เคธोเคฎเคตाเคฐ, 15 เคœुเคฒाเคˆ 2024

๐Ÿ•Š ๐Ÿน ๐Ÿ™‹เคนเคฎें เคจैเคคिเค• เค•्เคฏों เคนोเคจा เคšाเคนिเค ? ๐Ÿ”ฑRelevance of Oneness of Existence ๐Ÿ”ฑ ๐Ÿ”ฑ๐Ÿ•Š๐Ÿนเคธเคค्เคฏ เค•ो เคœाँเคšเคจे เค•ी เคคीเคจ เค•เคธौเคŸी ๐Ÿ”ฑ๐Ÿ•Š๐Ÿน Three criteria to test the Truth" : เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃเค•ाเคฐी เคถिเค•्เคทा। " เคฎเคนाเคฎंเคกเคฒ เคธांเคธाเคฐिเค• เค”เคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค†เคฆเคฐ्เคถों เค•ा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคนै๐Ÿ•Š ๐Ÿ”ฑThe Mahamandal is A blend of worldly and spiritual ideals๐Ÿน ๐Ÿ”ฑ เค…เคฆ्เคตैเคค, เคตिเคถिเคท्เคŸाเคฆ्เคตैเคค , เคฆ्เคตैเคค เค•ा เค…เคญिเคช्เคฐाเคฏ -(The Idea of Advaita) เคนเคฎ เค•्เคฏा เคนैं ? ๐Ÿ”ฑ เคฏोเค—ाเค™्เค— เค…เคจुเคท्เค ाเคจाเคค् เค…เคถुเคฆ्เคงि เค•्เคทเคฏे เคœ्เคžाเคจเคฆीเคช्เคคि: เค†เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคेः। (เคธाเคงเคจเคชाเคฆ :28) ๐Ÿ”ฑเค•्เคฏा เคฏเคน เคงเคฐ्เคฎ- 'เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจो เค”เคฐ เคฌเคจाเค“' เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคนै? (Is Religion - 'Be and Make' Practical?) : เค…เค—เคฒा เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เคชเคฏोเค—िเคคा เค•ा เค†เคคा เคนै। 3.๐Ÿ”ฑ๐Ÿ•Š เคชूเคฐ्เคฃเคคा (3H เคตिเค•ाเคธ) เค•ा เคฎाเคฐ्เค— (The Path to Perfection) : เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคฆ्เคตाเคฐा เคฐเคšिเคค : เคธเคฎाเคงि เคธ्เคคोเคค्เคฐ (THE HYMN OF SAMADHI) :เคนिเคจ्เคฆी เคตि เฅฆ เคธाเคนिเคค्เคฏ-6 -เคชेเคœ 98-102/ เคถเคฐเคค เคšंเคฆ्เคฐ เคšเค•्เคฐเคตเคฐ्เคคी, เคถिเคท्เคฏ เคธे เคตाเคฐ्เคคाเคฒाเคช: เคตเคฐ्เคท -1898, เคธ्เคฅाเคจ - เคฌेเคฒूเฅœ เค•िเคฐाเคฏे เค•ा เคฎเค ):

(1)

๐Ÿ•Š๐Ÿ™‹๐Ÿน เคนเคฎें เคจैเคคिเค• เค•्เคฏों เคนोเคจा เคšाเคนिเค ?๐Ÿ•Š ๐Ÿน ๐Ÿ™‹

[เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฎें เค•เคฅिเคค -เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•े เคเค•เคค्เคต  เคคเคฅा เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฆिเคต्เคฏเคคा เค•ी เคช्เคฐाเคธंเค—िเค•เคคा। 

Relevance of Oneness of Existence and Inherent Divinity]  

เฅ เค…เคธเคคो เคฎा เคธเคฆ्เค—เคฎเคฏ । เคคเคฎเคธो เคฎा เคœ्เคฏोเคคिเคฐ्เค—เคฎเคฏ । 

เคฎृเคค्เคฏोเคฐ्เคฎा เค…เคฎृเคคं เค—เคฎเคฏ । เฅ เคถाเคจ्เคคिः เคถाเคจ्เคคिः เคถाเคจ्เคคिः ॥

(– เคฌृเคนเคฆाเคฐเคฃ्เคฏเค•ोเคชเคจिเคทเคฆ् 1.3.28)

เคธเคญा เคฎें เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคชเคฐเคฎ เคถ्เคฐเคฆ्เคงेเคฏ เคธเคจ्เคค -เคฎเคนाเคค्เคฎा เคœเคจ,  เค…เคคिเคฅिเค—เคฃ เคนैं, เคถंเค•เคฐเคฆूเคค เคœो เคฏเคนाँ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนैं เค†เคช;  เคธเคฌเค•ो เคช्เคฐเคฃाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนूँ เค”เคฐ เคถिเค•्เคทाเคฐ्เคฅिเคฏों เคญाเค‡เคฏों เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै। เค†เคœ เค•ा เคตिเคทเคฏ, เคฅीเคฎ เคนै - เคเค•ाเคค्เคฎเคคा เคฏा เคเค•เคค्เคต เค•ी เคœो เคช्เคฐाเคธंเค—िเค•เคคा เคนै, เค‰เคธเค•े เคตिเคทเคฏ เค•ुเค› เค•เคนเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं।   เคฎूเคฒ เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เค†เคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคฅोเฅœा เคนเคฎ เคฅोเฅœा เค‡เคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐेंเค—े เค•ि " เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃเค•ाเคฐी เคถिเค•्เคทा " เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคนเคฎें เคจैเคคिเค• เค•्เคฏों เคฌเคจเคจा เคšाเคนिเค ?  
      >>เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ा เคฎूเคฒ เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคเค•ाเคค्เคฎเคคा เคฏा เค…เค–เคฃ्เคก เคญाเคต เคนै -Central idea of Vedanta is Oneness.เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคฅे เค•ि เคตेเคฆाเคจ्เคค- เคฎें เคจैเคคिเค• เคนोเคจे เค•े เคฆो เค•ाเคฐเคฃ เค•เคนे เค—เค เคนैं। เคเค• เคคो เคนै เคนเคฎाเคฐा เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฆेเคตเคค्เคต -เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค†เคค्เคฎा เค…เคต्เคฏเค•्เคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै ! เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคค เคนै, เคธเคฎเคธ्เคค เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ा เคเค•เคค्เคต- 'Oneness of all existence'। เค…เคคเคเคต เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ा (Central idea) -เคฎूเคฒ เคธिเคฆ्เคงाเคค เคนै เคธเคฎเคธ्เคค เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ा เคเค•เคค्เคต (Oneness of all existence) เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐी เค…ंเคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฆिเคต्เคฏเคคा (Inherent Divinity)। 

     เคธเคค्เคฏ เค•ी เคœांเคš เค•े เคคीเคจ เคฎाเคจเคฆंเคก (Three criteria to test the Truth) : เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เคธเคค्เคฏ เค•ो เคœाँเคšเคจे เค•ी เคคीเคจ เค•เคธौเคŸी เคฆिเคฏे เคนैं।  เคนเคฎเคฒोเค— เค…เคธเคค्เคฏ เคธे เคธเคค्เคฏ เค•ी เค“เคฐ เคนเคฎ เคœा เคฐเคนे เคนैं เคฏा เคจเคนीं ? เค•ोเคˆ เคฌाเคค เคธเคค्เคฏ เคนै เคฏा เค…เคธเคค्เคฏ, เค‡เคธเค•ा เคชเคฐीเค•्เคทเคฃ เค•ैเคธे เค•เคฐें? How to test whether something is true or not ? 
 เคเค• เคœเค—เคน เคตे เค•เคนเคคे เคนैं - " เคœिเคธे เคนเคฎ เคตिเคตेเค• (scientific thinking,เคฏा เคธเคค्-เค…เคธเคค-เคฎिเคฅ्เคฏा เค•ा เคซเคฐ्เค• เค•เคฐเคจा) เค•เคนเคคे เคนैं, เค‰เคธเค•ा เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•े เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•्เคทเคฃ เคฎें เคเคตं เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เค…เคฐ्เคœिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฎें เคธเคค्เคฏ เค•ो เคœाँเคšเคจे เค•ी เค•เคธौเคŸी เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคœाเคจ เคฒेเคจा เคšाเคนिเค-          
 1. " เคœिเคธเคธे เคเค•เคค्เคต (Oneness) เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนो, เคตเคนी เคธเคค्เคฏ เคนै। เคช्เคฐेเคฎ เคธเคค्เคฏ เคนै; เค˜ृเคฃा เค…เคธเคค्เคฏ เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคน เค…เคจेเค•เคค्เคต เค•ो เคœเคจ्เคฎ เคฆेเคคी เคนै।" (Everything that makes for oneness is truth. Love is truth and hatred is false, because hatred makes for multiplicity. It is hatred that separates man from man; therefore it is wrong and false.) เคœो เคตिเคšाเคฐ Oneness เคฒाเคคा เคนै, เคเค•เคค्เคต เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคœाเคคा เคนै, เคตเคน เคธเคค्เคฏ เคนै। เคœो เคฌांเคŸเคคा เคนै (เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธे เคชृเคฅเค• เค•เคฐเคคी เคนै) เคตเคน เคธเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै। เคคो เคœो เคเค•เคค्เคต เค•ी เค”เคฐ เคฒे เคœाเคคा เคนै, เคตो เคฌाเคค เคธเคค्เคฏ เคนै เค”เคฐ เคœो เคญेเคฆ เคธृเคท्เคŸि เค•เคฐเคคा เคนै -เคตो เคธเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै, เคฏเคน เคฌाเคค เคœाเคจ เคฒो !" 
" เคฎाเคฏा เค•े เค†เคตเคฐเคฃ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคฎाเคฐ्เค— เคนै  'เคธเคค्เคฏ เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคจा।' เค”เคฐ เคธเคญी เค‰เคชเคจिเคทเคฆ, เคฏเคน เคธเคค्เคฏाเคจुเคญเคต (เคธเคฎाเคงि) เค•िเคธे เค•เคนเคคे เคนैं, เคฏเคนी เคธเคฎเคाเคคे เคนैं। (เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें เคตेเคฆाเคจ्เคค-8/15-27)      

      เคฆूเคธเคฐे เคœเค—เคน เคฎें เค•เคนा เคนै-The second criterion of truth is unselfishness,  เคธเคค्เคฏ เค•ी เคฆूเคธเคฐी เค•เคธौเคŸी เคนै เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा  -Unselfishness is true, เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा เคนी เคˆเคถ्เคตเคฐ เคนै, เคœो เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ-เคชเคฐเคคा เคนै เคตเคน เคธเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै।
เคธเคค्เคฏ เค•ी เคคीเคธเคฐी เค•เคธौเคŸी เคนै - เคœो เคถเค•्เคคिเคช्เคฐเคฆ เคนै, เคœो เคคुเคฎเค•ो เคฌเคฒ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै,เคตो เคธเคค्เคฏ เคนै -เค‰เคธเค•ो เคฒो। เคœो เค•ुเค› เคญी เคถเค•्เคคि-เคช्เคฐเคฆ เคนै, เคœो เคคुเคฎเค•ो เคฌเคฒ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै,เคตो เคธเคค्เคฏ เคนै -เค‰เคธเค•ो เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐो। เค”เคฐ เคœो เคคुเคฎเค•ो เคฆुเคฐ्เคฌเคฒ เคฌเคจाเคคा เคนै, เค‰เคธเค•ो เคตिเคท เค•ी เคคเคฐเคน เคฆूเคฐ เคธे เคนी เคค्เคฏाเค— เคฆो।  Whatever gives you Energy,  whatever gives you strength, that is the truth – take it. And whatever weakens you, avoid it like poison.
    เคคो เคธเคค्เคฏ (เคˆเคถ्เคตเคฐ) เค•ो เคœाเคจเคจे เค•े เคคीเคจ เค•เคธौเคŸी เคนैं - เคชเคนเคฒी เค•เคธौเคŸी เคเค•เคค्เคต (Oneness- เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค†เคค्เคฎा เค…เคต्เคฏเค•्เคค เคฌ्เคฐเคน्เคฎ) เคนै। เคธเคค्เคฏ เค•ी เคฆूเคธเคฐी เค•เคธौเคŸी Unselfishness- เคœो เคนเคฎे เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคฌเคจाเคคा เคนै -เคตो เคธเคค्เคฏ เคนै। เคคीเคธเคฐी เค•เคธौเคŸी เคนै -เคถเค•्เคคि। Strength เคœो เคถเค•्เคคिเคช्เคฐเคฆ เคฏा เคฌเคฒเคช्เคฐเคฆ เคนै, เคตो เคธเคค्เคฏ เคนै। เคœो เคนเคฎें เคฆुเคฐ्เคฌเคฒ เคฌเคจाเคคा เคนै, เคตो เค…เคธเคค्เคฏ เคนै , เค‰เคธे เคตिเคท เค•ी เคคเคฐเคน เคฆूเคฐ เคธे เคนी เคค्เคฏाเค— เคฆो। 
     " เคตेเคฆाเคจ्เคค เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เค…เคชเคจे เค†เคช เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคนเคคा เคนै। เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคชुเคฐाเคจा เคงเคฐ्เคฎ เค•เคนเคคा เคฅा เค•ि เคœो เคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคชเคจे เคธे เคฌाเคนเคฐ เค•िเคธी เคธเค—ुเคฃ เคˆเคถ्เคตเคฐ เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เคตเคน เคจाเคธ्เคคिเค• เคนै, เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคญी เค•เคนเคคा เคนै เค•ि เคœो เคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคชเคจे เค†เคช เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เคตเคน เคจाเคธ्เคคिเค• เคนै। เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ेเคตเคฒ เคฏเคนी เค˜ोเคทเคฃा เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เค•ि -" เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•ो เค•ाเคฐ्เคฏाเคจ्เคตिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै, เค…เคชिเคคु เคฏเคน เคญी เค•เคนเคคा เคนै เค•ि เค†เคฆเคฐ्เคถ เคคो เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนै। เค”เคฐ เคœिเคธे เคนเคฎ เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•เคนเคคे เคนैं เคตเคนी เคนเคฎाเคฐी เคช्เคฐเค•ृเคค เคธเคค्เคคा เคนै -เคตเคนी เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ा เคธ्เคตเคฐुเคช เคนै। เคเค• เคถเคฌ्เคฆ เคฎें เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ा เค‰เคชเคฆेเคถ เคนै -'เคคเคค्เคค्เคตเคฎเคธि' - เคคुเคฎ्เคนीं เคตเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนो ! (8/5,6,7) 

        ๐Ÿ”ฑเค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ी Oneness เค•ी เค‰เคชเคฏोเค—िเคคा เค•्เคฏा เคนै ? เคฏเคน เคนเคฎें เค–ुเคฒी เค†ँเค–ों เคธे เคง्เคฏाเคจ เค•เคฐเคจा เคธिเค–ाเคคा เคนै। - เคนเคฐ เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เคเค• Common Principle เคนै, เคœिเคธเค•ो Golden rule เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคนเคฐ เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เคนै -  เคฏเคนी เคธुเคจเคนเคฐा เคจिเคฏเคฎ เคนै -"เคฆूเคธเคฐों เค•े เคธाเคฅ เคตैเคธा เคนी เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐो เคœैเคธा เค†เคช เค‰เคจเคธे เค…เคชेเค•्เคทा เคฐเค–เคคे เคนो।" เคœो เคนเคฎाเคฐे เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฎें เค•เคˆ เคœเค—เคน เค•เคนा เค—เคฏा เคนै। "To treat others as you would have them treat you."  - [เคชैเค—เคฎ्เคฌเคฐ เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคจे เคฌเคคाเคฏा -เคธเคš्เคšा เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ เค•ौเคจ เคนै ? เคœो เค‡เคธ เคจिเคฏเคฎ เคชเคฐ เคšเคฒเคคा เคนै।] เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฎें เคฏे เคฌाเคค เค•เคˆ เคœเค—เคน เคฎें เคนै , เค†เคค्เคฎเคตเคค् เคธเคฐ्เคตเคญूเคคेเคทु เคฏः เคชเคถ्เคฏเคคि เคธ เคชเคฃ्เคกिเคคः । เคœो เคธเคฌ เคช्เคฐाเคฃी เค•ो เคธ्เคตเคฏं เค•ी เคญाँเคคि (เค†เคค्เคฎเคตเคค्) เคฆेเค–เคคा เคนै เคตเคนी เคชंเคกिเคค เคนै । เค‰เคชเคจिเคทเคฆों เคฎें เคนै, เค—ीเคคा เคฎें เคนै- เคœिเคธเค•ो 'เคชเคฐเคฎเคฏोเค—ी' เค•เคนा เคœाเคคा เคนै (เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคฏा C-IN-C เคจเคตเคจीเคฆा เคœैเคธा เคฏोเค—ी)  เคตเคน เคœเค—เคค เค•ो เค•ैเคธे เคฆेเค–เคคा เคนै ? เค—ीเคคा [เค†เคค्เคฎौเคชเคฎ्เคฏेเคจ เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคธเคฎं เคชเคถ्เคฏเคคि เคฏोเคฝเคฐ्เคœुเคจ।เคธुเค–ं เคตा เคฏเคฆि เคตा เคฆुःเค–ं เคธः เคฏोเค—ी เคชเคฐเคฎो เคฎเคคः।।6.32।। ] เคฎें เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เค•เคนเคคे เคนैं -
"เค†เคค्เคฎौเคชเคฎ्เคฏेเคจ เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ ":  Oneness เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เค•เคฐเค•े , เคธเคฎाเคงि เคธे เคฒौเคŸा เคนुเค† เคฏोเค—ी  เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ - เคธเคฌ เคฎें, เคนเคฐ เค•िเคธी เคฎें เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ो เคฆेเค–เคคा เคนै। เคธुเค–ं เคตा เคฏเคฆि เคตा เคฆुःเค–ं- เคœो เคนเคฎเค•ो เคธुเค– เคฆेเคคा เคนै , เคตเคน เค‰เคธเค•ो เคญी เคธुเค– เคฆेเค—ा। เคนเคฎเค•ो เคœिเคธเคธे เค•เคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै, เค‰เคธเค•ो เคญी เค‰เคธीเคธे เค•เคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे เคนเคฎ เค…เคชเคจे เค•เคท्เคŸ เค•े เคจिเคตाเคฐเคฃ เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐเคคे เคนैं , เคตैเคธे เคนी เคนเคฎें เคฆूเคธเคฐों เค•े เค•เคท्เคŸ-เคจिเคตाเคฐเคฃ เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•เคฐเคจी เคšाเคนिเค। เคœैเคธे เค…เคชเคจे เคธुเค– เค•े เคฒिเค เคนเคฎ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคตैเคธे เคนी เคฆूเคธเคฐों เค•े เคธुเค– เค•े เคฒिเค เคญी เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เคœो เคเคธा เค•เคฐเคคा เคนै , เคตเคนी เคธเคฌเคธे เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคชเคฐเคฎ เคฏोเค—ी เคนै। -So this is the golden rule-เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคนเคฎाเคฐे เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฎें เค•เคˆ เคธ्เคฅाเคจों เคชเคฐ เค•เคนा เค—เคฏा เคนै। 
   เคฒेเค•िเคจ เคฏเคนाँ เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เค เคคा เคนै เค•ि เคฎैं เคฆूเคธเคฐों เค•े เคธुเค–-เคฆुःเค– เค•ो เค…เคชเคจे เคœैเคธा เค•्เคฏों เคฆेเค–ूं ? เคนเคฎ เคšाเคนเคคे เคนैं เค•ि เคธเคฌ เคนเคฎเคธे เค…เคš्เค›ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐें, เคชเคฐ เคฎैं เคธเคฌ เค•िเคธी เคธे เค…เคš्เค›ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•्เคฏों เค•เคฐूँ ? เคฎेเคฐे เคฎเคคเคฒเคฌ เค•ी เคฌाเคค เคจเคนीं เคนो เคคो เคนเคฎ เคฆूเคธเคฐों เคธे เคฆुเคฐ्เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•्เคฏों เคจ เค•เคฐें ? เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคชूเค›เคคे เคนैं -เคฏเคฆि เค‡เคธเคธे เคฎुเคे เคฒाเคญ เคชเคนुँเคšเคคा เคนो เคคो เคฎैं เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เค•्เคฏों เคšोเคŸ เคจ เคชเคนुँเคšाเคŠँ เคฏा เค‰เคธे เคตंเคšिเคค เคจ เค•เคฐूँ? เค‡เคธเค•े เคชीเค›े เคคเคฐ्เค• เค•्เคฏा เคนै ? เค‡เคธเค•ा เคฒॉเคœिเค• เค•्เคฏा เคนै ?-What is the logic of Golden rule ? Why should I not hurt or deprive another person, if it is to my advantage? what is the logic of this golden rule ? -เค‡เคธเค•े เคชीเค›े เค•ा เคคเคฐ्เค• Oneness เคนै, เคเค•เคค्เคต เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคนै เคœो เค†เคชเค•ो เคธिเคฐ्เคซ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฎें เคฎिเคฒेเค—ा। เค•्เคฏोंเค•ि เคนเคฎ เคธเคฌ เคเค• เคนैं। เคเค• เคนी เคธเคค्เคคा เคฎें เคฏे เคธाเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เคญाเคธ เคฐเคนी เคนै। เคฏเคฆि เค•िเคธी เคฆूเคธเคฐे เค•ो เคนเคฎ เคจुเค•เคธाเคจ เคชเคนुँเคšाเคคे เคนैं, เคคो เค—เคนเคฐे เค…เคธ्เคคिเคค्เคตเค—เคค เค…เคฐ्เคฅ เคฎें, เคนเคฎ เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เค•ो เคญी เคนाเคจि เคชเคนुँเคšाเคคे เคนैं। เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เคชเคคा เคจเคนीं เคšเคฒเคคा เคนैं , เคนเคฎเคฒोเค— เคธोเคšเคคे เคนैं เค•ि เคฆूเคธเคฐों เค•ो เค เค— เค•เคฐ Exploit เค•เคฐเค•े เคนเคฎ เค…เคชเคจा เคซाเคฏเคฆा เค‰เค ा เคฐเคนे เคนैं। เคœिเคธเค•ो เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคตो เคฆूเคธเคฐा เคนै।  เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคตो เคฆूเคธเคฐा เคนै เคจเคนीं। (5.38)/ เคตो เค…เคชเคจा เค†เคชा เคนी เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै เค•ि เคตो เค…เคฒเค— เคนै।  
เคธ्เคตเคช्เคจ เค•ा เคฆृเคท्เคŸाเคจ्เคค เคฒीเคœिเคฏे। เคœैเคธे เคธ्เคตเคช्เคจ เคฎें เคœिเคธเค•ो เคญी เคนเคฎ เคฆेเค–เคคे เคนैं , เคตो เคนเคฎเคธे เค…เคฒเค— เคจเคนीं เคนै। เคนเคฎ เคนी เค‰เคธ เคฐूเคช เคฎें เคฆिเค–ाเคˆ เคฆे เคฐเคนे เคนैं। เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•เคนเคคा เคนै เคเค• เคนी เค†เคค्เคฎा เคธเคฌ เคฎें เคนै , เค‡เคธीเคฒिเค เคธเคฌเคธे เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ, เคธเคฌเคธे เคจैเคคिเค• เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ, เคธเคฌเคธे เคช्เคฐेเคฎเคชूเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค।  เค•्เคฏोंเค•ि เคฎेเคฐी เคนी เค†เคค्เคฎा เค‰เคธ เคฐूเคช เคฎें เคฆिเค–ाเคˆ เคฆे เคฐเคนी เคนै। เคธเคฎเคธ्เคค เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เค†เคงाเคฐ เคฏเคนी เคนै।  เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं -เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคจैเคคिเค• เค•्เคฏों เคนोเคจा เคšाเคนिเค ? เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เค†เคงाเคฐ เค•्เคฏा เคนै ? -เค‡เคธเค•ा เค†เคงाเคฐ เคธिเคฐ्เคซ เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฎें เคฌเคคเคฒाเคฏा เค—เคฏा เคนै। Metaphysically -เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคนเคฎ เคธเคญी เคเค• เคนैं! เค‡เคธเคฒिเค เคจैเคคिเค•เคคा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนो เคœाเคคी เคนै। เคฏเคน เคฌเคนुเคค เคฌเฅœी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคนै, เคฆเคฐ्เคถเคจเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฎें เค†เคœเคคเค• เค‡เคธ เคชเคฐ เคฌเคนเคธ เคšเคฒ เคฐเคนा เคนै। เค‰เคค्เคคเคฐ เคนै เค…เคฆ्เคตैเคค เค•े เคเค•เคค्เคต เคฎें।  "เคฆूเคธเคฐों เค•े เคธाเคฅ เคตैเคธा เคนी เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐो เคœैเคธा เค†เคช เค‰เคจเคธे เค…เคชेเค•्เคทा เคฐเค–เคคे เคนो।" 'It is the foundation of all ethics' เคฏเคน เคเค•เคค्เคต เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคนी -เคฏเคน เคธเคญी เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เค†เคงाเคฐ เคนै! 
เคฎूเคฒ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคฏเคนी เคนै เค•ि เคนเคฎें เคจैเคคिเค• เค•्เคฏों เคนोเคจा เคšाเคนिเค ? เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เค•ेเคตเคฒ เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เคธे เคนी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। เค‰เคธเค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนै -เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ा เคเค•เคค्เคต, Oneness of all existence ! เคเค•เคค्เคต เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคธे เคนी เคจैเคคिเค•เคคा เค•ी เคฌुเคจिเคฏाเคฆ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै। 

{เคฎूเคฒ เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เค…เคฌ เค†เคंเค—े - เค…เคญी เค…เคญी เคฎैं เคธोंเคš เคฐเคนा เคฅा -เค†เคœ เค•ा เคตिเคทเคฏ เคนै Oneness เค•ी เคช्เคฐाเคธंเค—िเค•เคคा। เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎเคฒोเค—ों เคเค•เคค्เคต เค”เคฐ เคฆो เคฒेเค•्เคšเคฐ เคธुเคจเคจे เค•ो เคฎिเคฒ เคฐเคนा เคนै। เคตिเคทเคฏ เคนै เคเค•เคค्เคต เคฒेเค•िเคจ เคญाเคทเคฃ เคนोเค—ा เคฆो।   
   เคฎเคคเคฒเคฌ เค†เคช เคœเคฌ เคคเค• เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคนैं , เคฆ्เคตैเคค เคธे (เคฎिเคฅ्เคฏा เค…เคนं เคธे ?) เคชीเค›ा เค›ुเฅœा เคจเคนीं เคธเค•เคคे เคนैं। เค†เคช เคเค•เคค्เคต เค•ी เค”เคฐ เคฌเฅेंเค—े เคฒेเค•िเคจ เคฆ्เคตैเคค เค†เคชเค•ा เคชीเค›ा เค•เคฐเคคा เคนी เคฐเคนेเค—ा ! เค†เคช เคฆ्เคตैเคค เคธे เคนी เค…เคฆ्เคตैเคค เค•ी เค“เคฐ เคฌเฅेंเค—े। เค…เคฌ เคนเคฎ เคฏเคน เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐेंเค—े เค•ि เค•ैเคธे เคนเคฎ เคฆ्เคตैเคค เคธे เค…เคฆ्เคตैเคค เคฎें เคชเคนुँเคšเคคे เคนैं ? เคฎेเคฐे เคญाเคทเคฃ เค•ा เค†เคงाเคฐ เคนै เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคถंเค•เคฐ เค•ा เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคช्เคฐเค•เคฐเคฃ เค—्เคฐंเคฅ -เค…เคชเคฐोเค•्เคท เค…เคจुเคญूเคคि ! เค‰เคธ เค—्เคฐंเคฅ เคธे เค•ुเค› เคตिเคšाเคฐ เคนเคฎ เค†เคชเค•े เคธाเคฎเคจे เคฐเค–ेंเค—े , เคซिเคฐ เคช्เคฐเคถ्เคจोเคค्เคคเคฐी เคนोเค—ी। เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎเค•्เคท เค†เคœ เค•ा Menu (เคต्เคฏंเคœเคจ-เคธूเคšि, เคฏा เคญोเคœเคจ เคธूเคšि) เคฏเคนी เคนै। เคคो เค…เคชเคฐोเค•्เคท เค…เคจुเคญूเคคि ; เคฏเคน เคถเคฌ्เคฆ เคญी เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ा Subject Matter , เคตिเคทเคฏ - เคตเคธ्เคคु เค•्เคฏा เคนै ? เคเค• เคนोเคคा เคนै - เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท';  เคœैเคธे เค…เคญी เคฎैं เค†เคช เคฒोเค—ों เค•ो เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ, เค†เคช เคฒोเค— เคญी เคฎुเคเค•ो เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं। เคนเคฎเคฒोเค— เคชांเคšों เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏों เคธे เคฐूเคช-เคฐเคธ-เค—ंเคง -เคถเคฌ्เคฆ เค”เคฐ เคธ्เคชเคฐ्เคถ เค†เคฆि เคธเคฎเคธ्เคค เคตिเคทเคฏों เค•ा เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธเค•ो เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค•เคนा เคœाเคคा เคนै -เคœिเคธเค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนเคฎเค•ो เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคงाเคฐเคฃा เคธे , Direct perception เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। เคฏเคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎाเคฐे เคชंเคšेเคจ्เคฆ्เคฐिเคฏों เคธे เคญी เคœो เคชเคฐे เคนै - เค‰เคธเค•ा เคœ्เคžाเคจ , เค‰เคธเค•ी เคงाเคฐเคฃा เคญी เคนเคฎเคฒोเค—ों เค•ो เคนोเคคी เคนै। เค‰เคธเค•ो เค•เคนเคคे เคนैं เคชเคฐोเค•्เคท -เคœिเคธเค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนเคฎें เคชुเคธ्เคคเค•ों เคฏा เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। เคœिเคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เคฏा เค•ॉเคฒेเคœ เค•ी เคชुเคธ्เคคเค•ों เคชเฅเคคे เคนैं। เคนเคฎ เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคธे เคธौเคฐ เคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เค˜ूเคฐ्เคฃเคจ เคชเคฅ เค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคคे เคนैं। เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคตिเคœ्เคžाเคจ เคธीเค–เคคे เคนैं। เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคญी เคœ्เคžाเคจ เคนोเคคा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฏे เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคœ्เคžाเคจ เคจเคนीं , เคชเคฐोเค•्เคท เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคฏे เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏเค—्เคฐाเคน्เคฏ เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธเค•ी เคงाเคฐเคฃा เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคฐूเคช เคธे เคจเคนीं เคชเคฐोเค•्เคท เคฐूเคช เคธे เคนोเคคी เคนै। เคคो เคเค• เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคœ्เคžाเคจ เคนै , เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เคชเคฐोเค•्เคท เคœ्เคžाเคจ เคนै। เค”เคฐ เคเค• เคœ्เคžाเคจ เคนै เคœिเคธเค•ी เคงाเคฐเคฃा เค…เคชเคฐोเค•्เคท เคฐूเคช เคฎें เคนोเคคी เคนै। เคฏे เคœो เค…เคญी เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं , เคธुเคจ เคฐเคนे เคนैं, เคธोंเคš เคฐเคนे เคนैं , เคฏे เคธเคฌ เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เค‰เคฆ्เคญाเคธिเคค เคนो เคฐเคนा เคนै। เคนเคฎें เคธเคญी เคšीเคœों เค•ी เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค…เคจुเคญूเคคि เคนो เคฐเคนी เคนै। We are having the first person experience, เคนเคฎाเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคœिเคคเคจी เคตृเคค्เคคिเคฏाँ เค‰เค  เคฐเคนी เคนैं , เคตो เคœो เคธाเค•्เคทी เคนै, เคšैเคคเคจ्เคฏ เคนै -consciousness เคนै, เค‰เคธเคธे เคนเคฎ เคฒोเค—ों เค•ो เค…เคจुเคญเคต เคนो เคฐเคนा เคนै। เค‡เคธเค•ो เค•เคนเคคे เคนैं เค…เคชเคฐोเค•्เคท। เค‡เคธเคธे เคญी เค†เค—े เคฌเฅเค•เคฐ เคตो เคนै เคฌ्เคฐเคน्เคฎ , เคœो เคšैเคคเคจ्เคฏ เค–ुเคฆ เคนै। เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै 'เคธाเค•्เคทाเคค् เค…เคชเคฐोเค•्เคท' เคฏเคนाँ, เคถंเค•เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ เคœी เคฆो เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เค…เคชเคฐोเค•्เคท เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคเค• เคธाเค•्เคทी เคญाเคต เคนै , เคœिเคธเค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนเคฎ เคšैเคคเคจ्เคฏ เคธे เค•เคฐเคคे เคนैं। เค”เคฐ consciousness เค–ुเคฆ เคญी เค…เคชเคฐोเค•्เคท เคนै। 
เคฏे เค…เคชเคฐोเค•्เคท เค…เคจुเคญूเคคि เคœो เค—्เคฐเคจ्เคฅ เคนै ,เค‰เคธเคฎें เค†เคฆि เคถंเค•เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ เค•ुเค› เคตिเคšाเคฐ เคฐเค–เคคे เคนैं। เคตिเคšाเคฐ เค•िเคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें ?

