค…เคจूเค ा (Unique), เค…เคจ्เคฏ เคธเคญी เคฎเคคों เคธे เคญिเคจ्เคจ (Different) เคนै เค”เคฐ เค†เคœ เคญी เคช्เคฐाเคธंเค—िเค• เคนै। เคคो เคฏเคน เคเค• เคฆूเคธเคฐा เคฎाเคฐ्เค— เคนै - เค‡เคธเคฎें เค†เคชเค•ो เค•िเคธी เค•े เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคชเฅœेเค—ा, เคฌเคฒ्เค•ि เค‰เคธ เคชเคฆ्เคงเคคि "Be and Make"  เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เคธे เค†เคช เค–ुเคฆ เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐेंเค—े।  เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•े เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆेเคจे เคตाเคฒे, เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคเค•ाเคค्เคฎเคตाเคฆ เค•ा เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคช्เคฐเคšाเคฐเค• เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคนी เคฅे। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा - เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी (เค…เคชเคจे เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคธ्เคตเคฐुเคช เค•ी) เค…เคจुเคญूเคคि เค•เคฐเคจा เคนी เคงเคฐ्เคฎ เคนै। 'Religion is realization' -If God Exists We Should Be Able to See God- เคฏเคฆि เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนोเคคा เคนै, เคคो เคนเคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคฆेเค–เคจे เคฎें เค…เคตเคถ्เคฏ เคธเค•्เคทเคฎ เคนोเคจा เคšाเคนिเค ! เคฏเคฆि เคˆเคถ्เคตเคฐ เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคนैं, เคคो เค‰เคจเค•ो เคนเคฎ เค…เคตเคถ्เคฏ เคฆेเค– เคธเค•ेंเค—े , เคนเคฎ เค•्เคฏों เค‰เคจ्เคนें เคจเคนीं เคฆेเค– เคฆेเค– เคธเค•ेंเค—े ? เคฏเคฆि เคฎैं เคธเคšเคฎुเคš เค…เคตिเคจाเคถी เค†เคค्เคฎा เคนूँ, เคจเคถ्เคตเคฐ เคถเคฐीเคฐ เคจเคนीं เคนूँ , เคคो เคฎुเคे เค‡เคธเค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เค…เคตเคถ्เคฏ เคนोเคจी เคšाเคนिเค।     

เคจเคฐेंเคฆ्เคฐเคจाเคฅ เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ เค•ैเคธे เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं ? (14.06) เคตे 19 เคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•े เค…ंเคคिเคฎ เคญाเค— เคฆेเคถ เค•ी เคคाเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคฐाเคœเคงाเคจी เค•ोเคฒเค•ाเคคा เค•े เคฌเคก़े-เคฌเคก़े เคงाเคฐ्เคฎिเค• เค—ुเคฐुเค“ं เคธे เคชूเค›เคคे เคซिเคฐเคคे เคฅे, เค•ि เคฎเคนाเคถเคฏ เค•्เคฏा เค†เคชเคจे เคญเค—เคตाเคจ เค•ो เคฆेเค–ा เคนै? เค…เคฐ्เคฅाเคค เค‰เคจเค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เคฏा เคจเคนीं, เคฏा เคธिเคฐ्เคซ เคเค• เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै เคฏเคน ? เค†เค—े เค•ी เค•เคนाเคจी เคนเคฎ เคธเคฌ เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคถ्เคฐी เคฐाเคฎ เค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เค•ैเคธे เค‰เคจเคธे เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคนां เคฎैंเคจे เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคฆेเค–ा เคนै เค”เคฐ เคคुเคฎ เคญी เคฆेเค– เคธเค•เคคे เคนो। เคคुเคฎ เค•ो เคœैเคธे เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूं เค‰เคธเคธे เคญी เคธ्เคชเคท्เคŸ เคฐूเคช เคธे เค‰เคจเค•ो เคฆेเค–ा เคนै। เคคो เคฏเคนी เคนै เค…เคจुเคญเคต เค•ा เคฎाเคฐ्เค—; เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ เคจे เค‡เคธी เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคฅा।  เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคชเคคंเคœเคฒि เคฏोเค— เคธूเคค्เคฐ เคฏा เคฐाเคœเคฏोเค— เคนी เคตเคน เคชเคนเคฒी เคชुเคธ्เคคเค• เคนै-  เคœिเคธเค•ा เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคฎें เคญाเคท्เคฏ เคฒिเค–ा เคฅा, เค”เคฐ เค…เคจुเคตाเคฆ เค•िเคฏा เคฅा। เคตเคน เคชुเคธ्เคคเค• เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเคˆ เคฅी। เค”เคฐ 'เคฐाเคœเคฏोเค—' เคฏा เค…เคท्เคŸांเคฏोเค— เค…เคจुเคญเคต เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคนै। เค†เคช เคเคธे เคฌैเค ो, เคเคธे เค†เคธเคจ เคฒเค—ाเค“, เคเคธे เคช्เคฐाเคฃाเคฏाเคฎ เค•เคฐो, เคช्เคฐเคค्เคฏाเคนाเคฐ, เคงाเคฐเคฃा เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐो, เคเคธे เคง्เคฏाเคจ เค”เคฐ เคธเคฎाเคงि เคฒเค—ाเค“। เคคो เค†เค  เคšเคฐเคฃों เคฎें เค†เคชเค•ो เค–ुเคฆ เค…เคชเคจा  เค…เคจुเคญเคต, เค…เคชเคจे เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคธ्เคตเคฐूเคช เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนो เคœाเคเค—ा। เค†เคค्เคฎा เคนै เค•ि เคจเคนीं ? เคˆเคถ्เคตเคฐ เคนै เค•ि เคจเคนीं ? เคฏเคน เค†เคช เค…เคชเคจे เค…เคจुเคญเคต เคธे เคฌोเคฒ เคธเค•ेंเค—े। 

 เคเค• เค”เคฐ เคฎाเคฐ्เค— เคนै, Mystical Experience เคฏा เคฐเคนเคธ्เคฏเคฎเคฏ เค…เคจुเคญเคต เค•ा เคฎाเคฐ्เค— ; เคœिเคธเคฎें เค†เคชเค•ो เคเค• เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนोเค—ा। เคœैเคธे เคถ्เคฐी เคฐाเคฎ เค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เค•ो เคฎाँ เค•ाเคฒी เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนोเคคे เคฅे। เคฏเคน เค•िเคธी เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคฌเคนुเคค เคธเคฎीเคšीเคจ เคฏाเคจि เค‰เคšिเคค เคฎाเคฐ्เค— เคนै। เคฏे เคฌเคนुเคค เคช्เคฐाเคšीเคจ เคฎाเคฐ्เค— เคนै, เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เคฎें เค‡เคธी เคฎाเคฐ्เค— เคธे เค•िเคคเคจे เคฌเคก़े-เคฌเคก़े เคฎเคนाเคจुเคญเคต, เค•िเคคเคจे เคฌเคก़े-เคฌเคก़े เคธंเคค เคนुเค เคนैं। เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เคคो เค‰เคจเคฎें เคธे เคเค• เคนैं เคนी। เค‡เคธ เคฐเคนเคธ्เคฏเคฎเคฏ เค…เคจुเคญเคต เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฎैं เค•เคน เคฐเคนा เคนूं เคเค• เค•ाเคฐเคฃ เคธे เคฏเคน เคฆिเค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคธเคฎें เคญी เคเค• เคธเคฎเคธ्เคฏा เคนै। เคตเคน เคฏเคน เค•ि เค•ोเคˆ เค‡เคธ เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ - เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคธंเคฆेเคน เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। (15.49) / เคธंเคฆेเคน เค‡เคธเคฒिเค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคฏเคน เคคो เคธเคฐ्เคตเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•े เค…เคจुเคญเคต เค†เคจे เคตाเคฒी เค…เคจुเคญूเคคि เคจเคนीं เคนै। เค†เคช เคฆेเค–ोเค—े เคถ्เคฐी เคฐाเคฎ เค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เค•ो เคœเคฌ เคฎाँ  เค•ाเคฒी เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคนो เคฐเคนी เคนै,เคฎाँ เค•ाเคฒी เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนो เคฐเคนे เคนैं, เคคเคฌ เคตเคนां เคชเคฐ เคœो เค–เคก़े เคนैं เค‰เคจเค•ो เคตैเคธी เค•ोเคˆ เค…เคจुเคญूเคคि เคจเคนीं เคนो เคฐเคนी เคนै। เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคตเคšเคจाเคฎृเคค เคฎें เค•เคˆ เคœเค—เคน, เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค‰เคธเค•े เคฒेเค–เค• เคจे เคฒिเค–ा เคนै เค•ि  เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฎाँ เค•ाเคฒी เค•ो เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं, เคฒेเค•िเคจ เคตเคนाँ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เค…เคจ्เคฏ เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฎाँ เค•ाเคฒी เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เคจเคนीं เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै। เคฌाเค•ी เคธเคฌ เคจเคนीं เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं, it's a special experience - เคฏเคน เค•िเคธी เค–ाเคธ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เค…เคชเคจा เค…เคจुเคญเคต เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เค•ोเคˆ เค†เคฎ เค…เคจुเคญเคต เคจเคนीं เคนै, เคฏเคน เค•िเคธी เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคนोเคจे เคตाเคฒी เคตिเคถेเคท เค…เคจुเคญूเคคि เคนै , เคœो เคธाเคงเคจा เคธाเคชेเค•्เคท เคนै, เคง्เคฏाเคจ เคธाเคชेเค•्เคท เคนै, เคธเคฎाเคงि เคธाเคชेเค•्เคท เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เค•ोเคˆ common experience เคจเคนीं เคนै , เค‡เคธเคฒिเค เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เค‡เคธ เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคธंเคฆेเคน เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। 

    เคœिเคจ เคธเคจ्เคคों, เคฎเคนाเคค्เคฎाเค“ं, เคฏोเค—िเคฏों เค•ो เคเคธा เค…เคจुเคญเคต เคนोเคคा เคนै, เค‰เคจเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธाเคงाเคฐเคฃ เคœเคจเคคा เค•्เคฏा เคธोเคšเคคी เคนै ? เค‰เคจเค•े เคฌाเคฐे เคฎें - เคชเคนเคฒा เคฐिเคเค•्เคถเคจ, เคชเคนเคฒी เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เค•्เคฏा เคนोเคคी เคนै ?  เคฌाเคฆ เคฎें เคคो เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เค…เคฐे เคตे เคคो เคฌเฅœे เคชเคนुँเคšे เคนुเค เคฎเคนाเคค्เคฎा เคนैं, เคฏा เค•ोเคˆ เค…เคตเคคाเคฐी เคชुเคฐुเคท เคนैं। เคฏे เคธเคฌ เคฌाเคฆ เคฎें เค•เคนเคคे เคนैं -  เคชเคนเคฒे เค•เคนเคคे เคนैं เคฏे เคชाเค—เคฒ เคนै। เคฏे เคเค•เคฆเคฎ เคชाเค—เคฒ เคนै ;เค”เคฐ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•ो เคญी เคตเคนी เค•เคนเคคे เคฅे। เคตो เคœो เคฆเค•्เคทिเคฃेเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคชाเค—เคฒ เคชुเคœाเคฐी เคนै।  เคคो เคฒเค—เคคा เคคो เคเคธा เคนी เคนै เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฒोเค—ों เค•ो เคคो เคฏเคนी เคฒเค—เคคा เค•ि เคฏเคน เคชाเค—เคฒ เคนै। 