        เคนเคฎ เค•्เคฏा เคนैं? Who am I ? เคนเคฎ เค•ौเคจ เคนैं ? เคฏे เคตिเคšाเคฐ เคญी เค ीเค• เคจเคนीं เคนै - เคฏे เคคो เคนเคฎ เค…เคชเคจे resume [เคฌाเคฏोเคกाเคŸा -CV -เคถैเค•्เคทเคฃिเค• เค•ाเคฐ्เคฏाเคจुเคญเคต เคฎें (M/F)] เคจाเคฎ เค†เคฆि เคฒिเค–เคคे เคนैं। เคตเคน เคธเคฌ Who am I ? เคฎें เค† เคœाเคคा เคนै เคฒेเค•िเคจ What am I ? (10.54)  เค•्เคฏा เคนเคฎ เค•ेเคตเคฒ เคฐเค•्เคค-เคฎांเคธ-เคนเคก्เคกी เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคเค• เคถเคฐीเคฐ เคนैं ? เค•्เคฏा เคนเคฎ เคเค• เคตिเคšाเคฐ, เคธ्เคฎृเคคि เคฏा เค•ोเคˆ เค•เคนाเคจी (narrative) เคนैं? เค•्เคฏा เคนเคฎ เคถเคฐीเคฐ-เค”เคฐ เคฎเคจ เค•ा เคธเคฎुเคš्เคฏ (combination) เคนैं ? เค•्เคฏा เคนเคฎ เคฏเคน เคต्เคฏเค•्เคคि เคนैं ? เคฏा เค‡เคธเคธे เคชเคฐे เค•ुเค› เคนैं ? เคฏเคนी เคช्เคฐเคถ्เคจ เคนै - เคนเคฎ เค•्เคฏा เคนैं ? เคฏเคน เคเค• เค…เคจुเคธเคจ्เคงाเคจ (enquiry) เค•ा เคตिเคทเคฏ เคนैเค‰เคชเคจिเคทเคฆ เคคो เคธीเคงे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค•เคนเคคा เคนै - เค†เคช เคตเคน เคจเคนीं เคนैं , เค†เคช เคถिเคต เคนैं - เคšिเคฆाเคจเคจ्เคฆ เคฐूเคชः เคถिเคตोเคนं ! เค‡เคคเคจा เคธुंเคฆเคฐ chanting เคนเคฎเคฒोเค— เค…เคญी เคธुเคจ เคฐเคนे เคฅे। 
    
เคฆूเคธเคฐा เคชเคฐ्เคฆा เค”เคฐ เคซिเคฒ्เคฎ เค•ा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ : เคœैเคธे เค•ोเคˆ เคฌเคš्เคšा เคฏเคน เคจเคนीं เคœाเคจเคคा เคนो เค•ि เคธिเคจेเคฎा เค•्เคฏा เคนै ? (17. 43) เคตैเคธे เค†เคœ เค•ोเคˆ เคตैเคธा เคฌเคš्เคšा เคฎिเคฒเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนै। เคœाเคจे เค•े เคชเคนเคฒे เคชिเคคा เค‰เคธे เคธเคฎเคा เคฆेเคคे เคนैं เค•ि เคฌाเคฌू เคฆेเค–ो, เคตเคนाँ เคเค• เคชเคฐ्เคฆा เคนोเค—ा, เค‰เคธ เคชเคฐ เคšिเคค्เคฐ- เค›เคตि เคšเคฒेเค—ा। เค‰เคธเค•ो เคธिเคจेเคฎा เค•เคนเคคे เคนैं। เค…ंเคฆเคฐ เคœाเคคे เคนै เคคो -เคซिเคฒ्เคฎ เคถुเคฐू เคนो เค—เคฏी เคนोเคคी เคนै। เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคคो เคฏเคนी เคนै। เคœเคฌ เคนเคฎ เคœเคจ्เคฎ เคฒेเคคे เคนैं - เคคเคฌ เคซिเคฒ्เคฎ เคถुเคฐू เคนो เค—เคฏी เคนोเคคी เคนै। เคฌीเคš เคฎें เค†เคคे เคนैं เคนเคฎเคฒोเค—। เคถुเคฐू เคธे เค†เคคे เคคो เคชเค•เฅœ เค† เคœाเคคा। เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎाเคฐा เคœเคฌ เคœเคจ्เคฎ เคนोเคคा เคนै - เคคเคฌ เคฎाเคคा -เคชिเคคा เคนैं। เคธ्เค•ूเคฒ -เค•ॉเคฒेเคœ เคนै - เคธเคฌ เคฆुเคจिเคฏा เคšเคฒ เคฐเคนी เคนै। เคฌीเคš เคฎें เคนเคฎ เคนाเคœिเคฐ เคนो เคœाเคคे เคนैं। เคธเคญी เคฒोเค— เคธिเคจेเคฎा เคฆेเค–เคจे เคฎें เคฎเค—्เคจ เคนो เคœाเคคा เคนै। เค•ुเค› เคฆेเคฐ เคฌाเคฆ เคฌเคš्เคšे เค•े เคฎเคจ เคฎें เคœिเคœ्เคžाเคธा เคนोเคคी เคนै। เคชिเคคाเคœी เค†เคช เค•เคน เคฐเคนे เคฅे เค•ि เคชเคฐ्เคฆा เคนै เคตเคนाँ। เค•เคนाँ เคนैं เคชเคฐ्เคฆा เค†เคช เคฆिเค–ाเค‡เค। (19.11) เค•เคฒ्เค•ि -เค•े เคชीเค›े, เค…เคถ्เคตเคธ्เคฅाเคฎा เค•े เคชीเค›े เคชเคฐ्เคฆा เคนै। เคธเคญी เคฆृเคถ्เคฏ เค•ो เคนเคŸा เคฆो। เคธเคฎเคाเคฏें เค•ैเคธे? เคฆीเคตाเคฒ เคชเคฐ เค•ोเคˆ เคชिเค•्เคšเคฐ เคนै - เคฏे เคนैं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ ! เค…เคš्เค›ा เคฏे เคถเคฐीเคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै। เคฎैं เคชเคฐเคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนूँ ? เคฏे เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคฐเคน เคœाเคคी เคนै। เค‡เคธเค•ेเคฒिเค 'เค…เคง्เคฏाเคฐोเคช เค…เคชเคตाเคฆ เค•ा เคŸेเค•्เคจिเค•' เคฒเค—ाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคชเคนเคฒे เคถ्เคฐुเคคि เคฏा เค‰เคชเคจिเคทเคฆ เค•ो เคธुเคจा เคœाเคคा เคนै, เคซिเคฐ เคฏुเค•्เคคि เคธे เคฒॉเคœिเค• เคธे -เคฌुเคฆ्เคงि เคธे เคธเคฎเคเคจा เคนै। เคคเคฐ्เค• เค•เคฐเค•े เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै เคชเคฐ เคฏुเค•्เคคि เคธे เคชเคนเคฒे เคนเคฎเค•ो เคธเคฎเคाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคคเคฐ्เค• เค•เคฐเคจे เคธे เคนเคฎाเคฐा เคœो เค…เคœ्เคžाเคจ เคนै , เคœो เคญ्เคฐเคฎ เคนै -เคœो เค•เคจ्เคซ्เคฏूเคœเคจ เคนै - เคตเคน เคฆूเคฐ เคนो เคœाเคคा เคนै।  เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ เค•เคนเคคे เคนैं เคฌुเคฆ्เคงि เคฏुเค•्เคคि เคเค• เคธเคซाเคˆเค•เคฐ्เคฎी เค•ी เคคเคฐเคน เคนै -Vivekananda says Intellect is like a sweeper - เคตเคน เคธाเคฐा เค•เคšเฅœा เคธाเคซ เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै। 
        เคนเคฎ เค•्เคฏा เคนैं ?  What am I ? เค•े เคœเคตाเคฌ เคฎें เคคीเคจ เคฏुเค•्เคคिเคฏाँ। เคนเคฎ เคฏे เคถเคฐीเคฐ เคนैं ? เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เคคो เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคนै। เคœเคจ्เคฎ เคœเคฌ เคนुเค† เคฅा , เคจเคจ्เคนे เคฅे เคคเคฌ เคช्เคฐाเค‡เคฎเคฐी เคธ्เค•ूเคฒ, เคนाเคˆ เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เค—เค , เค•ॉเคฒेเคœ เค•ा เคซोเคŸो -เค•िเคคเคจा เค…เคจ्เคคเคฐ เคนै ? เคตเคœเคจ , เคฒเคฎ्เคฌाเคˆ , เคšेเคนเคฐे เคฎें เคถเคฐीเคฐ เค•िเคคเคจा เคฌเคฆเคฒเคคा เค—เคฏा ? เคถเคฐीเคฐ เคตिเค•ाเคฐी เคนै , เคนเคฐ เคธเคฎเคฏ เค‡เคธเคฎें เคตिเค•ाเคฐ เคนो เคฐเคนा เคนै। เคœो เค‡เคธเค•ा เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคนै, เคธाเค•्เคทी เคนै เคตो เคญी เคนเคฎ เคนी เคนैं। เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เค”เคฐ เคฆृเคถ्เคฏ เคฆोเคจों เค•เคญी เคเค• เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เค˜เคŸ-เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เค˜เคŸाเคค เคญिเคจ्เคจः - เคถเคฐीเคฐ เคจिเคฐंเคคเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคฎैं เคเค• เคธाเค•्เคทी เค•े เคฐूเคช เคฎें เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคคा เคนूँ เค•ि เคฎैं เค…เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจीเคฏ เคนूँ ! เคคो เคนเคฎ เคจिเคฐ्เคตिเค•ाเคฐ เคนैं - เค”เคฐ เคฏเคน เคถเคฐीเคฐ เคธเคตीเค•ाเคฐ เคนै - เคฆोเคจों เค•เคญी เคเค• เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। subject เค”เคฐ object เค•เคญी เคเค• เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै। เค†ँเค– เค•िเคธเค•ो เคฆेเค– เคธเค•เคคा เคนै ? เคœो เค†ँเค– เคธे เค…เคฒเค— เคนै -เค•ुเค› เคนเคŸ เค•เคฐ เคนै। เค†ँเค– เค•เคญी เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ो เคจเคนीं เคฆेเค– เคธเค•เคคी เคนै। เคชंเคšเค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ เคนी เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคฆृเคถ्เคฏ เคฌเคจा เคฆेเคคे เคนैं।          เคธ्เคตीเค•ाเคฐ-เคจिเคฐ्เคตिเค•ाเคฐ,  เคฆ्เคฐเคท्เคŸा-เคฆृเคถ्เคฏ เคเค• เค…เคฒเค— เคฏुเค•्เคคि เคนै, เค”เคฐ เคšेเคคเคจ -เคœเฅœ เค…เคฒเค— เคฏुเค•्เคค เคนै। เคชुเคท्เคช เคšेเคคเคจ เคนै เคฏा เคœเฅœ เคนै। เคœिเคธเค•ो เค†เคช เค‘เคฌ्เคœेเค•्เคŸ เคฌเคจा เคธเค•เคคे เคนैं , เคถเคฐीเคฐ เคœเฅœ เคนै। เคนเคฎ เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคœाเคจเคคे เคนैं , เคถเคฐीเคฐ เคนเคฎเค•ो เคจเคนीं เคœाเคจ เคธเค•เคคा เคนै।
เคฎเคจ -เคญी เคนเคฎ เคจเคนीं เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคฏเคนी เคฌเคฆเคฒเคคा เคนै। เคฎเคจ เค•े เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ो เคญी เคฎैं เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ। เคฆुःเค– -เคธुเค– เคฎเคจ เคฎें เคนै। เคฎเคจ เค•ा เค†เคงुเคจिเค• เคซिเคฒॉเคธเคซी เค…เคญी เคถिเคถु เคฐूเคช เคฎें เคนै। เคฎเคจ เค”เคฐ เคšेเคคเคจ เค•ा เคซเคฐ्เค• เค…เคญी เคคเค• เคจเคนीं เคธเคฎเคा เคนै। consciousness เคคो เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคถเคฌ्เคฆ เคนै, เคšैเคคเคจ्เคฏ -เคšिเคค -เคฌोเคงि -เคธंเคตिเคค เคฏे เคธंเคธ्เค•ृเคค เคถเคฌ्เคฆ เคนैं। เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคœो เคนเคฎ เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं , เคธुเคจ เคฐเคนे เคนैं เค‰เคธเค•ो เคญी เคตे consciousness เค•เคนเคคे เคนैं। consciousness เค”เคฐ เคฎเคจ เคฎें เค•्เคฏा เค…เคจ्เคคเคฐ เคนै ? เค…เคญी เค—ाเคฏ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคธोเคšें - เคฏे เคคो เคฎเคจ เค•ी เคเค• เคตृเคค्เคคि เคนै -เคœो เค… , เค†, เค—ाเคฏ เคฌोเคฒ เคฐเคนी เคนै। เคนเคฎเคจे เค‰เคธเค•ो เคœाเคจा , เคฒेเค•िเคจ เคตो เค—ाเคฏ เคฏा เค…เค•्เคทเคฐ เคญी เคนเคฎเค•ो เคœाเคจ เคฐเคนी เคนै ? เคจเคนीं। 
     เคคो เคนเคฎ เค•्เคฏा เคนैं ? (33.31) เคนเคฎ เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคฎเคจ เค•े เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคนैं-เคšेเคคเคจ เคนैं , เคจिเคฐ्เคตिเค•ाเคฐ เคนैं ; เค‡เคธीเค•ो เค•เคนเคคे เคนैं เค†เคค्เคฎा, เค‡เคธीเค•ो เค•เคนเคคे เคนैं -เคšैเคคเคจ्เคฏ , เค‡เคธเค•ो เคนी เคชुเคฐुเคท -เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เคชाเคฐिเคญाเคทिเค• เคถเคฌ्เคฆ เคนैं। เคฆेเคนाเคค्เคฎเคญेเคฆ เคฎें เคฆो เค•ो เค…เคฒเค— เค•เคฐ เคฆेंเค—े เคคो -เคซिเคฐ เคธे เคฆ्เคตैเคค เคฎें เคซंเคธ เคœाเคฏेंเค—े। เค‡เคธเคฎें เคเค•เคค्เคต เค•เคนाँ เคนै ? เค‡เคธเค•ा เคซाเคฏเคฆा เคฏเคน เคธเคฎเคเคจा เคนै เค•ि เคฆ्เคฐเคท्เคŸा -เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฒเค— เคนोเคคा เคนै। 
      เคเค• เค”เคฐ เคธूเค•्เคท्เคฎ เคฌाเคค เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคคो เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฒเค— เคนै - เค•िเคจ्เคคु เค•्เคฏा เคฆृเคถ्เคฏ เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคธे เค…เคฒเค— เคนै? (36.13เคเค• เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ : เคธ्เคตเคช्เคจ-เคฆृเคท्เคŸाเคจ्เคค - เคธ्เคตเคช्เคจ เคšเคฒ เคฐเคนा เคนै , เค”เคฐ เคฎुเคे เคชเคคा เคจเคนीं เคนै เค•ि เคฎैं เคธ्เคตเคช्เคจ เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ। 

เคเคนि เคฌिเคงि เคœเค— เคนเคฐि เค†เคถ्เคฐिเคค เคฐเคนเคˆ। เคœเคฆเคชि เค…เคธเคค्เคฏ เคฆेเคค เคฆुเค– เค…เคนเคˆ।।

เคœौं เคธเคชเคจें เคธिเคฐ เค•ाเคŸै เค•ोเคˆ। เคฌिเคจु เคœाเค—ें เคจ เคฆूเคฐि เคฆुเค– เคนोเคˆ।।

เคญाเคตाเคฐ्เคฅ-
เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคฏเคน เคธंเคธाเคฐ เคญเค—เคตाเคจ เค•े เค†เคถ्เคฐिเคค เคฐเคนเคคा เคนै। เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคฏเคน เค…เคธเคค्เคฏ เคนै, เคคो เคญी เคฆुःเค– เคคो เคฆेเคคा เคนी เคนै, เคœिเคธ เคคเคฐเคน เคธ्เคตเคช्เคจ เคฎें เค•ोเคˆ เคธिเคฐ เค•ाเคŸ เคฒे เคคो เคฌिเคจा เคœाเค—े เคตเคน เคฆुःเค– เคฆूเคฐ เคจเคนीं เคนोเคคा।

เคธ्เคตเคช्เคจ เคฎें เคนเคฎเคจे เคฌเคนुเคค เคธे เคฒोเค—ों เค•ो เคฆेเค–ा-เคนॉเคฒ เค•ो เคฆेเค–ा -เค•ुเค› เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•ो เคฆेเค–ा। เคœเคฌ เคธ्เคตเคช्เคจ เคธे เคนเคฎ เคœाเค— เค—เค เคคो เคนเคฎें เคชเคคा เคšเคฒ เค—เคฏा เค•ि เคนเคฎ เค‰เคธ เค•เคฒ्เคชเคจा เคธे เค…เคฒเค— เคนैं। เคœो เค•ुเค› เคฎैं เคฆेเค– เคฐเคนा เคฅा , เคตเคน เคฎेเคฐी เค•เคฒ्เคชเคจा เคฅी। เคนเคฎें เคชเคคा เคšเคฒ เค—เคฏा เค•ि เคนเคฎ เคธ्เคตเคช्เคจ เค•े เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคนैं। เคธ्เคตเคช्เคจ เค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคธे, เคธ्เคตเคช्เคจ เค•ी เคตเคธ्เคคुเค“ं เคธे , เคธ्เคตเคช्เคจ เค•े เคฆेเคถ -เค•ाเคฒ เคธे เคนเคฎ เค…เคฒเค— เคนैं ! เคฒेเค•िเคจ เคตो เคฆेเคถ-เค•ाเคฒ เคตो เคตเคธ्เคคु เคœो เคนเคฎเคจे เคธ्เคตเคช्เคจ เคฎें เคฆेเค–ा - เคตो เคนเคฎเคธे เค…เคฒเค— เคนै ? เคจเคนीं, เคธ्เคตเคช्เคจ เค•ा เคฆेเคถ-เค•ाเคฒ-เคตเคธ्เคคु เคนเคฎเคธे เค…เคฒเค— เคจเคนीं เคนैเคนเคฎाเคฐा เคนी เคฎเคจ , เคนเคฎ เค–ुเคฆ เค‰เคธเค•ो project เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं, เคช्เคฐเค•्เคทिเคช्เคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। 
เคฏे เคฆेเค–िเคฏे - เคฏเคนाँ เคชीเค›े เคฏे เคชिเค•्เคšเคฐ เคนै -เคฏเคน เคชเคฐ्เคฆा เคนै; เค‡เคธ เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคชเคฐ เคฏเคน เคชिเค•्เคšเคฐ projected เคนैเคธ्เค•्เคฐीเคจ เคคो เคชिเค•्เคšเคฐ เคธे เค…เคฒเค— เคนै ! เคชเคฐ्เคฆा -เคชिเค•्เคšเคฐ เคธे เค…เคฒเค— เคนै , เค•्เคฏों เค…เคฒเค— เคนै ? เค†เคช เคชिเค•्เคšเคฐ เคนเคŸा เคฆीเคœिเคฏे - เคซिเคฐ เคญी เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคฐเคน เคœाเคฏेเค—ा। เค†เคช เคตเคนाँ เค•ोเคˆ เคฆूเคธเคฐा เคชिเค•्เคšเคฐ เคฒเค—ा เคฆीเคœिเคฏे - เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคตเคนी เค•ा เคฐเคน เคœाเคฏेเค—ा। เคฒेเค•िเคจ เคชिเค•्เคšเคฐ เค•्เคฏा เคชเคฐ्เคฆा เคธे เค…เคฒเค— เคนै ? เคจเคนीं , เคชिเค•्เคšเคฐ เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคธे เค…เคฒเค— เคจเคนीं เคฐเคน เคธเค•เคคा เคนै। เคนเคตा เคฎें เคชिเค•्เคšเคฐ เคจเคนीं เคฐเคน เคธเค•เคคा। เค†เคœเค•เคฒ 3D เคชिเค•्เคšเคฐ เค†เค—เคฏे เคนैं ; เคฒेเค•िเคจ เคนเคตा เคฎें เคเคธे เคชिเค•्เคšเคฐ เค•ो เคจเคนीं เคŸांเค—ा เคœा เคธเค•เคคा। เคชिเค•्เคšเคฐ เค•ा เค†เคงाเคฐ เคนै เคธ्เค•्เคฐीเคจ। เคชिเค•्เคšเคฐ เค•ा เค†เคงाเคฐ เคชिเค•्เคšเคฐ เคธे เค…เคฒเค— เคนै , เคฒेเค•िเคจ เคชिเค•्เคšเคฐ เค…เคชเคจे เค†เคงाเคฐ เคธे เค…เคฒเค— เคจเคนीं เคนै।
เคเค• เคฆूเคธเคฐा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ - เคฏे เคชोเคกिเคฏเคฎ ! เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เคนै , เคœो เค•ाเค  เค•ी เคฌเคจी เคนुเคˆ เคนै। เคฏे เค•ाเค  เคŸेเคฌเคฒ เคธे เค…เคฒเค— เคนै। เคŸेเคฌเคฒ เค•ा เคœो เค‰เคชाเคฆाเคจ เคนै เค•ाเค  -เคตो เคŸेเคฌเคฒ เคธे เค…เคฒเค— เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเค•े เคชเคนเคฒे เคฏे เคตृเค•्เคท เคฅा , เค‰เคธเค•ी เคฒเค•เฅœी เคธे เคŸेเคฌเคฒ เคฌเคจा। เคŸेเคฌเคฒ เคŸूเคŸ เคœाเคฏे เคคो เคซिเคฐ เค•ाเค  เค•ा เคŸुเค•เฅœा เคนो เคœाเคฏेเค—ा। เคŸेเคฌเคฒ เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ा। เคฒेเค•िเคจ เคฏे เคŸेเคฌเคฒ เค•्เคฏा เค•ाเค  เคธे เค…เคฒเค— เคนै ? เคจเคนीं -เค•ाเค  เคนเคŸा เคฒीเคœिเคฏे เค•ोเคˆ เคŸेเคฌเคฒ เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ा। เค‰เคธी เคคเคฐเคน เคฏे เคœो เคฆृเคถ्เคฏ เคœเค—เคค เคนै , เคธเคตीเค•ाเคฐ เคœเค—เคค เคนै, เคœเฅœเคœเค—เคค เคนै , เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคœเค—เคค เคนै,   เค‰เคธเค•ो เคนเคฎเคจे เค…เคชเคจे เคธे เค…เคฒเค— เค•िเคฏा। เคฏे เคœो เคฆृเคถ्เคฏ -เคธเคตीเค•ाเคฐ เคฆेเคน เคนै, เคœเฅœ -เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคถเคฐीเคฐ เคนै। เคธเคตीเค•ाเคฐ เคฎเคจ เคนै -เค‡เคจ เคธเคฌเค•ो เค…เคชเคจे เคธे เค…เคฒเค— เค•िเคฏा। เค•्เคฏोंเค•ि เคนเคฎ เค‡เคธเค•े เคฆ्เคฐเคท्เคŸा, เคจिเคฐ्เคตिเค•ाเคฐ -เคšेเคคเคจ (Consciousness) เคนैं - เคฏे เคฌाเคค เค ीเค• เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคœिเคธเค•ो เคนเคฎเคจे เค…เคฒเค— เค•िเคฏा เคตो เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค…เคฒเค— เคนै เคนी เคจเคนीं। เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคถंเค•เคฐ เคจे เค…เคชเคฐोเค•्เคทाเคจुเคญूเคคि เค—्เคฐเคจ्เคฅ เคฎें เค•เคนा เคนै - 

เค•ाเคฐ्เคฏे เคนि เค•ाเคฐเคฃं เคชเคถ्เคฏेเคค्, เคชเคถ्เคšाเคค् เค•ाเคฐ्เคฏं เคตिเคธเคฐ्เคœเคฏेเคค् ।
เค•ाเคฐเคฃเคค्เคตं เคคเคคः เค—เคš्เค›ेเคค्, เค…เคตเคถिเคท्เคŸं เคญเคตेเคค्-เคฎुเคจिः ॥

(เค…เคชเคฐोเค•्เคทाเคจुเคญूเคคि : 139)   

เคชเคนเคฒे เค•ाเคฐ्เคฏ  เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ (เคฎเคจ เคฏा เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ) เค‰เคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ (เคฎเคจ เคตเคธ्เคคु -เคšिเคค्เคค) เค•ा เคจिเคถ्เคšเคฏ เค•เคฐो,  เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ा (เคฎเคจ,เคฌुเคฆ्เคงि ,เคšिเคค्เคค เค”เคฐ เคฎिเคฅ्เคฏा เค…เคนंเค•ाเคฐ M/F เคญाเคต เค•ा ) เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เคฆो।  เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เคฆेเคจे เคชเคฐ ( M/F เคญाเคต เค•ा เคฏा เคฎिเคฅ्เคฏा เค…เคนं เค•े เคจाเคฎ-เคฐूเคช เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เคฆेเคจे เคชเคฐ) เคฆेเค–ोเค—े เค•ि เค•ाเคฐเคฃ (เคถाเคถ्เคตเคค เคšैเคคเคจ्เคฏ) เค†เคช เคนी เค…เคตเคถिเคท्เคŸ เคฐเคน เคœाเคคा เคนै।  เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ (เคฎिเคฅ्เคฏा เค…เคนंเค•ाเคฐ) เค•े เคตเคฐ्เคœिเคค เคนोเคจे เคธे เคฎुเคจिเค—เคฃ เคธ्เคตเคฏं เคšिเคจ्เคฎเคฏ เคธ्เคตเคฐूเคช (เคธเคš्เคšिเคฆाเคจเคจ्เคฆ เคธ्เคตเคฐुเคช) เคนो เคœाเคคे เคนैं ॥ เฅงเฅฉเฅฏ ॥

(39.09) เคœเค—เคค เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै - เค‡เคธเคฎें เคชเคนเคฒे เค•ाเคฐเคฃ เค•ो เคฆेเค–ो। เคชเคนเคฒे เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เค•ाเคฐเคฃ เค•ो เคฆेเค–ो , เคœिเคธเคธे เคฏे เคฌเคจा เคนै , เค‡เคธเค•े เค‰เคชाเคฆाเคจ เค•ो - เค‡เคธเค•े reality เค•ो  เคฆेเค–ो, เคœिเคธเคธे เคฏे เคฌเคจी เคนै เค‰เคธเค•ो เคฆेเค–ो।  เคฌाเคฆ เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏ (เคจाเคฎ-เคฐूเคช) เค•ो เคตिเคธเคฐ्เคœिเคค เค•เคฐ เคฆो।  เค˜เคŸ เคฆृเคท्เคŸा เค˜เคŸाเคค เคญिเคจ्เคจः -เคตो เค˜เฅœे เค•ा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเคคे เคนैं - เค˜เฅœा เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै, เค˜เคŸ effect เคนै। เค‰เคธเค•ा เค•ाเคฐเคฃ เค•्เคฏा เคนै ? เค‰เคธเค•ा เค‰เคชाเคฆाเคจ เค•्เคฏा เคนै ? เคตो เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคฌเคจी เคนै। เคคो เคชเคนเคฒे เค˜เฅœे เคฎें เค†เคช เคฎिเคŸ्เคŸी เคฆेเค–िเคฏे, เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เค•ाเคฐเคฃ เคฆेเค–िเคฏे , เค˜เคŸ เคฎें เคฎिเคŸ्เคŸी เคฆेเค–िเคฏे। เคฆेเค– เคฒिเคฏा। เคŸेเคฌเคฒ เคฎें เค•ाเค  เคฆेเค–िเคฏे। (40.08) เคฒเคนเคฐ เคฎें เคชाเคจी เคฆेเค–िเคฏे, เค†เคญूเคทเคฃ -เคœेเคตเคฐ เคฎें เคธोเคจा เคฆेเค–िเคฏे। เคฆेเค– เคฒिเคฏा ? เค…เคฌ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ - เคชเคถ्เคšाเคค्  เค•ाเคฐ्เคฏं  เคตिเคธเคฐ्เคœเคฏेเคค्
เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो (เค˜เฅœे เค•े เคจाเคฎ -เคฐूเคช เค•ो) เคตिเคธเคฐ्เคœिเคค เค•เคฐ เคฆीเคœिเคฏे । เค˜เฅœा เค•ो เคฎเคจ เคธे เคนเคŸा เคฆीเคœिเคฏे। เค•ैเคธे ? เค˜เฅœा เค•ो เคœเคฌ เคนเคฎ เคจเคœเคฆीเค• เคธे เคฆेเค–ेंเค—े เคคो เค•्เคฏा เคฆेเค–ेंเค—े ? เคฏเคนी เค•ि เคตो เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคฌเคจा เคนै। เค˜เฅœे เคฎें เคฎिเคŸ्เคŸी เค‰เคธเค•े เค•เคฃ เค•เคฃ เคฎें เคต्เคฏाเคช्เคค เคนै -เค…เคจुเคธ्เคฏूเคค เคนै เค˜เฅœे เคฎें। เค“เคคเคช्เคฐोเคค เคนै เคฎिเคŸ्เคŸी। เค‡เคธ เค•เคชเฅœा เคฎें เคธूเคค เค•เคนाँ เคนैं ? เค“เคคเคช्เคฐोเคค เคนै เค‰เคธเคฎें। เคฒเคนเคฐ เคฎें เคชाเคจी เค•เคนाँ เคนै ? เคฏे เคฒเคนเคฐ เคชाเคจी เคธे เคฌเคจा เคนै। เคชाเคจी เค•ाเคฐเคฃ เคนै - เค•ाเคฐ्เคฏ เคฒเคนเคฐ เคนै। เคฒเคนเคฐ เคฎें เคจाเคฎ-เคฐूเคช เคนै -เค‰เคธเค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคนै -เคฒเคนเคฐ เคฎें เค•ेเคตเคฒ เคชाเคจी เคนी เคชाเคจी เคนै। เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เคตिเคธเคฐ्เคœिเคค เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค•्เคฏा เคฌเคšेเค—ा ?  เค˜เคŸ เคจाเคฎ เค•ी เค•ोเคˆ เค ोเคธ เคตเคธ्เคคु เคนै เคนी เคจเคนीं , เค ोเคธ เคตเคธ्เคคु เค•ेเคตเคฒ เคฎिเคŸ्เคŸी เคนै। เค‡เคธเค•ो เค•เคนेंเค—े - เคชเคถ्เคšाเคค्  เค•ाเคฐ्เคฏं  เคตिเคธเคฐ्เคœเคฏेเคค् ! เค†เคช เคฆेเค–ेंเค—े เค˜เคŸ เคจाเคฎ เค•ी เค•ोเคˆ เคตเคธ्เคคु เคนै เคจเคนीं। เค ोเคธ เคตเคธ्เคคु เคคो เคฎिเคŸ्เคŸी เคนै।   

     เคœเคฌ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เคตिเคธเคฐ्เคœिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा , เค•ाเคฐ्เคฏ เคนी เคจเคนीं เคฐเคนा เคคเคฌ  เค•ाเคฐเคฃ เคซिเคฐ เค•िเคธเค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนै ? เคœเคฌ เค•ाเคฐเคฃ เค•ा เค•ोเคˆ เค•ाเคฐเคฃเคค्เคต เคนी เคจเคนीं เคฐเคนा।    เค•ाเคฐเคฃเคค्เคตं เคคเคคो เค—เคš्เค›ेเคค्- เคคो เค•्เคฏा เคฐเคน เค—เคฏा ? เคนเคฎ เค•เคนेंเค—े เคฎिเคŸ्เคŸी เคฐเคน เค—เคฏी ! เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•เคนเคคे เคนैं -เคจเคนीं เคฐे เคฎूเคฐ्เค– ! เคฎिเคŸ्เคŸी เคจเคนीं เคฐเคน เค—เคฏी। (42.20) เคคो เค•्เคฏा เคฐเคน เค—เคฏा ? เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•เคนเคคे เคนैं - เคฎुเคจि  เคฐเคน เค—เคฏा। เค…เคตเคถिเคท्เคŸं เคญเคตेเคค्  เคฎुเคจिः 
เคฏเคนाँ เค˜เคŸ ,เคฎिเคŸ्เคŸी, เคฒเคนเคฐ , เคชाเคจी, เคธोเคจा เค”เคฐ เค†เคญूเคทเคฃ เค•ी เคฌाเคค เคจเคนीं เคนो เคฐเคนी เคนै; เคฏे เค…เคชเคจे เค…เคจुเคญเคต เค•ी เคฌाเคค เคนो เคฐเคนी เคนै। เคธीเคงा-เคธीเคงी เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจ - เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ैเคฎ्เคช เค•े เคธเคฌเคธे เคฒाเคธ्เคŸ เคฎें เค…ंเคคिเคฎ เคตเค•्เคคा เคฌोเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เค ा เคคो เคธเคญी เคŠเคฌ เค•เคฐ เคœा เคฐเคนे เคฅे। เคฏे เค•เคชเฅœा เคคो เคนै -เคฒेเค•िเคจ เคœो เค†เคช เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं -เคตो เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคช्เคค เคช्เคฐเค•ाเคถ เคนै ! เคœो เค•เคชเฅœे เคธे reflect เคนोเค•े เค†เคชเค•े เค†ँเค–ों เคฎें เคœा เคฐเคนी เคนै। เค•เคชเฅœा เคฅोเฅœे เค†เคชเค•े เค†ँเค–ों เคฎें เคœा เคฐเคนी เคนै। เค†เคช เคœो เค•ुเค› เคญी เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं -เคตो เคธिเคฐ्เคซ เคฒाเคˆเคŸ  เค•ो เคนी เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं। เค‰เคธी เคคเคฐเคน เคธुเคฌเคน เคธे เคถाเคฎ เคคเค• , เคฐाเคค เคฎें เคธ्เคตเคช्เคจ เคฎें , เค—ंเคญीเคฐ เคจिเคฆ्เคฐा เคฎें-เคซिเคฐ เคœाเค—्เคฐเคค เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें  เคนเคฎें เคœो เคญी เค…เคจुเคญเคต เคนो เคฐเคนा เคนै-เคœिเคธเค•ो เคนเคฎ เคธंเคธाเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं।  เคœिเคธเค•ो เคนเคฎ เคœเคจ्เคฎ เค•เคนเคคे เคนैं। เคฌเฅเคจा -เคฌुเฅाเคจा เคนเคฎाเคฐा เคชूเคฐा เคœीเคตเคจ เคœिเคธเค•ो เค•เคนเคคे เคนैं। เคตो เคธเคฌ เค•ेเคตเคฒ เค…เคจुเคญूเคคि เคฎाเคค्เคฐ เคนै। เค”เคฐ เค…เคจुเคญूเคคि เค•्เคฏा เคนै ? เคšैเคคเคจ्เคฏ เคฎाเคค्เคฐ เคนै। เค‰เคธी เค…เคจुเคญूเคคि เคฎाเคค्เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎें เคฏे เคธाเคฐा เคœीเคตเคจ เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนो เคฐเคนा เคนै। เคฏे เคถเคฐीเคฐ , เคนเคฎाเคฐा เค…เคชเคจा เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต -เคœो เค‡เคงเคฐ เค–เฅœा เคนोเค•เคฐ เคฌोเคฒ เคฐเคนा เคนै - เคฎेเคฐा เคœो เคธ्เคฎृเคคि เคนै เค•ि เคนเคฎ เคฏे เคนैं (M/F) เคนैं। เคœो เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै -เคตो เคฆेเค–เคจे เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เคธे เค…เคฒเค— เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै। (45.08) เคฆेเค–เคจे เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा : เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ी เคŸेเค•्เคจिเค•เคฒ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै। เคตो เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै , เคฎैं เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ। เคฎเคจ เคฎें เคœो เคตृเคค्เคคि เค‰เค  เคฐเคนी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฆेเค–เคจे เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคธे เค…เคฒเค— เค•ोเคˆ เคตเคธ्เคคु เค•ी เคธिเคฆ्เคงि เคจเคนीं เคนोเคคी เคนै। เค”เคฐ เคฆेเค–เคจा เคšिเคค्เคคเคตृเคค्เคคि เคธे เค…เคฒเค— เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै। เค”เคฐ เคšिเคค्เคคเคตृเคค्เคคि เค•्เคฏा เคนै ? เคœो เคšैเคคเคจ्เคฏ เคฎें เคนी เค‰เคฆ्เคญाเคธिเคค เคนो เคฐเคนी เคนै। 
เคคो เค•ेเคตเคฒ เคšेเคคเคจा -consciousness, เคฏा เคถाเคถ्เคตเคค เคšैเคคเคจ्เคฏ -เคธเคš्เคšिเคฆाเคจเคจ्เคฆ เค•ा เคนी เคเค• เคฎाเคค्เคฐ เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนै।เคœैเคธे เค†เคช เค˜เฅœे เค•ो เคจเคœเคฆीเค• เคธे เคเค—्เคœाเคฎिเคจ เค•เคฐेंเค—े เคคो เคชाเคंเค—े เค•ी เค˜เฅœे เคฎें เคฎिเคŸ्เคŸी เค•े เคธिเคตाเคฏ เค”เคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै। เค†เคช เค•เคนेंเค—े เคจเคนीं เคตो เคคो เค˜เฅœा เคนै - เคจाเคฎเคฐूเคช เค•ो เค†เคช เคนเคŸा เคฆो , เคคो เคฎिเคŸ्เคŸी เค•े เคธिเคตा เคตเคน เค”เคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै। เค…เค—เคฐ เคฐूเคช เค†เค•ाเคฐ เคนी เคจเคนीं เคฐเคนा เคคो เค˜เคŸ เคจाเคฎ เคนी เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคนो เคœाเคคा เคนै - เค˜เคŸ เค•เคนाँ เคนै ? เคœिเคธเค•ो เคนเคฎ เคœीเคตเคจ เค•เคนเคคे เคนै เคตो เคšैเคคเคจ्เคฏ เค•े เคธिเคตा เค•ुเค› เคนै เคนी เคจเคนीं। เคตो เคšैเคคเคจ्เคฏ เค†เคช เคนो - เคคเคค्เคตเคฎเคธि ! เค…เคนंเคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคธ्เคฎि เค‰เคธी เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै ! เคฏे เคตिเคšाเคฐ เคนी เคนเคฎें เคเค•เคค्เคต เคฎें เคฒे เคœाเคคा เคนै। เคœो เคนเคฎ เคฆृเคถ्เคฏ เคฆेเค– เคฐเคนे เคฅे เค•ि เคตिเคถ्เคต-เคœเค—เคค เคนเคฎเคธे เค…เคฒเค— เคนै। เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคตो เคนเคฎ เคนी เคนैं ! เคธ्เคตเคช्เคจ เคฎें เคœिเคธเค•ो เคฆेเค–ा เคฅा -เคตो เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा เคนเคฎเคธे เค…เคฒเค— เคนै , เคตो เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคนเคฎ เคนी เคนैं। เคนเคฎाเคฐा เคนी เค•เคฒ्เคชเคจा เคนै। เคฆृเคถ्เคฏ เคœिเคคเคจा เคนै, เคœो เค•ुเค› เคญी เคœเฅœ เคนै , เคœो เค•ुเค› เคญी เคธเคตीเค•ाเคฐ เคนै , เคœเฅœ เคœिเคคเคจा เคนै เคตो เคœเฅœ เคจเคนीं เคนै -เคšेเคคเคจ เค•ा เคนी เคช्เคฐเค•ाเคถ เคนै। เคตो เค†เคชเค•ा เคนी เคช्เคฐเค•ाเคถ เคนै।  "เค…เคตเคถिเคท्เคŸं เคญเคตेเคค्  เคฎुเคจिः "--- เคถिเคต เค•ेเคตเคฒो เค…เคนं ! เค…เคตเคถिเคท्เคŸ เคถिเคต เคฐเคน เคœाเคคा เคนै। เคฏเคฆि เคถिเคต เค…เคตเคถिเคท्เคŸ เคฐเคน เคœाเคคा เคนै , เคคो เค‰เคธเคธे เคนเคฎें เค•्เคฏा ? เคตो เค†เคช เคนी เคนैं ! เคตो เค–ुเคฆ เค†เคช เคนैं , เคตो เค…เคตเคถिเคท्เคŸ เคญी เคจเคนीं เคนै- เคตเคนी เคนै , เค‰เคธเค•े เคธिเคตा เค•ुเค› เคนै เคนी เคจเคนीं ! เค…เคญी เคตเคนी เคนै - เค‰เคธी เค•ा เคเค•เคค्เคต เคนै। 
เคœเค—เคค เค•ो เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–िเคฏे เค”เคฐ เคซिเคฐ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–िเคฏे - เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฆृเคท्เคŸि เค†เคช เคธเคค्เคฏ เค•िเคธเค•ो เคฎाเคจเคคे เคนैं ? เคฏเคน เคœो เคฎเคจ-เคฌुเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคชंเคš เคœ्เคžाเคจ เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏों เคธे เคนเคฎ เคœिเคธ เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏเค—ोเคšเคฐ เคœเค—เคค เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคคे เคนै, เคฆेเค–เคคे เคนैं , เคธुเคจเคคे เคนै - เคฎเคจ-เคฌुเคฆ्เคงि เคธे เคชเคฐीเค•्เคทा ,เคจिเคฐीเค•्เคทा เค•เคฐเค•े เคœो เคฎिเคฒเคคा เคนै เค‰เคธीเค•ो เคนเคฎ เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจเคคे เคนैं। เคฎเคจ ,เคฌुเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคชंเคš เคœ्เคžाเคจिเคจ्เคฆ्เคฐिเคฏों เคธे เคœเค—เคค เค•ो เคœिเคธ เคฐूเคช เคฎें  เคนเคฎ เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคคे เคนैं, เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคฒिเค เคตเคนी เคธเคค्เคฏ เคนै। 
   เค…เคฌ เคเค• เคธ्เคŸेเคช เค†เค—े เคฌเคขिเคฏे - เคฏे เคœเค—เคค, เคฎเคจ-เคฌुเคฆ्เคงि, เคšिเคค्เคค เค…เคนंเค•ाเคฐ, เคชंเคš เคœ्เคžाเคจ เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ เคฏे เคธเคฌเค•ुเค› เคšैเคคเคจ्เคฏ เคฎें เค…เคจुเคญเคต เคนो เคฐเคนे เคนैं। เคนเคฎ เค‡เคธเค•े เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคนैं। เคธांเค–्เคฏ เค•े เคฎเคค เคฎें เคฏे เคนुเค† เคคเคค्เคตเคœ्เคžाเคจ-เคธเคค्เคฏ । เค•िเคจ्เคคु เค…เคญी เคญी เคฆ्เคตैเคค เคฌเคจा เคนुเค† เคนै। เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เคธे เค…เคฆ्เคตैเคค เคตเคน เคนै  - เค‰เคธी เคšैเคคเคจ्เคฏ เคฎें, เคฏเคน เคธเคฎเคธ्เคค เคœเค—เคค-เคช्เคฐเคชंเคš , เค‰เคธी เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคฎें เคฏเคน เคชंเคš เคœ्เคžाเคจेเคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ-เคฎเคจ, เคฌुเคฆ्เคงि เคธเคฌ เค‰เคธीเคฎें เคญाเคธ เคฐเคนे เคนैं। เค‰เคธเคธे เค…เคฒเค— เค•ोเคˆ เคฆूเคธเคฐा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนै เคนी เคจเคนीं। เคฏे เค…เคฆ्เคตैเคค เคคเคค्เคต เคนै เคคो เคฏเคนाँ เคเค•เคค्เคต เคนो เคœाเคคा เคนै।.... เคฏे เคคो เคšเคฒเคคा เคนी เคฐเคนेเค—ा

เคญाเคตिเคคं เคคीเคต्เคฐเคตेเค—ेเคจ เคฏเคฆเคธ्เคคु เคจिเคถ्เคšเคฏाเคค्เคฎเคจा ॥
เคชुเคฎांเคธ्เคคเคฆ्เคตिเคญเคตेเคš्เค›ीเค˜्เคฐं เคœ्เคžेเคฏंเคญ्เคฐเคฎเคฐเค•ीเคŸเคตเคค् #॥เฅงเฅชเฅฆ॥

140. A person who meditates upon a thing with great assiduity (เคชूเคฐी เคเค•ाเค—्เคฐเคคा) and firm conviction (เคฆृเฅ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•े เคธाเคฅ) , becomes that very thing. This may be understood (1) from the illustration of the wasp and the worm.
140. เคœो เคต्เคฏเค•्เคคि เค•िเคธी เคตเคธ्เคคु เคชเคฐ (เคธूเคฐ्เคฏ เค•ी เค•िเคฐเคฃों เคฎें เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคŠเคท्เคฎा/เคฆिเคต्เคฏเคคा เคชเคฐ) เคชूเคฐी เคเค•ाเค—्เคฐเคคा เค”เคฐ เคฆृเคข़ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•े เคธाเคฅ เคง्เคฏाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै, เคตเคน เคตเคนी เคตเคธ्เคคु เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธे (#) เคญ्เคฐเคฎเคฐ (เคคเคคैเคฏा เคฏा เคนเคก्เคกा) เค”เคฐ เคींเค—ुเคฐ เค•ीเคก़े เค•े เคฆृเคท्เคŸांเคค เคธे เคธเคฎเคा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।
(#)..... เคฏเคน เคเค• เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคนै เค•ि เคœเคฌ เคญ्เคฐเคฎเคฐ เคฏा เคนเคก्เคกा เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เคฎें เคเค• เคींเค—ुเคฐ เค•ो เคชเค•เฅœ เคฒे เค†เคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคชिเคŸाเคˆ เค•เคฐเค•े เคฏा เคกंเค• เคฎाเคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคตเคนीं เค›ोเคก़ เคฆेเคคा เคนै, เค”เคฐ เค˜เคฐ เค•े เคฎुเค– เค•ो เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคญเคฐ เค•เคฐ เค‰เคธเค•े เคšाเคฐों เค“เคฐ เค˜ूเคฎเคคा เคฐเคนเคคा เคนै।  เคคो เค…เคชเคนृเคค เค•เคฐเค•े เคฒाเคฏा เค—เคฏा เคींเค—ुเคฐ เคซिเคฐ เคธे เคกंเค• เคฎाเคฐเคจे เค•े เคกเคฐ เคธे เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค…เคชเคจे เคนเคฎเคฒाเคตเคฐ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธोเคšเคคा เคฐเคนเคคा เคนै, เคœเคฌ เคคเค• เค•ि เคตเคน เคเค• เคชूเคฐ्เคฃ เคตिเค•เคธिเคค เคญ्เคฐ्เคฎเคฐ เคคเคคैเคฏा เคฎें เคฐूเคชांเคคเคฐिเคค เคจเคนीं เคนो เคœाเคคा। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฏเคฆि เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เคชूเคฐे เคฎเคจ เคธे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ा เคง्เคฏाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै, เคคो เคตเคน เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै।

เคจिเคถ्เคตเคฏाเคค्เคฎा เคชुเคฐुเคท เค•ी เคคीเคต्เคฐ เคเค•ाเค—्เคฐเคคा เคญाเคตเคจा เค•เคฐเค•े เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœिเคธ เคตเคธ्เคคु เค•ा เคšिเคจ्เคคเคจ เค•เคฐเคคा เคนै, เคตเคน เคคเคคैเคฏा เค•ीเฅœा (เคฏा เคींเค—ुเคฐ)  เค•ी เคคเคฐเคน เคถीเค˜्เคฐ เคนी เคญँเคตเคฐे  เค•ी เคคเคฐเคน เคคเคฆ्เคฐूเคช เคนो เคœाเคคा เคนै।  เคœैเคธे เคฏเคน เค•िंเคตเคฆंเคคी เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคฆ เคนै เค•ि เคญँเคตเคฐा เค…เคชเคจे เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคฌเคจे เค–ोเคน เคฎें เค•िเคธी เคคเคคैเคฏा เค•ीเฅœे เค•ो เคชเค•เฅœ เค•เคฐ เคฒे เค†เคคा เคนै , เค”เคฐ เคญเคฐเคฆเคฎ เค‰เคธเค•ी เคชिเคŸाเคˆ เค•เคฐเคคा เคนै। เค”เคฐ เค–ोเคน เค•े เคฎुเค– เค•ो เคฌเคจ्เคฆ เค•เคฐเค•े เค‰เคธเค•े เคšाเคฐों เค“เคฐ เค—ुเคจเค—ुเคจ เค•เคฐเค•े เคšเค•्เค•เคฐ เค•ाเคŸเคคा เคนै।  เค…เคชเคนเคฐเคฃ เค•เคฐเค•े  เคฒाเคฏा เคนुเค† เคตเคน เค•ीเคŸ เคฎाเคฐे เคญเคฏ เค•े เค‰เคธी เคฎाเคฐเคจे เคตाเคฒे เคญ्เคฐเคฎเคฐ เค•ीเคŸ เค•ा เคšिเคจ्เคคเคจ เค•เคฐเคคे เค•เคฐเคคे เคคเคฆ्เคฐूเคช เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐ เคฒेเคคा เคนै, เคœเค—เคค เคฎें เคฏเคน เค•िंเคตเคฆंเคคी เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคฆ เคนै। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคชुเคฐुเคท (เคธเคš्เคšिเคฆाเคจंเคฆं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ) เค•ा เคšिเคจ्เคคเคจ เค•เคฐเคคे เค•เคฐเคคे  เคคเคฆ्เคฐूเคช เคนो เคœाเคคा เคนै ॥ เฅงเฅชเฅฆ॥

เคจिเคถ्เคตเคฏाเคค्เคฎเคจा  เคชुเคฐुเคทेเคฃ- เค•िเคธी เคฆृเคข़ เคตिเคถ्เคตाเคธी  เคต्เคฏเค•्เคคि (เคธเคš्เคšिเคฆाเคจंเคฆं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•े เคšाเคฐो เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏों เคฎें เคฆृเฅ เคตिเคถ्เคตाเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि ) เคฆ्เคตाเคฐा เคœเคฌ "เคคीเคต्เคฐ เคตेเค—ेเคจ"  - เคธเคฌเคธे (energetically-เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เคขंเค— เคธे เคฏा)  เคŠเคฐ्เคœाเคตाเคจ เคฐूเคช เคธे เคฏเคค् เค‰เคธ เคตเคธ्เคคु  เคญเคตिเคคां เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคชुเคฎाเคจ เคต्เคฏเค•्เคคि เคชเคฐ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคคเคค् เคตเคน เคถीเค˜्เคฐं เคถीเค˜्เคฐ เคนी เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคญเคตेเคค् เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै (เคเคคเคค् เคฏเคน) เคคเคคैเคฏा (เคींเค—ुเคฐ ) เค”เคฐ เคญंเคตเคฐा เค•ीเคก़ा เคœ्เคžेเคฏं เค•े เคšिเคค्เคฐเคฃ เคธे เคญ्เคฐเคฎเคฐ-เค•ीเคŸเคตเคค् เค•ो เคธเคฎเคเคจा เคšाเคนिเค .
  
       เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ा เคฎूเคฒ เคธिเคฆ्เคงांเคค 'เค†เคค्เคฎा' เค•ा เคตिเคšाเคฐ เคนै। เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै เค•ि เคนเคฎाเคฐी เคจिเคฐ्เคฎिเคคि เคคीเคจ เคšीเคœों เคธे เคนुเคˆ เคนै - 3'H' เคถเคฐीเคฐ, เคฎเคจ เค”เคฐ เค†เคค्เคฎा। เค‡เคจเคฎें เคธे เค†เคค्เคฎा เคนी เคธเคฐ्เคต เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคนै। เคจเคถ्เคตเคฐ เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคฎเคจ เคธे เคชเคฐे เคœो เคถाเคถ्เคตเคค/เค…เคตिเคจाเคถी เค†เคค्เคฎा เคนै, เคœो เคธเคญी เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ा เคญเคฃ्เคกाเคฐ เคนै। เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ เค•เคนเคคे เคฅे เค•ि เค…เคชเคจी เค•เคฎเคœोเคฐी เค•े เคฌाเคฐे เคฎें (เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคจเคถ्เคตเคฐเคคा เคชเคฐ) เคธोเคšเคคे เคฐเคนเคจा เค•เคฎเคœोเคฐी เค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ เคจเคนीं เคนै।  เค‡เคธเคฒिเค, เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคธเคค्เคฏ - เค…เคตिเคจाเคถी เค†เคค्เคฎा เค•ी เคฎเคนिเคฎा เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เค•เคฐเคจा เคธिเค–ाเคฏा। 
          เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค•เคนा เคนै - " เค†เคค्เคฎเคตिเคถाเคธ เค•ा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนी เคนเคฎाเคฐी เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै।  เคฏเคฆि เค‡เคธ เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ा - [เคธ्เคตเคฏं  เค•ो (M/F) เคจเคถ्เคตเคฐ เคถเคฐीเคฐ (เคญेंเฅœ) เค•े เคฌเคœाเคฏ, เค…เคตिเคจाเคถी เค†เคค्เคฎा (เคธिंเคน -เคถाเคตเค• เคชเคฆ्เคงเคคि 'Be and Make' เค•ा] เคตिเคธ्เคคृเคค เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐเคšाเคฐ เคนोเคคा,เค”เคฐ เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏเคฐूเคช เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เคนो เคœाเคคा, เคคो เคฎेเคฐा เคฆृเฅ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै เค•ि เคœเค—เคค เคฎें เคœिเคคเคจा เคฆुःเค– เค”เคฐ เค…เคถुเคญ เคนै , เค‰เคธเค•ा เค…เคงिเค•ांเคถ เค—ाเคฏเคฌ เคนो เคœाเคคा। เคฎाเคจเคตเคœाเคคि เค•े เคธเคฎเค—्เคฐ เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคธเคญी เคฎเคนाเคจ เคธ्เคค्เคฐी -เคชुเคฐुเคทों เคฎें เคฏเคฆि เค•ोเคˆ เคฎเคนाเคจ เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคธเคถเค•्เคค เคฐเคนी เคนै เคคो เคตเคน เคฏเคนी เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคนै। เคตे เค‡เคธ เคœ्เคžाเคจ เค•े เคธाเคฅ เคชैเคฆा เคนुเค เคฅे เค•ि เคตे เคฎเคนाเคจ เคฌเคจेंเค—े (เคˆเคธा เค”เคฐ เคฌुเคฆ्เคง เคœैเคธे เคช्เคฐเคฌเคฒ-เค‡เคš्เค›ाเคถเค•्เคคि เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคฌเคจेंเค—े) เค”เคฐ เคตे เคฎเคนाเคจ เคฌเคจे เคญी। เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•िเคคเคจी เคนी เค…เคตเคจเคคि เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เค•्เคฏों เคจ เคชเคนुँเคš เคœाเคฏे , เคเค• เคเคธा เคธเคฎเคฏ เค…เคตเคถ्เคฏ เค†เคคा เคนै, เคœเคฌ เคตเคน เค‰เคธ เค˜เคŸเคจा เคธे เคฌेเคนเคฆ เค†เคฐ्เคค เคนोเค•เคฐ เคเค• เค‰เคฐ्เคง्เคตเค—ाเคฎी เคฎोเฅœ เคฒेเคคा เคนै - เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคจा เคธीเค–เคคा เคนै। เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธ เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ो เคถुเคฐू เคธे เคฏा เคฌเคšเคชเคจ เคธे เคนी (เคตिเคตेเค•-เคตाเคนिเคจी เค•े เคธिंเคน-เคถाเคตเค• Be and Make' เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคถिเคตिเคฐ เคฎें) เคธीเค– เคฒेเคจा เค…เคš्เค›ा เคนै। เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคธीเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฎें เค‡เคคเคจे เค•เคŸु เค…เคจुเคญเคต เคธे เคนोเค•เคฐ เค•्เคฏों เค—ुเคœเคฐเคจा เคšाเคนिเค ? " (8/12) 
        "เคนเคฎ เคฎें เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•े เคญीเคคเคฐ เค…เคจเคจ्เคค เคถเค•्เคคि เคนै" - เคฏเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนी เคนเคฎें เคœเคฌเคฐเคฆเคธ्เคค เคŠเคฐ्เคœा เคธे เคญเคฐ เคฆेเคคा เคนै।  เคธ्เคตเคฏं เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฏा เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ा เคธंเคตเคฐ्เคงเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เค•ृเคทि (cultivation of faith) เค•เคฐเคจे เค•ी เคชเคฆ्เคงเคคि เคธीเค–เคจे เคธे - เคนเคฎाเคฐी เคฆुเคฐ्เคฌเคฒเคคाเคฏें เค•्เคฐเคฎเคถः เคฆूเคฐ เคนो เคœाเคเค—ी เค”เคฐ เคนเคฎ เคฆिเคจ-เคฌ-เคฆिเคจ เคฌเคฒिเคท्เค  เคนोเคคे เคœाเคंเค—े। (เฆฎเฆจ เฆฐে เฆ•ৃเฆทিเฆ•াเฆœ เฆœাเฆจো เฆจা-เคฎเคจ เคฐे เคคुเคฎि เค•ृเคทिเค•ाเคœ เคœाเคจो เคจा। เคเคฎोเคจ เคฎाเคจเคต เคœเคฎीเคจ เคฐोเคฏिเคฒो เคชเคคिเคค, เค†เคฌाเคฆ เค•เคฐเคฒे เคซोเคฒเคคो เคธोเคจा।-เคฐाเคฎเคช्เคฐเคธाเคฆ เคธेเคจ, เคถ्เคฏाเคฎा เคธंเค—ीเคค) เคœो เค‡เคคเคจा เคกเคฐเคชोเค•, เคฎुเคฐ्เคฆा เค”เคฐ เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคนै เค•ि  เค•िเคธी เค•ी เคนिเคฎ्เคฎเคค เคคोเฅœเคจे เคตाเคฒी, เคนเคคोเคค्เคธाเคนिเคค เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เค‡เคงเคฐ-เค‰เคงเคฐ เค•ी เค•्เคฏा เคฌाเคคें เคธुเคจเค•เคฐ เค‰เคธเค•ो เค‡เคธ เคฌाเคค เคธे เค…ंเคคเคฐ เคชเคก़เคจे เคฒเค— เคœाเค, เคฏा เค…เคชเคจा B.P. เคŠเคชเคฐ-เคจीเคšे เคนोเคจे เคฒเค— เคœाเคฏे เค•ि เคฆเคธ เคฒोเค— เค•ैเคธी-เค•ैเคธी เคฌाเคคें เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं ? เคคเคฌ เคคเค• เค†เคค्เคฎा เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคฎเคนिเคฎा เคฎें เคธ्เคฅिเคฐ เคฐเคนเคจा- เคฏे เคธเคฌ เคฌाเคคें 'เค‰เคธเค•े' เคฌเคธ เค•ी เคจเคนीं เคนैं। เค•्เคฏोंเค•ि - เคจाเคฏเคฎाเคค्เคฎा เคฌเคฒเคนीเคจेเคจ เคฒเคญ्เคฏः (เคฎुเคฃ्เคกเค•ोเคชเคจिเคทเคฆ – 3/2/4)เค†เคค्เคฎा เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคฌเคฒ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै।  เคœो เคฌเคฒเคนीเคจ เคนै เคตो เค•เคญी เคญी เค…เคชเคจे เคธ्เคตเคฐुเคช เค•े เค•เคฐीเคฌ เคจเคนीं เคชเคนुँเคš เคธเค•เคคा।เคœिเคธเค•ो เคญी เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจ เคชैเคฆा เคจ เคนुเค† เคนो เคตो เคฆเคฐिเคฆ्เคฐ เคนै - เค‰เคธ เคชเคฐ เค•เคฐुเคฃा เค•เคฐो เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคˆเคถ्เคตเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐो। เคœीเคตเคจ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเฅœा เค‰เคชเคฏोเค— เคฏเคนी เคนै เค•ि, เค‡เคธे เคธเคญी เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เค•ी เคธेเคตा เคฎें เคจ्เคฏोเค›ाเคตเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคฏ।"
     "เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ 6 เคฎเคˆ, 1895 เค•ो เคถ्เคฐी เคชेเคฐुเคฎเคฒ เค•ो เคฒिเค–िเคค เคชเคค्เคฐ เคฎें เค•เคนเคคे เคนैं - ‘ เค…เคฌ เคฎैं เคคुเคฎ्เคนें เค…เคชเคจे เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคคा เคนूँ। เคธाเคฐा เคงเคฐ्เคฎ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคฎें เคนी เคธเคฎाเคนिเคค เคนै, เคตेเคฆांเคค เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฎें เคฆ्เคตैเคค, เคตिเคถिเคท्เคŸाเคฆ्เคตैเคค เค”เคฐ เค…เคฆ्เคตैเคค; เคเค• เค•े เคฌाเคฆ เคเค• เค•्เคฐเคฎเคถः เคœो เคคीเคจ เคšเคฐเคฃ เค†เคคे เคนैं, เคตे เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค‰เคจ्เคจเคคि เค•े เคคीเคจ เคธोเคชाเคจ เคนैं। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคธोเคชाเคจ เคธे เคนोเค•เคฐ เค—ुเคœเคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค†เคงाเคฐเคญूเคค เคคเคค्เคต เคฏเคนी เคนै, เค…เคฌ เคคो เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนी เค…เคฆ्เคตैเคค เคนै।’ เค”เคฐ เคฎाเคฏाเคตเคคी เค•ा เค…เคฆ्เคตैเคค เค†เคถ्เคฐเคฎ เค‡เคธ เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคงเคฐ्เคฎ -'Vedanta' เค•े เคช्เคฐเคšाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เคนै।
      
    เคตेเคฆांเคค เค•ी เคคीเคจ เคช्เคฐเคฎुเค– เคถाเค–ाเค“ं เคฎें เคธे เคเค• 'เคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆ', เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคคीเคจों เคธเคค्เคคाเค“ं- เคˆเคถ्เคตเคฐ, เคœीเคต เค”เคฐ เคœเค—เคค เค•ो เคธเคค्เคฏ, เคถाเคถ्เคตเคค (eternal) เค”เคฐ เคเค• เคฆूเคธเคฐे เคธे เค…เคฒเค— เคฎाเคจเคคा เคนै। เคตिเคถिเคท्เคŸाเคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆ- เค‡เคธ เคฎเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ, เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคœเค—เคค् เค”เคฐ เคœीเคตाเคค्เคฎा เคฆोเคจों เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เคญिเคจ्เคจ เคนैं, เคคเคฅाเคชि เคตे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เคนी เค‰เคฆ्เคญूเคค เคนैं เค”เคฐ เคตे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธंเคฌเคฆ्เคง เคนैं, เคœैเคธे เคธूเคฐ्เคฏ เคธे เค‰เคธเค•ी เค•िเคฐเคฃें เคธंเคฌเคฆ्เคง เคนोเคคी เคนैं। เค…เคคः เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคเค• เคนोเคจे เคชเคฐ เคญी เค…เคจेเค• เคนै। เค”เคฐ เค…เคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆ (เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค ) เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ, เคœीเคต เค”เคฐ เคœเค—เคค เคฆोเคจों เคนी เคฎिเคฅ्เคฏा  เคนैं। เค•ेเคตเคฒ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนी เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เค”เคฐ เคถाเคถ्เคตเคค เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ, เคœैเคธा เค•ि เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค•เคนเคคे เคฅे, เค…เคฆ्เคตैเคค เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เค•ि เค•ेเคตเคฒ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนी เคธเคค्เคฏ เคนै เค”เคฐ เคฌाเค•ी เคธเคฌ เค•ुเค›- (เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ?)  เคฎिเคฅ्เคฏा เคนै।  เค‡เคธ เคฎเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคนी เคธเคค्เคคा เคนै- เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฏा เคฌ्เคฐเคน्เคฎ। เค†เคค्เคฎा เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เค…เคฒเค— เคจเคนीं เคนै। เค…เคชเคจे เคฎूเคฒ เคฐूเคช เคฎें  เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนी เค†เคค्เคฎा เคนै , เคฒेเค•िเคจ เค…เคœ्เคžाเคจ (เค…เคตिเคฆ्เคฏा) เค‡เคจ्เคนें เคฆो เคฌเคจाเค เคฐเคนเคคा เคนै। เคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคจे เคชเคฐ เค†เคค्เคฎा เค…เคชเคจे เคฎूเคฒ เคธ्เคตเคฐूเคช เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒेเคคी เคนै। 
 "เคฆृเคท्เคŸिं เคœ्เคžाเคจเคฎเคฏीं  เค•ृเคค्เคตा เคชเคถ्เคฏेเคฆ्  เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฎเคฏं เคœเค—เคค्।"
 
 เคฆेเคนเคฌुเคฆ्เคงเคฏा เคคु เคฆाเคธोเคฝเคนं, เคœीเคตเคฌुเคฆ्เคงเคฏा เคค्เคตเคฆंเคถเค•ः।

เค†เคค्เคฎเคฌुเคฆ्เคงเคฏा เคค्เคตเคฎेเคตाเคนเคฎिเคคि เคฎे เคจिเคถ्เคšिเคคा เคฎเคคिः।। 

เคœ्เคžाเคจเคฎเคฏ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคธंเคธाเคฐ เค•ो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคฎเคฏ เคฆेเค–เคจा เคšाเคนिเค/ เคฆेเคนเคฌुเคฆ्เคงि เคธे เคคो เคฎैं เค†เคชเค•ा เคฆाเคธ เคนूँ, เคœीเคตเคฌुเคฆ्เคงि เคธे เคฎैं เค†เคชเค•ा เค…ंเคถ เคนी เคนूँ, เค”เคฐ เค†เคค्เคฎเคฌुเคฆ्เคงि เคธे เคฎें เคตเคนी เคนूँ เคœो เค†เคช เคนैं, เคฏเคนी เคฎेเคฐी เคจिเคถ्เคšिเคค เคฎเคคि เคนै॥ (เคšเคคुเคฐ्เคฅ เคชाเคฆ เคฎें เคชाเค เคญेเคฆ เคนैः ‘เค‡เคคि เคตेเคฆाเคจ्เคคเคกिเคฃ्เคกिเคฎः’ – เค…เคจुเคตाเคฆเค•।)
===================
เคฎเคงुเคธूเคฆเคจ เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคจे เค‡เคธ เคชเคฐ เคธूเค•्เคท्เคฎ เคตिเคšाเคฐ เค•िเคฏा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•เคนเคจा เคฌเคนुเคค เค•เค िเคจ เคนै। เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ो เคธเคฎเคाเคจे เคฎें เคญाเคทा เค•े เค…เคฒाเคตा เคนเคฎाเคฐे เคชाเคธ เค”เคฐ เค•्เคฏा เคนै ?  เคถंเค•เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ เคœी เค–ुเคฆ เคฆเคถเคถ्เคฒोเค•ी เค•े เค†เค–िเคฐ เคฎें เค•เคนเคคे เคนैं - เค•เคฅเคฎ् เคธเคฐ्เคต-เคตेเคฆाเคจ्เคค-เคธिเคฆ्เคงเคฎ् เคฌ्เคฐเคตेเคฎि। (10) เคœिเคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคฎुเค– เคธे เค•เคนा เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคा , เค‰เคธเค•ो เค•ैเคธे เคฌोเคฒूँ ? เค‰เคธเค•ो เคธเคฎเคाเคŠँ เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ ? เค‰เคธเค•ो เคญाเคทा เคฎें เคต्เคฏเค•्เคค เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा। เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค‰เคธเค•ो เค•เคนเคจा เคนै, เคœिเคธเค•ो เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค•เคนा เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค…เคญी เคนเคฎเค•ो เคฒेเค•िเคจ 45 เคฎिเคจเคŸ เคฌोเคฒเคจा เคนी เคนै, เค‰เคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœिเคธเค•ो เค•เคนा เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฏเคนी เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ी เคฎเคนिเคฎा เคนै - เค•ि เคœिเคธे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฌเคฏाเคจ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा, เค‰เคธเค•े เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•ी เคชเคฆ्เคงเคคि เคญी เคตेเคฆाเคจ्เคค เคจे เค–ोเคœ เคฒी เคนै। เค‰เคธเค•े เค•เคˆ เค‰เคชाเคฏ เคนैं - เคœैเคธे เคเค• เค‰เคชाเคฏ เคนै - "เคจेเคคि, เคจेเคคि !" เคจिเคทेเคง เค•เคฐเค•े- เคœो เคเคธा เคธเคค्เคฏ เคนै , เคœिเคธे เคนเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคจเคนीं เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं, เคคो เค‡เคคเคจा เคคो เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เคธเคค्เคฏ เค•्เคฏा เคจเคนीं เคนै ? เคœो เคธเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै - เค‰เคธเค•ो เคนเคฎ deny เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं, เคจिเคทेเคง เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏे เคเค• เค‰เคชाเคฏ เคนै। 
       เคฆूเคธเคฐा เค‰เคชाเคฏ เคนै เค•เคนाเคจी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธเคฎเคाเคจा - เคœैเคธे เค•เคญी-เค•เคญी 'เคธिंเคน เคถाเคตเค•' เค•ी เค•เคฅा เคธे เคธเคฎเคाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคนाเคฅी เคจाเคฐाเคฏเคฃ เคนै , เคคो เคฎเคนाเคตเคค เคญी เคจाเคฐाเคฏเคฃ เคนै। เคฏा เค•िเคธाเคจ เคจे เค เคฃ्เคข เคธे เคฎृเคคเคช्เคฐाเคฏ เคธाँเคช เค•ो เคฌเคšाเคจे เค•े เคฒिเค -เคถเคฐीเคฐ เค•ी เค—เคฐ्เคฎी เคธे เคฌเคšाเคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เค•ी। เคคเคฌ เคธाँเคช เค•ाเคŸเคจे เคธे เคตเคน เคฎเคฐ เค—เคฏा।   เคฏा เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšाเคฐी เคจे เคเค• เคธाँเคช เค•ो เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆिเคฏा - เค•ाเคŸเคจा เคจเคนीं , เคซुँเคซเค•ाเคฐเคจा เคœเคฐूเคฐ।  
         เคคीเคธเคฐा เคนै เค•เคญी เค•เคญी -Paradoxical Statement  เคตिเคฐोเคงाเคญाเคธी เคตเคšเคจ เคธे เคธเคฎเคाเคจा-เคœो เคธเคฌเคธे เคฆूเคฐ เคนै, เคธเคฌเคธे เคจเคœเคฆीเค• เคนै। เคฆौเฅœเคคा เคฐเคนเคคा เคนै , เคฒेเค•िเคจ เคเค•เคฆเคฎ เคธ्เคฅिเคฐ เคนै। เคœो เคฌเฅœे เคธे เคญी เคฌเฅœा เคนै , เคฒेเค•िเคจ เค›ोเคŸे เคธे เคญी เค›ोเคŸा เคนै। เค…เคฃोเคฐเคฃीเคฏाเคจ् เคฎเคนเคคो เคฎเคนीเคฏाเคจ् เค†เคฆि เค‡เคธเค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เค•्เคฏा เคนै ? เคœो เคœ्เคžाเคจी เคœเคจ เค•े เคฒिเค เคฆिเคจ เคนै, เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฒोเค—ों เค•े เคฒिเค เคฐाเคค เคนै। เค”เคฐ เคœो เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฒोเค—ों เค•े เคฒिเค เคฆिเคจ เคนै, เคœ्เคžाเคจी เค•े เคฒिเค เคฐाเคค เคนै। เค‡เคธเค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เค•्เคฏा เคนै ?  เคฆो เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคฌाเคค เค…เค—เคฐ เคเค•เคธाเคฅ เคธเคฎเค เคฎें เค† เคœाเคตेเค—ी เคคเคฌ เค†เคชเค•ो เคตेเคฆांเคค เค•ी เคงाเคฐเคฃा เคนो เคธเค•ेเค—ी। เคตेเคฆांเคค เค†เคชเค•े เคชเค•เฅœ เคฎें เค† เคœाเคตेเค—ी।

เคฒेเค•िเคจ เคฏเคฆि เคนเคฎเคฒोเค— 3'H' เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคนैं , เคคो เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें  เคคो เคนเคฎ เค•्เคฏा เคนैं ? เคนเคฎ เคšेंเคœ เค•े เคธाเค•्เคทी เคนैं ! เคนเคฎ เคจिเคฐ्เคตिเค•ाเคฐ เคนै, เคถเคฐीเคฐ เคธเคตिเค•ाเคฐ เคนै। เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฒเค— เคนोเคคा เคนै। เคนเคฎ เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคนैं ,เคถเคฐीเคฐ เคฆृเคถ्เคฏ เคนै ? เค‡เคธเคฒिเค เคนเคฎ เคถเคฐीเคฐ เคจเคนीं เคนैं। เคนเคฎ เคšेเคคเคจ เคนैं, เคถเคฐीเคฐ เคœเฅœ เคตเคธ्เคคु (object) เคœिเคธเค•ो เค†เคช เคœाเคจ เคธเค•เคคे เคนैं, เคตो เคœเฅœ เคนै।  เคฎเคจ เคญी เคœเฅœ เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคจिเคฐंเคคเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคนै -เคฌुเคฆ्เคงि-เคšिเคค्เคค -เค…เคนंเค•ाเคฐ เคนूँ। เค…เคญी เคœो เคœाเค—्เคฐเคค เคนै , เค‰เคธी เค•ो เคจींเคฆ เค† เคฐเคนी เคฅी। เคฎเคจ เคญी เคฆृเคถ्เคฏ เคนै। เคฎเคจ เค”เคฐ เคšैเคคเคจ्เคฏ เค•ा เค…เคจ्เคคเคฐ เคชเคถ्เคšिเคฎ เค•ो เคชเคคा เคจเคนीं เคนै।  เคœो เคธเคฎเคธ्เคค เคตेเคฆांเคคों เคฆ्เคตाเคฐा เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนै เค‰เคธเค•ा เคฎैं เค•ैเคธे เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนूँ?  