        เคนाँ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เค†เคœเค•เคฒ เค•े Neuroscientist เคฆिเคฎाเค— เค•ा เคธ्เค•ैเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ, เคชाเค—เคฒ เคจเคนीं เค•เคนेंเค—े।  เคฌ्เคฐेเคจ เค•ो เคธ्เค•ैเคจ เค•เคฐเค•े เคชเคฐीเค•्เคทा เค•เคฐเค•े เค•เคนेंเค—े, เค•ि เค†เคชเค•ो เคฎाँ เค•ाเคฒी เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนो เคฐเคนा เคนै, เคธो เคคो เค ीเค• เคนै เคฒेเค•िเคจ เค†เคชเค•े เคฌ्เคฐेเคจ เคฎें เค•เคนीं เคชเคฐ เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เคนो เค—เคฏा เคนै। เค†เคœเค•เคฒ เค•े  เคจ्เคฏूเคฐोเคธाเค‡ंเคŸिเคธ्เคŸ เค•เคนेंเค—े เค†เคชเค•े เคฌ्เคฐेเคจ เคฎें เค•เคนीं เคชเคฐ เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เคนो เค—เคฏा เคนै, เค‰เคธเค•े เคšเคฒเคคे เค†เคชเค•ो เคนैเคฒुเคธिเคจेเคถเคจ เคนो เคฐเคนा เคนै। เคนाँ เค†เคœเค•เคฒ เค•े เคธเคฌเคธे เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคฆ TED Talk เคถो เคฎें, You-tube เคฎें เค†เคช เคฆेเค–ेंเค—े เค•ि เคเค• เคฎเคนिเคฒा เค–ुเคฆ เคจ्เคฏूเคฐोเคธाเค‡ंเคŸिเคธ्เคŸ เคฅी, เค‰เคจเค•ो เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เคนुเค† เคฅा। เคซिเคฐ เค‰เคจเค•ो เคเค• เคคเคฐเคน เค•ा เคเค• The Mystical Experience of Oneness ' เค‰เคจเค•ो เคเค•เคค्เคต เค•े เค…เคจुเคญूเคคि เค•ी เคฐเคนเคธ्เคฎเคฏ เค…เคจुเคญเคต เคนोเคจे เคฒเค—ा เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เคตो เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เค•ी เคตเคœเคน เคธे เคนुเค† เคฅा เค•ोเคˆ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค…เคจुเคญूเคคि เค‰เคจเค•ो เคจเคนीं เคนुเคˆ เคฅी। เค…เคฌ เคธाเคงाเคฐเคฃ เค†เคฆเคฎी เค•े เคฒिเค เคฏเคน เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เค•เคฐเคจा เค•เค िเคจ เคนो เคœाเคคा เคนै เค•ि เคเค•เคค्เคต-เคเค•เคค्เคฎเค•เคคा เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคธเคš्เคšी เคนै เคฏा เค‰เคธเค•ो เค•ुเค› เค…เคจ्เคฏ เคตिเคถेเคท เค•ाเคฐเคฃ เคคो เคจเคนीं เคนै ? เคœเคฌ เคฎैं เคตเคนां เคฌैเค ा เคฅा เคคो เคฏเคนी เคธोเคš เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคฏे เคธเคฌ เคฌाเคค เคฌोเคฒूं เคฏा เคจเคนीं ? เคชเคฐ เค…เคญी เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เค”เคฐ เคเค• เค•ाเคฐเคฃ เคธे เคธเคฌเค•ो เคเค•เคค्เคต เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคนोเคคी เคฐเคนเคคी เคนै เคตเคน เคนै เคก्เคฐเค—्เคธ เค–ाเคจे เคธे เค…เคญी เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคฎें เคก्เคฐเค— เค–ाเคจे เค•ो เค•ाเคจूเคจเคจ เคตैเคง เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคนै, เค‰เคธเค•ो Legalize เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै। เคคो เคถाเคฎ เค•ो 5 เคฌเคœे เค†เคถ्เคฐเคฎ เคธे เคธेंเคŸ्เคฐเคฒ เคชाเคฐ्เค• เค•ी เคคเคฐเคซ เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒोเค—े เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคฎें เคคो เคฆेเค–ोเค—े เคตो เคธเคฌเค•ो เคฌैเค े-เคฌैเค े เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค…เคจुเคญूเคคि เคนो เคฐเคนी เคนै। เคคो เคฏे เคธเคฌ เคœो เค‡เคงเคฐ เคฌैเค ा เคนै เคตो เคชाเค—เคฒ เคนै เค•्เคฏा เค•ोเคˆ เคฆिเคฎाเค—ी เค–เคฐाเคฌी เคนै เคฏा เค•ोเคˆ เคก्เคฐเค— เค–ाเค•เคฐ เคฌैเค ा เคนुเค† เคนै ; เคฒेเค•िเคจ เคตो เคธเคนी เคนै เคฏा เคจเคนीं เค‡เคธ เคชเคฐ เคธเคจ्เคฆेเคน เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। 

       เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฐเคนเคธ्เคฏเคฎเคฏ เคเค•เคค्เคต เคฏा เคธเคฎाเคงि เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนोเคจा เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เคตเคธ्เคคु เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เคนोเคคा เค…เคตเคถ्เคฏ เคนै। เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคนเคฐ เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เค•ुเค› เคญूเคฒें เคฐเคนเคคी เคนैं ,เคฒेเค•िเคจ  เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคธเคญी เคงเคฐ्เคฎों เค•े เคฎूเคฒ เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เคนी เคตे เคฒोเค— เคนैं เคœिเคจ्เคนें เคฏเคน เคเค•เคค्เคต เค•ा เคธเคฌเคธे เคฎूเคฒ्เคฏเคตाเคจ เคฐเคนเคธ्เคฏเคฎเคฏ เค…เคจुเคญเคต เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเคฎें เคญी เคธंเคฆेเคน เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।

    เค…เคš्เค›ा เคฏे เคธเคฌ เคฌोเคฒเคจे เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคฏे เคนै - เค…เคฌ เค…เคธเคฒी เคฎुเคฆ्เคฆे เคชเคฐ เค†เคคे เคนैं। เค”เคฐ เคเค• เคคเคฐीเค•ा เคนै - เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•ा เค”เคฐ เคเค• Paradigm เคฏा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคฎाเคฐ्เค— เคนै เคœो เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคนै।  เคœो เค†เคฆि เคถंเค•เคฐ เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฒेเค•เคฐ เค†เคฏे , เค—ौเคก़ เคชाเคฆ เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคคो เคฅे, เคฏเคน เคฎाเคฐ्เค— เคคो เคฌเคนुเคค เคช्เคฐाเคšीเคจ เคฎाเคฐ्เค— เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคต्เคฏाเคชเค• เคฐूเคช เคธे เค…เคชเคจे เคญाเคท्เคฏ เคธे, เค…เคชเคจे เคช्เคฐเค•เคฐเคฃ เค—्เคฐंเคฅों เคธे เค‡เคธเค•ो เค”เคฐ เคธुเคธ्เคชเคท्เคŸ เคเค• เคนाเคˆเคตे เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคฅा। เคฏเคน เคเค• เคเคธा เคฎाเคฐ्เค— เคนै เคœो เคตिเคถ्เคตाเคธ เคชเคฐ เค–เคก़ा เคจเคนीं เคนै  !  เคเค• เคเคธा เคฎाเคฐ्เค— เคนै เคœो เค†เคชเค•ो เค•ोเคˆ เค–ाเคธ เคคเคฐเคน เค•ा เค…เคจुเคญूเคคि- เคœो เคนो เคธเค•เคคी เคนै; เคฒेเค•िเคจ เค‰เคธ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคจเคนीं เคนै।  เค†เคช เคฆेเค–िเค เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคฎें เค•्เคฏा เค•เคน เคฆिเคฏा ? เคฏเคนी เค•ी เค†เคช เค…เค—เคฐ เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคนैं เค”เคฐ เคฏเคน เคธเคฌ เคฆृเคถ्เคฏ เคนै। เคคो เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฒเค— เคนै , เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนเคฐ เค•िเคธी เค•ो เคนเคฐ เคธเคฎเคฏ เคนोเคคा เคนी เคนै। เคœเค—เคค เค”เคฐ เคฏเคน เคธเคฌ เคฆृเคถ्เคฏ เคนै เค‡เคคเคจा เค…เคจुเคญเคต เคธเคฌเค•ो เคนै เคธเคฌ्เคœेเค•्เคŸ เค‘เคฌ्เคœेเค•्เคŸ เคธे เคญिเคจ्เคจ เคนै, เค‡เคธเค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนเคฎ เคธเคญी เคฒोเค— เคนเคฐ เคธเคฎเคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคคเคจा เคธเคฎเค เค†เคชเค•ो เคฏเคฆि เคนै เคคो เค†เคช เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เค†เค—े เค…เคตเคถ्เคฏ เคฌเฅ เคธเค•เคคे เคนैं। เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เค†เคชเค•ो เคธ्เคŸेเคช-เคฌाเคˆ เคธ्เคŸेเคช เคšเคฐเคฃ เคฌเคฆ्เคง เคคเคฐीเค•े เคธे เค†เคชเค•ो เคเค•เคค्เคต เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคคเค• เคชเคนुँเคšा เคฆेंเค—े। (19:36)/ เคจिเคฐ्เคตिเคตाเคฆ เคคเคฐ्เค• เค•ा เคฏเคน เค…เคจुเคญเคต เคนเคฐ เค•िเคธी เค•े เคชाเคธ เคนै। 

   เคเค• เคจ्เคฏूเคฐोเคธाเค‡ंเคŸिเคธ्เคŸ เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคฒेเคกी เคจे เคฎेเคฐे เค—ैเคฐिเค• เคตเคธ्เคค्เคฐ เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคฎुเคเคธे เค•เคนा เค•ि เค†เคช เคฌเคคाเค‡เคฏे เค•ि เค†เคชเค•ा เคงเคฐ्เคฎ เค•्เคฏा เคนै ? เค†เคช เค•्เคฏा เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं เคนเคฎเค•ो เคฌเคคाเค‡เค ? เคนเคฎ เคฌोเคฒे เคฏเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ (belief) เค•ी เคฌाเคค เคจเคนीं เคนै เคฏเคน เคธเคฎเค (understanding) เค•ी เคฌाเคค เคนै। เค”เคฐ เคซिเคฐ เคฎैंเคจे เค‰เคจ्เคนें เค…เคฆ्เคตैเคค เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคฏा , เค‰เคจ्เคนें เคธเคฎเคाเคฏा เคฎैंเคจे เค…เคชเคจा เคคเคฐ्เค• เคฆिเคฏा, เคฎैं เคตिเคฎाเคจ เคฎें เค‰เคจเค•े เคฌเค—เคฒ เคฎें เคฌैเค ा เคฅा। เคฌाเคฆ เคฎें  เคซ्เคฐैंเค•เคซเคฐ्เคŸ เคฎें เคตिเคฎाเคจ เคธे เค‰เคคเคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎुเคे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เคตाเคธ्เคคเคต เคฎैं เคตिเคฎाเคจ เคฎें เคฎुเคे เคกเคฐ เคฒเค—เคคा เคนै, เค‡เคธीเคฒिเค เค‰เคธเคจे เคฎुเคเคธे เคฌाเคค เค•เคฐเคจा เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा। เคฎैंเคจे เคฒเค—เคญเค— เคเค• เค˜ंเคŸे เคคเค• เค‰เคจเคธे เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เคชเคฐ เคšเคฐ्เคšा เค•ी เคฅी। เคฌाเคฆ เคฎें เค‰เคธเคจे เค•เคนा เค•ि เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค†เคช เคœो เคฌोเคฒ เคฐเคนे เคฅे เค‰เคธเคธे เคฎैं เคฏเค•ीเคจ เคจเคนीं เค•เคฐเคคी เคนूँ , เคฒेเค•िเคจ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฌाเคค เคฏเคน เคฐเคนी เค•ि เค†เคชเคจे เคœो -เคœो เคคเคฐ्เค• เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏे , เค‰เคธเคฎें เค•เคนीं เค•ुเค› เค—เคฒเคค เคจเคนीं เคฅा। เค”เคฐ เคฏเคนी เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा เคนै -เค–ूเคฌी เคนै। เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฐ्เคตเคชเคฒ्เคฒी เคกॉ. เคฐाเคงाเค•ृเคท्เคฃเคจ เคจे เค•เคนा เคฅा เค•ि เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค  It is the fairest flower of Indian philosophy ' เคฏเคน เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ा เคธเคฌเคธे เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคซूเคฒ เคนै। เคœเค—เคจा, เคธोเคจा เค”เคฐ เคธ्เคตเคช्เคจ เคฆेเค–เคจे เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•िเคธเค•ो เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै ? เคธเคฌเค•ो เคนोเคคा เคนै।  เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคถुเคฐू เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌเคธ เค‡เคคเคจा เคนी เคšाเคนिเค।  เค…เคš्เค›ा เคถเคฐीเคฐ, เคช्เคฐाเคฃ เค”เคฐ เคฎเคจ เคฌुเคฆ्เคงि เค•िเคธเค•ो เคจเคนीं เคนै ? เคธเคฌเค•े เคชाเคธ เคนै ;  เคชंเคšเค•ोเคท เคตिเคšाเคฐ เคถुเคฐू เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌเคธ เค‡เคคเคจा เคนी เคšाเคนिเค। เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•े เคฒिเค เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เค…เคจुเคญเคต เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं เคนोเคคी, เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฐเคนเคธ्เคฏเคฎเคฏ เค…เคจुเคญเคต เคธे เคนी เคธเคฌ เค•ुเค› เคนो เคธเค•เคคा เคนै, เค”เคฐ เคœो เคธाเคงเคจा เค•े เคฐूเคช เคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคญी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฎूเคฒเคคः เคฏเคน เคคเคฐ्เค• เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै เคฏเคน เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เค•ो เค…เคชीเคฒ เค•เคฐเคคा เคนै। เค‡เคธीเคฒिเค เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เค…เคจुเคญเคต เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•เคˆ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค…เคชเคจे เค—ुเคฃों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เค•ो เคชเคธंเคฆ เค•เคฐเคคे เคนैं।  

    เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค†เคช เค“เคชेเคจเคนाเค‡เคฎเคฐ (J. Robert Oppenheimer) เค•ो เคœाเคจเคคे เคนैं เคœो เคชเคฐเคฎाเคฃु เคฌเคฎ เคชเคฐिเคฏोเคœเคจा เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคฅे, เคœिเคจเค•ो "father of the atomic bomb" เคญी เค•เคนा เคนै।  เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคœเคฌ เคชเคนเคฒा เค…เคฃुเคฌเคฎ เคตिเคธ्เคซोเคŸ เคฆेเค–ा เคฅा, เคคเคฌ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคญเค—เคตเคฆ เค—ीเคคा เค•ो เค‰เคฆ्เคงृเคค เค•िเคฏा เคฅा। เคธिเคฐ्เคซ เค“เคชेเคจ-เคนाเค‡เคฎเคฐ เคนी เคจเคนीं เค”เคฐ เคญी เค•เคˆ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคฅे -เคนเคฎाเคฐे เค‡เคฐเคตिเคจ เคถ्เคฐोเคกिंเค—เคฐ เคฅे। เค•เคˆ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคฅे เคœैเคธे เคกेเคตिเคก เคšाเคฒ्เคฎเคฐ्เคธ (David Chalmers, New York University) เค†เคฆि เคœो เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें -Mind Brain Consciousness unit, เคœो เคฎเคจ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคšेเคคเคจा เค‡เค•ाเคˆ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคนैं। เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคšेเคคเคจा เค•े เคธिเคฆ्เคงांเคค "Theories of Consciousness " เคชเคฐ เคฒिเค–ी เคจเคˆ เคชुเคธ्เคคเค• เค•ा เคจाเคฎ เคนै Reality Plus। เค‰เคธ เคชुเคธ्เคคเค• เคฎें เคฏเคน เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै เค•ि เคฏเคน เคกेเคตिเคก เคšाเคฒ्เคฎเคฐ्เคธ เคฆ्เคตाเคฐा เคšेเคคเคจा เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคชเคนเคฒी เคฎुเค–्เคฏเคงाเคฐा เค•ी เคชुเคธ्เคคเค• เคนै। เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เคชเคถ्เคšिเคฎी เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ो เคจเค•ाเคฐเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं, เค‰เคธเค•ी เค‰เคชेเค•्เคทा เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธ เคชुเคธ्เคคเค• เคฎैं เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ เค•ि เค‡เคธเคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เค•ी เค•เคฅाเค“ เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค•िเคฏा เคนै। เคชुเคธ्เคคเค• เค•े เคชเคนเคฒे เคนी เค…เคง्เคฏाเคฏ เคฎें เคจाเคฐเคฆ เค”เคฐ เคตिเคท्เคฃु เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เคนै, เคจाเคฐเคฆ เคชूเค›เคคे เคนैं เค•ी เคฎाเคฏा เค•्เคฏा เคนै? เคนเคฎเค•ो เคธเคฎเคाเค‡เค เคตो เคœो เค•เคนाเคจी เคนै เคจा ~ เคจाเคฐเคฆ เค•ा เคฎाเคฏा เคฆเคฐ्เคถเคจ। เคœिเคธเคฎें เค•ृเคท्เคฃ เคฏा เคตिเคท्เคฃु ? เคฏा เค•ृเคท्เคฃा เคถ्เคฐी เค•ृเคท्เคฃ เค•เคนเคคे เคนैं। เคซिเคฐ เคตे เค‰เคจ्เคนें เคฎाเคฏा เคฆिเค–ाเคคे เคนैं, เคตเคน เคชूเคฐी เค•เคนाเคจी เค•्เคฏा เคนै, เคตे เค‰เคธเค•ा เคเค• เค•ाเคฐ्เคŸूเคจ เคฌเคจाเคคे เคนैं เค”เคฐ เคตเคนीं เคธे~ 'Virtual Reality (VR)' เคฏा เค†เคญाเคธी เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เค•्เคฏा เคนै เคธे เค…เคชเคจी เคชुเคธ्เคคเค• เค•ा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เค•เคฐเคคे เคนैं।   [Virtual reality (VR) เคเค• เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคนै เคœिเคธเคฎें เคฆृเคถ्เคฏ เค”เคฐ เคตเคธ्เคคुเคं เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคฒเค—เคคी เคนैं, เคœिเคธเคธे เค‰เคชเคฏोเค—เค•เคฐ्เคคा เค•ो เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคตे เค…เคชเคจे เค†เคธ-เคชाเคธ เค•े เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคกूเคฌे เคนुเค เคนैं। เค‡เคธ เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•ो virtual reality headset or helmet  เคฏा เคนेเคฒเคฎेเคŸ เคจाเคฎเค• เคกिเคตाเค‡เคธ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฆेเค–ा เคœाเคคा เคนै।] เคคो เค‰เคธเคธे (VR) เคธे เคถुเคฐू เค•เคฐเคคे เคนैं। เคคो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคถंเค•เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ เค•ी เคฌाเคคें เค‡เคธเคฎें เค† เค—เคˆ เคนैं, เคธांเค–्เคฏ เค•ी เคฌाเคคें เค‡เคธเคฎें เค† เค—เคˆ เคนैं, เคฎเคนाเคจ เคฌौเคฆ्เคง เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคฐเคนे เคนैं - เคตเคธुเคฌเคจ्เคงु เค‰เคจเค•ी เคฌाเคคें เค‡เคธเคฎें เค† เค—เคˆ เคนैं। เคชाเคถ्เคšเคค्เคฏ เคœเค—เคค เคฎें เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคชเคนเคฒी เคชुเคธ्เคคเค• เคนै, เคœिเคธเคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ा เค–ुเคฒเค•เคฐ เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै ।  

เค‡เคตाเคจ เคฅॉเคฎ्เคชเคธเคจ, (Evan Thompson) เคœो เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เค•ोเคฒंเคฌिเคฏा เคตैंเค•ूเคตเคฐ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคฆเคฐ्เคถเคจ-เคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•े เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ เคนैं, เคฆ्เคตाเคฐा เคฒिเค–िเคค เคชुเคธ्เคคเค•-   "Waking Dreaming and Being" (เคตेเค•िंเค— เคก्เคฐीเคฎिंเค— and เคฌीเค‡ंเค— เคฎें เคเค• เคช्เคฐเคตिเคท्เคŸि เคนै।  เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคถुเคฐुเค†เคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนा เค•ि เคšेเคคเคจा เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•ोเคˆ เคจเคฏा เคตिเคทเคฏ เคจเคนीं เคนै। 24. 09/ เคญाเคฐเคค เคฎें เค‡เคธเค•ी เคถुเคฐुเค†เคค 5000 เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคจाเคฎเค• เค—्เคฐंเคฅ เคฎें เคนुเคˆ เคฅी। เค…เคชเคจी เค•िเคคाเคฌ เคฎें เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ เคฅॉเคฎเคธเคจ เคจे เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคนाँ เคคเค• เค•เคนा เคนै เค•เคนा เคนै เค•ि เคฏे เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎाเคจเคต เคšिंเคคเคจ เคฎें เค‡เคคเคจा เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคต เคฐเค–เคคे เคนैं, เคฎाเคจเคต เคšिंเคคเคจ เคฎें เค‡เคจเค•ा เคฎเคนเคค्เคต เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै,  เค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏเคœाเคคि เค•ा เคตैเคถ्เคตिเค• เค‡เคคिเคนाเคธ เคˆเคธ्เคตी เค”เคฐ เคˆเคธा เคชूเคฐ्เคต เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เคธे เคชเคนเคฒे เค”เคฐ เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เค•े เคฌाเคฆ เค•ा เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เค•े เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เค•ा เค‡เคคเคจा เคฎเคนเคค्เคต เคนै, เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เคตे เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เคธे เค‰เคฆ्เคงเคฐเคฃ เคฆेเคคे เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎเคฎें เค…เคชเคจे เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें เค•เคฅिเคค เค•เคนाเคจिเคฏों เคชเคฐ เค—เคฐ्เคต เค•เคฐเคจे เค•ी เคนिเคฎ्เคฎเคค เคจเคนीं เคนै। เคนเคฎें เคฏे เคธเคฌ เค•เคนเคจे เคฎें เคถเคฐ्เคฎ เค†เคคी เคนै। เคคो เค ीเค• เคฐเคนेเค—ा เคœเคฌ เคธเคฐ เค—ोเคฐे เคธाเคนเคฌ เคฒोเค— เคเคธा เค•เคนेंเค—े, เคคो เคนเคฎเคฒोเค— เคญी เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆेंเค—े। 

      เคคो เคšเคฒिเค เคฎैं เค†เคชเค•ो เค‰เคธเค•ा เคเค• เคจเคฎूเคจा เคฆेเคคा เคนूँ।  เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคฎें เคฏเคน เคฌเคนुเคค เคตिเคธ्เคคृเคค เคนै, เคเคธी เคฌเคนुเคค เคธी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏाเคँ เคนैं, เคฎेเคฐा เคเค• เคชเคธंเคฆीเคฆा เค–ंเคก เคคैเคค्เคคเคฐीเคฏ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคธे เคฏเคน เคนै, เค‡เคธเคฎें เคถंเค•เคฐ เคญाเคท्เคฏ เคญी เคนै, เคšเคฒिเค เค‡เคธ เคชเคฐ เคฅोเคก़ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนैं।  เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค†เคคा เคนै เคฒเค˜ु เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เคค्เคคเคฐ, เคคैเคค्เคคเคฐीเคฏ  เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เค•्เคฏा เคนै เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคจंเคฆ เคตเคฒ्เคฒी เคฎें เค‡เคธเค•ा เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै। เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เค•ी เคเค• เค”เคฐ เคตिเคถेเคทเคคा เคฏे เคนै เค•ि เคเค• เคถเคฌ्เคฆ 'เฅ ' เคฎें เคชूเคฐा เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคธเคฎाเคนिเคค เคนो เคœाเคคा เคนै। เคเค• เคตाเค•्เคฏ 'เคคเคค्เคค्เคตเคฎเคธि ' เคฎें เคชूเคฐा เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคธเคฎाเคนिเคค เคนो เคœाเคคा เคนै। เคฏเคนां เคชเคฐ เค‡เคคเคจी เคธ्เคชเคท्เคŸเคคा เคนै เค•ि เค†เคช เค…เคชเคจे เคธाเคฎเคจे เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เคฎुเคे  เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคฎเคง्เคฏเคฎเค• เคฌुเคฆ्เคงिเคœ्เคฎ (Madhyamaka Buddhism)  เคœिเคธे เคถूเคจ्เคฏเคตाเคฆ เคญी เค•เคนเคคे เคนैं, เค‡เคธ เคตिเคทเคฏ เคฎें เคฎेเคฐी เคฌเคนुเคค เคฐुเคšि เคนै । เค”เคฐ เคฎैंเคจे เค‡เคธเค•ा เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•िเคฏा เคนै। เคฎैंเคจे เคนाเคฐ्เคตเคฐ्เคก เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी เคฎें เคฆो เค•ोเคฐ्เคธ เคญी เค•िเค เคนैं।  เคฒेเค•िเคจ เคฎुเคे เคฏे เค•เคนเคจे เคฎें เค•ोเคˆ เคถเคฐ्เคฎ เคจเคนीं เคนै เค•ि เค…เคญी เคคเค• เคฎैं เค ीเค• เคธे เคธเคฎเค เคจเคนीं เคชाเคฏा เคนूं, เค•ि เคตो เคฒोเค— เค•्เคฏा เค•เคนเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं ? เคฒेเค•िเคจ เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เค•ो เคฆेเค–िเคฏे - เคœो เค•เคนเคจा เคšाเคนเคคा เคนै เคตो เคฌเคนुเคค เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै, เค‰เคธเคฎें เค•िเคธी เค•ो เค•ोเคˆ เคธंเคฆेเคน เคจเคนीं เคนै। เคฏे เคเค• เคฆเคฎ  เคธीเคงी เคฌाเคค เคนै- เคคเคค्เคตเคฎเคธि !  เคคैเคค्เคคเคฐीเคฏ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें  เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคจंเคฆ เคฌเคฒ्เคฒी เค•ा เคœो เคชเคนเคฒा เคตाเค•्เคฏ เคนै -

'เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เค†เคช्เคจोเคคि เคชเคฐเคฎ् '- เคคเคฆ เคเคถाเคญ्เคฏเค•्เคค -

เคธเคค्เคฏเคฎ् เคœ्เคžाเคจเคฎ् เค…เคจंเคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎ '

-เคฏो เคตेเคฆ เคจिเคนिเคคเคฎ् เค—ुเคนเคฏाเคฎ् - เคชเคฐเคฎे เคต्เคฏोเคฎเคจ् 

-เคธो 'เคถ्เคจुเคคे เคธเคฐ्เคตाเคจ् เค•ाเคฎाเคจ เคธः - เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคตिเคชเคถ्เคšिเคคेเคคि।' 

เค…เคฐ्เคฅाเคค "เคœो เค•ोเคˆ เคญी เค‡เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจ เคฒेเคคा เคนै, เคตเคน เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒेเคคा เคนै।" เคเคธा เค‡เคธเคฒिเค เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เคถुเคฆ्เคง เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคธे เคธंเคชเคฐ्เค• เค•เคฐเคคा เคนै, เคคो เคตเคน เคธंเคชเคฐ्เค• เคธเคญी เคšीเคœों เค•े เคธंเคชเคฐ्เค• เค•े เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เค•े เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เค•ी เคคเคฒเคนเคŸी เค•ो เค›ूเคจे เคœैเคธा เคนै। (26.11) Ultimate Reality เค•्เคฏा เคนै ? something that is the supreme, final, and fundamental power in all reality. เคตเคน เคตเคธ्เคคु เคœो เคธเคฎเคธ्เคค เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคฎें เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš, เค…ंเคคिเคฎ เค”เคฐ เคฎौเคฒिเค• เคถเค•्เคคि เคนै। เคชเคฐเคฎ เคธเคค्เคฏ เคฏा เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा ( ultimate reality) เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคँ เค•्เคฏा เคนैं?เคธเคค्เคคाเคฎूเคฒเค• เคชเคฐเคฎ เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคˆเคถ्เคตเคฐเคค्เคต, เคธाเคฐ, เคคाเค“, เคฌ्เคฐเคน्เคฎ, เคŠเคฐ्เคœा, เคšेเคคเคจा เคฏा เค…เคจ्เคฏ เค‡เคธเค•े เค•เคˆ เคตเคฐ्เคฃเค•  เคนै। เค‡เคธเคฎें เค—ुเคฃ เคนोเคคे เคนैं เค”เคฐ เค•ोเคˆ เค—ुเคฃ เคจเคนीं เคนोเคคा। เค—ुเคฃों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें, เคฏเคน เค…เคตैเคฏเค•्เคคिเค•, เค…เคญौเคคिเค• เค”เคฐ เคธเคฎเคฏ เค”เคฐ เคธ्เคฅाเคจ เค•े เคฆाเคฏเคฐे เคธे เคฌाเคนเคฐ เคนै।  เคนเคฎเค•ो เค•เคฐเคจा เค•्เคฏा เคนै ? เคชाเคจा เค•्เคฏा เคนै ? เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ - เคฌเคจเคจा เคนै , เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจ เคฒेเคจा เคนै।  เคฒेเค•िเคจ เคตเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै เค•्เคฏा? เคฏे เค•ौเคจ เคธी เคฌเคฒा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเค•ो เคœाเคจा เค•ैเคธे เคœाเค ? เค•ोเคˆ เคเค• เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเค•ो เคœाเคจเคจे เคธे- เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เค•ो เคชเคฐเคฎ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเค—ी, เคคो เคนเคฎें เค‡เคธเคธे เค•्เคฏा เคฎिเคฒेเค—ा ?  เค‡เคธเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•्เคฏा เคนै? เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ, เคฆेเค–िเค เคคीเคจों เค•ो เคฏे เค•ैเคธा เค•्เคฐเคฎ เคนै, เคฎूเคฒ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें, เคญाเคท्เคฏ เคฌाเคฆ เค•ी เคฌाเคค เคนै, เคฏे เค•ैเคธा เค•्เคฐเคฎ เคนै। เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคนเคฎ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा เคฆेเคคे เคนैं, เคธเคค्เคฏं เคœ्เคžाเคจं เค…เคจंเคคं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ, เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฏे เค…เคจंเคค เคนै, เค…เคธीเคฎ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค”เคฐ เคšेเคคเคจा เคนै-Infinite, existence ,consciousness । เค…เคจंเคค เคธเคค्เคฏ เค”เคฐ เคœ्เคžाเคจ เคนै, เค‡เคธเค•ा เค•्เคฏा เคฎเคคเคฒเคฌ เคนै?  เค†เคœ เคนเคฎ เคฅोเคก़ा เคฆेเค–ेंเค—े เคซिเคฐ เคช्เคฐเคถ्เคจोเคค्เคคเคฐ เคชเคฐ เคœाเคंเค—े। เค…เคš्เค›ा เคฏे เคนเคฎ เค•ैเคธे เคœाเคจेंเค—े ? -เคฏो เคตेเคฆ เคจिเคนिเคคเคฎ् เค—ुเคนเคฏाเคฎ् - เคชเคฐเคฎे เคต्เคฏोเคฎเคจ्'  เคฏे เค•เคตिเคค्เคต เคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เค•ी เคญाเคทा เคฎें เค•เคนी เค—เคฏी เคนै, เคธीเคงी เคธी เคฌाเคค เคนै। เค•ि เคœो เค‡เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เค…เคชเคจा เคธ्เคตเคฐूเคช เคœैเคธा เคœाเคจ เคฒेเคคा เคนै, เค•ि' เคฎैं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนूँ।'  เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคœाเคจ เคฒेเคจा เคนै। เคตो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎैं เคนी เคนै, เคฏเคน เคจเคนीं เค•ि เคฎेเคฐी เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคนै เค•ि เคตเคนां เคŠเคชเคฐ, เคธाเคคเคตें เค†เคธเคฎाเคจ เคฎें เค•เคนीं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै। เคตो เคธเคฌ เคญी เคธเคนी เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคฏे เคœाเคจเคจा เคนै เค•ि เคฎैं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนूँ ! เคเคธा เคœाเคจเคจा เคนै। เคเคธा เคœाเคจ เคฒेเคจे เคฎुเคे เคฒाเคญ เค•्เคฏा เคนोเค—ा ? -เคธो 'เคถ्เคจुเคคे เคธเคฐ्เคตाเคจ् เค•ाเคฎाเคจ เคธः - เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคตिเคชเคถ्เคšिเคคेเคคि।' เคœो เค‰เคธ  เคชเคฐเคฎเคธเคค्เคคा เค•ो ,เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เค…เคชเคจे เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคธ्เคตเคฐुเคช เคœैเคธा เคชเคนเคšाเคจ เคฒेเคคा เคนै - เค‰เคธเค•ी เคธเคญी เค‡เคš्เค›ाเคँ เคชूเคฐी เคนो เคœाเคคी เคนैं। เคเคธा เคจเคนीं เคนै เคœैเคธा เค†เคœเค•เคฒ เค•เคนเคคे เคนैं, เค…เคฎेเคœ़เคจ เคช्เคฐाเค‡เคฎ, เค†เคช เค‰เคธเคฎें เค‘เคฐ्เคกเคฐ เค•เคฐ เคฆो เค”เคฐ เคธเคญी เค‡เคš्เค›ाเคँ เคชूเคฐी เคนो เคœाเคँเค—ी, เคเคธा เคจเคนीं เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคœिเคธเค•े เคฒिเค เคนเคฎ เค‡เคคเคจी เคธाเคฐी เค‡เคš्เค›ाเคँ เคชूเคฐी เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं।  เคœिเคธ เคธंเคคुเคท्เคŸि เค•े เคฒिเค, เคœिเคธ เค—เคนเคจ เคธ्เคฅाเคฏी เคถांเคคि เค•े เคฒिเค, เคœिเคธ เคคृเคช्เคคि เค•े เคฒिเค, เคฏा เคฎोเค•्เคท เคฏा เคฎुเค•्เคคि เคตเคน เคญी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนो เคœाเคคी เคนै। เคœเคฌ เค†เคช เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคœाเคจเค•เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं , เคคเคญी เค†เคชเค•ो เคฎाเคจเคต-เคœीเคตเคจ เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เคธเค•เคคा เคนै। เคคो เค‡เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคจเคจ्เคฆ เคตเคฒ्เคฒी เคฎें เค‡เคคเคจी เคธाเคฐी เคฌाเคคें เค•เคนी เค—เคˆ เคนैं। เค…เคฌ เคฆेเค–िเค,reason, experience เค”เคฐ logic เค•ी เคฌाเคค เคนै, เค•เคนी เคœा เคฐเคนी เคนै। เคฏे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै เค•्เคฏा ? เคฏเคนाँ เค•เคนा เค—เคฏा เคนै, เคธเคค्เคฏเคฎ เคœ्เคžाเคจเคฎ เค…เคจंเคคเคฎ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ।  เคฎैं เคฏเคน เค‡เคธเคฒिเค เค•เคน เคฐเคนा เคนूं เค•्เคฏोंเค•ि เค†เคœ เค•ा เคตिเคทเคฏ เค”เคฐ เค‡เคธ เคชूเคฐे เค…เคญिเคฏाเคจ เค•ा เคตिเคทเคฏ เคเค•ाเคค्เคฎเค•เคคा เคนै, เคคो เค‡เคคเคจी เคตिเคตिเคงเคคा เคฎें เคตเคน เคเค•เคคा- Oneness' เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•ैเคธे เค•ी เคœाเคคी เคนै?  เคธเคค्เคฏเคฎ् เคœ्เคžाเคจเคฎ् เค…เคจंเคคเคฎ् เค•ा เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•्เคฏा เคนै? เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค‡เคธเคธे เคถुเคฐू เค•เคฐें, เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคนเคฎें เค‡เคธे เคง्เคฏाเคจ เคธे เคธुเคจเคจा เคนोเค—ा।  (29.08)

      เค•ुเค› เคฆिเคจ เคชเคนเคฒे เคนเคฎ เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคฎें เคฅे เค”เคฐ เคธेंเคŸ्เคฐเคฒ เคชाเคฐ्เค• เคฎें เคŸเคนเคฒ เคฐเคนे เคฅे। เค•िเคธी เคจे เคนเคฎเคธे เคชूเค›ा เค•ि เคธाเคค्เคตिเค• เคธुเค–, เคฐाเคœเคธिเค• เคธुเค– เค”เคฐ เคคाเคฎเคธिเค• เคธुเค– เคฎें เค…ंเคคเคฐ เค•्เคฏा เคนै? เคคो เคนเคฎเคจे เค‡เคธे เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคธे เคธเคฎเคाเคฏा เค•ि เค…เค—เคฐ เค†เคช เคฐॉเค• เคธंเค—ीเคค เคธुเคจेंเค—े, เคคो เค†เคชเค•े เคชैเคฐ เคนिเคฒเคจे เคฒเค—ेंเค—े, เค†เคชเค•े เคนाเคฅ เคนिเคฒเคจे เคฒเค—ेंเค—े, เค†เคช เคจाเคšเคจे เคฒเค—ेंเค—े। เค”เคฐ เค•िเคธी เคšीเคœ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคจเคนीं เคนै, เคฏเคน เคธ्เคตเคšाเคฒिเคค เคนै।  เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เคฐाเคœเคธिเค• เคนै, เคชเคนเคฒे เคคो เคฏเคน เค…เคฎृเคค เคœैเคธा เคฒเค—เคคा เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคฌाเคฆ เคฎें เคตिเคท เค•े เคœैเคธा เคนो เคœाเคคा เคนै।  เคฒेเค•िเคจ เคธाเคค्เคตिเค• เคธुเค– เค•्เคฏा เคนै? เคœैเคธे เคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เคธंเค—ीเคค เค•े เคฒिเค เค†เคชเค•ो เค•เคก़ी เคฎेเคนเคจเคค เค•เคฐเคจी เคชเคก़เคคी เคนै, เคชเคนเคฒे เคฎेเคนเคจเคค เค•เคฐो, เคคเคญी เค†เคชเค•ो เค‰เคธเค•ा เค†เคจंเคฆ เค†เคเค—ा เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เค†เคจंเคฆ เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคธंเค—ीเคค เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เค—เคนเคฐा เค”เคฐ เคธ्เคฅाเคฏी เคนोเคคा เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เคตเคน เคธाเคค्เคตिเค• เคธुเค– เคนै। 

       เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฎें, เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฎें, เค…เคฆ्เคตैเคค เคฎें เคœो เคญी เคนै, เคตเคน เค•เค िเคจ เคจเคนीं เคนै, เคฒेเค•िเคจ เค†เคชเค•ो เคฅोเคก़ा เคง्เคฏाเคจ เคฆेเคจा เคนोเค—ा, เคฅोเคก़ा เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा।  เคฆेเค–เคจा เคนोเค—ा เค•ि เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•्เคฏा เคนै, เคคो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค…เคจเคจ्เคค เค•ी เคคเคฐเคน เคนै।  เค…เคจंเคคเคคा เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เค—เคฃिเคค เค•ी เคคเคฐเคน เคนै। เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เค…เคจंเคค เค•เคนเคคे เคนैं เคœिเคธเค•ा เค•ोเคˆ เค…ंเคค เคจเคนीं เคนै เคฒेเค•िเคจ เค…ंเคค เค•ा เค•्เคฏा เคฎเคคเคฒเคฌ เคนै? เค…ंเคค เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคนै เคเค• เค–ंเคก เคœो เคเค• เค•เคŸाเคต  เคฏा เคธเคธीเคฎ เค•ी เคคเคฐเคน เคนै। เคตेเคฆांเคค เคฎें เคนเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เค…ंเคค เคคीเคจ เคคเคฐเคน เค•े เคนोเคคे เคนैं। เคเค• เคธเคฎเคฏ เค•ा เค…ंเคค, เคธเคฎเคฏ เค•ा เค…ंเคค, เคเค• เคฆेเคถ เค•ा เค…ंเคค เค”เคฐ เคเค• เคตเคธ्เคคु เค•ा เค…ंเคค, เคธुเคจเคจे เคฎें เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคฒเค—เคคा เคนै เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เคฌเคนुเคค เค†เคฎ เคฌाเคค  เคนै।

      เคญाเคต เคฌเคนुเคค เคธीเคงी เคธी เคฌाเคค เคนै, เคฆेเคถ เค•ा เค…ंเคค, เคฆेเคถ เคฎें เคœो เคธीเคฎा เคนै เคœिเคธे เคฆेเคถ เคชเคฐिเคš्เค›ेเคฆ เคœिเคธे เค•เคนเคคे เคนैं, เค‰เคธเค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคฌเคธ เค‡เคคเคจा เคนै เค•ि เค†เคœ เค…เค—เคฐ เค†เคช เคฏเคนाँ เคนॉเคฒ เคฎें เคฌैเค े เคนैं เคคो เค†เคช เคฌाเคนเคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคे।  เค”เคฐ เค…เค—เคฐ เค†เคช เคฌाเคนเคฐ เคนैं เคคो เค†เคช เคนॉเคฒ เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคे। เค…เค—เคฐ เค†เคช เคญोเคชाเคฒ เคฎें เคนैं เคคो เค†เคช เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคे, เคนเคฎाเคฐे เคชाเคธ เคœो เคญी เคนै เคตो เคเค• เคฒोเค•ेเคถเคจ เคฎें เคนै, เค…เค—เคฐ เคตो เคเค• เคœเค—เคน เคนै เคคो เคตो เคฆूเคธเคฐी เคœเค—เคน เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธเค•ा เค†เคฐंเคญ เค”เคฐ เค…ंเคค เค…ंเคคเคฐिเค•्เคท, เค†เค•ाเคถ เคฎें เคเค• เคธ्เคฅाเคจ เคคเค• เคธीเคฎिเคค เคนै। เค‡เคธे เคฆेเคถ เคชเคฐिเคš्เค›ेเคฆ เค•เคนเคคे เคนैं। เคฏเคน เคเค• เคคเคฐเคน เค•ा เค…ंเคค เคนै, เคธीเคฎा เคนै ।

        เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เค…ंเคค เค•्เคฏा เคนै, เค•ाเคฒ เคชเคฐिเคš्เค›ेเคฆ, เค†เคฐंเคญ เค”เคฐ เค…ंเคค। เคธเคฌ เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคธเคฌ เคฎเคฐเคคे เคนैं, เคคो เคตเคน เคชเคฐिเคš्เค›ेเคฆ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคธीเคฎिเคค เคนै।  เคตเคน เคเค• เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคถुเคฐू เคนुเค†, เคเค• เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै, เคฏเคน เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ เคญी เคเค• เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค—ाเคฐंเคŸी เคนै เค•ि เคตเคน เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเค—ा, เคšिंเคคा เคจ เค•เคฐें।  เคคो เค‡เคธเค•ी เคเค• เคธीเคฎा เคนै, เคธเคฎเคฏ เค•ी เคธीเคฎा เคนै, เค‡เคธเค•ी เคเค• เคถुเคฐुเค†เคค เคนै, เค‡เคธเค•ा เคเค• เค…ंเคค เคนै, เคนเคฐ เคšीเคœ เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคตिเคจाเคถ เคนोเคคा เคนै। เค•ाเคฒ เคฎें เค…เคจ्เคค - เคถुเคฐुเค†เคค เค”เคฐ เค…ंเคค เค‡เคธे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคธीเคฎा เค•เคนा เคœाเคคा เคนै  เคธเคฎเคฏ เคฎें เค…ंเคค। 

  เค”เคฐ เคคीเคธเคฐा เคนै เคตเคธ्เคคु เคฎें เค…ंเคค।  เคฏเคน เคเค• เคฌเคนुเคค เคนी เคฆिเคฒเคšเคธ्เคช เคคเคฐเคน เค•ा เคตिเคšाเคฐ เคนै ;  เค•ि เคนเคฐ เคตเคธ्เคคु เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เค…เคจोเค–ी เคนै।  เค”เคฐ เคฌाเค•ी เคธे เค…เคฒเค— เคนै เค‡เคธे เคตเคธ्เคคु เคชเคฐिเคš्เค›ेเคฆ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคฏเคน เคเค• เคฎेเคœ เคนै เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เค•ुเคฐ्เคธी เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคी। เคฏเคน เค˜ोเคก़ा เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा เคฏเคน เค—ाเคฏ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคी।  เคฏเคน เค•ाเคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคी เคฏเคน เคนเคตाเคˆ เคœเคนाเคœ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा เคฏเคน เคธिเคฐ्เคซ เคเค• เคฎेเคœ เคนै เคฏเคน เคเค• เคชोเคกिเคฏเคฎ เคนै। เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เคธिเคฐ्เคซ เคตเคนी เคนै -เค…เคชเคจेเค†เคช เคœैเคธा เคนै ! เค…เคชเคจे เคœैเคธा เคนै เค”เคฐ เคฏเคน เคฌाเค•ी เคธे เค…เคฒเค— เคนै เค…เคฌ เคšाเคฐों เค“เคฐ เคฆेเค–ें เค‡เคธे เค‘เคฌ्เคœेเค•्เคŸ เคฎें เค‘เคฌ्เคœेเค•्เคŸ เค•ी เคธीเคฎा เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธे เค…ंเคค เค•्เคฏों เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เค‡เคธे เคธीเคฎा เค•्เคฏों เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เค†เคชเค•ो เคฌाเค•ी เคธเคญी เคธे เค…เคฒเค— เค•เคฐเคคा เคนै, เค†เคช เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคšीเคœ เคนैं, เคฌाเค•ी เคธเคฌ เค•ुเค› เคจเคนीं, เคฌ्เคฐเคน्เคฎांเคก เคฎें เคฌाเค•ी เคธเคญी เคฒोเค— เค†เคชเคธे เค…เคฒเค— เคนैं, เคญिเคจ्เคจ เคนैं। 

      เค…เค—เคฐ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคญेเคฆ เคนैं เคคो เคฏे -เคฆेเคถ,เค•ाเคฒ เค”เคฐ เคตเคธ्เคคु เคคीเคจ เคคเคฐเคน เค•े เค…ंเคค เคนैं, เคคो เค‡เคธ เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค‡เคคเคจे เคญेเคฆ เคนैं, เค†เคช เค”เคฐ เคฎैं เคเค•เคคा เค•ी เคเค•ाเคค्เคฎเค•เคคा เค•ी, เคเค• เค†เคค्เคฎा เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं, เคฏे เค•เคนां เคนै ? เคคो เคฆेเค–िเค เคฏเคนां 100 เคฒोเค— เคฌैเค े เคนैं, เคธเคฌ เคเค• เคฆूเคธเคฐे เคธे เค…เคฒเค— เคนैं เค”เคฐ เค†เคช เคœिเคธ เค•ुเคฐ्เคธी เคชเคฐ เคฌैเค े เคนैं, เคตो เค•ुเคฐ्เคธी เค†เคชเคธे เค…เคฒเค— เคนै, เคฏे เคนॉเคฒ เคฌाเคนเคฐ เคธे เค…เคฒเค— เคนै, เคญोเคชाเคฒ เคฆिเคฒ्เคฒी เคธे เค…เคฒเค— เคนै, เคญाเคฐเคค เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคธे เค…เคฒเค— เคนै।  เคชुเคฐुเคท เค”เคฐ เคฎเคนिเคฒा เค…เคฒเค— เคนैं।  เคซिเคฐ เคเค• เค…เคจ्เคฏ เคฌाเคค เคฎเคจ เคฎें เค†เคคी เคนै, เคœिเคธे เคนเคฎ เค•เคนें เคฏा เคจ เค•เคนें ? เคฌोเคฒ เคนी เคฆेเคคे เคนैं।  

       เคนเคฎ เคจ्เคฏूเคฏॉเคฐ्เค• เคตाเคฒे เค•เคนเคคे เคนैं। เคฏเคนाँ  เคชเคฐ เคธเคญी เคฒोเค— เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃเคตिเคฆ เคนैं, เค†เคช เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคฒिंเค— เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं เคชुเคฒ्เคฒिंเค—, เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เค”เคฐ เคจเคชुंเคธเค• เคฒिंเค—, เคฒेเค•िเคจ เคจ्เคฏू เคฏॉเคฐ्เค• เคฎें, เคœเคนाँ เคธे เคนเคฎ เค† เคฐเคนे เคนैं, เค†เคช เคธुเคจเค•เคฐ เคนैเคฐाเคจ เคนो เคœाเคँเค—े เค•ि เคฒिंเค— เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं। เคฎुเคे เคฏाเคฆ เคฅा เค•ि เคตเคนाँ 23 เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े Gender เคฅे, เคฒेเค•िเคจ เค†เคœ เคธुเคฌเคน เคฎैंเคจे เคฆिเคฒ เคธे เคšेเค• เค•िเคฏा, เคจเคนीं, เค…เคฌ เคฏเคน 31 เคนो เค—เค เคนैं। เคฒिंเค— เค•े 31 เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े Gender เคนैं, เค†เคช เคธुเคจเค•เคฐ เคนैเคฐाเคจ เคนो เคœाเคँเค—े। เค”เคฐ เคฏเคน เคฌเคข़ เคฐเคนा เคนै, เคฌเคข़ เคฐเคนा เคนै, เคœिเคธเค•ा เคฎเคจ เค•เคฐเคคा เคนै, เคตเคน เค…เคชเคจा เคฒिंเค— เคฌเคจा เคฒेเคคा เคนै। เค”เคฐ เค•ाเคจूเคจी เคนै , เค•ाเคจूเคจ เคฎें เค‰เคธे เคชाเคฐिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคคो เคฏเคนीं เคชเคฐ เคญेเคฆ เคนै, เค•เคนाँ เคเค•เคคा เคนै, เคธเคฌ เคฎें เคญेเคฆ เคนै। 