 เคฏे เคœो เคฆो เคฌिเคฐुเคฆ्เคง เคฌाเคค -เคœो เค…เคšเคฒ เคนै , เค•เคนीं เคจเคนीं เคœाเคคा เคนै , เคฒेเค•िเคจ เคธเคฌเคธे เค†เค—े เคฆौเฅœ เค•เคฐ เคœाเคคा เคนै। เคฏे เคฌाเคคें เค†เคชเค•ो เค•เคจ्เคซ्เคฏूเคœ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจเคนीं เค•เคนी เค—เคฏी เคนैं। เคœเคฌ เคเค• เคฌाเคฐ เคนเคฎ เค‡เคธเค•ो เคชเค•เฅœ เคฒेंเค—े, เคคเคฌ เคฏเคน เคนเคฎเค•ो เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคธเคนी เคฒเค—เคจे เคฒเค—ेเค—ी। เคœो เคœ्เคžाเคจी เคนै, เคœो เคธเคฎเคเคคा เคนै, เคœिเคธเคจे เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ो เคชเค•เฅœ เคฒिเคฏा เคนै, เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคฏे เคฌाเคคें เคเค•เคฆเคฎ เคธเคนी เคนैं। เคนเคฎाเคฐे เคฒिเค เคฏे เคตिเคฐोเคงाเคญाเคธी เคฌाเคคें เคนैं। เคตेเคฆांเคค เค•े เคจिเคท्เคฃाเคค เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•ा เค•เคนเคจा เคนै। เคœो เค•เคนा เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคा เคนै, เค‰เคธเค•ो เค•เคนเคจे เค•ी เคเค• เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै। เค‰เคธเค•ो เค•เคนเคคे เคนैं -'เค…เคง्เคฏाเคฐोเคช เค…เคชเคตाเคฆ' (เค…เคง्เคฏाเคฐोเคช + เค…เคชเคตाเคฆ) = เคชเคนเคฒे เค…เคง्เคฏाเคฐोเคช, เคซिเคฐ เค…เคชเคตाเคฆ (เคนเคŸाเคจा)।  เค…เคฆ्เคตैเคค เคตेเคฆांเคค เคฎें เค†เคค्เคฎเคคเคค्เคต เค•े เค‰เคชเคฆेเคถ เค•ी เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคตिเคงि। เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•े เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคฐूเคช เค•ा เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆेเคจा เค…เคฆ्เคตैเคค เคฎเคค เค•े เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•ा เคช्เคฐเคงाเคจ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै। เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै เคธ्เคตเคฏं เคจिเคท्เคช्เคฐเคชंเคš เคนै เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเค•ा เคœ्เคžाเคจ เคฌिเคจा เคช्เคฐเคชंเคš เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•े เค•िเคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคญी เคจเคนीं เค•เคฐाเคฏा เคœा เคธเค•เคคा।' เค‡เคธเค•े เค•เคˆ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै। เค•ोเคˆ เคถिเคท्เคฏ เค—ुเคฐु เค•े เคชाเคธ เค†เคฏा, เค—ुเคฐु เคœी เคนเคฎเค•ो เคธเคฎเคाเค‡เคฏे เค†เค•ाเคถ เค•्เคฏा เคนोเคคा เคนै ? เคคो เค—ुเคฐु เคฆेเคต เคชเคนเคฒे เค–ाเคฒी เคœเค—เคน เค•ो เคขเค• เคฆेเคจे เค•ी เค†เคœ्เคžा เคฆेเคคे เคนै , เคซिเคฐ เค†เคตเคฐเคฃ เคนเคŸा เคฒेเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคœो เคฌเคšा เคตो เค†เค•ाเคถ เคนै। เคชเคนเคฒे เค…เคง्เคฏाเคฐोเคช เค•เคฐ เคฆिเค เคซिเคฐ เค‰เคธเค•ा เค…เคชเคตाเคฆ เค•เคฐ เคฆिเค। เคคเคฌ เคชเค•เฅœ เคฎें เค† เค—เคฏा เค•ि เค“ , เค‡เคธเค•ो เค†เค•ाเคถ เค•เคนเคคे เคนैं। 

เคฌिเคจु เคชเคฆ เคšเคฒเค‡ เคธुเคจเค‡ เคฌिเคจु เค•ाเคจा। เค•เคฐ เคฌिเคจु เค•เคฐเคฎ เค•เคฐเค‡ เคฌिเคงि เคจाเคจा॥
เค†เคจเคจ เคฐเคนिเคค เคธเค•เคฒ เคฐเคธ เคญोเค—ी। เคฌिเคจु เคฌाเคจी เคฌเค•เคคा เคฌเคก़ เคœोเค—ी॥
เคญाเคตाเคฐ्เคฅ-
เคตเคน (เคฌ्เคฐเคน्เคฎ) เคฌिเคจा เคนी เคชैเคฐ เค•े เคšเคฒเคคा เคนै, เคฌिเคจा เคนी เค•ाเคจ เค•े เคธुเคจเคคा เคนै, เคฌिเคจा เคนी เคนाเคฅ เค•े เคจाเคจा เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै, เคฌिเคจा เคฎुँเคน (เคœिเคน्เคตा) เค•े เคนी เคธाเคฐे (เค›เคนों) เคฐเคธों เค•ा เค†เคจंเคฆ เคฒेเคคा เคนै เค”เคฐ เคฌिเคจा เคตाเคฃी เค•े เคฌเคนुเคค เคฏोเค—्เคฏ เคตเค•्เคคा เคนै।
เคคเคจ เคฌिเคจु เคชเคฐเคธ เคจเคฏเคจ เคฌिเคจु เคฆेเค–ा। เค—्เคฐเคนเค‡ เค˜्เคฐाเคจ เคฌिเคจु เคฌाเคธ เค…เคธेเคทा॥
เค…เคธि เคธเคฌ เคญाँเคคि เค…เคฒौเค•िเค• เค•เคฐเคจी। เคฎเคนिเคฎा เคœाเคธु เคœाเค‡ เคจเคนिं เคฌเคฐเคจी॥
เคญाเคตाเคฐ्เคฅ-
เคตเคน เคฌिเคจा เคถเคฐीเคฐ (เคค्เคตเคšा) เค•े เคนी เคธ्เคชเคฐ्เคถ เค•เคฐเคคा เคนै, เค†ँเค–ों เค•े เคฌिเคจा เคนी เคฆेเค–เคคा เคนै เค”เคฐ เคฌिเคจा เคจाเค• เค•े เคธเคฌ เค—ंเคงों เค•ो เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै (เคธूँเค˜เคคा เคนै)। เค‰เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•ी เค•เคฐเคจी เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคเคธी เค…เคฒौเค•िเค• เคนै เค•ि เคœिเคธเค•ी เคฎเคนिเคฎा เค•เคนी เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคी।
[เคเค• เคฌाเคฐ เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เค…เคชเคจे เคˆเคท्เคŸ เคถ्เคฐी เคฐाเคฎ เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคฒिเค เคœเค—เคจ्เคจाเคฅ เคชुเคฐी เค•ी เค“เคฐ เคšเคฒ เคชเคก़े। เคตเคนां เคชเคนुंเคšเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคฒोเค—ों เค•ी เคญीเคก़ เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคตเคน เคฌเคนुเคค เค–ुเคถ เคนुเค เค”เคฐ เคฎंเคฆिเคฐ เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคšเคฒे เค—เค। เคฒेเค•िเคจ เคœैเคธे เคนी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคถ्เคฐी เคœเค—เคจ्เคจाเคฅ เคœी เค•ो เคฆेเค–ा (เคฌिเคจा เคนाเคฅ เค•े เคœเค—เคจ्เคจाเคฅ ?) เค”เคฐ เค…เคšाเคจเค• เคนी เค‰เคจเค•े เคšेเคนเคฐे เคชเคฐ เคจिเคฐाเคถा เค›ा เค—เคˆ เค”เคฐ เคตเคน เคฌाเคนเคฐ เค†เค•เคฐ เคฎเคจ เคฎें เคธोเคšเคจे เคฒเค—े เค•ि เค‡เคคเคจी เคฆूเคฐ เค†เคจा เคญी เคฎेเคฐा เคฌेเค•ाเคฐ เคนुเค†, เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เคฌिเคจा เคนाเคฅों เค•े เคฎेเคฐे เคˆเคท्เคŸ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เคฐाเคค เค•ाเคซी เคนो เค—เคˆ เคฅी เคคो เคตเคน เคฅเค•े-เคนाเคฐे, เคญूเค–े-เคช्เคฏाเคธे เคเค• เคœเค—เคน เคชเคฐ เค†เคฐाเคฎ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌैเค  เค—เค।
    เค•ुเค› เคธเคฎเคฏ เค•े เคฌाเคฆ เคตเคนां เค†เคนเคŸ เคนोเคจे เคฒเค—ी เค”เคฐ เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เค•ो เคเค• เคฌाเคฒเค• เค•ी เค†เคตाเคœ़ เคธुเคจाเคˆ เคฆी เคœो เค‰เคจเค•ा เคนी เคจाเคฎ เคชुเค•ाเคฐ เคฐเคนा เคฅा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‰เคธे เค…เคชเคจे เคชाเคธ เคฌुเคฒाเคฏा เค”เคฐ เค•เคนा เค•ि เคฎैं เคนी เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคนूं। เค‰เคธ เคฌเคš्เคšे เค•े เคนाเคฅ เคฎें เคเค• เคฅाเคฒी เคฅी เคœो เค‰เคธเคจे เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เค•ी เค“เคฐ เค•เคฐเค•े เค•เคนा เค•ि ‘เคฒीเคœिเค, เคœเค—เคจ्เคจाเคฅ เคœी เคจे เค†เคชเค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคธाเคฆ เคญेเคœा เคนै।’
เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคฌोเคฒे ‘เค•ृเคชा เค•เคฐเค•े เค‡เคธे เคตाเคชเคธ เคฒे เคœाเคं।’ เคฌाเคฒเค• เคจे เค•เคนा, ‘เคœเค—เคจ्เคจाเคฅ เค•ा เคญाเคค-เคœเค—เคค เคชเคธाเคฐे เคนाเคฅ’ เค”เคฐ เคตเคน เคญी เคธ्เคตเคฏं เคฎเคนाเคช्เคฐเคญु เคจे เคญेเคœा เค”เคฐ เค†เคช เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคจเคนीं เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เค•ाเคฐเคฃ เค•्เคฏा เคนै?’ เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคจे เค•เคนा เค•ि, ‘เคฎैं เค…เคชเคจे เคˆเคท्เคŸ เค•ो เคญोเค— เคฒเค—ाเคं เคฌिเคจा เค•ुเค› เคญी เค—्เคฐเคนเคฃ เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เค”เคฐ เคซिเคฐ เคฏเคน เคœเค—เคจ्เคจाเคฅ เค•ा เคœूเค ा เคช्เคฐเคธाเคฆ เคœिเคธे เคฎैं เค…เคชเคจे เคˆเคท्เคŸ เค•ो เคจเคนीं เค–िเคฒा เคธเค•เคคा, เคฏे เคฎेเคฐे เค•िเคธी เค•ाเคฎ เค•ा เคจเคนीं เคนैं।’ เคฌाเคฒเค• เคจे เคฎुเคธ्เค•เคฐाเคคे เคนुเค เค•เคนा เค•ि เคฏเคน เค†เคชเค•े เคˆเคท्เคŸ เคจे เคนी เคคो เคญेเคœा เคนै।เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคฌोเคฒे- เคฏเคน เคฌिเคจा เคนाเคฅों เคตाเคฒा เคฎेเคฐा เคˆเคท्เคŸ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เคฌाเคฒเค• เคจे เค•เคนा เค•ि เค†เคชเคจे เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเคšเคฐिเคคเคฎाเคจเคธ เคฎें เคคो เค‡เคธी เคฐूเคช เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा เคนै-

เคฌिเคจु เคชเคฆ เคšเคฒเค‡ เคธुเคจเค‡ เคฌिเคจु เค•ाเคจा। เค•เคฐ เคฌिเคจु เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐเค‡ เคฌिเคงि เคจाเคจा ।।
เค†เคจเคจ เคฐเคนिเคค เคธเค•เคฒ เคฐเคธ เคญोเค—ी। เคฌिเคจु เคฌाเคจी เคฌเค•เคคा เคฌเฅœ เคœोเค—ी।।

เคฏเคน เคธुเคจเค•เคฐ เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เค•ा เคšेเคนเคฐा เคฆेเค–เคจे เคฒाเคฏเค• เคฅा। เค†ंเค–ों เคฎें เค†ंเคธू, เคฎुंเคน เคธे เคถเคฌ्เคฆ เคจเคนीं เคจिเค•เคฒ เคฐเคนे เคฅे। เคฅाเคฒ เคฐเค–เค•เคฐ เคตเคน เคฌाเคฒเค• เคฌोเคฒा เค•ि เคฎैं เคนी เคฐाเคฎ เคนूं। เคฎेเคฐे เคฎंเคฆिเคฐ เค•े เคšाเคฐों เคฆ्เคตाเคฐों เคชเคฐ เคนเคจुเคฎाเคจ เค•ा เคชเคนเคฐा เคนै। เคตिเคญीเคทเคฃ เคจिเคค्เคฏ เคฎेเคฐे เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ो เค†เคคा เคนै। เค•เคฒ เคช्เคฐाเคคः เคคुเคฎ เคญी เค†เค•เคฐ เคฆเคฐ्เคถเคจ  เค•เคฐ เคฒेเคจा। เคฏเคน เค•เคนเค•เคฐ เคตเคน เคฌเคš्เคšा เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคนो เค—เคฏा।

เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคจे เคฌเฅœे เคช्เคฐेเคฎ เคธे เคช्เคฐเคธाเคฆ เค–ाเคฏा। เคธुเคฌเคน เคนोเคจे เคชเคฐ เคฎंเคฆिเคฐ เคชเคนुंเคšเคจे เคชเคฐ เค‰เคจ्เคนें เคญเค—เคตाเคจ เคœเค—เคจ्เคจाเคฅ, เคฌเคฒเคญเคฆ्เคฐ เค”เคฐ เคธुเคญเคฆ्เคฐा เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคถ्เคฐी เคฐाเคฎ, เคฒเค•्เคท्เคฎเคฃ เค”เคฐ เคฎाเคคा เคœाเคจเค•ी เค•े เคญเคต्เคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจ เคนुเค। เคญเค—เคตाเคจ เคเคธे เคญเค•्เคคเคตเคค्เคธเคฒ เคนैं เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคญเค•्เคค เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคชूเคฐी เค•ी। เคœिเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคฐाเคค เค•े เคธเคฎเคฏ เคฐुเค•े เคฅे, เค‰เคธ เคœเค—เคน เค•ा เคจाเคฎ ‘เคคुเคฒเคธी เคšौเคฐा’ เคฐเค–ा เค—เคฏा। เค†เคœ เค•े เคธเคฎเคฏ เคฎें เคตเคนां เคชเคฐ เคคुเคฒเคธीเคฆाเคธ เคœी เค•ी เคชीเค  ‘เคฌเฅœเค›เคคा เคฎเค ’ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตिเค–्เคฏाเคค เคนै। ( เคชंเคœाเคฌ เค•ेเคธเคฐी เคเคตเคฎ เค—ूเค—เคฒ เคธे เคฒिเคฏा เค—เคฏा)

เคถ्เคฏाเคฎ เคฌเคจ เค˜เคจเคถ्เคฏाเคฎ เคฌเคฐเคธो -เค†เคœ เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•ो เคธเคนाเคฐा เคนै เคจเคนीं เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ा !

๐Ÿ”ฑเคฎเคนाเคฎंเคกเคฒ เคธांเคธाเคฐिเค• เค”เคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค†เคฆเคฐ्เคถों เค•ा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคนै๐Ÿ•Š

๐Ÿ•ŠThe Mahamandal is A blend of worldly and spiritual ideals๐Ÿน 

[(26, 28- เคธिเคคंเคฌเคฐ, 1884) เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคตเคšเคจाเคฎृเคค~ 93/ 'เค…เคฎुเค• เคจाเคฎ' เคตाเคฒे เค”เคฐ 'เคคुเคฎुเค• เคจाเคฎ' เคตाเคฒे เคธเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏ เคฎें เคฆ्เคตेเคท เค ीเค• เคจเคนीं๐Ÿ”†๐Ÿ™เคฌिเคจा เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•िเคฏे เค‰เคจเค•ा เคธ्เคตเคฐूเคช เคธเคฎเค เคฎें เคจเคนीं เค†เคคा๐Ÿ”†๐Ÿ™]   
"เคฎैं เค•เคนเคคा เคนूँ, เค‰เคจเค•ो เคธเคญी เคชुเค•ाเคฐ เคฐเคนे เคนैं । เคฆ्เคตेเคท เค•ी เค•्เคฏा เคœเคฐूเคฐเคค เคนै ? เค•ोเคˆ เคธाเค•ाเคฐ เค•เคนเคคा เคนै เค”เคฐ เค•ोเคˆ เคจिเคฐाเค•ाเคฐ । เคฎैं เค•เคนเคคा เคนूँ, เคœिเคธเค•ा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคธाเค•ाเคฐ เคชเคฐ เคนै, เคตเคน เคธाเค•ाเคฐ เค•ी เคนी เคšिเคจ्เคคा เค•เคฐे เค”เคฐ เคœिเคธเค•ा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจिเคฐाเค•ाเคฐ เคชเคฐ เคนै, เคตเคน เคจिเคฐाเค•ाเคฐ เค•ी เคšिเคจ्เคคा เค•เคฐे । เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฏเคน เค•ि เค‡เคธ เค•เคŸ्เคŸเคฐเคคा /เคนเค เคงเคฐ्เคฎिเคคा เค•ी เค•ोเคˆ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं เค•ि เคฎेเคฐा เคนी เคงเคฐ्เคฎ เค ीเค• เคนै, เคคเคฅा เค…เคจ्เคฏ เคธเคฌ เคตाเคนिเคฏाเคค เคนै ।'เคฎेเคฐा เคงเคฐ्เคฎ เค ीเค• เคนै, เคชเคฐ เคฆूเคธเคฐों เค•े เคงเคฐ्เคฎ เคฎें เคธเคšाเคˆ เคนै เคฏा เคตเคน เค—เคฒเคค เคนै, เคฏเคน เคฎेเคฐी เคธเคฎเค เคฎें เคจเคนीं เค†เคคा', เคเคธा เคญाเคต เค…เคš्เค›ा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคฌिเคจा เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•िเคฏे เค‰เคจเค•ा เคธ्เคตเคฐूเคช เคธเคฎเค เคฎें เคจเคนीं เค†เคคा । เค•เคฌीเคฐ เค•เคนเคคे เคฅे - 
เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ เคนै เคธो เคชिเคคा เคนเคฎाเคฐा, เคธเค—ुเคจ เคนै เคฎเคนเคคाเคฐी। 
 เค•ाเค•ो เคจिเคจ्เคฆौ เค•ाเค•ो เคฌเคจ्เคฆौ, เคฆोเคจों เคชเคฒ्เคฒा เคญाเคฐी।।

[เคเค• (เคธเค—ुเคฃ) เคฎाँ เคนै เคฆूเคธเคฐा (เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ ) เคฌाเคช เคนै l 'เคฌाเคช -เคฌेเคŸे เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें'  เคฌुเคฆ्เคงि (Head) เคช्เคฐเคงाเคจ เคนै เค”เคฐ 'เคฎाँ -เคฌेเคŸे เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें ' เคนृเคฆเคฏ (Heart) เคช्เคฐเคงाเคจ เคนै l เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ เคนเคฎाเคฐा เคชिเคคा เคนै เค”เคฐ เคธเค—ुเคฃ เคนเคฎाเคฐी เคฎाँ เคนै เค…เคคः เคนเคฎ เค•िเคธเค•ा เคตंเคฆเคจ เค•เคฐें เค†เคช เค•िเคธเค•ी เคจिंเคฆा เค•เคฐें เค•्เคฏोंเค•ि เคฆोเคจों เคนी เคชเคฒเฅœे เคญाเคฐी เคนै l เคœो เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ (เคฌ्เคฐเคน्เคฎ) เคนै เคตเคนी เคธเค—ुเคฃ (เคถเค•्เคคि) เคนै। เค”เคฐ เคœो เคธเค—ुเคฃ (เคฎाँ เค•ाเคฒी) เคนै เคตเคนी เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ (เคฌ्เคฐเคน्เคฎ) เคนै।
 (เคธृเคœเคจ เคถเค•्เคคि, เคช्เคฐเค•्เคทेเคชเคฃ เคถเค•्เคคि เคฏा เคตंเคถเคตिเคธ्เคคाเคฐ เคถเค•्เคคि เคนै ? creation or projection ?)]  
๐Ÿ™เค—िเคฐเค—िเคŸ เค•े เคฐंเค— เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคนเค เคงเคฐ्เคฎिเคคा (dogmatism) เค…เคš्เค›ी เคจเคนीं เคนोเคคी ।๐Ÿ™ 
"เคนिเคจ्เคฆू, เคฎुเคธเคฒเคฎाเคจ, เคˆเคธाเคˆ, เคถाเค•्เคค, เคตैเคท्เคฃเคต, เคถैเคต, เค‹เคทिเคฏों เค•े เคธเคฎเคฏ เค•े เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคœ्เคžाเคจी เค”เคฐ เค†เคœเค•เคฒ เค•े เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคธเคฎाเคœ เคตाเคฒे เคคुเคฎ เคฒोเค—, เคธเคฌ เคเค• เคนी เคตเคธ्เคคु เค•ी เคšाเคน เคฐเค–เคคे เคนो । เค…เคจ्เคคเคฐ เค‡เคคเคจा เคนी เคนै เค•ि เคœिเคธเคธे เคœिเคธเค•ा เคนाเคœเคฎा เคจเคนीं เคฌिเค—เคก़เคคा, เค‰เคธी เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคฎाँ เคจे เค•ी เคนै ।
"เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เคฆेเคถ, เค•ाเคฒ เค”เคฐ เคชाเคค्เคฐ เค•े เคญेเคฆ เคธे เคˆเคถ्เคตเคฐ เคจे เค…เคจेเค• เคงเคฐ्เคฎों เค•ी เคธृเคท्เคŸि เค•ी เคนै । "All doctrines are only so many paths, but a path is not God Himself."  เคชเคฐเคจ्เคคु เคธเคฌ เคฎเคค เคนी เค‰เคจเค•े เคฐाเคธ्เคคे เคนैं, เคชเคฐ เคฎเคค เค•เคญी เคˆเคถ्เคตเคฐ เคจเคนीं เคนै । เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฎเคค เค•ेเคตเคฒ เค‰เคจ เคคเค• เคชเคนुँเคšเคจे เค•े เคฐाเคธ्เคคे เคนैं, เคฒेเค•िเคจ เค•ोเคˆ เคญी เคฎเคค (เคฐाเคธ्เคคा) เคธ्เคตเคฏं เคˆเคถ्เคตเคฐ เคจเคนीं เคนै।
 เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคญเค•्เคคि เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคเค• เคฎเคค เค•ा เค†เคถ्เคฐเคฏ เคฒेเคจे เคชเคฐ เค‰เคจเค•े เคชाเคธ เคคเค• เคชเคนुँเคšा เคœाเคคा เคนै । เค…เค—เคฐ เค•िเคธी เคฎเคค เค•ा เค†เคถ्เคฐเคฏ เคฒेเคจे เคชเคฐ เค•ोเคˆ เคญूเคฒ เค‰เคธเคฎें เคฐเคนเคคी เคนै, เคคो เค†เคจ्เคคเคฐिเค•เคคा เค•े เคนोเคจे เคชเคฐ เคตे เคญूเคฒ เคธुเคงाเคฐ เคฆेเคคे เคนैं ।
เค…เค—เคฐ เค•ोเคˆ เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคญเค•्เคคि เค•े เคธाเคฅ เคœเค—เคจ्เคจाเคฅเคœी เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจों เค•े เคฒिเค เคจिเค•เคฒเคคा เคนै เค”เคฐ เคญूเคฒเค•เคฐ เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ी เค“เคฐ เคจ เคœाเค•เคฐ เค‰เคค्เคคเคฐ เค•ी เค“เคฐ เคšเคฒा เคœाเคคा เคนै, เคคो เคฐाเคธ्เคคे เคฎें เค‰เคธे เค•ोเคˆ เค…เคตเคถ्เคฏ เคนी เค•เคน เคฆेเคคा เคนै, 'เค•्เคฏों เคญाเคˆ, เค‰เคธ เคคเคฐเคซ เค•เคนाँ เคœाเคคे เคนो, เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ी เค“เคฐ เคœाเค“ ।' เคตเคน เค†เคฆเคฎी เค•เคญी เคจ เค•เคญी เคœเค—เคจ्เคจाเคฅเคœी เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เค…เคตเคถ्เคฏ เคนी เค•เคฐेเค—ा
"เคชเคฐเคจ्เคคु เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ी เค†เคฒोเคšเคจा เคนเคฎाเคฐे เคฒिเค เคจिเคท्เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เคนै เค•ि เคฆूเคธเคฐों เค•ा เคฎเคค เค—เคฒเคค เคนै । เคœिเคจเค•ा เคฏเคน เคธंเคธाเคฐ เคนैं, เคตे เคธोเคš เคฐเคนे เคนैं । เคนเคฎाเคฐा เคคो เคฏเคน เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคนै เค•ि เค•िเคธी เคคเคฐเคน เคœเค—เคจ्เคจाเคฅเคœी เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐें । เค”เคฐ เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคฎเคค (เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคธเคฎाเคœ เค”เคฐ เค†เคฐ्เคฏเคธเคฎाเคœ เคตाเคฒों เค•ा เคฎเคค เคญी ) เค…เคš्เค›ा เคคो เคนै । เค‰เคจ्เคนें เคจिเคฐाเค•ाเคฐ (formless) เค•เคน เคฐเคนे เคนो, เคฏเคน เค…เคš्เค›ा เคคो เคนै । เคฎिเคถ्เคฐी เค•ी เคฐोเคŸी เคธीเคงी เคคเคฐเคน เคธे เค–ाเค“ เคฏा เคŸेเคข़ी เค•เคฐเค•े เค–ाเค“, เคฎीเค ी เคœเคฐूเคฐ เคฒเค—ेเค—ी ।  
--เคฒेเค•िเคจ เคงเคฐ्เคฎाเคจ्เคงเคคा (เค•เคŸ्เคŸเคฐเคคा-dogmatism) เค…เคš्เค›ी เคจเคนीं เคนोเคคी । เคคुเคฎ เคฒोเค—ों เคจे เคฌเคนुเคฐुเคชी  เค—िเคฐเค—िเคŸ (chameleon) เค•ी เค•เคนाเคจी เคธुเคจी เคนोเค—ी । เค†เคฆเคฎी เคจे เคœाเค•เคฐ เคชेเคก़ เคชเคฐ เคเค• เค—िเคฐเค—िเคŸ เคฆेเค–ा । เคฎिเคค्เคฐों เค•े เคชाเคธ เคฒौเคŸเค•เคฐ เค‰เคธเคจे เค•เคนा, เคฎैंเคจे เคเค• เคฒाเคฒ เค—िเคฐเค—िเคŸ เคฆेเค–ा । เค‰เคธเค•ो เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा เค•ि เคตเคน เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคฒाเคฒ เคนै । เคเค• เค†เคฆเคฎी เค”เคฐ เค‰เคธ เคชेเคก़ เค•े เคจीเคšे เคธे เคฒौเคŸเค•เคฐ เค†เคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเคจे เค†เค•เคฐ เค•เคนा, เคฎैं เคเค• เคนเคฐा เค—िเคฐเค—िเคŸ เคฆेเค– เค†เคฏा เคนूँ । เค‰เคธเค•ा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा เค•ि เคตเคน เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคนเคฐा เคนै । เคชเคฐเคจ्เคคु เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค‡เคธ เคชेเคก़ เค•े เคนी เคจीเคšे เคฐเคนเคคा เคฅा, เค‰เคธเคจे เค†เค•เคฐ เค•เคนा, เคคुเคฎ เคฒोเค— เคœो เค•ुเค› เค•เคนเคคे เคนो, เคธเคฌ เค ीเค• เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคน เค•เคญी เคฒाเคฒ เคนोเคคा เคนै, เค•เคญी เคชीเคฒा เค”เคฐ เค•เคญी เค‰เคธเค•े เค•ोเคˆ เคฐंเค— เคจเคนीं เคฐเคน เคœाเคคा
"เคตेเคฆों เคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ, เคธเค—ुเคฃ เคฆोเคจों เค•เคนा เคนै । #เคคुเคฎ เคฒोเค— เค•ेเคตเคฒ เคจिเคฐाเค•ाเคฐ เค•เคน เคฐเคนे เคนो, เคฏเคน เคเค• เค–ाเคธ เคขเคฐें เค•ा เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เค‡เคธเคธे เค•ोเคˆ เคนเคฐ्เคœ เคจเคนीं । เคเค• เค•ा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคœ्เคžाเคจ เคนो เคœाเคฏ เคคो เคฆूเคธเคฐे เค•ा เคญी เคนो เคœाเคคा เคนै । เคตे เคนी เคธเคฎเคा เคฆेเคคे เคนैं । เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฏเคนाँ เคœो เค†เคคा เคนै, เคตเคน เค‡เคจ्เคนें เคญी เคชเคนเคšाเคจเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคญी ।" (เคฏเคน เค•เคนเค•เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฆो-เคเค• เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคญเค•्เคคों เค•ी เค“เคฐ เค‰ँเค—เคฒी เค‰เค ाเค•เคฐ เคฌเคคाเคฏा ।)
>>>เคฆिเคต्เคฏ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ - เคœเค—เคค เคนी เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै ! -เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตिเคถ्เคต เคนी เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा เคนै ! เค•िเคธी เคคเคค्เคตเคฆเคฐ्เคถी เคธเคฆ्เค—ुเคฐु เคธे เคฆिเคต्เคฏเคฆृเคท्เคŸि เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนी เค…ंเคคःเค•เคฐเคฃ (เคฎเคจ, เคฌुเคฆ्เคงि, เค…เคนंเค•ाเคฐ, เคšिเคค्เคค) เค•ी เคตिเคตेเค•เคฎเคฏ เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคฆृเคท्เคŸि: "เคฆ्เคฐเคท्เคŸा-เคฆृเคถ्เคฏ เคตिเคตेเค•"  เค–ुเคฒเคคी เคนै, เคคเคญी เค—ुเคช्เคค (เคจिเคฐाเค•ाเคฐ) เคช्เคฐเค—เคŸ (เคธाเค•ाเคฐ) เคฎเคฏ เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी เคธเคฐ्เคต เคฐूเคช เคฐाเคฎ เคธूเคเคคे เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคฆिเค–เคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। (เค—ुเคฐु เคตंเคฆเคจा-เคฌाเคฒเค•ाเคฃ्เคก)] 
เคถ्เคฐी เค—ुเคฐ เคชเคฆ เคจเค– เคฎเคจि เค—เคจ เคœोเคคी। เคธुเคฎिเคฐเคค เคฆिเคฌ्เคฏ เคฆृเคท्เคŸि เคนिเคฏँ เคนोเคคी॥
เคฆเคฒเคจ เคฎोเคน เคคเคฎ เคธो เคธเคช्เคฐเค•ाเคธू। เคฌเคก़े เคญाเค— เค‰เคฐ เค†เคตเค‡ เคœाเคธू॥
เคญाเคตाเคฐ्เคฅ:-เคถ्เคฐी เค—ुเคฐु เคฎเคนाเคฐाเคœ เค•े เคšเคฐเคฃ-เคจเค–ों เค•ी เคœ्เคฏोเคคि เคฎเคฃिเคฏों เค•े เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•े เคธเคฎाเคจ เคนै, เคœिเคธเค•े เคธ्เคฎเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนी เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคฆिเคต्เคฏ เคฆृเคท्เคŸि เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนो เคœाเคคी เคนै। เคตเคน เคช्เคฐเค•ाเคถ เค…เคœ्เคžाเคจ เคฐूเคชी เค…เคจ्เคงเค•ाเคฐ เค•ा เคจाเคถ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคนै, เคตเคน เคœिเคธเค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เค† เคœाเคคा เคนै, เค‰เคธเค•े เคฌเคก़े เคญाเค—्เคฏ เคนैं॥
 เค‰เค˜เคฐเคนिं เคฌिเคฎเคฒ เคฌिเคฒोเคšเคจ เคนिเคฏ เค•े। เคฎिเคŸเคนिं เคฆोเคท เคฆुเค– เคญเคต เคฐเคœเคจी เค•े॥
เคธूเคเคนिं เคฐाเคฎ เคšเคฐिเคค เคฎเคจि เคฎाเคจिเค•। เค—ुเคชुเคค เคช्เคฐเค—เคŸ เคœเคนँ เคœो เคœेเคนि เค–ाเคจिเค•॥
เคญाเคตाเคฐ्เคฅ:-เค‰เคธเค•े เคนृเคฆเคฏ เคฎें เค†เคคे เคนी เคนृเคฆเคฏ เค•े เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคจेเคค्เคฐ เค–ुเคฒ เคœाเคคे เคนैं เค”เคฐ เคธंเคธाเคฐ เคฐूเคชी เคฐाเคค्เคฐि เค•े เคฆोเคท-เคฆुःเค– เคฎिเคŸ เคœाเคคे เคนैं เคเคตं เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเคšเคฐिเคค्เคฐ เคฐूเคชी เคฎเคฃि เค”เคฐ เคฎाเคฃिเค•्เคฏ, เค—ुเคช्เคค (เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ)  เค”เคฐ เคช्เคฐเค•เคŸ (เคธเค—ुเคฃ) เคœเคนाँ เคœो เคœिเคธ เค–ाเคจ เคฎें เคนै, เคธเคฌ เคฆिเค–ाเคˆ เคชเคก़เคจे เคฒเค—เคคे เคนैं
เคญเค—เคตाเคจ เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ  เคจे เคญी เค—ीเคคा เค…. 4 เคถ्เคฒोเค• 1-3 เคคเค• เคฆिเคต्เคฏเคฆृเคท्เคŸि เค•ी เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เคชเคฐंเคชเคฐा เคจिเคฐूเคชिเคค เค•ी เคนै। เคญเค—เคตाเคจ เค”เคฐ เคœीเคตाเคค्เคฎा เคฆोเคจों เคธเคจाเคคเคจ เคนैं เค”เคฐ เค‡เคธเคฒिเค เคญเค—เคตाเคจ เค”เคฐ เค†เคค्เคฎा เค•ो เคเค•ीเค•ृเคค เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคฏोเค— เคตिเคœ्เคžाเคจ เคญी เคถाเคถ्เคตเคค เคนै। เค…เคคः เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคจเคฏे เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เค”เคฐ เคฐเคšเคจा เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคˆ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं เคนोเคคी। เค‡เคธเค•ी เคธिเคฆ्เคงเคคा เค•ा เค…เคจूเค ा เค…เคจुเคฎोเคฆเคจ เคธ्เคตเคฏं เคญเค—เคตเคฆ्เค—ीเคคा เคนै เคœो เค†เคœ เคธे 50เคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เคชเคนเคฒे เคธुเคจाเคฏी เคœाเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เคญी เคนเคฎाเคฐे เคฆैเคจिเค• เคœीเคตเคจ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐाเคธंเค—िเค• เคนै, เค‡เคธเค•े เคšिเคฐเคธ्เคฅाเคฏी เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคตिเคฒเค•्เคทเคฃเคคा เค•े เคธाเคฅ เคฒोเค—ों เค•ो เคจिเคฐंเคคเคฐ เคšเค•िเคค เค•เคฐเคคी เคนै। เคฏเคนाँ เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคฏोเค— เค•ा เคœो เคœ्เคžाเคจ เคตे เค…เคฐ्เคœुเคจ เค•ो เคฆे เคฐเคนे เคนैं เคตเคน เคถाเคถ्เคตเคค เคนै เค”เคฐ เคช्เคฐाเคšीเคจ เค•ाเคฒ เคธे เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคฆ्เคตाเคฐा เคเค•-เคฆूเคธเคฐे เคคเค• เคชเคนुँเคšเคคा เคฐเคนा เคนै।
"เค‡เคฎं เคตिเคตเคธ्เคตเคคे เคฏोเค—ं เคช्เคฐोเค•्เคคเคตाเคจ เค…เคนเคฎเคต्เคฏเคฏเคฎ ।
 เคตिเคตเคธ्เคตाเคจ เคฎเคจเคตे เคช्เคฐाเคน เคฎเคจुเคฐिเค•्เคท्เคตाเคตेsเคฌ्เคฐเคตीเคค ।।
BG 4.1: เคชเคฐเคฎ เคญเค—เคตाเคจ เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เคจे เค•เคนा-เคฎैเคจे เค‡เคธ เคถाเคถ्เคตเคค เคœ्เคžाเคจเคฏोเค— เค•ा เค‰เคชเคฆेเคถ เคชเคนเคฒे เคธूเคฐ्เคฏเคฆेเคต, เคตिเคตเคธ्เคตाเคจ् เค•ो เคฆिเคฏा เค”เคฐ เคตिเคตเคธ्เคตाเคจ् เคจे เคฎเคจु เค”เคฐ เคซिเคฐ เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคฎเคจु เคจे เค‡เคธเค•ा เค‰เคชเคฆेเคถ เค‡เค•्เคท्เคตाเค•ु เค•ो เคฆिเคฏा। 
เค‡เคธ เคฏोเค— เค•ा เคซเคฒ เค…เคตिเคจाเคถी เคนै เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฏเคน เค…เคต्เคฏเคฏ เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฏเค•् เคœ्เคžाเคจเคจिเคท्เค ा เคฐूเคช เคฏोเค— เค•ा เคฎोเค•्เคท-เคฐूเคช เคซเคฒ เค•เคญी เคจเคท्เคŸ เคจเคนीं เคนोเคคा। เค‰เคธ เคธूเคฐ्เคฏ เคจे เคฏเคน เคฏोเค— เค…เคชเคจे เคชुเคค्เคฐ เคฎเคจु เคธे เค•เคนा เค”เคฐ เคฎเคจु เคจे เค‡เคธเค•ा เค‰เคชเคฆेเคถ เค…เคชเคจे เคชुเคค्เคฐ เคฐाเคœा เค‡เค•्เคท्เคตाเค•ु เค•ो เคฆिเคฏा เคœो เคธूเคฐ्เคฏเคตंเคถ เค•े เคชूเคฐ्เคตเคœ เคฅे। เค‡เคธ เคตंเคถ เค•े เคฐाเคœाเค“ं เคจे เคฆीเคฐ्เค˜เค•ाเคฒ เคคเค• เค…เคฏोเคง्เคฏा เคชเคฐ เคถाเคธเคจ เค•िเคฏा। เคตेเคฆ เคถเคฌ्เคฆ เคธंเคธ्เค•ृเคค เค•े เคตिเคฆ् เคงाเคคु เคธे เคฌเคจा เคนै เคœिเคธเค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เคœाเคจเคจा। เค…เคค เคตेเคฆ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เคœ्เคžाเคจ เค…เคฅเคตा เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคธाเคงเคจ (เคช्เคฐเคฎाเคฃ)। เคตेเคฆों เค•ा เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆ्เคฏ เคตिเคทเคฏ เคนै เคœीเคต เค”เคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े เคถुเคฆ्เคง เคœ्เคžाเคจ เคธ्เคตเคฐूเคช เคคเคฅा เค‰เคธเค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคธाเคงเคจों เค•ा เคฌोเคง। เคœैเคธे เคตिเคฆ्เคฏुเคค् เคถเค•्เคคि เค•ो เคนเคฎ เคจिเคค्เคฏ เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเค•े เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฌाเคฐ เค†เคตिเคท्เค•ृเคค เคนोเคจे เค•े เคชूเคฐ्เคต เคญी เคตเคน เคฅी เค”เคฐ เคฏเคฆि เคนเคฎें เค‰เคธเค•ा เคตिเคธ्เคฎเคฐเคฃ เคญी เคนो เคœाเคคा เคนै เคคเคฌ เคญी เคตिเคฆ्เคฏुเคค् เคถเค•्เคคि เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคฌเคจा เคฐเคนेเค—ा।
เคตेเคฆों เค•ा เคตिเคทเคฏ เค†เคค्เคฎाเคจुเคญूเคคि เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคตाเคฃी เค‰เคธเค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคฐ्เคตเคฅा เค…เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคนै। เค•ोเคˆ เคญी เค—เคฎ्เคญीเคฐ เค…เคจुเคญเคต เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคต्เคฏเค•्เคค เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा। เค…เคค เคธ्เคตเคฏं เค•ी เคฌुเคฆ्เคงि เคธे เคนी เคถाเคธ्เคค्เคฐों เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจे เคธे เค‰เคจเค•ा เคธเคฎ्เคฏเค•् เคœ्เคžाเคจ เคคो เคฆूเคฐ เคฐเคนा เคตिเคชเคฐीเคค เคœ्เคžाเคจ เคนोเคจे เค•ी เคนी เคธเคฎ्เคญाเคตเคจा เค…เคงिเค• เคฐเคนเคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเคฏे เคญाเคฐเคค เคฎें เคฏเคน เคช्เคฐाเคšीเคจ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคฐเคนी เคนै เค•ि เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เคœ्เคžाเคจ เค•े เค‰เคชเคฆेเคถ เค•ो เค†เคค्เคฎाเคจुเคญเคต เคฎें เคธ्เคฅिเคค เค—ुเคฐु เค•े เคฎुเค– เคธे เคนी เคถ्เคฐเคตเคฃ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคถिเค•्เคทเค• -เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा Be and Make เคธे เคฏเคน เคœ्เคžाเคจ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคฐเคนा เคนै। เคฏเคนाँ เค‡เคธ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคตिเคฆ्เคฏा เค•े เคชूเคฐ्เคตเค•ाเคฒ เค•े เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เค•เคฐाเคฏा เค—เคฏा เคนै।
   เคเคตं เคชเคฐंเคชเคฐाเคช्เคฐाเคช्เคคเคฎिเคฎं เคฐाเคœเคฐ्เคทเคฏो เคตिเคฆुः । 
เคธ เค•ाเคฒेเคจेเคน เคฎเคนเคคा เคฏोเค—ो เคจเคท्เคŸः เคชเคฐเคจ्เคคเคช ।।
BG 4.2: เคนे เคถเคค्เคฐुเค“ं เค•े เคฆเคฎเคจ เค•เคฐ्เคคा! เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฐाเคœเคฐ्เคทिเคฏों เคจे เคธเคคเคค เค—ुเคฐु เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคชเคฆ्เคงเคคि [Be and Make] เคฆ्เคตाเคฐा เคœ्เคžाเคจ เคฏोเค— เค•ी เคตिเคฆ्เคฏा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•ी เค•िเคจ्เคคु เค…เคจเคจ्เคค เคฏुเค—ों เค•े เคธाเคฅ เคฏเคน เคตिเคœ्เคžाเคจ เคธंเคธाเคฐ เคธे เคฒुเคช्เคค เคนो เค—เคฏा เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै।
เค‡เคธ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ा เค†เคฐเคฎ्เคญ เคธ्เคตเคฏं เคญเค—เคตाเคจ เคจे เค•िเคฏा เคœो เค‡เคธ เคธंเคธाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคฅเคฎ เค—ुเคฐु เคนैं। เค‡เคธी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคจिเคฎी เค”เคฐ เคœเคจเค• เคœैเคธे เคฐाเคœเคฐ्เคทिเคฏों เคจे เคœ्เคžाเคจเคฏोเค— เค•ी เคตिเคฆ्เคฏा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•ी। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•्เคทเคค्เคฐिเคฏ เคฐाเคœเคฐ्เคทिเคฏों เค•ी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค เค‡เคธ เคฏोเค— เค•ो เคฐाเคœा เคœเคจเค• เคœैเคธे เคฐाเคœเคฐ्เคทिเคฏों เคจे เคœो เค•ि เคฐाเคœा เค”เคฐ เค‹เคทि เคฆोเคจों เคฅे เคœाเคจा। เคนे เคชเคฐंเคคเคช ( เค…เคฌ ) เคตเคน เคฏोเค— เค‡เคธ เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคฒोเค• เคฎें เคฌเคนुเคค เค•ाเคฒ เคธे เคจเคท्เคŸ เคนो เค—เคฏा เคนै। เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค‰เคธเค•ी เคธเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏ-เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคŸूเคŸ เค—เคฏी เคนै। 
เคตेเคฆों เคฎें เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि (เคธाเค•ाเคฐ) เค”เคฐ เคจिเคตृเคค्เคคि (เคจिเคฐाเค•ाเคฐ) เคฆोเคจों เคฎाเคฐ्เค—ों เค•ा เค‰เคชเคฆेเคถ เคนै। เค‡เคธ Be and Make เคฐूเคชी เค•เคฐ्เคฎเคฏोเค— เค•ा เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐाเค—เคค เคฐूเคช เคธे เคฐाเคœเคฐ्เคทिเคฏों เค•ो เคœ्เคžाเคจ เคฅा ; เคชเคฐเคจ्เคคु เคฒเค—เคคा เคนै เค‡เคธ เคฏोเค— เค•ा เคญी เค…เคชเคจा เคฆुเคฐ्เคญाเค—्เคฏ เค”เคฐ เคธौเคญाเค—्เคฏ เคนै।  เค‡เคคिเคนाเคธ เค•े เค•िเคธी เค•ाเคฒ เคฎें เคฎाเคจเคต เคฎाเคค्เคฐ เค•ी เคธेเคตा เค•े เคฒिเคฏे เคฏเคน เคœ्เคžाเคจ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคธเคฎเคฏ เค…เคจुเคชเคฏोเค—ी เคธा เคฌเคจเค•เคฐ เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคนो เคœाเคคा เคนै।  เคคเคฌ เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•ा เคธ्เคตเคฐ्เคฃ เคฏुเค— เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเค•เคฐ เคญोเค—เคช्เคฐเคงाเคจ เค†เคธुเคฐी เคœीเคตเคจ เค•ा เค…เคจ्เคงा เคฏुเค— เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคนोเคคा เคนै।  
          เค•िเคจ्เคคु เค†เคธुเคฐी เคญौเคคिเค•เคตाเคฆ เคธे เค—्เคฐเคธ्เคค เค•ाเคฒ เคฎें เคญी เคตเคน เคชीเคข़ी เค…เคชเคจे เคนी เค…เคตเค—ुเคฃों เคธे เคชीเคก़िเคค เคนोเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค‰เคชेเค•्เคทिเคค เคจเคนीं เคฐเค–ी เคœाเคคी। เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค•ोเคˆ เคฎเคนाเคจ् เค—ुเคฐु เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा (เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ -เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคถिเค•्เคทเค•-เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा-Be and Make เคฎें เค†เคงाเคฐिเคค เคธंเค—เค เคจ) เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•्เคทिเคคिเคœ เคชเคฐ เค…เคตเคคीเคฐ्เคฃ เคนोเค•เคฐ เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคชीเคข़ी เค•ो เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคธाเคนเคธ เค‰เคค्เคธाเคน เค”เคฐ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคจेเคคृเคค्เคต เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเค•े เคฆुเค– เคชूเคฐ्เคฃ เคชเค—เคกंเคกी เคธे เคฌाเคนเคฐ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคชुเคจเคฐुเคค्เคฅाเคจ เค•े เคฐाเคœเคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคฒे เค†เคคा เคนै। 
เคธ เคเคตाเคฏं เคฎเคฏाเคคेเค…เคฆ्เคฏ เคฏोเค—ः เคช्เคฐोเค•्เคคः เคชुเคฐाเคคเคจः ।
เคญเค•्เคคोเค…เคธि เคฎे เคธเค–ा เคšेเคคि เคฐเคนเคธ्เคฏं เคน्เคฏेเคคเคฆुเคค्เคคเคฎเคฎ् ।।" 
BG 4.3: เค‰เคธी เคช्เคฐाเคšीเคจ เค—ूเคข़ เคฏोเค—เคœ्เคžाเคจ เค•ो เค†เคœ เคฎैं เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคธเคฎ्เคฎुเค– เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนूँ เค•्เคฏोंเค•ि เคคुเคฎ เคฎेเคฐे เคฎिเคค्เคฐ เคเคตं เคฎेเคฐे เคญเค•्เคค เคนो เค‡เคธเคฒिเค เคคुเคฎ เค‡เคธ เคฆिเคต्เคฏ เคœ्เคžाเคจ เค•ो เคธเคฎเค เคธเค•เคคे เคนो।
            เค…เคœिเคคेเคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ เค”เคฐ เคฆुเคฐ्เคฌเคฒ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•े เคนाเคฅ เคฎें เคชเคก़เค•เคฐ เคฏเคน เคฏोเค— เคจเคท्เคŸ เคนो เค—เคฏा เคนै।  เคฏเคน เคฆेเค–เค•เคฐ เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เคฒोเค—ों เค•ो เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ -เคฐเคนिเคค เคนुเค เคฆेเค–เค•เคฐ เคตเคนी เคฏเคน เคชुเคฐाเคจा เคฏोเค— เคฏเคน เคธोเคšเค•เคฐ เค•ि เคคू เคฎेเคฐा เคญเค•्เคค เค”เคฐ เคฎिเคค्เคฐ เคนै, เค…เคฌ เคฎैंเคจे เคคुเคเคธे เค•เคนा เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เคœ्เคžाเคจ-เคฐूเคช เคฏोเค— เคฌเคก़ा เคนी เค‰เคค्เคคเคฎ เคฐเคนเคธ्เคฏ เคนै।
เคถिเคท्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เคชुเคค्เคฐเคตเคค เคธ्เคจेเคน เค•ा เคญाเคต เคนोเคจे เคชเคฐ เคนी เค•ोเคˆ เค—ुเคฐु เค‰เคค्เคธाเคน เค”เคฐ เค•ुเคถเคฒเคคा เคชूเคฐ्เคตเค• เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆे เคธเค•เคคा เคนै। เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เค”เคฐ เค…เคฐ्เคœुเคจ เค•े เคฌीเคš [เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค”เคฐ เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เคฌीเคš-.... เคจเคตเคจीเคฆा เค”เคฐ 'เค…เคฎुเค•' เค•े เคฌीเคš] เคเคธा เคนी เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฅा เค”เคฐ เคญเค—เคตाเคจ् (เค ाเค•ुเคฐเคฆेเคต) เค•ो เคฏเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा เค•ि เค…เคฐ्เคœुเคจ (เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ) เคญी เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฆिเคท्เคŸ เคฎाเคฐ्เค— เค•ा เคตเคน เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐेเค—ा।
      เคตेเคคเคจเคญोเค—ी เคธाเคงाเคฐเคฃ เคถिเค•्เคทเค• เค”เคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•  เค—ुเคฐु เค”เคฐ เคถिเคท्เคฏ เค•े เคฌीเคš เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคต्เคฏाเคชाเคฐिเค• เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคจ เคนो เค•ि เคคुเคฎ เคถुเคฒ्เค• เคฆो เค”เคฐ เคฎैं เคชเคข़ाเคŠँเค—ा। เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เค•े เคฌीเคš เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคช्เคฐेเคฎ, เคธ्เคตाเคคंเคค्เคฐ्เคฏ, เคฎिเคค्เคฐเคคा เค”เคฐ เค†เคชเคธी เคธเคฎเค เค•े เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคนी เคถिเคท्เคฏ เค•ा เคฎเคจ, เคฌुเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคน्เคฐเคฆเคฏ เคตिเค•เคธिเคค เคนोเค•เคฐ เค–िเคฒ เค‰เค เคคे เคนैं। 
เค†เคค्เคฎाเคจुเคญूเคคि เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เค—ुเคฃों เค•ो เค…เคฐ्เคœुเคจ เคฎें เคฆेเค–เค•เคฐ เคนी เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธ  Be and Make เคฐूเคชी เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เคฏोเค— เค•ा เคœ्เคžाเคจ เค‰เคธे เคฆिเคฏा। เคฏเคนाँ เค‡เคธ เคœ्เคžाเคจ เค•ो เคฐเคนเคธ्เคฏ เค•เคนเคจे เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เค•ेเคตเคฒ เค‡เคคเคจा เคนी เคนै เค•ि เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•िเคคเคจा เคนी เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ् เค•्เคฏों เคจ เคนो  (เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐเคจाเคฅ เคœैเคธा เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคญी เค•्เคฏों เคจ เคนो) เคซिเคฐ เคญी เค…เคจुเคญเคตी เคคเคค्เคตเคฆเคฐ्เคถी เคชुเคฐुเคท (C-IN-C เคจเคตเคจीเคฆा)  เค•े เค‰เคชเคฆेเคถ เค•े เคฌिเคจा เคตเคน เค…เคตिเคจाเคถी เค†เคค्เคฎा เค•े เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ा เค•เคญी เค†เคญाเคธ เคญी เคจเคนीं เคชा เคธเค•เคคा। 
      เคธเคฎเคธ्เคค เคฌुเคฆ्เคงि เคตृเคค्เคคिเคฏों (เคฎเคจ,เคฌुเคฆ्เคงि, เคšिเคค्เคค เค”เคฐ เค…ंเคนเค•ाเคฐ เคฏा เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ) เค•ो เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เค†เคค्เคฎा เคธ्เคตเคฏं เคฌुเคฆ्เคงि เค•े เคชเคฐे เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคฆ्เคฐเคท्เคŸा-เคฆृเคถ्เคฏ เคตिเคตेเค• เคธाเคฐ्เคฎเคฅ्เคฏ เคญी เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคถिเค•्เคทเค•-เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•िเคฏे เคฌिเคจा , เคธ्เคตเคฏं เค•เคญी เคจिเคค्เคฏ เค…เคตिเค•ाเคฐी เค†เคค्เคฎा เค•ो เคตिเคทเคฏ เคฐूเคช เคฎें เคจเคนीं เคœाเคจ เคธเค•เคคी। เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เคธเคค्เคฏ เค•े เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ो เคฏเคนाँ เค‰เคค्เคคเคฎ เคฐเคนเคธ्เคฏ เค•เคนा เค—เคฏा เคนै।(เค—ीเคคा เค…. 4 เคถ्เคฒोเค• 1-3)]

เคตเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎाเคฏा เค•ृเคค เคฆोเคทों เคธे เคฐเคนिเคค เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชเคตिเคค्เคฐ เคนै । เค‰เคธเค•ी เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•ा เคฎुเค– เคธे เค•ोเคˆ เคตเคฐ्เคฃเคจ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคा । เคธเคค्เคต, เคฐเคœ, เคคเคฎ เค‡เคจ เคคीเคจों เค—ुเคฃों เคธे เคฐเคนिเคค เคนोเคจे เคธे เคตเคน เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै । เคธเคค्เคชुเคฐुเคทों เค•ा เคคो เคตเคน เคชเคฐเคฎ เคงเคจ เคนै । เคฎाเคฏा เคฐเคนिเคค เคนोเคจे เคธे เคจिเคฐเคจ्เคœเคจ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै । เค…เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจीเคฏ เคนोเคจे เคธे เคถाเคถ्เคตเคค เคนै । เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธเคฐ्เคตเคฐूเคช เคนै, เคธเคฐ्เคตเค—เคค เคนै เค…เคคः เค‰เคธเค•ा เค•ोเคˆ เคเค•เคฐूเคช เคจเคนीं เคนोเคจे เคธे เค•ोเคˆ เคญी ‘เคเคธा เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนै’ เคจเคนीं เค•เคน เคธเค•เคคा । เค…เคจाเคฆि เคนोเคจे เคธे เค‰เคค्เคชเคค्เคคि-เคจाเคถ เคธे เคฐเคนिเคค เคนै । เคธเคฐ्เคตเคฐूเคช เค”เคฐ เคธเคฐ्เคตเค—เคค เคนोเคจे เคธे เค‰เคธเค•ा เค•ोเคˆ เค†เค•ाเคฐ เคตिเคถेเคท เคจเคนीं เค•เคน เคธเค•เคคे, เคจ เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐाเคฃ เค”เคฐ เคถเคฐीเคฐ เคนै।  เค•्เคฏोंเค•ि เคตेเคฆ เคฎें เคเคธा เคนी เค•เคนा เคนै เค•ि เคตเคน เคธ्เคฅिเคฐ เคจ เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เค•े เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคถเคฐीเคฐ-เคฐเคนिเคค เคนोเคคा เคนुเค† เค…เคตिเคšเคฒ เคญाเคต เคธे เคธ्เคฅिเคค เคนै । *(#เคถ्เคฐीเคฆाเคฆूเคตाเคฃी เคถเคฌ्เคฆเคธ्เค•เคจ्เคง ~ เคชเคฆ #.เฅฏเฅซ)*

เคฆाเคฆा เค•เคนเคคे เคฅे (เคฏाเคจि เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค•े เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เคธเคšिเคต, C-IN-C เคจเคตเคจीเคฆा เค•เคนเคคे เคฅे ) เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคช्เคฐเคšाเคฐ-เคช्เคฐเคธाเคฐ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคฐเคนो,เค…เคจ्เคฏ เค•ोเคˆ เคธाเคงเคจा เคจเคนीं เค•เคฐเคจी เคชเฅœेเค—ी, เคเคธे เคนी เคฎुเค•्เคค เคนो เคœाเค“เค—े (เคœीเคตเคจเคฎुเค•्เคค-เคญेंเฅœเคค्เคต เค•े เคญ्เคฐเคฎ เคธे เคกिเคนिเคชเคจोเคŸाเคˆเฅ›เคก เคนो เคœाเค“เค—े।) 

เคฎोเคนเคœเคจिเคค เคฎเคฒ เคฒाเค— เคฌिเคฌिเคง เคฌिเคงि เค•ोเคŸिเคนु เคœเคคเคจ เคจ เคœाเคˆ।
 เคœเคจเคฎ เคœเคจเคฎ เค…เคญ्เคฏाเคธ-เคจिเคฐเคค เคšिเคค, เค…เคงिเค• เค…เคงिเค• เคฒเคชเคŸाเคˆ ॥ 

เคฎोเคน เคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคœो เค…เคจेเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा (เคชाเคชเคฐूเคชी เค•เคšเคฐा ) เคฎเคฒ เคฒเค—ा เคนुเค† เคนै, เคตเคน เค•เคฐोเคกों เค‰เคชเคฏों เคธे เคญी เคจเคนीं เค›ुเคŸเคคा। เค…เคจेเค• เคœเคจ्เคฎों เคธे เคฏเคน เคฎเคจ เคชाเคช เคฎें เคฒเค—े เคฐเคนเคจे เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธी เคนो เคฐเคนा เคนै, เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคฏเคน เคฎเคฒ เค…เคงिเค•ाเคงिเค• เคฒिเคชเคŸเคคा เคนी เคšเคฒा เคœाเคคा เคนै।।
เค‰เคธ เค…เคถुเคฆ्เคง เคฎเคจ เค•ो เคถुเคฆ्เคง เค”เคฐ เคชเคตिเคค्เคฐ เคฌเคจाเคจे เค•ा เค‰เคชाเคฏ เคฌเคคเคฒाเคคे เคนुเค เคฎเคนเคฐ्เคทि เคชเคคंเคœเคฒि [เคฏोเค—เคธूเคค्เคฐ 2.2/เคฏा (เคธाเคงเคจ เคชाเคฆ :2) เคฎें] เค•เคนเคคे เคนैं - 

เคธเคฎाเคงिเคญाเคตเคจाเคฐ्เคฅः เค•्เคฒेเคถเคคเคจूเค•เคฐเคฃाเคฐ्เคฅเคถ्เคš ।। เคธाเคงเคจเคชाเคฆ:2 ।। 

เคถเคฌ्เคฆाเคฐ्เคฅ :  เคธเคฎाเคงि - (เคตเคน เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค—) เคธเคฎाเคงि (oneness) เค•ी/เคญाเคตเคจा (cultivate) - เคธिเคฆ्เคงि/เค…เคฐ्เคฅ: - เค•े เคฒिเค/เคš - เค”เคฐ/เค•्เคฒेเคถ - ( cause of suffering , เค…เคตिเคฆ्เคฏाเคฆि) เคชंเคšเค•्เคฒेเคถों เค•ो/เคคเคจू - เค•เคฐเคฃ ( minimize)  - เค•्เคทीเคฃ เค•เคฐเคจे/เค…เคฐ्เคฅ: (for the purpose of) - เค•े เคฒिเค (เคนै) । 

English: (It is for) the practice of Samadhi (oneness) and minimizing obstacles.