     เคคो เค…เคฌ เค…เคจंเคค เค•्เคฏा เคนै? เค…เคจंเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เค…เค—เคฐ เคฆेเคถ เคฎें เค•ोเคˆ เคšीเคœ เคธเคธीเคฎ  เคจเคนीं เคนै, เค…เค—เคฐ เคฆेเคถ เคฎें เค•ोเคˆ เคšीเคœ เคฆेเคถ เคฎें เคชिเคš्เค›ेเคฆ เคจเคนीं เคนै, เคคो เค‰เคธเค•ा เค•्เคฏा เคนोเค—ा, เคเคธा เค•ोเคˆ เคฆेเคถ เคจเคนीं เคนोเค—ा เคœिเคธเคฎें เคตเคน เคจเคนीं เคนै। เค…เค—เคฐ เคตเคน เคธเคญी เคฆेเคถ เคฎें เคฐเคนेเค—ा เคคो เคตเคน เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคนो เคœाเคเค—ा, เคœिเคธเค•ा เคฆेเคถ เคฎें เค•ोเคˆ เค…ंเคค เคจเคนीं เคนै। เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เค…เคจंเคค เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ी เคฆेเคถ เคฎें เค•ोเคˆ เคธीเคฎा เคจเคนीं เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เคตเคน เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคนै। เค…เค—เคฐ เคธเคฎเคฏ เคฎें เค•िเคธी เคšीเคœ เค•ा เค…ंเคค เคจเคนीं เคนै, เคคो เค•्เคฏा เคนोเค—ा? เคเคธा เค•ोเคˆ เคธเคฎเคฏ เคจเคนीं เคนोเค—ा เคœเคฌ เคตเคน เคจ เคนो। เค‰เคธเค•ा เค•ोเคˆ เคœเคจ्เคฎ เคจเคนीं เคฅा, เค‰เคธเคธे เคชเคนเคฒे เค‰เคธเค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคจเคนीं เคฅा, เค‰เคธเค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนोเค—ी, เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคตเคน เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ा, เคเคธा เคจเคนीं เคนै।  เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคคो เคธเคฆा เคธे เคฅा, เค…เคฌ เคญी เคนै, เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เคญी เคฐเคนेเค—ा।  เคตเคน เคค्เคฐिเค•ाเคฒ เคธे เค…เคฌाเคงिเคค เคฐเคนเคคा เคนै। เคคो เค‡เคธเค•ो เค•เคนेंเค—े เค•ि เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคจिเคค्เคฏ เคนै -เค…เคตिเคจाเคถी เคนै। เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฏเคฆि เค•ाเคฒ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค…เคจंเคค เคนै เคคो เคตो เคจिเคค्เคฏ เคนै। 

 เค”เคฐ เคตเคธ्เคคु เคฎें เค…เคจंเคค เคนै, เคฏเคน เคฌเคนुเคค เคฐोเคšเค• เคฌाเคค เคนै, เคตเคธ्เคคु เคฎें เค…เคจंเคค เค•ा เค•्เคฏा เค…เคฐ्เคฅ เคนै ? เคตเคธ्เคคु เค•ा เคตเคธ्เคคु เคฎें เคชृเคฅเค• เคนोเคจा เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตเคน เคธเคฌเคธे เคชृเคฅเค• เคนै।  เค”เคฐ เคตเคธ्เคคु เคฎें เค•ोเคˆ เคชृเคฅเค•เคคा เคจเคนीं เคนै, เคฏเคฆि เคตเคธ्เคคु เค…เคจंเคค เคนै เคคो เคเคธी เค•ोเคˆ เคตเคธ्เคคु เคจเคนीं เคœो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เค…เคฒเค— เคนो, เคเคธी เค•ोเคˆ เคตเคธ्เคคु เคจเคนीं เคœो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เคœुเคฆा เคนो।  เคฏเคฆि เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เค•िเคธी เคตเคธ्เคคु เค•ा เคญेเคฆ เคจเคนीं เคนै เคคो เค•ोเคˆ เคฆूเคธเคฐी เคตเคธ्เคคु เคจเคนीं เคนै, เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เค…เคฒเค— เค•ुเค› เคญी เคจเคนीं เคนै। เคคो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตเคธ्เคคु เคจเคนीं เคนोเคคी เคนै। เคคो เคฏเคนाँ เค…เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคนोเคจे เคธे เค…เคฆ्เคตैเคค เค† เคœाเคคा เคนै। 

     เคคो เคเค• เคถเคฌ्เคฆ เคฆेเค–िเคฏे -'เค…เคจंเคค' เค‰เคธเคธे เคคीเคจ เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เคจिเค•เคฒเคคे เคนैं। เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคนै, เคธ्เคฅाเคจ เคฏा เคฆेเคถ เค•ी เคธीเคฎा เคจเคนीं เคนै, เคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคธीเคฎा เคถूเคจ्เคฏ เคนै। เค•ाเคฒ เคชเคฐिเคš्เค›ेเคฆ เคจเคนीं เคนै - เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคถाเคถ्เคตเคค เคนै, เคธเคฎเคฏ เค•ी เคธीเคฎा เคจเคนीं เคนै।  เคธเคฎเคฏ เค•ी เคธीเคฎा เคถूเคจ्เคฏ เคนै।  เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค…เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคนै , เค…เคจोเค–ा เค…เคฆ्เคตैเคค เคนै, เคตเคธ्เคคु เค•ी เคธीเคฎा เคถूเคจ्เคฏ เคนै, เค…เคจंเคค เคนै।  เคคो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคเคธी เคšीเคœ เคนै เคœो เคนเคฐ เคœเค—เคน เค”เคฐ เคนเคฐ เคธเคฎเคฏ เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคฆूเคธเคฐा เค•ुเค› เคนै เคนी เคจเคนीं।  เค‡เคธเค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคนै เค•ि เคนเคฐ เคตเคธ्เคคु เค•िเคธी เคจ เค•िเคธी เคคเคฐเคน เคธे, เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนी เคนै। 

      เค…เคฌ เคฆेเค–िเค, เคธเคฎเคธ्เคฏा เค–เคก़ी เคนोเค—ी, เคฒॉเคœिเค•เคฒ เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เค ेเค—ा।  เคคाเคฐ्เค•िเค• เคธเคตाเคฒ เค–เคก़ा เคนोเค—ा, เคฏे เคธเคฌ เคคो เคฌเคนुเคค เค…เคš्เค›ा เคนै เคฎเคนाเคค्เคฎा เคœी, เคฒेเค•िเคจ เค•्เคฏा เคฏे เคธเคš เคนै ? เค•्เคฏा เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคจाเคฎ เค•ी เค•ोเคˆ เคนै เคญी เคฏा เคฏे เคธिเคฐ्เคซ़ เคœुเคฌाเคจी เค–เคฐ्เคš เคนै, เคฏा เคธिเคฐ्เคซ เค•เคนเคจे เค•ी เคฌाเคค เคนै ? เค†เคช เค•ेเคตเคฒ เคฎुเค– เคธे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฌोเคฒ เคฐเคนे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เค•्เคฏा เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคญी เคนै เคฏा เคจเคนीं? เค…เคฌ เคฆेเค–िเค, เค…เคจंเคค เคจे เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคœोเฅœ เคฆिเคฏा 'เคธเคค्เคฏเคฎ เคœ्เคžाเคจเคฎ। ' เคฏे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•्เคฏा เคนै, เคธเคค्เคฏเคฎ เค•्เคฏा เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคนै? 

     เค…เคฌ เคฆेเค–िเค เคนเคฎ เค•िเคธเค•ो เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคฎाเคจเคคे เคนैं, เค…เคฌ เคœเคฐा เค•ॉเคฎเคจ เคธेंเคธ, เคฏे เค†เคฆเคฎी เค”เคฐ เค‡เคคเคจे เคธाเคฐे เคฒोเค— เคฏเคนाँ เคฌैเค े เคนैं, เคฏे เคธเคค्เคฏ เคนै, เคนเคฎ เค–ुเคฆ เคฌैเค े เคนैं, เคนเคฎ เคธเคค्เคฏ  เคนैं।  เคฏเคนाँ เค•ुเคฐ्เคธी, เคŸेเคฌเคฒ, เคนॉเคฒ เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคนै, เคฌाเคนเคฐ เค†เคธเคฎाเคจ, เคนเคตा, เคฏे เคธเคฌ เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคนै, เคฏे เคธเคฌ เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคนै, เคฏे เคธเคฌ เคธเคค्เคฏเคฎ เคนै।  เค…เคฌ เคฆेเค–िเค เคธเคค्เคฏเคฎ, เคนเคฎें เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคฏे เคธเคฌ เคธเคค्เคฏเคฎ เคนै।  เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฎैंเคจे เคฏे เคญी เค•เคนा เคนै เค…เคจंเคคเคฎ।  เคเคธा เคธเคค्เคฏ เคœो เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคนै, เคœो เคจिเคค्เคฏ เคนै เคถाเคถ्เคตเคค เคนै, เคœो เค…เคฆ्เคตैเคค เคนै।  เค…เคฌ เคฆेเค–िเค เคนเคฎ เค•िเคธเค•ो เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจเคคे เคนैं, เคฏे เคŸेเคฌเคฒ, เคฏे เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เคซ़ोเคจ, เคฏे เค•เคชเคก़ा, เค•्เคฏा เคฏे เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคนै ? เค•เคญी เคจเคนीं। เค†เคช เค•िเคคเคจे เคญी เคฎोเคŸे เค†เคฆเคฎी เค•्เคฏों เคจ เคนो, เค†เคช เคเค• เค•ुเคฐ्เคธी เคชเคฐ เคฌैเค ेंเค—े, เคœ़्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคฆो เค•ुเคฐ्เคธिเคฏों เคชเคฐ। เคตो เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคจเคนीं เคนै। เคตो เค‡เคธी เคนॉเคฒ เคฎें เค•เคนीं เคฌैเค ा เคนोเค—ा।

      เคจिเคค्เคฏ เคนै  เคฏเคนाँ เค•ुเค› เคเคธा เคนै เคœो เคถाเคถ्เคตเคค เคนै, เคœो เค•เคญी เคชैเคฆा เคจเคนीं เคนुเค† ? เคœिเคธเค•ा เค•ोเคˆ เค…ंเคค เคจเคนीं เคนै। เคเคธा เคฒเค—เคคा เคนी เคจเคนीं เค•ि เคเคธा เค•ुเค› เคนै เคญी। เค”เคฐ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค•ि เค•ुเค› เค…เคจोเค–ा เคนै, เคตो เคธเคค्เคฏ เคนै, เคœिเคธเค•े เค…เคฒाเคตा เค•ोเคˆ เคฆूเคธเคฐी เคšीเคœ़ เคจเคนीं เคนै। เคเคธा เคฒเค—เคคा เคนी เคจเคนीं เค•ि เคเคธी เค•ोเคˆ เคšीเคœ़ เคนै เคญी। เคธाเคฐे เคญेเคฆ เคฏเคนीं เคนैं।  เคคो เค…เคฌ เคฆेเค–िเค เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคฎें เค•्เคฏा เค•เคนा เค—เคฏा เคนै, เค•ि เคœिเคธे เคนเคฎ เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจเคคे เคนैं, เคตो เคธเคฌ เคธเคฎाเคนिเคค เคนै, เคฆेเคถ, เค•ाเคฒ เค”เคฐ เคตเคธ्เคคु เคฎें เคธीเคฎिเคค เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค•्เคฏा เค‰เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคเคธी เคšीเคœ़ เคนै เคœो เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคนै, เคถाเคถ्เคตเคค เคนै เค”เคฐ เค…เคฆ्เคตैเคค เคนै। (38.09)/ 