เคธुเคค्เคฐाเคฐ्เคฅ : เคธเคฎाเคงि (oneness) เค•ी เคธिเคฆ्เคงि เค•े เคฒिเค เค”เคฐ เค…เคตिเคฆ्เคฏाเคฆि เคชंเคšเค•्เคฒेเคถों เค•ो เค•्เคทीเคฃ เค•เคฐเคจे (minimize) เค•े เคฒिเค-เค‡เคธ เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै।

เคต्เคฏाเค–्เคฏा : เคนเคฎเคฎें เคธे เค…เคจेเค•ों เคจे เค…เคชเคจे เคฎเคจ เค•ो เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฒाเฅœ-เคช्เคฏाเคฐ เคธे เคฌिเค—เฅœे เคนुเค เคฌाเคฒเค• เค•े เคธเคฎाเคจ เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคนै। เคตเคน เคœो เค•ुเค› เคšाเคนเคคा เคนै , เค‰เคธे เคตเคนी เคฆे เคฆिเคฏा เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธीเคฒिเค เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•ा เคจिเคฐंเคคเคฐ เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคœिเคธเคธे เคฎเคจ เค•ो เคธंเคฏเคฎिเคค เค•เคฐเค•े -เคตिเคทเคฏों เคฎें เคœाเคจे เคธे เคฐोเค•เค•เคฐ, เค…เคชเคจे เคตเคถ เคฎें เคฒाเคฏा เคœा เคธเค•े। เค‡เคธ เคฎเคจःเคธंเคฏเคฎ เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคนी เคฏोเค— (เคธเคฎाเคงि เคฏा Oneness เคช्เคฐाเคช्เคคि) เค•े เคธाเคฐे เคตिเค˜्เคจ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนोเคคे เคนैं ; เค‰เคธी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคจเคธे เคซिเคฐ เค•्เคฒेเคถों เค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เคนोเคคी เคนै। เค‰เคจ्เคนें เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เค‰เคชाเคฏ เคนै -เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เคฆ्เคตाเคฐा เคฎเคจ เค•ो เคตเคถीเคญूเคค เค•เคฐ เคฒेเคจा, เค‰เคธे เค…เคชเคจा เค•ाเคฐ्เคฏ เคจ เค•เคฐเคจे เคฆेเคจा। (เคฐाเคœเคฏोเค—/เคธाเคงเคจเคชाเคฆ -2/เคตि เฅฆ เคธा เฅฆ เค–ंเคก 1/เคชेเคœ 153  )           

เค‡เคธ เคธूเคค्เคฐ เคฎें เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•े เคซเคฒ เค•ा เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆเคจ ( เคตเคฐ्เคฃเคจ ) เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै । เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคธाเคงเค• เคตैเคฐाเค—्เคฏเคชूเคฐ्เคตเค• เคจिเคฐंเคคเคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธाเคงเคจा-เคค्เคฐเคฏ เคชเคฆ्เคงเคคि -" เคคเคช, เคธ्เคตाเคง्เคฏाเคฏ เคต เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐเคฃिเคงाเคจ" เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคคा เคนै, เคคो เค‰เคธเค•े เคฎเคจ เคฎें เคธเคฎाเคงि เค•ी เคญाเคตเคจा (Cultivation of Oneness) เคช्เคฐเคฌเคฒ เคนोเคคी เคนै (เคฎเคจ เคฐे เคคुเคฎि เค•ृเคทिเค•ाเคœ เคœाเคจो เคจा ?); เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคธเคญी เค…เคตिเคฆ्เคฏा เค†เคฆि เคชंเคš เค•्เคฒेเคถ เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เค•्เคทीเคฃ ( เค…เคฐ्เคฅाเคค เคจ เค•े เคฌเคฐाเคฌเคฐ ) เคนो เคœाเคคे เคนैं ।
เคฏเคนाँ เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เคฆेเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เคœเคฌ เคคเค• เคธाเคงเค• เค•े เค…เคตिเคฆ्เคฏा เค†เคฆि เคชंเคš-เค•्เคฒेเคถ เคฆूเคฐ เคจเคนीं เคนोंเค—ें เคคเคฌ เคคเค• เค‰เคธे เคธเคฎाเคงि เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคी । เค‡เคธเคฒिเค เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค•्เคฒेเคถों เค•ो เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคฌเคจเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै । 
เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคธाเคงเค• เคตैเคฐाเค—्เคฏเคชूเคฐ्เคตเค• เคธ्เคตाเคง्เคฏाเคฏ เคเคตं เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐเคฃिเคงाเคจ เค•ा เคจिเคฐंเคคเคฐ (24X 7) เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฌ เค‰เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคि เคจाเคฎ เค•ी เค…เค—्เคจि เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคจे เคฒเค—เคคी เคนै เคœो เคชंเคš-เค•्เคฒेเคถों เค•ो เคฆเค—्เคงเคฌीเคœ เคœैเคธी เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฒे เค†เคคी เคนै। เคœैเคธे เคนी เคธाเคงเค• เค•े เค•्เคฒेเคถ เค•เคฎเคœोเคฐ เคนो เคœाเคंเค—े เคตैเคธे เคนी เคตเคน เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคि เค‰เคจ เค•เคฎเคœोเคฐ เคฏा เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคนुเค เค•्เคฒेเคถों เค•ो เคฆเค—्เคง เคฌीเคœ เค•เคฐ เคฆेเค—ी । เคฏोเค— เค•ी เคญाเคทा เคฎें เค•เคนें เคคो เคช्เคฐเค•ृเคคि เค”เคฐ เคชुเคฐुเคท เค•े เคญेเคฆ เค•ो เคœเคจाเคจे เคตाเคฒी เคธूเค•्เคท्เคฎ เคฌुเคฆ्เคงि เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฎें เคฒीเคจ เคนो เคœाเคคी เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคœเคฌ เคธाเคงเค• เค•े เค•्เคฒेเคถ เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคนो เคœाเคคे เคนैं เคคเคฌ เคตเคน เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคि เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคจเค•ो เคฆเค—्เคง เคฌीเคœ เค•เคฐ เคฆेเคคा เคนै । เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคธाเคงเค• เค•ी เคธเคค्เคค्เคต เคฌुเคฆ्เคงि  (เคธเคค्เคค्เคต เคฌुเคฆ्เคงि-เค‹เคคเคฎ्เคญเคฐा เคช्เคฐเคœ्เคžा) เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฎें เคฒीเคจ เคนोเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฎเคฐ्เคฅ (เคฏोเค—्เคฏ ) เคนो เคœाเคคी เคนै ।
เค…เคคः เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจे เคธे เคธाเคงเค• เคธเคฎाเคงि (Oneness) เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฏोเค—्เคฏ เคนो เคœाเคคा เคนै । เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เคธाเคงเค• เค•े เคธเคญी เค•เคฒेเคถों เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเค•े เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคि เค•ो เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐเคคा เคนै । เค”เคฐ เค‰เคธ เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคि เค•े เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคจे เคธे เคนी เคธाเคงเค• เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•े เคชเคฐเคฎ เคฒเค•्เคท्เคฏ เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธเคฎाเคงि เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै ।

[เค‹เคคเคฎ्เคญเคฐा เคช्เคฐเคœ्เคžा เค”เคฐ เคฆเค—्เคง เคฌीเคœ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคชเฅเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฎाเคงिเคชाเคฆ เค•े เค…เคจ्เคคिเคฎ เคธूเคค्เคฐ เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธूเคค्เคฐ เคธंเค–्เคฏा 51 เค•ी เคต्เคฏाเค–्เคฏा เคฎें เคตเคฐ्เคฃिเคค เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•ो เคฆेเค–ें ।]

เคตैเคฐाเค—्เคฏเคชूเคฐ्เคฃ เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•े เค…เคญ्เคฏाเคธ เคธे เคชเคž्เคš เค•्เคฒेเคถ เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เค•ैเคธे เคนो เคœाเคคे เคนैं ? เคถिเคท्เคฏों เค•े เคฎเคจ เค•ी เคธเคนเคœ เคœिเคœ्เคžाเคธा เค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฎเคนเคฐ्เคทि เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि-  เคตैเคฐाเค—्เคฏเคชूเคฐ्เคตเค• เคคเคช เค•เคฐเคจे เคธे เคธाเคงเค• เค•े เคถเคฐीเคฐ (Hand) เค•े เคธाเคฅ เคธाเคฅ เคฎเคจ (Head) เค•ी เค…เคถुเคฆ्เคงि เคญी เคฎिเคŸเคจे เคฒเค—เคคी เคนै।  เคตเคนीं เคธ्เคตाเคง्เคฏाเคฏ เค•เคฐเคจे เคธे (เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตिเคตेเค•-เคช्เคฐเคฏोเค— เค”เคฐ เค†เคค्เคฎเคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เคคाเคฒिเค•ा เคญเคฐเคจे) เคธे เคฎเคจ เค”เคฐ เคนृเคฆเคฏ (2H) เค•ी เคถुเคฆ्เคงि เคนोเคจे เคฒเค— เคœाเคคी เคนै।    
 'เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐเคฃिเคงाเคจ' เค…เคฐ्เคฅाเคค เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•ो เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ा เคธเคนाเคฐा เคฎिเคฒ เคœाเคจे เคธे เคฏा เคถ्เคฐीเค—ुเคฐुเคฆेเคต เค•े เคšเคฐเคฃों เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•ी เคญाเคตเคจा เค•े เค…เคคिเคฐेเค• เคนोเคจे เคธे  เคนृเคฆเคฏ (Heart) เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคธे เคธ्เคตเคš्เค› เคเคตं เค‰เคฆाเคค्เคค เคนो เคœाเคคा เคนै।เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•ा เค…เคจुเคท्เค ाเคจ เคธाเคงเค• เค•ो เคชเคž्เคš เค•्เคฒेเคถों เคธे เคฐเคนिเคค เค•เคฐเคคा เคนुเค† เคถुเคฆ्เคง เค…ंเคคःเค•เคฐเคฃ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै । เคถुเคฆ्เคง เค…ंเคคःเค•เคฐเคฃ เคธे เคธाเคงเค• เค•ी เค†เค—े เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เค”เคฐ เค…เคงिเค• เค†เคจंเคฆเคฆाเคฏเค• เคเคตं เค—เคคिเคถीเคฒ เคนो เคœाเคคी เคนै।
เคตैเคฐाเค—्เคฏเคชूเคฐ्เคตเค• เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ, เคฎเคจ, เคฌुเคฆ्เคงि, เคนृเคฆเคฏ เค•ी เคถुเคฆ्เคงเคคा เค•े เค…เคญ्เคฏाเคธ เคธे เคนी เคฏोเค— (เคธเคฎाเคงि เคฏा Oneness) เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เค†เค—े เคฌเฅเคคा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคฎें เคนी เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै।
เคœเคฌ เคคเคช เค•เคฐเคจे เคธे เคฆ्เคตंเคฆ्เคต เคธเคนเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคถเค•्เคคि เค† เคœाเคฏेเค—ी เคคเคฌ เค…เคตिเคšเคฒเคจ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เค…เคงเคฐ्เคฎाเคšเคฐเคฃ เคจเคนीं เคนोเค—ा। เคธเคค्เคฏ, เค…เคธเคค्เคฏ เค”เคฐ เคฎिเคฅ्เคฏा เค•ा เคฌोเคง เค ीเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคนो เคชाเคฏेเค—ाเคฎैं เค”เคฐ เคฎेเคฐा เคฐूเคชी เค…เคนंเค•ाเคฐ เคธे เคธाเคงเค• เคฆूเคฐ เคนोเคจे เคฒเค— เคœाเคฏेเค—ा। เคฐाเค—, เคฆ्เคตेเคท เค”เคฐ เค…เคญिเคจिเคตेเคถ เคฐूเคชी เค•्เคฒेเคถों เค•ा เคฌเคฒ เคญी เค•्เคทीเคฃ เคนोเคคा เคšเคฒा เคœाเคเค—ा।
เค•ाเคฏिเค•, เคฎाเคจเคธिเค• เค”เคฐ เคตाเคšिเค• เคคเคช เคธे, เคธ्เคตाเคง्เคฏाเคฏ เคเคตं เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐเคฃिเคงाเคจ เคธे เคœीเคตเคจ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค†เคฏाเคฎों เคชเคฐ เคตिเคธ्เคคृเคค เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐเคญाเคต เคชเฅœेเค—ा เค”เคฐ เคฏोเค—ी เคจिเคฐ्เคญाเคฐ (free of burdens) เคนोเคคा เคšเคฒा เคœाเคฏेเค—ा।
เค…เคคः เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•े เคซเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เคธाเคงเค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เคธเคฎाเคงि (Oneness) เค•े เคช्เคฐเคคि เคญाเคตเคจा (Cultivation-เค•ृเคทिเค•ाเคœ เค•ी เคชเคฆ्เคงเคคि)  เคช्เคฐเค—ाเฅ เคนोเคคी เคšเคฒी เคœाเคฏेเค—ी เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เคœिเคจ เคชเคž्เคš เค•्เคฒेเคถों เคธे เค‰เคธเค•ा เคœीเคตเคจ เคจाเคฐเค•ीเคฏ เคนुเค† เคชเฅœा เคนै, เค‰เคจเค•े เคฌंเคงเคจो เคธे เคญी เคตเคน เคฎुเค•्เคค เคนोเคคा เคšเคฒा เคœाเคฏेเค—ा।
เคตैเคฐाเค—्เคฏ เคชूเคฐ्เคตเค• เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฐเคค เคเคตं เค…เคจुเคท्เค ाเคจ เค•ा เคจिเคฐंเคคเคฐ เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจा เคนी, เคฏोเค— เคฎाเคฐ्เค— (เคธเคฎाเคงि) เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคนै เค…เคจ्เคฏเคฅा เคฌीเคš เคฎंเคเคงाเคฐ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฌเคจी เคฐเคนेเค—ी।
 [เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा- เคฎें เคฐाเคฎ เคจाเคฎ เค•ी เคšाเคฆเคฐ เค“เฅเคจे เค•े เคจिเคฐंเคคเคฐ เค…เคญ्เคฏाเคธ เคธे "เคœो เคฐाเคฎ เคœो เค•ृเคท्เคฃ เคตเคนी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ, เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคฆोเคจों เคเค• เคธाเคฅ เคชเคฐ เคคेเคฐे เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคจเคนीं !" เคฌुเคงเคตाเคฐ, 17 เคœूเคจ 2009/"เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃाเคตเคคाเคฐเคธ्เคฏ เคœเคจ्เคฎเคคिเคฅिเคคः เคธเคค्เคฏเคฏुเค—เคธ्เคฏ เค†เคฐเคฎ्เคญः เค…เคญเคตเคค्!" เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ > เคœ्เคžाเคจ เคฎเคจ्เคฆिเคฐ> เคฏुเคตा เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ>เคตिเคตेเค•-เค…ंเคœเคจ เคค्เคฐैเคฎाเคธिเค• เคชเคค्เคฐिเค•ा เคฐूเคชी เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•ो เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ा เคธเคนाเคฐा เคฎिเคฒ เคœाเคจे เคธे เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เค•ी เคญाเคตเคจा เค•े เค…เคคिเคฐेเค• เคนोเคจे เคธे  เคนृเคฆเคฏ (Heart) เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคธे เคธ्เคตเคš्เค› เคเคตं เค‰เคฆाเคค्เคค เคนो เคœाเคคा เคนै। เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค…เคชเคจे เค—ुเคฐुเคญाเคˆ (เคฆเค•्เคทिเคฃ เคญाเคฐเคค เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคญाเคตी เคจेเคคा) เคธ्เคตाเคฎी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃाเคจเคจ्เคฆ [เคชूเคฐ्เคต เคจाเคฎ เคถเคถि เคญूเคทเคฃ เคšเค•्เคฐเคตเคฐ्เคคी (1863 -1911) เคตे เคฎเคฆ्เคฐाเคธ เค”เคฐ เคฌैंเค—เคฒोเคฐ เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฎเค  เค•े เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เคฅे।] เค•ो เคฌंเค—เคฒा เคญाเคทा เคฎें เคฒिเค–िเคค 1895 เคฎें เคเค• เคชเคค्เคฐ เคฎें เค•เคนा เคฅा - " เคฏเคน เคชเคค्เคฐ เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฒिเค เคนै। เค•ृเคชเคฏा เคจीเคšे เคฒिเค–े เคตिเคšाเคฐเคฃीเคฏ เคฌिเคจ्เคฆुเค“ं เค•ो [15 เคฎें เคธे 9 เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค•ो] เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคเค• เคฌाเคฐ เคชเฅเคจा เค”เคฐ เค‡เคธे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคฒाเคจा। (Please read the below mentioned points of consideration once every day and put them into practice.) เค…เคฌ เคนเคฎें 'organization' เคธंเค—เค เคจ เคฌเคจाเค•เคฐ (เคธंเค˜เคฌเคฆ्เคง เคนोเค•เคฐ) เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। 
1. เคธเคญी เคถाเคธ्เคค्เคฐों เค•ा เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เคฏเคนी เค•ि เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคœो เคค्เคฐिเคตिเคง เคฆुःเค– #เคนैं , เคตे เคจैเคธเคฐ्เค—िเค• (natural-เค…เคธเคฒी)-เคจเคนीं เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคจ्เคนें เคฆूเคฐ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। 
 All the Shรขstras hold that the threefold misery in this world is not natural, hence it is removable.
 เฆ เฆœเฆ—เฆคে เฆฏে เฆค্เฆฐিเฆฌিเฆง เฆฆুঃเฆ– เฆ†เฆ›ে, เฆธเฆฐ্เฆฌเฆถাเฆธ্เฆค্เฆฐেเฆฐ เฆธিเฆฆ্เฆงাเฆจ্เฆค เฆเฆ‡ เฆฏে, เฆคাเฆนা เฆจৈเฆธเฆฐ্เฆ—িเฆ• (natural) เฆจเฆนে, เฆ…เฆคเฆเฆฌ เฆ…เฆชเฆจেเงŸ।
# (เค…เคตिเคฆ्เคฏा -เค…เคธ्เคฎिเคคा-เคฐाเค— -เคฆ्เคตेเคท -เค…เคญिเคจिเคตेเคถ' เค†เคฆि เคชंเคšเค•्เคฒेเคถ เค…เคธเคฒी เคฏा natural เคจเคนीं เคนैं ?) เค†เคงिเคญौเคคिเค• (เค…เคฐ्เคฅाเคค เคญौเคคिเค• เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคฆुःเค–)- เคคो เคœो เค•เคท्เคŸ เคญौเคคिเค• เคœเค—เคค เค•े เคฌाเคน्เคฏ เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคนोเคคा เคนै เค‰เคธे เค†เคงिเคญौเคคिเค• เคฏा เคญौเคคिเค• เคคाเคช เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ो เคธเคนी เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐों เค•ो เค—เคฒเคค  เคธिเคฆ्เคง เค•เคฐเคจे เค•े เคšเค•्เค•เคฐ เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจाเคจा เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค•เคท्เคŸों เค•ो เคธเคนเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคตเคถ เคนो เคœाเคคा เคนै। เคถเคค्เคฐु เค†เคฆि เคธ्เคตเคฏं เคธे เคชเคฐे เคตเคธ्เคคुเค“ं เคฏा เคœीเคตों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคเคธा เค•เคท्เคŸ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนोเคคा เคนै। เค†เคงिเคฆैเคตिเค• (เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฆैเคตीเคฏ เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคฆुःเค–) เค†เคงिเคฆैเคตिเค• เคคाเคช เคฆैเคตी เคถเค•्เคคिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเคฏे เค—เคฏे เคฏा เคชूเคฐ्เคตเคœเคจ्เคฎों เคฎें เคธ्เคตเคฏं เค•े เค•िเค เค—เคฏे เค•เคฐ्เคฎों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคท्เคŸ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै।เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• (เค…เคฐ्เคฅाเคค เค…เคœ्เคžाเคจเคคा เค•े เคซเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เคช्เคฐाเคช्เคค เคฆुःเค–) เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคคाเคช เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े เคธเคฎीเคช เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เค”เคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐเคช्เคฐाเคช्เคคि เคฏा เคธเคฎाเคงी  (Oneness) เค•े เคฒिเค เค•्เคฐिเคฏाเคฏोเค— เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค  เคจिเคฐंเคคเคฐ เคช्เคฐเคฏเคค्เคจเคถीเคฒ เคฐเคนเคจा  เคšाเคนिเค। 
2. เคฌुเคฆ्เคง เค…เคตเคคाเคฐ เคฎें เคญเค—เคตाเคจ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เค‡เคธ เค…เคงिเคญौเคคिเค• เคฆुःเค– เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคญेเคฆ เคนी เคนै ; เค…เคฐ्เคฅाเคค เคœเคจ्เคฎเค—เคค, เค—ुเคฃเค—เคค เคฏा เคงเคจเค—เคค - เคธเคฌ เคคเคฐเคน เค•ा เคตเคฐ्เค—-เคญेเคฆ เค‡เคจ เคฆुเค–ों เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนै। เค†เคค्เคฎा เคฎें เคฒिंเค— (M/F), เคšाเคฐ-เคตเคฐ्เคฃ เคฏा เคšाเคฐ-เค†เคถ्เคฐเคฎ เค‡เคธ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค•ोเคˆ เคญेเคฆ เคจเคนीं เคนोเคคा , เค”เคฐ เคœैเคธे เค•ीเคšเฅœ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•ीเคšเฅœ เคจเคนीं เคงोเคฏा เคœाเคคा , เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคธे เคญेเคฆเคญाเคต เคธे (เคจाเคจเคค्เคต เคฆेเค–เคจे เคธे) เคเค•เคค्เคต เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเคจी เค…เคธเคฎ्เคญเคต เคนै।  


       เคฏोเค—ाเค™्เค—ाเคจुเคท्เค ाเคจाเคฆเคถुเคฆ्เคงिเค•्เคทเคฏे เคœ्เคžाเคจ เคฆीเคช्เคคिเคฐाเคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคे: ।। เคธाเคงเคจเคชाเคฆ :28 ।। 

"เคฏोเค—ाเค™्เค— เค…เคจुเคท्เค ाเคจाเคค् เค…เคถुเคฆ्เคงि-เค•्เคทเคฏे เคœ्เคžाเคจเคฆीเคช्เคคि: เค†เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคेः। "

(เคธाเคงเคจเคชाเคฆ :28) 

เคถเคฌ्เคฆाเคฐ्เคฅ :- เคฏोเค—ाเค™्เค— เค…เคจुเคท्เค ाเคจाเคค् (เคฏोเค— เค•े เค…ंเค—ों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจे เคธे ) เค…เคถुเคฆ्เคงि เค•्เคทเคฏे (เคชंเคšเค•्เคฒेเคถ เคฐूเคชी เค…เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•ा เคจाเคถ เคนोเคจे เคธे) เคœ्เคžाเคจเคฆीเคช्เคคि: ( เคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐเคฆीเคช्เคค เคนो เค‰เค เคคा เคนै) เค†เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคे: ( เคตिเคตेเค•เคœ-เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคคเค• เคนोเคคा เคนै।)
เคธूเคค्เคฐाเคฐ्เคฅ 28 :-  เคธाเคงเคจเคชाเคฆ เค•े เค…เค—เคฒे เคธूเคค्เคฐ- 29 เคฎें เค•เคนे เค—เค, เคฏเคฎ-เคจिเคฏเคฎ, เค†เคธเคจ, เคช्เคฐाเคฃाเคฏाเคฎ, เคช्เคฐเคค्เคฏाเคนाเคฐ-เคงाเคฐเคฃा เค†เคฆि เคฏोเค— เค•े เค…ंเค—ों เค•ा เค…เคจुเคท्เค ाเคจ เค•เคฐเคคे เค•เคฐเคคे เคœเคฌ เคธाเคงเค• เค•े เคšिเคค्เคค เค•ी เค…เคถुเคฆ्เคงि เค•ा เคจाเคถ [เค…เคฐ्เคฅाเคค เคชंเคšเค•्เคฒेเคถ เค•ा เคจाเคถ] เคนो เคœाเคคा เคนै, เคคเคฌ เคœ्เคžाเคจ (เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจ ?) เคช्เคฐเคฆीเคช्เคค เคนो เค‰เค เคคा เคนै, เค‰เคธเค•ी เค…เคจ्เคคिเคฎ เคธीเคฎा เคนै เคตिเคตेเค•-เค–्เคฏाเคคि।   
 เคตिเคตेเค•-เค–्เคฏाเคคि : "เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคนै, เคฌ्เคฐเคน्เคฎांเคก เคฎिเคฅ्เคฏा เคนै" เค•ा เคฌोเคงเค•्เคฏोंเค•ि เคœเค—เคค เค•ो เคธเคค्เคฏ (เคตाเคธ्เคคเคตिเค•) เคฏा เค…เคธเคค्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตเคฐ्เค—ीเค•ृเคค เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा।  "เค…เคธเคค्เคฏ" เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै เคœो เคตाเคธ्เคคเคต เคฎेँ เคूเค  เคนै। เคœैเคธे เค†เค•ाเคถเค•ुเคธुเคฎ , เคฌंเคง्เคฏाเคชुเคค्เคฐ , "เค–เคฐเค—ोเคถ เค•े เคธींเค— เคนोเคจा" เค…เคธเคค्เคฏ เคนै।  เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ  เค‡เคธ เคœเค—เคค เค•ो เคญी เคธเคค्เคฏ เคฏा เค…เคธเคค्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตเคฐ्เค—ीเค•ृเคค เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा।  เคฏเคฎ, เคจिเคฏเคฎ เค‡เคค्เคฏाเคฆि -เคฏोเค— เค•े  เค…ंเค—ों เค•ा เค…เคจुเคท्เค ाเคจ, เค†เคšเคฐเคฃ เคฏा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคคे เค•เคฐเคคे เค…เคถुเคฆ्เคงि-เค•्เคทเคฏे- เคœเคฌ เคšिเคค्เคคเค—เคค เคธเคญी เค…เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคฏा เคฎोเคนเคœเคจिเคค เคฎเคฒ เค•ा เคจाเคถ เคนो เคœाเคคा เคนै -เคฏाเคจि เค…เคตिเคฆ्เคฏा, เคธ्เคฎिเคคा, เคฐाเค—, เคฆ्เคตेเคท, เค…เคญिเคจिเคตेเคถ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคชंเคš เค•्เคฒेเคถों เคฏा เคฆुःเค– เค•े 5 เค•ाเคฐเคฃों เค•ा เค…เคญाเคต เคนो เคœाเคคा เคนै।  เค‡เคคि เค…เคฐ्เคฅः = เค‡เคจ เค†เค  เคฏोเค—-เค…เค™्เค—ों เค•े เค…เคจुเคท्เค ाเคจ เคฏा เค†เคšเคฐเคฃ เคธे เคธเคญी เค…เคถुเคฆ्เคงिเคฏों เคฏा เค•्เคฒेเคถों เค•ा เค•्เคทเคฏ (เคฎोเคนเคœเคจिเคค เคฎเคฒ เค•ा เค•्เคทเคฏ) เคนो เคœाเคคा เคนै। เคฏเคน เค…เคญिเคช्เคฐाเคฏ เคนै ॥ เฅจเฅฎ ॥ เคคเคฌ -เคœ्เคžाเคจเคฆीเคช्เคคिः, เคœ्เคžाเคจ เค•ा เค†เคฒोเค• เคช्เคฐเคฆीเคช्เคค เคนो เค‰เค เคคा เคนै; เค†เคตिเคตेเค•-เค–्เคฏाเคคेः - เค‰เคธเค•ी เค…เคจ्เคคिเคฎ เคธीเคฎा เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคि (เคตिเคตेเค•เคœ -เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคคเค•) เคนै। 
 เค…เคฌ เคธाเคงเคจ เค•ी เคฌाเคค เค•เคนी เคœा เคฐเคนी เคนै। เค…เคญीเคคเค• เคœो เค•ुเค› เค•เคนा เค—เคฏा เค‰เคš्เคšเคคเคฐ 'เค†เคฆเคฐ्เคถ' เคนै। เคตเคน เค…เคญी เคนเคฎเคธे เคฌเคนुเคค เคฆूเคฐ เคนै ; เค•िเคจ्เคคु เคตเคนी เคนเคฎाเคฐा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนै, เคนเคฎाเคฐा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै। เค‰เคธ เคฒเค•्เคท्เคฏ-เคธ्เคฅเคฒ เคชเคฐ เคชเคนुँเคšเคจे เค•े เคฒिเค เคชเคนเคฒे เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคฎเคจ เค•ो เคธंเคฏเคค เค•เคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคคเคญी เค‰เคธ เค†เคฆเคฐ्เคถ เคฎें เคนเคฎाเคฐी เค…เคจुเคญूเคคि เคธ्เคฅाเคฏी เคนो เคธเค•ेเค—ी। เคนเคฎाเคฐा เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•्เคฏा เคนै , เคฏเคน เคนเคฎเคจे เคœाเคจ เคฒिเคฏा เคนै, เค…เคฌ เค‰เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธाเคงเคจ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। 
        เคœैเคธे เคนी เค•ोเคˆ เคธाเคงเค• เคฏोเค— เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธเคฎाเคงि เค•े เค‡เคจ เค†เค  เค…ंเค—ों  เคฎें เคธे เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ เคชाँเคš เค…ंเค—, เคฏเคฎ-เคจिเคฏเคฎ, เค†เคธเคจ, เคช्เคฐเคค्เคฏाเคนाเคฐ -เคงाเคฐเคฃा เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ  เคชूเคฐी เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เคญเค•्เคคि เค•े เคธाเคฅ เคฒเคฎ्เคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค•, เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐเคคा เค•े เคธाเคฅ เค•เคฐเคคा เคนै । เคคเคฌ เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคคे เค•เคฐเคคे เค‰เคธเค•ी เคšिเคค्เคคเคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ा เคจिเคฐोเคง เคนो เคœाเคคा เคนै เคœिเคธเค•े เคซเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เค…เคตिเคฆ्เคฏा-เค…เคธ्เคฎिเคคा เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคชंเคš - เค•्เคฒेเคถों เค•ी เคจिเคตृเคค्เคคि เคนो เคœाเคจे เคธे เคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐเคฆीเคช्เคค เคนो เค‰เค เคคा เคนै। เค”เคฐ เคตिเคตेเค•เคœเคœ्เคžाเคจ, เคช्เคฐเค•ृเคคिเคชुเคฐुเคท-เคญेเคฆ เคœ्เคžाเคจ เคฏाเคจि เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคธเคค्เคฏं เคœเค—เคค-เคฎिเคฅ्เคฏा, เคœीเคตो เคฌ्เคฐเคน्เคฎैเคต เคจाเคชเคฐः เค•ा เคฌोเคง- เคฏा เคœीเคต เคนी **เคฌ्เคฐเคน्เคฎ** เคนै เค”เคฐ เคญिเคจ्เคจ เคจเคนीं ' เค•े เคœ्เคžाเคจ เค‰เคฆเคฏ เคชเคฐ्เคฏเคจ्เคค (4 เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏों เค•ा เคฎเคฐ्เคฎ เค‰เคฆเคฏ เคชเคฐ्เคฏเคจ्เคค)- เคตिเคตेเค•เค–्เคฏाเคคि - เคœ्เคžाเคจเคฒोเค• เค•ी เค…ंเคคिเคฎ เคธीเคฎा เคนै।
เคˆเคถ्เคตเคฐ (เคฌ्เคฐเคน्เคฎ), เคœीเคต (the living being) เค”เคฐ เคœเค—เคค (universe, เคฌ्เคฐเคน्เคฎांเคก) เค”เคฐ - เคฏे เคคीเคจ เคธเคค्เคคाเคँ เคนैं, เคœिเคจเคชเคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค…เคจुเคธเคจ्เคงाเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เคตिเคถ्เคต เค•े เคธाเคฐे เคฆเคฐ्เคถเคจ เค‡เคจ्เคนीं  เคคीเคจ เคธเคค्เคคाเค“ं เค•ी เคธเคค्เคฏเคคा เคฏा เค…เคธเคค्เคฏเคคा, เค‰เคจเค•े เค†เคชเคธी เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง, เค‰เคจ्เคนें เคœाเคจเคจे เค•ी เคชเคฆ्เคงเคคि เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคฌाเคคों เคชเคฐ เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เคนैं। เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•ी เคคीเคจ เคฎुเค–्เคฏ เคงाเคฐाเคฏें เคนैं เค”เคฐ เค•เคˆ เค‰เคช เคงाเคฐाเคฏें เคนैं, เคœो เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคคीเคจ เคธเคค्เคคाเค“ं เค•ी เคธเคค्เคฏเคคा เค”เคฐ เคฎिเคฅ्เคฏाเคค्เคต เคฌाเคฐे เคฎें เคฎเคคเคญेเคฆ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนैं। 

เคฎเคนเคฐ्เคทि เคชเคคंเคœเคฒि เคจे เคฏोเค—เคธूเคค्เคฐ เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคชूเคฐ्เคฃ เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคคเคฅा 3H เคตिเค•ाเคธ เคฏा เคถाเคฐीเคฐिเค•, เคฎाเคจเคธिเค• เค”เคฐ เค†เคค्เคฎिเค• เคถुเคฆ्เคงि เค•े เคฒिเค เค†เค  เค…ंเค—ों เคตाเคฒे เคฏोเค—  เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคฌเคคाเคฏा เคนै। เคฏोเค— เค•े เคœो  เค†เค  เค…ंเค— เคนैं, เค‰เคจ เคธเคฌों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจे เคธे เคชเคถु- เคฎाเคจเคต เคญी เคฆेเคตเคฎाเคจเคต เคฎें เค‰เคจ्เคจเคค เคนो เคœाเคคा เคนै।  เคธเคฎाเคงि เคฏोเค— เค•ी เค…เคจ्เคคिเคฎ เค…เคตเคธ्เคฅा เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏोเค— เค•ो เคธเคฎाเคงि เค•ा เคชเคฐ्เคฏाเคฏเคตाเคšी เคถเคฌ्เคฆ เค•เคนा เคนै। เคชเคคंเคœเคฒि เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคšिเคค्เคค เค•ी เคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ो เคšंเคšเคฒ เคนोเคจे เคธे เคฐोเค•เคจा เคนी เคฏोเค— เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे 'เคฏोเค—ः เคšिเคค्เคคเคตृเคค्เคคि เคจिเคฐोเคงः'- เคฏोเค— เค•ो 'เคšिเคค्เคค เค•ी เคตृเคค्เคคिเคฏों เค•े เคจिเคฐोเคง' เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเคฏा เคนै। เคšिเคค्เคค เค•ी เคธเคฎเคธ्เคค เคตृเคค्เคคिเคฏों เค•े เคจिเคฐोเคง เคนोเคจे เคชเคฐ เคšिเคค्เคค เค•ी เคธ्เคฅिเคฐ เคเคตं เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เค…เคตเคธ्เคฅा เคนोเคคी เคนै। เคฏเคนी เคธเคฎाเคงि เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เค…เคท्เคŸांเค—, เค†เค  เค…ंเค—ों เคตाเคฒे, เคฏोเค— เค•ो เค†เค  เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคšเคฐเคฃों เคตाเคฒा เคฎाเคฐ्เค— เคจเคนीं เคธเคฎเคเคจा เคšाเคนिเค; เคฏเคน เค†เค  เค†เคฏाเคฎों เคตाเคฒा เคฎाเคฐ्เค— เคนै เคœिเคธเคฎें เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคฒिเค/ เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 5  เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เคเค• เคธाเคฅ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।
 
1. เคฏเคฎ : เคชांเคš เคธाเคฎाเคœिเค• เคจैเคคिเค•เคคा

(i) เค…เคนिंเคธा - เคถเคฌ्เคฆों เคธे, เคตिเคšाเคฐों เคธे เค”เคฐ เค•เคฐ्เคฎों เคธे เค•िเคธी เค•ो เคนाเคจि เคจเคนीं เคชเคนुँเคšाเคจा। เค‡เคจ เคชเคž्เคšเคตिเคง เคฏเคฎों เคฎें เคถเคฐीเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคฃ เค•ो เคตिเคฏुเค•्เคค, เคชृเคฅเค•् เค•เคฐเคจे เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เค•िเคฏा เค—เคฏा เค•ाเคฐ्เคฏ เคฏा เคšेเคท्เคŸा เคนिंเคธा เคนै เค”เคฐ เคตเคนीं เคนिंเคธा เคธเคญी เค…เคจเคฐ्เคฅों เค•ा เคฎूเคฒ เค•ाเคฐเคฃ เคนै। เค‰เคธी เคนिंเคธा เค•ा เค…เคญाเคต เค…เคนिंเคธा เคนै। เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคนी เคนिंเคธा เค•ा เคชเคฐिเคค्เคฏाเค— เค•े เคฏोเค—्เคฏ, เคนिंเคธा เค•े เคค्เคฏाเคœ्เคฏ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค‰เคธ เคนिंเคธा เค•े เค…เคญाเคตเคฐूเคชी เค…เคนिंเคธा เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै।
(ii) เคธเคค्เคฏ - เคตिเคšाเคฐों เคฎें เคธเคค्เคฏเคคा, เคชเคฐเคฎ-เคธเคค्เคฏ เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคฐเคนเคจा। เคตाเคฃी เคคเคฅा เคฎเคจ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคฐเคนเคจा เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค…เคฐ्เคฅ เค•ा เคœैเคธे เคธ्เคตเคฐूเคช เคนै เค‰เคธी เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคตाเคฃी เคธे เค•เคนเคจा เคคเคฅा เคฎเคจ เคธे เคตैเคธा เคฎเคจเคจ เค•เคฐเคจा เคนी เคธเคค्เคฏ เคนै।
(iii) เค…เคธ्เคคेเคฏ - เคšोเคฐ-เคช्เคฐเคตृเคคि เค•ा เคจ เคนोเคจा। เคฆूเคธเคฐे เค•े เคงเคจ เค•ा เค…เคชเคนเคฐเคฃ เค•เคฐเคจा เคนी เคธ्เคคेเคฏ เคฏा เคšोเคฐी เคนैं। เค‰เคธ เคธ्เคคेเคฏ เค•ा เค…เคญाเคต, เคฆूเคธเคฐे เค•े เคงเคจ, เคธเคค्เคค्เคต เค•ा เค…เคชเคนเคฐเคฃ เคจ เค•เคฐเคจा เคนी เค…เคธ्เคคेเคฏ เคนै।
(iv) เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšเคฐ्เคฏ - เคฆो เค…เคฐ्เคฅ เคนैं: เคชเคนเคฒा  เคšेเคคเคจा เค•ो เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค•े เคœ्เคžाเคจ เคฎें เคธ्เคฅिเคฐ เค•เคฐเคจा, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เคธเคญी เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ-เคœเคจिเคค เคธुเค–ों เคฎें เคธंเคฏเคฎ เคฌเคฐเคคเคจा। เคฎुเค–्เคฏเคคः เค‰เคชเคธ्เคฅ เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏ เค•े เคธंเคฏเคฎ เค•ो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšเคฐ्เคฏ เค•เคนเคคे เคนैं।
(v) เค…เคชเคฐिเค—्เคฐเคน - เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคธे เค…เคงिเค• เคธंเคšเคฏ เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐों เค•ी เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคจเคนीं เค•เคฐเคจा। เคญोเค— เค•े เคธाเคงเคจों เค•ा เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคจ เค•เคฐเคจा, เค—्เคฐเคนเคฃ เคจ เค•เคฐเคจा เคนी เค…เคชเคฐिเค—्เคฐเคน เคนै। 
       เคฏเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•เคน เคœाเคจे เคตाเคฒे เคฏे เค…เคนिंเคธा เค‡เคค्เคฏाเคฆि (เค…เคนिंเคธा, เคธเคค्เคฏ, เค…เคธ्เคคेเคฏ, เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšเคฐ्เคฏ, เค…เคชเคฐिเค—्เคฐเคน- เคชाँเคš) เคฏोเค— เคธिเคฆ्เคงि (เคธเคฎाเคงि -เคช्เคฐाเคช्เคคि) เคฎें เค…เค™्เค— เคฏा เคธเคนाเคฏเค• เคฐूเคช เคธे เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏे เค—เคฏे เคนैं। 
2. เคจिเคฏเคฎ: เคชाँเคš เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคจैเคคिเค•เคคा

(i) เคถौเคš - เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคฎเคจ เค•ी เคถुเคฆ्เคงि। เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคฆो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคคी เคนै:- เคฌाเคนเคฐी เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค”เคฐ เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคถौเคš (เค…เคจ्เคคःเค•เคฐเคฃ เค•ी เคชเคตिเคค्เคฐเคคा/เคถुเคฆ्เคงเคคा)। เคฎिเคŸ्เคŸी, เคœเคฒ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคธे เคถเคฐीเคฐ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค•े เค…เค™्เค—ों เค•ा เคงोเคจा, เคธ्เคตเคš्เค› เค•เคฐเคจा เคฌाเคน्เคฏ เคธ्เคตเคš्เค›เคคा, เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคนै। 
      เคฎैเคค्เคฐी เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคฎैเคค्เคฐी-เค•เคฐुเคฃा-เคฎुเคฆिเคคा-เค‰เคชेเค•्เคทा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคšिเคค्เคค เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฐाเค—-เคฆ्เคตेเคท, เค•्เคฐोเคง-เคฆ्เคฐोเคน-เคˆเคฐ्เคท्เคฏा-เค…เคธूเคฏा-เคฎเคฆ-เคฎोเคน-เคฎเคค्เคธเคฐ-เคฒोเคญ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคฎเคฒों, เค•เคฒुเคทों, เค…เคถुเคฆ्เคงिเคฏों เค•ा เคจिเคฐाเค•เคฐเคฃ เค•เคฐเคจा เคนी เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคธ्เคตเคš्เค›เคคा, เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคนै।

(ii) เคธเคจ्เคคोเคท - เคธเคจ्เคคुเคท्เคŸ เค”เคฐ เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคฐเคนเคจा। เคคुเคท्เคŸि เคนी เคธเคจ्เคคोเคท เคนै। เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคธ्เคตเค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเคฏे, เคช्เคฐเคฌเคจ्เคง เค•े เคนी เค…เคจुเคธाเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เคซเคฒ เคธे เคธเคจ्เคคुเคท्เคŸ เคนो เคœाเคจा, เค•िเคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคคृเคท्เคฃा เค•ा เคจ เคนोเคจा เคนी เคธเคจ्เคคोเคท เคนै।

(iii) เคคเคชः -  เคธुเค–- เคฆुःเค–, เคฎाเคจ- เค…เคชเคฎाเคจ, เคต เคฒाเคญ- เคนाเคจि เค†เคฆि เคฆ्เคตเคจ्เคฆ्เคตों เค•ो เคธเคนเคจा। 
  
(iv) เคธ्เคตाเคง्เคฏाเคฏ -  เค—ाเคฏเคค्เคฐी เคฎเคจ्เคค्เคฐ เค†เคฆि เค•ा เคœเคช เคเคตं เคฎोเค•्เคทเค•ाเคฐเค• เค—्เคฐเคจ्เคฅों เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा। 
 
(v) เคˆเคถ्เคตเคฐเคช्เคฐเคฃिเคงाเคจ -   เคˆเคถ्เคตเคฐ (เค†เคฆเคฐ्เคถ -เคฎเคนाเคชुเคฐुเคท ) เคฎें เค…เคค्เคฏंเคค เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค”เคฐ เคญเค•्เคคि เคฐเค–เคจा; เคคเคฅा เคฌिเคจा เค•िเคธी เคซเคฒ เค•ी เค‡เคš्เค›ा เค•े เค…เคชเคจे เคธเคฎเคธ्เคค เค•เคฐ्เคฎो เค•े เคซเคฒों เค•ो เค‰เคจ्เคนें (เค…เคตเคคाเคฐ เคตเคฐिเคท्เค  เค•ो เคชเคนเคšाเคจเค•เคฐ เค‰เคจ्เคนें) เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เค•เคฐเคจा।

3. เค†เคธเคจ: - เคฏोเค—ाเคธเคจों เคฆ्เคตाเคฐा เคถाเคฐीเคฐिเค• เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ। เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคตเคน เคธ्เคฅिเคคि เคœिเคธเคฎें เคถเคฐीเคฐ เคฌिเคจा เคนिเคฒे- เคกुเคฒे เคธ्เคฅिเคฐ เคต เคธुเค–เคชूเคฐ्เคตเค• เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฐเคนเคคा เคนै । เค‡เคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธ्เคฅिเคฐเคญाเคต เคธे เคคเคฅा เคธुเค–เคชूเคฐ्เคตเค• เคฌैเค ा เคœाเคคा เคนै เค‡เคธเคฒिเคฏे เค‡เคธे เค†เคธเคจ เค•เคนเคคे เคนैं। เคฏเคฅा- เคชเคฆ्เคฎाเคธเคจ, เค…เคฐ्เคงเคชเคฆ्เคฎाเคธเคจ, เคธुเค–ाเคธเคจ, เคฆเคฃ्เคกाเคธเคจ, เคธ्เคตเคธ्เคคिเค•ाเคธเคจ เค‡เคค्เคฏाเคฆि।

4.เคช्เคฐाเคฃाเคฏाเคฎ: เคถ्เคตाเคธ-เคฒेเคจे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงी เค–ाเคธ เคคเค•เคจीเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐाเคฃ เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ। 

5. เคช्เคฐเคค्เคฏाเคนाเคฐ: เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏों เค•ो เค…ंเคคเคฐ्เคฎुเค–ी เค•เคฐเคจा। 

6. เคงाเคฐเคฃा: เคเค•ाเค—्เคฐเคšिเคค्เคค เคนोเคจा। 

7. เคง्เคฏाเคจ: เคจिเคฐंเคคเคฐ เคง्เคฏाเคจ

8. เคธเคฎाเคงि: เค†เคค्เคฎा เคธे เคœुเคก़เคจा, เคฎเคจ เค”เคฐ เคตाเคฃी (เคถเคฌ्เคฆों) เคธे เคชเคฐे เคชเคฐเคฎ-เคšैเคคเคจ्เคฏ เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि। 

=========
เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคฆ्เคตाเคฐा เคฐเคšिเคค : เคธเคฎाเคงि เคธ्เคคोเคค्เคฐ (THE HYMN OF SAMADHI) :
 
เคจाเคนि เคธूเคฐ्เคฏ เคจाเคนि เคœ्เคฏोเคคिः เคจाเคนि เคถเคถांเค• เคธुเคจ्เคฆเคฐ।
เคญाเคธे เคต्เคฏोเคฎे เค›ाเคฏा -เคธเคฎ เค›เคตि เคตिเคถ्เคต -เคšเคฐाเคšเคฐ।। 

เค…เคธ्เคซुเคŸ เคฎเคจ เค†เค•ाเคถे , เคœเค—เคค เคธंเคธाเคฐ เคญाเคธे। 
เค‰เค े เคญाเคธे เคกूเคฌे เคชुเคจः เค…เคนं-เคธ्เคฐोเคคे เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐे।।  

เคงीเคฐे เคงीเคฐे เค›ाเคฏा-เคฆเคฒ, เคฎเคนाเคฒเคฏे เคช्เคฐเคตेเคถिเคฒो।  
เคฌเคนे เคฎाเคค्เคฐ 'เค†เคฎि เค†เคฎि' - เคเคˆ เคงाเคฐा เค…เคจुเค•्เคทเคฃ।। 

เคธे เคงाเคฐाเค‰ เคฌเคฆ्เคง เคนोเคฒो, เคถूเคจ्เคฏे เคถूเคจ्เคฏ เคฎिเคฒाเค‡เคฒो। 
'เค…เคตांเค— เคฎเคจो เคธเค—ोเคšเคฐं', เคฌोเคे - เคช्เคฐाเคฃ เคฌोเคे เคœाเคฐ।।    

  (เคฌंเค—ाเคฒी เคธे เค…เคจुเคตाเคฆिเคค)

เคตเคน เคœो 'เค…เคตांเค— เคฎเคจो เคธเค—ोเคšเคฐं' เคนै ~ เคœो เคฎเคจ เค”เคฐ เคตाเคฃी เคธे เคชเคฐे เคนै, เค‰เคธे เคง्เคฏाเคจ เคธे เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै। เคตाเคฃी เค”เคฐ เคฎเคจ เคธे เคชเคฐे เคœो เค•ुเค› เคญी เคนै, เค‰เคธเค•ा เค…เคจुเคญเคต เคน्เคฐเคฆเคฏ เค•เคฐเคคा เคนै! เคœिเคธเค•ा เคนृเคฆเคฏ เคธเคฎเคเคคा เคนै, เคตเคน เคธเคšเคฎुเคš เคธเคฎเคเคคा เคนै। เคเค• เค”เคฐ เคœเค—เคน เคชเคฐ เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เคถिเคท्เคฏ เคธे เคตाเคฐ्เคคाเคฒाเคช เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคจिเคฐ्เคตिเค•เคฒ्เคช เคธเคฎाเคงि เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคนै ....
เคถिเคท्เคฏ - เคฎเคนाเคฐाเคœ, เคฌเคนुเคค เคœเคจ्เคฎों เค•ी เคคเคชเคธ्เคฏा เคธे เค†เคชเค•ा เคธเคค्เคธंเค— เคฎुเคे เคฎिเคฒा เคนै। เค…เคฌ เค•ृเคชเคฏा เคเคธा เค‰เคชाเคฏ เค•ीเคœिเคฏे เคœिเคธเคธे เคฎैं เคซिเคฐ เคฎाเคฏा-เคฎोเคนเคœเคจिเคค [เคคीเคจो เคเคทเคฃाเค“ं เค•ी เค†เคธเค•्เคคि เคตเคถ เคชंเคšเค•्เคฒेเคถों เคฎें] เคจ เคซँเคธूँ। เค…เคฌ เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค…เคจुเคญूเคคि เค•े เคฒिเค เคฎเคจ เค•เคญी -เค•เคญी เคฌเฅœा เคต्เคฏाเค•ुเคฒ เคนो เค‰เค เคคा เคนै। 
เคธ्เคตाเคฎीเคœी -เคฎेเคฐी เคญी เค…เคตเคธ्เคฅा เคเคธी เคนी เคนुเคˆ เคฅी। เค•ाเคถीเคชुเคฐ เค•े เค‰เคฆ्เคฏाเคจ เคฎें เคเค• เคฆिเคจ เคถ्เคฐी เค—ुเคฐुเคฆेเคต เคธे เคฌเฅœी เคต्เคฏाเค•ुเคฒเคคा เคธे เค…เคชเคจी เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคช्เคฐเค•เคŸ เค•ी เคฅी।    
 เค‰เคธ เคฆिเคจ เคธเคจ्เคง्เคฏा เค•े เคธเคฎเคฏ เคง्เคฏाเคจ เค•เคฐเคคे เค•เคฐเคคे เค…เคชเคจे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เค–ोเคœा เคคो เคจเคนीं เคชाเคฏा। เคเคธा เคช्เคฐเคคीเคค เคนुเค† เค•ि เคถเคฐीเคฐ เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคนै เคนी เคจเคนीं। เคšंเคฆ्เคฐ,เคธूเคฐ्เคฏ, เคฆेเคถ-เค•ाเคฒ,เค†เค•ाเคถ, เคธเคฌ เคฎाเคจो เคเค•ाเค•ाเคฐ เคนोเค•เคฐ เค•เคนीं เคฒเคฏ เคนो เค—เคฏे เคนैं। เคฆेเคนाเคฆि เคฌुเคฆ्เคงि เค•ा เคช्เคฐाเคฏः เค…เคญाเคต เคนो เค—เคฏा เคฅा เค”เคฐ 'เคฎैं ' เคญी เคฌเคธ เคฒเคฏ เคธा เคนी เคนो เคฐเคนा เคฅा। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฎुเคเคฎें เค•ुเค›/เค•ि เคฌเคนुเคค ?  'เค…เคนं ' เคฅा, เค‡เคธीเคฒिเค เค‰เคธ เคธเคฎाเคงि เค…เคตเคธ्เคฅा เคธे เคฒौเคŸ เค†เคฏा เคฅा। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธเคฎाเคงि -เค•ाเคฒ เคฎें เคนी 'เคฎैं' เค”เคฐ 'เคฌ्เคฐเคน्เคฎ' เคฎें เคญेเคฆ เคจเคนीं เคฐเคนเคคा , เคธเคฌ เคเค• เคนो เคœाเคคा เคนै ; เคฎाเคจो เคฎเคนाเคธเคฎुเคฆ्เคฐ เคนै -เคœเคฒ เคนी เคœเคฒ เค”เคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं। เคญाเคต เค”เคฐ เคญाเคทा เค•ा เค…ंเคค เคนो เคœाเคคा เคนै। 'เค…เคตांเค—เคฎเคจ-เคธเค—ोเคšเคฐं' เค•ी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงि เค‡เคธी เคธเคฎเคฏ เคนोเคคी เคนै। เคจเคนीं เคคो เคœเคฌ เคธाเคงเค• - 'เค…เคนंเคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคธ्เคฎि'- 'เคฎैं เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนूँ ' เคเคธा เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै เคฏा เค•เคนเคคा เคนै , เคคเคฌ เคญी 'เคฎैं' เค”เคฐ 'เคฌ्เคฐเคน्เคฎ' เคฏे เคฆो เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคชृเคฅเค• เคฐเคนเคคे เคนैं เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฆ्เคตैเคคเคฌोเคง เคฐเคนเคคा เคนै। เค‰เคธी เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ो เคฆुเคฌाเคฐा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคฎैंเคจे เคฌाเคฐเคฎ्เคฌाเคฐ เคšेเคท्เคŸा เค•ी , เคชเคฐเคจ्เคคु เคชा เคจ เคธเค•ा। เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เค•ो เคธूเคšिเคค เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค•ाเคจे เคฒเค—े , " เค‰เคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฆिเคจ-เคฐाเคค เคฐเคนเคจे เคธे เคฎाँ เคญเค—เคตเคคी เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคคुเคฎเคธे เคชूเคฐा เคจ เคนो เคธเค•ेเค—ा। เค‡เคธ เคฒिเค เค‰เคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ो เคซिเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เคจ เค•เคฐ เคธเค•ोเค—े ; เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ा เค…เคจ्เคค เคนोเคจे เคชเคฐ เคตเคน เค…เคตเคธ्เคฅा เคซिเคฐ เค† เคœाเคเค—ी।" 
 
เคถिเคท्เคฏ - เคคो เค•्เคฏा เคจिเคฐ्เคตिเค•เคฒ्เคช เคธเคฎाเคงि เค•े เคฌाเคฆ เคซिเคฐ เค•ोเคˆ เค…เคนं เคฌोเคง เค•ा เค†เคถ्เคฐเคฏ เคฒेเค•เคฐ, เคฆ्เคตैเคคเคญाเคต เค•े เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें -เค‡เคธ เคธंเคธाเคฐ เคฎें -เคจเคนीं เคฒौเคŸ เคธเค•เคคा ?  

เคธ्เคตाเคฎी เคœी - เคถ्เคฐी เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคฅे เค•ि เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐเค•ोเคŸि (เค…เคตเคคाเคฐी เคชुเคฐुเคท) เคนी เคœीเคต เค•ी เคฎंเค—เคฒ เค•เคฐ เค‰เคธ เคธเคฎाเคงि เคธे เคตाเคชเคธ เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคฒौเคŸ เคธเค•เคคे เคนैं। เคธाเคงाเคฐเคฃ เคœीเคตों เค•ा เคซिเคฐ เคต्เคฏुเคค्เคฅाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा। เค•ेเคตเคฒ 21 เคฆिเคจ เคœीเคตिเคค เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฐเคนเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจเค•ा เคถเคฐीเคฐ เคธूเค–े เคชเคค्เคคे เค•े เคธเคฎाเคจ เคธंเคธाเคฐ เคฐूเคชी เคตृเค•्เคท เคธे เคเฅœเค•เคฐ เค—िเคฐ เคชเฅœเคคा เคนै।  

 เคถिเคท्เคฏ - เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै - เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคธे เคธृเคท्เคŸि เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคฎเคฐुเคธ्เคฅเคฒ เคฎें เคฎृเค—เคœเคฒ เค•े เคธเคฎाเคจ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคธृเคท्เคŸि เค†เคฆि เค•ुเค› เคญी เคจเคนीं เคนै। เคญाเคต-เคตเคธ्เคคु เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎें เค…เคญाเคต เคฎिเคฅ्เคฏाเคฐूเคช เคฎाเคฏा เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคเคธा เคญ्เคฐเคฎ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै। 
   
เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ - " เคฏเคฆि เคธृเคท्เคŸि เคนी เคฎिเคฅ्เคฏा เคนै เคคो เคคुเคฎ เคœीเคต เค•ी เคจिเคฐ्เคตिเค•เคฒ्เคช เคธเคฎाเคงि เค”เคฐ เคธเคฎाเคงि เคธे เคต्เคฏुเคค्เคฅाเคจ เค•ो เคญी เคฎिเคฅ्เคฏा เค•เคนเค•เคฐ เคฎाเคจ เคธเค•เคคे เคนो। เคœीเคต เคธ्เคตเคคः เคนी เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เคนै। เค‰เคธเค•ो เคซिเคฐ เคฌเคจ्เคงเคจ เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เค•ैเคธी? 'เคฎैं เค†เคค्เคฎा เคนूँ ' เคเคธा เคœो เคคुเคฎ เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนो, เคตเคน เคญी เคคो เคญ्เคฐเคฎ เคนी เคนुเค†। เค•्เคฏोंเค•ि เคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•เคนเคคे เคนैं- 'เคคเคค्เคค्เคตเคฎเคธि' เค•ि เคคुเคฎ เคคो เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนो !'-You are already that !" เค…เคคเคเคต  "เค…เคฏเคฎ् เคเคต เคนि เคคे เคฌเคจ्เคงः เคธเคฎाเคงिเคฎ् เค…เคจुเคคिเคท्เค เคธि ?"-เค…เคฐ्เคฅाเคค เคธเคฎाเคงि เคฒाเคญ เค•เคฐเคจे เค•ी เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เคฏเคน เคšाเคน เคนी เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคฌเคจ्เคงเคจ เคนै। (เค…เคท्เคŸाเคตเค•्เคฐ เค—ीเคคा/เคถ्เคฒोเค• 1.15)  " 

  [ เคœिเคธ เค•ो เคธिเคฆ्เคงि เคฒाเคญ เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจ เคนो เค—เคฏा เคนै เค‰เคธ เค•ो เคซिเคฐ เคฏोเค— เค•े เค†เค ो เค…ंเค—ों เค•े เค…เคจुเคท्เค ाเคจ เคธे เค•्เคฏा เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เคนै ? เค‡เคธ เค•ाเคฐเคฃ เคนी เคฐाเคœा เคœเคจเค• เค•े เคช्เคฐเคคि เค…เคท्เคŸाเคตเค• เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं เค•ि, เคคू เคœो เคธเคฎाเคงि เค•ा เค…เคจुเคท्เค ाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै เคฏ เคนी เคคेเคฐा เคฌंเคงเคจ เคนै, เคชเคฐंเคคु เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจเคตिเคนीเคจ เคชुเคฐुเคท เค•ो เคœ्เคžाเคจเคช्เคฐाเคช्เคคि เค•े เคจिเคฎिเคค्เคค เคธเคฎाเคงि เค•ा เค…เคจुเคท्เค ाเคจ เค•เคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै ॥ เฅงเฅซ॥]

เคธ्เคตाเคฎीเคœी - เคฏเคฆि 'เคฎैं -เคคुเคฎ ' เค•े เคฆ्เคตैเคคเคฎूเคฒเค• เคšेเคคเคจ เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคจा เคนो เคคो เคเค• เค•เคฐเคฃ (instrumentality เคธाเคงเคจ) เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เคฎเคจ เคนी เคนเคฎाเคฐा เคฏंเคค्เคฐ เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฎเคจ เคธ्เคตเคฏं เคœเฅœ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ (non - intelligent substance) เคนै। เค‰เคธเค•े เคชीเค›े เคœो เค†เคค्เคฎा เคนै, เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐเคญा เคธे เคฎเคจ เค•ेเคตเคฒ เคšैเคคเคจ्เคฏเคตเคค เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै। 

เค‡เคธเคฒिเค เคชंเคšเคฆเคถी เค•ाเคฐ เคจे เค•เคนा เคนै -  "เคšिเคš्เค›ाเคฏाเคตेเคถเคคः เคถเค•्เคคिเคถ्เคšेเคคเคจेเคต เคตिเคญाเคคि เคธा --เค…เคฐ्เคฅाเคค เคšिเคค- เคธ्เคตเคฐुเคช เค†เคค्เคฎा เค•ी เคช्เคฐเคคिเคฌिเคฎ्เคฌ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคถเค•्เคคि เคšैเคคเคจ्เคฏเคฎเคฏी เคฒเค—เคคी เคนै , เค”เคฐ เค‡เคธเคฒिเค เคฎเคจ เคญी เคšेเคคเคจ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•เคนเค•เคฐ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै। 

เค…เคคः เคฏเคน เคจिเคถ्เคšिเคค เคนै เค•ि เคฎเคจ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคถुเคฆ्เคง เคšैเคคเคจ्เคฏเคธ्เคตเคฐूเคช เค†เคค्เคฎा เค•ो เคจเคนीं เคœाเคจ เคธเค•เคคे। เคฎเคจ เค•े เคšाเคฐเคฆीเคตाเคฐी เค•े เคชเคฐे เคชเคนुँเคšเคจा เคนै। เคฎเคจ เค•े เคชเคฐे เค…เคจ्เคฏ เค•ोเคˆ เคธाเคงเคจ เคคो เคนै เคจเคนीं - เคเค• เค†เคค्เคฎा เคนी เคนै। เค…เคคเคเคต เคœिเคธเค•ो เคœाเคจเคจा เคšाเคนเคคे เคนो , เคตเคนी เคซिเคฐ เค•เคฐเคฃเคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคนो เคœाเคคा เคนै। 
[เคตเคนाँ เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคตिเคทเคฏ เค”เคฐ เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคธाเคงเคจ เคเค• เคนी เคนो เคœाเคคे เคนैं।] เค‡เคธीเคฒिเค เคถ्เคฐुเคคि เค•เคนเคคी  เคนै, "เคตिเคœ्เคžाเคคाเคฐเคฎเคฐे เค•ेเคจ เคตिเคœाเคจीเคฏाเคค् -- เค‡เคธเค•ा เคจिเคšोเฅœ เคฏเคน เคนै เค•ि เคฆ्เคตैเคคเคฎूเคฒเค• เคšेเคคเคจ เค•े เคŠเคชเคฐ เคเค• เคเคธी เค…เคตเคธ्เคฅा เคนै - เคœเคนाँ เคœ्เคžाเคคा , เคœ्เคžेเคฏ, เคœ्เคžाเคจ เค•ा เคธाเคงเคจ (เคฎเคจ) เค†เคฆि เค•ुเค› เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธीเค•ो "Transcendent Perception"  เค…เคชเคฐोเค•्เคทाเคจुเคญूเคคि เค•เคนเคคे เคนैं।
 เคเคธी เค…เคชเคฐोเค•्เคทाเคจुเคญूเคคि เคนोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคˆเคถ्เคตเคฐเค•ोเคŸि เค•े เค…เคตเคคाเคฐी เคฒोเค— (เคจेเคคा CINC เคจเคตเคจीเคฆा) เคจीเคšे เคฆ्เคตैเคค เคญूเคฎि เคชเคฐ เคฒौเคŸเค•เคฐ เค…เคชเคจे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคธे เค‰เคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ी เค•ुเค› เคเคฒเค• เคฆिเค–ा เคฆेเคคे เคนैं। เคธाเคงाเคฐเคฃ เคœीเคตों เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เค‰เคธ เคจเคฎเค• เค•े เคชुเคคเคฒे เค•े เคธเคฎाเคจ เคนै, เคœो เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เค•ी เค—เคนเคฐाเคˆ เคจाเคชเคจे เค—เคฏा เคฅा, เคชเคฐ เคธ्เคตเคฏं เค‰เคธเคฎें เค˜ुเคฒ เค—เคฏा। เคธเคฎเคเคคे เคนो เคญाเคˆ ?
         เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฏเคน เค•ि เคคुเคฎ्เคนें เค‡เคคเคจा เคนी เคœाเคจเคจा เคนोเค—ा เค•ि เคคुเคฎ เคตเคนी เค…เคตिเคจाเคถी เค†เคค्เคฎा เคนो। เคคुเคฎ เคชเคนเคฒे เคธे เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคนो , เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคœเฅœ เคฎเคจ (เคœिเคธเค•ो เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฎें เคฎाเคฏा เค•เคนा เคนै) เคฌीเคš เคฎें เคชเฅœเค•เคฐ เคคुเคฎ्เคนें เค‡เคธเค•ो เคธเคฎเคเคจे เคจเคนीं เคฆेเคคाเคฎเคจ เคฐूเคชी เคธूเค•्เคท्เคฎ เคถเคฐीเคฐ เคœเฅœ เค‰เคชाเคฆाเคจों [เคฎเคจ-เคตเคธ्เคคु เคšिเคค्เคค, เคฎเคจ, เคฌुเคฆ्เคงि เค”เคฐ เค…เคนंเค•ाเคฐ] เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคนै, เคœเคฌ เคฏเคน เคถाเคจ्เคค เคฐเคนเคจा เคธीเค– เคœाเคฏेเค—ा , เคคเคฌ เค†เคค्เคฎा เค…เคชเคจी เคœ्เคฏोเคคि เคธे เคธे เค†เคช เคนी เค‰เคฆ्เคญाเคธिเคค เคนो เคœाเคเค—ी। เคœเคฌ เค‡เคธเค•ो เคธเคฎเค เคœाเค“เค—े เคคो เคเค• เค…เค–เคฃ्เคก เคถाเคถ्เคตเคค เคšैเคคเคจ्เคฏ เคฎें เคฎเคจ เคฒเคฏ เคนो เคœाเคฏेเค—ा।  เคคเคญी- this Atman is Brahman- 'เค…เคฏเคฎाเคค्เคฎा เคฌ्เคฐเคน्เคฎ' เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เคนोเค—ी ! ( เคนिเคจ्เคฆी เคตि เฅฆ เคธाเคนिเคค्เคฏ-6 -เคชेเคœ 98-102/ เคถเคฐเคค เคšंเคฆ्เคฐ เคšเค•्เคฐเคตเคฐ्เคคी, เคถिเคท्เคฏ เคธे เคตाเคฐ्เคคाเคฒाเคช: เคตเคฐ्เคท -1898, เคธ्เคฅाเคจ - เคฌेเคฒूเฅœ เค•िเคฐाเคฏे เค•ा เคฎเค ):  
        
=========
2.๐Ÿ”ฑเค•्เคฏा เคฏเคน เคงเคฐ्เคฎ- 'เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจो เค”เคฐ เคฌเคจाเค“'  เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคนै? (Is Religion - 'Be and Make' Practical?) : เค…เค—เคฒा เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เคชเคฏोเค—िเคคा เค•ा เค†เคคा เคนै।  "เคนเคฎें เคฏเคน เคฆेเค–เคจा เค•ि เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฏเคน เคตेเคฆाเคจ्เคค เคนเคฎाเคฐे เคฆैเคจिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें, เคจाเค—เคฐिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें , เค—्เคฐाเคฎ्เคฏ เคœीเคตเคจ เคฎें , เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคœीเคตเคจ เคฎें เค”เคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เค˜เคฐेเคฒू เคœीเคตเคจ เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै ? เค•ाเคฐเคฃ, เคฏเคฆि เคงเคฐ्เคฎ (เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตेเคฆाเคจ्เคค ) เคฏเคฆि เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคœเคนाँ เคญी เค”เคฐ เคœिเคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคญी เคตเคน เคนै, เคธเคนाเคฏเคคा เคจเคนीं เคฆे เคธเค•เคคा, เคคो เค‰เคธเค•ी เค‰เคชเคฏोเค—िเคคा เค…เคงिเค• เคจเคนीं -เคคเคฌ เคตเคน เค•ेเคตเคฒ เค•ुเค› เคตिเคถिเคท्เคŸ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•े เคฒिเค เค•ोเคฐा เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคนोเค•เคฐ เคฐเคน เคœाเคฏेเค—ा। เคงเคฐ्เคฎ เคฏเคฆि เคฎाเคจเคตเคคा เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै, เคคो เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคฏเคน เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เค•ि เคตเคน เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฆเคถा เคฎें เค•เคฐ เคธเค•เคจे เคฎें เคคเคค्เคชเคฐ เค”เคฐ เคธเค•्เคทเคฎ เคนो। เคšाเคนे เคตเคน (เคฎเคจ-เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏों เค•ी) เค—ुเคฒाเคฎ เคนो เคฏा เค†เคœाเคฆ , เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เค˜ोเคฐ เคชเคคเคจ เคนो เคšुเค•ा เคนो เคฏा เค…เคค्เคฏเคจ्เคค เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•ा เคœीเคตเคจ เคœीเคคा เคนो, เค‰เคธे เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคฎाเคจเคต เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐ เคธเค•เคจे เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เค•ेเคตเคฒ เคคเคญी เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•े เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค…เคฅเคตा เคงเคฐ्เคฎ เค•े เค†เคฆเคฐ्เคถ - เค‰เคจ्เคนें เคคुเคฎ เค•िเคธी เคญी เคจाเคฎ เคธे เคชुเค•ाเคฐो - เค•ृเคคाเคฐ्เคฅ เคนो เคธเค•ेंเค—े।  "  (8.12)  

เคฏเคฆि เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนी เค…เคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆ เคนै, เคฏा เคตेเคฆाเคจ्เคค เคนी เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค‰เคš्เคšเคคเคฎ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै -เคคो เค‡เคธเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•्เคฏा เคนै ? เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•เคนเคคे เคนैं - " เค…เคฆ्เคตैเคคเคตाเคฆ เคฏเคฆि เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เคงเคฐ्เคฎ (universal religion) เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค†เคฐूเฅ เคนोเคจा เคšाเคนเคคा เคนै, เคคो เค‰เคธे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคธे เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เคนเคฎें เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ी เคธเคญी เค…เคตเคธ्เคฅाเค“ं เคฎें เค‰เคธे เค•ाเคฐ्เคฏเคฐूเคช เคฎें เคชเคฐिเคฃเคค เค•เคฐ เคธเค•เคจा เคšाเคนिเค। เค•ेเคตเคฒ เคฏเคนी เคจเคนीं , เค…เคชिเคคु เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค”เคฐ เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคœीเคตเคจ เค•े เคฌीเคš เคœो เคเค• เค•ाเคฒ्เคชเคจिเค• เคญेเคฆ เคนै , เค‰เคธे เคญी เคฎिเคŸ เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เค•्เคฏोंเค•ि เคตेเคฆाเคจ्เคค เคเค• เค…เค–เคฃ्เคก เคตเคธ्เคคु ( oneness) เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆेเคคा เคนै - เคตेเคฆाเคจ्เคค เค•เคนเคคा เคนै เค•ि เคเค• เคนी เคช्เคฐाเคฃ (one life) เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนै। " (เฅฎ/เฅฉ) ["The Vedanta, therefore, as a religion must be intensely practical. We must be able to carry it out in every part of our lives. And not only this, the fictitious differentiation between religion and the life of the world must vanish, for the Vedanta teaches oneness — one life throughout." (C.W.2/291 'PRACTICAL VEDANTA/ PART -I') 