        เค…เคฌ เค…เค—เคฐ เคนเคฎ เคฅोเฅœा เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเค•े เคฆेเค–ें, เคคो เคนเคฎ เคœिเคธเค•ो เคญी เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจเคคे เคนैं, เคตो เคธเคฌ เคธเคธीเคฎ เคนै। เคชเคฐिเคš्เค›ेเคฆ เคนै เค›ोเคŸा เคนै। เคฆेเคถ, เค•ाเคฒ , เคตเคธ्เคคु เคธे เคธीเคฎिเคค-limited  เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค•्เคฏा เค‰เคธเคฎे เค•ोเคˆ เคเคธी เคšीเคœ เคญी เค…เคจुเคธ्เคฏूเคค เคนै เคœो เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी, เคจिเคค्เคฏ เค”เคฐ เค…เคฆ्เคตैเคค เคนै ? เค…เคฌ เค…เค—เคฐ เคนเคฎ เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเค•े เคฆेเค–เคจे เคœिเคธเค•ो เคนเคฎ เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจเคคे เคนैं , เค‰เคธเค•ा เคเค• เค…เคจुเคญเคต เคนเคฎ เคธเคญी เค•ो เคนै - เค•ि  เคฏे เคฎेเคœ़ เคนै ! เคฏे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนै! เคฏे เคนॉเคฒ เคนै, เคฏे เค†เคธเคฎाเคจ เคนै , เคฏे เคนเคตा เคนै , เคฏे เคถเคนเคฐ เคนै , เคฏे เคงเคฐเคคी เคนै , เคฏे เคช्เคฐाเคฃी เคนै , เคฏे เคœो เคนै , เคนोเคจा เคฏा เค…เคธ्เคคि ; 'เคนैเคชเคจ'  เคตो เคตเคธ्เคคु เคฎें เค…เคจुเคธ्เคฏूเคค เคนै।  เค‡เคธे เคเคธे เคธเคฎเคें เค•ि เคธाเค—เคฐ เคฎें เคฒเคนเคฐें เคนैं, เคฌुเคฒเคฌुเคฒे เคนैं, เคाเค— เคนै। เคฒเคนเคฐें เคนैं, เคฌुเคฒเคฌुเคฒे เคนैं, เคाเค— เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคฏे เคธเคฌ เคชाเคจी เคนै । 

        เค…เค—เคฐ เค†เคช เคฏे เคจ เคธोเคšें เค•ि เคฒเคนเคฐ เคนी เคชाเคจी เคนै, เคฌเคฒ्เค•ि เคฏे เคธोเคšें เค•ि เคชाเคจी เคนी เคฒเคนเคฐों เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै।  เคฏे เคธเคš เคนै, เคชाเคจी เคนी เคฒเคนเคฐों เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै, เคชाเคจी เคนी เคฌुเคฆเคฌुเคฆों เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै।  เค…เคฌ เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคธे เคธोเคšें, เคฏे เคœो เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนै เคฏเคนाँ เคšाเคฐों เคคเคฐเคซ เคนเคฎ เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं เค•ि เคฏे เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคฏเคนाँ เคนै, เคตเคนी เค…เคธ्เคคिเคค्เคต 100-100 เคฒोเค—ों เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตเคนी เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै।   เค•ुเคฐ्เคธी, เคŸेเคฌเคฒ, เค†เคธเคฎाเคจ, เคนเคตा, เคนเคฐ เคšीเคœ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตเคนी เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै। เค”เคฐ เค‡เคธ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค…เค—เคฐ เค†เคช เคธोเคšें เคคो เค‡เคธเค•ी เค•िเคธी เคญी เคฆेเคถ เคฎें เค•ोเคˆ เคธीเคฎा เคจเคนीं เคนै।  เคœเคนाँ เคญी เค•ोเคˆ เคฆेเคถ เคนै, เคตเคนाँ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนै। เค†เคช เคฎाเคจ เคฒीเคœिเค เคฒाเค–ों เคช्เคฐเค•ाเคถ เคตเคฐ्เคท เคฎें เคฆूเคฐ เคฎें Empty space -เค–ाเคฒी เคธ्เคฅाเคจ เคคो เคนै, เค…ंเคคเคฐिเค•्เคท เคคो เคนै। เค†เค•ाเคถ เคคो เคนै, เคคो เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคนै เคนเคฐ เคœเค—เคน เคฎें เคนै। เคเคธी เค•ोเคˆ เคœเค—เคน เคจเคนीं เคนै เคœเคนाँ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคจเคนीं เคนै । เค…เคš्เค›ा เคฏเคน เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคคो เคจिเคค्เคฏ เคนै, เคตเคธ्เคคु เคฏाเคจि เคจाเคฎ-เคฐूเคช (เคฆृเคถ्เคฏ) เค†เคคी-เคœाเคคी เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคธเคค เคตเคธ्เคคु -เคชเคฐ्เคฆा เคฐเคน เคœाเคคा เคนैเคญเค—เคตเคฆ् เค—ीเคคा เค•े เคฆूเคธเคฐे เค…เคง्เคฏाเคฏ เค•ा เคœो 16 เคตां เคถ्เคฒोเค• เคนै- 'เคจाเคธเคคो เคตिเคฆ्เคฏเคคे เคญाเคตो ' เค”เคฐ เค‡เคธ เคชเคฐ เคœो  เคถंเค•เคฐ เคญाเคท्เคฏ เคนै เคตो เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เค•ा เคธाเคฐ , เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคนृเคฆเคฏ เคนै।

       เค‰เคธเคฎें เคตे เคฆिเค–ाเคคे เคนैं เค•ि เคฏे เคธเคฌ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคจाเคฎ-เคฐूเคช เคŸेเคฌเคฒ, เคšेเคฏเคฐ , เคฎเคจुเคท्เคฏ เค†เคคे เค”เคฐ เคœाเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เค‰เคธเคฎें เคฆिเค–ा เคฐเคนे เคนैं เค•ि เคจाเคฎ-เคฐूเคช เคฌเคฆเคฒเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं; เค•िเคจ्เคคु เคธเคค เคตเคธ्เคคु เคฐเคน เคœाเคคी เคนै। เคธเคฌ เคจाเคฎ เคฐूเคช เค–เคค्เคฎ เคนो เค—เคฏे, เคฏे เคœो เคตिเคถ्เคต-เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคฃ्เคก เคนै เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคฒเคฏ เคนो เค—เคฏाเคคเคฌ เคญी 'เคธเคค' เคตเคธ्เคคु เคคो เคนै เคฒेเค•िเคจ เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคจเคนीं เคนै।

      เคคो เคฏเคน เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนी, เคธ्เคตเคฏं เคนोเคจा เคนी -this existence itself , being itself  - เคœिเคธเค•ो เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•े เคธंเคธ्เค•ृเคค เคฎें เคธเคค เค”เคฐ เคคैเคค्เคคเคฐीเคฏ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें เคธเคค्เคฏं เค•เคนा เคนै। เค‡เคธเค•ो เคธเคฎเคเคจे เค•ी เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคฎें เคเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै - เคธीเคงी เคตृเคค्เคคि เคธे เค…เคฐ्เคฅ เคจเคนीं เคธเคฎเค เคฎें เค†เคคा เคคो เค‰เคธเค•ो เคฒเค•्เคทเคฃा เคตृเคค्เคคि เคธे เค•เคนा เค—เคฏा เค•ि เคธเคค्เคฏं เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคšेเคฏเคฐ-เคŸेเคฌเคฒ -เค†เคฆเคฎी เคจाเคฎ-เคฐूเคช เคœो เคธเคฎเคเคคे เคนो เคตเคน เคจเคนीं เคนै। เคœो เคธเคค เคฏाเคจि Pure existence เคถुเคฆ्เคง เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนैं, เคตो เค…เคจंเคค เคนै।  เคœो เคฆेเคถ เคฎें เคธเคธीเคฎ เคจเคนीं เคนै, เค•ाเคฒ เคฎें เคธเคธीเคฎ เคจเคนीं เคนै , เคตเคธ्เคคु เคฎें เคธเคธीเคฎ เคจเคนीं เคนै, เคตเคธ्เคคु เคฎें เคตो เค…เคฆ्เคตैเคค เคนै ।

       เคคो เค‡เคธเค•ा เค…เคง्เคฏเคจ เค•เคฐเคจा เค†เคชเค•ा เคนोเคฎเคตเคฐ्เค• เคนै เค•ि เคฆेเคถ, เค•ाเคฒ , เคตเคธ्เคคु เค•े เคœैเคธा เคšिเคค् เคœ्เคžाเคจเคฎ् เคฌ्เคฐเคน्เคฎ, เคคो เคœ्เคžाเคจ เค•ैเคธे เค…เคจเคจ्เคค เคนो เคธเค•เคคा เคนै ? เคœैเคธे เคฏे เค—ृเคนเค•ाเคฐ्เคฏ เคนै  เคคो เคœ्เคžाเคจ เคธ्เคฅाเคจ, เคธเคฎเคฏ เค”เคฐ เคตเคธ्เคคु เคฎें เค…เคจंเคค เค•ैเคธे เคนो เคธเค•เคคा เคนै? เคฏा เค—ृเคนเค•ाเคฐ्เคฏ เค•े เคคเคฐीเค•े เคธे เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคคो เคฆेเค–िเค เคฏเคนाँ เคคाเคฐ्เค•िเค• เคฐूเคช เคธे เค•เคนा เค—เคฏा เคนै เค•ि เค•ोเคˆ เคเคธी เคตเคธ्เคคु เค…เคตเคถ्เคฏ เคนै เคœिเคธे เคจเค•ाเคฐा เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคा, which fulfills the category of infinite' เคœिเคธเค•ो เค…เคจंเคค เค•ी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เคตเคฐ्เค—ीเค•ृเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค‰เคธी เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ो เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค•ि -เคตเคน เคคुเคฎ เคนो ! เค›ाเคจ्เคฆोเค—्เคฏ เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें เค‡เคธी เค•ो เค•เคนा เค—เคฏा - เคคเคค्เคค्เคตเคฎเคธि ! เคตเคน (เคฌ्เคฐเคน्เคฎ) เคคुเคฎ เคธ्เคตเคฏं เคนो ! เคตเคน เคธเคค เคตเคธ्เคคु เคœो เคšाเคฐों เค“เคฐ เคนै เคœो เคธเคฌ เคœเค—เคน เคนै , เคตเคน เคนเคฎाเคฐा เค…เคชเคจा เค†เคชा เคนै, เคตเคน เคนเคฎ เคนी เคนैं ! (41.47)   เคเคธा เคจเคนीं เคนै เค•ि เคฎेเคฐा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนै, เคฌเคฒ्เค•ि เคฎैं เคนी เค…เคธ्เคคिเคค्เคต (เคชเคฐ्เคฆा) เคนूँ; เค”เคฐ เคฏे เคจाเคฎ-เคฐूเคช เคฏे เคธเคฌ เคฌเคฆเคฒเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। 'เคคเคค्เคค्เคตเคฎเคธि' เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏ เค•ा เคฏเคนी เค…เคฐ्เคฅ เคนै - เคคुเคฎ เคนी เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนो ! 

      เค”เคฐ เคฏे เค•ोเคˆ เคธैเคฆ्เคงांเคคिเค• เคฌाเคค theoretical เคฌाเคค เคจเคนीं เคนै। เคฏे เคนเคฎें เคฌाเคฆ เคฎें เคธเคฎเค เค†เคฏा เค•ि เค…เคฆ्เคตैเคค เคฆเคฐ्เคถเคจ เคคो เคนै , เคฒेเค•िเคจ เคฆเคฐ्เคถเคจ เคธे เคญी เค•ुเค› เค†เค—े เคฌเฅเค•เคฐ เคนै। in fact, actually, it's a statement of fact - เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคฏเคน เคเค• เคคเคฅ्เคฏ เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคนै। เค•ि เค…เคญी เคœो เคธीเคงा เคธเคค्เคฏ เคนै -เคฎेเคฐे เคธाเคฎเคจे เคนैं, เคนเคฎाเคฐे เคชीเค›े เคนै, เคŠเคชเคฐ เคนै, เคจिเคšे เคนै, เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคนै - เคเค•เคฆเคฎ เคธीเคงा เคธเคค्เคฏ เคนै , เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎเค•ो เคฆिเค–ाเคˆ เคจเคนीं เคฆेเคคा เคนै। เคฌเคธ เคธเคฎเค เคฎें เคจเคนीं เค†เคคा เคนै , เคชเค•เฅœ เคฎें เคจเคนीं เค†เคคा เคนै, เคคเคฅाเคชि เคฏเคน เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคชเคฐเคฎ् เคธเคค्เคฏ เคนै। เคฏเคน เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคนै , เคฏे เค…เคชเคฐोเค•्เคท เคนै। เคฏे เคธाเค•्เคทाเคค् เค…เคชเคฐोเค•्เคท เคนै ! เคเค• เคฆเคฎ เคธเคฐเคฒ เคธเคค्เคฏ เคนै। เคนเคฎ เค•เคนเคคे เคนै เคœिเคธเค•ो เค†เคช เคธे เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจเคคे เคนै, เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि -เคฏे เคœเค—เคค เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคนै ! เค•िเคจ्เคคु เคตเคธ्เคคुเคคः เคธंเคธाเคฐ เค•ा เคคเคฅ्เคฏ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคเค• เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•े เคธเคฎाเคจ เคนै, เคœो เค…เคงिเค• เคคเคฅ्เคฏ เคนै, เคธเคญी เค•ाเคฐเค• เค‡เคธी เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं। in fact the fact of the world is like a theory compared to brahmn . which is more of a fact,  all facts depend upon this .