เคตिเคตाเคนिเคค เคœीเคตเคจ เคฎें เคฐเคนเค•เคฐ เคธाเคงเคจा เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ -เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคธाเคงเค• : 'Be and Make' เคฎाเคฐ्เค— เคฏा เค•เคฐ्เคฎเคฏोเค— เค•े เค—ृเคนเคธ्เคฅ เคธाเคงเค• เค•ो เค†เคฎ เคคौเคฐ เคชเคฐ เคตिเคฐोเคง (conflict- เคฎเคคเคญिเคจ्เคจเคคा) เค”เคฐ เคต्เคฏाเค•ुเคฒเคคा (confusion-เค˜เคฌเฅœाเคนเคŸ) เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคคे เคนी เคฐเคนเคจा เคชเฅœเคคा เคนै। เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคตिเคฐोเคงी เคฎाเคจเคธिเค• เคธ्เคฅिเคคि เคธे เคชाเคฐ เคชाเคจे เคคเคฅा เคชเคฐเคฎाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा (เคธाเคฎ्เคฏเคญाเคต เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा) เคฎें เคจिเคฐंเคคเคฐ เค…เคตเคธ्เคฅिเคค เคฐเคนเคจे เค•ी เคคीเคต्เคฐ เค‡เคš्เค›ा เคธे  เคธाเคงเค• เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฆेเคถिเคค เคเค• เคตिเคถेเคท เคฎाเคฐ्เค— [Be and Make] เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคคा เคนै। 
         เคฒेเค•िเคจ เคœเคฌ เคถांเคคि เค”เคฐ เคธाเคฎ्เคฏเคญाเคต เค•े เค…ंเคคिเคฎ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคคเค• เคชเคนुंเคšเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคชเคจे เคธंเค—เค เคจ เค•े เคนी เค•เคˆ เคญ्เคฐाเคคृเคคुเคฒ्เคฏ -เค”เคฐ เคตเคฐिเคท्เค  เคธเคฆเคธ्เคฏ เคญी เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฐाเคธ्เคคे เค…เคชเคจाเคคे เคนैं। เคฏเคน เคฆेเค–เค•เคฐ เคœเคฌ เคธाเคงเค• เค‰เคนाเคชोเคน เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เค•ा เค‰เคชाเคฏ เค–ोเคœเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। เคคเคฌ เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคถंเค•เคฐ เค•ा เคตเคน เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคธंเคธ्เค•ृเคค เคถ्เคฒोเค• เคธाเคฎเคจे เค†เคคा เคนै เคœो เคนเคฎें เคเค• เคฐाเคธ्เคคा เคฌเคคाเคคा เคนै เค”เคฐ เค•เคนเคคा เคนै - "เค…เคชเคจी เคฆृเคท्เคŸि เค•ो เคœ्เคžाเคจเคฎเคฏी เคฌเคจाเค•เคฐ เค‡เคธ เคœเค—เคค เค•ो เคนी 'เคฌ्เคฐเคน्เคฎ' เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–ो।"
           เคฒेเค•िเคจ เคœเคฌ เคช्เคฐเคญु เค•ा เค•ाเคฎ [Be and Make] เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เค•िเคธी เค…ंเค—ुเคฒीเคฎाเคฒ/เคฏा เคฐाเคตเคฃ เค•ी เคธेเคตा เค•เคฐเคจी เคนो เคคो เค•ैเคธे เค•เคฐें ? เคญเค—เคตाเคจ เคฐाเคฎ เคนเคจुเคฎाเคจ เคธे เคชूเค›เคคे เคนैं เค•ि เคตे เค‰เคจ्เคนें เค•िเคธ เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–เคคे เคนैं। เคคเคฌ เคนเคจुเคฎाเคจเคœी เค•เคนเคคे เคนैं -  " เคนे เคช्เคฐเคญु, เคœเคฌ เคฎैं เค…เคชเคจे เคถเคฐीเคฐ เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจी เคชเคนเคšाเคจ เค•เคฐเคคा เคนूँ, เคคो เคฎैं เค†เคชเค•ा เคธेเคตเค• (เคฆ्เคตैเคค) เคนूँ। เคœเคฌ เคฎैं เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ो เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เค†เคค्เคฎा (เคœीเคต - M/F conscious individual, Jiva) เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎाเคจเคคा เคนूँ, เคคो เคฎैं เค†เคชเค•ा เค…ंเคถ (เคตिเคถिเคท्เคŸाเคฆ्เคตैเคค) เคนूँ। เคฒेเค•िเคจ เคœเคฌ เคฎैं เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ो เค†เคค्เคฎा (เคถाเคถ्เคตเคค เคšैเคคเคจ्เคฏ Eternal consciousness) เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–เคคा เคนूँ, เคคो เคฎैं เค†เคชเค•े (เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•े) เคธाเคฅ เคเค• เคนो เคœाเคคा เคนूँ (เค…เคฆ्เคตैเคค)। เคฏเคน เคฎेเคฐा เคจिเคถ्เคšिเคค เคฎเคค เคนै।"
       [In this world conflict and confusion are regular companions of a spiritual aspirant. The seeker practices following a particular path with an uttermost desire to surpass the conflicting mindset and reach a peaceful realm of absolute bliss.  But many brotherly communities spread different ways to the ultimate goal of tranquility and peace. Hence we are at a loss, and seek way out from this whole confused and distracted situation. Here comes this famous Sanskrit verse which gives us a way out and speaks - Keep your vision enlightening and see this world as Brahman. When you are aware of your body then know that you are the slave, when you are the conscious individual ( Jiva) then know you are the part of the Supreme Being, and when you are the consciousness then know that- thou art that. This is my sure thought.]

3.๐Ÿ”ฑ๐Ÿ•Š เคชूเคฐ्เคฃเคคा (3H เคตिเค•ाเคธ) เค•ा เคฎाเคฐ्เค— (The Path to Perfection) : 
                เคธ्เคตाเคฎीเคœी เค•เคนเคคे เคนैं, " เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคฏเคนी เคนै เค•ि เค…เคชเคจी เคธเคญी เคธीเคฎाเค“ं เค•ो (เคเคทเคฃाเค“ं เคฎें เค†เคธเค•्เคคि, เคฏा เค˜ोเคฐ เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा  เคฐूเคชी เคฐुเค•ाเคตเคŸों เค•ो) เคชीเค›े เค›ोเคก़ เคฆेเคจा เค”เคฐ เคฏเคน เคธเคฎเคเคจा เค•ि เคนเคฎ เคธिเคฐ्เคซ เค†เคค्เคฎा (100 เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐเคคा) เคนैं " --เค•ी เค”เคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนोเคคे เคฐเคนเคจा ! " เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เค•े เค†เคฆเคฐ्เคถ เคชเคฐ เคšเคฒเคคे เคนुเค เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•े เคนเคฐ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं।- เค†เคค्เคฎा เค•ी เคœो เค…เคจเคจ्เคค เคถเค•्เคคि เคนเคฎाเคฐे เคญीเคคเคฐ เคนै,  เค‰เคธे เค…เค—เคฐ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ (matter-เคฆेเคน) เคชเคฐ เคฒเค—ाเคฏा เคœाเค เคคो เคญौเคคिเค• เคตिเค•ाเคธ เคนोเคคा เคนै। เคฏเคฆि เค‰เคธी เคถเค•्เคคि เค•ो เคฎเคจ (mind) เคชเคฐ เคฒเค—ा เคฆिเคฏा เคœाเคฏे เคคो เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคตिเค•ाเคธ (intellectual development) เคนोเคคा เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु, เค‡เคธी เคถเค•्เคคि เค•ो เคฏเคฆि เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เคŠเคชเคฐ เคนी เค˜ुเคฎा เคฆिเคฏा เคœाเค เคคो เคฏเคน เคนเคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฎें (100 % เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคชเคฐ เคฆेเคต-เคฎाเคจเคต เคฎें) เคฐूเคชाเคจ्เคคเคฐिเคค เค•เคฐ เคฆेเค—ी ! เคชเคนเคฒे เคนเคฎें เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฌเคจ เคฒेเคจे เคฆो। เคคเคค्เคชเคถ्เคšाเคค เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฌเคจाเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเคคा เคฆेंเค—े - เคฌเคจो เค”เคฐ เคฌเคจाเค“ ! เคฏเคนी เคนเคฎाเคฐा เคฎूเคฒ-เคฎเคจ्เคค्เคฐ เคฐเคนे।" (9/379) เคฌเคธ เคฏเคนी เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคนै- 'Be and Make! ' 
    " Each soul is potentially divine " เคนเคฎเคฎें เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि - เค†เคค्เคฎा เคนै; เค…เคจเคจ्เคค เคŠเคฐ्เคœा, เคช्เคฐेเคฎ เค”เคฐ เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•ा เคญเคฃ्เคกाเคฐ (repository) เคนै , เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคœाเคจ เคฒेเคจा เค”เคฐ เค‰เคธे เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคจा เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคนै। เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เคฎूเคฒเคคเคค्เคต เคญी เคฏเคนी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธ เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคฆिเคต्เคฏเคคा ( innate divinity) เค•ो เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เค•ैเคธे เค•िเคฏा เคœाเค? " There are four faculties in human beings: thinking, feeling, willing and action.- เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เคšाเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคถเค•्เคคिเคฏाँ (four faculties-เค•्เคทเคฎเคคा) เคนैं: เคธोเคšเคจा, เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคจा, เค‡เคš्เค›ा เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจा। เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ो (เคฏा เค†เคค्เคฎा เค•ो the inner Self เค•ो) เคœเค—ाเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคจ เคšाเคฐों เคถเค•्เคคिเคฏों-เคœ्เคžाเคจ, เคญเค•्เคคि, เคฐाเคœเคฏोเค— เค”เคฐ เค•เคฐ्เคฎ, เคฎें เคธे เค…เคชเคจी-เค…เคชเคจी เคฐूเคšि เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•िเคธी เคเค• เค•ा, เคฆो เค•ा เคฏा เคคीเคจ เค•ा เคฏा เคšाเคฐों เค•ा เคเค•เคธाเคฅ เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคœिเคธเค•ी เคฐूเคšि เคšिเคจ्เคคเคจ เค•्เคทเคฎเคคा (thinking faculty) เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคนो , เคตเคน เคœ्เคžाเคจ-เคฏोเค— เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคšुเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เคœिเคธเค•ी เคฐूเคšि เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा (Feeling faculty-เคญाเคตเคจा เคธंเค•ाเคฏ) เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคนो, เคตเคน เคญเค•्เคคिเคฏोเค— เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคšुเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เคœिเคธเค•ी เคฐूเคšि  เค‡เคš्เค›ाเคถเค•्เคคि Willing เค•ो เคฆृเฅ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคšเคฒเคจे เค•ी เคนो เคตเคน เคฐाเคœเคฏोเค— เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคšुเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เค”เคฐ เคธเคฌเคธे เคธเคฐเคฒ เค‰เคชाเคฏ action เค•เคฐ्เคฎเคฏोเค— เคฏा เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคญाเคต เคธे เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे : Be and Make เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคช्เคฐเคšाเคฐ -เคช्เคฐเคธाเคฐ เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เค†เคคा เคนै। เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคจे เค‡เคธ เคฏुเค— เค•े เคฒिเค, เค‡เคธी เค…ंเคคिเคฎ เคฎाเคฐ्เค—- 'เค•เคฐ्เคฎเคฏोเค—' เคชเคฐ เคตिเคถेเคท เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เคœเคจเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•ा เคงเคฐ्เคฎ เคนो เคธเค•เคคा เคนै।  " For this age, this last path has been specially stressed by Swamiji as this could be the religion of the masses." 
====================
"No matter how great a disciple a woman is, she cannot become a Guru."~ 
          To dispel this ancient misconception, Swami Vivekananda's Guru Sri Ramakrishna Paramhans Dev accepted Bhairavi Brahmani as his first Guru for Tantra Sadhana.
He felt that it was only by the order of Shri Jaganmata (Maa Bhavatarini Kali) that he got the opportunity to meet Shri Jaganmata through Bhairavi Brahmani by following the classical system of "Guru-disciple Vedanta teacher-training tradition ~ Be and Make". Because where is that detachment and concentration of mind in our hearts when we are involved in various worldly things (i.e. deeply involved in the desires of women, wealth and name and fame)? Where do we have the immense courage to immerse ourselves or dive deep into the mind's ocean (ocean of heart) by abandoning everything (by abandoning attachment to name and form) in order to touch the bottom of the strange and strong attractive colourful waves of the ocean? -- Just as Sri Ramakrishnadev used to encourage us repeatedly by saying, 'Drown completely', 'Drown within yourself', where do we have the strength to merge into the soul by abandoning all the material things of the world and the illusion and attachment of our body?
[There is no gender difference in the soul - but] Sri Jaganmata actually exists, and if we call out to her in a desperate manner by abandoning everything, we certainly get to see her - do we believe in this as simply as Sri Ramakrishna ? (Sri Ramakrishnadev's Tantra Sadhana, Sri Ramakrishna Leela Prasanga - page 286-289)    

" เคธ्เคค्เคฐी เค•िเคคเคจी เคนी เคฌเฅœी เคถिเคท्เคฏा เคนो เคœाเค, เคตเคน เค—ुเคฐु เคจเคนीं เคฌเคจ เคธเค•เคคी। "~ เค‡เคธी  เคญ्เคฐเคฎเคชूเคฐ्เคฃ เคฆเค•िเคฏाเคจूเคธी เคฎाเคจ्เคฏเคคा (delusional beliefs)  เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•े เค—ुเคฐु เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคชเคฐเคฎเคนंเคธ เคฆेเคต เคจे เคคंเคค्เคฐเคธाเคงเคจा เค•े เคฒिเค เคญैเคฐเคตी เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃी  เค•ो เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคฅเคฎ เค—ुเคฐु เค•े เคฐूเคช เคฎें  เค—्เคฐเคนเคฃ เค•िเคฏा เคฅा। 
  เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคจे เคฏเคน เค…เคจुเคญเคต เค•िเคฏा เค•ि เคถ्เคฐीเคœเค—เคจ्เคฎाเคคा (เคฎाँ เคญเคตเคคाเคฐिเคฃी เค•ाเคฒी ) เค•ी เค†เคœ्เคžा เคธे เคนी เคญैเคฐเคตी เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃी เค•ो เค—ुเคฐु เคฎाเคจเค•เคฐ "เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ เคตेเคฆाเคจ्เคค เคถिเค•्เคทเค•-เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा ~Be and Make " เค•ी เคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•ा เค…เคตเคฒंเคฌเคจ เค•เคฐ เคถ्เคฐीเคœเค—เคจ्เคฎाเคคा เค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เค…เคตเคธเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै।           เค•्เคฏोंเค•ि เคชाเคฐ्เคฅिเคต เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคทเคฏों เคฎें เคธंเคฒเค—्เคจ ( เค…เคฐ्เคฅाเคค เค•ाเคฎिเคจी -เค•ांเคšเคจ เค”เคฐ เคจाเคฎ- เคฏเคถ เค•ी เคเคทเคฃाเค“ं เคฎें เค˜ोเคฐ เคฐूเคช เคธे เค†เคธเค•्เคค) เคนเคฎाเคฐे เคน्เคฐเคฆเคฏ เค•े เคญीเคคเคฐ เคตเคน เค‰เคชเคฐเคคि (detachment) เคคเคฅा เคเค•ाเค—्เคฐเคคा (concentration of Mind) เค•เคนाँ เคนै ? เคฎाเคจเคธ เคธเคฎुเคฆ्เคฐ (เคนृเคฆเคฏ เคธाเค—เคฐ) เค•े เคตिเคšिเคค्เคฐ เค”เคฐ เคช्เคฐเคฌเคฒ เค†เค•เคฐ्เคทเค• เคฐंเค—-เคฐเคธเคชूเคฐ्เคฃ เคคเคฐंเค—ों เคฎें เคจ เคคैเคฐเค•เคฐ เค‰เคธเค•े เคคเคฒी เค•ो เคธ्เคชเคฐ्เคถ เค•เคฐเคจे เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เคธเคฐ्เคตเคธ्เคฏ เคค्เคฏाเค—เค•เคฐ (เคจाเคฎเคฐूเคช เคฎें เค†เคธเค•्เคคि เค•ो เคค्เคฏाเค—เค•เคฐ)  เคจिเคฎเค—्เคจ เคนोเคจे เคฏा เค—ोเคคा เคฎाเคฐเค•เคฐ เคกूเคฌ เคœाเคจे เค•ा เค…เคธीเคฎ เคธाเคนเคธ เคนเคฎเคฎें เค•เคนाँ เคนै ? 
      --'เคเค•เคฆเคฎ เคกूเคฌ เคœाเค“ ', 'เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เค…เคจ्เคฆเคฐ เคกूเคฌ เคœाเค“ ' เค•เคนเค•เคฐ เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เคฌाเคฐเคฎ्เคฌाเคฐ เคœैเคธे เคนเคฎें เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนिเคค เค•िเคฏा เค•เคฐเคคे เคฅे , เค ीเค• เคตैเคธे เคนी  เคธंเคธाเคฐ เค•े เคธเคฎเคธ्เคค เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคคเคฅा เค…เคชเคจे เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคฎाเคฏा-เคฎเคฎเคคा เค•ा เคชเคฐिเคค्เคฏाเค—เค•เคฐ เค•เคฐ เค†เคค्เคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เคฎें เคตिเคฒीเคจ เคนो เคœाเคจे เค•ा เคธाเคฎเคฐ्เคฅ्เคฏ เคนเคฎเคฎें เค•เคนाँ เคนै ? 
       [เค†เคค्เคฎा เคฎें เค•ोเคˆ เคฒिंเค—เคญेเคฆ เคจเคนीं เคนै - เค•िเคจ्เคคु ....... ] เคถ्เคฐीเคœเค—เคจ्เคฎाเคคा เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคนैं , เคคเคฅा เคธเคฐ्เคตเคธ्เคต เคค्เคฏाเค—เค•เคฐ เคต्เคฏाเค•ुเคฒ เคนो เคชुเค•ाเคฐเคจे เคชเคฐ เค…เคตเคถ्เคฏ เคนी เค‰เคจเค•ा เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฎिเคฒเคคा เคนै - เค•्เคฏा เคนเคฎ เค‡เคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคถ्เคฐी เคฐाเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เค•ी เคคเคฐเคน เคธเคฐเคฒ เคฐूเคช เคธे เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं ? (เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃเคฆेเคต เค•ी เคคเคจ्เคค्เคฐเคธाเคงเคจा, เคถ्เคฐीเคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฒीเคฒा เคช्เคฐเคธंเค— -เคชृเคท्เค  เฅจเฅฎเฅฌ -เฅจเฅฎเฅฏ
  

เคฏुเคตा เคธंเค—ोเคท्เค ी 

(Youth Seminar) 

เคตिเคทเคฏ: เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เค•ी เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃเค•ाเคฐी เคถिเค•्เคทा

[Subject: Character Building and Man-making Education of
 Swami Vivekananda.]  

เค†เคฏोเคœเค•: เค…เค–िเคฒ เคญाเคฐเคค เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคฏुเคตा เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ 

organized by 

Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal 

[เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เค•ाเคฐ्เคฏाเคฒเคฏ : เคตเคกोเคฆเคฐा เคตिเคตेเค•ाเคจเคจ्เคฆ เคฏुเคตा เคฎเคนाเคฎเคฃ्เคกเคฒ, เค…เคฎूเคฒ เคฎेเคกिเค•เคฒ, 3/A Kiran Nagar Society, Opp- Vrindavan Bus Stop, Waghodia Road, Vadodara, Mobile : 9924873446 ]

เค†เคคिเคฅेเคฏ (Host) : เคชाเคฐुเคฒ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เคตเคกोเคฆเคฐा, เค—ुเคœเคฐाเคค   
      
เคธ्เคฅाเคจ: เคธเคฎाเคœ เค•ाเคฐ्เคฏ เคธंเค•ाเคฏ, เคชाเคฐुเคฒ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เคตเคกोเคฆเคฐा, เค—ुเคœเคฐाเคค।

Venue: Faculty of Social Work, Parul University, 

 Vadodara, Gujrat. 

เคฆिเคจांเค•: 18 เคœुเคฒाเคˆ, 2024

เคธเคฎเคฏ: 2 เค˜ंเคŸे (เคธुเคฌเคน 10:00 เคฌเคœे เคธे 12:00 เคฌเคœे เคคเค•)

=======

BE AND MAKE

Youth Seminar


Subject : Character Building and Man-Making Education of 

Swami Vivekananda 

Organized by

Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal

(H.O.- Kolkata, W.B.)

Local Office

Vadodara Vivekananda Yuva Mahamandal

C/O Amul Medical 3/A, Kiran Ngar Society;

 Opp. Vrindavan Bus Stop, Waghodia Road, Vadodara. 

Mobile :  9924873446

Venue : Faculty of Social Work, Parul University, Vadodara 

Date : 18th July, 2024 

(Timing : 9:30 am-11:30 am)

Hosted by : Faculty of Social Work, Parul University (Vadodara) 

 

Time

Duration

Topic

Speaker

 

 

5 Minus

Inaugural Song

 Apurba Das,

Principal,  Ramkrishna Mission School, Jamsedpur


 

5 Minus

Swadesh Mantra

 Rasbehari Sahoo, 

Engineer (IOCL) 

Vadodara, Gujrat  

 

 

5 Minus

Keynote Address

 K J N Singh,

Founder Secretary of

Vadodara Vivekananda Yuva

Mahamandal


 

10 Minus

Inaugural Address

M N Parmar (Dean)  

 (Faculty of Social Work) 

Parul University

 (Vadodara)

Dipak Makvana

(professor) 

Secretary

Vadodara Vivekanand Yuva Mahamandal


 

5 Minus

Song

Apurba Das

 

 

30 Minus

Solving Youth Problems through Swami Vivekananda’s Ideas of Education 

Sri Jugal Pradhan

Principal

Dashagram Govt. High School, 

(W.B) 

(Central representative ABVYM)

 

5 Minus

Song

Apurba Das

 

 

30 Minus

Mind and Its Control

Anup Dutta 

Electrical Engineer

(W.B)

(Central Representative ABVYM) 


 

20 Minus

Todays Take Aways

Apurva Das

Principal,  Ramkrishna Mission School, Jamsedpur,

Jharkhand 

(Central Representative

ABVYM)

 

 

5 Mins

Closing Address

Sri P R Das,

Senior member,

of

 The Mahamandal 

(Central Representative of ABVYM) 

 



==================

BE AND MAKE

Youth Seminar

Organized by

Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal

Venue: Faculty of Engineering, Sigma University, Vadodara, Gujrat

Date : 18th July, 2024  

(Timing : 12:00 pm -2:00 pm)  

Hosted by : Faculty of Social Work, Sigma University, Vadodara


Time

Duration

Topic

Speaker

 

 

5 Minus

Inaugural Song

Apurba Das

Principal, Ramakrishna-Mission High School, Jamshedpur 


 

5 Minus

Swadesh Mantra

Rasbehari Sahoo

Engineer 

(IOCL)

Vadodara , Gujrat  


 

5 Minus

Keynote Address

(เคฎुเค–्เคฏ เคญाเคทเคฃ) 

KJN Singh,

 Founder Secretary 

of

Vadodara Vivekananda Yuva Mahamandal


 

10 Minus

Inaugural Address

Jagdish Solanki

Dean

(เคธंเค•ाเคฏाเคง्เคฏเค•्เคท)  

Faculty of Social Work,

Sigma University

Vadodara


 

5 Minus

Song

Apurba Das

Principal, 

Ramkrishna Mission High School, Jamshedpur 

 

 

30 Minus

Solving Youth Problems through Swami Vivekananda’s Ideas of Education

 

Jugal Pradhan,

Principal 

Dashgram Govt. High School, (W.B.)

(central representative of ABVYM)


 

5 Minus

Song

Apurba Das

 

 

30 Minus

Mind and Its Control

Anup Dutta

Electric Engineer, Kolakata  (W.B)

Central Representative

ABVYM


 

20 Minus

Today’s Take Aways


Apurba Das

(Central Representative ABVYM)


 

5 Minus

Closing  Address

(เคธเคฎाเคชเคจ เคญाเคทเคฃ) 

Sri P R Das,

Senior member of the Mahamandal  

(Central Representative-ABVYM)




===============

BE AND MAKE

Youth Seminar

Organized by

Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal

Venue: Dr B R Ambedkar Hall, M S University, Vadodara, Gujrat

Date : 19th July, 2024  (Timing : 12:00 pm -2:00 pm)  

Hosted by : Faculty of Social Work, M S University, Vadodara


Time

Duration

Topic

Speaker

 

 

5 Minus

Inaugural Song

Apurba Das

Principal, Ramakrishna-Mission High School, Jamshedpur 


 

5 Minus

Swadesh Mantra

Rasbehari Sahoo

เคช्เคฐोเคกเค•्เคถเคจ Engineer 

(IOCL)

Vadodara , Gujrat  


 

 

5 Minus

Keynote Address

KJN Singh, Founder Secretary 

of 

Vadodara Vivekananda Yuva Mahamandal 


 

10 Minus

Inaugural Address

 

 

 

 

5 Minus

Song

Apurba Das

 

 

30 Minus

Solving Youth Problems through 

Swami Vivekananda’s Ideas of Education   


Apurba Das,

Principal, Ramakrishna-Mission High School, Jamshedpur 

(Central Representative ABVYM)   

 

 

5 Minus

Song

Apurba Das

(Central Representative ABVYM)


 

30 Minus

Mind And Its Control

Jugal Pradhan

Principal 

Dashgram Govt. High School 

(W.B.)

(central representative of ABVYM)


 

20 Minus

Today’s Take Away 

[A conclusion drawn based on the facts or information presented. 

(เคชाเคตเคฐเคชॉเค‡ंเคŸ เคช्เคฐेเคœेंเคŸेเคถเคจ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคคเคฅ्เคฏों เคฏा เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคจिเค•ाเคฒा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท। ) 


The main point or key message to be learned or understood from something experienced or observed.

PowerPoint presentations are often used to support an oral presentation.  

(เค…เคจुเคญเคต เคฏा เคฆेเค–ी เค—เคˆ เค•िเคธी เคšीเคœ़ เคธे เคธीเค–ा เคฏा เคธเคฎเคा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคฎुเค–्เคฏ เคฌिंเคฆु เคฏा เคฎुเค–्เคฏ เคธंเคฆेเคถ।)

เคชाเคตเคฐเคชॉเค‡ंเคŸ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคिเคฏों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— 

เค…เค•्เคธเคฐ เคฎौเค–िเค• เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคि เค•ो เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।


Anup Dutta 

Electrical Engineer, Kolkata (W.B)

 Central Representative.  Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal

 

 

5 Minus

Closing Address

Bijay Kumar Singh, 

Vice President,

Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mahamandal 


Total Duration  

120 Minus

 

 


 [“เค…เคธเคคो เคฎा เคธเคฆ्เค—เคฎเคฏ” เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै “เคนเคฎें เค…เคธเคค्เคฏ เคธे เคธเคค्เคฏ เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคšเคฒो।” เคฏเคนाँ ‘เค…เคธเคค्เคฏ’ เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฎिเคฅ्เคฏा (เคूเค ), เคญ्เคฐाเคจ्เคคि, เคฏा เคธเคฎ्เคฎोเคนिเคค เค…เคตเคธ्เคฅा (hypnotized state-เค…เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा) เคธे เคนै, เค”เคฐ ‘เคธเคค्เคฏ’ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै -เคธเคฎाเคงि เคฎें เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคเค•เคค्เคต (เคˆเคถ्เคตเคฐ ,เคœीเคต เค”เคฐ เคœเค—เคค เค•े Oneness) เค•ा เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคœ्เคžाเคจ, เคจिः เคธเคฎ्เคฎोเคนिเคค เค…เคตเคธ्เคฅा (non-hypnotic state- เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा), เคฏा เค‰เคš्เคš เคธเคค्เคฏ (เค‡เคจ्เคฆ्เคฐिเคฏाเคคीเคค เคธเคค्เคฏ เค•े 4 เคฎเคนाเคตाเค•्เคฏ เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि।)


“เคคเคฎเคธो เคฎा เคœ्เคฏोเคคिเคฐ्เค—เคฎเคฏ” เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै “เคฎुเคे เค…ंเคงเค•ाเคฐ เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคšเคฒो।” เคฏเคนाँ ‘เค…ंเคงเค•ाเคฐ’ เค…เคœ्เคžाเคจ, เค…เคตिเคฆ्เคฏा, เคฏा เคฎोเคน เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคนै, เค”เคฐ ‘เคช्เคฐเค•ाเคถ’ เคœ्เคžाเคจ, เคœाเค—เคฐूเค•เคคा, เค”เคฐ เคธเคš्เคšाเคˆ เค•ा।

“เคฎृเคค्เคฏोเคฐ्เคฎाเคฎृเคคं เค—เคฎเคฏ” เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै “ เคฎुเคे เคฎृเคค्เคฏु เคธे เค…เคฎเคฐเคคा เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคšเคฒो।” เคฏเคนाँ ‘เคฎृเคค्เคฏु’ เคถाเคฐीเคฐिเค• เค”เคฐ เค†เคค्เคฎिเค• เคฎृเคค्เคฏु, เคธंเค˜เคฐ्เคท, เคฏा เค…ंเคค เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคนै, เคœเคฌเค•ि ‘เค…เคฎเคฐเคคा’ เค†เคค्เคฎिเค• เคฎुเค•्เคคि, เคธ्เคฅाเคฏिเคค्เคต, เคฏा เค…เคจเคจ्เคค เคœीเคตเคจ เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคคा เคนै।

“เฅ เคถाเคจ्เคคिः เคถाเคจ्เคคिः เคถाเคจ्เคคिः” เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถांเคคि- เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•, เค†เคงिเคญौเคคिเค•, เค”เคฐ เค†เคงिเคฆैเคตिเค• เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคฏเคน เคฎंเคค्เคฐ เคฏเคน เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐเคคा เคนै เค•ि เคนเคฎ เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฆुःเค– เค”เคฐ เคตिเค˜्เคจों เคธे เคฎुเค•्เคค เคนोเค•เคฐ เคถांเคคि เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐें।
  
  เค…ंเคงเค•ाเคฐ เคฏाเคจी เค…เคตिเคฆ्เคฏा เค†เคฆि เคชंเคšเค•्เคฒेเคถों เค•ि เคฌुเคฐाเคˆ เค”เคฐ เคฌुเคฐी เค†เคฆเคคों เค•ो เคค्เคฏाเค—เค•เคฐ, เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฏाเคจी เค•ि เคธเคค्เคฏ เค•े เคชเคฅ เคชเคฐ เค‰เคจ्เคฎुเค– เคนोเคจा เคนी เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคธाเคงเคจा เค”เคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎ เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคธांเคธाเคฐिเค•เคคा เคธे เคญเคฐा เคนुเค† เคฎเคจुเคท्เคฏ (เคฏा เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคเคทเคฃाเค“ं เคฎें เค†เคธเค•्เคค เคฎเคจुเคท्เคฏ) เค…เค•्เคธเคฐ เคญौเคคिเค•เคคा เค”เคฐ เคญौเคคिเค• เคšीเคœों เค•ो เคเค•เคค्เคฐ เค•เคฐเคจे เค•ी เคœोเฅœ-เคคोเฅœ เคฎें เคนी เคœीเคตเคจ เค—ुเคœाเคฐ เคฆेเคคा เคนै; เค”เคฐ เค‡เคธ เคถ्เคฒोเค• เค•े เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคฎเคฐ्เคฎ เค•ो เคธเคฎเค เคจเคนीं เคชाเคคा เคนै। 

      เค•्เคทैเคคिเคœ เคตिเคธ्เคคाเคฐ (horizontal expansion)  เค•ी เคœเค—เคน เคฏเคฆि เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เคฆेเค–ा เคœाเค เคคो เค‡เคธเค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เค•ि เคœिเคธ เคคเคฐเคน  เคธूเคฐ्เคฏ เค•ी เค•िเคฐเคฃों เคฎें เค…เคจ्เคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคœो เคŠเคท्เคฎा เคฏा เคคाเคช เคนै เค‰เคธเค•ी เคถเค•्เคคि เค•ा เคชเคคा convex lens เค•े เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคเค• เคฌिเคจ्เคฆु เคชเคฐ เคธूเคฐ्เคฏเค•ी เคฐเคถ्เคฎिเคฏों เค•ो เคเค•ाเค—्เคฐ เค•เคฐเคจे เคธे เคšเคฒเคคा เคนै। เค ीเค• เค‰เคธी เคคเคฐเคน เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคตिเคฆ्เคฏा เค†เคฆि เคชंเคšเค•्เคฒेเคถ เคฐूเคชी เคฐाเคค เค•े เค…ँเคงेเคฐे เค•ो  เคฎเคจःเคธंเคฏोเค— เค†เคฆि 3H เคตिเค•ाเคธ เค•े 5 เค…เคญ्เคฏाเคธ เคธे เคฆूเคฐ เค•เคฐเค•े " เค—ुเคฐु-เคถिเคท्เคฏ Be and Make ' เคตेเคฆाเคจ्เคค เคถिเค•्เคทเค•-เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคฎें เคช्เคฐเคถिเค•्เคทिเคค เคนोเค•เคฐ"เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै।  เคฆेเค–ा เคœाเคฏ เคคो เคฏเคน เคถ्เคฒोเค• เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เค‡เคธी เคฌाเคค เค•े เคฒिเค เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคคा เคนै เค•ि เคตเคน เค…เคชเคจे เค…ंเคคเคธ เคฎें เคต्เคฏाเคช्เคค เค…ंเคงเค•ाเคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเค•เคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคšเคฒे ! เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ, เคฏเคน เคฎंเคค्เคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคœाเค—ृเคคि, เค†เคค्เคฎเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค”เคฐ เค†ंเคคเคฐिเค• เคถांเคคि เค•ी เค–ोเคœ เคฎें เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคเค• เค—เคนเคจ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคนै। เค‡เคธे เค…เค•्เคธเคฐ เคฎेเคกिเคŸेเคถเคจ, เคฏोเค—ाเคญ्เคฏाเคธ, เค”เคฐ เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคšเคฐ्เคšा เค•ा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ - เค•เคฐเคจे เคธे เคชเคนเคฒे  เคชाเค  เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। https://www.youtube.com/watch?v=b756kRSQdMo&t=186s]

 



























เค•ोเคˆ เคŸिเคช्เคชเคฃी เคจเคนीं:

เคเค• เคŸिเคช्เคชเคฃी เคญेเคœें