      เคœเค—เคค เค•ा เคคเคฅ्เคฏ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคเค• เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ी เคคเคฐเคน เคนै เคœो เค•ि เค…เคงिเค• เคคเคฅ्เคฏ เคนै, เคธเคญी เคคเคฅ्เคฏ เค‡เคธी เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं।  เคœैเคธे เค•ोเคˆ เคชूเค›เคคा เคนै เค•ि เคฏเคฆि เคนเคฎ เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคšैเคคเคจ्เคฏ เคนैं เคคो เค‡เคธเค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•ैเคธे เค•เคฐें? (42.59)  เคคो เคนเคฎाเคฐे เคชाเคธ เคœो เคญी เค…เคจुเคญเคต เคนो เคฐเคนे เคนैं, เคตे เคธเคญी เค‰เคธी เคšैเคคเคจ्เคฏ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคนเคฎ เค‡เคธे เค•ैเคธे เคธिเคฆ्เคง เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं ? เค‡เคธเคธे เคชเคนเคฒे เค•ि เคนเคฎाเคฐे เคชाเคธ เคœिเคคเคจे เคญी เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคนैं, เคตเคน เคธเคฌ เคชเคนเคฒे เค‰เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคฎाเคจเค•เคฐ เคนी เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคคो เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคธे เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เค…เคฆ्เคตैเคค เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนै เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคคเคฐ्เค• เค”เคฐ เค…เคจुเคญเคต เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै, Completely based on reason and experience, เคฏเคน เคเค• เคเคธा เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เคนै เคœिเคธे เคนเคฐ เค•ोเคˆ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै।

     เคธเคญी เคงเคฐ्เคฎों เค•े เคฎाเคจเคจे เคตाเคฒे เคคो เค‡เคธे เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ เคนी เคธเค•เคคे เคนैं, เคฒेเค•िเคจ เคœो เคงเคฐ्เคฎ เค•ो เคจเคนीं เคฎाเคจเคคे เคตे เคญी เค‡เคธे เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค…เคญी เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคฌเคข़เคคा เคนुเค† เคฏुเคตा เคตเคฐ्เค— เคฏे เค•เคนเคคा เคนै เค•ि เคตो เค•िเคธी เคงเคฐ्เคฎ เค•ो เคจเคนीं เคฎाเคจเคคा, 'SBNR' เคจเคฏा เคถเคฌ्เคฆ เคนै-Spiritual but not religious '   เค‰เคจเค•ा เค•เคนเคจा เคนै เค•ि เคนเคฎ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคคो เคนैं ,เคฒेเค•िเคจ เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคจเคนीं เคนैं। เค•ोเคˆ เค‰เคจเคธे เคชूเค›เคคा เคนै เค•ि เค†เคช เค•िเคธ เคงเคฐ्เคฎ เค•ो เคฎाเคจเคคे เคนैं ? เคคो เคตे เค•เคนเคคे เคนैं เคนเคฎ เค•िเคธी เคงเคฐ्เคฎ เค•ो เคจเคนीं เคฎाเคจเคคे। เคคो เค†เคช เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•ो เคญी เคจเคนीं เคฎाเคจเคคे เคนोंเค—े ? เคจเคนीं เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•ो เคคो เคนเคฎเคฒोเค— เคฎाเคจเคคे เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เค•ैเคธा เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ? เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคนूँ เคฒेเค•िเคจ เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคจเคนीं। Spiritual but not religious ' SBNR'|  เค”เคฐ เค‡เคธ เคธाเคฒ เค•े เค†ँเค•เคก़े เคฌเคคाเคคे เคนैं เค•ि เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคฏुเคตाเค“ं เคฎें เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคธเคฎूเคน เคเคธे เคนी เคฏुเคตाเค“ं เค•ा เคนै।เคคो เคฏे เคเค•ाเคค्เคฎเค•เคคाเคตाเคฆ เคฏा Oneness เคเค• เคเคธा เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เคนै เคœो เคธเคฌเค•ो เคธ्เคตीเค•ाเคฐ्เคฏ เคนै।

      เคฎैं เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฌเคนुเคค เค–ुเคถ เคนूँ เค•ि เคฏे เคœो เคเค•ाเคค्เคฎ เค•ा เคช्เคฐเค•เคฒ्เคช เคฎเคง्เคฏเคช्เคฐเคฆेเคถ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฒिเคฏा เค—เคฏा เคนै , เคตो, เค”เคฐ เค†เคชเค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे , เคนเคฎ เคธเคฌ เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे เคœो เคšเคฒ เคฐเคนा เคนै , เค‡เคธเค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเฅœा เคฒाเคญ เคชเคนเคฒे เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒा เคนै -เคœो เค‡เคธ เคชเคฐ เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เค”เคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค†เคฏोเคœเคจ เคธे เคชเคนเคฒे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคฐเคค เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคนोเค—ा, เคซिเคฐ เค‰เคธเค•ा เคฒाเคญ เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคตिเคถ्เคต เค•ो เคฎिเคฒेเค—ा - เคœिเคธเคธे เคชूเคฐी เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคนोเค—ा।  เค†เคœ เค•े เคฒिเค เคฌเคธ เค‡เคคเคจा เคนी। เคฎैं เค•เคฒ เค†เคชเค•ो เค•ुเค› เค”เคฐ เคฌเคคाเคŠंเค—ा เค”เคฐ เค†เคชเค•ा เคฌเคนुเคค-เคฌเคนुเคค เคงเคจ्เคฏเคตाเคฆ।

==========

เคถเคฌ्เคฆ เคคเคฅा เค…เคฐ्เคฅ เค•े เคธंเคฌंเคง เค•ो เคถเค•्เคคि เคฏा เคถเคฌ्เคฆเคถเค•्เคคि เค•เคนเคคे เคนैं। เคถเคฌ्เคฆเคถเค•्เคคि เค•े เคฌिเคจा เคถเคฌ्เคฆ เค•े เค…เคฐ्เคฅ เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคนै। เคถเคฌ्เคฆ เค•ी เคคीเคจ เคถเค•्เคคिเคฏाँ เคนैं - เค…เคญिเคงा, เคฒเค•्เคทเคฃा เค”เคฐ เคต्เคฏंเคœเคจा। (เคตाเค•्เคฏ-sentence เคฎें) เคธंเค•ेเคคिเคค เคฏाเคจि เค•ि เคฎुเค–्เคฏ เค…เคฐ्เคฅ เค•ा เคฌोเคง เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒी เคตृเคค्เคคि (tendency)  เคฏा เคถเค•्เคคि (power) เค•ो เค…เคญिเคงा เค•เคนเคคे เคนैं। 

 เคšाเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคถเคฌ्เคฆ เคนोเคคे เคนैं- เคœाเคคिเคตाเคšเค•, เค—ुเคฃเคตाเคšเค•,เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคตाเคšเค• เค”เคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคตाเคšเค•। เค‡เคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…เคฐ्เคฅ เค•ा เคฌोเคง เค•เคฐाเคจे เคฎें เคœเคนां เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคฆूเคธเคฐी เคถเค•्เคคि เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं เคนोเคคी , เคตเคนाँ เคฎुเค–्เคฏ เค…เคฐ्เคฅ เค•ा เคต्เคฏเคตเคงाเคจ เคฐเคนिเคค เคฌोเคง เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒी เคถเคฌ्เคฆ เค•ी เคถเค•्เคคि เค…เคญिเคงा เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคœैเคธे เค…เคถ्เคต , เค•्เคฐीเคก़ा, เคฎुเค– เค†เคฆि । 

เคฒเค•्เคทเคฃा : เค…เคญिเคงा เคถเค•्เคคि เคธे เคจिเคฐूเคชिเคค เคฎुเค–्เคฏ เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เคฌाเคงिเคค เค•เคฐเค•े เคฐूเคข़ि(เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคงि) เคฏा เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ (เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ) เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคœिเคธ เคตृเคค्เคคि เคฏा เคถเค•्เคคि เคธे เค…เคจ्เคฏ เค…เคฐ्เคฅ เค•ी เคช्เคฐเคคीเคคि เคนोเคคी เคนै, เคถเคฌ्เคฆ เค•े เค…เคฐ्เคฅ เค•ा เคฌोเคง เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒी เค‰เคธ เคถเค•्เคคि เค•ो เคฒเค•्เคทเคฃा เคถเค•्เคคि เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे เค•ुเคถเคฒ เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค•ुเคถ เค•ो เคฒाเคจे เคตाเคฒा। เคฒेเค•िเคจ เคฏเคนाँ เคชเคฐ เค•ुเคถเคฒ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคฆเค•्เคทเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เคต्เคฏเค•्เคคि เคธे เคนै। เคตैเคธे เคนी 'เค•เคฒिंเค— เคธाเคนเคธिเค• เคนोเคคा เคนै।' เคฏเคนाँ เค•เคฒिंเค— เคธे เคฆेเคถ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคจ เคฒेเค•เคฐ เค•เคฒिंเค— เค•ा เคจिเคตाเคธी เค•เคนเคจा เค…เคญिเคช्เคฐेเคค เคนै।

เค†เคฐ्เคฅी เคต्เคฏंเคœเคจा: เคœเคนाँ เค…เคฐ्เคฅ เคธे เคต्เคฏंเค—्เคฏ เค•ी เคช्เคฐเคคीเคคि เคนोเคคी เคนै เคตเคนाँ เค†เคฐ्เคฅी เคต्เคฏंเคœเคจा। เคœैเคธे:- เค•ाเค—เคœ เค•ी เค†เคœाเคฆी เคฎिเคฒเคคी เคฒे เคฒो เคฆो เคฆो เค†เคจे เคฎें।

เค…เคญिเคงाเคฎूเคฒเค• เคต्เคฏंเคœเคจा: เคœिเคธเคฎें เคตाเคš्เคฏाเคฐ्เคฅ เคต्เคฏंเค—्เคฏाเคฐ्เคฅ เคคเค• เคชเคนुँเคšाเคคा เคนै। เคตเคนां เค…เคญिเคงाเคฎूเคฒเค• เคต्เคฏंเคœเคจा เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे:- เคฎैं เคฆ्เคฐोเคฃाเคšाเคฐ्เคฏ เคนो เค•เคฐ เคญीเคฒ เคถिเคท्เคฏ เคฐเค–ूँ! เคฏเคนाँ เคฆ्เคฐोเคฃाเคšाเคฐ्เคฏ เคต्เคฏंเค—्เคฏाเคฐ्เคฅ เคฎें เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคถ्เคฐेเคท्เค  เค•เคน เคฐเคนे เคนैं।

เคฒเค•्เคทเคฃाเคฎूเคฒเค• เคต्เคฏंเคœเคจा : เคœเคนाँ เคฒเค•्เคทเคฃा เคธे เคต्เคฏंเค—्เคฏाเคฐ्เคฅ เค•ा เคช्เคฐเคคीเคคि เคนो เคตเคนाँ เคฒเค•्เคทเคฃाเคฎूเคฒเค• เคต्เคฏंเคœเคจा เคนोเคคी เคนै। เคœैเคธे:- เคตिเคฏोเค— เคฎें เคจाเคฏिเค•ा เคนเคตा เคฎें เค‰เคก़เคจे เคฒเค—ी। เคฏเคนाँ เคจाเคฏिเค•ा เคธเคš เคฎें เคนเคตा เคฎें เคจเคนीं เค‰เคก़ เคฐเคนी เค…เคชिเคคु เค‰เคธเค•े เคตिเคฏोเค— เค•े เคนाเคฒ เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคฎिเคฒเคคा เคนै।

=========




เค•ोเคˆ เคŸिเคช्เคชเคฃी เคจเคนीं:

เคเค• เคŸिเคช्เคชเคฃी เคญेเคœें